o"kZ 1 vad 9 flrEcj 2014 #i;s 35
.
www.kjcommoditynews.com the pulse of global commodity market (Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)
lJØI;}lR
www.krishijagran.com
lJØI;}lR EFZTG]\ VU|[;Z S'lØ 5lZJFZ ;FDlIS
o’kZ 1 vad 9 flrEcj 2014 MktÃkkËf
yu{.Mke.zkur{rLkf
rLkËuoþf
þkELke E{kLkwð÷ yu{.S.ðkMký
yuMkkurMkyux MktÃkkËf
zku. fu.xe.[ktze øktøkkþhý MkiLke
MktÃkkËf Mk÷knfkh
zku. ykh yuMk MkUøkh
MknkÞf MktÃkkËf
rLkíÞkLktË økkÞuLk [tÿ{kunLk
sLkh÷ {uLkush ({kfuoxªøk)
[uíkhk{
zuÃÞwxe sLkh÷ {uLkush
Vhnk ¾kLk fusu MkhLÞk {nf y÷e «rík{kt òu»ke «rík¼k òu»ke ¼è
{kfuoxªøk {ËËrLkþ
r«Þk f~ÞÃk Lkøk{k {tMkqhe Mkkhk ¾kLk Mkwòíkk sÞtíke ËkMk Mkh÷k fw{khe ßÞkurík þ{ko Mkheíkk ®Mk½ {u½k þ{ko yVMkkLkk ¾kíkwLk Þrþfk Xkfwh Lkunk þkn
f]r»k Mk{k[kh............8
ftÃkLke Mk{k[kh.........19
MkV¤ fÚkk.............21
¾heV {fkE{kt fex yLku hkuøkLkwt rLkÞtºký..............23
મગફળ
ુ
ભોટ .ુ ..............25 લ મડો, વીજળ અને તમા ુ નો વન પિતજ યદવાઓ તર ક ઉપયોગ..........28
{kxeLkwt Ãkrhûký íkÚkk Mktíkwr÷ík ¾kíkhLkku WÃkÞkuøk.......32
÷e{zku yuf [{ífkhef ð]ûk.....38
þwt nðu ËuþLkk ¾uzqíkku Mk{]Ø Úkþu?......41
ßÞkhu fXku¤ Wøkkzku ¾tík {nuLkíkÚke ¾uíke Úkþ íÞkhu Mk½Lk............42
ShkLke MkV¤ ¾uíke.............46
;O/ TF,LD SFI"S|Do RFJL ~5 D]N'FVM ...........50
íktËwhMíke ...............54
ÔÞtsLk ................56
[wtøke ¼qrxÞk rzSx÷
Ãke.yuMk. MkiLke yr¼Sík [uxSo fwLkk÷ {Íw {Ëkh rLkþktík xktf r«Þtfk Ëwçku Lkr{íkk ©eðkMíkð Éríkfk fkuxeÞk÷ rhíkwÃkýko çkuLkSo
«Mkkhý {uLkush
MktsÞfw{kh
ykrMkMxLx {uLkush
økkiheþ økkuMkktE çkk÷kMkknuçk ðkuøk ÃkðLk yksøku LkhuLÿ þuhxkxu y{heþ þwõ÷k rþðfktík WÃkkæÞkÞ ykh.yuLk.[kiçku f]»ýk rçknkhe økku®ðË ®Mkn hknw÷ ®Mk½ {nuLËh «íkkÃk ®Mk½
rzÍkE®Lkøk
Ä{uoLÿ fw{kh
ykurVMk ykrMkMxLx
ËuðuLÿ ®Mkn «u{ fw{kh hksw òLkk
06
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
ðuhkLk s{eLk {kxu çku÷ yuf ðhËkLk........34
hksLkerík søkík.........58
cI7 ;FY[ B[TLc........36
lO)DL N]lGIF..........60
laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud ,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk iq"id izsl izk-fy-] 203&204] Mh-,l-vkbZ-Mh-lh- dkWEiysDl] vks[kyk vkS|ksfxd {ks=] Qsl&1] ubZ fnYyh&110020 *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA dqy ist 64 Ph. : 011-26511845, 26517923 Email : info@krishijagran.com Web : www.krishijagran.com
Subscribe to Krishi Jagran Magazine Gujarati, Marathi Hindi, Punjabi
Sanjay Kumar 09313301029
www.krishijagran.com
MktÃkkËfeÞ
yuf Lkðe WB{eË MkkÚku
MktÃkkËfeÞ
yk
Ãkýu Mkki òýe Aeyu fu rðï{kt ðMíkeLke ÿrüyu ¼khík [eLk çkkË çkeò ¢{u Au, íÞkhu rðMíkkhLke ÿrüyu [eLk ¼khík fhíkkt ÷øk¼øk ºký økýku {kuxku Ëuþ Au. Ãkhtíkw f]r»k çkkçkík{kt ¼khík [eLk fhíkkt ðÄw ÔÞkÃkfíkk Ähkðu Au yk{ Aíkkt ¼khík [eLk íku{ s rðïLkk yLÞ fux÷kf ËuþkuÚke ½ýw ÃkkA¤ Au.
yu çkkçkík MkíÞ Au fu «Úk{ nrhík¢ktrík çkkË Ëuþ{kt yLkksLkwt WíÃkkËLk ðæÞwt Au, yk{ Aíkkt ðÄe hnu÷e ðMíke {kxu ykÃkýu yLÞ ½ýe çkkçkíkku Ãkh æÞkLk ykÃkðkLke ykð~Þfíkk Au. ykÃkýk ¾uzqíkkuLke ½ýeçkÄe Mk{MÞkyku Au. ykÃkýe 80 xfk f]r»k [ku{kMkk Ãkh ykÄkrhík Au yLku yk ÂMÚkrík{kt [ku{kMkw rð÷tçkÚke ykððkÚke yÚkðk yÃkÞkoó ðhMkkË yÚkðk ðÄkhu «{ký{kt ðhMkkË ¾uzqíkku {kxu yr¼þkÃk Au. rðïLkk ík{k{ Ëuþku ¾kMk fheLku ÞwhkuÃkLkk Ëuþ ¾uíke {kxu LkrðLk¥k{ WÃkkÞ yÃkLkkðu Au yLku íkuyku ykí{rLk¼o h s LkÚke Ãkht í kw Ëu þ rðï{kt yLkksLke rLkfkMk Ãký fhu Au.
Mkhfkhkuyu ½ýwçkÄw fÞwO Au Ãkhtíkw yk ûkuºk{kt nsw fk{økehe yÃkÞkoó sýkÞ Au. íku{ s yk rËþk{kt ½ýwçkÄw fhðkLke s\h Au. nk÷Lke fuLÿ Mkhfkhu ÃkkuíkkLkk «Úk{ çksux{kt f]r»kûkuºk Ãkh rðþu»k ¼kh ykÃÞku íÞkhu çkeS nrhík ¢ktrík íku{ s Ëuþ{kt f]r»k ûkuºkLke ÂMÚkrík MkwÄkhðk Ãknu÷ fhe Au. yk çksuxLke ¾kMk ðkík yu níke fu Ëhuf ¾uíkh MkwÄe Ãkkýe ÃknkU[kzðk {kxu yuf nòh fhkuz, Ëw»fk¤, ykuAku ðhMkkË, Ãkqh ðøkuhu ÂMÚkríkLkku Mkk{Lkku fhðk {kxu 100 fhkuz íku{ s f]r»kLkk WÃkfhýLku MkMíkk fhðk íku{ s ykÄwrLkf ¾uíke {kxu Ãkkt[Mkku fhkuzLke òuøkðkE fhe Au. nðu òu çkÄw s ÞkuøÞ hnuþu íkku f]r»kûkuºk{kt ¼khu rðfkMkLke Mkt¼kðLkk «çk¤ çkLke hne Au. òu yk{ Úkþu íkku hkusøkkheLke íkfku{kt LkkUÄÃkkºk rðfkMk Úkþu.ÃkkfLkk nkðuoMxªøk, «kuMku®Mkøk, ÃkufuStøk, Mxkuhus yLku xÙkLMkÃkkuxuoþLk ðøkuhu fk{ ÍzÃkÚke Úkþu. yk yr¼ÞkLk{kt f]r»k òøkhý ËuþLkk ¾uzqík ¼kEyku {kxu f]r»kLkk yíÞkÄwrLkf íku{ s AuÕ÷k{kt AuÕ÷e {krníke WÃk÷çÄ fhkðíkw hnuþu. þw¼fk{Lkk MkkÚku
yksu ykÃkýk ¾uzqíkku Mkk{u yLkuf Ãkzfkhku Au, su{kt fwËhíke ykÃkËk WÃkhktík ykŠÚkf Mktfx Ãký {wÏÞ Au.
»ÉÅ~ÉÉqH
+à©É. »ÉÒ. eÉàÊ©ÉÊ{ÉH
.
www.kjcommoditynews.com the pulse of global commodity market
P oo rr tt aa ll ff oo rr A A gg rr ii CC oo m mm m oo dd ii tt ii ee ss ,, R R ee ss ee aa rr cc hh R (( P R ee pp oo rr tt ss ,, P P rr ii cc ee ss & & N N ee w w ss ))
Mob: +91-9891405403 • +91-9891655340 • Email: pssaini@kjcommoditynews.com
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
07
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
fuLÿ Mkhfkhu ¾heV ÃkkfkuLkk xufkLkk ¼kðku{kt ðÄkhku fÞkuo Lkçk¤k [ku{kMkkLku æÞkLk{kt hk¾e fuLÿ Mkhfkhu ¾uzqíkkuLku hkníkLke ¼ux ykÃkíkk ¾heV ÃkkfkuLkk xufkLkk ¼kðku{kt ðÄkhku fÞkuo Au. ÄkLkLkk xufkLkku ¼kð yøkkW \rÃkÞk 1310 níkku su nðu ðÄkhe 1360 «rík ÂõðLx÷ fÞko Au yux÷u fu «íke ÂõðLx÷ \rÃkÞk 50Lkku ðÄkhku fÞkuo Au. íkwðuh íkÚkk y¤ËLkk ÷½w¥k{ xufkLkk çkkð Ãký «rík ÂõðLx÷ \rÃkÞk 50 ðÄkhe \k.4350 fÞko Au. yuðe s heíku {økLkk ¼kð \rÃkÞk 100 ðÄkhe «rík ÂõðLx÷ \rÃkÞk 4600 fÞko Au. Mkwhs{w¾eLkk LÞqLkík{ xufkLkk ¼kð \rÃkÞk 50 ðÄkhe «íke ÂõðLx÷ \rÃkÞk 3750 fÞko Au. yuðe s heíku yLÞ ¾heV ÃkkfLkk ÷½w¥k{ xufkLkk ¼kð{kt Ãký ðÄkhku fhðk{kt ykÔÞku Au.
ÄkLkLke Lkðe òík, suLkk Ãkh Ãkqh fu Ëw»fk¤Lke yMkh Lknª ÚkkÞ ÂMÚkík yktíkhhk»xÙeÞ ÄkLk MktþkuÄLk fuLÿyu ÄkLkLke yuf yuðe òík { rLk÷k rðfMkkðe Au suLkk Ãkh Ãkqh fu Ëw»fk¤Lke yMkh Lknª ÚkkÞ. yk òíkLkk ÄkLkLkk rçks rçknkhLkk ¾uzqíkku {kxu WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðþu. {Lke÷kLke yktíkhhk»xÙeÞ ÄkLk MktþkuÄLk fuLÿ rçknkh{kt ÃkkuíkkLkk fuLÿku ¾ku÷ðk {kxu rçknkh Mkhfkh MkkÚku ðkxk½kx fhe hne Au. yktíkhhk»xÙeÞ ÄkLk MktþkuÄLk fuLÿLke rçknkh{kt þk¾k ¾w÷ðkÚke ÄkLkLkwt WíÃkkËLk {kuxk «{ký{kt ðÄþu.
ykrËðkMkeûkuºk{kt f]r»k Ãkh rðþu»k æÞkLk Ëe Mkhfkhu ykrËðkMke ûkuºk{kt ¾uíke Ãkh rðþu»k æÞkLk {kuykÃkðkLke ðkík fhe Au. yk ÃkAkík rðMíkkhLke f]r»k
zktøkh hkuÃkðk {kxu Lkðe {þeLkLkwt rLk{koý
økh hkuÃkðk nuíkw fuh÷Lke yuf ftÃkLkeyu yuf Lkðk zkt «fkhLkwt {þeLk íkiÞkh fÞwO Au. yk {þeLkÚke yuf MkkÚku 8 nhku¤{kt zktøkhLkwt hkuÃký fhe þfkþu. íkuLkkÚke zktøkh hkuÃkðk {kxu Võík {sqhe ¾[o s Lknª ½xu Ãkhtíkw zktøkhLkk WíÃkkËLk{kt Ãký LkkUÄÃkkºk «{ký{kt ðÄkhku fhe þfkþu. {þeLk 1.50 f÷kf{kt yuf yufh{kt zktøkhLke hkuÃkýe fhe þfðk {kxu Mkûk{ Au. 08
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
WíÃkkËfíkk ðÄkhðk ykÄwrLkf xufLkku÷kuSLkku WÃkÞkuøk fhðk Ãkh rðþu»k æÞkLk ykÃkðk{kt ykðþu. ¼khíkeÞ f]r»k MktþkuÄLk Ãkrh»kËLkk rLkËuoþf zku. yuMk.yÞÃÃkLku yk ytøku {krníke ykÃke níke. ËuþLkk ykrËðkMke SÕ÷kyku{kt ÃkrhÂMÚkrík «{kýu íÞk f]r»k rð¿kkLkLkk {kÎÞ{Úke yk ûkuºk{kt fk{ fhðk{kt ykðþu. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ½ýk rðMíkkhku{kt ykrËðkMkeykuLkwt ¿kkLk Mkk{rÞf Au. szeçkwxeÚke WÃk[khLke ykrËðkMke ÃkØrík ykÄwrLkf SðLkþi÷e{kt Ãký WÃkÞkuøke Au. ËuþLkk fw÷ 15 xfk støk÷Lkk rnMMkk{kt 8.5 fhkuz ykrËðkMke ðMíke Au. ynª MkkûkhíkkLkwt «{ký 47 xfk sux÷wt s Au.
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
nðu ¾uzqíkku MkeÄk íku{Lkk þkf¼kSLkwt ðu[ký fhe þfþu
nrhÞkýk{kt ½ô-sðLke rðfrMkík òíkku
n
rhÞkýk{kt ½ô yLku sðLke çku rðfrMkík òíkLkwt rLk{koý fhðk{kt ykðu÷ Au. nðu çkeò hkßÞkuLke ¾uíke{kt Ãký íku ÷nuhkþu. íkuLku rnMkkh ÂMÚkík [kiÄhe [hý ®Mkn nrhÞkýk f]r»k ÞwrLkðŠMkxe îkhk íkiÞkh fhðk{kt ykðe Au. ½ôLke zçÕÞwyu[ 1142 yLku sðLke çkeyu[ 959 Lkk{Lke çku òíkkuLke òýfkhe yr¾÷ ¼khíkeÞ ½ô yLku sð MktþkuÄLkfíkkoLke sçk÷Ãkwh{kt ÞkuòÞu÷ yuf çkuXf{kt ònuh fhðk{kt ykðe níke. yk çkeòu yuðku «Mktøk Au ßÞkhu ÞwrLkðŠMkxeLke Ãkkf òíkkuLku yLÞ hkßÞku{kt ¾uíke {kxu ÃkMktË ÚkE Au. yk yøkkW rðfrMkík fhðk{kt ykðu÷ y{urhfLk fÃkkMkLke yu[ 1316 yLku yu[ 1353 òík ËuþLkk fuLÿeÞ ÍkuLk{kt rðÞkhý {kxu yku¤¾ fhðk{kt ykðe níke.
2019 MkwÄe ¼khíkeÞ f]r»k hMkkÞý Wãkuøk ½ýku ðÄe sþu
yu
f ynuðk÷{kt {krníke ykÃkðk{kt ykðe Au fu ¼khíkeÞ f]r»k hMkkÞý WãkuøkLkk «rík ð»ko 12-13 xfk ËhÚke ð»ko 2019 MkwÄe{kt 7.50 yçks zku÷h ÚkE òÞ íkuðku ytËks Au. su Wãkuøk nk÷{kt 4.25 yçks zku÷h Au. íkkíkk Mxu x u S f {u L ku s {u L x økú w à ku Ãkku í kkLkk yu ø kú k u fu r {fÕMk ynuðk÷{kt sýkÔÞwt níkwt fu ¼khíkeÞ Ãkkf Mkthûký Wãkuøku økÞk ð»kuo 4.25 yçks zku÷h hnuðkLkku ytËks ËþkoÔÞku níkku su{ktÚke 50 xfkLke rLkfkMk fhðk{kt ykðe Au.{krníke{kt Ãkkf Mkthûký Wãkuøku {sçkqík rðfkMk fÞkuo Au yLku íku{kt 12Úke 13 xfk «rík ð»ko ËhÚke rðfkMk Ãkk{íkk LkkýkfeÞ ð»ko 2018-19 MkwÄe{kt 7.5 yçks zku÷h ÚkðkLke þõÞíkk Au.
ík{kt sýkðkÞwt Au fu yk Wãkuøk{kt fexLkkþfLkwt ð[oMð Au, suLkwt fw÷ {køk{kt ykþhu 60 xfk sux÷wt ÞkuøkËkLk Au,íÞkhçkkË VtrøkMkkEz íkÚkk nŠçkMkkEz yLkw¢{u 18 xfk yLku 16 xfk ykðu Au. yuøkúkufur{fÕMk 2014 Ãkh [kuÚkk hk»xÙeÞ Mkt{u÷Lk{kt íkkíkk MxÙuxuSf {uLkus{uLx økúwÃk yLku Ve¬eyu yk ynuðk÷ hsq fÞkuo níkku. 10
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
¾uzqíkkuLku nðu ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLkku MkeÄk AuðxLkk ðÃkhkþfkh MkwÄe ðu[ðkLke ykÍkËe {¤þu. {kU½ðkhe Ãkh ytfqþ {u¤ððk yLku Mktøkún¾kuheLke «ð]ríkLku zk{ðk yuf {níðLkk Ãkøk÷kt Mð\Ãku rËÕne Mkhfkhu ykÍkËÃkwh,ËuþkuÃkwh yLku þknËhk f]r»k WíÃkkË rðíkhý Mkr{rík{kt V¤ku íkÚkk þkf¼kSLku Mkqr[{ktÚke Ëqh fhðk{kt ykðu÷ Au. rËÕne MkhfkhLkk yuf yrÄfkheyu sýkÔÞwt níkwt fu nk÷{kt çkòhku íkÚkk WÃk çkòhku{kt V¤ku íkÚkk þkf¼kSLkk ¾heË-ðu[kýLkk rLkÞ{Lk Úkþu yLku çkkfeLkk rËÕne rðMíkkh{kt íku{ Lknª ÚkkÞ. Mkhfkhu yk {kxu yuf yrÄMkq[Lkk òhe fhe Au. yrÄMkq[Lkk « { k ý u rËÕne f]r»k WíÃkkËLk rðÃký Lk
(rLkÞ{Lk) fkÞËku,1998 «{kýu V¤ íkÚkk þkf¼kS MktçktrÄík rðÃkýLk Mkr{ríkykuLkk {wÏÞ çkòhku yÚkðk WÃk çkòhLkk rðMíkkh{kt yrÄMkqr[ík f]r»k WíÃkkËLk hnuþu yLku íkuLkwt rðrLk{Þ fkÞËkLke òuøkðkE «{kýu hnuþu.nk÷{kt V¤ íkÚkk þkf¼kS {wÏÞ çkòhku íkÚkk WÃk çkòhkuLkkûkuºkLke çknkh yrÄMkqr[ík f]r»k WíÃkkËLk Lknª hnu íkÚkk íkuLku ÷eÄu íkuLkwt rLkÞ{Lk Lknª ÚkkÞ.
økúk{eý {rn÷kykuLku sirðf ¾uíke ytøku {krníke ykÃkðk{kt ykðe
økúk
{eý {rn÷kyku L ku Mkþõík çkLkkððk {kxu çkh÷e økúk{eý {rn÷k rðfkMk MktøkXLkLkku «rþûký fkÞo¢{ {tøk¤ðkhu Ãkqhku ÚkÞku. íku{kt {rn÷kykuLku MðkMÚÞ, rMk÷kE,sirðf ¾uíke, MkkiÞo Wòo ðøkuhu y÷øk-y÷øk ûkuºk ytøku rðþu»k¿kkuyu {køkoËþoLk ykÃÞwt níkwt. íku{kt ¾kMk fheLku {rn÷kykuLku sirðf ¾uíke ytøku Ãký ŸzkýÃkqðof {krníke ykÃkðk{kt ykðe níke. Äkh, #Ëkuh, ¾høkkuLk, ËuðkMk, Mkenkuh, WsiLk, ¾tzðk, Íkçkwyk íkÚkk y÷ehksÃkwh Mkrník ykþhu 50 økk{{ktÚke {rn÷kyku ykðe níke. ytrík{ rËðMku {rn÷kykuLkk MktçktrÄyku Ãký fkÞo¢{{kt òuzkÞk níkk.
økwshkík{kt xkxk ÃkkhMk yLku xefuyuMk Ãkkf MkwhûkkLke Äq{ swLk yLku sw÷kE {rnLkk{kt xkxk fur{fÕMk økwshkík xe{ f]r»k ytøku ÔÞkÃkf «{ký{kt ÃkrhMktðkË fhe hne Au. yk ÃkrhMktðkË økk{ swðLkÃkwh (fÕÞkýÃkwh, ò{Lkøkh), økk{ çkkhuò (ËMkfkuE, y{ËkðkË), økk{ híkLkÃkwh (økkuÄhk,Ãkt[{nk÷), íku{s økk{ çkk÷k (MkwhuLÿLkøkh){kt fhðk{kt ykðe níke. yk ÃkrhMktðkË{kt fw÷ 750 ¾uzqíkkuyu ¼køk ÷eÄku níkku. yk ÃkrhMktðkË{kt ¾uzqíkkuLku fÃkkMk, àkøkh, fu¤kLkk Ãkkf{kt Ãkku»ký íkÚkk Ãkkf Mkwhûkk suðk rð»kÞ Ãkh rðMík]ík {krníke ykÃkðk{kt ykðe níke. ËMkfkuE, økkuÄhk, ð÷Mkkz, rnB{íkLkøkh yLku swLkkøkZ{kt àkøkh, fÃkkMk yLku {økV¤eLkk Ãkkf {kxu «[kh-«Mkkh nuíkw xkxk fur{fÕMk îkhk yuf fuBÃkuELk MkrÇk[kLk [÷kððk{kt ykÔÞwt suLke ¾uzqíkkuyu ¾qçk s Mkkhe «þtMkk fhe níke.
xkxk fur{fÕMk îkhk xkxk ¾uzqík ÃkrhðkhLkk MkÇÞkuLku [ku¬Mk WíÃkkËLkku Ãkh ¾kMk Aqx Awx
xkxk ¾uzqík ÃkrhðkhLkk {uBçkhþeÃk
WíÃkkËLk
fwÃkLk fkuz
30 \rÃkÞkLke Awx
xuLf r{õMk xkxk ÃkkhMk yuLkÃkefu 19:19:19 + xkxk ÃkkhMk ͪf EzexeyuLke ¾heËe Ãkh
*{uBçkhþeÃk ykEze1
30 \rÃkÞkLke Awx
xkxk ÃkkhMk Vk{oøkúkuLke ¾heËe Ãkh
*{uBçkhþeÃk ykEze2
30 ÁrÃkÞkLke Awx
xkxk ÃkkhMk Vk{oøkúku S Lke ¾heËe Ãkh
*{uBçkhþeÃk ykEze3
30 \rÃkÞkLke Awx
fkuE Ãký xefuyuMk fexLkkþf ¾heËe Ãkh
*{uBçkhþeÃk ykEze 4
MÚkkE fkzo
«økríkþe÷ ¾uzqíkLke yku¤¾
AP005S001-001
Lkk{ rÃkíkk/ÃkríkLkwt Lkk{ MkhLkk{w-økk{ ÃkkuMx íkk÷wfku SÕ÷ku hkßÞ VkuLk Lktçkh {kLÞíkk
r{Mk fku÷ fhku.ík{khe Mk{MÞkLkk rLkËkLk nuíkw 12 f÷kf{kt ík{Lku ð¤íkku fku÷ fhðk{kt ykðþu.
xkxk ¾uzqík ÃkrhðkhLkk {uBçkhþeÃk
: : : : : : : : :
MktSð yøkúðk÷ ©e {kÄð «MkkË yøkúðk÷ yALkuhk yALkuhk rfhkð÷e ykøkhk W¥kh«Ëuþ 9837158280 15.06.2014 Úke 14.06.2015 MkwÄe
·
rð¢uíkkyku {kxu rËþk rLkËuoþ:·
rð¢uíkk «kó fwÃkLk fkuzLku rhrz{ fhkððk {kxu 0120-4040175 Ãkh r{Mk fku÷ fhku. ík{khk r{Mk fku ÷ {¤íkk s Ãkw r ü {kxu yuMkyu{yuMk ykÃkðk{kt ykðþu. yk WÃkhktík rð¢uíkk xefuÃke MkÇÞLku ÷køkw Awx ykÃke þfu Au.
·
fku÷ MkuLxh yusLx rð¢uíkkLku 12 f÷kf{kt fku÷ fhe fwÃkLk fkuz rhrz{ fhe ÷uþu yLku {rnLkkLkk ytík{kt rhrz{ fwÃkLk rð¢uíkkLkk ¾kíkk{kt ¢urzx fhe Ëuðk{kt ykðþu.
Vq.Myk *{uBçkhrþÃk ykEze MÚkkE MkËMÞíkk fkzo{kt VkuxkuLke Lke[u ykÃkðk{kt ykðe Au.
xkxk ¾uzqík ÃkrhðkhLkk MkÇÞku {kxu fqÃkLk WÃkÞkuøk fhðkLke rËþk-Mkq[Lkku:·
Awx Võík yuf s ð¾ík ykÃkðk{kt ykðþu.
·
ík{khe AwxLke fwÃkLkLkku fkuz rð¢uíkkLku çkíkkðku (ík{khwt fkÞ{e {uBçkhþeÃk fkzo MkkÚku ÷E sðkLkwt ¼q÷þku Lknet)
·
«Þkuøk MktçktrÄík fkuE Ãký Mk{MÞkLkk rLkËkLk nuíkw ík{khk MÚkkrLkf xkxk fur{fÕMkLkk f]r»k Mk÷knfkh ðkík fhku yÚkðk 0120-4040175 Ãkh
Awx Võík xkxk ¾uzqík ÃkrhðkhLkk MkÇÞku {kxu s {kLÞ Au.
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
¼khíkLke f]r»k WÃks «{ký rçkúõMk MkkÚke ËuþkuÚke ÃkkA¤ rçkúfLkk MknÞkuøke ¼kËuhík{ktþLke íkw[ku÷¾Lkk{ktk yLku½ýw½ôLkeykuAwtWÃks [ku¾k Au íkksuíkh{kt ¼khík{kt 44 r{r÷ÞLk nuõxh s{eLk{ktÚke 106.90 r{r÷ÞLk xLk «kó ÚkÞu÷ Au. suÚke 2.4 xLk «íke nuõxh WÃks {¤íke nkuðkÚke 47 Ëuþ{kt ¼khíkLkwt MÚkkLk 27{wt Au. ßÞkhu ¼khík{kt 29.65 r{r÷ÞLk nuõxhÚke 93.51 r{r÷ÞLk xLk WÃks {¤u Au, su «rík nuõxh 3.15 xLk WÃks {¤u Au, suLku ÷eÄu 41 Ëuþ{kt ¼khíkLkwt MÚkkLk 19{kt Lktçkhu ykðu Au.
½ô
292
240
206 160
148 106
101 94
88
r{© (6.63)
[eLk (4.67)
¼khík (2.4)
çkúkÍe÷ (3.64)
Ë.yk£efk (2.0)
ðíko{kLk Mk{Þ{kt [ku¾kLke ykð~Þfíkk {kxu s{eLkLke ykð~Þfíkk (r{r÷ÞLk nuõxh{kt)
16 r{Mkú (6.63)
44 ¼khík (2.4)
29 çkúkÍe÷ (3.64)
23 [eLk (4.67)
53 Ë.yk£efk (2.0)
81
LÞwÍe÷uLz (8.08)
[eLk (4.97)
Ë.yk£efk (3.41)
¼khík (3.15)
çkúkÍe÷ (2.73)
ðíko{kLk Mk{Þ{kt ½ô ykð~Þfíkk {kxu s{eLkLke ykð~Þfíkk (r{r÷ÞLk nuõxh{kt)
12 LÞwÍe÷uLz (8.08)
30 ¼khík (3.15)
19 [eLk (4.97)
27 Ë.yk£efk (3.41)
34 çkúkÍe÷ (2.73)
{uhe÷uLz (y{urhfk){kt øk]n ðkxefk þ
kf¼kS ykÃkýk SðLk{kt ¾qçk s
suðk Vq÷ Ãký Wøkkzðk{kt ykðu Au. MkwtËh ðkxefkLkk yLkuf ÷k¼ Au.
{níðLke ¼q r {fk ¼sðu Au . {uhe÷uLzLkk fux÷kf ÷kufku ½hLke ÃkkA¤ þkf¼kS Wøkkzu Au. suÚke íku{Lku íkkò, MðMÚk þkf¼kS {¤e hnu. íkuyku Ãkkuíku ¾kÞ Au, ÃkzkurþÞku íkÚkk r{ºkkuLku Ãký ykÃku Au.
{uhe÷uLz,y{urhfk{kt {u-sqLk{kt øk]n ðkxefk{kt þkf¼kS Wøkkzðk{kt ykðu Au fkhý fu çkkfeLke {kiMk{{kt ðÄkhu «{ký{kt Xtze Ãkzu Au. suÚke íku Mk{Þu þkf¼kS Wøkkzðk þõÞ LkÚke çkLkíkk. {u h e÷u L z,y{u r hfk{kt {u sq L k{kt øk] n ðkxefk{kt þkf¼kS Wøkkzðk{kt ykðu Au.
Ãkk÷f, rþ{÷k {h[e, {q¤k ðøkuhuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. ynªLke s{eLk {kxu Wøkkzðk{kt ykðíkk íkkò þkf¼kS WÃk÷çÄ çkLku Au yLku ½hLkk ¾[o{kt ½xkzku ÚkkÞ Au.yk WÃkhktík fkfze Ãký Wøkkzðk{kt ykðu Au.
ðu÷ Ähkðíke þkf¼kSLku ðkz (£UMk) yÚkðk ÷kfzkLkku Mknkhku ykÃkeLku MkeÄk s ðkðuíkh fhe þfkÞ íkuðk Wøkkzðk{kt ykðu Au.økw÷kçk, øk÷økkuxk þkf¼kS{kt ¼ªzk, Mkªøk, xk{uxk, 12
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
yk WÃkhktík çkk¤fkuLku yk ytøku rþûký Ãký {¤u Au.ynª Wøkkzðk{kt ykðíke þkf¼kS Ãkh fexLkkþf, VwøkLkkþf ËðkykuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðíkku LkÚke. {kxu hMkkÞýkuÚke {wõíke ÚkkÞ Au, MkkÚku «Ëq»ký Ãký Vu÷kíkw LkÚke. hsqykík: ytþw{Lk MkiLke yLku þþktf MkiLke y÷efkux rMkxe, {uhe÷uLz
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
zuhe rðfkMk {kxu Mkk{wrnf «ÞkMkLke s\h MknÞkuøkÚke ¼khíkeÞ f] r»kWãku{tøºkkk÷ÞLkk ÃkrhMkt½ îkhk ykÞkuSík zuhe rðÍLk 2015Lku MktçkkurÄík fhíkkt f]r»k «ÄkLk ©e hkÄk {kunLk ®Mknu sýkÔÞwt níkwt fu Mkíkík zuhe rðfkMk {kxu Mkhfkhe, Mknfkhe yLku ¾kLkøke ûkuºk îkhk Mkk{qrnf «ÞkMk fhðkLke ykð~Þfíkk Au. yktfzk Ëþkoðu Au fu rðï{kt fw÷ ËqÄ WíÃkkËLk{kt ¼khíkLkwt ÞkuøkËkLk 17 xfk Au . ð»ko 2006-07{kt \rÃkÞk 1,15970 fhkuzLkk ËqÄ WíÃkkËLkLke íkw÷Lkk{kt ð»ko 2011-12{kt Ëuþ{kt ËqÄLkwt WíÃkkËLk ðÄeLku 3,05,484 fhkuz \rÃkÞkLkwt ÚkÞwt níkwt. yrøkÞkh{e
ykðu÷ Au. yk WÃkhktík çkòh ÃknkU[Lku ðÄkhðk {kxu Mknfkhe Mkr{ríkykuLkwt rLk{koý fhðk Ãkh ¼kh ykÃkðk{kt ykðu÷ Au. ËqÄ íkÚkk ËqÄLke ÃkuËkþkuLke økwýð¥kk MkwÄkhðk {kxu hkßÞku{kt Lkçk¤e zuhe Mknfkhe {nkMkt½kuLkk ÃkwLkÁÚÚkkLk íkÚkk ÃkkÞkøkík {k¤¾kLkk rLk{koý Ãkh rðþu»k æÞkLk ykÃkðk{kt ykðu÷ Au. ¾kMk fheLku Mkt[k÷Lk ûkuºkku{kt zuhe ûkuºkLkk MktÃkqýo rðfkMk {kxu hk»xÙeÞ zuhe rðfkMk Ãkrh»kË (yuLkzezeçke) xufLkku÷kuSLkku MknÞkuøk WÃk÷çÄ fhkðu Au. ®[íkkLke çkkçkík yk s Au fu rðï{kt MkkiÚke {kuxk ËqÄ WíÃkkf íkhefu ¼khík{kt ÃkþwykuLke WíÃkkËLk ûk{íkk ½ýe Lkçk¤e Au. íku rðï{kt 2,159 fe÷ku «íke ð»koLke íkw ÷ Lkk{kt 1,525.20 fe÷ku «íke ð»ko L ke ûk{íkk Ãkq h e Ãkkzu Au . Ãkþw MðkMÚÞ,ði¿kkrLkf xufLkefLkku WÃkÞkuøkÚke LkM÷ MkwÄkh íkÚkk Mktíkwr÷ík yknkh {kxu ËqÄ WíÃkkËLk íkÚkk WíÃkkËfíkk{kt MkwÄkhku fhðkLke s\h Au.
Ãkt[ðŠ»kÞ ÞkusLkk Ëhr{ÞkLk ËqÄLkk WíÃkkËLk{kt 163 xfkLkku ðÄkhku ÚkÞku Au. ðeíku ÷ k ËMk ð»ko { kt rðï{kt Ëq Ä Lkw t WíÃkkËLk «ríkð»ko ÚkE hnu÷e 2.2 xfk ð]rØLke íkw÷Lkk{kt ¼khík{kt íkuLkwt «{ký 4.2 xfk Au, su MðkMÚk «ð]ríkLkku Mktfuík ykÃku Au. {k[o,2013 MkwÄe ykþhu 15.10 r{r÷ÞLk ¾uzqíkLku økúk{eý Míkhu 1,55,634 Mknfkhe {tz¤e ytíkøkoík WíÃkkËfíkk ðÄkhðk zuhe ÷kððk{kt ykðu÷. «ð]ríkykuLku W¥kusLk ykÃkðwt òuEyu yLku Mkhfkhu zuhe ûkuºkLkk rðfkMk {kxu ËqÄ íkÚkk ËqÄ WíÃkkËLkkuLke ðÄíke {køkLku LkM÷ MkwÄkhLke Ãknu÷ fhe Au, Ãkþw Mktíkku»kðk {kxu ¼khík Mkhfkhu hk»xÙeÞ zuhe MðkMÚÞ yLku Mkuðk íkÚkk ykøk¤Lke ®÷fus ÞkusLkk þ\ fhe Au. WÃk÷çÄ fhðk Ãkh æÞkLk furLÿík fhðk{kt
ÞuLkuÃkkuÞk ÞwrLkðŠMkxe îkhk y¤rMkÞk Ãkk÷LkLke þ\ykík {uø÷kuh ÂMÚkík ÞuLkuÃkkuÞk ÞwrLkðŠMkxe îkhk Mkkhk ¾kíkh nu í kw y¤rMkÞk Ãkk÷LkLke þ\ykík fhðk{kt ykðu÷ Au. íkuLkk îkhk siðefLku fBÃkkuMx ¾kíkh{kt íkçkrË÷ fhðk{kt ykðu Au.
òuþeSyu sýkÔÞwt níkwt fu rçkLMk{kt 45 rËðMk{kt fBÃkkuMx ¾kíkh íkiÞkh fhðk{kt ykðu Au. «íÞuf rçkLk ð»ko{kt 5-6 ð¾ík íkiÞkh fhe þfkÞ Au.
nheþ òu » ke fu su y ku ð{eo xufLkku÷kuSLkk rLk»ýkík Au yLku yk ÞkusLkkLku ÞwrLkðŠMkxeLkk 33 yufh fu B ÃkMk{kt si r ðf rLkÚko f Úke fBÃkku M x rLk{koý fkÞo nuíkw Mkt[k÷Lk fhu Au. yk ÞwrLkðŠMkxe îkhk fBÃkkuMx ¾kíkh rLk{koý nuíkw ykÞkíkfkh rçkLMkLkku WÃkÞkuøk fhu Au. yuf rçkLk{kt 750-1000 fe÷ku sirðf rLkÚkof ÃkËkÚko hk¾ðkLke ûk{íkk nkuÞ Au.
÷øk¼øk 30 xfk sirðf ÃkËkÚko ð{eo fBÃkkuMx{kt ÃkrhðŠíkík ÚkE òÞ Au yLku íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu 2500 fe÷ku fBÃkkuMx «rík ð»ko íkiÞkh fhðk{kt ykðu Au.
8 ÷k¾Lke çk[ík fhe þfkþu. {uø÷kuh{kt fu x ÷kf WíÃkkËLkku L ku ð{eo f BÃkku M xLku \rÃkÞk 15-25 fe÷ku ðu[e hnu Au. «íÞuf {rnLku y¤rMkÞkLke MktÏÞk çku økýe ðÄe òÞ Au. suLku çkòh{kt \rÃkÞk 350-400 «rík fe÷kuÚke Mkh¤íkkÚke ðu[e þfkÞ Au.
òu þ eSLkk {íku Þw r LkðŠMkxe ð{eofBÃkkuMx ÞwrLkx rLk{koý{kt 8 ÷k¾ \rÃkÞkLkku ¾[o fhðk{kt ykðu Au, òu yuf fe÷ku fBÃkkuMx íkiÞkh fhðk{kt \rÃkÞk 10 Lkku ¾[o ÚkkÞ Au, su \rÃkÞk
VhnkË ÞuLkuÃkeÞk rLkËuþf ÞuLkuÃkkuÞk ÞwrLkðŠMkxeLkk {íku ÞwrLkðŠMkxe fuBÃkMk{kt {kuxe MktÏÞk{kt ðLkMÃkrík yLku hMkkuELkk rçkLks\he ÃkËkÚko WÃk÷çÄ Au, suLku ð{eofBÃkkuMx íkiÞkh fhe þfkÞ Au.
14
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
fuLÿeÞ hu÷ðu «ÄkLku rfMkkLk ¢k^xLke Lkðe fkuÃkkuohux ykuVeMkLkwt W˽kxLk fÞwO
Ëu
þLke yøkúýe f]r»k ÞtºkkuLke WíÃkkËf ftÃkLkeyku Ãkife yuf rfMkkLk ¢k^xLkk Lkðk fkuÃkkuohux fkÞko÷ÞLkwt furLÿÞ hu÷ðu «ÄkLk MkËkLktË økkizkLkk nMíku W˽kxLk fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. yk Lkðk fkÞko÷ÞLke rðþu»kíkk yu níke fu íku ËMk nòh ðøko Vwx{kt Vu÷kÞu÷ Au, su{kt çku nòh ðøko VwxLkku yuf nku÷ Au ßÞkt ¾uzqík ze÷h ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkLkku òuE þfu Au. yk WÃkhktík Lkðk fkÞko÷Þ{kt [kh nòh ðøko VwxLkku yuf nku÷ çkLkkððk{kt ykÔÞku Au, su MkkÄLkkuLke {hk{ík {kxu Au.
¾uzqík yLku ze÷h ½ýk ÔÞksçke ËhkuÚke MkŠðMk {kxu ykðe þfþu. rfMkkLk ¢k^x yuf ykEyuMkyku,9001-2008 MkxeoVkEz ftÃkLke Au. ftÃkLkeLkk {kuxk¼køkLkk WÃkfhý {æÞ{ yLku LkkLkk ¾uzqíkku s ¾heËu Au. íkuLkwt {wÏÞ ðuËh nkWMk çkUø÷kuh ÃkkMku 60,000 ðøko Vex{kt Vu÷kÞu÷ Au. rfMkkLk ¢k^xLkk Ëuþ¼h{kt Lkð þk¾k Au yLku çku nòh fhíkkt ðÄkhu ze÷h Au.
[ki.[hý ®Mkn nrhÞkýk f]r»k ÞwrLkðŠMkxe{kt çku rËðMkLkku f]r»k {u¤ku ÞkuòÞku
[ki
ðÄw ykðf {u ¤ ððk f] r »k ÃkØrík{kt çkË÷kð fhðkLkwt yknðkLk fÞwO níkwt. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu yuf çkksw þnuhefhý yLku ykiãkurøkfhýÚke f]r»kLkwt WíÃkkËLk ½xe hÌkwt Au íkku çkeSçkksw s{eLkLke WÃks þÂõík Ãký ûkeý ÚkE hne Au. yk WÃkhktík ðÄw Mkkhe økwýð¥kk Ähkðíkk ®Mk[kE s¤Lke WýÃk, «kf]ríkf MktþkÄLkkuLke íktøke, íkkÃk{kLk{kt ð]rØ íkÚkk Ãkkf Ãkh yk «Mktøku {krníke ykÃkíkk íku{ýu fex-rçk{kheLkku WÃkÿð f]r»k WíÃkkËLk sýkÔÞwt níkwt fu ¾uzqíkkuyu yuf yufh{kt {kxu Ãkzfkhku Au.
Ähe [hý®Mkn nrhÞkýk f]r»k Þw r LkðŠMkxe ¾kíku 9-10 MkÃxuBçkh Ëhr{ÞkLk f]r»k {u¤ku ÞkuòÞku níkku. {u¤k{kt nrhÞkýkLkk MktÞkusf zku.ykh.yuMk ytrík÷Lkk Lkiík]íð nuX¤ {u¤kLkk MÚk¤ Ãkh f]r»k íkÚkk Ãkþw à kk÷LkLke Lkðe xu f Lkef yt ø ku ¾uzqíkkuLku òýfkhe ykÃkðk {kxu yk «ËþoLke ÷økkððk{kt ykðe níke.
1105 rðfMkkðe Au. suLkk rçksLke ¼khu {køk Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ykøkk{e rËðMkku{kt ¾uzqíkkuLku yk rçks WÃk÷çÄ ÚkE sþu. yk WÃkhktík ¾uzqíkku {kiMk{Lke òýfkhe ykÃkðk yu M kyu { yu M k Mku ð k þ\ fhðk{kt ykðe Au.
yk «Mktøku ÷wðkMk rðMíkkhLkk rþûký rLkËuoþf zku.ykh.yuMk ytrík÷ zku.¾u¾hu ÞwrLkðŠMkxeLke WÃk÷ÂçÄ íkÚkk zku.çke.yuMk ~ÞkuftËu ¾uzqíkku ÃkkMkuÚke f] r »k xu f Lkku ÷ ku S Lkk ÔÞkðnkhef ytøku Ãký {krníke ykÃke níke. òýfkhe ÷uðk {kxu f]r»k ði¿kkrLkfku íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ÞwrLkðŠMkxeyu MkkÚku íkk÷{u÷ çkLkkððk rðLktíke fhe íkksuíkh{kt s ½ôLke yuf WÒkík Ãke¤e níke. híkwyk hkuøk rðhkuÄe òík zçÕÞw yu[
h
hrþÞk ¼khík ÃkkMkuÚke ËqÄ-ÃkËkÚko ¾heËþu
rþÞk ¼khík ÃkkMkuÚke þkf¼kS yLku ËqÄ-ÃkËkÚko ¾heËðk EåAk Ëþkoðe Au. ¼khíkLkk f]r»k-ÃkËkÚko rLkfkMk rðfkMk Ãkrh»kËLkk yæÞûk Mktíkku»kfw{kh Mkkhtøke yLku ÁMkLkk f]r»k rð¼køkLkk «{w¾ MkuøkuoÞ ËLkõðuíko ðå[u ÞkusLkkhk {tºkýk{kt yk ytøku rðMík]ík [[ko fhðk{kt ykðþu. ykuøkMx {rnLkkÚke hrþÞkyu yuðk Ëuþku ÃkkMkuÚke f]r»k {k÷Lke ykÞkík Ãkh «ríkçktÄ {wõÞku níkku su{ýu hrþÞk rðÁØ «ríkçktÄLke ònuhkík fhe níke. yk Ëuþku{kt y{urhfk, ÞwhkurÃkÞLk Mkt½Lkk 28 Ëuþ,fuLkuzk, ykuMxÙur÷Þk íkÚkk LkkuðuoLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.
16
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
LkuÄh÷uLz yLku ¼khík MkkÚku {¤e f]r»kLkk 10 ©uc fuLÿ MÚkkÃkþu
Lku
Äh÷uLz ¼khík MkkÚku {¤e Ëuþ¼h{kt ËMk ©uc f]r»k fuLÿ MÚkkrÃkík fhðkLke rËþk{kt fk{ fhe hÌkk Au yk ík{k{ fuLÿ f]r»kLke ykÄwrLkf xufLkku÷kuS MkkÚku Mktf¤kÞu÷ hnuþu.
fuh÷, {nkhk»xÙ yLku Ãktçkks{kt yuf-yuf fuLÿ{kt yk fkÞo þ\ ÚkE økÞwt Au. fuh÷ yLku {nkhk»xÙ fuLÿku Ãkh nkuxeofÕ[h yLku ÃktòçkLku çkxkfkLkwt ykËþo fuLÿ çkLkkððk{kt ykðþu.
yu
yuøkúexuf yurþÞk 2014 MkV¤ «ËþoLke
økúexuf yurþÞk 2014 yktíkhhk»xÙeÞ «ËþoLke yLku MkB{u÷Lk fu suLkwt ykÞkusLk 3Úke 5 MkÃxuBçkhLkk hkus økwshkíkLke hksÄkLke økktÄeLkøkh ¾kíku fhðk{kt ykÔÞwt níkwt íkuLkwt MkV¤íkkÃkqðof Mk{kÃkLk ÚkÞwt níkwt. yk «ËþoLke{kt Ëuþ-rðËuþ{ktÚke ykþhu yuf ÷kf ÷kufkuyu ¼køk ÷eÄku níkku.
yk «ËþoLke{kt ¾uzqíkku {kxu f]r»k {kuzu÷, yuøkúkuLkkur{Mx,çkkÞkuxufLkku÷kuSMxyu f]r»kLku yuf Lkðe Ÿ[kE Ãkh ÷E sðk Ãkh rðïkMk ËþkoÔÞku níkku. yuøkúkuxuf yurþÞk 2015Lke þ\ykík{kt ÞkuòLkkh ðkEçkúLx økwshkík yøkkW yk ykÞkusLk
fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. íku ðkEçkúLx økwshkíkLku ðÄw MkV¤ çkLkkððk{kt MknkÞíkk fhþu. yk WÃkhktík økwshkík yuøkúku ELzMxÙeÍ fkuÃkkuohuþLk r÷r{xuz yLku fu.Ãke.yu{.Syu 4,MkÃxuBçkhLkk hkus yuf rËðMk {kxuLkk Mkur{LkkhLkwt ykÞkusLk fÞwO níkwt. yk Mkur{Lkkh{kt 5000 rðþu»k¿kyu ¼køk ÷eÄku níkku. Mkur{LkkhLkku rð»kÞ níkku Vk{o ELkf{ ELMÞkuhLMk f]r»k hkusøkkh íkÚkk ðe{k íku{ s íkuLke xufrLkf Ãkh [[ko ÚkE níke.
W¥kh«Ëuþ{kt {hÄk Ãkk÷LkLku ðÄkhðk «ÞkMk
W
¥kh«Ëuþ Mkhfkhu {hÄk Ãkk÷LkLku ðÄkhðk yLku hkßÞ{kt #zk WíÃkkËLk ðÄkhðk {kxu ðÄw MkwrðÄk ykÃkðkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au. hkßÞ Mkhfkhu ÃkþwÃkk÷Lkûkuºk{kt Wãr{íkkLku «kuíMkkrník fhíkk {hÄk Ãkk÷Lk {kxu fku{ŠþÞ÷ ÷uÞMko yuLz çkúkÞ÷h ÃkuhuLx Vk{o ¾ku÷ðkLke ÔÞðMÚkk fhe Au.íkuLke Ëu¾hu¾, «[kh, «rþûký ðøkuhu hkßÞ ÃkkuÕxÙe rðfkMk çkkuzoLkk {kæÞ{Úke fhðk{kt ykðþu.yk Lkerík{kt yuðe Ãký òuøkðkE Au fu {hÄk Ãkk÷Lk {kxu þ\ykík{kt 10 ð»ko MkwÄe {Vík ðes¤e {¤þu. f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
17
www.krishijagran.com
f]r»k Mk{k[kh
V¤Ëkh Akuz {n¥k{ «{ký{kt ÷økkððk ¾uzqíkkuLku Mk÷kn
f]
r»k ÞwrLkðŠMkxe heðk ({.«)Lkk yrÄckíkk zku . yu M k.fu . ÃkkLzu L kk {køkoËþoLk{kt yLku f]r»k rð¿kkLk fuLÿ heðkLkk fkÞo ¢ { Mk{LðÞf zku . yu f u ÃkkLzuLkk {køkoËþoLk{kt ¾uzqíkkuLku V¤Ëkh Akuz ÷økkððk {kxu «kuíMkknLk ykÃkðk yr{÷fe økúk{{kt fuLÿ îkhk f÷{e ÷ªçkw, økúk^xuz {nwyk, íkÚkk {wLkøkkLkk AkuzLku «ËŠþík fhðk{kt ykðu÷. yk MkkÚku ¾uzqíkkuLku Lkðe xufLkku÷kuS ytíkøkoík íkwðuhLkk ðkðuíkh fhðk {kxu Ãkkur÷ÚkeLk Úku ÷ eyku { kt íki Þ kh íkw ð u h Lkk Aku z Lku WÃk÷çÄ fhðk{kt ykðu÷. íkwðuhLkku Ãkkf Ãkkýe «íÞu ðÄkhu MktðuËLkþe÷ nkuðkÚke
s{eLk{kt ÃkkýeLkk ¼hkðkLke ÂMÚkrík{kt øk¤e òÞ Au. yk{ ¾uzqík¼kE íkwðuhLkk Ãkkf íkiÞkh fhe þfíkk LkÚke.Ãkku÷eÚkeLk{kt íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ íkwðuhLkk Akuz ykuAk ðhMkkË íkÚkk ðÄkhu ðhMkkË çkÒku ÃkrhÂMÚkrík{kt ðÄw Mkkhe WÃks ykÃku Au. V¤ku L kw t ykÃkýk SðLk{kt ½ýw {níð Au. ÷ªçkwLkwt V¤ rðxk{eLk MkeÚke ¼hÃkqh nkuÞ Au. íku Mkk{kLÞ {kðsík yLku ykuAk ÃkkýeLke ÂMÚkrík{kt Ãký Mkh¤íkkÚke ÷økkðe þfkÞ Au.{nwykLkwt V¤ yki » krÄ{kt WÃkÞku ø ke çkLku Au , {nwykLkku Akuz 25-30 ð»ko{kt V¤ ykÃku Au. Ãkhtíkw f÷{e Akuz{kt ºkeò-[kuÚkk ð»ko{kt Vw÷ ykðu Au. íkuLkk yki»krÄÞ økwýkuLku òuíkk hkuÃkýLke ykð~Þfíkk hnu÷e Au. yk WÆuþÚke fuLÿ îkhk f]r»k ðkrLkfe ytíkøkoík WÃkÞkuøke ík{k{ AkuzLkk
Ërûký yk£efk îkhk rçknkhLkk yuf ¾uzqíkLke ©e ÃkØríkÚke íkkr÷{ ykÃkðk ÃkMktËøke fhkE
rçk
nkhLkk yuf ¾uzqík fu suLku ÄkLkLkwt rð¢{sLkf WíÃkkËLk fÞwO Au íkuLke Ërûký ykr£fk Mkhfkh îkhk Ãkkt[ ð»koLkk fkuLxÙuõx Ãkh hk¾ðkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au, su íÞkLkk ¾uzqíkkuLku ELkkuðuxeð rMkMx{ ykuV ELxuLþerVfuþLk (yuMkykhykE) rðrÄLku þe¾ðþu, suÚke \rÃkÞk 50,000 «rík {rnLku {¤þu, suLkku ©uÞ VuMkçkqfLku òÞ Au. 12{kt Äkuhý MkwÄe yÇÞkMk fhLkkh Mkwr{íku ykr£fkLkk yrÄfkheykuLku sýkÔÞwt níkwt fu íkuLku yk fkuLxÙuf VuMkçkqf Ãkus îkhk {éÞwt Au. Ërûký ykr£fkLkk «ríkrLkrÄ {khk økk{ ykÔÞk níkk yLku ÄkLk WøkkzðkLkk rð»kÞ Ãkh rðMíkkhÃkqðof {krníke ykÃke níke. Mkwr{ík ykuõxkuçkh{kt Ërûký ykr£fk sþu, ßÞkt íkuyku ¾uzqíkkuLku ÄkLkLke ©e ÃkØríkÚke Wøkkzðk íkkr÷{ ykÃkþu. Mkwr{íkLku ðuíkLk WÃkhktík Ãkkf WíÃkkËLkLkk ÷k¼Lkk Ãkkt[ xfk hf{ {¤þu.
18
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
hkuÃkLku W¥kusLk ykÃkðk {kxu ynª «ËþoLk hsq fhðk{kt ykðu÷ yLku {n¥k{ Akuz ÷økkððk {kxu Ãký Mk÷kn ykÃkðk{kt ykðe níke. V¤ ð]ûkkuLke Mkwhûkk fhðk {kxu Akuz ÷økkðíkk Ãknu÷k Vkuhux 10 S «{kýLku 5 økúk{ «{ký «íÞuf ¾kzk{kt Lkk¾eLku AkuzLku ÷økkððku òuEyu. suÚke V¤ ð]ûkkuLku s{eLk{kt hnu÷k fexfkuÚke çk[kðe þfkÞ yLku ðÄkhu «{ký{kt WíÃkkËLk {¤e þfu.
sirðf ¾kíkh yLku çkesÚke f]¼fkuLku Mkkhe f{kýe fhe
¾u
zqík ¼khíke fkuykuÃkhuxeð r÷r{xuz (fw¼fku)yu sirðf ¾kíkh yLku rçkÞkhýÚke ½ýku VkÞËku {u¤ÔÞku Au.
fw¼fkuyu sirðf ¾kíkh, fBÃkkuMx, «{krýík rçkÞkhý, çkexe fkuxLk-çkes yLku Mktfh rçksLkk WíÃkkËLkÚke ÃkkuíkkLkk fkhkuçkkhLkku rðMíkkh fÞkuo Au. ÃkkuíkkLke MknÞkuøke f]¼fku EL£kMxÙõ[h r÷r{xuz (r¢÷)Úke Ãký ½ýku ÷k¼ {éÞku Au. yk ftÃkLkeyu \rÃkÞk 180 fhkuz fhíkkt ðÄkhu ÷k¼ {u¤ÔÞku níkku. r¢÷ ykX fLxuLkh hu÷ (çkeyu÷Mke ^÷ux huõMk) íkÚkk 1,350 fLxuLkhLkwt Mkt[k÷Lk fhu Au. Mk{eûkk yðÄe Ëhr{ÞkLk ftÃkLke Ãkkuíku 95 fhkuz \rÃkÞkLke ykf {u¤ðe níke. yk ftÃkLke ÃkkuíkkLkk fkhkuçkkhLku ðÄkhðk {kxu ÷kuSMxef Ãkkfo, ELk÷uLz fLxuLkh rzÃkku, £ux MxuþLk,MðËuþe fLxuLkh xŠ{Lk÷ íkÚkk økkuËk{Lkk ûkuºk{kt Mkt¼kðLkk íkÃkkMke hne Au.f]¼fku Lke{ ÷urÃkík ÞwrhÞkLkwt WíÃkkËLk fhu Au. Mk{eûkk yðrÄ Ëhr{ÞkLk f]¼fkuyu yíÞkh MkwÄe{kt MkkiÚke ðÄkhu 22.10 ÷k¾ xLk ÞwrhÞkLkk WíÃkkËLk ûk{íkkLkk 100 xfk fhíkkt ðÄkhu Au.f]¼fku Ã÷kLxu 13.20 ÷k¾ xLk yu{kurLkÞkLkwt WíÃkkËLk fhu Au, su 100 xfk WíÃkkËLk ûk{íkkÚke ðÄkhu Au.
www.krishijagran.com
ftÃkLke Mk{k[kh
{rnLÿkLkwt Lkðwt WÒkík xÙuõxh yswoLk Lkkuðku nðu çkòh{kt
xÙu
õxhLkw t rLk{ko ý fhíke Ëu þ Lke yøkú ý e ft à kLke {rnLÿk yu L z {rnLÿkyu íkksuíkh{kt ÃkkuíkkLkwt Lkðw xÙuõxh yswoLk LkkuðkuLku hsq fÞwO Au. ftÃkLkeLkk yrÄfkheykuyu sýkÔÞwt níkwt fu ftÃkLkeyu 10 hkßÞ{kt 100 fhíkkt ðÄw ¾uzqíkkuLkku Mkðuo fheLku yk xÙuõxhLku íkiÞkh fhðkLkku rLkýoÞ fÞkuo níkku.
yswoLk Lkkuðku 57 nkuMko Ãkkðh (yu[Ãke) yLku 52 yu[Ãke{kt WÃk÷çÄ Au. íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu Lkðk xÙuõxhLku hsq fhðk MkkÚku ftÃkLke çkòh{kt yøkkWÚke s hnu÷k yswoLk yÕxÙk Ã÷uxVku{oLku Ãkqýo fhe hne Au. hksÄkLke{kt hsq fhðk{kt ykðu÷ 57 yu[Ãke xÙuõxhLke yuõMk þku\{ ®f{ík 7.20 ÷k¾ yLku 52 yu[Ãke xÙuõxhLke ®f{ík 7 ÷k¾ Au.
xÙuõxh{kt ºký rhðMko røkÞh MkkÚku fw÷ 18 røkÞh Au. su ¾uzqíkkuLke s\rhÞkík «{kýu 1.5 rf÷ku{exhÚke 33 rf÷ku{exh «rík f÷kfLke ÍzÃk ykÃkðkLke ûk{íkk Ähkðu Au. yswoLk Lkkuðku 2200 rf÷kuøkúk{ MkwÄe ðsLkLku ¾u[ðkLke yLku 18 f÷kf MkwÄe Mkíkík [k÷ðkLke ûk{íkk Ähkðu Au. ftÃkLkeyu Ëkðku fÞkuo Au fu òu ¾uzqíkku yuf ð»ko{kt 1000 f÷kfLkwt ¾uzkýLkwt fk{ fhu íkku íku{Lku \rÃkÞk 1.60 ÷k¾Lke çk[ík Úkþu.
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
19
www.krishijagran.com
ftÃkLke Mk{k[kh
zwÃkkUx EÂLzÞkyu
{kuLkMkUxkuLkwt Lkðwt WíÃkkËLk hsq fhðkLke íkiÞkhe yku{uøkk-3
Ãkkf Mkthûký ÔÞðMkkÞ{kt «ðuþ ÃkkUx ¼khík{kt Ãkkf Mkthûký ÔÞðMkkÞ{kt WíkhðkLke íkiÞkhe fhe hÌkwt Au. zqÃkkUx ¢kuÃk ÃkkuxuõþLk EÂLzÞk ¾uzqíkkuLke íkfLkefe çkkçkíkku ytøku íkÚkk yLÞ Wfu÷ku «ËkLk fhðk {kxu ÿZ MktfÕÃk Ähkðu Au, suÚke WíÃkkËLk yLku rLk¼ohíkk s¤ðkE hnu íku{ s ¾uzqíkkuLkwt ÃkÞkoðhý MkkÚku yuf Mk{íkw÷Lk s¤ðkE hnu.
zq
{ku
LkMkUxkuLkwt Lkðwt WíÃkkËLk yku{uøkk-3 VkuhxeVkEz MkkuÞkçkeLk çkòh{kt hsq ÚkLkkh Au.íku{kt Vuxe yurMkz WÃk÷çÄ Au, su {kA÷eyku{kt òuðk {¤u Au. yk yurMkz MðMÚk hnuðk {kxu íkÚkk þhehLku ËwhMík hk¾ðkLkk fkÞo{kt MknkÞíkk fhu Au.
yk MkkÚku {kuLkMkUxku 2016 MkwÄe BOI-gard III fÃkkMkLku çkòh{kt hsq fhðkLke ÞkusLkk ytrík{ «r¢Þk{kt Au.
òuLk rzÞh rðïLkwt MkkiÚke þÂõíkþk¤e xÙuõxh çkòh{kt ykððkLke íkiÞkhe{kt
xÙuõxh ftÃkLke òuLk rzÞh rðïLkwt MkkiÚke {kuxw ÷kuxÙfr«Þ uõxh hsq fhðkLke íkiÞkhe fhe hÌkwt Au. íkuLkwt yuÂLsLk 620 yu[Ãke ¾qçk s þÂõík Ähkðu Au. yk xÙuõxh y÷øky÷øk {kiMk{{kt yuf MkkÚku rðþk¤ yufh{kt s{eLkLku ¾uzðkLke ûk{íkk Ähkðu Au. yk xÙuõxh yuf çknw{w¾e {þeLk rMkØ Úkþu. yk Mk]¾÷k{kt 9370ykh, 9420ykh, 9470ykh/9470 ykhxe, 9520ykh, 9520ykhxe, 9570 ykh, 9570 ykhxe, 9620ykh ðøkuhu {kuzu÷ WÃk÷çÄ çkLkþu. íkuLkwt {þeLk íkÚkk 13.51 ÷exh yuÂLsLk MkkÚku 15 ÷exh õÞwr{LMk 5S 15 yuÂLsLk ÷køku÷ Au.
rh{kuLk yuf Ãkkf r«Þ fexLkkþf rh{kuLk-yuf ¾kMk Lkðe ÃkZeLke fexLkkþf (ykESykh) Mkkxkðk¤e (fk¤e) MkqtzeLkwt ÞkuøÞ rLkÞtºký
rMk{kuLk «ÞkuøkLke rðøkík 1. rh{kuLk «{ký: Ãkkf yðMÚkkLku ykÄkhu 200-250 ÷exh Ãkkýe{kt 200-250 {e÷e «íke yufh. 2. ßÞkhu 10 xfk ÃkktËzk-V¤Lkk ¼køkkuLku LkwfMkkLk ÚkÞu÷wt Ëu¾kÞ íÞkhu rh{kuLkLkku Atxfkð fhðku òuEyu. 3. fÃkkMk{kt 60-70 xfk WÃks «Úk{ yLku çkeò Vw÷ çknkhÚke {¤u Au,{kxu rh{kuLkLkku Atxfkð zkuze çkLkðkLkk Mk{Þu yLku Vw÷ ykððkLkk Mk{Þu s\he Au. rh{kuLk îkhk ÷k¼: · fexkuLkku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe rLkÞtºký yux÷u fu 10-14 rËðMk MkwÄe. · yLÞ fexLkkþfkuLkk Atxfkð{kt ¼khu ½xkzku · ÃkkfLke ð]rØ ÍzÃkÚke ÚkkÞ Au yLku ÃkktËzkLkku htøk Ãký ½uhku ÷e÷ku hnu Au. · xezuLkk ykfkh yLku MktÏÞk{kt ð]rØ ÚkkÞ Au. · Ãkkf 10-12 rËðMk yøkkW íkiÞkh ÚkkÞ Au yLku ík{k{ zexu Mk{kLk\Ãk{kt ¾w÷u Au. · ðÄw WÃks yLku Mkkhe økwýð¥kkÚke LkVk{kt ½ýku ðÄkhku ÚkkÞ Au.
nkuLzk Mfqxh ðu[kýLke Lkðe Ÿ[kE
yu[.Mke.yu÷. xufLkku÷kuS
yuÂõxðk yíÞkhu Ëuþ{kt MkkiÚke ðÄkhu ðu[kíke çkúkLz Au.
çkË÷kþu 100 økk{Lkwt SðLk Míkh
ð
zk«ÄkLk LkhuLÿ {kuËeLke fkuÃkkuohux-MkkurþÞ÷ rhMÃkkuhLMkrçkr÷xe (MkeyuMkykh)Lkwt yknðkLk fhíkkt yu[.Mke.yu÷ xufu 100 økk{Lku ykËþo økk{ çkLkkððkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au. yk «kusufTx ytíkøkoík yu[.Mke.yu÷ økk{ku{kt Ãkkýe, {rn÷k MkþÂõíkfhý, rþûký, MðkMÚÞ,fwÃkku»ký íkÚkk MkVkE Ãkh rðþu»k æÞkLk ykÃkðk{kt ykðþu. yk «kusuõxLkwt Lkk{ -Mk{wËkÞhk¾ðk{kt ykðþu.
20
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
nku
Lzk MfqxhLke yuÂõxðk çkúkLzLke ¼khu {køkLku ÷eÄu ftÃkLkeLkwt ðu[ký Lkðe Ÿ[kE Ãkh ÃknkU[e økE Au. sw÷kE{kt MkkiÚke ðÄkhu 2.23 ÷k¾ ðknLkLkwt ðu[ký ÚkÞwt níkwt íÞkhu ykuøkMx {rnLkk{kt 2.18 ÷k¾ MfqxhLkwt ðu[ký yu çkkçkík Ëþkoðu Au fu nkuLzk yksu fÞk Míkhu Au. nkuLzk
nkuLzk {kxu çku Ãkzfkh Au xeðeyuMk {kuxMko yLku nehku {kuxh fkuÃko, nkuLzk {kxu ykLktËLkk Mk{k[kh yu Au fu çkLLkuLkwt ðu[ký ÂMÚkh Au. íku{Lkwt ðu[ký «íke {rnLku 65000 yuf{ Au. yu s fkhýÚke nkuLzk ykøk¤ Au.
MkV¤ fÚkk
www.krishijagran.com
MkV¤ fÚkk h{uþ zkøkh
Mkku
LkeÃkík ¾uzqík õ÷çkLkk yæÞûk h{u þ zkøkh yt ø ku y{u xq t f e {krníke ÷¾e níke. yk ytf{kt ykÃkýu íku{Lke MkV¤íkkLke fnkLke hsq fhe hÌkk Aeyu.
h{uþS {q¤ íkku rËÕneLkk {iËkLkøkZe økk{Lkk ðíkLke Au. yk rðMíkkh{kt ðhMkkË ykÄkrhík ¾uíke ÚkkÞ Au . yk Mk{økú rðMíkkh yhðÕ÷e Ãkðoík{k¤k Ãkh ÂMÚkh Au. ynª Võík çknAx yLkksLke s ¾uíke Úkíke níke. ¾uzqík Ãkrhðkh{kt sL{ ÚkÞku níkku, yk {kxu íkuyku çkk¤ÃkýÚke s f]r»k MkkÚku òuzkÞu÷k hnu÷k. çkk¤Ãký{kt ßÞkhu h{uþSLke íkrçkÞík fÚkze íÞkhu íku{Lkk ÃkrhðkhLke ykŠÚkf ÂMÚkrík ½ýe ¾hkçk ÚkE økE níke. ð»ko 1969{kt ykŠÚkf ÂMÚkrík ¾hkçk nkuðkÚke h{uþSLku ÃkkuíkkLkwt rþûký yÄðå[u Akuzðwt Ãkzu÷ yLku ÃkkuLkeÃkíkLkk yfçkhÃkwh çkhkuxk{kt Ãkhík ykððwt Ãkzu÷ ßÞkt 13 yufh sux÷e íku{Lkk rÃkíkkLke s{eLk níke.
ynª íkuyku ykÔÞk íkku íku{Lku òuÞwt s{eLk ½ýe f{òuh níke. Ãknu÷k ð»kuo s íku{Lku ¾uíke{kt LkwfMkkLk ykÔÞwt. íÞkhçkkË íku{ýu {kxe yLku ÃkkýeLke íkÃkkMk fhkðe yLku Ëuþe ¾kíkhkuLkku «Þkuøk fÞkuo íkku yøkkWLkk ð»koLke íkw÷Lkk{kt LkVku{¤ðk ÷køÞku. h{uþS fnu Au fu ßÞkhu nwt ynª ykÔÞku níkku íÞkhu ynª hkuz Lk níkku, Võík yuf hu÷ðu MxuþLk níkwt yLku y{u þkf¼kSLkwt ðkðuíkh fhíkkt níkk. suLku çkskh{kt ðu[íkk níkk. yk ðkík ð»ko 1971Lke Au. íÞkhçkkË Äe{u Äe{u MkwrðÄkyku ðÄðk ÷køke, {køkkuo çkLÞk, ykòËÃkwh çkòh çkLÞwt. íÞkhçkkË y{u {kuxe MktÏÞk{kt þkf¼kSLke ¾uíke þ\ fhe. ð»ko 75-76 MkwÄe{kt ½ýeçkÄe fk{økehe þ\ ÚkE økÞu÷e. íku{Lkk {íku íku{ýu ð»ko 1981{kt Vw÷Lke ¾uíke þ\ fhe, suLkkÚke íku{Lku ½ýku ÷k¼ ÚkÞku. £u[ {uhe økkuÕz, {uhe økkuÕzLke ¾uíke fhe, fx ^÷kðhLke ¾uíke fhe, íÞkhu Vw÷ çkòh fLkkux Ã÷uMk{kt níkwt. yk WÃkhktík ¾khe ðkçk÷e íku{ s
ðÄw søÞkyu çkòhku ¾wÕÞk, ßÞkt y{u Vw÷Lkwt ðu[ký fhðk {kxu síkk níkk.íÞkhçkkË çkú e z çkeòu íku { s xufLkku÷kuSLkk «ÞkuøkLke þ\ykík ÚkE. yk rðMíkkh{kt {u ð»ko 1994{kt 100 yufh s{eLk ¾heËe ÷eÄe. h{uþS ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe hksLkerík MkkÚku Ãký òuzkÞu÷k hnu÷k yLku Ãkkt[ ð»ko MkwÄe MkkuLkkuÃkkík SÕ÷k Ãkrh»kËLkk yæÞûk Ãký hÌkk. ð»ko 1988{kt íku y ku hksLkerík Akuze ËeÄe. yksu h{uþ zkøkhS yuf MkV¤ yLku òøk]ík ¾uzqík Au. ûkuºk{kt ¾uzqíkku {kxu íkuyku yuf ykËþo {køkoËþof Ãký Au. h{uþS Mkíkík MkkuLkeÃkíkLkk ¾uzqíkkuLku òøk]ík fhðk yLku çkòh {køkLku Mk{SLku ¾uíke fhðk fnu Au. ¾uzqíkkuyu çkòh {køkLku æÞkLk{kt ÷uðe òuEyu yLku íku «{kýu ¾uíke fhðe òuEyu. nðu Mk{Þ ykðe økÞku Au fu ykÃkýu ÃkÞkoðhýLku ykuAk{kt ykuAw LkwfMkkLk ÃknkU[u yLku ¾uíke {kxu fwËhíke [esðMíkwykuLku ÷E ði¿kkrLkf yr¼øk{ yÃkLkkððk{kt ykðu.
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
21
MkV¤ fÚkk
www.krishijagran.com
©e hk{ øk½ðu: ¾uzqíkkuLku ÞkuøÞ {qÕÞ yÃkkðLkkh {Mkenk ÍçkwÍÚke ¾uzqíkkuyu ÃkkuíkkLke ykðf fuðe Mkw heíku ðÄkhe þfkÞ Au íku ytøku {q¤ {tºk ©e hk{ øk½ðeyu ð»ko 1989Úke ð»ko 1992 MkwÄe Võík xk{uxkLke ¾uíke fheLku s 20-25 ¾uzqíkkuLku MktøkXeík fhe ÃkkuíkkLke MkqÍçkwÍLkku Ãkrh[Þ ykÃkíkk MÚkkrLkÞ 70 \rÃkÞk fuhux ðk¤k xk{uxk 32 ÷k¾ \rÃkÞk MkwÄe fhe ¾uzqíkkuLku su ykí{ rðïkMk yÃkkÔÞku íku L kk Ãkrhýk{ Mð\Ãku ð»ko 2004{kt MktøkXLk 250 MkÇÞkuLkwt çkLÞwt yLku ð»ko 2005{kt Võík [kh {rnLkk{kt yur«÷Úke sqLk íkÚkk sw÷kEÚke MkÃxuBçkh{kt Võík Wíkh ¼khík{kt s xk{uxkLke ¾uÃkLku ÃknkU[kze 30 fhkuz \rÃkÞkLkk ÔÞðMkkÞ fhe çkíkkÔÞku.
yk çkÄw ©e økÄðeyu 2 yu f h s{eLk{kt xk{u x kLke ¾u í keÚke Lkw f MkkLk WXkðeLku çkkË{kt yuðku íku {q¤{tºk ÷kÔÞk fu suÚke 75 økk{Lkk 1500 yufh s{eLk{ktÚke 1.25 ÷k¾ {uxÙef xLk WíÃkkËLk fhe çkíkkÔÞwt. ©e øk½ðeyu ÃkkuíkkLkwt rþûký çkeyuMkMke (yuøkúe) çkkË ÃkkuíkkLke s{eLk Ãkh xk{uxk Wøkkze yuf yuðku {wfk{ nktMk÷ fÞkuo fu suÚke Ëhuf ¾uzqík íku {u¤ððk EåAu Au.
swLkkh íkk÷wf rfMkkLk WíÃkkËf ftÃkLke r÷r{xuzLkk Ãký yæÞûk Au. 48 ðŠ»kÞ ©e hk{ hÄðe Ãkw ý u L ke hk»xÙeÞ çkkøkðkLke r{þLkLkk rLkËuoþf yLku rËÕneLkk yuøkúe rçkÍLkuMk fkuLkMkkxeoÞ{Lkk ¼køkeËkh yLku ¼khíkeÞ yuøkúefÕ[h Mfe÷ Ãkrh»kËLkk rLkËuoþf íkhefu Ãký ¾uzqíkLkwt MkkÁt EåAu Au.
©e økÄðeLkk rËþk Mkq[LkkuLku ÷eÄu s íku{Lke MkV¤íkkLke fnkLke ykøkk{e íku y ku Ãkw ý u ÂMÚkík ¼khíkeÞ þkf¼kS WíÃkkËLk MktøkXLkLkk yæÞûk Au. íku{ s ytf{kt ðkt[ku...
ÃkwLkeík ®Mkn ®Úkz: yuf MkV¤ ¾uzqík ÃkkuíkkLke swçkkLkÚke
f] Aur»k.¾u¾uzqízkLkeqíkLkuMktÃíkukr¥kLkk
31 ðŠ»kÞ ©e ®ÚkzLkku rfMkkLk Ãkrhðkh{kt sL{ ÚkÞku níkku yLku ¾uzqíkku {kxu ftEf fhðkLkku ykËþo rð[kh Ähkðíkk níkk. íku{Lku íku{Lkk rÃkíkk íkhVÚke s{eLk {¤e níke. yuf Mkw¾e Ãkrhðkh nkuðkÚke íkuyku rðËuþ{kt ÃkkuíkkLkku yÇÞkMk fÞkuo níkku.
WíÃkkËLkLkwt {qÕÞ {¤e òÞ íkku íkuLke {nuLkík MkV¤ ÚkE òÞ Au. {nuLkík s ¾uzqíkLkku rðïkMk nkuÞ Au. òu íkuLkku rðïkMk ÿZ nkuÞ MðËuþ ykðeLku íkuyku ¾uzqíkku {kxu ftEf íkku ÃkAe íku rLkhtíkh «økrík íkhV ykøk¤ fhðkLkku rLkýoÞ fÞkuo. çkes s ¾uzqíkku {kxu ðÄíkku òÞ Au. ÄLkð]ûk Au suLku økwýk fhðkLkk fkÞoLku nkÚk{kt yk ðkíkLku MkkÚkof fhLkkh hk»xÙeÞ ÷E ¾uzqíkkuLku ½ýe hkník ÃknkU[kze níke.
íÞkhçkkË ð»ko 1979Úke íku MktÃkqýoÃkýu hk»xÙeÞ rfMkkLk MktøkXLk Mð\Ãk{kt W¼he Mkk{u ykÔÞwt. yksu MktøkXLk 32000 MkÇÞ Ähkðu Au. ©e ÃkwLkeík ®Mkn ®Úkzu LkkLkk yLku rMk{ktík ¾uzqíkku {kxu ½ýk fkÞo fÞko Au yLku ¾uzqík yksu yuf ¾wþnk÷ SðLk Sðu Au.
yk£efkLkk EÚkku r ÃkÞk{kt 5000 yufh çktsh s{eLk WÃkòô çkLkkððk yuf MkknrMkf fkÞo fhe ÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt s Lknª rfMkkLk MktøkXLkLkk yæÞûk ©e ÃkwLkeík ®Mkn hk»xÙ e Þ rfMkkLk Mkt ø kXLk yøkkW Ãkhtíkw rðËuþ{kt ÃkkuíkkLkwt íku{ s ¼khíkLkk ®Úkz fu suyku Ãktòçk yLku nrhÞkýkLkk ¾uzqík hk»xÙeÞ xLkyus õÕçk ykuV Vk{oMko íkhefu ¾uzqíkkuLkk {kLkLku ðÄkÞwO Au. MktøkXLkLkk yæÞûk Au. òýeíkwt níkwt, yk MktMÚkk ð»ko 1965Úke nðu ÃkAeLkk ytf{kt yk MkV¤íkkLke 1979 MkwÄe yk Lkk{Úke s òýeíkwt níkwt. Ãkqhe fnkLke ðkt[ku....
¼k¼k Ãkh{kýw yLkwMktÄkLk fuLÿ îkhk 11 òík rðfrMkík fuLÿyu ¼k Ãkku¼kíkkLkeÃkh{kýwÃkh{kýwyLkwf]Mrkt»kÄkLkxufLkefLkk
{økLke ykX òík, íkwðuhLke 5 òík, y¤ËLke 4 òík, MkhMkðLke 3 òík, {kæÞ{Úke ÃkkfLke 41 Lkðe òík rðfMkkðe MkkuÞkrçkLkLke 2 òík íku{ s [ku¾k, Au. rðrðÄ hkßÞkuLke f]r»k ÞwrLkðŠMkxeLkk Mkwhs{w¾e, ÄkLk yLku sqxLke yuf-yuf MknÞku ø kÚke rðrðÄ ÃkkfLke òíkku L ku òíkLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. {nkhk»xÙLkk {wtçkE ÂMÚkík xÙkuBçku{kt ¼k¼k Ãkh{kýw MktþkuÄLk fuLÿ îkhk rðfMkkððk{kt ykðe Au. su{kt {økV¤eLke 15 òík, 22
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
www.krishijagran.com
Ñf”k lekpkj
¾heV {fkE{kt fex yLku hkuøkLkwt rLkÞtºký ckcw jke
fkE yuf ¾kãkLk yLku ykiãkurøkf Ãkkf Au. {fkE Ãkkf ðirðæÞfhý, Ãkkf-[¢{kt çkË÷kð, hkusøkkhe, rðËuþe nwrzÞk{ýLke f{kýe{kt {níðLke ¼qr{fk ¼sðu Au. íku ðuÃkkhLku W¥kusLk ykÃku [u, ÃkþwÃkk÷Lk ÔÞðMkkÞ{kt MknkÞf íkÚkk ykuAk Mk{Þ{kt ðÄkhu ÷k¼ËkÞe çkLku Au. íku{kt «kuxeLk, VkuMVhMk, fuÂÕMkÞ{, ÷ku¾tz yLku ðexk{eLk Ãký òuðk {¤u Au. {fkELke ¾uíke Ãkh rðrðÄ «fkhLkk fex yLku hkuøk ÷køke òÞ Au. suLke ÃkkfLke økwýð¥kk Ãkh íkÚkk WÃkÞkuøk Ãkh «ríkfq¤ yMkh ÚkkÞ Au. òu íkuLkku ÞkuøÞ Mk{Þu ÔÞðMÚkk fhðk{kt Lk ykðu íkku «ríkfq¤ yMkh Ãkze þfu Au. òu íkuLke Mk{ÞMkh ÞkuøÞ ÔÞðMÚkk fhe ÷uðk{kt ykðu íkku ¾uzqík çktÄw íkuLke Wå[ík{ ðÄw WÃks «kó fhe þfu Au. ¾heV {fkELkk {wÏÞ fex
íkLkk AuËf: {fkELke yk MkkiÚke ðÄw nkLke ÃknkU[kzíkwt fex Au, suLkku «fkuÃk sqLkÚke MkÃxuBçkh{kt ðÄkhu «{ký{kt òuðk {¤u Au. yk fexLkwt yk¢{ý Ãkkf Wøkðk
............................................................................................................
{
............................................................................................................
vodk'k izkIr Ñf"k oSKkfud Ñf"k ea=ky;] Hkkjr ljdkj] u;h fnYyh
MkkÚku s þ\ ÚkkÞ Au. íkuLke MkqtrzÞk ytËhLkk ¼køk{kt rAÿ fheLku AkuzLku Vku÷e ¾kÞ Au. suLkwt ¾hkçk Ãkrhýk{ yu ykðu Au fu LkkLkk AkuzLke økku¼ MkwfkE òÞ Au. {kuxk Akuz{kt ðå[uLkk ÃkktËzk Ãkh Aeÿ çkLke òÞ Au. ðÄkhu «fkuÃk ÚkðkLke ÂMÚkrík{kt {fkELke WÃks íkÚkk økwýð¥kk çkÒku Ãkh «ríkfq¤ yMkh ÚkkÞ Au. E÷ks
fhku. ºkeòu Atxfkð Ãkkf WøkðkLkk 30 rËðMk çkkË 400 økúk{ fkçkkuorh÷ 50 r{r©ík ÃkkWzhLku 400 r÷xh Ãkkýe{kt {u¤ðe «rík yufh «{kýÚke Atxfkð fhku. [kuÚkku Atxfkð Ãkkf WøkðkLkk 40 rËðMk çkkË 400 økúk{ fkçkkuorh÷ 50 r{r©ík ÃkkWzhLku 400 r÷xh Ãkkýe{kt «rík yufh ËhÚke Atxfkð fhku.
yk fexLkk hkufÚkk{ nuíkw Ãkkf Ãkh Lkkux: zk¤Lku AuËLkkh fex ÃkkfLke yku A k{kt yku A k [kh At x fkð fhðk økku¼{kt ðÄkhu LkwfMkkLk ÃknkU[kzu Au. yk òuEyu,suLkku WÕ÷u¾ Lke[u fhðk{kt ykðu÷ {kxu fexLkkþfLkk Atxfkð fhíke ð¾íku Au. ËðkykuLku økku¼{kt [ku¬MkÃkýu Lkkt¾ku. «Úk{ Atxfkð Ãkkf WøkðkLkk 10 xeœk (VwËfk yÚkðk Vzfk): yk fex rËðMk çkkË 200 økúk{ fkçkkuorh÷ 50 ¼qhk {x{u÷ htøkLkwt nkuÞ Au, su VwËf-VwËf r{r©ík ÃkkWzhLku 200 økúk{ Ãkkýe{kt fh [k÷u [u yLku ÃkkfLke LkkLke yðMÚkk{kt r{r©ík fhe «rík yufh ËhÚke Atxfkð ðÄkhu LkwfMkkLk ÃknkU[kzu Au. fhðku òuEyu. yk fexLkk E÷ks {kxu suðk yk çkeòu Atxfkð Ãkkf WøkðkLkk 20 fexLkku «fkuÃk Vu÷kÞ fu íku MkkÚku 10, rËðMk çkkË 300 økúk{ fkçkkuorh÷ 50 rf÷kuøkúk{ r{ÚkkE÷ ÃkuhkrÚkÞLk 2 xfk r{©ý ÃkkWzhLku 400 r÷xh Ãkkýe{kt ÃkkWzhLku «íke yufh ËhÚke Ãkkf Ãkh Atxfkð {u¤ðeLku «rík yufh «{kýÚke Atxfkð fhðku òuEyu. f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
23
www.krishijagran.com ...........................................................................................................................................
Ñf"k lekpkj
MkirLkf fex: Mkk{kLÞ heíku yk fex · fkíkhuLke {kuxe MkqtrzÞkLkk {fkELkk Ãkkf Ãkh ðÄkhu WÃkÿð fhíkwt LkÚke E÷ks nuíkw 250 Ãkhtíkw MkÃxuBçkh-ykuõxkuçkh {rnLkk{kt íku r{.÷e. {kuLkku¢kuxkuVkuMk LkwfMkkLk fhe þfu Au. yk fexLke LkkLke 36 yuMk.yu÷ yÚkðk MkqtrzÞkt økku¼Lkk ÃkktËzkLku ¾kÞ Au yLku 200 r{.÷e. {kuxe ÚkELku yLÞ ÃkktËzkLku ¾kE òÞ zkEõ÷kuhðkMkLku 250 Au.«fkurÃkík ¾uíkhku{kt MkðkhLkk Mk{Þ{kt r÷xh Ãkkýe{kt {u¤ðeLku íkuLkwt {¤ òuðk {¤u Au. «rík yufh ËhÚke Atxfkð fhðku òuEyu. íku L kk E÷ks nu í kw xeœk {kxu
.......................................................................................
Ëþkoððk{kt ykðíkk WÃkkÞ yÃkLkkððk ¾heV {fkELkk {wÏÞ hkuøk òuEyu. ÃkktËzkLkku Íw÷Mkk hkuøk ðk¤ Ähkðíke MkqtrzÞk (fkíkhk): : yk yuf VwøksLÞ hkuøk Au. ÃkkfLke LkkLke yðMÚkk{kt yk fexLke suLku ÷eÄu ÃkktËzk Ãkh ÷ktçke Mkq t r zÞk Ãkkt Ë zkLkk Lke[u L kk ¼køk Ãkh Lkkð yÚkðk {ku í keLkw { k yufrºkík ÚkELku LkwfMkkLk ÃknkU[kzu Au íku{ s ykfkhLkk ÄççkkLkwt rLk{koý ÚkkÞ Au,suLke ÃkktËzkLku fkuhe ¾kÞ Au. íÞkhçkkË ¾uíkh{kt [kh çkksw Ãke¤k htøkLke Ãkèe Ëu¾kÞ Au. Vu÷kE òÞ Au yLku ÔÞkÃkf «{ký{kt hkuøk Lke[uLkk ÃkktËzkÚke ðÄeLku WÃkh çkksw ÃkktËzk Ãkh Vu÷kÞ Au. Lke[uLkk ÃkktËzk LkwfMkkLk ÃknkU[kzu Au. hkuøkÚke MktÃkqýoÃkýu MkwfkE òÞ Au. ðÄkhu E÷ks «fkuÃkLku ÷eÄu Ãkkf Mkwfku Ëu¾kÞ Au. yk fexLkk E÷ks {kxu Lke[uLkk WÃkkÞ íkýk rðøk÷Lk hkuøk: AkuzLkk Lke[÷e fhðk òuEyu. økktXÚke hkuøk Mkt¢{ý «kht¼ ÚkkÞ Au yLku · ÃkkfLke LkkLke yðMÚkk{kt fkíkhk yuf rðøk÷LkLkk Äççkk Ëu¾kÞ Au. su ÍzÃkÚke MkqtrzÞk ÃkktËzk Ãkh {kuxe MktÏÞk{kt nkuÞ Mkzðk ÷køku Au yLku íku{ktÚke ËwøkOÄ ykðu Au. Au. yk {kxu «¼krðík ÃkktËzkLku íkkuze çkurzz ÷eV yLku þeÚk ç÷kuEx: hkuøkLkk Lkü fhðk òuEyu. Lkk{ «{ký yk hkuøk{kt ÃkktËzk yLku þeÚk · fkíkhuLkk #zk Mk{wnLku LkMx fhe Ëu Au, Ãkh [kuzkE{kt ¼qhk htøkLkk Äççkk Ãkze òÞ yLÞÚkk fuhkurMkLk{kt Lkk¾eLku LkMx fhe Au. hkuøkLkk Wøkú Mð\ÃkLku ÷eÄu ¼wèu Lkü þfkÞ Au. ÚkE òÞ Au. s{eLkLku yzíkk ÃkktËzk þ\ykík{kt s íkkuze Lkk¾ðk òuEyu.
hkuøkkuLkk E÷ks {kxu çkes WÃk[kh hkuøk ykðu íÞkhu WÃk[kh fhðku íkuLkk fhíkkt hkuøkLku ykððk s Lknª Ëuðku. · 4 økúk{ ÚkkÞh{ «rík fe÷ku çkes «{kýu WÃk[kheík fhe ðkðuíkh fhðwt. · zk¤ Mkze òÞ yux÷u íkuLku yxfkððk 100 ÷exh Ãkkýe{kt 150 økúk{ fuÃxLk yLku 33 økúk{ Mxuçk÷ ç÷e®[øk {u¤ððwt yLku {q¤{kt Lkk¾ðwt. · Ãk¥kk ytøk{kheÚke çk[kððk 600 økúk{ {uLfkusuçk yÚkðk SLkuçkLku 200 r÷xh Ãkkýe{kt {u¤ðe «rík yufh Atxfkð fhðku. òu ykð~Þfíkk sýkÞ íkku 1015 rËðMk çkkË yk «r¢ÞkLkw t ÃkwLkhkðíkoLk fhku. · Mku{ Ähkðíkk ¾uíkÚke çk[ku yLku AkuzLke rLkrùík MktÏÞk hk¾ku. · ßÞkhu Ãkkf 5-7 MkóknLkku ÚkkÞ yux÷u ÃkkfLkwt yð÷kufLk fhku yLku økúkrMkík zk¤ Ähkðíkk AkuzLku W¾kzeLku Lkkþ fhe Ëku.
24
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
મગફળ
ુ ભોટ ુ
www.krishijagran.com
મગફળ
ુ ભોટ ુ
ી. આર. . પટલ, ી. એમ. .ુ ડ ડોર, ી. એમ. બી. ઝાલા, ડો. ટ . એમ. ભરપોડા અને ડો. પી.ક. બોરડ
ક ટકશા
િવભાગ, બ.ં અ. િષ ૃ મહાિવ ાલય,
આણદ ં િષ ૃ
મ
ુ િનવિસટ , આણદ ં - ૩૮૮ ૧૧૦
એક અગ યનો વ ચતા ુ ં કારણ બની રહ છે . વાર ભોટવાનો પોષક ત વોથી ભર રૂ કટલીક ં ી જ શ થઇ તેલીબીયાનો પાક છે . ઉપ વ ખેતરમાથ મગફળ મા ં ૪૮ થી ૫૦ ટકા જતો હોય છે . મગફળ ના ં તેલ અને ૨૫ થી ૨૮ ટકા ડોડવા અને દાણા એમ બ ે કારના ં સં હમા ં ભોટવાનો ટ ું ોટ ન હોય છે . આ ઉપરાત ં ઘણા િવટાિમન અને ઉપ વ રહતો હોય છે . આ ઉપરાત ં ાર પણ રહલા હોય છે . ભોટવા મગફળ બલીના બયાને પણ આવા પાકમા ં સં હ કુસાન કર છે . દરિમયાન ભોટવાનો ઉપ વ ગફળ
ઘણો જોવા મળે છે . ઉ પાદકો, તેલ કાઢતી મીલો (ઓઈલ મીલ) અને બીજ કંપનીઓ મગફળ નો ૬ થી ૯ ુ ી સં હ મહ ના ધ કરતા હોવાથી તેમના ં માટ સં હ દરિમયાન ભોટવા નો ઉપ
રાખોડ રં ગના હોય છે . ુ ત માદા ડોડવા ક દાણા ઉપર ૨૦ થી ૩૦ ની સં યામા ં સફદ ુ છે . લબ ં ગોળાકાર ડા ક ડામાથ ં ી નીકળે લ ઈયળ મગફળ ના દાણા ક ડોડવામા ં દાખલ થઇ દાણાના દરના ભાગને ખાઈને બોગ ુ બનાવે છે . ઇયળ અવ થા ૪૦ થી ૪૫ દવસની હોય છે . ઇયળો ુ ી યાલ નાની હોય યા ં ધ મગફળ ના ુ ત ભોટવા આવતો નથી પરં ુ મ મ ં ા, આશર ૪ થી ૭ િમ.િમ. લાબ ઇયળ મોટ થતી ય તેમ ૫ િમ.િમ. પહોળા અને ડોડવા અને દાણા ઉપર િછ ો ૂ જોવા મળે છે . ણ િવકિસત ઇયળ ડોડવા ક દાણા ઉપર મેલા સફદ રં ગના ં રશમી કવચમા ં કોશટ ે ા બનાવે છે . આ f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
25
મગફળ
ુ ભોટ ુ
www.krishijagran.com
કોશટ ે ામાથ ં ી ૧૪ થી ૧૫ દવસમા ં ુ ત બહાર આવે ૃ ધ માટ છે . વાતની ુ ી વધાર જ ર ાણવા ન પડતી હોવાથી કોથળામા ં ફરતે અને મગફળ ના ઢગલામા ં ઉપરની ૫૦ સે.મી. ુ ી વધાર ઉપ વ ડાઇ ધ જોવા મળે છે . વાતનો ઉપ વ ચો સ જ યાએ થતો હોવાથી ક ત મગફળ ના ડોડવાના મ ં ખા ુ જ વધાર બની ય છે . બ ઉપ વ થતા કોઠારમા ં ગરમી અને ભેજ ુ ં માણ વધે છે , ના લીધે ગનો ઉપ વ થતો હોયા છે . ઉપ િવત મગફળ બયારણ માટ યો ય રહતી નથી. ભોટવા ારા મગફળ મા ં ૬૦-૭૦ ટકા ટ ુ કુસાન ન ધાયેલ છે .
ભોટવાનો ઉપ વ અટકાવવા માટ મગફળ નો સં હ જ યાએ કરવાનો હોય યા ં દવાલ, છત અને ભ યત ળયાની સફાઇ બરાબર કરવી. એજ ર તે મગફળ ના ઉપયોગમા ં માટ હરફર લેવાતા બળદગા ુ , ટરની ોલી અને વાસના ટોપલામા ં ભરાઇ રહલા દાણા એક કર લેવા. મગફળ ભરવા વપરાતા પીપ, કોઠ ઓ ક કોથળાની પણ બરાબર સફાઇ કરવી. મગફળ ના સં હ માટ શ હોય તો નવા કોથળાનો જ ઉપયોગ કરવો અથવા ૂના કોથળાને વપરાયેલા ૂ ીકરણથી ક ટક ુ ત કયા મ પછ સં હ માટ ઉપયોગમા ં લેવા. અનાજના પીપને તાપમા ં તપા યા બાદ તેનો ઉપયોગ કરવો અને િનયં ણ : મગફળ નો સં હ પીપમા ં ભોટવાનો ઉપ વ કયા બાદ તેના ઉપર ચાળે લ અટકાવવા માટ છોડ પરથી બાર ક રતીનો ૩ ચનો થર મગફળ ટ પાડવા માટ કરવો. એવી પ ધિતનો ઉપયોગ મગફળ ના સં હ માટ કરવો જોઇએ ક થી ડોડવા ભેજ અગ યનો ભાગ ભજવે પર ઓછ િતરાડ અને ઘા પડ. છે . સં હ દરિમયાન ભેજ ૧૦
ડા
26
ઇયળ અને કોશેટો
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
ટકા કરતા ઓછો હોવો જોઈએ અને તે માટ મગફળ ને સં હ કરતા પહલા ૨ થી ૩ દવસ ુ ી છાય ધ ં ામા ુ લી રાખવી. મગફળ નો સં હ ઢગલામા ં કરવાનો હોય યાર ભ યતળ યા ઉપર લા ટ કની ચાદર પાથયા બાદ મગફળ નો સં હ કરવો. જો કોથળામા ં સં હ કરવાનો હોય તો ભોયત ળયા ં ઉપર લાકડાના પા ટયા ગોઠવી કોથળાને લાકડાના ડનેજ ક વાસ ં ની તાડપ ી ગોઠવીને ુ ોની થ પી કરવી તેના પર ણ જોઈએ થી ભેજ ુ માણ વધ ુ અટકાવી શકાય. મગફળ નો સં હ કોથળામા ં કરવાનો હોય તો ડ ટામે ીન ૨.૮ ઇ.સી. ૮ િમ. લઅથવા સાયપરમે ીન ૨૫ ઇસી ૧ િમ. લ. અથવા મેલાથીઓન ૫૦ ઇસી ૨૦ િમ. લ. દવા એક લટર પાણીમા ં ભેળવી કોથળાની બહારની બા ુ એ છટ ં કાવ કરવો. દવાની માવજત કરલા કોથળા છાય ં ડામા ં કુવી પછ તેને ઉપયોગમા ં લેવા. ઉપરો ત
ુ બલીમાં કસાન
ુ ત
મગફળ
ુ ભોટ ુ
www.krishijagran.com
જ થાની ઉપરની બા ુ એ અને ૧/૩ ભાગની ગોળ ઓ મગફળ ના જ થાની નીચેની બા ુ એ કૂવી. આવી ગોળ ઓ ગ ં ૂ ળ વડ મગફળ મા ં ડ દાખલ કર શકાય. ૂ કર દવા કોઠારમા ં મ ૂ ા પછ કોઠારના બારણાન ં ે અગાઉ જણા યા માણે હવા ૂ ત કર તા ં માર દ .ું દવાનો છટ ં કાવ ગોડાઉનની દવાલો, ભ ઇત ળયા અને છત ઉપર અનાજનો સં હ કરતા પહલા ં અને યારબાદ દર બે મહ નાને ગાળે કરવો. ગોડાઉનમા ં સમયાત ં ર િનર ણ કરતા રહવાથી વાતના ઉપ વનો યાલ આવે છે . સં હલી મગફળ મા ં ભોટવાના ઉપ વના ૂ ીકરણ મ િનયં ણ માટ કરવાથી સા િનયં ણ મળે ુ લા છે . મગફળ ના ુ ો અને ઢગલા અથવા ણ ગોડાઉનમા ં િૂ મકરણ નીચે ુ બ કર શકાય. જ ·
કોઠારો (ગોડાઉન)માં ૂ ીકરણ કરવાની ર ત મ : મગફળ ને કોઠારોમા ં ુ ોમા ં ટ અથવા ણ ભર ને સં હ કરવામા ં આવલ ે હોય યાર આવા કોઠારોને હવા ૂ ત કર
ૂ ીકરણ પછ તેમા ં મ કરવામા ં આવે છે . કોઠારને હવા ૂ ત કરવા માટ કોઠારના બાર -બારણા ં બધ ં કર દઈ તેની ું રપ ી િતરાડોને દ અથવા તો ઘ ની ુ દ ચોપડલી કાગળની પ ીઓથી બધ ં કર દવી. કોઠારની છતને ૦.૦૩ મી.મી. ની ડાઈવાળ પોલીથીન શીટથી ઢાક ં જોઈએ. દવી આવાકોઠારોમા,ં ુ ીનીયમ મ ફો ફાઈડ ૂ કર વાપર શકાય. મ ુ ીનીયમ એ મ ફો ફાઈડની ગોળ ઓ ૧ ઘનમીટર દ ઠ ૩ થી ૪ ટ કડ ના માણમા ં વાપરવી જોઈએ. આ ૂ ીકરણ માટ માણે મ જોઈતી ુ લ ગોળ ઓના ં ૨/૩ ભાગ ટલી ગોળ ઓ મગફળ ના
ચેતવણી : ૂ ીકરણના સમય મ દર યાન કોઠાર ઉઘાડ વામા ં ન આવે તેની ખાસ ૂ ીક તકદાર રાખવી. મ રણનો િનિ ત સમય રૂો થયા પછ કોઠાર ઉઘાડ ા બાદ રુત જ દર દાખલ થ ું નહ , પરં ુ બે ુ ી કલાક ધ દર હવા જવા દવી અને યારબાદ બાક ના બાર -બારણા ં ખોલી નાખવા. કોઠાર ક ૂ ીકરણ ઓરડામા ં મ કરવામા ં આવલ ે હોય તે જ યાએ આપણે બેસ ું ક ુ ુ નહ . એ જ ર તે પાળે લા ાણીઓ માટ પણ કાળ લેવી. ૂ ીકરણની મ માવજત હમ ં ેશા તાલીમ પામેલ તાિં ક ય તની સીધી દખરખ હઠળ કરવી જ ર ુ કરની માવજત છે . મ ૂ ખે તો તે કર તે હતાવહ નથી. f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
27
www.krishijagran.com
hkuøk rLkÞtºký
લ મડો, વીજળ અને તમા ુ નો
વન પિતજ યદવાઓ તર ક ઉપયોગ
આર. આઈ. ચૌધર ,આર.
. પટલ,
ડૉ. સી. સી. પટલ, ડૉ. ટ . એમ. ભરપોડા અને ડૉ. પી. ક. બોરડ ક ટકશા
િવભાગ, બ.ં અ. ૃિષ
મહાિવધાલય, આણદ ં ૃિષ િુનવિસટ , આણદ ં
Email: tmbharpoda@yahoo.com
ખે
છે .આવા સજ ં ોગોમા ં વાતો જવાબદાર િવિવધ િવક નાિનયં ણ માટ ફકત રાસાય ણક ૫ર બળો પૈક ક ટકો દવાઓ ૫ર જ આધાર ન રાખતા વાત િનયં ણની િવિવધ ( વાત)અને રોગોથી થ ુ ૫ ધિતઓનો સમ વય કર કુસાન એક અગ ય ુ ં ૫ર બળ વાતની વ ત તેની યમા ા ુ બ ુ દા ગણાય છે . એક દાજ જ કરતા નીચે રાખવાનો ુ દાપાકોમા ં ક ટકો અને રોગોથી ૂ ન ય નકરવો જોઇએ. આ ત ુ ી લગભગ ૩૦ થી ૪૦ ટકા ધ ઉ પાદનમાઘ ં ટાડો થતો હોય અ ભગમમા ં વન પિત જ ય એકઅગ યનો ભાગ ૂ મોટ દવાઓ છે .તેના િનયં ણ માટ ખે તો ે ે. સકં લત વાત ું ાશક ભજવછ ભાગે રાસાય ણક જ ન ું ુ ં આગ યવ થા૫નમા ં તે દવાઓ ૫ર આધાર રાખતા હોયછે . રાસાય ણક કટનાશક મહ વ રહ ું છે . દવાઓની આડઅસરને લીધે વન પિત માથ ં ી બનાવાતી ુ ષણ ૫યાવરણના અને દવાઓને બોટાિનકલ અથવા માનવીનીતં ુ ર તી સબધ ં ી ઘણા વન પિતજ ય દવાઓ કહ છે . આ ો ઉદભવે છે . તે ઉ૫રાત ં સતત દવાઓ ુ ય વે યાકષણ એક જ કારની ક ટનાશક અથવા અણગમો (ર પેલ ટ)પેદા ખા ુ અટકાવે દવાનાઉ૫યોગને લીધે તે ક ટક કરનાર, તેની સામે િતકારકશ કત (એ ટ ફ ડ ટ) અથવા ઝેર દવા ું ાશક (ટૉ સીક ટ) તર ક કાય કર છે .આ િવકસાવે છે . ઝેર જ ન કટનાશક દવાનાઉ૫યોગને લીધે વાતના વન પિતજ ય દવાઓનો ઉપયોગ આપણે ુ દરતી ુ મનોનો નાશ થાય 28
ત ઉ પાદનમા ં ઘટાડા માટ
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
વષ થી કરતા આવીએ છ એ મક ુ ી સં હ અનાજને લાબ ં ા સમય ધ કરવા માટ આપણે લ મડાના પાદ ં ડાનો ઉપયોગ કરતા હતા. આજ ર તે આ દવાઓ ઉભા કરતા પાકમા ં કુશાન કટકોશ ુ આત ની અવ થામા ં કુસાનકારક ક ટકોની વ ત ૫ર ુ જ મહ વનો કા ુ મેળવવામા બ ફાળો આપે છે . આ વન પિતજ ય કટનાશક દવાઓ માનવી અને િમ કટકોને આડકતર ર તે કોઇ કુશાન કરતી નથીતેથી આ દવાઓનો ઉપયોગ વ ુ ફાયદમદ ં છે . આ દવાઓ મોટાભાગે ઇયળની શ ુ આતની અવ થામા ં સા ુ િનયં ણ આપે છે તથા ઘર ુ વપરાશની શાકભા મા ં આપણે તેનો ઉપયોગ વ ુ કર શક એ. વન પિતજ ય દવાઓ : (૧) લીમડો લીમડાનો ઉપયોગ ઘણા વષ થી અનાજમા ં વાતનો
www.krishijagran.com
hkuøk rLkÞtºký
પાણીની જ ુ ર પડતી હોય છે . કં ઇ જ વાત સામે ઉપયોગ કર શકાય: બધા જ કારની પાન ખાનાર ઇયળો અને િૂ સયા ં કારની વાતો વી ક મોલોમશી, તડત ડયા,ં સફદમાખી, તડત ડયા, ી સ, પાન કથીર િવગેર માટ આ વા હ િમ ણનો છટ ં કાવ કર શકાય.
કલો મ જ જ ુ ર પડ. મ જનો બાર ક કૂો બનાવો. મ જના કૂાના એક એક ક લોના પાચ ં ભાગ પાડ દરક ભાગને મલ-મલ કાપડની પોટલીમા ં ુ ી૫ બાઘ ં ી ૨ થી ૩ કલાક ધ લીટર પાણી ભરલી ડોલમા ં પલાળ રાખો.
અટકાવ કરવા માટ અને તેને ુ ાડા વડ મ છરોને ુ ર બાળ ને મ ભગાડવા માટ થાય છે . લીમડાના બીજ અને પાન ક ટનાશક દવાઓ ુ ય ોત બનાવા માટનો છે કારણ ક તેમા એઝાડ ર ટ ન નામ ુ ઝેર ત વ રહ ુ હોય છે . લ બોળ ના મ જનો ૫%નો કસ/ અક બનાવવાની ર ત:
ઉનાળામા ં લીમડાના ઝાડ પરથી ખર પડલી લ બોળ ભેગી કર એક મોટા પીપમા ં પાણીમા ં ૨ થી ૩ દવસ પલાળ રાખો. યાર બાદ ુ લી જ યામા ં આ લ બોળ ઓ પાથર અને તેને ૂ કાથીના ચાની મદદથી ઘસી તેના ં ઉપરના છોડા ૂ ર કરો. યાર બાદ લ બોળ ના બી ભેગા કર લો અને છાય ં ડામા ં ણ ચાર દવસ કૂવો. બીજને કંતાનના કોથળામા ં સં હ રાખો.
તે ોનીમ, િનમગો ડ, િનમોલ, િનમે , િનમાર ન વા ુ દા ુ દા યાપાર નામે મળે છે . આ દવાઓમા ં સ ય ત વ ુ ં માણ ૩૦૦ પી.પી.એમ. ુ ાં વ ુ (૦.૦૩%) થી માડ ં વ મ ૫૦૦૦૦ પી.પી.એમ. (૫%) ટ ું હોય છે . તે ોડ ટમા ં રહલ સ ય ત વના માણને યાનમા ં રાખી તેને વ ા ઓછા માણમા ં િમ કર છટ ં કાવ કરવામા ં આવે છે . સામા ય ર તે ૧૦ લટર પાણીમા ં ૩૦ થી ૪૦ િમ. લ. માણે આવી દવાઓને િમ કર છટ ં કાવ કરવા મા ં આવે છે .
આ પોટલીને ઓછામા ં ઓ ૫ થી ૬ વાર હાથથી મશળવાથી મ જનો કશ પાણીમા ં આવી જશે અને લીમડાના ાવણ: ાવણ ુ િધયા રં ગ ુ ં બનશ.ે આ ાવણમા ં બી ુ વધારા ુ ુ લ ૨૦ પાણી ઉમેર લીટરનો જ થો બનાવો. યાર બાદ આ ાવણમા ં ૨૦ ૂ ી કૂ ક કોઇ ામ સા ન પણ ધોવાનો ડ ટરજ ટ પાવડર ઉમેરો. આ ર તે ૫ ક લો મ જમાથ ં ી ૧૦૦ લીટર વાહ નો કસ તૈયાર થશે પાક ઉપર છાટ ં શકાય.
ુ બ લ બો જ ુ રયાત જ ળ ના ં બીને ખાડ ં ણયા અને ાવણ તૈયાર સાવચેતી: ુ રા ૂ ડાન ં ી મદદથી ખ પ કરતી વખતે અને કયા બાદ કદ રં ગની બીની મ જને અલગ પણ ઉકાળ ું નહ . હમ ં ેશા તા પાડો. ાવણનો આ હ રાખવો. સામા ય ૧૦૦ લીટર ુ વાહ િમ ણ ર તે એક હ ટરના ં િવ તારના ં બનાવ ુ હોય તો આવી ૫ છટ ં કાવ માટ ૩૦૦-૪૦૦ લીટર
પાનમાથ ં ી
૧૦% ુ
દસ લટર વા હ િમ ણ બનાવવા માટ એક ક લો ટલા તા લીમડાના ં પાન ભેગા કર તેને ખલ-દ તા વડ કચર નાખ ં ો. કચરલ કૂાને બાર ક કાપડની પોટલીમા ં ભર ૨ થી ૩ લટર પાણીમા ં ૩ થી ૪ ૂ ુ ી બાડ કલાક ધ રાખો. કોથળ ને ૫ થી ૬ વાર બરાબર મશળવાથી તેમાન ં ો મોટાભાગનો અક પાણીમા ં આવી જશ.ે આ ાવણમા ં બી ુ વધારા ુ ં પાણી ઉમેર ુ લ ૧૦ લટર વા હ િમ ણ
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
29
www.krishijagran.com
hkuøk rLkÞtºký
તૈયાર કરો અને વહલી તક છટ ં કાવ કરો.
૧૦૦ લટર વા હ િમ ણ બનાવવા માટ ૧૦ ક લો લીમડાના પાનની જ રયાત રહશ.ે
અનાજ ના સં હદરિમયાન લ મડા ના પાન નો ઉપયોગ ુ જ ુ ની થા છે ક આ બ અનજ ના સં હ મા ં વાત થી ર ણ માટ લ મડા ના પાદ ં ડા ને અનાજ સાથે િમ ણકર ને સં હ કરવા મા ં આવે છે .આ તરક બ ુ વ ના આધાર ગામ ના અ ભ લોકો ઉપયોગ કર છે કારણક ુ જ ા ય િવ તારમા ં લ મડા બ માણ મા ં માળ રહ છે .આ પ ધિત થી વાત બે ર તે અટકાવી શકાય છે . થમ તો બધ ં વાતાવરણ મા ં લ મડા ના પાન ુ ધ ુ જ ખરબ ની ગ ં (વાસ) બ હોવાના કારણે તે ર પેલ ટ તર ક કાય કર છે . બી ર તે જોઇએ તો લ મડા ના પાન વાદ ની ટ એ ુ જ બ કડવા હોવાથી તે એ ટ ફ ડ ટ તર ક પણ કાય કર છે .લ મડા મા ં રહલ એઝાડ ર ટ ન નામ ુ ઝેર ત વ વાત ના ુ ી અને િવકાસ વતન, જનન, ધ પર અસર કર છે .આ પ ધિત વડ ચોખ, ઘઉ ં , બાજર , ુ વાર, મકાઇ અને કઠોળ વગ ના અનાજ નો સં હ કર શકાય છે .
30
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
(૨) તમા ુ તમા ુ ના છોડમા ં ૧૨ તના આ કલોઇડ (દવા તર ક વપરા ુ ુ અિતઝેર ાર ય) હોય છે તેમાથ ં ી નીકોટ ન, નોરનીકોટ ન, ુ એનબેઝાઇન કટનાશકના ણ ુ ય બે ધરાવે છે . ત, િનકોટ આના ટબેકમ અને િનકોટ આના ર ટ કા નો ઉપયોગ કટનાશક દવા બનાવવા માટ થાય છે . આ બ ે તોમા ં ૫ થી ુ ી નીકોટ ન હોય છે . ૧૪ ટકા ધ તમા ુ માથ ં ી વન પિતજ ય દવા બે ર તે બનાવી શકાય છે . તમા ુ નો ઉકાળો- ગરમ પાણીની પ ધિતથી:
દસ લીટર પાણી લઇ તેમા ં એક ક. ામ તમા ુ નો દળ ( કૂો) ઉમેર આખી રાત પલાળ રાખો.
સવાર આ િમ ણને ૬૦ થી ૭૦૦ સે. ે. તાપમાને એક ુ ી ગરમ કરતા રહો. કલાક ધ ગરમ કરતી વખતે બી ુ વધારા ુ ં પાણી ઉમેરતા રહો અને દસ લીટરનો જ થો ળવી રાખો. ાવણ ઘર ે ા કોફ રં ગ ુ ં થશ.ે
૫ ગ ું પાણી ઉમેરતા ાવણ છટ ં કાવ માટ તૈયાર થશ.ે તમા ુ નો ઉકાળો- ઠં ડા પાણીની પ ધિતથી: આ પ ધિતમા ં ઉપર માણે જ ાવણ બનાવવામા ં આવે છે પરં ુ કોઇ પણ ત બક ગરમ કરવા ુ ં હો ું નથી. સાવચેતી: જો છટ ં કાવ તરત જ કરવાનો ન હોય તો ાવણ ુ ન)મા ં ( ટોક સો સ બી ુ ુ ી કૂ વધારા ુ ં પાણી ક સા ન ઉમેયા િસવાય હવા- ૂ ત વાસણ ક પીપમા ં ભર રાખો. આ ાવણનો છટ ં કાવ સવાર અથવા સાજ ં ના ં સમયે આ ુ શર ર ઢંકાઇ ય તેવા કપડા પહર ને કરવો અને વધારામા ં મ ઉપરભી ુ ં કાપડ બાધ ં ી રાખ .ું તમા ુ નો નશો ચઢતો હોય તેને છટ ં કાવ ુ ં કાય કર ું નહ . ઘન ે ની અસર જણાતા દવા છાટ ં વા ુ ં તરત જ બધ ં કર દ .ું
કઇ વાત સામે: તમા ુ નો ઉકાળો પોચા શર રવાળ વાતો વી ક મોલો-મશી, સફદમાખી, તડત ડયા, ી સ, પાન કથીર , મીલીબગ વી િુસયા ં કારની અને શ ુ આતની અવ થાની પાન ખાનારા ઇયળો વી ક તમા ુ ના ાવણને બાર ક મલ-મલના ં પાન ખાનાર, લીલી ઇયળ, પાન કપડાથી ગાળ લઇ તેમા ં વાળનાર ઇયળ, કાતરા, િવગેર ુ ં અસરકારક ર તે િનયં ણ કર ુ ી ૨૦૦ ામ સા ન કૂ શકાય છે . અથવા કપડા ધોવાનો કોઇ પણ ડટરજ ટ પાવડર (૩) વીજળ ( ાયસે થેમમ) ઉમેરો અને આ કાર થયેલ પાયર મ એ વીજળ ના લ ાવણમા ં બી ુ વધારા ુ ં ૪માથ ં ી બનાવામા આવે છે તેમા
www.krishijagran.com
hkuøk rLkÞtºký
પાયર ીન ૧ અને ૨, સીનેર ન ૧ અને ૨ અને મોલીન ૧ અને ૨ કારના ઝેર ત વો રહલા હોય છે . આ દવાથી અસર પામેલ ક ટકને લકવો થઇ ય છે અને તે તરત જ જમીન પર ઢળ પડ છે .
ુ ય વે ુ ના પ ઓ પરોપ વી ક ટકોને રાખવા માટ થાય છે .
બા અમલ કર વાન પિતક િવક ુ ા િવિવધતા વધાર કા મ ઉ૫યોગી ક ટકોની સં યા વધાર શકાય છે . આ કારની ખેતી ૫ ધિતથી સકં લતખેત યવ થા૫નમા ં ૫ર વી અને ૫રભ ી ક ટકોને ખેતી ૫ ધિતમા ં એવા ૫ગલા ં યો યખોરાક અને રહઠાણ મળતા ભરવા જોઈએ ક થી ખેતી તેની વ તમા ં વધારો થાય છે . પાકોમા ં કુસાન કરતી વાતો ુ દરતમા ં વાતના ુ દરતી પાક ઉપર વીજળ ના લનો ૫ર નભતા ૫ર વી અને ુ મનોની પાવડર અને પાણીના િમ ણનો ૫રભ ી ક ટકોની સં યા રુતા ુ ાશક છટ ં કાવ વાત િનય ણ ં માણમા ં હોય તો ઝેર જ ં ન સં યા ુ દરતમા ં જળવાઈ રહ કરવામા ં આવે છે . વધાર પડતા દવાઓનો છટ ં કાવ િનવારવો અને તેની વ તમાવ ં ધારો થાય. ુ કાશમા તેની અસર ટકતી ય જોઈએ. તેમ છતા ં દવા છાટ ં વાની શકય હોય યા ં િમ પાક, નથી માટ તેનો ઉપયોગ વહલી જ ર યાત ઉભી થાય તો તરપાક, િપજરપાક૫ ધિતનો સવાર કરવો જોઇએ આ દવા વન પિતજ યક ટનાશક દવાની થમ ૫સદ ં ગ◌ી કરવી. yuh yurþÞk EÂLzÞkyu çkUø÷kuh,sÞÃkwh yLku [tzeøkZ Áx Ãkh WœÞLk Mkuðk þ\ fhe
Mk {kÁríkLke Lkðe fkh rMkÞks ykuõxkuçkhLke VuMxeð÷ rMkÍLk{kt ÷kU[ Úkþu {kÁríkLke Lkðe fkh rhÞkÍ ykuõxkuçkhLkk íknuðkhLke rMkÍLk{kt hsq Úkþu. yk fkh {kÁríkLke yuMkyuõMk-4Lkwt MÚkkLk ÷uðk {kxu hsq fhðk{kt ykðe hne Au. zeÍ÷ yu  LsLk Ähkðíke {kÁrík rhÞkÍ 26.30 rf÷ku{exh «rík ÷exhLke {kE÷us ykÃkþu. yuðe s heíku çkeSçkksw ÃkuxÙku÷ yuLSLk Ähkðíke {kÁrík rMkÞkÍ 20.7 rf÷ku{exh «rík r÷xhLke {kE÷us ykÃkþu. íkuLke ®f{ík 10 ÷k¾ \rÃkÞk ykMkÃkkMk hnuðkLke þõÞíkk Au. {kÁrík MkwÍwfeLke rMkÞks nkUzk rMkxe, Veykx ÷erLkÞk yLku rLkMkkLk MkLke suðe fkhkuLku Mkkhe yuðe x¬h ykÃkþu.
Míke rð{kLke Mkuðk ykÃkíke yøkúýe ftÃkLke yuh yurþÞk EÂLzÞkyu ÃkkuíkkLke fk{økeheLkku rðMíkkh fhíkkt çkUø÷kuh,sÞÃkwh yLku [tzeøkZ Á{ Ãkh WœÞLk fk{økehe þ\ fhe Au. ftÃkLkeLkk {wÏÞ fkÞofkhe yrÄfkhe r{èw [ktrzÕÞyu Lkðk ÁxLke ònuhkík fhíkk sýkÔÞwt níkwt fu ËuþLke ðMkíkeLku òuíkk rð{kLke MkuðkLkku rðMíkkh fhðkLke ÔÞkÃkf Mkt¼kðLkk Au. Ëuþ{kt rð{kLke ¼kœkLkk {knku÷ ðå[u yuh yurþÞk EÂLzÞkyu \rÃkÞk 1290{kt rð{kLke Þkºkk hsq fhe Au. xefexLkwt çkq®føk Mkkík MkÃxuBçkhÚke þ\ ÚkÞu÷ Au yLku yk ð»ko{kt Ãkkt[ MkÃxuBçkhÚke 11 rzMkuBçkh ðå[u Þkºkk fhe þfkÞ Au.yk ytíkøkoík çkuø÷kuh-økkuðk {køkoLkwt þ\ykíke ¼kzw 1690 \rÃkÞk Au.ßÞkhu çkUø÷kuhÚke [tzeøkZ íkÚkk sÞÃkwhLkwt ¼kzw \rÃkÞk 3490 Au.
íkuLkwt çkqfªøk 3 MkÃxuBçkhÚke þ\ ÚkE økÞwt Au. íkuLkwt çkqfªøk \rÃkÞk 21 nòhÚke fhe þfkÞ Au. {kÁrík rMkÞks{kt rhÞh furçkLkLke rðþk¤ ykhk{ËkÞf MÃkuMk nkuðkLke yÃkuûkk Au. {kÁríkyu íkuLke yk økkze{kt rzÍkELkLku yuf Lkðku ÷qf ykÃÞku Au. {kÁrík rMkÞksLkwt ÃkuxÙku÷ {kuz÷ 1.4 r÷xh fufu-rMkheÍ yuÂLsLk MkkÚku nþu, su 95 ÃkeyuMkLke Ãkkðh íkÚkk 130 xkufo ykÃkþu. yk yuÂLsLk 1400 MkeMkeLkwt nþu. yuðe s heíku çkeS çkksw zeÍ÷ rMkÞks 1.3 ÷exh {Õxesux yuLSLk Ähkðíke nþu, su 90 ÃkeyuMk Ãkkðh íkÚkk 200 yuLkyu{ xkufo ykÃkþu. yk yuÂLsLk 1300 MkeMkeLkwt hnuþu. f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
31
{kxeLkwt Ãkrhûký
www.krishijagran.com
{kxeLkwt Ãkrhûký íkÚkk Mktíkwr÷ík ¾kíkhLkku WÃkÞkuøk ©e {Lke»kfw{kh rçkMkuLk f]r»k rð¿kkLk fuLÿ-2, MkeíkkÃkwh,W¥kh«Ëuþ {ku-09473536263,08181947619 Email: bisenmanish79@gmail.com
n
heík ¢ktíkeLku ÷eÄu Ëuþ ¾kãkLkLke MkÕVh,ͪf, ykÞLko, çkkuhkuLk, fkuÃkh íkÚkk ÿrüyu ykí{ rLk¼oh çkLke økÞku yLku {uøkLkeÍLke WýÃk Úkðk ÷køke Au íku{ s çknw ÍzÃkÚke ðÄe hnu÷e ðMíkeLkk ¼hý ¼qøk¼o{kt s¤ MkÃkkxe Lke[u sðk ÷køke suÚke Ãkku»ký fhe þfkÞ Au. ðÄkhu WíÃkkËLk {kxu f]r»k WíÃkkËLk íkÚkk WíÃkkËfíkk íku{ s ¾uzqíkkuyu yuf çkksw ®Mk[kE MkwrðÄkLkku WíÃkkËLkfíkko {kxu {w~fu÷eLkwt MksoLk ÚkÞwt. {n¥k{ WÃkÞku ø k fÞku o íkku çkeSçkksw ðíko{kLk Mk{Þ{kt {kxeLke MðMÚkíkk-Ãkku»ký hMkkÞrýf ¾kíkhku L kku {ku x k «{ký{kt ûk{íkkLke ÂMÚkrík Lke[u «{kýu Au-
WÃkÞkuøk fhðk{kt ykÔÞku, suLku Ãkrhýk{u s{eLkLke MðkMÚÞíkk ÔÞkÃkf «{ký{kt ½xðk ÷kðe. AkuzLkk Mkkhk rðfkMk {kxu 16 sux÷k {wÏÞ Ãkku»kf íkíðkuLke ykð~Þfíkk nkuÞ Au, su{ktÚke ºký Ãkku»kf íkíð fkçkoLk, nkEzÙkusLk íkÚkk ykuÂõMksLk Akuz îkhk ðkíkkðhý{ktÚke yLku Ãkkýe{ktÚke «kó fhðk{kt ykðu Au. íku{ s çkkfeLkk 13 sux÷k Ãkku»kf íkíð íkÚkk LkkExÙkusLk, VkuMVhMk, Ãkkuxkþ, fuÂÕMkÞ{, {uøLkurþÞ{ yLku MkÕVh íku{ s Mkwû{ íkíðͪf, ykÞLko, fkuÃkh, {uøLkeÍ, çkkuhkLk, {k÷eçzu L k{ íkÚkk õ÷ku h eLk Aku z îkhk s{eLk{ktÚke økúný fhðk{kt ykðu Au. yMkt í kw r ÷ík hMkkÞrýf ¾kíkhku L kk «ÞkuøkÚke {kxe{kt {wÏÞ Ãkku»kf íkíðku LkkExÙkusLk, VkuMVhMk íkÚkk ÃkkuxkþLke MkkÚku rîíkeÞ yLku Mkwû{ Ãkku»kf íkíð íku{ s 32
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
4.ͪf íkÚkk MkÕVh: Ãkrù{ {uËkLke rðMíkkh{kt ͪf íkÚkk MkÕVhLke rðþu»k WýÃk nkuÞ Au. yk WÃkhktík yLÞ ûkuºkku{kt íkuLke WÃk÷çÄíkk Mke{ktík ©uýe{kt Au. yk çku íkíðkuLkku ¾uzqíkkuyu WÃkÞkuøk þ\ fhe Ëuðku òuEyu.
5.ykÞLko : çkwLËu÷¾tz ûkuºk{kt ÃkÞkoó Au , yk WÃkhktíkLkk «ËuþLkk ík{k{ ûkuºkku{kt 1. Sðktþ fkçkoLk: MðMÚk WÃkòW ykÞLko L ke WÃk÷çÄíkk Mke{kLík ©u ý e ¼qr{ {kxu s{eLk{kt 0.8 xfk Sðktþ ytíkøkoík Au. fkçko L k nku ð ku òu E yu ßÞkhu «Ëu þ Lke 6. {uøkLkeÍ: «ËuþLkk ¼kðh yLku {kuxk¼køkLke Mk{eLk rðþu»k Mð\Ãk{kt ÄkLk íkhkE ûkuºk, Ãkrù{e {uËkLke ûkuºk, íku{ s ½ô WíÃkkËLk rðMíkkhLke s{eLk Sðktþ {æÞ{ Ãkrù{e {uËeLke ûkuºk{kt {uøkLkeÍLke fkçkoLkLkwt «{ký 0.2-0.3 xfk hnu Au. WÃk÷çÄíkk Mke{kLík ©uýe ytíkøkoík Au. yu x ÷u fu s{eLk{kt LkkExÙ k u s LkLke WÃk÷çÄíkkLke ÂMÚkrík ®[íkksLkf ÚkE økE fkuÃkh: fkuÃkhLke WÃk÷çÄíkk «ËuþLkk ¼kðh íkÚkk íkhkE ûkuºk, {æÞ Ãkrù{e Au. 2.WÃk÷çÄ Vku M VhMk: «Ëu þ {kt {uËeLke rðMíkkh, ËrûkýLkk {uËkLke ûkuºk{kt rMk{kLík ©u ý e{kt Au . {kxu s{eLkLkk ÷øk¼øk 60 xfk fhíkkt ðÄw ûkuºk{kt VkuMVhMk ÃkrhûkýLkku ykÄkh {wÏÞ Ãkku»kf íkíðku MkkÚku ¾qçk s ykuAw yLku Lke[k Míkh Ãkh ykðe økÞwt çkeò íkÚkk Mkqû{ íkíðkuLkk «Þkuøk {kxu fhðe Au yÚkðk s{eLk{kt VkuMVhMkLke òuEyu. ykð~Þfíkk «{ký Lkkt¾ðk{kt ykðíkwt «Ëuþ{kt s{eLkLke MðkMÚkíkk{kt ½xkzku Úkðk LkÚke. ÃkkA¤ Lke[u «{kýuLkk fkhýku sðkçkËkh 3.WÃk÷çÄ Ãkkuxkþ: ÃkkuxkþLke ÂMÚkrík nkuE þfu Au: yÃkuûkk «{kýu Mktíkku»ksLkf nkuÞ íku s\he · hkMkkÞrýf ¾kíkhLkku yMk{íkwr÷ík Au. «Þkuøk
{kxeLkwt Ãkrhûký
www.krishijagran.com
¾uzqíkLku òýfkhe {¤þu fu fkuE Ãký ¾kíkh fux÷k «{ký{kt ¾uíkh{kt WÃkÞkuøk fhðku òuEyu. íkuLkkÚke Võík s{eLkLke MðMÚkíkk s¤ðkE hnuþu íku{ s WíÃkkËLk Ãkzíkh Ãký Lke[u ykðþu. yk WÃkhktík yLkwðktrþf ûk{íkk «{kýu økwýð¥kkÞwõík WíÃkkËLk íkÚkk WíÃkkËfíkk Ãký «kó Úkþu. ðíko{kLk Mk{Þ{kt «ËuþLkk Mk{økú sLkÃkËku íkÚkk íkk÷wfk fuLÿku{kt {wÏÞ Ãkku»kf íkíð LkkExÙkusLk, VkuMVux íkÚkk Ãkkuxkþ rð&÷u » ký nu í kw ÂMÚkh s{eLk Ãkrhûký «Þkuøkþk¤k fkÞo fhe hne Au íku{ s rÿíkeÞ íkÚkk Mkwû{ Ãkku»kf íkíðkuLkwt rð&÷u»ký 17 {Lz÷eÞ «Þkuøkþk¤k Ãkh fhðk{kt ykðu Au. yk WÃkhktík 20 Mk[÷ s{eLk Ãkrhûký «Þkuøkþk¤k s{eLkLkwt Ãkrhûký fkÞo fhu Au. ¾u í kh{kt Ú ke {kxeLkku Lk{q L kku yu f rºkík fhðkLkku ÞkuøÞ Mk{Þ: «íÞuf ÃkkfLkk ðkðuíkh-hkuÃkkE yøkkW Mkqfk ¾uíkh{ktÚke {kxeLkk Lk{qLkk yufrºkík fhðk òuEyu. {kxeLkk Lk{qLkk {u¤ððkLke rðrÄ: · ·
· ·
yuf s «fkhLkk ¾kíkhLkku «Þkuøk yLku s{eLk{ktÚke Mk{økú Ãkku»kf íkíðkuLkwt þku»ký · fkçkkuorLkf ¾kíkhLkku ¾qçk ykuAku-Lknª çkhkuçkh «Þkuøk fBçkkELk íkÚkk nkðuoMxhÚke ÃkkfLke · fkÃkýe WÃkhkt í k ÃkkfLkk Xw t X kLku Mk¤økkðe Ëuðk{kt ykðu.
·
Ãkkf [¢ íkÚkk ÷e÷k ¾kÄ íkhV æÞkLk Lk · ykÃkðwt.
·
Ãkkf [¢{kt fXku¤ ÃkkfLkku Mk{kðuþ Lk fhðku.
·
çkkÞku Vxeo÷kEÍhLkku WÃkÞkuøk «íÞu òøkÁfíkkLke WýÃk.
·
· yk Mkexw Mkthûký «íÞu ¾uzqíkkuLke òøkÁfíkk Lk nkuðkÚke «íÞuf ¾uíkhLke {uzçktÄe Lk ÚkðkÚke WÃkòW {kxe · ðneLku síke hnu Au.
s{eLkLkwt Ãkrhûký: òu s{eLkLku MkwÄkhðe nkuÞ íkÚkk ykuAe ÃkzíkhÚke WíÃkkËLk «kó fhðwt nkuÞ íkku íku ykð~Þf Au fu ¾uzqík¼kE ÃkkuíkkLkk ¾uíkh{kt · {kxeLkwt [ku¬MkÃkýu Ãkrhûký fhu. íkuLku ÷eÄu
su ¾uíkh{ktÚke {kxeLkk Lk{qLkk yufrºkík fhðk{kt ykðu Au íku{k ykX Úke ËMk MÚk¤ku Ãkh 6 #x,4 #[ yLku 6 $[Lkk · {kxeLkk Zøk÷k çkLkkðku.
ÞkuøÞ heíku {kxeLkk Lk{qLkk Lk ÷uðkLke ÂMÚkrík{kt ÞkuøÞ Ãkrhýk{ {¤e þfíkwt LkÚke.
¾qÃkeoÚke yuðk ¾kzkLke rËðk÷ ÃkhÚke ÷øk¼øk 2.5 Mku.{e Ãkðo WÃkh Lke[u {kxeLkk Lk{qLkk ÷uíke ð¾íku Lke[u «{kýuLkk MkwÄe {kxe ÷ku. rLk{ktfeík Mkq[LkkuLku æÞkLk{kt ÷uðk òuEyu: ¾uíkhLkk rðrðÄ ¾kzkyku{ktÚke {kxeLku · ¾uíkhLke {kxeLke çkLkkðx,Zk¤ íkÚkk MkkV fÃkzk-fkøk¤-ðkMký{kt Lkk¾eLku WíÃkkËfíkkLku ykÄkhu ðnu[ðk òuEyu. ÞkuøÞ heíku r{r©ík fhku nðu {kxeLku · sqLke {Uz, fBÃkkuMxLkk ¾kzk íkÚkk íku{kt MðåA fÃkzkLke Úku÷e{kt ¼hku. Lkk¾ðk{kt ykðu÷ ¾kíkhÚke s{eLkLkk nðu íkuLkk Ãkh ÷uçk÷ ÷økkðe íku{kt Lk{qLkk Lk ÷uðk òuEyu. ¾uzqíkLkwt Lkk{, økk{, LÞkÞ Ãkt[kÞík, · ÍkzLke ÃkkMku, {køkoLkk rfLkkhu íkÚkk rðfkMk ¾tz íkÚkk íkk÷wfkLkk Lkk{ ðøkuhu Lkk¤k ÃkkMkuÚke {kxe ÷uðe òuEyu Lknª. {krníke ykÃkku. yuf ÷uçk÷ Ähkðíke · {kxeLke òík y÷øk-y÷øk nkuÞ Úku÷eLke ytËh yuf Úku÷eLku çkktÄe Ëku. yÚkðk Ãkkf{kt fkuE s hkuøk nkuÞ íkku òu {kxe ¼eLke nkuÞ íkku íkuLku AkÞk{kt {kxeLkk Lk{qLkkLku y÷økÚke yufrºkík MkwfðeLku Úku÷e{kt ¼hðe òuEyu. fhðk òuEyu. yufrºkík fhðk{kt ykðu÷ {kxeLkk · {kxeLkk Lk{qLkkLke çkUøkLku ¾kíkhLke Lk{qLkkLku þõÞ yux÷k ðnu÷e íkfu çkkuheyku{kt Lk hk¾ku, yLÞÚkk íku «Þkuøkþk¤k{kt rð&÷u»ký nuíkw {kuf÷e çkkuheykuLkk MktÃkfo{kt ykðe þfu Au. ykÃkðk òuEyu suÚke íkÃkkMk Ãkrhýk{ íkÚkk ¾kíkh MktçktrÄík {krníke {u¤ðe · Ãkkf fkÃkýe çkkË {kxeLkk Lk{qLkk ¾qçk s ÍzÃkÚke «kó fhe ÷uðk òuEyu suÚke þfkÞ. ÃkkfLkk ðkðuíkh Mk{Þu ÃkrhûkýLkk {kxeLkk Lk{qLkk ÷uíke ð¾íku æÞkLk Ãkrhýk{ku «kó ÚkE þfu. ykÃkðk ÞkuøÞ çkkçkík: f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
33
www.krishijagran.com
çku÷ yuf ðhËkLk
yu
ðwt fnuðk{kt ykðu Au ðuhkLk s{eLk {kxu yk{¤ktLke ¾uíkeÚke ðÄw Mkkhku fkuE rðfÕÃk LkÚke. yk{¤kt{kt ík{k{ yki»kÄeÞ økwý WÃk÷çÄ Au nkuðk Aíkkt íkuLkk fk[k V¤Lku ¾kðk MkkiLku {kxu yux÷e Mkh¤ ðkík LkÚke. nk÷Lkk Mk{Þ{kt Mk{økú W¥kh yLku Ãkqðo ¼khík{kt yk{¤ktÚke çkLkkððk{kt ykðíkk WíÃkkËLkku {kxu «kuMkuMk fhðkLkk {þeLkLke yAík Au, suÚke ¾uzqíkkuLku Lk íkku íkuLkwt ÞkuøÞ {qÕÞ {¤u Au yLku Lk íkku çkòh WÃk÷çÄ çkLku Au.AuÕ÷k fux÷kf ð»kkuoÚke yk ík{k{ yz[ýku íkÚkk {w~fu÷eykuLku ÷eÄu W¥kh íkÚkk Ãkqðo ¼khíkLkk ¾uzqíkkuLku ½ýw LkwfMkkLk ÚkÞwt Au. íkuLku ÷eÄu ¾uzqíkkuyu ðuhkLk s{eLk Ãkh ÃkiMkkLkwt hkufký fhðkLkwt yLku {nuLkík fhðkLkwt çktÄ fhe ËeÄw Au.
s\h LkÚke, fkhý fu fkuE Ãký «fkhLke s{eLk Ãkh çku÷Lke ¾uíke fheLku ðÄw Mkkhku ÷k¼ {u¤ðe þfkÞ Au. MktMf]ík{kt íkuLku rçkÕð yLku rnLËe{kt íkuLku çku÷ Lkk{Úke yku¤¾ðk{kt ykðu Au. íkuLku ©eV¤Lkk Lkk{Úke Ãký yku¤¾ðk{kt ykðu Au. íku yuf çknwðŠ»kÞ V¤ Au. økh{e{kt íkuLkk ÃkktËzk ¾he Ãkzu Au yLku {u {rnLkk{kt íkuLku Vw÷ ykðu Au, íÞkhÃkAeLkk ð»koLkk {k[o{u MkwÄe{kt V¤ íkiÞkh ÚkE òÞ Au. íkuLke ¾uíke fhLkkh ¾uzqíkku ðÄw Mkkhe ykðf h¤e þfu Au. ykuAk ¾[o yLku ðÄw LkVku {¤u Au. çku÷Lke ¾uíkeLkku MkkiÚke {kuxku ÷k¼ yk s íkku Au.yuf ð¾ík íkuLku Wøkkzâk çkkË «íÞuf ð»kuo íku V¤ ykÃku Au. çkòh{kt yuf V¤Lke ®f{ík 20Úke 50 \rÃkÞk MkwÄe nkuE þfu Au. íkuLke ¾uíke {kxu fkuE Ëu¾hu¾Lke s\h hnuíke LkÚke. V¤ Ãkhtíkw ¾uzqíkkuyu rLkhkþ ÚkðkLke WÃkhÚke fXkuh yLku Mk¾ík nkuÞ Au fu
støk÷e òLkðh,ÃkrûkÞku yÚkðk ¾hkçk nðk{kLkÚke íkuLku ¾kMk yMkh Úkíke LkÚke. íku yki»krÄÞ økwýkuÚke ¼hÃkwh nkuÞ Au, íku yuf yuðwt V¤ Au fu suLkk ÃkktËzk, {q¤ yLku Ak÷ ½ýe WÃkÞkuøke çkLku Au. yk[kÞo [hf íkÚkk Mkw©wík çkÒkuyu çku÷Lku W¥k{ Mktøkúne økýkðu÷. íku ¼khíkLkk «kr[Lk V¤ku ÃkifeLkwt yuf Au íku{ s ykÞwðuoË íkÚkk økútÚk{kt V¤Lke rðþu»kíkk ytøku «þtMkk fhðk{kt ykðe Au.çku÷Lkk ÃkktËzkLkku ÃkqòÃkkX {kxu Ãký fhðk{kt ykðu Au. økh{eÚke çk[ðk ÷kufku çku÷Lkku ÔÞkÃkf «{ký{kt WÃkÞkuøk fhu Au. fkuÕz zÙªfLke søÞkyu çku÷Lkwt þhçkík ðÄkhu ÃkMktË fhðk{kt ykðu Au íku{ s íkuLkku ðÃkhkþ ÷øk¼øk Mk{økú Ëuþ{kt fhðk{kt ykðu Au. çku÷Lkk þhçkíkLkku økh{e{kt ÷wÚke çk[ðk WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au. íku Ãkux{kt Xtzf
ðuhkLk s{eLk {kxu þkr÷Lke ©eðkMíkð Ãkqðo-rhMk[o yuMkkurMkyux furLÿÞ WÃkku»ý çkkøkkÞíke MktMÚkk, ÷¾Lkki
34
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
çku÷ yuf ðhËkLk
www.krishijagran.com
çku÷ yuf ðhËkLk
ÃknkU[kzu Au yLku fçkSÞkíkLku Ëqh fhu Au. çku÷Lkk økwtËkLku fkZeLku íku{kt Ãkkýe {u¤ðe þhçkík çkLkkððk{kt ykðu Au. íku{k yLkuf «fkhLkk yki»krÄÞ økwýku òuðk {¤u Au. íku ÃkiÂõxLk, xirLkLk, BÞqrMk÷uSLkMk ÃkËkÚko Ähkðu Au. íkuLke Ak÷ yLku {q¤ ½k, fV,sðh,øk¼ko þ ÞLkk ½k, Lkkze yrLkÞr{íkíkk, ÓËÞ hkuøk ðøkuhuLku Ëqh fhðk {kxu MknkÞf çkLku Au. çku÷Lkwt [qýo,yki»krÄÞ «Þkuøk{kt, fk[k V¤ yÚkkýk {kxu Ãký WÃkÞkuøk{kt ÷E þfkÞ Au . þhçkík {kxu
1 2 3 5
12 24 36 60
Ãkkfk V¤Lkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au. ¾kðk yÚkðk þhçkík {kxu ¾u í khçkøke[kyku{kt Wøkkzðk{kt ykðíkk V¤Lkku íkÚkk Ëðkyku {kxu støk÷e çku÷Lkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au. çku÷ V¤Lkk økwtËk rzxsoLxLkwt fk{ fhu Au, su fÃkzk Äkuðk {kxu «Þkuøk{kt ÷uðk{kt ykðu Au. íku [wLkkLkk Ã÷kMxh MkkÚku Ãký ¼u¤ððk{kt ykðu Au. íku s¤ yðhkuÄfLkwt fk{ fhu Au íku{ s {fkLkLke rËðk÷kuLke rMk{uLx MkkÚku òu z ðk{kt ykðu Au . r[ºkfkh íku L kk s¤htøk{kt çku÷Lkwt r{©ý fhu Au, su r[ºkku Ãkh yuf Mkwhûkkí{f Ãkhík ÷økkðu Au.
420 840 1260 2100
çkLkkðe þfkÞ Au yLku Mð-hkusøkkhe {kxu yuf ÞkuøÞ íkf WÃk÷çÄ fhkðu Au. ¾uzqíkku yLku ½hu÷w {rn÷kyku yk fkÞo {kxu fu L ÿeÞ WÃkku » ý çkkøkkÞíke Mkt M Úkk, ÷¾LkkiLkku MktÃkfo fhe þfu Au. ynªLkk ði¿kkrLkf zku.yuMk.fu.þwõ÷kyu òýfkhe ykÃke níke fu çku÷{kt yíÞtík sið rðrðæÞíkk òuðk {¤u Au. {kxu íkuLkk Mkt f ÷LkLke rðþu » k ykð~Þfíkk Au . íkksuíkh{kt s MktMÚkk îkhk çku÷Lke çku òík Mke.ykE.yuMk.yu[çke.1 íkÚkk Mke.ykE.yuMk.yu[.çke.2Lkku rðfkMk fhðk{kt ykÔÞku níkku . Mkt M ÚkkLkk rLkËu o þ fLkk {íku çku ÷ {kt Wå[ík{ yk WÃkhkt í k çku ÷ {kt Ú ke WíÃkkËfíkkLkk økwý {kuswË nkuÞ Au, yk çkLku÷k WíÃkkËLkku su{ fu MkkÚku íku ðuhkLk ¼qr{ {kxu Ãký WÃkÞkuøke yÚkkýw ðøkuhu ½hu çkLkþu. íkuLke ¾uíke{kt LkwfMkkLkLkku fkuE s yðfkþ LkÚke. fex yLku hkuøk ðÄw «¼krðík nkuíkk LkÚke. {kxu íkuLke ¾uíkeLku W¥kusLk ykÃkðkLke s\h Au.
40 140 260 600
380 700 1000 1500
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
35
I7 ;FY[ B[TL
www.krishijagran.com
cI7 ;FY[ B[TLc
B[
0] T lD+MP B[ T LJF0L VG[ AFUFIT pt5FNG DF8[ CJ[ 5ZLJT"G GF[ ;DI VFJL ZCIF[ K[P JT"DFG ;DIDFh[ZL H\T]GFXS NJFVM VG[ ZF;FI6LS BFTZ GF A[OFD p5IF[U YL HDLG DF8L JG:5lT T[DH pt5FNG G 5|FS'lTS TtJF[ lA,S], B,F; YJFGF VFZ[ K[P ;FY[ ;FY[ h[ZL ZF;FI6LS TtJF[ GF JF\ZJFZ p5IF[UGF 5ZL6FD ~5[ JFI]D\0/4 J'1F4 5F6L4 JG:5lT4 DFGJ4 5X] v 51FLVM p5Z 56 lJ5ZLT EIHGS V;ZM HF[JF D/L ZCL K[P DF[\WF EFJGF ZF;FI6LS BFTZM VG[ H\T]GFXSM 5FK/ JWFZ[ BR" SZJF KTF\ VG[ VFB] \JQF" TGTM0 DC[GT SZJF KTF\ B[0]TM G[ DC[GT GF 5|DF6 DF CFYDF SF\. JWT] GYLP NLJ;[ NLJ;[ VF56F S'lQF 5|WFG N[X DF B[0]T JU" GA/M YTF[ HFI K[P VF V[S ;tI CSLST K[P CFGLSFZS Z;FI6GL V;ZM VGFH XFSEFHL O/M JU[Z[ DF\ W6L JBT HF[JF D/[ K[P 5ZL6FD[ W6F 51FL VF[GL HFTL ,]%T YTL HFI K[P DFGJ HLJG GF :JF:yI G] ElJQI 56 HF[BD DF\ K[P K[<,F RFZ v 5F\R NFISF YL ZF;FI6LS BFTZ NJF GF VF lJQFRS| V[ S'lQF pWF[U p5Z V[JF[ DHA]T EZ0M ,LWM K[ S[ H[GL VF0 V;Z
36
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
DF\YL 5F[TFG[4 5ZLJFZG[4 B[TLG[4 HDLG G[4 5X]VM v51FLVMG[4 ;DFH G[4 5|FS'lT 5IF"JZ6 G[ ARFJJF TDFD B[0}TF[ V[ ;TT lJRFZJ] VG[ HFU'T ZC[J]\ 50X[P CF, W6F B[0}T lD+M UFI A/N VFWFZLT B[TL T[DH HLJF D'T H[JL lJlJW 5wWlT VM NJFZF 5|FS'lTS B[TL TZO VFU/ JWL ZCIF K[P H[ BZ[BZ VFJSFZ NFIS VG[ VFJxIS AFAT K[P H[GL ;FY[ ccVluGCM+ OFlD"\U 5wWlTcc I7 ;FY[ B[TL4 J{NLS B[TL 5wWlT GF 5ZL6FDF[ lJQF[ HF6LV[ TF[PPP cJ[ N lJ7FG VG] ; \ W FG ;\ : YF XLJ5]ZL sDCFZFQ8=f GL 5[|Z6F VG[ DFU" N X" G NJFZF EFZT p5ZF\ T lJ`JGF VG[S N[XM DF\ VluGCM+ OFlD"\U 5wWlT SFI"ZT K[P VF56F U]HZFT DF\ 56 K[<,F RFZ JQF" GF 5|IF[UF[ NZdIFG HFDGUZ45MZA\ N Z4 H]GFU- lH<,F VF[DF\ W6F ;FZF VG[ 5|EFlJT 5ZL6FDF[ D/[,F K[P VluGCF[+ OFlD"\U V[8,[ I7 ;FY[ B[TL H[DF B[0]TM V[ HFT[H 5F[TFGF JF0L B[TZ DF\ 5JGGL NLXF 5|DF6[ I7 SZJFGF CF[I K[P A[ 5|SFZ GF I7 DF\ |5|YD
IF[U[X HF[QFL HFDGUZ
VluGCM+ lGtI I7 H[DF :YFlGS ;}IF["NI VG[ ;}IF[":T ;DI[ TF\AF VYJF DF8L GF 5F+ DF\UFIGF KF6F NJFZF YI[, 5|HJ,LT VluGDF\ A[ R58L VB\0 RF[BF DF\ VF9 NX 8L5F UFI G] WL DLS; SZL A[ D\+MrRFZ ;FY[ EUJFG ;]I"GFZFI6 G[ A[ VFC]lT ;JFZ[ VG[ A[ VFC]TL ;F\H[ VF5JL VFG[ VluGCF[+ SC[JFIP VF I7 JF0L VYJF 3Z DF\ lGtI ;JFZ ;F\H SZJF[ H[DF DF+ 5F\R YL NX DLGL8 GM ;DI ,FUX[P J[NF[ DF\ NXF"J[, VF ;Z/ D\+ NJFZF 5lZJFZ DF\YL SF[. 56 jIlST VlUGCF[+ SZL XS[ K[P :JFCF GF prRFZ6 ;DI[ VFC]lT VF5JLP T[DH ALHF 5|SFZ GF[ I7 H[ DF+ JF0L v B[TZ DF\ VDF;45}GD VG[ AgG[ VF9D V[D DCLGF DF\ RFZ JBT YX[ P H[DF DF8L S[ TF\AF GF DF[8F I7 5F+ DF\ Z_ YL Z5 UFI GF KF6F ;FY[ V[S JBTDF\ Z5_ UF|D
I7 ;FY[ B[TL
DF+ UFI GF X]wW WL GL UFI+L D\+ VYJF +\ASD v D'tI]\HI D\+ NJFZF VFC]lT VF5JLP H[DF lJlJW ;DLWF VM 56 p5IMU DF\ ,. XSFI K[P K[<,F RFZ JQF" GF 5|IF[UM GF ;J[" 5|DF6[ Z_ YL #_ lJ3F ;]WL GL HDLG DF8[ VF 5|DF6[ G]\ DF5 K[P H[DF 5]ZF DCLGF NZdIFG V[S YL ;JF SL,M UFIG]\ 3L HM.X[P JWFZ[ VF[KL HDLG 5|DF6[ DF5 DF\ O[ZOFZ SZL XSFIP lD+M I7 V[ S J{ l NS SFI" CF[JFYL .`JZLI VFlXJF"N ;DFI[,FH K[P ;FY[ ;FY[ J{7FlGS VlEUD HF[.I[ TM UFIGF KF6 DF\ D[gYF[,4 O[GM,4 OFD[",LG4 .g0F,4 V[DF[lGIF4 5M8FX4 GF.8=MHG4 p5ZF\T 5|HJ,LT UFI GF KF6F DF\ X]wW UFI GF 3L GL VFC]lT NZdIFG V[Y[,LG VF[ S ;F.04 5| M 5[ , LG VF[ S ;F.04 OFD" , 0LCF.04 lA8F5| F [ 5 LIF[ ,[ S 8MG T[DH VgI V7FT V[JF p5IF[UL JFI]VF[ G]\ lGDF"6 YFI K[P H[GF YSL\ JF0L4 O} , 4 5FG4 JG:5lT4 VGFH4 O/M JU[Z[ p5Z V[S VFwIFltDS pHF" XlST ;\5FNLT YFI K[P VG[ JG:5lT DF\ HAZ H:T 5|lTSFZS XlST GF[ ;\RFZ VG[ lJSF; YFI K[P CJlGI JFTFJZ6 DF\ CFlGSFZS HLJFTM GM p5N=J GlC\JT AGL HFI K[P lAIFZ6 JFJ6L ;FY[H VF 5|IF[UM X~ SZJFDF\ VFJ[ TM V[S lJXF/ VG[ 5|lTSFZS XlST GL ;FY[ HDLG DF\YL KM0 ACFZ VFJ[ K[P VG[ lGIlDT I7GF 5| I F[ U F[ YL KM0GL TFHUL4 5F\N0F O},M GL ;\bIF VG[ KM0GL p\RF. GF JWFZF ;FY[ 5|lTSFZS XlST VG[ VFwIFltDS pHF" ;FY[ G]\ TFH] VG[ ,L,]KD ,C[ZFT]\ B[TZ HF[JFD/[ K[P W6LJFZ HDLG DF8L JWFZ[ N]lQFT CF[JFYL VYJF IF[uI ZLT[ I7 GF 5|IF[UF[ GF VEFJYL ;\HF[UM J;FT 5|IF[UM GL X~VFT 5KL 56 SNFR HLJFTF[ HF[ J F D/[ TF[ ZF;FI6LS H\T]GFXS NJF GF KF\8TF ,LD0F GF 5FG4 TDFS] GF 5FG4 T[DH UF{D]+ VG[ I7 E:D GF[ VluGCF[+ OFlD"\U 5wWlT GL A]SDF\ ATFjIF 5|DF6[ GF DF5 ;FY[ 5|JFCL AGFJL VG[ T[GM p5IMU SZJF[P VF p5ZF\T I7 GL H[ E:D sZFBf AG[ K[P T[DF )* 8SF OM:OZ; 5[g8MS;F.0 ZP#Z 8SF 5M8FX VG[
www.krishijagran.com
_P#$ 8SF GF.8=MHG ZC[,F CF[I K[P H[ E:DGF 5F6L GF WMZLIF ;FY[ TDFD SIFZF VF[DF\ VF5JFYL VYJF lEGL DF8L p5Z 0:8L\U SZJFYL VG[ ;]SF KF6F GF E]SF ;FY[ E:D D[/JL VG[ VF5JFYL BFTZGL H~ZLIFT 56 5]ZL Y. HFI K[P VG[ V[ 56 X]wW 5|FS'lTS VG[ 5|EFJXF/L BFTZ D/L ZC[ K[P B[TL pt5FNG DF\ G]SXFG STF" HLJFTM DF+ 5 8SFH K[P H\T]GFXSF[ NJFZF T[G[ N]Z SZJFDF\ B[TL DF8[ p5IF[ U L V[ J L )5 8SF HLJFTMP A[S8[ZLIFP V/;LIF JU[Z[ 56 GFX 5FD[ K[ P lD+M h[ Z L H\ T ] G FXSMGM ;FDFgI :5QF" 56 DFGJL G[ YFI TM XZLZ DF\ h6h6F8L jIF5L HFI K[P VG[ W6F SL:;F VF[DF\ HLJ,[6 ;FALT YFI K[P TM DF;}D lGNM"QF JG:5lT G[ S[8,L VG[ S[JL S[JL J[NGF VM YTL CX[ #_ lJ3F HDLGDF V[S jiFlST G[ NJF KF\8JF DF8[ V\NFH[ A[ YL +6 NLJ; ,FU[ VG[ NJF TYF DH]ZL BR" 56 S[8,M YFI4 H[GL ;FD[ V[S jIlST G[ I7 SZJF DF8[ #_ YL $5 DLGL8 ;DI HF[.V[ VG[ Z5_ U|FD YL 5__ U|FD UFI G]\ 3L HF[.V[4 VG[ GFS p5Z S50] AF\3JFGL TF[ JFTH SIF\ VFJL4 ;HLJ JG:5lT ;FY[ I7 SZGFZ 56 p\0F `JF; ,. VG[ 5MTFG]\ :JF:YI 56 ;F~ ZFBL XS[ K[P VtIFZ ;] 3 L GF 5| I MUM GF 5ZL6FDM AFN H] G FU-4 HFDGUZ4 5MZA\NZ4 HL<,F VF[ DF B[0]TM G[ D/[, ;O/TF ;FY[ VlUIFZ VluGCF[+ OFDM" GL :YF5GF Y. R]SL K[P DUO/L4 S5F;4 HLZ]4 T,4 3p4 AFHZM4 XFSEFHL4 X[Z0L4V[Z\0F4 S9M/4 S[ZL H[ J F VG[ S pt5FNGF[ D F\ ;O/ 5ZL6FDF[ D/L R]SIF K[P V[S ;J[" D]HA Z5 YL #_ lJ3F HDLG DF,LS G[ VFBF JQF" NZdIFG pt5FNGM DF\ NJF VG[ BFTZ DF\ V\ N FHLT *____ YL !_____ GF[ JFQFL"S BR" VFJ[ K[P H[GL ;FD[ VluGCF[+ OFlD\"UDF\ H[ B[0]TM 5F;[ UFIM K[ T[GF DF8[ TF[ ;FRF VY" DF\ hLZM AH[8 ;HLJ B[TL U6L XSFIP VG[ VgI B[0]TM DF8[ DCLG[ NMSL,M ,[B[ UFIGF 3L G]\ AH[8 JFQFL"S DF+ 5FR YL ;FT CHFZ ~l5IF VFJ[ K[P B[0]T lD+M4 J{NLS B[TL GL ;]1FD 5ZLJT"G VG[ ;RM8 5|EFJ GL GM\W
,[JFDF VFJL GYLP VYJF IF[uI DFU"NX"GGM VEFJ 56 CM. XS[P J{NLS ;\:S'lT DF B[0]TM DF8[ ;\1FL%T VFN[ X V[ 8 ,MH K[ TDFD B[ 0 ] T F[ 5MTFGL JF0L DF\ I7 SZ[PP AFSL G] SFI" I7 SZX[P B[TLG[ ,UTL DF[8F EFU GL ;D:IF VM DF+ I7 SZJFYLH XF\T Y. HFI K[P J'1F JG:5lT 5MTFGF )_ 8SF BMZFS JFTFJZ6 DF\YLH D[/J[ K[ DF+ !_ 8SF HDLG DF\YL D[/J[ K[P ZF;FI6LS BFTZ VG[ NJFGF JFZ\JFZ K\8SFJ YL N]lQFT JFTFJZ6 DF\ JG:5lT GM 5|FS'lTS lJSF; XSI GYLP X]wW VG[ 5F{lQ8S TtJF[ JF/]\ JFTFJZ6 DF+ I7 wJFZFH ;\ElJT K[P lD+M lJ`J GL TDFD ;\:S'lT G[ HLJ\T ZFBGFZ B[0]T ;DFH K[P H[GF ElJQI ;FY[4 JG:5lT ;FY[4 pt5FNG ;FY[ Y. ZC[, h[ZGL VF ZDT DFYL ACFZ GLS/J\]H 50X[P CH] 56 HF[ RFZ K NFISF VF ZF;FI6LS h[Z GF[ J5ZFX RF,] ZC[X[ TM VFJGFZ ;DI DF HDLG DF\ WF; 56 pUF0J]\ D]xS[, YX[P I7 ;FY[ B[TL SZJL V[ VFH TM VF56L ;FD[ V[S lJS<5 K[4 5Z\T] VFJGFZF ;DI DF\ I7 SZJF[ V[ TDFD DFGJ HFT G[ DF8[ DHA]ZL AGL HX[P DFU"NX"G DF8[ VG[S ;\:YFVF[ lJlJW ZLT[ SFI"ZT K[P H~Z K[ DF+ B[0]TM GF 5|IF;GLP >`JZ GYL>rKTM S[ B[0]TM T[DGF AF/SF[ G[ JFZ;FDF h[ZL DF8L JF/L HDLG VG[ lJQFRS| GF 7FG VF5[ I7 wJFZF 5lZ6FDM TF[ D/[,FH K[P TF[ 5KL VF NJFv BFTZF[ GF A[OFD BRF" VF[ SZL HDLG VG[ JFI]D\0/ DF\ h[Z O[,FJL ;HLJ JG:5lT VG[ 5|S'lT GL ANN]JF ,[JFG[ AN,[ I7 SFI" SZL VG[ .`JZ4 5|S'lT4 JFI]D\0/ T[DH JG:5lT GF VFlXJF"N XF DF8[ GF ,[JF m VG[ 5ZLJFZ AF/SM DF\ VFwIFltDS ;\:SFZM GF[ ;\RFZ XF DF8[ GF SZJF[ m ;DI RS| CJ[ 5lZJT"G DF\U[ K[P lD+M I7 SFI" V[ V[S N{JL SFI" K[P H[GL DIF"NF VG[ 5lJ+TF lJX[ VFHGF[ ;DFH ;DH[ K[P KTF 5|IF[U RF,]\ SZTF 5C[,F\ IMuI DFU"NX"G DF8[ SF[.56 B[0]T DF[AF., G\AZ )(Z$) 5_5Z! VYJF *#(#_ _&!$( p5Z ;\5"S SZL XS[ K[P
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
37
www.krishijagran.com
÷e{zku ð]ûk
÷e{zku- yuf [{ífkhef ð]ûk rþðfw{kh ®Mkn ykEÃkeyu÷-Lkðe rËÕne {kuçkkE÷- 9717011107,9997871103
÷e
38
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
÷e{zku ð]ûk
www.krishijagran.com
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
39
¾uzqíkku Mk{]Ø
www.krishijagran.com
þwt nðu ËuþLkk
¾uzqíkku Mk{]Ø Úkþu?
rLkíÞkLktË økkÞuLk
økku¤Lkk ÃkwMíkf{kt ykÃkýu ½ýe ¼q ð¾ík ðkt[íkk níkk fu ¼khík yuf f]r»k «ÄkLk Ëuþ Au.yux÷u fu ¼khík {wÏÞ\Ãku ¾uzqíkkuLkku Ëuþ Au yÚkðk yuðwt fne þfkÞ fu ¼khíkLke yÚko ÔÞðMÚkk f]r»k Ãkh ykÄkrhík Au. su ËuþLke yÚko ÔÞðMÚkk f]r»k Ãkh ykÄkrhík nkuÞ íku Ëuþ ÃkkuíkLkk ¾uzqíkkuLku Lksh ytËks Lk fhe þfu. Ãkhtíkw Ëuþ{kt ¾uzqíkkuLku LkshytËks fhðk{kt ykÔÞk Au. AuÕ÷k çku ËkÞfk{kt Mk{økú Ëuþ{kt ykþhu yZe ÷k¾ ¾uzqíkkuyu ykí{níÞk fhe Au. {kuxk¼køku ÃkkfLkku Lkkþ ÚkðkÚke yLku ËuðkLke Ãkhík [wfðýe Lknª fhe þfðkLke ÂMÚkrík{kt ¾uzqíkkuyu yk AuÕ÷w Ãkøk÷wt ¼hu÷w. ÃkkA¤Lke Mkhfkhkuyu ÷k¼ ¾kxðkLkk EhkËkÚke {kuxk «{ký{kt ËuðkLke {kVe ònuh fhu÷e, íku{kt Ãký {kuxkÃkkÞu økuhherík ÚkÞu÷e. íkuLkku yÚko yuðku ÚkkÞ Au fu su{Lku ÷k¼ {¤ðku òuEíkku níkku íkuLku Lk {éÞku. ÃkrhÂMÚkríkLkku Wfu÷ {u¤ððkLke rðþu»k s\h níke.
yk Mk¤økíkk «&™ku ykÃkýe Mkk{u {ku VkzeLku W¼k Au. yu MkíÞ Au fu fwËhík Mkk{u Mkki Ãkk{h Au,Ãkhtíkw fwËhíke nkuLkkhíkkuLkku Mkk{Lkku fhe çk[kðLkk Ãkøk÷kt íkku ¼he þfkÞ Au.¼khík LkËeykuLkku Ëuþ Au, ½ýkçkÄk çktÄkuLkwt rLk{koý fhðk{kt ykðu÷wt Au,Lknuhku çkLkkððk{kt ykðe Au, yk{ Aíkkt ykÃkýe ¾uíke Ãkh Ëw»fk¤Lke ¼khu yMkh fu{ ÚkkÞ Au. çkeSçkksw EÍhkÞ÷ suðku LkkLkku Ëuþ ¾uíkeûkuºku rðï Mk{ûk yuf ykËþo Ëuþ íkhefu W¼Þkuo Au. þwt íku ykÃkýkÚke ðÄkhu WÃks Ähkðíkku Ëuþ Au. þwt EÍhkE÷ þ\ykíkÚke s f]r»k «ÄkLk Ëuþ hÌkku Au. Lknª, íkku ÃkAe ykðwt fu{ çkLÞwt. yk yuf {kuxku «&™ Au. yk ûkuºk{kt ykÃkýe Þku s Lkkyku { kt ½ýeçkÄe ¾k{eyku hnu÷e Au.
MkíÞ Mkkrçkík fhðkLkku Mk{Þ ykðe økÞku Au. ÞkuøÞ ¾kíkh, rçkÞkhýLke ÔÞksçke ®f{ík, ÞkuøÞ Mk{Þu WÃk÷çÄ fhkððwt, WíÃkkËLkLkwt ÞkuøÞ ðu[ký ðøkuhuLke rðþu»k ykð~Þfíkk Au. ¾uzqíkkuLku Lkðe-Lkðe xufLkku÷kuS {¤u, íkuLkk rðþu {krníke {¤u íku ykð~Þf Au. nk÷Lke Mkhfkhu Ëhuf ¾uíkhLku Ãkkýe ÃkqÁt ÃkkzðkLkwt ð[Lk ykÃÞwt Au.nðu Mk{Þ s çkíkkðþu fu yk ð[LkLkwt õÞkhu Ãkk÷Lk fhðk{kt ykðþu. {kuËe Mkhfkhu f]r»kLku rðþu»k Ëhßòu ykÃkðkLke rn{kÞík fhe Au yLku fux÷ef LkeríkykuLke ònuhkík Ãký fhe Au. nðu òuðkLkwt hÌkwt fu íkuLkk Ãkh õÞkhu yLku fux÷k nMíkf Ãkk÷Lk ÚkkÞ Au. çkMíkh, rð˼o yLku fk÷knktze suðk rðMíkkhku{kt rðþu»k æÞkLk ykÃkðkLke s\h Au.yk WÃkhktík Ëuþ{kt Mkhfkhe ÞkusLkk ytíkøkoík su yLkksLkwt rðíkhý fhðk{kt ykðu Au íku Mk{ÞMkh yLku ðÄw økw ý ð¥kkÞw õ ík yLkksLkwt rðíkhý ÚkkÞ íku s\he Au.
yuf ¾uzqík su {nuLkík fheLku ÃkkfLkwt ðkðuíkh fhu Au, íkuLke MknkLkw¼qrík fhðe {w~fu÷ Au. fkhý fu ËqhÚke fkuELku ¾uíkh{kt òuðkÚke íkuLke {nuLkíkLku ÷E fkuE s yLkw ¼ ð fhe þfkíkku LkÚke. su { f]r»kûkuºkLkk {sqhkuLkku MkkiÚke {kuxku ík¤kð{kt WíkÞko ðøkh íkuLke ŸzkE ðøko Au , su rLkÞr{ík Mð\Ãku hkusøkkhe Mk{MÞk þkuÄe yLku íkuLkku Wfu÷ {kÃkðe {w~fu÷ Au. {u ¤ ðu Au . òu ykÃkýu ¼rð~ÞLke {u¤ððkLke rðþu»k s\h níke. su ¾uzqík ¾uzqíkLku íkuLkk yLkksLkwt ðu[ký s\rhÞkíkkuLku æÞkLk{kt hk¾eLku f]r»k Ãkh ËuþLkk fhkuzku ÷kufkuLkwt Ãkux ¼hu Au íkuLku Ëuðw fhðkLke íkf yLku MkwrðÄk {¤ðe òuEyu. æÞkLk Lknª ykÃkeyu íkku ËuþðkMkeykuLku fhðeLke fu{ s\h Ãkzu Au, Ãkkuíku WíÃkÒk {nu L kíkLkw t V¤ nt{uþk {eXw nkuE Au. yk Ãký ¼khu {w~fu÷eLkku Mkk{Lkku fhðku fhu÷ ÃkkfLku ðu[ðk Xuf-Xufkýu fu{ hͤðwt fnu ð ík ¾u zqíkku {kxu ÷øk¼øk yíÞkh MkwÄe Ãkzþu. Ãkzu Au, yLku AuÕ÷u íkLkíkkuz {nuLkík çkkË ¾he Mkkrçkík ÚkE LkÚke. nðu yk fnuðíkLku Ãký íkuLku {hðkLkk rËðMkku fu{ ykðu Au, MktÃkfo : 9999142633 f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
41
fXku¤ Wøkkzku
www.krishijagran.com
ßÞkhu fXku¤ Wøkkzku ¾tík {nuLkíkÚke ¾uíke Úkþu íÞkhu Mk½Lk zku.ykh.yuMk.MkUøkh yLku yr{íkfw{kh MkhËkh ðÕ÷¼¼kE f]r»k yLku MktþkuÄLk ÞwrLkðŠMkxe, {uhX-250110
eks- 9412472292
¾u
zq í k s{eLkLke WÃks þÂõíkLku Äkhðk {kxu rðrðÄ «fkhLkk hMkkÞrýf ¾kíkhkuLkku «Þkuøk fhu Au. suÚke s{eLkLke WÃks þÂõík íkku ðÄe òÞ Au Ãkhtíkw {kxe{kt «Ëq»ký Vu÷kðkLkwt òu¾{ MkòoÞ Au. {kxu fXku¤ Ãkkfku Wøkk¤ku yLku s{eLkLke WÃks þÂõíkLku ðÄkhku. suÚke hMkkÞrýf ¾kíkhLkku «Þkuøk ykuAk{kt ykuAku fhe þfkÞ yLku {kxeLkk «Ëq»kýLku yxfkðe þfkÞ. fXku¤ ÃkkfLkk {q¤{kt hnu÷k çkuõxurhÞk ðkíkkðhý{kt hnu÷k LkkExÙkusLkLku ¾u[eLku s{eLk{kt s{k fhu Au. suÚke {kxeLke WÃks þÂõík{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au yLku ÃkiMkkLke çk[ík ÚkkÞ Au. ðxkýk, [ku¤e, hks{k, økðkh, íkwðuh, {øk íkÚkk VhkþçkeLk yk ðøkoLkk {wÞo Ãkkf Au.
¼khík yuf f]r»k yLku íkuLku Mkt÷øLk ÔÞðMkkÞku Ãkh ykÄkrhík Ëuþ Au, yk {kxu yksLkk ði¿kkrLkf Þwøk{kt ¾kMk fheLku ¼khík suðk f]r»k «ÄkLk Ëuþ {kxu f]r»kLkku WÃkÞku ø k yÃkLkkððkLke s\h Au . ykÄw r Lkf ¼khíkLkk rLk{ko í kk Ãkt r zík sðknh÷k÷ LkunÁyu fÌkwt níkwt fu økktÄeS 42
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
fËk[ ykÄwrLkf ¼k»kk{kt MÃkü Lk fhe þõÞk nkuÞ Ãkhtíkw íkuLkwt ËþoLk Võík Mkk{kSf LÞkÞLkku s Lknª Ãkhtíkw Mk{ks MkwÄkh yLku ¼qr{ MkwÄkh yÚkðk f]r»kLkk ÃkkÞkøkík íkÚkk MktøkXeík ÂMÚkrík{kt yLkwfq¤ ¢ktríkfkhe ÃkrhðíkoLkLke ykð~Þfíkk rðþu»k Mð\Ãk{kt hnu÷e Au. yksLkk Þw ø k{kt f] r »k WíÃkkËLk ðÄkhðk{kt ¾kíkhLke ½ýe {níðLke ¼qr{fk çkLke økE Au. ¼khík{kt ¾kíkh «rík ÞwrLkx ûkuºk{kt ðÃkhkþ nðu ½ýe ðÄe økE Au yLku ð»ko 2011-12{kt ¾kíkh «rík nuõxh ðÃkhkþ ÷øk¼øk 75.25 rføkúk ÚkE økE Au. íkuLkk ðÃkhkþLku ðÄkhe ði¿kkrLkfku sirðf ¾kíkhLke þkuÄ fhe Au. su hMkkÞrýf ¾kíkh fhíkk ðÄkhu «¼kðþk¤e MkMíkw yLku Vhe ð¾ík «Þkuøk{kt ÷kðe þfkÞ íkuðku Mkúkuík Au. yuðwt òuðk{kt ykÔÞwt Au fu {wÏÞ hMkkÞrýf ¾kíkhLkk {n¥k{ 50 xfk s WÃkÞkuøk{kt ykðe þfu Au, çkkfe ÷e®[øk ðk»Ãkefhý íkÚkk rzLkkExÙerVfuþLk suðe «r¢Þk{kt Lkü ÚkE òÞ Au. ðÄkhu «{ký{kt hkMkkÞrýf ¾kíkhLkku «Þkuøk ðkíkkðhýLku «Ëwr»kík fhu Au. yk ík{k{
Email: sengar65@gmail.com
fkhýkuyu {kLkðeLku hkMkkÞrýf ¾kíkhLkk rðfÕÃkLke þkuÄ fhðk «kuíMkknLk ykÃÞwt. hkMkkÞrýf ¾kíkh Lkk¾ðkÚke ¾uzqíkLku ½ýku ¾[o ÚkE òÞ Au. yk ¾[oLku çk[kððk {kxu fXku¤Lkk ÃkkfLke ¾uíke fhðe òuEyu. ½ýk ÷kufku yuðwt rð[khíkk nþu fu fXku¤{kt yuðe íku fE ðMíkw Au su s{eLkLke WÃksþÂõíkLku ðÄkhu Au. yk çkkçkíkLku òýðk {kxu Ëk¤ Ähkðíkk nkuÞ íkuðk fkuE Ãký AkuzLku W¾kzeLku swyku, íkku òýðk {¤þu fu {q¤{kt LkkLke LkkLke økktX Au, su Mkk{kLÞ heíku Ãke¤k htøkLke nkuÞ Au. AkuzLkk {q¤{kt MÚkkrÃkík çkuõxuheÞk ðkíkkðhý{kt WÃkÂMÚkík LkkExÙkusLkLku ÷E ÷u Au yLku {kxe{kt LkkExÙkusLkLkwt «{ký 20 Úke 30 xfk MkwÄe ðÄkhu Au. ÃkkfLke fkÃkýe ÚkÞk çkkË íkuLkk {q¤ íkku s{eLk{kt s hne òÞ Au. íku{ s yk LkkExÙkusLkLkku WÃkÞku ø k ykðLkkh çkeò Ãkkf {kxu fhðk{kt ykðu Au. suLku hkMkkÞrýf ¾kíkhkuLku ÔÞkÃkf «{ký{kt ykuAwt fhu Au. suÚke hkMkkÞrýf ¾kíkhLkku {kuxwt «{ký çk[kðe ÷uðk{kt ykðu Au. {kxu fXku¤Lke
fXku¤ Wøkkzku
www.krishijagran.com
fhðkLke y˼qík ûk{íkk Ähkðu Au. íkuLkk {q¤ yÃkuûkk «{kýu ½ýk ŸzkE MkwÄe òÞ Au yLku íkuLkk {q¤{kt økktX òuðk {¤u Au. su{kt LkkExÙkusLk yufef]ík fhíkk Sðkýw nkuÞ Au.Mk½Lk Ãkkf [¢ ðøkuhu fXku¤Lkk Ãkkfku{kt íkuLkku Mk{kðuþ fhðk{kt ykðu Au. yk Ãkkf s{eLkLke ¼kiríkf, hkMkkÞrýf yLku sirðf ÂMÚkrík{kt MkwÄkhku fhe s{eLkLku ykhkuøÞ «ËkLk fhu Au. fXku¤Lkk rðrðÄ ÃkkfLkwt Ãkkf [¢{kt Mk{kðuþ
¾uíkeÚke ¾uzqíkkuLku ½ýku ÷k¼ ÃknkU[u Au. su Lke[u «{kýu Au.:1. íku Wøkðk{kt ykuAku ¾[o ÷køku Au yLku ykðf ðÄkhu ÚkkÞ Au. ¾kíkhLkwt «{ký Ãký ¾qçk s ykuAw õÞkhuf õÞkhuf «Úk{ Ãkkf{kt Lkk¾ðk{kt ykðu÷k VkuMVhMk s Ãkqhíkwt nkuÞ Au, òu ykÃkýu {kxeLke íkÃkkMk fhkðe ÷Eyu íkÚkk çkesLku hkEòurçkÞ{Lke hMke {wfðk{kt ykðu. 2. ßÞkt s{eLk ykuAe WÃkòW nkuÞ yLku ÃkkýeLkwt «{ký Ãký ykuAw nkuÞ íÞkt fXku¤Lku Mkh¤íkkÚke Wøkkze þfkÞ Au. yk Ãkkf ½kMkLkk ®LkËýLku Lkü fhe þfu Au. suÚke s{eLk WÃkòW çkLke hnu Au. 3. fXku¤Lke ¾uíkeLku MkÄLk ¾uíke ½ýe MkV¤ «ýk÷e íkÚkk r{r©ík Ãkkf íkhefu ð»ko{kt çku yÚkðk ºký {kiMk{{kt ðkððk{kt ykðu Au. íkuLkkÚke çkeò ÃkkfLkk ûkuºkV¤{kt ½xkzku s Úkíkku LkÚke Ãkhtíkw íkuLkk WíÃkkËLk{kt Ãký ½xkzku ÚkkÞ Au.
fXku¤Lkk Ãkkf [¢Lku s{eLk ¾kíkh Ãkku»kf Ãkkf [¢ Ãký fnuðk{kt ykðu Au.fXku¤Lkk ÃkkfLkk {q¤ íkÚkk ÃkktËzk s{eLk{kt yÃkuûkkf]ík ðÄkhu sið ÃkËkÚko Akuzu Au. yk {kxu çku ÄkLÞ Ãkkfku ðå[u fXku¤Lkk ÃkkfLkku Mk{kðuþ fhðku ykð~Þf çkLku Au. fXku¤Lkk ÃkkfLkku «Þkuøk ÷e÷k ¾kíkh Mð\Ãku Ãký fhe þfkÞ Au.fXku¤Lkk Ãkkf ðkíkkðhý{kt hnuíkk LkkExÙkusLkLkwt ÂMÚkhefhý fhu Au íkÚkk ÃkkuíkkLke ykð~ÞfíkkÚke ÃkkA¤ ðÄu÷ LkkExÙkusLkLku íÞkhÃkAeLkk Ãkkf {kxu çk[kðe hk¾u Au. fXku¤Lkk ÃkkfLkwt ®LkËýLkk rLkÞtºký{kt ÞkuøkËkLk ¾uíke{kt yuf s ÃkkfLku Mkíkík ÷uðkÚke ¾uíkh{kt ®LkËýLkwt «{ký Mkíkík ðÄu Au. su ¾uíkhku{kt ®LkËýLkwt «{ký ðÄkhu nkuÞ íku ¾uíkhku{kt «ríkÞkuøke íkÚkk ÍzÃkÚke ðÄíkk fXku¤Lkk Ãkkf suðk fu {øk, y¤Ë, [ku¤e ðøkuhu ®LkËýLkk rLkÞtºkýLkk nuíkwÚke ÷økkððe òuEyu. fkhý fu fXku¤Lkk Ãkkf{kt þ\ykíke yðMÚkk{kt ®LkËýLke íkw÷Lkk{kt ðÄkhu ÍzÃkÚke ð]rØ Ãkk{u Au yLku
fXku¤Lkk ÃkkfLke s{eLkLkk ykhkuøÞ Ãkh «¼kð Mkíkík ðMíke{kt ÚkE hnu÷k ðÄkhk yLku SðLk Äkuhý{kt MkwÄkhLku òuEyu íkku V¤kuíÃkkËLk{kt Mkíkík ðÄkhku fhðku yíke ykð~Þf çkLke økÞku Au. yk WÃkhktík ykÃkýu yu çkkçkíkLke Ãký fk¤S hk¾ðe Ãkzþu fu s{eLkLke WÃkòW þÂõíkLku fkuE LkwfMkkLk Lk ÚkkÞ. MkÄLk f]r»k ÃkØríkykuLkk «ÞkuøkLku ÷eÄu Ãkku»kf íkíðkuLke rLkfkMke íkÚkk íkuLke ¼hÃkkE yíÞtík {níðLke Au. AkuzLkk MktÃkqýo rðfkMk {kxu s{eLk{kt WÃkÂMÚkík Ãkku»kf íkíðkuLkk MíkhLku æÞkLk{kt hk¾e rðrðÄ Ãkku»kf íkíðkuLkk MkúkuíkLkwt Mk{kÞkuSík «Þkuøk yuðe heíku fhðk òuEyu fu suÚke ík{k{ ykð~Þf Ãkku»kf íkíðLke ÃkÞkoó «{ký AkuzLku WÃk÷çÄ çkLke þfu íku{ s s{eLkLkwt ÃkÞkoðhý Mkwhrûkík hnu. fXku¤Lkku Ãkkf yufef]ík Ãkku»kf íkíð ÔÞðMÚkkLkku yuf {níðLkku ¼køk Au. fXku¤Lkk Ãkkf s{eLkLke WÃkòW þÂõík ðÄkhðkLke «f]rík îkhk ykÃkðk{kt ykðu÷ yuf W¥k{ MkkUøkkík Au. fXku¤ ÃkkfLke Mkk{wrnf heíku ÔÞðMÚkk fhðk{kt ykðu íkku íku s{eLkLke MðkMÚÞíkkLku {kxu ðhËkLk\Ãk Mkkrçkík ÚkE þfu Au.fXku¤{kt ðkíkkðhý{kt hnu÷ LkkExÙkusLkLku Mk{kÞkuSík f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
43
fXku¤ Wøkkzku
www.krishijagran.com
fku»xf-1 ¼khík{kt òuðk {¤íke fXku¤Lke òík
Ãkkf
òík
rËðMk
{øk
yu{.yu÷.-326, ÃkqMkk-105,xe-44, Ãke.ze.yu{.-58, Ãke.ze.yu{.58,Ãke.yuMk-16
85
8-12
y¤Ë
Ãkík Þw-19, íkÚkk 30, xe-9, ¾h¼kð-3
90-95
15-25
íkwðuh
ze.yu÷-78, «¼kð,{kLkf, Þw.Ãke.yuMk-120
140
12-25
hks{k
sðk÷k, ntMk, çke.yu÷-60
80
15-20
MkkuÞkçkeLk
Ãktòçk-1 ÷e, {urhx «kzs
90-110
20-30
®Mkøk
Mke-152,yuV.yuMk 68 ÃkqMkk çku Ãkkf
80
10-15
Vu÷kELku s{eLkLku Zkfe Ëu Au. yk {kxu ®LkËýLkk Ãkkf MkkÚku MÃkÄko fhe þfíkk LkÚke. yk MÃkÄko Ãkkf{kt hnu÷k ®LkËý «fkþ, nðk, Ãkkýe íkÚkk Ãkku»kf íkíðkuLke WÃk÷çÄíkkLku yxfkðu Au. suLku ÷eÄu ®LkËýLke ð]rØ yxfe òÞ Au yLku ÃkkfLku LkwfMkkLk ÃknkU[íkwt LkÚke. ynª fux÷ef fXku¤Lke òíkku ytøku {krníke ykÃkðk{kt
WÃks ÂõðLx÷/ nuõxh
ykðe Au yk òíkkuLku Vuçkúwykhe {rnLkk{kt yLku ykuøkMx {rnLkk{kt Wøkkze þfkÞ Au. yk òíkku çknwÃkkf Ãkýk÷e{kt yLku r{r©ík ¾uíkhku{kt Wøkkze þfkÞ Au.
þfkÞ Au. íku{ s Ãkkf Ãký ½ýku Mkkhku hnu Au.fXku¤Lkk ÃkkfLku þuhze MkkÚku Ãký {u¤ðeLku Wøkkze þfkÞ Au. ynª fux÷ef {krníke ykÃkðk{kt ykðe Au.
fXku¤Lkk ÃkkfkuLkwt ð»ko{kt çku ð¾ík yk heíku ykÃkýu fXku¤Lkk Ãkkfku ðkðuíkh fhe þfkÞ Au. íkÚkk íkuLke ðÄkhu ûkuºk{kt Wøkkzðku òuEyu suÚke MknkÞíkkÚke ð»ko{kt [kh ð¾ík Ãkkf ÷E s{eLkLke WÃksþÂõík{kt ðÄkhku ÚkkÞ íku{
fkuMxf-2 çknwÃkkf «ýk÷e{kt fXku¤Lkk Ãkkf Wøkkzku Vuçkúwykhe {rnLkkÚke {æÞ {u MkwÄe {øk, íkwðuh, ðxkýk,hks{k ®MkøkWa yÚkðk {uÚke,zqøk¤e
{u {rnLkkÚke sw÷kE MkwÄe ½kMk[khku/þkf¼kS yÚkðk hðe Ãkkf
ykuøkMx {rnLkkÚke ykufxkuçkh MkwÄe LkðuBçkh {rnLkkÚke òLÞwykhe MkwÄe {øk/íkwðuh/®Mkøk/hks{k/®Mkøk yÚkðk vkyw
rþÞk¤kLke ÍzÃkÚke fkÃkýe fhðk{kt yÚkðk hðe Ãkkf çkxkfk
s íkuLkkÚke ¾uzqíkkuLku Ãký ÷k¼ ÚkkÞ.yux÷u s íkku fnuðkÞ Au fu ßÞkhu fXku¤ Wøkkzku ÷økLk Mkrník, ¾uíke Úkþu íÞkhu MkÄLk òu {kxe{kt ðíko{kLk Sðkýwyku íkÚkk LkkExÙkusLkLke WýÃkLku Ãkqhe fhðk{kt Lk ykðu íkku s{eLkLke WÃksþÂõík Äe{u Äe{u Lkü ÚkE òÞ Au. {kxu {kxe{kt Sðkýwyku íkÚkk LkkExÙkusLkLkwt «{ký ðÄkhðk yÚkðk ÃkÞkoóíkk ò¤ðe hk¾ðk {kxu ÞkuøÞ Mk{Þu fXku¤Lkk Ãkkfku Wøkkzíkk hnuðwt ¾qçk s\he Au.
Ñf"k tkxj.k fdlku dYc fdlku dh vkokt cus fdlkuksa dh leL;kvksa dks jk"Vªh; Lrj igq¡pk,a
ds lnL; cus
Ñf"k tkxj.k fdlku dYc ds lnL; cuus ds fy, eStsl ckWDl esa ^kjclub* fy[ks vkSj Hkst nsa & 09999142633 ij 44
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
ShkLke ¾uíke
www.krishijagran.com
ShkLke MkV¤ ¾uíke zku. ík¾ík®Mkn hksÃkwhkurník Mku.Lke «kuVuMkh hksMÚkkLk f]r»k ÞwrLkðŠMkxe 34,E{hríkÞk çkuhk, Ãkkðxk Mke.hkuz, òuÄÃkwh (hksMÚkkLk)- 342010
eks- 09414921262
Email: rajpurohitts@rediffmail.com
Mkt
Mkkh{kt {he {Mkk÷kLkk WíÃkkËLk yLku íkuLke rLkfkMk{kt ¼khík «Úk{ MÚkkLk Ähkðu Au . {Mkk÷k ykÃkýk yknkhLku ðÄw MðkrËü yLku Ãkku»kýûk{ çkLkkðu Au íku{ s çknw{qÕÞ yuðk rðËuþe nqrzÞk{ýLke f{kýe{kt WÃkÞkuøke çkLku Au. SÁ yu {Mkk÷kLke òíkku ÃkifeLke yuf {níðLke òík Au. íkuLkku WÃkÞkuøk {Mkk÷k WÃkhktík yki»krÄ çkLkkððk {kxu Ãký fhðk{kt ykðu Au. íkuLkk çkeòu{kt ðk»þe÷ íku÷ 2.5-4.5 «{ký{kt {¤e ykðu Au.ðk»þe÷ íku÷Lkku yðÞð õÞqr{Lkku÷ Au, suLku ÷eÄu ShkLkk çkes{kt MkwøktÄ nkuÞ Au. ¾uzqíkku ShkLkk ÃkkfLke ¾uíke yLku íkuLkk ÞkuøÞ ykÞkusLk îkhk ðÄw «{ký{kt LkVku h¤e þfu Au.
WÒkík òík: økw s hkík Shk-4 (S.Mke), ykhÍuz 223, ykhÍuz 209, ykhÍuz 19 S.Mke.3,S.Mke.2,S.Mke.1 ðkðýe ShkLkwt ðkðuíkh {æÞ{ LkðuBçkh ykMkÃkkMk fhe Ëuðwt òuEyu. ykøkkuíkhk 46
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
yÚkðk ÃkkAkuíkhk ðkðuíkhÚke Shk{kt rçk{khe yÚkðk fexfkuLkk WÃkÿðLke Mkt¼kðLkk ðÄe òÞ Au. suLku ÷eÄu ÃkkfLkk WíÃkkËLk Ãkh ÔÞkÃkf «{ký{kt «ríkfq¤ yMkh ÚkkÞ Au. ShkLkk ðkðuíkh {kxu 12 fe÷ku çkeÞkhý yuf nuõxh {kxu ÃkÞkoó nkuÞ Au. ðkðuíkh {kxu WÒkík òíkLkk íktËwhMík çkesLkku WÃkÞkuøk fhðku òuEyu, yk {kxu íkuLku yøkkWÚke ÞkuøÞ heíku WÃk[kheík fhe ÷uðk òuEyu. ShkLku {kuxk¼køku AtxfkðLke rðrÄÚke Wøkkzðk{kt ykðu Au , Ãkht í kw fíkkh (nhku ¤ çkØ) ðkðu í kh ðÄw Þku ø Þ hnuþu.ÞkuøÞ ÞtºkLke {ËËÚke ShkLku fíkkhku{kt Wøkkze þfkÞ Au. ðkðuíkh ðÄkhu Ÿzw Lk nkuðwt òuEyu yLku ðkðuíkh çkkË íkuLkk Ãkh {kVMkh {kxeLkwt Ãk¤ [zkððw t òu E yu . fíkkh{kt ðkðu í kh fhðkÚke ®LkËý Ëqh fhðk íku{ s ËðkLkku Atxfkð fhðk{kt ðÄw Mkh¤íkk hnu Au. yk WÃkhkt í k yu f t Ë hu Íw ÷ Mkk rçk{kheLkk «fkuÃkLku ykuAku fhe þfkÞ Au. ShkLkwt ðkðuíkh fhðk{kt ykðu íku yøkkW çku-ºký ¾uzký fhe s{eLkLku ÞkuøÞ fhe ÷uðe òuEyu. ÃkkA¤Lkk ¾heV{kt ¼khu {q¤ Ähkðíkk Ãkkfku suðk fu swðkh, çkkshe
ðøkuhuLkwt ðkðuíkh fhðk{kt ykðu÷ nkuÞ íkku «Úk{ ¾uzký{kt {kxeLku Ãk÷xe þfu íkuðk n¤Lkku WÃkÞkuøk fhðku. ¾kíkh yLku Ãkku»kf íkíðku òu ÃkkA÷k ¾heV Ãkkf{kt ÃkÞkoó «{ký{kt Aký-fBÃkkuMx ¾kíkh ykÃkðk{kt ykðu÷ nkuÞ íkku ShkLkk Ãkkf{kt ðÄkhkLkk ¾kíkhLke s\rhÞkík hnuíke LkÚke, yLÞÚkk ¾uíkhLkk ¾uzkýLke yøkkW 10Úke 20 xLk «íke nuõxh «{kýÚke ¾kíkh Lkkt¾eLku ¾kíkh{kt Mkkhe heíku r{r©ík fhe ÷uðwt òuEyu. Shk{kt si r ðf ¾kíkh WÃkhkt í k hMkkÞýef ¾kíkhLke Ãký s\h Ãkzu Au. ðÄw Mkkhk WíÃkkËLk {kxu 30 rføkúk LkkExÙkusLk yLku 20 rføkúk VkuMVhMk «íke nuõxh «{kýÚke ykÃkðwt òuEyu. VkuMVhMkLkwt Mk{økú «{ký ðkðuíkh Mk{Þu ykÃke Ëuðwt yLku LkkExÙkusLkLku çku ¼køk{kt ðnu[e «Úk{ ¼køkLku ðkðuíkh Mk{Þu 30Úke 35 rËðMk çkkË yLku çkkfeLkku rnMMkku 60 rËðMk çkkË ®Mk[kE MkkÚku ykÃkðwt.Shk{kt hkuøk rðhkuÄe ûk{íkk ðÄkhðk yLku çkesLke økwýð¥kk ðÄkhðk
ShkLke ¾uíke
www.krishijagran.com
3. ShkLkk ðkðuíkhLkk 15Úke 20 rËðMk çkkË 50 økúk{ ykuõMkkzkEhS÷ yÚkðk ykuÂõMk^÷whVuLk «íke nuõxh 600 ÷exh Ãkkýe{kt r{r©ík fheLku Atxfkð fhðku òuEyu. çkÒku Ãkife yu f ®LkËýLkkþfLkku WÃkÞku ø k fhðku . yk çkÒku ®LkËýLkkþf ðkíkkðhýLku «Ëqr»kík fhíkk LkÚke íkÚkk ¾uíkh{kt ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe yMkh fhíkkt LkÚke. {kxu íkuLkku Atxfkð fhðku ðÄkhu ÷k¼ËkÞf Au. hkuøk íkÚkk fexfkuLkwt rLkÞtºký
{kxu Ãkkuxkþ ¾kíkhLkku WÃkÞkuøk ðÄw òuEyu. Shk{kt hMkkÞrýf rðrÄyku ÷k¼ËkÞf hnuþu. îkhk ®LkËýLku Ëqh fhðkLke {krníke Lke[u «{kýu Au. ®Mk[kE ÔÞðMÚkk
W¾xk (rðÕx): yk hkuøk ^÷wsurhÞ{ ykuÂõMkMÃkkuh{ fw{eLkkE Lkk{Lkk fðfÚke ÚkkÞ Au. yk hkuøkLkku WÃkÿð AkuzLke fkuE Ãký yðMÚkk{kt ÚkkÞ Au. Ãkhtíkw ÞwðkðMÚkk{kt íkuLke ÔÞkÃkf yMkh ÚkkÞ Au. Shk{kt Úkíkk hkuøkku{kt íku ðÄkhu nkLkefkhf Au fkhý fu íkuLkk ¼Þtfh «fkuÃkÚke MktÃkqýo Ãkkf Lkkþ Ãkk{e þfu Au. «Úk{ ð»kuo yk rçk{khe ¾uíkh{kt õÞktf õÞktf s ykðu Au. íÞkhçkkË «rík ð»ko íku Mkíkík ðÄíke òÞ Au yLku ºký ð»ko çkkË íku ûkuºk{kt ShkLkku Ãkkf ÷uðku ÷øk¼øk yþõÞ çkLke òÞ Au.
ðkðu í kh çkkË «Úk{ ®Mk[kE 1 . S h k L k k ð k ð u í k h y ø k k W ^÷qõ÷kuhur÷Lk yÚkðk Mkk{kLÞ nkuÞ Au. 8-10 rËðMk çkkË xÙkE^÷whur÷Lk yuf rf÷kuøkúk{Lku çkeòuLkk ytfqhý {kxu çkese ®Mk[kE 600 ÷exh Ãkkýe{kt r{r©ík fhe fhðk{kt ykðu Au. òu WÃkhLke s{eLk «íke nu õ xh «{kýÚke At x fkð økh{eLku ÷eÄu sÕËeÚke MkwfkE òÞ yLku fhðku . Atxfkð fÞko çkkË n¤ðk WÃkhLkk ¼køk{kt ÃkÃkze çkLke òÞ íkuðe «{ký{kt fÕxeðuxh yÚkðk huf ÂMÚkrík{kt çkeòuLku Mk{wrnf Wøkkzðk ºkeS [÷kðku suÚke ®LkËý {kxe{kt {¤e Mkk{kLÞ ®Mk[kELke s\h hnu Au. çkes òÞ yLku íÞkhçkkË ShkLkwt ðkðuíkh ÷ûký: yk rçk{khe s{eLk yLku WøÞk çkkË s{eLkLkk çktÄkhý íkÚkk fhe ®Mk[kE fhku . ^÷q õ ÷ku h u r ÷Lk çkesLke MkkÚku s ykðu Au. hkuøkLkk ÷ûký nðk{kLkLku æÞkLk{kt hk¾e 2Úke 3 y Ú k ð k x Ù k E õ ÷ q h u r ÷ L k L k w t Mkki «Úk{ Wøkíkk çkes Ãkh ykðu Au íkÚkk ®Mk[kE ÃkÞkoó hnuþu. Ãkkf{kt Ëkýk çkk»Ãke¼ðLk ÍzÃkÚke ÚkkÞ Au , {kxu Aku z s{eLk{ktÚke rLkf¤íkk Ãknu÷k s {he ÃkkfðkLkk Mk{Þu ytrík{ ®Mk[kE ðÄw íku L ku {kxe{kt r{r©ík fhðw t s\he òÞ Au . Ãkkf Ãkh hku ø k ykððkÚke øknuhe fhðe òuEyu.ykfkþ ðkˤAkÞw Au . hku økøkúMík Akuz {whÍkE òÞ Au. hkuøkLkku nkuÞ íÞkhu ®Mk[kE Lk fhþku. Vwðkhk «fku Ãk Vw÷ ykÔÞk çkkË Vu÷kÞ Au. ÃkØríkÚke ®Mk[kE fhðkLke nkuÞ íkku 2. ShkLkk ðkðuíkh çkkË {økh Shk ðkðuíkhLkk Mk{Þu,10,30,55 yLku Wøku íku Ãknu÷k ÃkUze{uÚkk÷eLk yuf hku ø køkú M ík çkes n÷fk, ykfkh{kt 80 rËðMkLke yðMÚkk Ãkh ºký f÷kf rf÷kuøkúk{ «rík nuõxh 600 ÷exh LkkLkk,rÃk[fu÷k íkÚkk WøkðkLke ykuAe Vwðkhk [÷kððk òuEyu. Ãkkýe{kt r{r©ík fheLku yuf MkkÚku ûk{íkk Ähkðu Au. hkuøkøkúMík Akuz fË{kt Atxfkð fhðku. æÞkLk hk¾ku fu íkuLkku LkkLkk íkÚkk ËqhÚke ÃkktËzk Ãke¤k Ëu¾kÞ Au. Shk{kt ®LkËýLku Ëqh fhðwt Atxfkð fhíke ð¾íku s{eLk{kt E÷ks: hkuøkøkúMík ¾uíkh{kt ShkLkwt ShkLke þ\ykíke ð]rØ ½ýe Äe{e ¼usLkwt «{ký nkuðwt yíke ykð~Þf ðkðuíkh Lk fhðwt òuEyu. ðkðuíkh 15 nkuÞ Au íkíkk íkuLkku Akuz Ãký ½ýku LkkLkku Au . ÃkU z e{u Ú kk÷eLkLke s{eLk{kt LkðuBçkh ykMkÃkkMk fhðwt òuEyu. hkuøk nkuÞ Au. {kxu íkuLku çkeLks\he ¾¤ fu ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe yMkh hnu Au. hrník Ãkkf{ktÚke «kó íktËwhMík çkesLkwt s ®LkËý MkkÚku ðÄw MÃkÄko ÚkkÞ Au.ShkLkk {kxu ßÞkt ÃkUze{uÚkk÷eLkLkku Shk{kt ðkðuíkh fhðwt. çkesLku fkçkkuoLzkS{ 50 ÃkkfLku MktÃkqýo Mð\Ãk{kt ®LkËý{wõík At x fkð fhðk{kt ykðu íÞkt zçÕÞw à keÚke 2 økú k { «íke fe÷ku fhðk {kxu çku ð¾ík ®LkËýLku Ëqh fhðkLke çkksheLkk ytfwhý «¼krðík ÚkkÞ rçkÞkhýÚke WÃk[kheík fheLku ðkðuíkh ÔÞðMÚkk fhðe òuEyu. «Úk{ ð¾ík Au . yk ÂMÚkrík{kt çk[ðk {kxu fhðwt. ykuAk{kt ykuAk ºký ð»koLkwt Ãkkf ðkðuíkhLkk 20Úke 25 rËðMk çkkË yLku {kxeLku Ãk÷xðkLkk n¤Úke ¾uzký [¢ yÃkLkkðku. ðkðuíkh yøkkW MkhMkkuLkwt çkeS 45Úke 50 rËðMk çkkË fhðe ¼qMkw yÚkðk V÷økxe s{eLk{kt r{÷kðku, fhðwt òuEyu. f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
47
ShkLke ¾uíke
www.krishijagran.com
suÚke hkuøk{kt ½xkzku ÚkkÞ Au. xÙkEfkuz{ko rðrhze r{ºk Vwøk 2.5 rf÷ku «íke nuõxh AkýLkk ¾kíkh{kt r{r©ík fheLku ðkðuíkh yøkkW s{eLk{kt ykÃkðkÚke hkuøk{kt ½xkzku ÚkkÞ Au. hkuøk «ríkhkuÄf SÁt SMke 4 Lkwt ðkðuíkh fhðwt. Íw ÷ Mkk (ç÷kEx): yk hku ø k ykÕxhLkurhÞk çkLkoMkkE Lkk{Lkk fðfÚke ÚkkÞ Au . Ãkkf{kt Vw ÷ ykððkLke þ\ykík ÚkÞk çkkË ykfkþ{kt ðkˤ
hnuíkk nkuÞ íkku yk hkuøk rLkrùíkÃkýu ÚkkÞ ÃkkfLku LkwfMkkLkÚke çk[kððku {w~fu÷ çkLke Au. Vw÷ ykððkLke þ\ykík ÚkðkÚke ÷E òÞ Au. Ãkkf Ãkkfu íÞkt MkwÄe{kt hkuøk øk{u íÞkhu ÚkE E÷ks: íktËwhMík çkeòuLku ðkðuíkh þfu Au. nðk{kLk yLkwfq¤ Ãkzu íkku hkuøk {kxu WÃkÞkuøk{kt ÷ku. Ãkkf{kt ðÄkhu ÍzÃkÚke Vu÷kÞ Au. ®Mk[kE Lk fhku. ÷ûký òuðk {¤íkk s ÷ûký: hkuøkLkk «Úk{ ÷ûký Akuz{kt ykþhu 30-35 rËðMkLkk Ãkkf yðMÚkk ÃkktËzk Ãkh ¼qhk htøkLkk Äççkk Mð\Ãku Ãkh Vw÷ ykðu íku Mk{Þu {uLfkusuçk 0.2 òuðk {¤u Au. Äe{u Äe{u íku fk¤k xfk yÚkðk xkuÂÃMkLk yu{ 0.1 xfkLkk Äççkk{kt ÃkrhðŠíkík ÚkE òÞ Au . r{©ýLkku Atxfkð fhðku. ykð~Þfíkk ÃkktËzkÚke íku zk¤ íkÚkk çkes Ãkh íkuLkku «{kýu 10 Úke 15 rËðMk çkkË íku Vhe WÃkÿð fhu Au. Akuz WÃkhLke çkkswÚke fhku. sirðf Shk{kt yk hkuøkLkk rLkÞtºký Lk{u÷ku hnu Au. Mkt¢{ý çkkË òu Íkf¤Lkwt {kxu Ãkkf Ãkh økki{q¤ (10 xfk) yLku «{ký Mkíkík s¤ðkE hnu yÚkðk yuLkyuMkfuE (2.5 xfk) íku{ s ÷MkýLkk ðhMkkË ÚkE òÞ íkku hkuøk Wøkú çkLke òÞ yfo (2.0 xfk) r{©ýLkku Atxfkð Au. yk hkuøk yux÷e ÍzÃkÚke Vu÷kÞ Au fu fhðku. hkuøkLkk ÷ûký òuðk {éÞk çkkË òu íkuLkk AkrAÞk (ÃkkWzher{ÕzÞw): Ãkh rLkÞtºký {u¤ððk{kt Lk ykðu íkku
ShkLkk Ãkkf{kt Mk{ÂLðík LkkþeSð ÔÞðMÚkk : ¢{
Ãkkf yðMÚkk
fex/ hkuøk yk¢{ý
Mk{Lðeík ÔÞðMÚkk rðrÄ
1
ðkðuíkh yøkkW
¼qr{sLÞ hkuøk, fex Mkqºkf]r{
¼qr{sLÞ hkuøk,fex,Mkqºkf]r{
2.
ðkðuíkh
W¾xk,{kuÞ÷k ðøkuhu
¼÷k{ý fhðk{kt ykðíke òík MkkV yLku rLkhkuøke rçksLke ÃkMktËøke fhku. ðkðuíkh {æÞ LkðuBçkh MkwÄe{kt fhku. ðkðuíkh Mk{Þu ÷et{zk yÚkðk yuhtzkLke ¾¤e 10 ÂõðLx÷ «íke nuõxh yÚkðk MkhMkkuLkwt ¼wMkw 5 xLk «rík nuõxh «{kýÚke økh{e{kt s{eLk{kt r{÷kðe ®Mk [kE fhku. xÙkEfkuzh{k 2.5 rf÷ku «íke nuõxh Aký MkkÚku s{eLk{kt r{r©ík fhe ®Mk[kE fhku. çkes WÃk[kh nuíkw fkçkkuozuLS{ 2 økúk{ yÚkðk xÙkEfkuz{ko r{ºk Vwøk 6 økúk{ yLku Er{zkõ÷kur«z 70 zçÕÞw.yuMk. 7.5 økúk{ «rík fe÷ku çkes «{kýÚke ÞkuøÞ r{©ý fhku.
3
ð]rØLke yðMÚkk{kt
®LkËýLku Íw÷Mkk
Mk{ÂLðík rðrÄ yÃkLkkðe ®LkËýLkkþf yLku ¾uzký fhe (1 {rnLkkLke yðMÚkk) ¾uíkhLke MkkV-MkVkE yLku Ëu¾hu¾ hk¾ku. «Úk{ Atxfkð {uLfkusuçk yÚkðk xkÃkrMkLk 2 økúk{/÷exhÃkkýe{kt r{r©ík fhe Atxfkð fhku (30-35 rËðMk) r{ºk fexkuLkk Mkthûký fhku. {Ä {k¾eykuLku fexLkkþfÚke çk[kðku. fkõMkeLku÷k ¼wtøk 5000/ nuõxh «{kýÚke 2 MkóknLke ytËh 2 ð¾ík fex «fkuÃk þ\ ÚkðkLke ÂMÚkrík{kt Ãkkf Ãkh Atxfkð fhku. fkõMkeLku÷k Lk {¤ðkLke ÂMÚkrík{kt ÷e{zk ykÄkrhík (÷ªçkku¤eLkku yfo 5 xfk yÚkðk íku÷ E.Mke. 0.03) fexLkkþeLkku Atxfkð fex «fkuÃk þ\ ÚkðkLke ÂMÚkrík{kt fhku.
4
Vw÷ yLku Ëkýk çkLkkððk
{kuÞ÷k yLku yLÞ
{uLfkusuçk 0.2 xfk 2 fe÷ku yLku r{©ý øktÄf 2.5 fe÷ku «íke nuõxh «{kýÚke çkeò AtxfkðLkk 10Úke 15 rËðMk çkkË fhku. Ãke¤k r[Ãkr[Ãku fexÃkkþLkku «Þkuøk fhku. Er {zkõ÷kur«z 17.80 ½w÷Lkþe÷ íkh÷ 100 r{÷e ÷exh yÚkðk ÚkkÞkur{ÚkkuõMkk{ 25 ½w÷Lkþe÷ [wýo 100 økúk{ yÚkðk yuMkeVuz 75 r{©ý Úkíkk [wýo 750 økúk{ «íke nuõxh «{kýÚke Ãkkýe{kt r{r©ík fhe Atxfkð fhðkLke ykð~Þfíkk hnu Au. 10-15 rËðMk çkkË íku Vhe fhku. øktÄf [wýo 25 rføkúk «rík nuõxh «{kýÚke ºkeò Atxfkð çkkË s\h Ãkzu íkku fhku. sirðf Shk{kt {kuÞ÷k, Íw÷Mkk, AkAeÞk hkuøkLku rLkÞtrºkík fhðk Ãkkf Ãkh økki{qºk (10 xfk) yLku yuLkyuMkfuE (2.50 xfk) íkÚkk ÷MkýLkk yfo (2.0 xfk) r{©ýLkku Atxfkð fhðku.
48
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
hMk[wMkf fex
ShkLke ¾uíke
íku EheMkkEVe Ãkku÷eøkkuLke Lkk{Lkk Ãkhtíkw ykuAk íku÷ ðk¤e òíkku Ãkh yÃkuûkk fðfÚke ÚkkÞ Au. «{kýu ykuAe yMkh ÚkkÞ Au. íkuLke MktÏÞk «f]rík{kt Ãkh¼ûke fexfku fkuõMkeLku÷k, ÷ûký: yk hkuøkLkk ÷ûký Mkki «Úk{ ¢kEMkku à kh÷k ðøku h u ÃkrûkÞku Mkw û { ÃkktËzk Ãkh MkVuË [wýo Mð\Ãku Lksh ykðu hkuøkkýwyku îkhk fux÷kf nMíkf rLkÞtrºkík Au. Äe{u Äe{u íku AkuzLkk yLÞ rnMMkk{kt hnu Au. Vu÷kÞ Au yLku Mk{økú Akuz MkVuË Ëu¾kðk ÷køku Au. hkuøk ðÄðkLke ÂMÚkrík{kt Akuz WÃks f{òuh çkLke òÞ Au. hkuøkLkku «fkuÃk ShkLkk Ãkkf 90 Úke 125 rËðMk{kt ÍzÃkÚke ÚkkÞ Au yLku çkes çkLkíkk LkÚke. ÃkkfeLku íkiÞkh ÚkE òÞ Au. ÃkkfLke òu hkuøk {kuzuÚke ÚkkÞ íkku çkes ½ýk LkkLkk ÷ýýe fhe MkkV fhe Ãkkfk Mktøkúkn÷Þku{kt yLku yzÄk Ãkkfu÷k hnu Au. MkwfðeLku Ëkýk fkZeLku hk¾ðku òuEyu. E÷ks: hkuøkLkk ÷ûký òuðk {¤íkk Ëkýk{ktÚke {kxe, f[hku íkÚkk yLÞ ÃkËkÚko s øktÄf [qýo 25 rføkúk «rík nuõxh y÷øk fhe Þku ø Þ heíku Mkw f ðeLku «{kýÚke Atxfkð fhku yÚkðk Äw÷Lkþe÷ çkkuheyku{kt ¼he ÷uðk òuEyu. WÃkhkuõík øktÄf yZe fe÷ku «rík nuõxh yÚkðk f]r»k rðrÄLku yÃkLkkðeLku «íke nuõxh 6Úke fuhkÚkuLk yu÷.Mke yuf r{.÷e «rík r÷xh 10 ÂõðLx÷ ShkLke WÃks {u¤ðe þfkÞ ÃkkýeLkk «{kýÚke r{r©ík fhe Atxfkð Au. fhðku. ykð~Þfíkk «{kýu 10 Úke 15 ÃkkfçkkËLke ÔÞðMÚkk rËðMkLkk ytíkhu Atxfkð fhíkkt hnuðwt. rLkfkMk fhðk{kt ykðíkw t SÁ sirðf Shk{kt yk hkuøkLkk rLkÞtºký {kxu Ãkkf Ãkh økki { q ¤ (10 xfk) yLku Sðkýw, Vwøk, fkuE Ãký LkwfMkkLkËkÞf yu L kyu M kfu E (2.50 xfk) íkÚkk hMkkÞý yÚkðk fexLkkþf ËðkLkk ÷MkýLkk yfo (2.0 xfk) r{©ýLkku yðþu»kku yÚkðk fkuE Ãký çkeS r{÷kðx suðk fu fex, f[hku, stíkwykuLkwt {¤,{qºk Atxfkð fhðku. yÚkðk ¾uíkh, økkuËk{ íkÚkk MkVkE ð¾íku yurVz ({kuÞ÷k yÚkðk {k¾e)- íku fhðk{kt ykðíke MkVkE yþwrØykuÚke ÷e÷k Ãke¤k htøk,Mkwû{fkh,fku{¤ þheh hrník nkuðe òuEyu. fkhý fu ¾kã Ähkðíkwt íku{ s ytzkfkh fex Au. íkuLkwt ÃkËkÚkkuo{kt r{÷kðxÚke yLkuf «fkhLke yk¢{ý Vw÷ ykðu íÞkhu (òLÞwykheLkk rçk{khe Vu ÷ kE þfu Au . ykÃkýu «Úk{ Mkókn{kt) þ\ ÚkkÞ Au yLku {ku x k¼køku rðfrMkík Ëu þ ku su ð k fu Ãkkf{kt Ëkýk ÃkkfðkLke ÂMÚkrík MkwÄe y{urhfk,rçkúxLk, s{oLke, ÞwhkurÃkÞLk s¤ðkE hnu Au. íkuLkku WÃkÿð MkkiÚke ðÄkhu Ëuþ, òÃkkLk,fuLkuzk{kt ShkLke rLkfkMk VuçkúwykheLkk ytík{kt yLku {k[oLkk {æÞ fhe Aeyu. yk Ëuþku{kt ¾kã MktçktrÄík MkwÄe hnu Au. íkuLkkÚke 30-50 xfk ÃkkfLku rLkÞ{ku ½ýk fzf Au. suLkku yÚko yuðku LkwfMkkLk ÚkE þfu Au. nðk{kLk{kt ¼us ÚkkÞ Au fu {Mkk÷k yLku yLÞ ¾kã ÃkuËkþ (Mkk{kLÞ ðhMkkË íkÚkk ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe ¾kðk {kxu Mkwhrûkík íkÚkk MðåA íku{ s ðkˤ AðkÞu÷k hnu)Lke ÂMÚkrík{kt fexLke MðkMÚÞðÄof ðkíkkðhý{kt íkiÞkh ÚkÞu÷ MktÏÞk ÍzÃkÚke ðÄu Au. íkÚkk íkuLkku «fkuÃk nku ð e òu E yu . y{u r hfk{kt rLkfkMk Wøkú hnu Au. fexLkk þeþw íkÚkk «kuZLke MkUfzkuLke MktÏÞk{kt Akuz, Vw÷, ÃkktËzk íkÚkk çkes{ktÚke hMk [wMke nkLke ÃknkU[kzu Au.fexfLkku WÃkÿð Ähkðíkk fexfkuLkku rþfkh çkLku÷ Akuz f{òuh çkLke Ãke¤k ÚkE òÞ Au yLku íku{k çkes ykðíkk LkÚke.
www.krishijagran.com
fhðk{kt ykðíkk {Mkk÷kLke MðåAíkk y{urhfe {Mkk÷k ÔÞkÃkkh MktøkXLk íkÚkk ¾kã yLku yki»krÄÞ rð¼køk îkhk rLkrùík fhðk{kt ykðu÷ rLkÞ{ «{kýu nkuðe òuEyu. Ëk¾÷k íkhefu {Mkk÷Lkk Lk{wLkk{kt {hu÷k fex ÃkíktøkeÞkykuLke MkÏÞk, òLkðhku L kw t {¤{q º k yÚkðk øktËøkeLkwt «{ký (ðsLk «{ký) Vwøk yÚkðk fexLke WÃkÂMÚkrík. y{urhfk{kt ykÞkík fhðk{kt ykðíkk {Mkk÷k MðMÚkíkkLku ÷økíkk rLkÞ{kuLkwt ÞkuøÞ Ãkk÷Lk Lk fhðk{kt ykðu íkku yk ÃkuËkþkuLku ÃkkAe {kuf÷e ykÃku Au. yk ¾k{eLku Ëqh Lk fhðk{kt ykðu íkku {kuf÷ðk{kt ykðu÷ {k÷Lkku Lkkþ fhðk{kt ykðu Au yÚkðk Ãkhík {kuf÷ðk{kt ykðu Au. ShkLkk ÃkkfLke fkÃkýe Mk{ÞMkh Úkðe òuEyu. fkÃkýe fhðk{kt ykðu÷ çkeòuLku ¼u¤Mku¤Lkk ÃkËkÚkoÚke çk[kððk òu E yu . íku L ku ôËh, òLkðhku íkÚkk Ãkûkeyku íkÚkk yLÞ ðMíkwyku (ðk¤, {¤{qºk ðøkuhuÚke)Úke çk[kððku òuEyu. Mktøkún Mk{Þu íkuLku çkkÌk ÃkËkÚkoÚke Ãký çk[kððk òuEyu. WÃkhkuõík çkkçkíkkuLkwt æÞkLk hk¾ðwt òuEyu suÚke yu^÷kxkuÂõMkLk Íuhe VwøkLkku WÃkÿð Lk hnu. fkÃkýe çkkË ShkLkk ÃkkfLku MkVkE nuíkw Ãkkf ^÷kuhLkku WÃkÞkuøk fhðku òuEyu yÚkðk Ã÷kMxefLke Mkex, xkxÃkíkheLkku WÃkÞku ø k fhðku òu E yu . ðhMkkËLke Mkt¼kðLkk ðå[u Mktøkúkn÷ÞLku íkkxÃkíkheÚke Zkfðku òuEyu. fkÃkýe çkkË ¼tzkhýku{kt ôËh yLku ÃkûkeLkk «ðuþLku yxfkððku òuEyu. {Mkk÷k ¼hu÷e çkkuheykuLku MkeÄk ^÷kuh MkkÚku MktÃkfo{kt Lk hk¾ku íkÚkk rËðk÷Úke MÃkþuo÷e Lk hk¾ku fkhý fu íkuLku ÷eÄu ¼us{kt rðfkMk Ãkk{íke VwøkLkku WÃkÿð MkòoE þfu Au.
Akuz Ãkh fk¤e Vwøk ð]rØ Ãkk{ðkÚke WÃks{kt ½ýku ½xkzku ÚkkÞ Au yLku çkòh{kt ®f{ík Ãký ykuAe {¤u Au.íkuLkku WÃkÿð ík{k{ «fkhLke òíkku Ãkh ÚkkÞ Au. f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
49
;O/ TF,LD SFI"S|D
www.krishijagran.com
;O/ TF,LD SFI"S|D o RFJL ~5 D]N'FVM 0F"P5LP0LPJDF" 4 0F"PH[PH[P5:TFULIF VG[ V[P8LP58[, S'lQF lJ7FG S[gã4GJ;FZL S'lQF I]lGJl;"8L4V9JF OFD"4;]ZT OMG G\P _Z&!vZ&555&5 DMPG\P)$Z*5&)&$Z
TF
lJ:TZ6 5|J'l¿VM 5{SL S1FDF\ TF,LDFYL"VMG[ A[;JF DF8[ 5]ZTL HuIF TYF CJF pHF; 56 V[S B]AH VUtIGL 5|J'l¿ K[P CMJM B]A H~ZL K[P VFD TM VFHGF H[GF äFZF TF,LDFYL"VMGF\ 7FG ;DIDF\ JFTFG]S],LT S1FG[ 5|FWFgI T[DH SF{X<IDF JWFZM SZL XSFIT[D VF5J]]\ B]AH H~ZL K[P K[P TF,LDGM D]bI S[gãlA\N] TF,LDFYL"VMGL TF,LDGL H~ZLIFT TF,LDFYL"VMGL 5;\NUL o TF,LD DF8[ GSSL SZJFG] CMI K[P HM H~ZLIFT H~ZL K[ S[4 ;DFGZ; HF6SFZLq1F[+GF D]HA TF,LDVF5JFDF VFJ[ TM B[0]TM B[0]T EF. AC[GMq I]JFGMG[ TF,LD VFW]GLS 5wWlTVM V5GFJJF 5|[ZLT SFI"S|DDF\ ;FD[, SZJF HM.V[P YX[P V[8,[ TF,LDG[ IMHTF 5C[,F 36L JBT HMJFDF\ VFJ[ K[ S[ 4 TF,LDGL H~ZLIFT GSSL SZJL H~ZL TF,LDFYL"VMGL 5;\NUL SZJFDF\HM AG[ K[P TF,LD SFI"S|D V;ZSFZS S F / H L Z F B J F D F \ G C L \ V F J [ T M A[ S[JL ZLT[ AG[ T[ V\U[ GLR[GF D]N'FVM TF,LDFYL"VMG[ T[VMGL H~ZLIFTGF VD,DF\ D]SJF HM.V[P VFWFZ[ TF,LD VF5L XSFI GCL\P 36F SFI"S|DMDF\ HMJFDF\ VFJ[ K[ TF,LD S1Fq EJG o TF,LD S[4 H[ lJQFIGL TF,LD VF5JFDF\ EJGDF 5|J[X SZTF 5C[,F IMuI VFJTL CMI T[GL ;FY[ TF,LDFYL"VM DFlCTL 5]ZL 5F0TM OM8M TYF RF8" ;\S/FI[,F CMTF H GYL VG[ VFJF lJU[Z[GL OM8M U[,[ZL lJS;LT SZJL H~ZL SFI"S|DM VY"CLG AG[ K[P 36L JBT K[P OM8M U[,[ZL HMJFYL B[0]TMG[ TF,LD TF,LDFYL" V M SFI" S | D DF\ OST SFI"S|DDF\ JW] Z; 50[ K[P 36L JBT OZJFGF C[T]VMYL HM0FI K[P V[8,[ HMJFDF\ VFJT] \ CMI K[ S[ TF,LD SFI"S|DGL ;O/TFG] 5C[,]\ TF,LD S1F DF\ 36F AWF OM8M 5UYLI]\ TF,LDFYL"VMGL 5;\NUL lJU[Z[ ,UF0L N[JFDF\ VFJTF CMI K[P VFD TF,LDFYL"VF[GL 5;\NUL K[ P T[ Y L TF,LDFYL" V M jIFbIFG T[VF[GL TF,LD V\U[GL H~ZLIFTF[ ;F\E/JFG[ AN,[ T[ ,UF0[, ;FlCtI HF6LG[ H SZJL HF[.V[P TZO H GHZ CMI K[ VG[ jIFbIFGDF\ T[ V MG] wIFG S[ l gãT TF,LDG]\ :Y/ o TF,LDG]\ :Y/ YT]\ GYLP T[YL XSI CMI TM ;Z/TFYL 5CM\RL XSFI V[J]\ VG[ TF,LD S1F DF\ OM8F lJU[Z[ G VgI jIJ:YF H[JL S[ 5F6L4 lJH/L ,UF0TF OM8M U[ , [ Z LGL ;FZL ZLT[ VG[ A[9S JU[Z[ TF,LDGF SFI"S|DG[ HF/J6L H~ZL K[P p5ZF\T TF,LD 50
,LD
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
;O/ AGFJJFDF\ E]DLSF EHJ[ K[P
B]AH DCtJGL
TF,LDGM ;DI o 36LJFZ HMJFDF\ VFJ[ K[ S[4 V0WL l;hG RF<IF UIF 5KL B[0]TMG[ H[ T[ 5|SFZGL TF,LDM VF5JFDF\ VFJ[ K[P T[YL TF,LDGL SM. BF; V;ZSFZSTF ZC[TL GYLP VF DF8[ NZ[S kT]GL X~VFT 5C[,F H TF,LD SFI"S|DM IMHJF B]A H~ZL K[P B[0]TM HIFZ[ JFJ6L4 SF56L H[JF SFDMDF\ jI:T CMI tIFZ[ TF,LD SFI" S | D M UM9JJF HM.V[ GlC\P ;FYM;FY H[ T[ lJ:TFZDF\ pHJJFDF\ VFJTF D] b I TC[ J FZMGF\ ;DI[ 56 TF,LD SFI"S|DM ZFBJF HM.V[ GlC\P TF,LD DF8[ TF,LDFYL"VMGL ;\bIF o VF V[S B]AH DCtJGM D]N'M K[P VFH SF, 5_ v!__ ;] W LGF TF,LDFYL"VM ZFBL TF,LD SFI"S|DM IMHFTF CMI K[P VFJF SFI"S|DMDF\ TF,LDGL V;ZSFZSTF B]AH VMKL CMI K[P BZ[BZ T[GF DF8[ ;\:YFDF\ p5,aW ;UJ0TFVMG[ wIFG[ ,. TF,LDFYL"VMGL ;\bIF lGlxRT SZJL HM.V[P BF; SZLG[ HM SM. 5|IMUFtDS 5|J'ltT SZJFGL CMI VYJF ATFJJFGL CMI TM T[G[ NZ[S TF,LDFYL" HFT[ SZL XS[ T[ B]A H~ZL K[P V[8,[ V;ZSFZS TF,LD SFI"S|D IMHJF
;O/ TF,LD SFI"S|D
www.krishijagran.com
S\. ;]RGM CX[ T[G[ VD,DF\ 5|[ZLT YX[P
DF8[ Z_ YL Z5 TF,LDFYLGL ;\bIF CMJL HM.V[P ;FDFHLS VFU[JFGM q :YFlGS VlWSFZLVMGM ;DFJ[ X o TF,LD SFI"S|DGL X~VFT TYF ;DF5G H[JF 5|;\UMDF\ :YFlGS ;FDFHLS V FU[J F GM TY F V lWSF ZLV MGL p5l:YlTDF\ YFI T[J]\ SZJ]\ HM.V[P VFJF ,MSM TF,LDFYL"VMG[ 5|[lZT SZJFDF\ B]A DNN~5 YFI K[ VG[ TF,LDFYL"VMDF\ SFI"S|D 5|tI[ ;SFZFtDS pHF" 5[NF YFI K[P T[YL SFI"S|D ;O/ AGTF CMI K[P lJQFI ;FDU| L o TF,LDG[ ,UTL H~ZLIFT D]HAGL ;FDU|L H[JL S[4 N= x IzFjI VG[ VgI ;FlCtI V;ZSFZS A[ TF,LDGF NZ[S 5UYLIF sH~ZLIFT lGWF"Z64 pN'[XM4 SFI"S|DGL ~5Z[BF4 VD,LSZ6 VG[ D]<IF\SGf D]HA RMSS; HuIFV[ H ;DFlJQ8 SZJ] \ H M.V[ P lJQFI ;FDU| L DF\ N=xIzFjI AFATMGM HM V;ZSFZ A[ ;DFJ[X SZJFDF VFJ[ TM TF,LDGL V;ZSFZSTF B]A H JWX[ ;FYM;FY H [T[ lJQFIGL ;\5]6" DFlCTL 56 CMJL B]A H DCtJGL K[P lJQFI ;FDU|L V\TU"T V\U|[HL EFQFFGF Could know Should Know - Must Know G[ VU|LDTF VF5JL HM.V[P VF V\U[ D]bI AFATM GLR[ D]HA K[P :YFlGS D]xS[,LVMGM ;DFJ[X o VUFp H6FjIF 5|DF6[ HM TF,LD SFI"S|D H~ZLIFTMG[ wIFG[ ,. SZJFDF\ G VFJ[ TM :YFlGS D]N'FVMGM ;DFJ[X G YJFYL TF,LD SFI"S|DGL V;ZSFZSTF ZC[TL GYL VG[ B[0]TMG[ VFJF SFI"S|DDF\ SM. Z; ZC[TM GYLP V[8,[ TF,LD SFI"S|DDF\ ,MSMGL :YFlGS D]xS[,LVMGM ;DFWFG SZJFDF\ DNN~5 YFI T[ 5|SFZGF D]N'FVM VFJZL ,[JF B]A H H~ZL K[P B[0]TM äFZF V5GFJJFDF\ VFJTL ~LUT q 5Z\5ZFUT 5wWlTVMG[ 56 SFI"S|D NZdIFG DCtJ VF5J]\ HM.V[P VFD SZJFYL B[0]TM VF5GL ;FY[ 5MTFGL D]xS[,LVM V\U[ JW] ;FZL ZLT[ RRF"DF\ EFU ,. XSX[P 5lZ6FD[ H[ T[ ;D:IFGM pS[, ,FJJF DF8[GF H[
D]SJF
TF,LD SFI"S|DDF\ N'xI zFjI ;FDU|LGM p5IMU o H[ ;\:YF äFZF TF,LD SFI"S|D IMHJFDF\ VFJTM CMI T[ ;\ : YF äFZF SZJFDF\ VFJTL 5| J ' l tTVM NXF" J TL lO<D ATFJJL HM.V[P ;FYM ;FY lJQFIG[ VG]S]/ lO<DF[ lJU[Z[GM p5IMU 56 TF,LD SFI" S | D NZdIFG SZJM HM.V[P VFD SZJFYL ,MSMG[ ;\:YF lJX[ T[DH TF,LD SFI"S|D lJX[ YM0L HF6SFZL D?IFYL T[VM SFI"S|D lJX[ HFU'T Y. T[ SFI"S|D YSL JW]DF\ JW] DFlCTL ,[JFGM 5|IF; SZX[P ;O/ JFTF"VM p5Z EFZ D]SJM o H[ T[ lJ:TFZ TYF lJQFI 5Z VFWFZLT ;O/ JFTF"VMG[ TF,LD SFI"S|DDF\ ;DFJ[X SZJM B]A H~ZL K[P VFD SZJFYL TF,LDFYL"VM H[ T[ VFW]lGS 5wWlT V5GFJJF DF8[GM lJ`JF; N'AGX[P V[8,[ SCL XSFI S[ SF<5GLS AFATM SZTF ;tIG[ VFWFlZT ;\:YFVM q ,MSM äFZF V5GFJJFDF\ VFJ[, 5wWlTVMGM TF,LDDF\ p5IMU SZJM H~ZL AG[ K[P jIFbIFGMGL UM9J6L o 36L JBT HMJFDF\ VFJ[ K[ S[ jIFbIFGMGL H[ UM9J6L SZJFDF VFJ[ K[ T[DF\ TF,LDFYL"VM S. :TZGF\ K[4 B[0]T K[4 ALG B[TL DH]Z K[ VYJF 5|YD S[ ALHF S1FFGF VlWSFZLVM K[ T[ wIFG[ ,[JFDF\ VFJT] GYLP T[GF 5lZ6FD[ TF,LDGL H[ V;ZSFZSTF CMJL HM.V[ T[ 5|DF6[ YT]\ GYLP ;FDFgI ZLT[ jIFbIFGGL UM9J6L AFAT[ wIFG ZFBJFGF VUtIGF D]N'FDF\ HIFZ[ GLR,L S1FFGF TF,LDFYL"VM CMI TM jIFbIFGMDF\ 5|FIMUFtDS AFATMGM ;DFJ[X SZJM H~ZL K[P HIFZ[ p5,L S1FFGF TF,LDFYL" V M DF8[ AMlwWS AFATMGM ;DFJ[X JW] YJM HM.V[P ;FYM;FY 36L JBT V[ 56 HMJFDF\ VFJ[ K[ S[ VD]S jIFbIFGM ALGVG]EJL VG[ GJFGJF YI[,F ;\XMWGMGL HF6 GF CMI T[JF VlWSFZLVM äFZF VF5JFDF\ VFJTF CMI K[ P 5ZL6FD[ TF,LDFYL"VM ;]WL VnTG 7FG 5CM\RL XST]\ GYLP BZ[BZ jIFbIFTF V[ 5|SFZGF CMJF HM.V[ S[ T[ V M ;TT GJL GJL AFATMGF ;\ 5 S" D F\ ZC[ T F CMI K[ P H[ Y L K[ < ,FDF\ K[ < ,L GJLG AFATMGL HF6SFZL TF,LDFYL"VMG[ D/L ZC[P 36L
JBT V[J]\ 56 HMJFDF\ VFJ[ K[ S[ 4 jIFbIFGMGL UM9J6L lGIDLT S|DDF\ CMTL GYLP H[GF 5lZ6FD[ BZ[BZ TF,LDGL D]bI 5FIFGL AFATM H[ VFU/GL AFATMG[ XLBJJF DF8[ H~ZL K[ T[ AGT] \ GYLP V[ 8 ,[ HIF\;]WL XSI CMI tIF\ ;]WL jIFbIFGMGL S|DFl6SFDF\ O[ZOFZ SZJM HM.V[ GCL\P 36LJFZ V[S jIFbIFTFGL U[ZCFHZLDF\ jIFbIFTFG[ jIFbIFG VF5JF DF8[ AM,FJL ,[JFDF\ VFJ[ K[P VFJ]\ BZ[BZ SZJ]\ HM.V[ GCL\P VF5GL 5F;[ V[S ;ZBF jIFbIFG VF5JF DF8[ 5|lT1FF IFNL CMI T[ 5|SFZGL jIJ:YF CMJL H~ZL K[P NFPTP ZMU HLJFT lGI\+6 GF jJFbIFG 5C[,F H[ T[ 5FSGL B[TL 5wWlT lJX[G] jIFbIFG UM9JJ\] H~ZL K[P VFD GCL\ YFI TM AgG[ jIbIFGM VF5JFGM SM. DT,A ZC[TM GYLP V[8,[ jIFbIFGGL UM9J6LDF\ p5Z H6FJ[, AFATM B]A H H~ZL AG[ K[P :YFlGS EFQFFGM p5IMU o V;ZSFZSA[ TDFZL JFT B[0]TM ;]WL 5CM\RF0JL CMI TM T[VMGL ;FY[ :YFlGS EFQFFDF\ JFT SZJL B]A H H~ZL AG[ K[P SIFZ[S H[ T[ lJ:TFZDF\ 5|Rl,T EFQFFGM 56 p5IMU SZJM HM.V[P VFD SZJFYL TF,LDFYL"VMGM TF,LD VF5GFZ ;FY[ JW] lJ`JF; S[ / JFI K[ 5lZ6FD[ TF,LDGL V;ZSFZSTF JW[ K[P NFPTP VFlNJF;L 1F[+GF VD]S lJ:TFZMDF\ H[ EFQFFGM p5IMU SZJFDF\ VFJTM CMI T[ EFQFFGM HM SFI"S|DGL JrR[ p5IMU SZJFDF\ VFJ[ TM SFI"S|DGL V;ZSFZSTF JW[ K[ P T[ Y L XSI V[8,F 5|DF6DF\ :YFlGS EFQFFGM JW]DF\ JW] p5IMU SZJM HM.V[P 5|`GMtTZLGM ;DFJ[X o ;FDFgI ZLT[4 B]A H VMKF TF,LD SFI"S|DMDF\ 5| ` GMtTZLGM ;DFJ[ X SZJFDF\ VFJTM CMI K[P 5lZ6FD :J~5[ B[ 0 ] T MGL ;D:IFG] \ ;DFWFG Y. XST]\ GYL VG[ TF,LD SFI"S|DGL V;ZSFZSTF 38[ K[P V[8,[ TF,LD SFI"S|D NZdIFG 5|`GMtTZL IMHJL B]A H H~ZL K[P 1F[+ D],FSFT o HM.G[ lJ`JF; SZJM VG[ VG]EJ[ XLBJ]\ GF l;wWF\TG[ A/ 5] ~ 5F0JF DF8[ 1F[ + GL D] , FSFT DCtJGM EFU EHJ[ K[P D],FSFTM äFZF T,LDFYL"VM TF,LDDF\ VF5JFDF\ VFJ[, DFlCTLGM 5|tI1F HM.G[ T[G[ V5GFJJFGL 5|lS|IFG[ 5|Mt;FCG D/[ K[P f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
51
;O/ TF,LD SFI"S|D
TF,LD 5C[,F VG[ 5KLG]\D]<IF\SG o SM.56 TF,LD VF5TF 5C[,F TF,LDGM H[ lJQFI 5;\N SZJFDF\ VFJ[, K[ T[GF lJQFIDF\ TF,LDFYL" S[8,F V\X[ HF6SFZL WZFJ[ K[ T[ AFAT[ AC] C[T} ,1FL 5|`GM 5}KJF HM.V[ VG[ TF,LD 5]6" YIF 5KL 56 T[ 5|`GM 5]KJF B]A H~ZL K[P H[YL VF56G[ BAZ 50[ S[ UM9J[, SFI"S|D S[8,F V\X[ TF,LDFYL"VMGL SFI" S ] X /TF JWFZJFDF DNN~5 YI[, K[P 8LV[ VF p5ZF\T SFI"S|DGL p5IMULTF TYF SFI"S|DGL V;ZSFZSTFG]\ GLR[ H6FJ[, ;]+M äFZF 56 D]<IF\SG SZL XSFIP TF,LDGL A,B,C,D,E,F G] \ VG] S Z6 ov TF,LD SFI" S | D G[ V;ZSFZS AGFJJF DF8[ 8] \ S DF\ HM.V[ TM Action sSFI" q lS|IF f o V[8,[ S[ V[S 5|SFZGF SFI" q lS|IF HIFZ[ VF56[ TF,LD VF5TF CM.V[ tIFZ[ T[ H~ZL AG[ K[ S[ H[ S\. VF56[ lXBJJFGM 5| I F; SZLV[ KLV[ T[ AFATGM TF,LDFYL" 5MTFGF SFI" 1 F[ + DF\ p5IMU SZ[4 T[ 5|SFZGF 5|lTEFJM TF,LD NZdIFG D/L ZC[ T[ H~ZL K[P JW] 5|lTEFJM HF6JF DF8[ 5FK/YL T[VMGF 8[,LOMGLS VYJF SM. ALHF SFI"S|D UM9JL VF 5|SFZGL DFlCTL D[/JL XSFI VG[ VFJF SFI"S|DMDF HM TF,LDFYL"VMV[ TF,LD NZdIFG XLB[, 7FGGM ;FZL ZLT[ p5IMU SIM" CMI TM T[G[ ;gDFlGT 56 SZL XSFIP Budget sV\ N FH 5+S f o TF,LD SFI"S|DMGF VFIMHGDF\ GF\6FGL H~ZLIFT ZC[ K[ T[ V\U[ H~ZL AG[ K[ S[ TF,LDGF BR"G]\ VFIMHG SM:8 .O[S8LJ CMJ]\ HM.V[P 36L JBT V[J] AGT]\ CMI K[ S[4 H[ D]N'FVM p5Z JWFZ[ wIFG VF5JFG]\ CMI K[ T[GL 5Z GF\6FGF VEFJ[ Wifg VF5L XSFT] \ GYL VG[ ALGH~ZL S[ VMKL VUtITF WFZFJTF D]N'FVM p5Z GF\6F BR" Y. HTM CMI K[P V[8,[ TF,LDG] V\NFH5+ T{IFZ SZTL JBT[ GF6FGM V;ZSFZSA[ p5IMU YFI VG[ D]bI D]N'F K]8L G HFI T[ HMJ]\ B]A H~ZL CMI K[P Content slJQFI ;FDU|L f o TF,LD SFI"S|DGL ~5Z[BF q 5F9IS|D TF,LDFYL"VMG]\ wIFG 52
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
www.krishijagran.com
s!f TF,LDDF EFU ,[GFZGM ;]RVF\\S (INDEX)
8LV 8LV[; X !__
8LV[ = S[8,F TF,LDFYL"VM SFI"S|DDF HM0FIF K[P 8LV[;= S[8,F TF,LDFYL"VM TF,L SFI"S|DDF\ HM0FJFGF CTFP sZf TF,LDGL p5IMULTFG]\
;]RVF\\S (INDEX)
8L.[ 8LV X !__
8LP.P = S[ 8 ,F TF,LDFYL" V MV[ D] < IF\ S GDF\ TF,LDG[ p5IMUL NXF"J[, K[P 8L.[ X !__ 8LV[; VYJF TF,LDGL p5IMULTF ;] R VF\ S V[ 8 ,[ 4 TF,LDDF\ EFU ,[JFG]\ .g0[1F 2 TF,LDGL p5IMULTF 8LV; [ s#fTF,LDGLV;ZSFZSTFG] ;R ] VFS\(INDEX)
V[8,[ 8LV[ X 8LV[;
8L.[[ 8LV
=
8L. 8LV[;
B[\RJF DF8[ B]A H DCtJG]\ CMI K[P T[ DF8[ H~ZL K[ S[4 V[S ALHF ;FY[ ;\,uG4 VZ;5Z; ;\A\W WZFJTF lJQFIMG[ VFJZL ,[JF B]A H H~ZL AG[ K[P OST V[S H D]N'FG[ VFJZL ,[JFYL TF,LDDF\ TF,LDFYL"VMGM Z; VMKM Y. HTM CMI K[P Diligence sST"jI 5ZFI6TF f o V[S;]+LI VG[ TASSFJFZGF 5|IF;M TF,LD SFI"S|D NZdIFG B]AH H~ZL CMI K[ SFI"S|DGF NZ[S TASSFVM H[JF S[ TF,LDGL H~ZLIFTYL DF\0L TF,LDG]\ VFIMHG4 ~5Z[BF VG[ VD,LSZ6 ;]WLGF D]N'FVMDF\ ;\S,G VG[ V[S;]+TF HF/JL NZ[S D]N'FVMG[ ;ZB]\ DCtJ VF5J]\ HM.V[P Extensions lJ:TZ6 f o VF56[ TF,LD VF5TF CMI S[ TF,LDFYL" TZLS[ TF,LDDF\ HM0FIF CMI T[ DF8[ B]A H H~ZL K[ S[ A\G[ AFATMDF\ T[ DFlCTL ALHF ,MSM ;]WL 5CM\[R[ T[ H~ZL K[ VgIYF T[ TF,LDGM H[ C[T]\ K[ T[ SIFZ[I O/LE]T YTF[ GYLP T[YL XLBJ]\ VG[ ALHFG[ XLBJF0J]\GF l;wWF\TGM VD, SZJM HM.V[P Farmers B[0]T f o Farmer first V[8,[ S[ B[0]T 5C[,F V[ VF56M D]bI wI[I CMI K[P TF,LD VF5TF CMI S[ TF,LD ,[TF CMI T[ SFI"S|DM UM9JTL JBT[ VF56F\ wIFG lA\N]DF\ B[0]T CX[ TM TF,LD V;ZSFZS A[ VF5L XSFX[ VG[ ;FY[ ;FY[ D[/JL 56 XSFX[P VFD p5Z H6FjIF D]HAGF D]N'FVM HM TF,LD VF5TL JBT[ S[ ,[TL JBT[ wIFG[ ,[JFDF\ VFJ[ TM RMSS; 56[ TF,LD V;ZSFZS lGJ0X[P
E-mail : show@agritalkindia.com Mob: 76989 99499, 76989 99399
www.krishijagran.com
íktËwhMíke
MðkMÚÞ yLku MðkË nkuÞ çkÒkuLkku MkkÚk
fux÷kf ykhkuøÞ«Ë LkkMíkk MkkuÞk MkkuÞkLku «kuxeLkLkku MkkiÚke {níðLkku Mkúkuík {kLkðk{kt ykðu Au. suLku rLkÞr{íkÃkýu ykhkuøkðkÚke Ä{rLkÞku{kt Úkíkk yðhkuÄÚke çk[e þfkÞ Au. rLkÞr{ík\Ãku 30 økúk{ MkkuÞkLkku WÃkÞkuøk fhíkkt ÷kufkuLkk ÓËÞLke Ä{rLkÞku{kt Mktfku[LkLke VrhÞkË 55 ð»ko çkkË Ãký ykuAe òuðk {¤u Au. sE (ykuxTMk) çkexk ø÷wxeLkÞwõík ykuxTMkLku yLkuf r[rfíMkeÞ økw ý ku Ú ke ¼hÃkq h {kLkðk{kt ykðu Au . íku L ku yu[zeyu÷Lkwt «{ký ykuAwt fhðk yLku ç÷z«uþhLku rLkÞtrºkík fhðk{kt MknkÞf {kLkðk{kt ykðu Au. VkEçkhLkwt ðÄkhu «{ký Ähkðíkk ykuxTMk xkEÃk xw zkÞkrçkxeMkÚke çk[ðk yLku {rn÷kyku{kt {eLkkuÃkkuÍ çkkËLke Mk{MÞkLkk ðÄw Mkkhk Wfu÷ {kxu {níðLkwt økýðk{kt ykðu Au.ykEsuyuVyuyuLkyuMkLkk {íku ykuxTMkLkk økwýLke òýfkhe {éÞk çkkË Ãký 80 xfk ¼khíkeÞ Võík zkEx{kt íkuLku Mkk{u÷ fhíkkt LkÚke fkhý fu íkuLkku MðkË fkuELku ÃkMktË nkuíkku LkÚke. {uÚke: ¼khíkeÞ ÃkhtÃkhef {Mkk÷ku{kt þk{u÷ {uÚkeLkk Ëkýk{kt ÃkÞkoó «{ký{kt yuLxeykuÂõMksLk nkuÞ Au, su ÷kuneLku MkkV fhu Au, Ãkkt[Lk ûk{íkkLku Mkkhe fhu Au. ytfqheík [ýk: ykÞLko yLku «kuxeLkÚke ¼hÃkqh [ýk yLku Aku÷u VkEçkhLkku Mkúkuík Au. íku{kt rðxk{eLk çke,ÃkkuxurþÞ{ yLku VkuMVuhMkLkwt «{ký ¼hÃkqh nkuÞ Au. 54
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
વાદ કોઈ સમાધાન òu MðkË yLku ykhkuøÞLke fheyu íkku MðkMÚk hnuðk {kxu 30 xfk ÷kufkuyu MðkËLke MkkÚku çkktÄAkuz fhðe Ãkzu Au. çkkfeLkk 70 xfk ÷kufku MðkË MkkÚku fkuE s çkktÄAkuz fhðk EåAíkk LkÚke. Ãkhtíkw íkuyku ÃkkuíkkLkk ðsLkLku rLkÞtrºkík fhðk EåAu Au. yksu Mk{MÞk yu Au fu ¾kðk Ãkeðk íkÚkk ykhkuøÞLku ÷E {kuxk¼køkLkk ÷kufku fkuE Ãký «fkhLkk Ãkku»ký ðøkh ykÃkðk{kt ykðíke yÄwhe òýfkheLku ykÄkhu zkEx{kt VuhVkh fhíkkt hnu Au. MðkMÚÞLke fux÷ef Mkk{kLÞ òýfkhe · ¾kðk{kt fkçkkuonkEzÙuzLke søÞkyu VkEçkhLkku WÃkÞkuøk fhku. çkxkfk{ktÚke çkLku÷e [esðMíkwLke søÞkyu {þÁ{ yÚkðk fk[k fu¤kLkku WÃkÞkuøk ðÄw ÞkuøÞ hnuþu. · MkðkhLkk LkkMíkk{kt ½ô Ër÷Þk, {uðku yLku þnË {u¤ðeLku ¾kðku. Mðk{kt çkË÷kð {kxu õÞkhuf ðuSxuçk÷ Ër÷Þk ¾kðku. íkuLkkÚke WòoðkLk hne þfkÞ Au. · fk{fks fhíkkt ÷kufkuyu MkðkhLkk LkkMíkk{kt Mkkçkwík yLkksÚke çkLku÷ çkúuzLkku WÃkÞkuøk fhe þfkÞ Au.M«kWx Mk÷kz{kt {uðku {u¤ðeLku çkúuzLke MkkÚku ÷E þfkÞ Au.yuf fxkuhku Ëne yLku AkA Ãký ykhkuøÞ {kxu Mkkhe Au. · fkuÕzÙetfLke søÞkyu ÷ªçkw ÃkkýeLkku WÃkÞkuøk fhe þfkÞ Au.ÃkeÍk yÚkðk çkøkohLke søÞkyu Zkuf¤k yÚkðk VkVzkLku LkkMíkk{kt ÷E þfkÞ Au.
ð»ko 1907{kt MkkiÚke Ãknu÷k rðï{kt yuhku{uxef ÚkuhkÃkeLke þ\ykík ÚkE níke.
MkwøktÄÚke MkwÄhe sþu MðkMÚÞ
MðkMÚÞ MkwÄkhðk {kxu y÷øk-y÷øk r[rfíMkk ÃkØríkykuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðíkku níkku. íku{ktÚke yuf yuhku{uxef ÚkuhkÃkeLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. yk ÚkuhkÃke{kt ÔÞÂõíkLku rðþu»k Vq÷Lkk íku÷Lke rðþu»k MkwøktÄLku Mkwt½k¤ðk{kt ykðu Au. íkuLke MkwøktÄÚke MðkMÚÞ{kt ÍzÃk¼uh MkwÄkhku ykðu Au.
Ÿ ½ Lk ykððkLke ÃkhuþkLkeLkku Mkk{Lkku fhe hnu÷k ÷kufkuLku [{u÷eLke MkwøktÄ ½ýe ÷k¼ËkÞf Au. [{u÷eLke MkwøktÄÚke çkkuze rh÷uõMk ÚkE òÞ Au. íkuLkkÚke ík{khk {øksLkk íktíkwykuLku ykhk{Lkku ynuMkkMk ÚkkÞ Au yLku ík{Lku þktíke {¤u Au. ÷ªçkw: ¾kxe MkwøktÄÚke íkýkð{kt ½xkzku ÚkkÞ Au. ÷ªçkw yÚkðk íkuLkk suðk yLÞ V¤kuLke MkwøktÄÚke ÔÞÂõíkLkku íkýkð Mkh¤íkkÚke n¤ðku ÚkE òÞ Au. íkýkðLke ÂMÚkrík{kt yk «fkhLke MkwøktÄ hkník ykÃku Au. Ëk¤[eLkeLke MkwøktÄ ïkMkLku MðMÚÞ fhu Au. íkuLkkÚke ÔÞÂõíkLke yu÷xoLkuMk ðÄu Au. íkuLke ¾wþçkwÚke yÕòE{hÚke ÷zðkLke þÂõík {¤u Au.íkuLkkÚke ÔÞÂõíkLkwt {Lk fk{{kt ÷køku Au. þwt fhþku: fux÷kf «{ký{kt Ëk¤[eLkeLku nkÚk Ãkh høkzðe. íkuLke MkwøktÄ ÷uðkÚke ÷k¼ ÚkkÞ Au. yk WÃkhktík Ëk÷[eLkeLku [k{kt Ãký Ãke þfkÞ Au.
To Reach Rural India Advertise in Krishi Jagran •Five languages •Thirteen states •Four lakh plus copies JAMMU & KASHMIR
SARA KHAN 9953720233
KRISHI JAGRAN
H.P PUNJAB
the pulse of rural india
SARLA SINGH 9999141933
MEGHA SHARMA 9891668292
HARYANA
UTTRAKHAND PRATIBHA JOSHI BHATT 9953746033
K J SARANYA 9811758683
RAJASTHAN
U.P.
JYOTI SHARMA 9891828266
GUJARAT
M.P.
AR OORI BIAHMONS44
GM 240 NA 9538 9 D AN KH AF AR SA H J 9 89 NA 18 M 99 AL 32 IK 2
C
H
SARITA SINGH 9891899197
PR A HA 97 TIM TT 18 A IS 26 J G 88 OS AR 33 HI H
PRIYA KASHYAP 8447527318
MEHAK ALI 9582957538
MAHARASTRA FARHA KHAN 9891724495
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD
AGRICULTURE WORLD
COMING SOON
KRISHI JAGRAN 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi-110016 Tel: 011-26511845, 26517923, 45503170 Mob: 9313301029, 9654193353 Email: info@krishijagran.com
www.krishijagran.com www.kjcommoditynews.com
www.krishijagran.com
ÔÞtsLk
xk
Ãkkirüf
{uxkLkku MkqÃk fkuE Ãký {kxu ©uc ÃkMktËøkeLkwt ÔÞtsLk Au. íku MðkË{kt íkku ©uc s-íku MkkÚku Ãkkirüf Ãký Au. íkuLku fkuE Ãký {kiMk{{kt ík{Lku [wMík-ËwÁMík hk¾ðk çkLkkðeLku þfkÞ Au.xk{uxk MkqÃkLke rðþu»kíkk yu Au fu íku ¾qçk s ykuAe ®f{ík{kt Mkh¤íkkÚke çkLkkðe þfkÞ Au. xk{uxkLkk MkqÃk {kxuLke Mkk{økúe {æÞ{ ykfkhLkk Ãkkt[ xk{uxk, çku ÷MkýLke f¤e Û çku íkusÃkkLk, yuf [{[k [kuÚkk ¼køkLke fk¤e r{[o íku{ s [kuÚkk ¼køkLkku økh{ {Mkk÷ku Û çku [{[e S÷uxeLk, MðkË «{kýu {eX Û çku [{[e Ëne Û çku [{[e ÷ªçkw hMk, íkkò ÃkwËeLkkLkk ÃkktËzk. xk{uxkLkku MkqÃk çkLkkððkLke rðrÄ xk{uxkLku ÃkkýeÚke MkkV fhku yLku ÞkuøÞ heíku Mk{khku. ÷MkýLku ÃkeMkku. xk{uxkLku ÷Mký,íkusÃkkík íkÚkk ÃkeMkðk{kt ykðu÷ fk÷e r{[o íkÚkk yzÄku fÃk Ãkkýe Lkk¾e 5Úke 6 r{rLkx MkwÄe økh{ fhku. nðu íkuLku økuMk ÃkhÚke Wíkkhe ÷ku yLku 20 r{rLkx MkwÄe ZkfeLku hk¾ku. íkusÃkkík fkZe ÷ku yLku r{©ýLku A÷ýeÚke fkZe ÷ku íkÚkk íku{k {eXwt Lkk¾ku. ËneLku ðÄw Mkkhe heíku {u¤ðeLku íku{kt Lkk¾ku. S÷uxeLkLku Wfk¤ku íkÚkk íku{kt xk{uxkLkk r{©ýLku Lkk¾ku. nðu íku{kt ÷ªçkwLkku hMk Lkkt¾ku íkÚkk ÃkwËeLkkLkk ÃkktËzk MkòðeLku ÃkehMkku.
xk{uxk MkqÃk
Lkk
Míkk íkhefu ík{u ¼÷u yLkuf «fkhLkk stf Vqz ÷uíkk nkuð, Ãkhtíkw ykhkuøÞ íkuLke økt¼eh yMkh Ãkzu Au. yk ík{k{ çkkçkíkÚke nxeLku ÃkhtÃkhkøkík ¼u¤ÃkwheLku MkkiÚke MðMÚÞ yLku MkMíkk LkkMíkkLkku Ëhßòu {éÞku Au. Ãkku»ký yLku yknkhLke yktíkhhk»xÙeÞ Ãkrºkfk ELxhLkuþLk÷ sLko÷ ykuV Vqz yuLz LÞqxÙeþLkLkk sqLk {rnLkkLkk ytf{kt AÃkkÞu÷ þkuÄ{kt yk çkkçkík Mkk{u ykðe Au.
MðMÚk yLku MkMíkku LkkMíkku yux÷u ¼u¤Ãkwhe
fuðwt heíku ÚkE ÃkMktËøke: MðkMÚÞðÄof LkkMíkkLke ÃkMktËøke {kxu ykt í khhk»xÙ e ÞMíkhLkk 22 yknkh rLk»ýkíkkuLke xe{Lke h[Lkk fhðk{kt ykðe níke. íku{ýu Ãkku»ký íkíðkuLkk Ãkkt[ {wÏÞ ykÄkh Ãkh «Úk{ ËMk LkkMíkkLke ÃkMktËøke fhe. íku{kt fu÷uhe, «kuxeLk, VkuMVhMk, ÚkkÞ{kELk yLku LkeÞkMkeLkLkku Ãký Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. MktðuËf {qÕÞktfLkLkk ykÄkh Ãkh LkkMíkk{kt WÃkÞkuøk{kt ÷uðk{kt ykðíkk r«Íhðuxeð, yuhku{k yÚkðk ¾wþçkwLke MkkÚku s LkkMíkku çkLkkððk{kt WÃkÞkuøk 56
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
100
Úke 250 økúk{ ¼u¤ÃkqheLku zkÞkrçkxeþ yLku ÓËÞLke rçk{khe Ähkðíkk ËËeoyku {kxu MðkMÚk yknkh {kLkðk{kt ykðu Au
fÞk LkkMíkk{kt fux÷k Ãkku»kf íkíð Au ¼u¤Ãkwhe
MkuLzrð[
fx÷uxTMk
fu÷uhe 513 ----------------------------------------------
fu÷uhe 750 -----------------------------------------
«kuxeLk 14 økúk{ ----------------------------------------------
«kuxeLk 08 -----------------------------------------
VkEçkh 08 økúk{ ----------------------------------------------
VkEçkh 05 -----------------------------------------
fu÷uhe 456 --------------------------------------«ku xeLk 10 økúk{ ----------------------------------------VkEçkh 03 økúk{ ---------------------------------------
ÃkÞkoó «kuxeLk, VkuMVhMk {¤u Au
fkçkkuonkEzÙuz ðÄkhu «{ký{kt
[hçkeLkwt «{ký ðÄkhu òuðk {éÞwt
fhðk{kt ykðíkk {Mkk÷k rðþu»k s\he Au. MkuLzrð[, fx÷uxTMk, ÃkuxeMk yLku çkøkohLke íkw÷Lkk{kt ¼u¤Ãkwhe{kt ík{k{ Ãkkt[ Ãkku»kf íkíð ÞkuøÞ «{ký{kt òuðk {¤u Au. rðþu»k¿kkuyu ¼u¤ÃkwheLkk ÃkufuStøk ðøkuhu ¾[oLku òuze íkuLkku yLÞ LkkMíkkLke íkw÷Lkk{kt MkkiÚke MkMíkku òuðk {¤u Au.
www.krishijagran.com
furhÞh
To Advertise in Krishi Jagran
yuøkúefÕ[h{kt furhÞh
¼k
híkLkwtrðþk¤ f]r»kÞkuøÞ s{eLk yksu Ãký ÷k¾ku ÷kufkuLku hkusøkkhe Ãkqhe Ãkkzu Au. yuf ytËks «{kýu yk ûkuºk{kt «íÞûk yLkuÃkhkuûk Mð\Ãku ykþhu 64 xfk ÷kufkuLku hkusøkkhe ykÃku Au. òufu yks su økíkeÚke ¼khíkLke ðMkíke ðÄe hne Au íkuLku òuíkk Lkðe xufLkefLke ykð~ÞfíkkLkku ynuMkkMk fhðk{kt ykðu Au. íkuLke s\rhÞkíkLku Ãkqýo fhe þfkÞ Au. {kxu íkksuíkhLkk Mk{Þ{kt yuøkúe fÕ[h yr¼fÕÃk yuÂLsLkeÞhªøkLke {køk rðþu»k\Ãk{kt ðÄe økE Au.
þwt fhu Au yuøkúefÕ[h yuÂLsLkeÞMko Mkk{kLÞ heíku yk ÃkzfkhÃkqýo ûkuºk {kLkðk{kt ykðuAu, Ãkhtíkw yk ûkuºk{kt rðþk¤ yðfkþLku òuíkk ÞwðkLkkuyu yk ûkuºkLku ðÄw økt¼ehíkkÚke ÷uðwtòuEyu. y÷çkík yuøkúe[Õ[h yuÂLsLkeÞhªøkLkk fkÞoLku f]r»k WíÃkkËLk MkkÚku òuzðwt òuEyu. ®Mk[kE, ÃkkýeLkku rLkfk÷ fhðkLke ÃkØrík, {þeLkkuLke rzÍkELk ðøkuhu íkiÞkh fhðkLke s\h Au. yLkuf íkfku : yk ûkuºk sux÷w rðþk¤ Au yux÷e s ðÄkhu «{ký{kt íkf {¤u Au. íkuLke MkkÚku Mktf¤kÞu÷ økúußÞwyux yLku ÃkkuMx økúußÞwyux {kxuLke ¼khíkeÞ f]r»k yLkwMktÄkLk Ãkrh»kË ûkuºkku (ykEMkeyuykh){kt fkiþÕÞíkk ËþkoððkLkk rðþu»k íkfku hnu÷e Au. fkhý fu yk MktMÚkk ytíkøkoík 43 MktþkuÄLk MktMÚkk, [kh LkuþLk÷ rhMk[o çÞwhku,20 LkuþLk÷ rhMk[o MkuLxh, 109 f]r»k rð¿kkLk fuLÿ ðøkuhuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. yk WÃkhktík ¾kLkøkeûkuºkLke ftÃkLkeyku yk ûkuºk{kt WÃk÷çÄ Mkt¼kðLkkLku òuíkk {kuxk «{ký{kt {qze hkufký fhe hne Au.íkuLkkÚke ík{u ytËks ÷økkðe þfku Aku fu yk ûkuºk{kt MLkkíkf {kxu hkusøkkheLku ÷E fux÷k {kuxk «{ký{kt íkfku WÃk÷çÄ Au. òu ík{u EåAku íkku yuøkúefÕ[h yuÂLsLkeÞ®høk, VkuhuMxÙe, Vq z «ku M ku ® Mkøk, Áh÷ zu ð ÷Ãk{u L x, {þeLk zuð÷Ãk{uLx ðøkuhu{kt Lkkufhe íkÃkkMke þfkuAku.yksfk÷ yuøkúefÕ[h yuLSrLkÞ®høk yuLkSyku MkkÚku «kusuõx íkÚkk Mfe{ Ãkh Ãký fk{ fhðk{kt ykðu Au. çkeS çkksw rhxu÷ ftÃkLkeyku Ãký yuøkúe-MkkÞLMk økúußÞwyuxLku ÷E hkusøkkheLke ÔÞkÃkf íkf hnu÷e Au.
ALL INDIA
M.C. DOMINIC
9654193353
dominic@krishijagran.com
MAHARASHTRA
Farha Khan
09891724495
farha@krishijagran.com
GUJARAT
Priya Kashyap
08447527318
priya@krishijagran.com
PUNJAB
Megha Sharma
09891668292
megha@krishijagran.com
HARYANA
K J Saranya
09811758683
saranya@krishijagran.com
RAJASTHAN
Jyoti Sharma
09891828266
jyoti@krishijagran.com
UTTAR PRADESH
Mehak Ali
09582957538
mehak@krishijagran.com
UTTARAKHAND
Pratibha Joshi Bhatt
09953746033
pratibha@krishijagran.com
MADHYA PRADESH
Sarita Singh
09891899197
sarita@krishijagran.com
CHHATTISGARH
Pratima Joshi
09718268833
pratima@krishijagran.com
BIHAR
Nagma Monsoori
09953824044
nagma@krishijagran.com
JHARKHAND
Afsana Malik
09891899322
afsana@krishijagran.com
HIMACHAL PRADESH
Sarla Singh
09999141933
sarla@krishijagran.com
JAMMU & KASHMIR
Sara Khan
09953720233
sara@krishijagran.com
WEST BENGAL
Hrituparna Banerjee
09891899064
hrituparna@krishijagran.com
KARNATAKA
Priyanka Dubey
09891123772
priyanka@krishijagran.com
ASSAM
Jayanti Das
09891123772
jayanti@krishijagran.com
ANDHRA PRADESH
Ritika Kotiyal
09953746033
ritika@krishijagran.com
ODISHA
Namita Shrivastav
09999147833
namita@krishijagran.com
TAMIL NADU
Sujata Gautam
08588998437
sujata@krishijagran.com
DIGITAL
P.S. Saini
09891405403
pssaini@krishijagran.com
To Subscribe Krishi Jagran SANJAY KUMAR CHETRAM GUJARAT MAHARASHTRA MADHYA PRADESH CHATTISGARH Jammu & Kashmir Himachel Pradesh Punjab Uttrakhand Haryana Uttar Pradesh
Dharmendra Kumar Pavan Ajage Bhausaheb Lahanu Abhijeet Banerjee Raju Jana Afsana Khatun Nishant Taak Mahendra Singh Rahul Singh Gaureesh Gausain R.N. Chaubey Krishna Bihari Shivkant Upadhyaya Nitayanand Gayen Prem Kumar
09313301029 09891864657 09891883231 08411889826 09881304544 09999743660 09999743660 09891899322 09953756433 09891668636 09891339440 09996112877 09453577732 09719029604 09917847291 09999142633 09899594538
sanjay@krishijagran.com chetram@krishijagran.com dharmendra@krishijagran.com pavan@krishijagran.com satish@krishijagran.com abhijeet@krishijagran.com raju@krishijagran.com afsana@krishijagran.com nishant@krishijagran.com mahendra@krishijagran.com rahul@krishijagran.com gaureesh@krishijagran.com chaubey@krishijagran.com krishna@krishijagran.com info@krishijagran.com nityanand@krishijagran.com prem@krishijagran.com
{Lke Vu õ xhe : Mkk{kLÞ heíku yu ø kú e fÕ[h yuÂLsLkeÞ®høkLkku Ãkøkkh yLÞ ÔÞðMkkrÞfLke su{ Rajasthan s nkuÞ Au. £uþh yuøkúefÕ[h yuLsLkeÞ®høkLke Bihar þ\ykíke Ãkøkkh 12Úke 15 nòh \rÃkÞk ðå[u SANJAY KUMAR 09313301029 sanjay@krishijagran.com nkuÞ Au. Ãkhtíkw ºkýÚke [kh ð»koLkku yLkw¼ð ÚkE ALL INDIA økÞk çkkË Ãkøkkh 30Úke 40 nòh MkwÄe {¤e þfu Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170 Au. Email : info@krishijagran.com Web. : www.krishijagran.com
Hkkjr dh vxz.kh Ñf”k ikfjokfjd if=dk ikap Hkk”kkvksa esa n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD
AGRICULTURE WORLD f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
57
www.krishijagran.com
hksLkerík søkík
[eLkLkk «{w¾Lkwt økwshkík{kt W»{k¼Þwo Mðkøkík: økwshkík MkkÚku ºký yu{ykuÞw fÞko þe rsLk®Ãkøku ðzk«ÄkLk LkhuLÿ {kuËeLke Lk f{oLkk ¼«{wqr{¾y{ËkðkË{kt ykðe 3 rËðMkLke ¼khík ÞkºkkLkku þw¼kht¼ fÞkuo níkku. rsLk®Ãkøku íku{Lkk ÃkíLke ÃkUøk ÷e ÞwykLk MkkÚku y{ËkðkË{kt Ãkkt[ f÷kf MktÃkqýo n¤ðkþ yLku {kuf¤kþ{kt rðíkkÔÞk níkk. yk hkufký Ëhr{ÞkLk íku{ýu {nkí{k økktÄeSLkk rLkðkMkMÚkkLk ÓËÞfwts íkÚkk rhðh£Lx WãkLkLke {w÷kfkík ÷eÄe níke. hkßÞLkk {wÏÞ«ÄkLk ykLktËeçknuLk Ãkxu÷ íkÚkk hkßÞÃkk÷ yku{«fkþ fkun÷eyu «kuxkufku÷ «{kýu íku{Lkwt Mðkøkík fÞwO níkwt. rsLk®Ãkøk íku{Lke ÃkíLke MkkÚku 3:15 ðkøku MkeÄk ð†kÃkwhLke nÞkík nkuxu÷ ¾kíku ÃknkUåÞk níkk. ßÞkt Ëhðksu ykíkwhíkkÚke hkn òuE hnuíkk ðzk«ÄkLk LkhuLÿ {kuËeyu íku{Lkwt Mðkøkík fÞwO níkwt. rsLk®Ãkøk yLku {kuËeLke WÃkÂMÚkrík{kt økwshkík íkÚkk [eLke hkßÞ øðktøkxkUøk, {uøkkrMkxe y{ËkðkË yLku [eLke þnuh øðkLÍkW ðå[u rîÃkûkeÞ ykËkLk«ËkLk íkÚkk Mknfkh {kxu íku{ s RLzMxÙeÞ÷ yuõMkuþLMk çÞwhku yLku [kRLkeÍ zuð÷Ãk{uLx ðå[u [eLke yuf{ku {kxu RLzMxÙeÞ÷ ÃkkfoLke MÚkkÃkLkk íku{ s [eLke yuf{kuLku LkkýkfeÞ ÷kuLk ykÃkðk fw÷ ºký Mk{sqíke Ãkh fhkh fÞko níkk.
ðzk«ÄkLkLkk nMíku økwshkík MkhfkhLke 11 ÞkusLkkykuLkku «kht¼
ð
fkV÷k ðøkh {kuËe {kíkkLkk ½hu ÃknkUåÞk nehkçkkyu Ãkwºk LkhuLÿLku 5001 \rÃkÞk ykÃÞk
Ëu
þLkk ðzk«ÄkLk Lkhu L ÿ {ku Ë e økw s hkíkLke çku rËðMkLke {w÷kfkíku ykÔÞk níkk íÞkhu íku{Lkk sL{ rËðMk rLkr{íku fkuE Ãký fkV÷k ðøkh Võík çku fkh MkkÚku íku{Lkk {kíkk rnhkçkkLkk rLkðkMkMÚkkLku ÃknkUåÞk níkk, ßÞkt íku{Lkk ykþeðkoË ÷eÄk níkk. nehkçkkyu Ãký Ãkwºk LkhuLÿLku \rÃkÞk 5001 ykÃÞk níkk, su sB{w-fk~{eh Ãkwh hkník {kxu ykÃke ËeÄk níkk. ðzk«ÄkLkLku òuðk {kxu {kuxe MktÏÞk{kt ÷kufku yufXk ÚkÞk níkk, su{Lkwt ðzk«ÄkLku nkÚk n÷kðeLku yr¼ðkËLk ÍeÕÞwt níkwt.
58
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
zk«ÄkLk LkhuLÿ {kuËeyu økktÄeLkøkh {nkí{k {trËh ¾kíku økw s hkík MkhfkhLke 11 fÕÞkýfkhe ÞkusLkkykuLkku «kht¼ fhkÔÞku níkku. yk «Mktøku rðþk¤ sLk{uËLkeLku MktçkkuÄíkk íku{ýu sýkÔÞwt níkwt fu ©{Þkuøkeyku {kxu Mðk÷tçkLk, Mðk©Þ yLku Mðkr¼{kLk {níð Ähkðu Au. økwshkík MkhfkhLke 11 ÞkusLkk{kt ykrËòrík {rn÷k ÃkþwÃkk÷fkuLku ËqÄk¤k Ãkþw yLku MkkÄLk MknkÞ, Mknfkhe økúkBÞ ËqÄ {tz¤eLkk {rn÷k Mk¼kMkËLku r{®Õføk {þeLk íkíkk [kV fxhLke MknkÞ,{rn÷k ËqÄ WíÃkkËf Mknfkhe {tz¤eLku ËqĽh çkktÄðk MknkÞ, {wÏÞ{tºke y{]ík{T ðkíMkÕÞ, ¾uzqíkkuLkk ¾uíkh{kt økkuËk{ çkLkkððkLke ÷ku L k WÃkh ÔÞks MknkÞ, fku B ÃÞw x h fku » ko ð k¤k ykExeykE ÃkkMk íkk÷e{kÚkeoykuLku xuçk÷ux rðíkhý, ykExeykE ÃkkMk íkk÷e{kÚkeoykuLku Mðhkusøkkh ÷kuLk WÃkh ÔÞks MknkÞ, çkktÄfk{ ©r{fkuLku ÔÞMkkrÞf hkuøkkuLkk fkhýu Úkíke çke{kheyku{kt ykhkuøÞ MknkÞ, LkkLkkS Ëuþ{w¾ ykðkMk ÞkusLkk-çkktÄfk{ ©r{fku {kxu, Ë¥kkuÃktík XUøkze fkheøkh ÔÞks MknkÞ Þks u Lkk íkÚkk EBÃkûuk-çkeLke h[Lkk îkhk hkusøkkh÷ûke MkuðkLkwt rðMíkhýLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ A.u
www.krishijagran.com
lO)DL N]lGIF
Éríkf yLku fixrhLkk çkIøk-çkIøk{kt yuf MkkÚku
St
ËøkeLkk r{÷uøke Ëkuçkkhk çkkË çkkur÷ðqzLkk MkwÃkh nehku Éríkf hkuþLk yLku MkuõMke fuixheLkk fiV Vhe yuf ð¾ík çkIøk-çkiøk{kt yuf MkkÚku òuðk {¤þu. yk MkkÚku s yk rVÕ{{kt ziLke zuLkòutÃkk,òðuË òVhe yLku S{e þuhøke÷ {wÏÞ ¼qr{fk{kt hnuþu. rVÕ{ yuõþLkÚke íkku ¼hÃkqh Au s íku WÃkhktík hku{ktxef ÿ~Þ Ãký Au. yk rVÕ{Lku 120 fhkuz{kt çkLkkððk{kt ykðe Au. Mktøkeík rðþk÷-þu¾hu ykÃÞwt Au. y÷çkík yk rVÕ{ yuf nku÷eðqz rVÕ{ LkkEx yuLz zuLkwt her{f Au. íkuLke fnkLke MkwsÞ ½ku»ku ÷¾e Au yLku rLkËuoþLk rMkØkÚko hks ykLktË îkhk fhðk{kt ykðe Au. ¼khík{kt rnLËe MkkÚku íkw÷wøkw yLku íkr{÷ ¼k»kk{kt Ãký íku rhr÷Í fhðk{kt ykðe Au.
yuf Mkku Ãk[kMk fhkuzLkwt niÃke LÞw Þh
V
hkn ¾kLku yku{ þktrík yku{{kt ®føk ¾kLk þknÁ¾ ¾kLkLke MkkÚku ËeÃkefk ÃkkËwfkuýLku ÷kU[ fhe Au. yk òuzeLku ÷E niÃke LÞw Þh çkLkkðe Au.þknÁ¾ ¾kLkLke nku{ «kuzõþLk ftÃkLke huz r[÷esLkk çkuLkh nuX¤ íku{Lke ÃkíLke økkihe ¾kLku íkuLkwt rLk{koý fÞwO Au. yk rVÕ{Lkwt Mktøkeík hsq ÚkE økÞwt Au. rVÕ{Lkk rLk{koý ÃkkA¤Lkku ¾[o \rÃkÞk 150 fhkuz ÚkÞku Au. rVÕ{{kt Mktøkeík rðþk÷ þu¾hu ykÃÞwt Au.rVÕ{{kt çkku{Lk EhkLke, yr¼»kuf çkå[Lk, MkkuLkw MkqË yLku rððkn þknLke {wÏÞ ¼qr{fk Au. rVÕ{ 24{e ykuõxkuhu rh÷es Úkþu.
Úkúe zeLke íkfLkefLkku f{k÷ 'r¢[h'
rÃkíkk MkkÚku ynkLkk (rçkÃkkþk çkMkw) ½ýe {wt ¾wçkE{kt þ Au. ynkLkkyu ÃkÃÃkkLke {wtçkE{kt Ãkw~íkiLke fkuXe Au. yuf rËðMk çku rçkÕzh yk fkuXeLku ¾heËðk íku{Lku {¤u Au, Ãkhtíkw ðkík çkLke Lknª. ynkLkkLkk ÃkÃÃkk ÃkqðoòuLke yk fkuXe ðu[ðk EåAíkk Lk níkk. fux÷kf rËðMk çkkË íku{Lku VheÚke Ä{feyku {¤ðk ÷køke, y[kLkf yuf rËðMk ynkLkkLkk rÃkíkk ykí{níÞk fhe ÷u Au.ynkLkk nðu LkðuMkhÚke StËøke þ\ fhðk rn{k[÷Lkk Mk{h rn÷ yurhÞk{kt çkUf{ktÚke Éý {u¤ðeLku yk÷eþkLk VkuhuMx ÷kus þ\ fhu Au. «f]ríkLkku þku¾ Ähkðíkk, ðLÞ SðLkLku òuðk EåAíkk ÷kufku yk ÷kus{kt hkufkÞ Au.ßÞkhu ík{k{ çkkçkík Xef [k÷íke níke íÞkhu {nu{kLkkuLke níÞkykuLkku rMk÷rMk÷ku þ\ ÚkE òÞ Au.
60
f]r»k òøkhý MkÃxuBçkh 2014
Publised on 25th & Posted on 27th & 28th of Every Month
RNI NO. DELGUJ/2014/54893
Postal Reg. No. DL-SW-1/4181/14-16