Visie Dommeldal tussen Valkenswaard en Dommelen
Inhoudsopgave
Huidige situatie 3 Opgave 4 Ambitie 5 Context 6
1
Cultuurhistorische ontwikkeling
7
Visie 10 Ruimtelijke principes 10 Zonering 11 2
Waterstructuur 14 Padenstructuur 18
3
Verbeeld idee 21 Een park? 23 Maatregelen 26 Colofon 35
4
2
Huidige situatie
1. Lange uitzichten over de Dommel
2. Esdekken in degeneratie
3. Beemden met bossages
4. Rioolleiding dwars door de omhaagde weides
3
Opgave Inpassing van leidingenstrook binnen een visie voor het gehele Dommelbeekdal tussen Dommelen en Valkenswaard Aangeven van maatregelen op korte termijn en op langere termijn
4
Ambitie
Natuurgebied Beekzone Beemden Houtwallen Bosschages GradiĂŤnten Esdekken Robuuste verbindingszone Natura 2000 Park Kasteel van Loon Eusel Klotbeemden Natuurbeleving Wandelen Fietsen Verpozen Moestuinen Paardenwei Trapveld Dierenweide uit: Ecologische inrichtingsvisie, Waardenburg Cultuurhistorische analyse |Dommelkwartier Valeknswaard , Omgevingsdienst Zuid-oost Brabant, 2014 Plan Bert Huls , 2013
Doelstelling is het realiseren van een integrale visie voor het Dommeldal, waarbij rekening gehouden wordt met de functie eisen in het gebied met betrekking tot natuurlijke inrichting, waterberging, waterhuishouding, recreatie en eigendomsverhoudingen. Cultuurhistorie en natuurontwikkelingsprocessen zijn inspiratie voor de visie, maar geven ook duidelijke randvoorwaarden. Belangrijk in de visie is dat het beheer een logisch vervolg is en dat de begrenzingen van beheersvakken eenduidig zijn. In de huidige situatie zijn de potenties en doelstellingen, onder andere vastgelegd in de Groene hoofdstructuur niet tot matig ontwikkeld.
Terwijl dit deel van het beekdal van Dommel
een essentieel onderdeel is tussen de twee natuurgebieden het Heike en de Malpie. Maar dit gebied is meer, het is het uitloopgebied van Dommelen en Valkenswaard, met een intensief gebruik van de randen van het beekdal. Men vindt hier de gehele agrarische achtergrond van omwonenden is het klein. Het beekdal is ook cultuurhistorisch zeer interessant en bijzonder. Kavel structuren uit de 19e eeuw zijn letterlijk nog de structuren van nu. De Dommel is bijna niet vergraven.
5
Context
Projectgebied is essentieel onderdeel in de verbinding tussen natuurgebieden (Uit Landschapsontwikkelingsplan Valkenswaard, Grontmij 2012).
6
Cultuurhistorische ontwikkeling
Kavelgrenzen in 1905 zijn vaak ook de huidige kavelgrenzen.
7
Cultuurhistorische analyse
Toponiemen geven het gebruik van het dal weer, van vochtige beemden, ruime akkers tot natte heide en klotplekken.
8
Verkavelingrichtingen draaien op een naad in het landschap en om passtukken, die bijzondere landschappelijke eenheden blijken te zijn, in vorm, gebruik en in natuurlijke omstandigheden.
9
Visie: Ruimtelijke principes
10
Zonering
11
Ruimtelijke elementen
12
in deze zonering
13
Waterstructuur
Huidige situatie, afstroom van water
14
Historische situatie water
De rijkdom in de waterstructuur kan weer ruimtelijk duidelijk worden en meer diversiteit in biotopen geven.
15
Kansen in watersysteem
Potenties voor kwel langs de randen van de dekzandrug. De Rijt heeft nu ijzerrijk water, een indicator voor kwel.
16
Water in de visie
Door het vasthouden van het kwelwater ontstaan drasse gebieden in de beemden en bossages. Langs de beek worden overstromingsmoerassen voorgesteld, op de hogere delen poelen.
17
Padenstructuur huidige situatie
Er kunnen maar weinig ommetjes worden gelopen.
18
Padenstructuur in de visie
Park wordt onderdeel van doorgaande wandelroute, maar ook zijn meerdere ommetjes mogelijk.
19
Zonering
20
Verbeeld idee
21
Legenda
Elzenbroek
Moeras
Treurwilgen entree Dommelen
Clumbs bomen
Kavelbomen
Omvormen bos en bosranden
de Rijt
Poelen
Bruggen en entrees
22
Legenda
Elzensingel
Gemengde haag
Meidoorn- (dikke lijn) en ligusterheg
Trapveldjes
Dierweides
Volkstuinen
23
Natuurpark met ambitie ? CreĂŤer een statement die de identiteit van het natuurpark ondersteunt. De leidingenstrook is een kans hiervoor.
Maatregelen: Afslijpen van de keerwanden in gebogen vorm, polijsten van de bovenrand Plankier als vloer, tafel, loungebank, met ingebouwde klep of opneembaar of aan de ketting
24
Loungeplekken en parkentrees
25
Maatregelen van bovenstrooms
1. Grondwerk pad op leidingentracĂŠ, uitmaaien van looproute op dijkje
2. Robinia afrastering 3. Meidoornhaag (<1.5 m) 1. Loungeplek op buffer
4. Solitaire boomgroepen langs de Rijt,
2. Kaveleik aanplanten
oevers verflauwen
3. Meidoornhaag (<1.5 m) 4. Solitaire boomgroepen langs de Rijt, oevers verflauwen
5. Kaveleik aanplanten bij loungeplek
26
naar benedenstrooms
1. Aanbrengen van flauw talud en steil talud
1. Intensief gemaaid gazon in parkzone
2. Verflauwen van oevers van de Rijt,
langs het pad in combinatie met slopop
extensief maaibeheer
3. Keuze voor toekomstbomen 4. De Rijt eventueel stuwen 2. Aanbrengen entree plankier en
(zie rapportage Waardenburg)
picknicktafels 3. Solitaire parkbomen planten of ontwikkelen uit bestaand elzenvak 4. Heestergroepen creĂŤren
27
Maatregelen van bovenstrooms
1. Klein steilrandje langs pad
1. Loungeplek creĂŤren
2. Heestergroepen op leidingentracĂŠ
2. Boomweide, bossages omvormen en
(grondslag is 0.7 m)
3. Boomweide, bossages omvormen en
3. Heestergroepen aanbrengen
4. Ligusterhaag / meidoornhaag aanbrengen
heestergroepen vormen
4. Ligusterhaag / meidoornhaag aanbrengen
heestergroepen vormen
5. Omvormen bosrand tot natuurlijke rand
5. Verwijderen van hekwerken
28
naar benedenstrooms
ĂŠ
1. Meidoornhaag aanbrengen
1. Loungebank aanbrengen met twee
2. Kaveleik aanplanten
richtingen zicht
3. Gemengde haag aanbrengen op talud
bergbezinkbassin Inpassen elektriciteitskast in gemengde
2. Graspad uitmaaien en hooilandbeheer 3. Gemengde haag aanbrengen op talud
haag
bergbezinkbassin
4. Strak talud 1:1 aanbrengen
4. Zandpad versmallen tot 4 meter 5. Greppel aan een zijde verflauwen en in zaaien met bloemrijk mengsel 6. Picknickplek in hart van de esdekken en aan de doorgaande Dommelroute
29
Maatregelen uitstromen
1. Aanbrengen elzensingels op taludrand 2. Hooilandbeheer 3. Intensief maaibeheer
30
1.
Uitkijkpunt creĂŤren
2.
Elzenhoutsingel aanplanten
3.
Aanbrengen vlonder om bij het water te
komen
4.
Moeraslaagte aanbrengen
Maatregelen padenstructuur
31
Verbeeld idee
32
Maatregelen 2014: Communicatie met de buurt Grondwerk van voetpad op leidingenstrook en laagtes langs pad in parkzone (werk met werk maken) Opruimingswerkzaamheden in naaldhoutbosjes Opruimingswerkzaamheden langst De Rijt, vrijzetten van toekomstbomen Opruimingswerkzaamheden bij de bruggen en de entrees, creĂŤren van zichten en panoramaâ&#x20AC;&#x2122;s, vrijzetten van de aanwezige treurwilgen Omvormen van bestaande bossen tot een meer natuurlijker bos milieu Opruimen bouwkundige elementen Aanleg van poelen Inpassing route over esdek, grondwerk en aanplant meidoornhaag Uitmaaien Dommelpad, overleg met pachters over recht van overpad
Korte termijn: Aanplant gemengde hagen in combinatie met verlanden van greppels t.b.v. kwel vasthouden Aanplant van kaveleiken langs Dommelpad Aanleg van moerasstroken Omvormen van bos langs beek tot elzenbroekbos Inpassen van de verschillende nutsfuncties, aanleg van liguster en meidoornhagen rondom de verschillende weides en tuinen Inrichting van de entrees met de loungebanken en de treurwilgen Gedifferentieerd maaibeheer in parkzone
Langere termijn: Parkzone: vrijzetten van toekomstbomen en toekomst heesters, opruimen van de wijkers Beekzone: Aanplant gemengde hagen in combinatie met verlanden van greppels t.b.v. kwel vasthouden Aanleg van moerasstroken Omvormen van bos langs beek tot elzenbroekbos Verbieden van uitrijden van mest, agrarisch natuurbeheer
33
Eigendomsituatie
34
Colofon
Titel:
Visie Dommeldal tussen Valkenswaard en Dommelen
Opdrachtgever:
Gemeente Valkenswaard
Uitgevoerd door:
KruitKok Landschapsarchitecten
in samenwerking met Wouter Delforterie,
Coöperatie Bosgroep Zuid Nederland Projectarchitect:
Mariëlle Kok
Team:
Mariëlle Kok, Esther Kruit
Vormgeving:
Mariëlle Kok
Projectnummer:
L1405
Documentnummer:
L1405 R001b
Datum|locatie:
06 10 2014 | Eindhoven
Website: www.kruitkok.nl Email: info@kruitkok.nl
35