Monografia SOSW Nr 1 by Krzysztof Kaplon

Monografia Specjalnego Oœrodka Szkolno-Wychowawczego Nr1 im. Marii Grzegorzewskiej w Przemyœlu

Przemyœl 2008

Zespó³ redakcyjny: Ewa Szczepaniec Teresa B³a¿ko

W Monografii wykorzystano materia³y z biuletynu „Z dziejów Specjalnego Oœrodka Szkolno-Wychowawczego Nr1 im.Marii Grzegorzewskiej w Przemyœlu” opracowanego przez : Urszula Habil, Ró¿a Kachel, Ewa Szczepaniec oraz materia³y dostarczone przez nauczycieli SOSW Nr 1

Autorki przepraszaj¹ za ewentualne usterki i nieœcis³oœci, które mog³y nast¹piæ z powodu braku archiwalnych dokumentów.

WSTÊP

asadniczym dobrem ka¿dego cz³owieka jest pe³ne jak

najwczeœniejsze uczestnictwo w ¿yciu spo³ecznym przy

zachowaniu pe³nej niezale¿noœci osobistej.

Zwrócenie uwagi na podmiotowoœæ osób niepe³nosprawnych jest wynikiem g³êbokich przemian, jakie dokona³y siê w œwiadomoœci naszego spo³eczeñstwa. Wi¹¿e siê to ze zmian¹ hierarchii wartoœci i metod dzia³ania w wielu dziedzinach ¿ycia, wyzbyciem siê uprzedzeñ oraz dostrzeganiem partnera w ka¿dym cz³owieku. Dzia³ania reformatorskie zmierzaj¹ce do zapewnienia ka¿demu dziecku o specyficznych potrzebach edukacyjnych dostêpu do edukacji podejmowane s¹ przez ró¿ne gremia. Zbli¿aj¹ w ten sposób Polskê do standardów obowi¹zuj¹cych w krajach Unii Europejskiej. Realizacja tych za³o¿eñ mo¿liwa jest dziêki zaanga¿owaniu i poœwiêceniu wszystkich pracowników Oœrodka, rodziców oraz ludzi dobrej woli.

PATRON OŒRODKA “Poza przygotowaniem zawodowym cz³owieka, poza jego wykszta³ceniem, najkorzystniejsz¹, najbardziej podstawow¹ i decyduj¹c¹ wartoœci¹ w jego ¿yciu jest jego CZ£OWIECZEÑSTWO". Maria Grzegorzewska -

urodzi³a siê 18 kwietnia 1888 r. we wsi Wo³uczy. Ukoñczy³a prywatn¹ szko³ê ¿eñsk¹ Pauliny Helwek w Warszawie. Studiowa³a nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagielloñskim, pedagogikê w Brukseli, w Miêdzynarodowym Fakultecie Pedagogicznym kierowanym przez Józefê Joteyko, i psychologiê na Sorbonie, gdzie w 1916 r. uzyska³a tytu³ doktora filozofii. Po powrocie do Polski (1919 r.) pracowa³a w Ministerstwie

Maria Grzegorzewska

Wyznañ Religijnych i Oœwiecenia Publicznego, zajmuj¹c siê sprawami szkolnictwa specjalnego. W 1922 r. zorganizowa³a Instytut Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i odt¹d zajmowa³a siê dzia³alnoœci¹ naukow¹ z zakresu pedagogiki specjalnej, a tak¿e kszta³ceniem nauczycieli. Poza prac¹ dydaktyczn¹ Grzegorzewska prowadzi³a dzia³alnoœæ naukow¹ i publicystyczn¹. Opracowa³a 4

oryginaln¹ metodê nauczania, która nosi nazwê "metody oœrodków pracy". Maria Grzegorzewska jako pierwsza w Polsce podjê³a systematyczne badania nad zagadnieniami pedagogiki niepe³nosprawnych, stworzy³a jej podstawy. Wychodz¹c z za³o¿enia, ¿e cz³owiek jest psychofizyczn¹ jednoœci¹, wysunê³a tezê ca³oœciowego ujêcia odchyleñ od normy. Rozwija³a zagadnienia kompensacji w rewalidacji niepe³nosprawnych. Interesowa³a siê problemami wszystkich subdyscyplin pedagogiki specjalnej. Wyniki tych prac znalaz³y uogólnienie w pierwszych polskich próbach pe³nego wyk³adu na temat teorii i praktyki pracy z niepe³nosprawnymi (Szkolnictwo specjalne, w: Encyklopedia wychowania, 1938 oraz Pedagogika lecznicza. Skrypt wyk³adów, 1952/1953). W latach 19581960 by³a profesorem w Katedrze Pedagogiki Specjalnej UW, pierwszej uniwersyteckiej katedrze pedagogiki specjalnej w Polsce, powo³anej dla Niej ad personam. Osi¹gniêcia Marii Grzegorzewskiej w zakresie pedagogiki specjalnej s¹ nie do przecenienia. By³a pierwsz¹ osob¹ w Polsce, która profesjonalnie zajê³a siê t¹ problematyk¹, uzyskuj¹c sukcesy zarówno w pracach teoretycznych, jak i praktycznych. Od 1924 r. a¿ do ostatnich dni swego ¿ycia redagowa³a czasopismo "Szko³a Specjalna". Za najistotniejsze swoje osi¹gniêcia uwa¿a³a prace zwi¹zane z kszta³ceniem nauczycieli. Pracê nauczyciela wychowawcy w szkole specjalnej traktowa³a jako pracê o szczególnej wartoœci . Dominuj¹cym motywem Jej dzia³alnoœci i dewiz¹ ¿ycia by³o: "Nie ma kaleki, jest cz³owiek". Uporczywie i bezkompromisowo walczy³a o pe³ne prawo do nauki, do pracy i do szacunku osób

upoœledzonych. Przekonywa³a, ¿e kalectwo nie pomniejsza wartoœci i godnoœci cz³owieka. G³ówne jej publikacje to: Psychologia niewidomych, Listy do m³odego nauczyciela, Pedagogika lecznicza, skrypt wyk³adów, G³uchociemni, Psychologia niewidomych, Analiza zjawiska kompensacji u g³uchych i niewidomych. Zmar³a 7 maja 1967 r., ale to co stworzy³a, jest piêkne, szlachetne, m¹dre i nigdy nie przeminie.

ROZDZIA£ I Z DZIEJÓW SZKO£Y Po zakoñczeniu II wojny œwiatowej w powoli normuj¹cym siê ¿yciu spo³ecznym, ka¿dy nowy dzieñ przynosi zmiany. Jednym z g³ównych zadañ staje siê zorganizowanie szkolnictwa na zniszczonych po¿og¹ wojny ziemiach naszej Ojczyzny. W chwili przyst¹pienia do jego organizacji, nie zapomniano tak¿e o dzieciach chorych, kalekich, maj¹cych trudnoœci w przyswajaniu wiedzy. Reorganizacja dotyczy tak¿e naszego regionu. Na podstawie decyzji Kuratorium Oœwiaty w Rzeszowie z dnia 1.04.1948 roku rozpoczêto przeprowadzanie badañ psychologicznych dzieci podejrzanych o niedorozwój umys³owy. Badaniami objêto wszystkie szko³y na terenie miasta. W ich wyniku 40 uczniów zakwalifikowano do kszta³cenia w Szko³ach Specjalnych. Przed organizuj¹c¹ siê placówk¹ stanê³a bardzo wysoka bariera w postaci oporu rodziców i uczniów oraz braku akceptacji œrodowiska. W oczach wielu ludzi uczêszczanie do tego typu szko³y degradowa³o dziecko w spo³eczeñstwie. Drug¹ barierê stanowi³y trudnoœci lokalowe i brak œrodków finansowych. Pomimo problemów szko³a Specjalna rozpoczyna swoj¹ dzia³alnoœæ w roku szkolnym 1948/49. Szumna to nazwa „Szko³a” , poniewa¿ na pocz¹tku by³a to tylko jedna klasa przechodnia przy Szkole Podstawowej Nr 9 przy ulicy Kopernika 14. Prekursorami pracy w szkolnictwie specjalnym na terenie miasta Przemyœla by³y nauczycielki: Anna Za³ubska i Maria Bortnik, 7

które podjê³y siê zorganizowania pracy w nowej szkole. Do 30 wrzeœnia 1948 zg³osi³o siê zaledwie 12 uczniów. Rola tych nauczycielek polega³a miêdzy innymi na tym, ¿eby przekonaæ rodziców o koniecznoœci kszta³cenia dziecka w Szkole Specjalnej. Powoli szko³a znajdowa³a swoje miejsce w spo³eczeñstwie, ros³a liczba osób przychylnych, widz¹cych sens w jej istnieniu. Zakoñczenie pierwszego roku dzia³alnoœci szko³y zakoñczy³o siê bilansem: klasa I liczy³a

18 uczniów, a klasa II - 20 uczniów.

Administracyjnie Szko³a Specjalna podlega³a Wydzia³owi Oœwiaty w Przemyœlu. W roku szkolnym 1949/50 powstaje kolejny oddzia³ klasowy. Grono pedagogiczne zasili³a nauczycielka Maria Hrycek. £¹cznie w trzech oddzia³ach uczy³o siê 66 dzieci. Szko³a nadal

mia³a

trudnoœci finansowe i lokalowe. Brak oœwietlenia oraz dokuczliwy ch³ód zim¹, bardzo utrudnia³y pracê. Pomimo tych trudnoœci nauczycielki pracowa³y z wielkim zaanga¿owaniem, równoczeœnie uzupe³niaj¹c swoje wykszta³cenie. Szko³a

nadal systematycznie

rozwija³a siê, powstawa³y kolejne oddzia³y, powiêksza³a siê liczba nauczycieli. W nastêpnym roku szkolnym oprócz zajêæ szkolnych, nauczycielki pracowa³y dodatkowo prowadz¹c bibliotekê i chór szkolny. Uda³o im siê tak¿e zorganizowaæ bezp³atne do¿ywianie dla najubo¿szych dzieci. W roku szkolnym 1951/52 w piêciu oddzia³ach rozpoczê³o naukê 76 uczniów, a liczba ta w ci¹gu roku wzros³a do 92 dziêki utworzeniu internatu (1.03.1952), w którym zamieszka³y dzieci spoza terenu Przemyœla. Dzieñ 1.03.1952 roku sta³ siê dat¹ prze³omow¹ w historii szko³y. W tym dniu zosta³ utworzony Pañstwowy Zak³ad 8

Wychowawczy (PZW), na czele którego jako dyrektor stanê³a Maria Hrycek. Anna Za³ubska

pe³ni³a funkcjê kierownika szko³y,

a kierownikiem internatu, który mieœci³ siê na pierwszym piêtrze budynku zosta³a Waleria Staroniewicz. Pañstwowy Zak³ad Wychowawczy rozwija³ siê w szybkim tempie i ju¿ w nastêpnym roku liczba uczniów wzros³a do 140, a nauczycieli do 12 osób. Powiêkszy³ siê ksiêgozbiór biblioteczny oraz wzros³a iloœæ pomocy dydaktycznych. Rok szkolny 1952/53 to szczególnie pomyœlny czas w rozwoju Pañstwowego Zak³adu Wychowawczego. Dziêki inicjatywie dyrektor Marii Hrycek uzyskano na w³asnoœæ drugi budynek po przeciwnej stronie ulicy, w którym rozpoczêto remont kapitalny. Zosta³ on przystosowany do pe³nienia funkcji internatu i oddany do u¿ytku w nastêpnym roku szkolnym. Pocz¹tkowo w nowym internacie

zamieszka³o 39 wychowanków, dziewcz¹t

i ch³opców. Z koñcem roku liczba wzros³a do 47 osób. Maj 1953 to historyczna data dla Pañstwowego Zak³adu Wychowawczego. Zak³ad odwiedza czo³owa przedstawicielka pedagogiki specjalnej i wielki autorytet naukowy w tej dziedzinie profesor Maria Grzegorzewska. Wizytuje ca³y Zak³ad i bardzo pochlebnie wyra¿a siê o pracy nauczycieli oraz wydaje pozytywn¹ opiniê o stanie Zak³adu. Czerwiec 1954 roku przyniós³ kolejny sukces i wysok¹ ocenê w³adz. Urz¹dzono pierwsz¹ wystawê prac uczniów, a praca instruktorki przysposobienia zawodowego Stanis³awy Koby zosta³a wyró¿niona przez wizytatora Szkó³ Specjalnych Kuratorium Oœwiaty w Przemyœlu. Zak³ad Wychowawczy rozwija siê nadal pomyœlnie, przybywa wychowanków, a co siê z tym wi¹¿e wzrasta liczba oddzia³ów klasowych oraz grup w internacie. 9

W roku szkolnym 1954/55 rozpoczyna dzia³alnoœæ Organizacja Harcerska oraz grupa taneczna, zorganizowana przez wychowawczyniê internatu El¿bietê Kwaœnicê (Jawornick¹). Nauczyciele systematycznie podnosz¹ swoje kwalifikacje, s¹ pe³ni nowatorskich pomys³ów. W maju 1956 roku urz¹dzili festyn i loteriê fantow¹, z której dochód przeznaczyli na wycieczkê krajoznawcz¹ dla swoich wychowanków. By³ to rok, który zapocz¹tkowa³ proces poznawania kraju poprzez wycieczki. Wycieczka stanowi³a szczególnie istotn¹ formê pracy z dzieæmi upoœledzonymi, które ze wzglêdu na ograniczone mo¿liwoœci umys³owe oraz pochodzenie spo³eczne mia³y znikomy dostêp do takich form poznawania. Od roku 1956 zaczê³y siê na terenie placówki praktyki uczniów Liceum Pedagogicznego w Przemyœlu, a od 1958 roku Pañstwowy Zak³ad Wychowawczy corocznie goœci³ s³uchaczy Pañstwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej z Warszawy. Rok szkolny 1958/59, to kolejna prze³omowa data w historii Zak³adu. Zorganizowana zostaje Zasadnicza Szko³a Zawodowa Specjalna z dwoma kierunkami warsztatowymi: krawiectwem i szewstwem. Od

roku 1960 na terenie Zasadniczej Szko³y

Zawodowej Specjalnej rozpoczyna dzia³alnoœæ kó³ko Przemys³u Artystycznego i Gospodarstwa Domowego. Od 1 stycznia 1961 roku uruchomiono œwietlicê szkoln¹, z której korzysta³y dzieci z miasta, pochodz¹ce z rodzin

ubogich i patologicznych. Utworzono

stanowisko kierownika warsztatów, które powierzono Stanis³awie Kobie, ³¹cz¹c je równoczeœnie z obowi¹zkami kierownika Zasadniczej Szko³y Zawodowej. Uczniowie odbywaj¹ praktyki 10

w spó³dzielniach szewskich i krawieckich na terenie miasta. Ciesz¹ siê w tych zak³adach opini¹ bardzo dobrych pracowników. Pierwsi absolwenci z³o¿yli egzaminy koñcowe w 1961 roku. Od 1960 roku na terenie internatu prowadzi dru¿ynê harcersk¹ wychowawca Eugeniusz Szewczyk. Prowadzi równie¿ kó³ko sportowe, a jego najbardziej uzdolnieni wychowankowie trenuj¹ boks w klubie sportowym „Polonia”. W grudniu 1961 roku Szko³a zostaje dotkniêta po¿arem, zniszczeniu ulegaj¹ sale szkolne. Praca z dzieæmi i m³odzie¿¹ przebiega w bardzo trudnych warunkach. Rok 1962/63 by³ dla Pañstwowego Zak³adu Wychowawczego rokiem reorganizacji. W roku 1962 Szko³a Podstawowa liczy 187 uczniów,

a Zasadnicza Szko³a Zawodowa 94. Ze wzglêdu na

trudnoœci lokalowe warsztaty krawieckie Zasadniczej Szko³y Zawodowej

zostaj¹

przeniesione do Zak³adu Dzieci G³uchych.

Dziewczêta mieszkaj¹ce w internacie koedukacyjnym zosta³y przeniesione do internatu „Caritas” przy ulicy Krasiñskiego, prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr Opatrznoœci Bo¿ej. W internacie dla ch³opców wielkim wydarzeniem by³ zakup telewizora, który sta³ siê przys³owiowym „oknem na œwiat”. Systematycznie co roku odbywaj¹ siê wycieczki w ró¿ne atrakcyjne zak¹tki naszego kraju. S¹ one wa¿nym czynnikiem wzbogacaj¹cym proces dydaktyczno-wychowawczy. Pozwalaj¹ uczniom poznawaæ swoj¹ Ojczyznê, ¿ycie ludzi w okolicznych miastach i wioskach oraz rozwijaj¹ wyobraŸniê.

Wycieczka do Sopotu

Wycieczka w Tatry

Od 1963 roku uczniowie rozpoczynaj¹ systematyczne wizyty w miastach, w których znajduj¹ siê zak³ady produkcyjne. Celem preorientacji zawodowej s¹ Zak³ady W³ókiennicze w £odzi, Dom Mody „Telimena”, Zak³ady Obuwnicze w Radomiu, Kroœnie i Rakszawie. W roku 1964

z inicjatywy

nauczycielki Janiny

Iwaniszyn utworzona zostaje klasopracownia biologiczna, a w nastêpnym roku powstaj¹ klasopracownie geografii, jêzyka polskiego i matematyki. Wyposa¿one w odpowiedni sprzêt i pomoce dydaktyczne u³atwiaj¹ pracê nauczycieli i pomagaj¹ rozwijaæ sfery poznawcze uczniów. Rok szkolny 1965/66 przyniós³ nowe zmiany w sferze organizacyjne i kadrowej Zak³adu. Pañstwowy Zak³ad Wychowawczy zmienia nazwê na Oœrodek Szkolno-Wychowawczy Specjalny. Dyrektorem Oœrodka zostaje Irena Klisko, kierownikiem Zasadniczej Szko³y Zawodowej Micha³ Markowicz, kierownikiem Szko³y Podstawowej Maria Hrycek. Oœrodek zyska³ patronat Spó³dzielni Inwalidów „Praca”. Dziêki temu otrzyma³ dodatkowe œrodki finansowe oraz przeprowadzony zosta³ remont centralnego ogrzewania. Wiele pracowni otrzyma³o nowe pomoce dydaktyczne i œrodki audiowizualne. W roku 1966/67 Oœrodek powiêkszy³ siê o „klasy ¿ycia” dla dzieci g³êbiej upoœledzonych. Trzy oddzia³y zosta³y w³¹czone do Szko³y Podstawowej, która liczy³a ju¿ 232 uczniów. Przeprowadzono kolejny remont. Kilka wiêkszych klas podzielono œcianami dzia³owymi, dziêki czemu uzyskano wiêksz¹ liczbê sal lekcyjnych. W nastêpnym roku przesta³y funkcjonowaæ przy Oœrodku „klasy ¿ycia”, gdy¿ przeniesiono je do Zak³adu Wychowawczego w Smoczce. 13

W roku 1968 w Zasadniczej Szkole Zawodowej utworzono sale warsztatowe i krawiectwo powróci³o do macierzystego budynku. Rok ten owocowa³ w prace spo³eczne wychowanków, którzy pracowali przy zbiorze chmielu, a dochód przeznaczyli na Centrum Zdrowia Dziecka. We wrzeœniu 1970 roku Oœrodek prze¿ywa kolejne zmiany. Funkcjê dyrektora Oœrodka Szkolno-Wychowawczego Specjalnego obj¹³ Edward Kap³on, zmieni³ siê równie¿ ca³y personel kierowniczy. W Szkole Podstawowej stanowisko kierownika objê³a Anna RzeŸniczek, kierownikiem Zasadniczej Szko³y Zawodowej zosta³a Helena Lorenc, kierownikiem warsztatów szkolnych W³adys³awa Drapa³a, a kierownikiem internatu Franciszek Zarañski. Opiekê medyczn¹ nad m³odzie¿¹ szkoln¹ objê³a pielêgniarka Zuzanna Ma³ek. W Oœrodku Szkolno-Wychowawczym Specjalnym uczy siê ju¿ 323 uczniów: Szko³a Podstawowa Specjalna - liczy 236 uczniów, Zasadnicza Szko³a Zawodowa – 87 uczniów. Opiekê pedagogicznowychowawcz¹ sprawuje 35 nauczycieli i wychowawców. Lata siedemdziesi¹te to okres rozkwitu Oœrodka. Klasy zostaj¹ wyposa¿one w sprzêt audiowizualny, magnetofony i rzutniki. Rozwija sw¹ dzia³alnoœæ kó³ko taneczne i chór szkolny pod kierownictwem Leonardy Zaremby i El¿biety Kielar.

Szkolny Zespó³ Taneczny

W Zasadniczej Szkole Zawodowej powstaj¹ dwa nowe kierunki kszta³cenia: œlusarstwo i ogrodnictwo. Przedmioty zawodowe i praktyczn¹ naukê zawodu uczniowie odbywaj¹ w warsztatach, ogrodach i cieplarniach Zak³adu Dzieci G³uchych w Przemyœlu. W internacie Oœrodka powstaj¹ nowe sekcje: kulturalnooœwiatowa, prowadzona przez El¿bietê Kielar, gospodarczo-bytowa prowadzona przez Katarzynê Potoczny oraz sekcja sportowa, której opiekunem jest Julian Kielar. Kilku starszych wychowanków nale¿y do klubu sportowego „Polonia” do sekcji podnoszenia ciê¿arów. W roku szkolnym 1970/71 w Oœrodku prê¿nie dzia³a dru¿yna harcerska licz¹ca ju¿ 40 uczniów, a komendantem szczepu jest Jan Zarajko. Uroczyste przyrzeczenie harcerzy odby³o siê 7 marca 1971 roku na wzgórzu Trzech Krzy¿y. Szczep prowadzi dzia³alnoœæ

turystyczno-krajoznawcz¹. Przy Oœrodku zorganizowano izbê harcersk¹ i powsta³o Ko³o Przyjació³ Harcerstwa. W roku szkolnym 1971/72 rozpoczêto prowadzenie Kroniki Szkolnej. Okres organizacyjny Podstawowej Szko³y Specjalnej odtworzono na podstawie protoko³ów Rad Pedagogicznych od 1948 roku. Prac¹ kronikarsk¹ zajê³y siê nauczycielki Teofila Gronostalska, £ucja Frydlewicz i Aniela Rogawska. W ramach obchodów Dnia Wojska Polskiego harcerze Oœrodka z³o¿yli uroczyste przyrzeczenie na Ma³ym Ryneczku (miejsce straceñ Polaków w czasie II wojny œwiatowej) w obecnoœci w³adz szkolnych, nauczycieli, wychowawców, przedstawicieli Wojska Polskiego i prasy oraz uczniów ze szkó³ masowych. Jednoczeœnie dru¿yna harcerska przybra³a imiê majora Henryka Sucharskiego. Dru¿yna harcerska otrzyma³a sztandar ufundowany przez opiekuna Oœrodka Spó³dzielniê Inwalidów „Praca”.

Poczet sztandarowy

Bardzo wa¿nym wydarzeniem w ¿yciu Oœrodka by³y obchody 20-lecia jego istnienia. Uroczystoœæ odby³a siê 27 maja 1972 roku w obecnoœci ówczesnych w³adz oœwiatowych i pañstwowych, zaproszonych goœci oraz nauczycieli i m³odzie¿y. M³odzie¿ przygotowa³a czêœæ artystyczn¹, odby³y siê pokazy sportowe: akrobatyka sportowa i podnoszenie ciê¿arów. Zorganizowano wystawê prac uczniów obrazuj¹c¹ kilkuletni dorobek pracy Oœrodka.

Pokazy gimnastyczne w czasie obchodów XX lecia OSW

W roku szkolnym 1972/73 zmieniono nazwê Podstawowej Szko³y Specjalnej na Szko³ê Podstawow¹ Nr 7. W tym te¿ roku du¿ymi osi¹gniêciami sportowymi szczycili siê uczniowie Zasadniczej Szko³y Zawodowej, ciê¿arowcy „Polonii” J.Cygan, T. £ysiak i R. W³adyka. Brali oni udzia³ w zawodach sportowych na terenie ca³ego kraju. Uczeñ J. Cygan zdoby³ pierwsze miejsce w Lidze Juniorów o Puchar Polski Po³udniowej. 17

W latach 1973-1974 wprowadzono na terenie Szko³y Podstawowej Nr 7 system wychowawczy Heliodora Muszyñskiego integruj¹cy cele nauczania i wychowania. Nauczyciele dokszta³cali siê zgodnie z wymogami nowo wprowadzonego programu. Utworzono zespo³y wychowawcze wed³ug grup wiekowych: klasa I-III „Pacholêta”, klasa IV-VI „Sztubacy”, klasa VII-VIII „¯acy”. Podzia³ taki podyktowany by³ dostosowaniem form pracy do mo¿liwoœci psychicznych dziecka. W sk³ad grup wiekowych wchodzi³y poszczególne klasy, które przybra³y nazwy pochodz¹ce ze œwiata baœni, legend z historii i kultury regionu. Grupy wiekowe odbywa³y wspólne apele szkolne maj¹ce na celu regularne kontakty kadry wychowawczej i uczniów. Wprowadzono w ¿ycie szko³y symbolikê: podnoszenie flagi na maszt, wprowadzanie sztandaru, strój szkolny, strój harcerski oraz uroczystoœci szkolne. W Zasadniczej Szkole Zawodowej równie¿ realizowane by³y za³o¿enia wprowadzonego systemu wychowawczego. Nie by³o tu jednak podzia³u na grupy wiekowe. Apele odbywa³y siê raz w tygodniu, gdzie m³odzie¿ wspólnie z nauczycielami ustala³a has³o tygodnia i miesi¹ca. Praca w internacie polega³a na œcis³ej wspó³pracy ze szko³¹. Wychowankowie aktywnie w³¹czali siê w uroczystoœci szkolne, urz¹dzali w internacie wieczornice, porz¹dkowali miejsca pamiêci narodowej. Wa¿nym aspektem wychowawczym by³o wychowanie przez pracê. Przy Pañstwowym Oœrodku Szkolno Wychowawczym dzia³a³y ju¿ cztery dru¿yny harcerskie nale¿¹ce do szczepu majora Henryka Sucharskiego. Harcerze uczestniczyli w uroczystoœciach szkolnych i pañstwowych. Brali udzia³ w Pierwszym Ogólnopolskim 18

Rajdzie Pañstwowych Zak³adów Wychowawczych w Ostrowcu Œwiêtokrzyskim. Podczas ferii harcerze wypoczywali na zimowisku zorganizowanym w Wietrznej ko³o Dukli. Rok szkolny 1974/75 to wa¿ny okres w rozbudowie bazy lokalowej Oœrodka. Uzyskano sale lekcyjne na drugim piêtrze po rozwi¹zaniu Szko³y Podstawowej Nr 9.

Dokonano remontu

otrzymanych klas i przekazano je Szkole Podstawowej. W latach 1975-76 m³odzie¿owy zespó³ „Radoœniacy” dzia³aj¹cy w Szkole Podstawowej bra³ udzia³ w przegl¹dzie zespo³ów artystycznych spó³dzielczoœci inwalidzkiej i Szkó³ Specjalnych z okazji Dnia Inwalidy. Zespó³ otrzyma³ wysok¹ ocen¹ za walory artystyczne. Rok szkolny 1976/77

przyniós³ zmianê na stanowisku

dyrektora Oœrodka, zosta³ nim Julian Kielar. Funkcjê dyrektora Szko³y Podstawowej Nr 7 objê³a Teofila Gronostalska.

Na stanowisku

dyrektora Zasadniczej Szko³y Zawodowej pozosta³a Helena Lorenc, nie by³o równie¿ zmiany na stanowisku kierownika internatu. W Szkole Podstawowej Nr 7 dzia³a³o Szkolne Ko³o Towarzystwa Przyjació³ Dzieci. Ze sk³adek cz³onkowskich zorganizowano zapomogi pieniê¿ne dla najubo¿szych uczniów, a tak¿e zimowisko i koloniê zdrowotn¹. W Zasadniczej Szkole Zawodowej m³odzie¿

kszta³ci³a siê w dwóch kierunkach:

œlusarz–mechanik, krawiectwo damskie-lekkie. Uczniowie odbywali praktyki w zak³adach produkcyjnych na terenie miasta. M³odzie¿ przyst¹pi³a

do konkursu „Staæ nas na wiêcej i lepiej”. Za udzia³

w konkursie zdoby³a nagrodê pieniê¿n¹. Dziewczêta bra³y udzia³ w ogólnopolskim konkursie pod has³em „O najsprawniejsze rêce 19

w zawodzie”, gdzie zdoby³y IV miejsce. Wa¿nym wydarzeniem sportowym by³a I Wojewódzka Spartakiada Szkó³ Specjalnych, która odby³a siê w dniach 22-23 maja 1978 roku w Przemyœlu. Rok szkolny 1978/79 przyniós³ kolejne zmiany kadrowe, tym razem na stanowisku kierownika internatu. Nowym kierownikiem zosta³ Eugeniusz Szewczyk. Kontynuowane by³y praktyki studenckie, które odbywali studenci Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej z Krakowa. Kontynuowano te¿ imprezy sportowe. W tym te¿ roku odby³a siê II Wojewódzka Spartakiada Szkó³ Specjalnych w Lubaczowie. Roku szkolny 1979/80 przynosi kolejne zmiany, dyrektorem Szko³y Podstawowej Nr 7 zostaje Krystyna Maciak, a dyrektorem Zasadniczej Szko³y Zawodowej £ucja Frydlewicz i zajmuje to stanowisko do roku 2003. Nauczyciele otrzymuj¹ urz¹dzony pokój nauczycielski, a uczniowie czytelniê w bibliotece szkolnej. W lutym 1980 roku odbywa siê pierwsza w historii Oœrodka studniówka dla m³odzie¿y koñcz¹cej Zasadnicz¹ Szko³ê Zawodow¹. Po raz kolejny dziewczêta bior¹ udzia³ w ogólnopolskim konkursie „Najsprawniejszy w zawodzie”, gdzie zajmuj¹ XII miejsce. Z okazji Miêdzynarodowego Roku Inwalidów i Ludzi Niepe³nosprawnych zostaje zorganizowana wystawa prac artystycznych uczniów w klubie MPiK w Przemyœlu. Spotka³a siê ona z du¿ym zainteresowaniem zwiedzaj¹cych. Harcerze naszego Oœrodka brali udzia³ w konkursie wojewódzkim „Nasza harcówka” i efektem ca³orocznej pracy szczepu by³o zajêcie II miejsca.

Rok szkolny 1981/82 rozpocz¹³ siê zmianami kadrowymi. Stanowisko Dyrektora Oœrodka zaj¹³ po Julianie Kielarze Marian Jaworek. Wraz z t¹ zmian¹ rozpocz¹³ siê okres intensywnych remontów i adaptacji pomieszczeñ. Do roku 1985 przeprowadzono generalny remont budynków szko³y, internatu i sali gimnastycznej. W tym¿e roku Oœrodek otrzyma³ budynek po Pañstwowym Domu Dziecka przy ulicy Basztowej 34.

Internat ch³opców przy ulicy Basztowej

W roku szkolnym 1983/84 utworzono stanowisko zastêpcy dyrektora do spraw pedagogicznych, które powierzono Wies³awowi Kozdrasiowi. Od roku 1985 stanowisko to objê³a Jadwiga Sienkiewicz. W roku 1984 Oœrodek zmienia nazwê na Specjalny Oœrodek Szkolno-Wychowawczy, a w jego sk³ad wchodz¹: - Szko³a Podstawowa Specjalna - Zasadnicza Zawodowa Szko³a Specjalna 21

- Specjalna Szko³a Przysposabiaj¹ca do Zawodu - Internat dla ch³opców Rok szkolny 1984/85 by³ wa¿nym okresem w historii Oœrodka. W dniach 13-14 paŸdziernika 1984r. odby³a siê uroczystoœæ nadania imienia Marii Grzegorzewskiej oraz przekazania sztandaru ufundowanego przez Komitet Rodzicielski. W ramach uroczystoœci odby³a siê sesja popularno-naukowa na temat: „¯ycie i dzia³alnoœæ Marii Grzegorzewskiej”. Obchody uœwietni³y wystêpy artystyczne dzieci i m³odzie¿y naszego Oœrodka oraz wystawa prac uczniów. Od kolejnego roku szkolnego na sta³e do tradycji Oœrodka wesz³y obchodzone w maju „Dni Patrona Oœrodka”. Ten¿e rok szkolny, by³ rokiem wielkich zmian kadrowych. Korzystaj¹c z uprawnieñ regulowanych przez Kartê Nauczyciela na emeryturê odchodzi 14 doœwiadczonych nauczycieli i wychowawców, a w nastêpnym roku kolejnych dziewiêciu. Prac¹ Szko³y Podstawowej Specjalnej do roku szkolnego 1989/90 kierowa³a Krystyna Maciak. W 17 oddzia³ach uczy³o siê ok. 260 uczniów. We wszystkich klasach prowadzono zajêcia wyrównawcze, a w klasach I-III zajêcia logopedyczne i gimnastykê korekcyjn¹. W ramach zajêæ pozalekcyjnych dzieci bra³y udzia³ w zajêciach muzycznych, tanecznych, plastycznych, wyrobów artystycznych i modelarskich. W Zasadniczej Szkole Zawodowej, któr¹ kierowa³a £ucja Frydlewicz proces dydaktyczno-wychowawczy odbywa³ siê w 8 oddzia³ach szkol¹cych m³odzie¿ w zawodzie: œlusarz–mechanik i krawiec odzie¿y damskiej lekkiej. Uczniowie koñcz¹cy Szko³ê po z³o¿eniu egzaminów otrzymywali tytu³ robotnika wykwalifikowanego. 22

Proces rewalidacji i kszta³cenia kontynuowany by³ w internacie. Prac¹ internatu kierowali kolejno: Leszek Cichy i Jolanta Koperska. Obok codziennych obowi¹zków wychowankowie rozwijali swoje umiejêtnoœci w ko³ach zainteresowañ: turystyczno- krajoznawczym, fotograficznym, recytatorskim i sprawnych r¹k. Dzia³a³y dwie dru¿yny harcerskie i jedna zuchowa. Dziêki ca³orocznej pracy wychowanków internatu i zgromadzonych przez nich œrodków finansowych dwukrotnie mo¿liwy by³ wyjazd na obóz wypoczynkowy na Wêgry(1986) i do Bu³garii (1987,1988) pod opiek¹ wychowawczyñ: Jolanty Koperskiej i Urszuli Habil.

Obóz wypoczynkowy w Bu³garii

W roku szkolnym 1990/91 funkcjê dyrektora Specjalnego Oœrodka Szkolno – Wychowawczego po rezygnacji Mariana Jaworka objê³a Jadwiga Sienkiewicz. Funkcjê t¹ sprawowa³a do 2006 roku. Prac¹ szko³y podstawowej kieruje od 1990 do 2006 roku dyrektor Barbara Godzieñ. W 25 oddzia³ach uczy siê 280 uczniów, z którymi pracuje 45 nauczycieli. W Szkole Podstawowej powstaje pierwszy 23

oddzia³ klasowy dla dzieci g³êbiej upoœledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym. Ze wzglêdu na wprowadzenie obowi¹zku szkolnego dla wszystkich dzieci, liczba ich systematycznie wzrasta. W tym samym roku w Zasadniczej Szkole Zawodowej powstaje nowy kierunek kszta³cenia m³odzie¿y – kucharz. Od 1 stycznia 1991 roku przy wspó³pracy z Poradni¹ Rehabilitacyjn¹ dla dzieci niesprawnych ruchowo powstaj¹ oddzia³y przedszkolne: dla dzieci upoœledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym i dla dzieci z pora¿eniem mózgowym. W roku szkolnym 1994/95 decyzj¹ Kuratorium Oœwiaty w Przemyœlu Specjalny Oœrodek Szkolno – Wychowawczy otrzymuje nazwê: Specjalny Oœrodek Szkolno – Wychowawczy Nr 1 im. Marii Grzegorzewskiej w Przemyœlu. Od tego czasu funkcjonuj¹ w Oœrodku nastêpuj¹ce jednostki organizacyjne: 1. Oddzia³y przedszkolne dla dzieci upoœledzonych umys³owo w

stopniu umiarkowanym i znacznym ze

sprzê¿eniami, 2. Szko³a Podstawowa dla upoœledzonych umys³owo w stopniu lekkim, 3. Szko³a Podstawowa dla upoœledzonych umys³owo w stopniu umiarkowanym i znacznym, Klasy dla dzieci autystycznych, 1. Szko³a Zawodowa dla Upoœledzonych umys³owo w s t o p n i u lekkim, 24

2. Szko³a Przysposabiaj¹ca do zawodu, 3. Internat dla ch³opców. W klasach m³odszych dla dzieci upoœledzonych w stopniu lekkim, programy nauczania realizowane s¹ w oparciu o metodê oœrodków pracy, w klasach starszych obowi¹zuje nauczanie przedmiotowe z zachowaniem mo¿liwie œcis³ej korelacji materia³u nauczania ró¿nych przedmiotów. W zespo³ach edukacyjno – terapeutycznych dla dzieci g³êbiej upoœledzonych nauczyciele samodzielnie opracowuj¹ rozk³ady materia³u nauczania, wykorzystuj¹c wszelkie nowe metody nauczania i wychowania, dostosowuj¹c je do indywidualnych potrzeb i mo¿liwoœci ka¿dego dziecka. Klasy autystyczne pracuj¹ w oparciu o programy autorskie, opracowane przez prowadz¹ce je nauczycielki. W sk³ad programu ka¿dego ucznia wchodzi: -

program stymulacji wg Delacato,

program TEACCH wg prof. Schoplera,

metoda u³atwionej komunikacji,

nauczanie przedmiotowe w przypadku uczniów o wy¿szym poziomie funkcjonowania.

Rewalidacja dziecka upoœledzonego umys³owo wspierana jest takimi zajêciami jak: zajêcia muzyczne, plastyczne, techniczne, rewalidacyjne, logopedyczne, gimnastykê korekcyjn¹ i rehabilitacjê na basenie. Inicjatork¹ stworzenia w Oœrodku klas dla dzieci i m³odzie¿y g³êbiej upoœledzonych umys³owo, oddzia³ów dla dzieci z autyzmem oraz z ró¿nymi sprzê¿eniami by³a wicedyrektor Barbara Godzieñ. 25

Rozdzia³ II OSTATNIE DZIESIÊCIOLECIE Ostatnie dziesiêciolecie przynios³o wiele zmian w oœwiacie. Reforma oœwiatowa wdra¿ana od wrzeœnia 1999 roku wprowadza wielokierunkowe zmiany w szkolnictwie: organizacyjne, programowe, metodyczne i systemowe. St¹d u nauczycieli nasilaj¹ siê liczne potrzeby edukacyjne, które s¹ podstawowym i ci¹g³ym warunkiem funkcjonowania nauczyciela w zawodzie. Edukacja zorientowana na dziecko przyznaje priorytet potrzebom poznawczym czyli zapotrzebowaniu na nowe, niestandardowe i niekonwencjonalne idee pedagogiczne. Nauczyciele poszukuj¹c Ÿróde³ pozwalaj¹cych zaspokoiæ swoje potrzeby edukacyjne, zwracaj¹ uwagê na koncepcje pedagogiczne oparte na aktywnoœci w³asnej dziecka. St¹d obserwuje siê swoisty renesans myœli pedagogicznej O. Decrolego, M. Montessori, K. Linkiego, C. Freineta, M. Grzegorzewskiej. Nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej szczególnie bliski jest model C. Freineta i model M. Montessori, które przybli¿aj¹ paradygmaty edukacji zintegrowanej i blokowej. Nauczyciele Ci mog¹ "tu" i "teraz" odegraæ rolê liderów w zakresie planowania, organizowania i ewaluowania "nowej jakoœci" edukacyjnej zak³adanej w reformie szkolnej w zakresie szko³y podstawowej pierwszego etapu kszta³cenia (klasy I-III), drugiego etapu (klasy IV-VI) oraz trzeciego etapu kszta³cenia – gimnazjum (klasy I-III).

/Przepisy wprowadzaj¹ce reformê ustroju szkolnego z dnia 8 stycznia 1999 r./ Reforma dotyczy³a równie¿ szkolnictwa specjalnego. Stosowane w nim metody oœrodków pracy

zosta³y

wprowadzone do pierwszego etapu edukacyjnego kszta³cenia ogólnego pod nazw¹ „kszta³cenie zintegrowane”. Metoda ta jest metod¹ nauczania ca³oœciowego – w zajêciach prowadzonych t¹ metod¹ nie ma sztywnego podzia³u na lekcje i przerwy oraz przedmioty. Drugi etap edukacyjny obejmuje klasy IV-VI, a trzeci etap edukacyjny to klasy I – III gimnazjum. W drugim i trzecim etapie wprowadzono elementy œcie¿ek edukacyjnych takich jak: edukacja ekologiczna, prozdrowotna, czytelniczo-medialna, regionalna, europejska, filozoficzna, kultura polska na tle tradycji œródziemnomorskiej, obrona cywilna. Œcie¿ki edukacyjne to nowoœæ w polskiej szkole. Œcie¿ka edukacyjna faktycznie jest rodzajem zajêæ o charakterze miêdzyprzedmiotowym i wychowawczym. Powinna jednak byæ przede wszystkim drog¹ wspomagaj¹c¹ edukacjê uczniów, albo jak chc¹ niektórzy procedur¹ dydaktyczn¹ u³atwiaj¹c¹ uczniom danego oddzia³u integrowanie wiedzy i umiejêtnoœci zdobywanych na ró¿nych lekcjach, ale podporz¹dkowanych wspólnym celom edukacyjnym, formu³owanym z wyraŸnym nachyleniem wychowawczym.

/Podstawa programowa kszta³cenia ogólnego dla szeœcioletniej

szko³y podstawowej i gimnazjum. Warszawa: MEN, WSiP, 1999/.

PRACOWNIE KOMPUTEROWE Reforma oœwiaty wprowadzi³a koniecznoœæ wyposa¿enia szkó³ i placówek specjalnych w nowoczesne pracownie komputerowe. Nareszcie doczekaliœmy siê pracowni, która zaspokaja³a oczekiwania uczniów i kadry pedagogicznej. Opiekunem pracowni i administratorem sieci w szkolnej pracowni komputerowej zosta³ Jan WoŸnicki. Nie trzeba nikogo przekonywaæ, ¿e w XXI wieku jesteœmy spo³eczeñstwem informacyjnym, obejmuj¹cym wszystkie dziedziny ¿ycia. Ci, którzy nie bêd¹ przygotowani do funkcjonowania w tym œrodowisku, bêd¹ tracili szansê na dialog

i wspó³dzia³anie

z innymi. Obecnie w szkole dzia³aj¹ dwie pracownie komputerowe, z jednej korzystaj¹ uczniowie szko³y podstawowej, a z drugiej m³odzie¿ gimnazjum i szko³y zawodowej.

Pracownia informatyczna

PEDAGOGIKA MARII MONTESSORI Dziêki Projektowi Unii Europejskiej

nauczycielka Alina

Wojtowicz ukoñczy³a Kurs „Pedagogika Marii Montessori” daj¹cy Jej uprawnienia do prowadzenia zajêæ t¹ metod¹. Oddzia³y przedszkolne w Oœrodku otrzyma³y podstawowy pakiet materia³ów rozwojowych zgodnych z za³o¿eniami pedagogiki Marii Montessori, dostarczony nieodp³atnie przez Firmê Edukacja Polska S.A Metoda M. Montessori zak³ada, ¿e dziecko potrzebuje odpowiednio przygotowanego otoczenia tak, aby mog³o w nim odkrywaæ rzeczy, na miarê swojego wieku, umiejêtnoœci i sprawnoœci intelektualnej. Nauczyciel w tej metodzie mówi niewiele, wiêcej obserwuje i zachêca do samodzielnego sprawdzania siê przez dziecko. Wa¿nym elementem przygotowanego otoczenia – poza grup¹ dzieci i odpowiednim nauczycielem – jest tzw. Materia³ Montessori, którego zadaniem jest wspomaganie rozwoju dziecka, dlatego nazywany on jest materia³em rozwojowym. Mo¿na go podzieliæ na nastêpuj¹ce kategorie: ? materia³ do praktycznych æwiczeñ dnia codziennego –

zwi¹zany z trosk¹ o siebie i otoczenie. ? materia³

sensoryczny - s³u¿¹cy wszechstronnemu

kszta³ceniu zmys³ów. ? materia³ jêzykowy – s³u¿¹cy poznawaniu mowy i s³owa

pisanego. ? materia³ do matematyki – jego konstrukcja poprzez izolacjê

poszczególnych pojêæ i dzia³añ pozwala na w³aœciwe i zgodne 29

z indywidualnym tempem rozwoju dziecka przechodzenie od konkretu do abstrakcji. ? materia³

tzw. wychowania kosmicznego (biologii,

geografii, astronomii, historii i innych dziedzin wiedzy) – pomaga dziecku zrozumieæ i poznaæ œwiat, którego jest czêœci¹. Wychodzi od ogó³u do szczegó³u, daj¹c najpierw ogl¹d ca³oœci ( np. pojêcie l¹d – woda) i stopniowo przechodz¹c do informacji szczegó³owych. Zajêcia

z wykorzystaniem

materia³u Montessori sprawiaj¹

dzieciom wiele radoœci i chêtnie po niego siêgaj¹. Poznaj¹ nowe pojêcia i ucz¹ siê wielu umiejêtnoœci ca³y czas poprzez w³asn¹ aktywnoœæ , w myœl maksymy Marii Montessori „ Pozwól mi samemu to zrobiæ” , co gwarantuje najlepsze utrwalanie poznanych wiadomoœci. NOWOCZESNE WYPOSA¯ENIE SAL DO TERAPII UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI W ramach projektu wspó³finansowanego ze œrodków Europejskiego Funduszu

Spo³ecznego, Ministerstwo Edukacji

Narodowej przekaza³o Oœrodkowi nieodp³atnie sprzêt sk³adaj¹cy siê na wyposa¿enie sal do stymulacji polisensoryczenej i stymulacji sensorycznej, jak równie¿ nowoczesny sprzêt i dodatkowe oprogramowanie, przeznaczone do pracy w placówkach specjalnych z uczniem z upoœledzeniem umys³owym i niepe³nosprawnoœci¹ sprzê¿on¹, w tym z zaburzon¹ komunikacj¹ werbaln¹. 30

Integracja polisensoryczna w „Sali Doœwiadczania Œwiata” pozwala na wielozmys³owe poznawanie otoczenia. Wa¿na jest atmosfera relaksacji, stworzona poprzez odpowiedni¹ muzykê, grê kolorów, œwiat³a oraz zajêcia prowadzone na ³ó¿ku wodnym w zaciemnionym pomieszczeniu. Ma ona na celu stymulacjê wspó³pracy pomiêdzy poszczególnymi zmys³ami dziecka, a w szczególnoœci oswojenie z ró¿nymi bodŸcami, likwidowanie zaburzeñ sensorycznych, osi¹ganie stanu relaksacji, lepsze rozumienie otoczenia, pobudzanie aktywnoœci oraz rozwijanie spostrzegawczoœci, uwagi, pamiêci sensorycznej. Wyposa¿enie sali obejmuje miêdzy innymi: projektor przestrzenny, ³ó¿ko wodne, kolumnê wodn¹ ,fotel masuj¹cy, œwiat³owody, dyfuzor zapachów, Ÿród³a œwiat³a, kulê lustrzan¹ ,p³yty kompaktowe. Wykorzystywana jest w pracy terapeutycznej i rewalidacyjnej z dzieæmi autystycznymi, z upoœledzeniem umys³owym i niepe³nosprawnoœci¹ sprzê¿on¹. Z kolei prowadzona na otrzymanym sprzêcie metoda integracji sensorycznej dostarcza uczniom kontrolowan¹ iloœæ bodŸców, poprawiaj¹cych funkcjonowanie oœrodkowego uk³adu nerwowego i stymuluj¹cych mózg. W ramach projektu przeszkolona zosta³a nauczycielka Lilianna Kozio³. Æwiczenia wykonywane z wykorzystaniem ró¿nego rodzaju materacy, podwieszonej platformy, batuty, huœtawek maj¹ na celu likwidacjê zaburzeñ równowagi i poczucia u³o¿enia w³asnego cia³a, lêku przed wykonywaniem ró¿nych czynnoœci ¿yciowych zwi¹zanych z poruszaniem siê w przestrzeni, ze zmian¹ p³aszczyzn i poziomów. Terapia integracji sensorycznej ma postaæ „naukowej zabawy”, w której dziecko chêtnie uczestniczy i ma przekonanie, ¿e kreuje 31

zajêcia wspólnie z terapeut¹. Podczas terapii dziecko nie uczy siê konkretnych umiejêtnoœci, lecz poprawiaj¹c integracjê sensoryczn¹ wzmacnia procesy nerwowe le¿¹ce u podstaw tych umiejêtnoœci, a one pojawiaj¹ siê w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy funkcjonowania oœrodkowego uk³adu nerwowego. Specyficzne formy pracy z dzieæmi autystycznymi i niesprawnymi ruchowo wspierane s¹ równie¿ przez nowoczesny sprzêt i oprogramowanie. Wykorzystanie nowoczesnej technologii w pracy z dzieæmi, którym niedostêpne jest porozumiewanie siê werbalne z otoczeniem, w znacz¹cy sposób wp³ywa na poprawê ich mo¿liwoœci komunikacyjnych. W wyposa¿eniu znajduj¹ siê miêdzy innymi: specjalistyczne klawiatury, ekrany dotykowe, bezprzewodowe po³¹czenia z komputerem. W ramach projektu zostali przeszkoleni pracownicy naszego Oœrodka: Alina Wojtowicz, Joanna Kap³on, Maciej Zagulak i Aleksander Wilamowski. Zakres szkolenia obejmowa³ dog³êbne poznanie potrzeb komunikacyjnych dzieci niemówi¹cych, umiejêtnoœci doboru do indywidualnego przypadku specjalistycznej klawiatury alternatywnej i komunikatorów, umiejêtnoœci obs³ugi sprzêtu do komunikacji wspomagaj¹cej, umiejêtnoœci wykorzystywania wybranych programów do tworzenia tablic komunikacyjnych. Wœród wykorzystywanych programów znajduj¹ siê miêdzy innymi: mówi¹cy edytor tekstu, oprogramowanie aktywizuj¹ce poprzez generowanie interesuj¹cych widoków i dŸwiêków, oprogramowanie ucz¹ce zale¿noœci przyczynowo-skutkowych; m.in. dla dzieci autystycznych, oprogramowanie do ³atwego rysowania, seria programów do wczesnej terapii zaburzeñ funkcji poznawczych i percepcyjno32

motorycznych, wspomagania stymulacji wielozmys³owej oraz wspierania wszechstronnego rozwoju dziecka. METODA TOMATISA STYMULACJA AUDIO-PSYCHO-LINGWISTYCZNA Metoda Tomatisa zosta³a wdro¿ona w grudniu 2005 roku przez Instytut Fizjologii i Patologii S³uchu, firmê Young Digital Poland oraz Ogólnopolsk¹ Fundacjê Edukacji Komputerowej w ramach umowy z Ministerstwem Edukacji i Nauki finansowanej z EFS. Projekt ministerialny zak³ada³ zaopatrzenie blisko 200 placówek szkolnictwa specjalnego i integracyjnego w sprzêt potrzebny do diagnozy audiometrycznej i prowadzenia stymulacji audio-psycholingwistycznej zwanej równie¿ treningiem s³uchania Alfreda Tomatisa. Szkolenie prowadzone by³o przez Zespó³ Kliniki Foniatrii Instytutu Fizjologii i Patologii S³uchu oraz Tomatis Institut z Hamburga. Metoda Tomatisa jest to metoda treningu s³uchowego przeprowadzonego za pomoc¹ urz¹dzenia zwanego elektronicznym uchem. Sk³adaj¹ siê na ni¹ sesje s³uchania materia³u dŸwiêkowego oraz konsultacje dodatkowe wraz z ocen¹ audio- psychofonologiczn¹. Tomatis uwa¿a³, i¿ ucho ludzkie jest pewnego rodzaju dynamem dostarczaj¹cym energii naszemu mózgowi. S³uchanie pewnego rodzaju dŸwiêków dzia³a pobudzaj¹co na mózg, przygotowuj¹c go do innego rodzaju aktywnoœci. Metoda ma zastosowanie u osób, u których stwierdza siê zaburzenia uwagi s³uchowej. Osoby z zaburzeniami uwagi s³uchowej wydaj¹ siê czasem puszczaæ informacje mimo uszu trzeba im np. 33

kilkakrotnie powtarzaæ pytania lub polecenia. Wa¿n¹ przyczyn¹ zaburzeñ uwagi s³uchowej mog¹ byæ silne prze¿ycia, urazy emocjonalne na ka¿dym etapie rozwoju. Tomatis uwa¿a³, ¿e w pewnym sensie uwaga s³uchowa jest chêci¹ do komunikowania siê jednostki z otaczaj¹cym œwiatem. Metoda Tomatisa to metoda usprawniania czynnego s³uchania. Oznacza to, ¿e u osób, u których stwierdza siê zaburzenia uwagi s³uchowej i lateralizacji s³uchowej, istnieje mo¿liwoœæ ich poprawienia. Terapia ta polega na s³uchaniu odpowiednio przygotowanego materia³u dŸwiêkowego przez specjalne s³uchawki, gdzie dŸwiêki podawane s¹ drog¹ powietrzn¹ oraz kostn¹. Program stymulacji obejmuje zazwyczaj od 30 do 60 seansów przeprowadzanych w 3 sesjach. Jeden seans to 120 min. Pierwsze sesje obejmuj¹ tzw. pasywn¹ fazê terapii, w czasie której stosowana jest najczêœciej muzyka gregoriañska i muzyka Mozarta filtrowana w odpowiedni sposób. Na dalszych etapach terapii wymagany jest aktywny udzia³ pacjenta, np. czytanie. Przed pierwsz¹ sesj¹ i po ka¿dej kolejnej przeprowadza siê ocenê audio-psycho-fonologiczn¹ (m. in. test uwagi i lateralizacji s³uchowej). W ramach projektu przeszkolona zosta³a nauczycielka El¿bieta Solka, która opiekuje siê szkoln¹ pracowni¹.

STRUKTURA OŒRODKA Od marca 2007 roku zmieni³a siê kadra kierownicza, dyrektorem Specjalnego Oœrodka Szkolno-Wychowawczego Nr 1 w Przemyœlu zosta³ Andrzej Berestecki, funkcjê wicedyrektorów pe³ni¹: Dorota Wiech- Iwaneczko, Monika Fortuna i Wojciech Rewer. W Oœrodku funkcjonuj¹ nastêpuj¹ce oddzia³y: ? Oddzia³y Przedszkolne dla upoœledzonych umys³owo w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz niepe³nosprawnoœci¹ sprzê¿on¹ i autyzmem ? Szko³a Podstawowa Nr 7 dla upoœledzonych w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym i klasy dla dzieci z niepe³nosprawnoœci¹ sprzê¿on¹, autyzmem, niepe³nosprawnoœci¹ ruchow¹ i inne ? Gimnazjum Nr 8 dla upoœledzonych w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym i klasy dla dzieci z niepe³nosprawnoœci¹ sprzê¿on¹, autyzmem, niepe³nosprawnoœci¹ ruchow¹ i inne ? Zsadnicza Szko³a Zawodowa dla upoœledzonych w stopniu lekkim o kierunkach: œlusarz, krawiec, kucharz ma³ej gastronomii ? Szko³a Specjalna Przysposabiaj¹ca do Pracy dla upoœledzonych w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz niepe³nosprawnoœci¹ sprzê¿on¹ ? Warsztaty szkolne dla kierunku: krawiec, kucharz i œlusarz ? Placówka Ca³odobowa Specjalnego Oœrodka Szkolno-Wychowawczego Nr1 - internat dla ch³opców ? Biblioteka ? Œwietlica ? Zespó³ Psychologiczno-Pedagogiczny

RADA PEDAGOGICZNA

RADA RODZICÓW

DYREKTOR SZKO£Y

SAMORZ¥D OŒRODKA

ODDZIA£Y PRZEDSZKOLNE DLA UPOŒLEDZONYCH

WICEDYREKTOR d/s. S.P i GIMNAZJUM

WICEDYREKTOR d/s. ZSZ SSPdP i GIMNAZJUM

WICEDYREKTOR d/s. ZESPO£ÓW ul.BASZTOWA

G£ÓWNY KSIÊGOWY

Sekretarz Oœrodka d/s. kadr

Kierownik Warsztatów

Zespó³ Nauczycieli klas autystycznych i ze sprzê¿eniem

Kierownik Admin. Gospodarczy

Pracownicy Pedagogiczni

Zespó³ Wychowawców SOWS

Dzia³ Ksiêgowoœci

Pracownicy Admin. Obs³ugi

Pracownicy Pedagogiczni Warsz.

Oddzia³y Przedszkolne

Gara¿e

Sala Gimnastyczna

Pracownicy Admin. Obs³ugi

Pracownik Pedagogiczny SOSW

Konserwatorzy

Biblioteka

Pralnia

Intendent

Kierowca

Kierownik Œwietlicy Szkolnej

Palacze ul.Basztowa

Pracownicy Obs³ugi

Palacze ul.Kopernika

Wychowawcy Œwietlicy

Magazyn Art. Spo¿ywzych

Gabinet Lekarski

Izolatka

UMYS£OWO W STOPNIU UMIARKOWAN LUB ZNACZNYM ORAZ NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ Kuchnia

Struktura organizacyjna SOSW Nr 1 36

ODDZIA£Y PRZEDSZKOLNE DLA UPOŒLEDZONYCH UMYS£OWO W STOPNIU UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM ORAZ NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥ I AUTYZMEM Oddzia³y przedszkolne powsta³y w 1991 roku na podstawie porozumienia Kuratora Oœwiaty w Przemyœlu oraz dyrektora ZOZ-u w Przemyœlu. Od roku 2001 oddzia³y funkcjonuj¹ w strukturze Specjalnego Oœrodka SzkolnoWychowawczego Nr 1 im. Marii Grzegorzewskiej w Przemyœlu. G³ównym za³o¿eniem przedszkola jest stworzenie placówki przyjaznej dzieciom i rodzicom, uwzglêdniaj¹cej jednostkowe tempo rozwoju ka¿dego dziecka.

Zajêcia dydaktyczne w przedszkolu

Przedszkole przyjazne dziecku to takie, które daje swoim podopiecznym mo¿liwoœæ rozwoju zainteresowañ, 37

talentów, zapewnia zaspokojenie potrzeby uznania, aprobaty, stwarza przyjazny klimat i daje poczucie wiêzi z innymi. Jednym ze sposobów budowania wspólnoty przedszkolnej opartej na wzajemnym porozumieniu dzieci, nauczycieli i rodziców a tak¿e œrodowiska lokalnego s¹ organizowane imprezy i uroczystoœci. Maj¹c to na uwadze nauczyciele organizuj¹ imprezy i uroczystoœci z udzia³em rodziców, dziadków, uczniów szkó³ miasta Przemyœla i okolic oraz innych zaproszonych goœci. Niektóre podejmowane inicjatywy zosta³y opisane w prasie lokalnej. Organizacja tych imprez i uroczystoœci w znacznym stopniu przyczyni³a siê do poszerzenia zakresu pracy przedszkola. By³o to mo¿liwe dziêki integrowaniu ró¿nych œrodowisk, zapraszaniu w³adz miasta Przemyœla, sponsorów, rodziców. Wyj¹tkowoœæ imprez, polega³a na wyzwoleniu w uczestnikach ducha spontanicznej zabawy. SZKO£A PODSTAWOWA NR 7 DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM, UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM I KLASY DLA DZIECI Z NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥, AUTYZMEM, NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ RUCHOW¥ I INNE Szko³a Podstawowa zapewnia uczniom zdobywanie wiedzy i nabywanie umiejêtnoœci oraz kszta³tuje jego osobowoœæ. Uczniowie poszerzaj¹ wiedzê o œwiecie, cz³owieku i jego ¿yciu, doskonal¹ kompetencje komunikacyjne, rozwijaj¹ zainteresowania zwi¹zane z poszczególnymi przedmiotami, 38

ucz¹ siê prawid³owych postaw moralno-spo³ecznych i patriotycznych. Treœci te realizowane s¹ na przestrzeni szeœciu lat nauki w szkole podstawowej i kontynuowane na trzecim etapie kszta³cenia - w gimnazjum. Szko³a Podstawowa dla Dzieci Upoœledzonych w Stopniu Umiarkowanym lub Znacznym powsta³a w lutym 1991 roku. Specyfika kszta³cenia uczniów w stopniu umiarkowanym lub znacznym polega na nauczaniu i wychowaniu ca³oœciowym, zintegrowanym, opartym na wielozmys³owym poznawaniu otaczaj¹cego œwiata – w ca³ym procesie edukacji. Edukacja uczniów opiera siê na indywidualnych programach edukacyjnych. Na ka¿dym etapie edukacyjnym w szkole podstawowej wyodrêbnia siê: zajêcia edukacyjne i zajêcia rewalidacyjne. GIMNAZJUM NR 8 DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM, UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM I KLASY DLA DZIECI Z NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥, AUTYZMEM, NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ RUCHOW¥ I INNE W programie pracy gimnazjum dla upoœledzonych umys³owo w stopniu lekkim na plan g³ówny wysuwa siê rehabilitacja, czyli kompensowanie, korygowanie, usprawnianie i dynamizowanie uczniów w taki sposób, aby mogli oni zdobywaæ wiadomoœci i umiejêtnoœci potrzebne do mo¿liwie pe³nej integracji spo³ecznej. Gimnazjum, wykorzystuj¹c indywidualne mo¿liwoœci uczniów, przygotowuje 39

ich do wyboru zawodu i do aktywnego uczestnictwa w ¿yciu spo³eczno - kulturalnym. Zindywidualizowanie procesu nauczania i jego wielopoziomowoœæ sprawia, ¿e ka¿dy uczeñ ma jednakowe szanse osi¹gniêcia sukcesu, wiary we w³asne si³y, a tak¿e przekonanie, ¿e opanowana wiedza i umiejêtnoœci bêd¹ przydatne w jego dalszej nauce i ¿yciu. ? G³ównym celem edukacji uczniów g³êbiej upoœledzonych jest rozwijanie autonomii, ich personalizacja, socjalizacja a tak¿e wyposa¿enie w umiejêtnoœci pozwalaj¹ce na: ? komunikowanie siê w sposób werbalny lub pozawerbalny, ? zdobycie maksymalnej samodzielnoœci i zaradnoœci ¿yciowej, ? uczestnictwo w ró¿nych formach ¿ycia spo³ecznego na równi z innymi. Edukacja uczniów g³êbiej upoœledzonych umys³owo polega na ca³oœciowej realizacji funkcji dydaktycznej, wychowawczej i opiekuñczej szko³y ze szczególnym uwzglêdnieniem specyficznych form i metod pracy, które dostosowane s¹ do indywidualnych mo¿liwoœci i potrzeb uczniów. Realizowane s¹ na zajêciach edukacyjnych i rewalidacyjnych. Nauka w gimnazjum trwa trzy lata. W zale¿noœci od indywidualnych potrzeb i mo¿liwoœci uczniów, mog¹ kszta³ciæ siê w do 21 roku ¿ycia.

ZASADNICZA SZKO£A ZAWODOWA DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM O KIERUNKACH: KUCHARZ MA£EJ GASTRONOMII, KRAWIEC, ŒLUSARZ W Zasadniczej Szkole Zawodowej Nr 3 uczniowie maj¹ mo¿liwoœæ wyboru nauki w zawodach: kucharz ma³ej gastronomii, krawiec, œlusarz. Zajêcia praktyczne kierunek krawiec i kucharz ma³ej gastronomii prowadzone s¹ w warsztatach szko³y, a kierunek œlusarz w Centrum Kszta³cenia Praktycznego. Uczniowie kszta³c¹cy siê w w/w zawodach pod kierunkiem bardzo dobrze wykwalifikowanej kadry nauczycieli zawodu maj¹ mo¿liwoœæ nabycia umiejêtnoœci praktycznych i teoretycznych w wybranym przez siebie zawodzie. Klasy zawodowe o profilu kucharz ma³ej gastronomii ucz¹ przestrzegania zasad higieny i BHP, przygotowywania potraw wg. przepisów, w³aœciwego gospodarowania produktami. Nauczyciele dbaj¹ o to, aby potrawy by³y smaczne i estetycznie wykonane. Uczniowie bior¹ czynny udzia³ w ¿yciu szko³y. W ramach integracji miêdzyszkolnej prowadzone s¹ spotkania, wigilie i okolicznoœciowe z Zasadnicz¹ Szko³¹ Gastronomiczn¹ w Przemyœlu. Absolwenci ZSZ po z³o¿eniu wymaganego egzaminu otrzymuj¹ dyplom potwierdzaj¹cy kwalifikacje zawodowe. Uczniowie na kierunku krawiec zdobywaj¹ wiedzê i umiejêtnoœci na zajêciach praktycznych i lekcjach technologii. M³odzie¿ odwiedza zak³ady odzie¿owe na terenie miasta 41

i w okolicy. Swoje prace prezentuj¹ na Targach przemyskich i podczas uroczystoœci szkolnych. Bior¹ udzia³ w konkursach „Najsprawniejszy w zawodzie krawiec”. Trzyletnie kszta³cenie koñczy siê egzaminem zewnêtrznym potwierdzaj¹cym kwalifikacje zawodowe.

Najsprawniejszy w zawodzie krawiec

Najsprawniejszy w zawodzie kucharz

Uczniowie na kierunkach œlusarz , zdobywaj¹ wiedzê i umiejêtnoœci w trzyletnim cyklu kszta³cenia. Zajêcia z teoretycznych przedmiotów zawodowych ( technologia,

rysunek zawodowy)

odbywaj¹ siê na terenie szko³y w przystosowanej do tego kierunku pracowni. Kszta³cenie praktyczne odbywa siê w Centrum Kszta³cenia Praktycznego. Tam pod kierunkiem nauczycieli zdobywaj¹ umiejêtnoœci praktyczne.

Zajêcia teoretyczne w pracowni na kierunku œlusarz

W celu pog³êbienia swoich wiadomoœci i umiejêtnoœci uczniowie uczestnicz¹ w wycieczkach organizowanych do zak³adów produkcyjnych oraz bior¹ udzia³ w konkursie „Najsprawniejszy w zawodzie œlusarz”. Trzyletnie kszta³cenie koñczy siê egzaminem potwierdzaj¹cym zdobycie kwalifikacji zawodowych. 43

SZKO£A SPECJALNA PRZYSPOSABIAJ¥CA DO PRACY DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM ORAZ NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥ Szko³a Specjalna Przysposabiaj¹ca do Pracy zosta³a utworzona w 2002 roku.

Wczeœniej m³odzie¿ z g³êbsz¹

niepe³nosprawnoœci¹ intelektualn¹ kszta³ci³a siê w oddzia³ach przysposabiaj¹cych do pracy w ramach Zasadniczej Szko³y Zawodowej. Szko³a Przysposabiaj¹ca do Pracy zapewnia kontynuacjê procesu edukacyjno – terapeutycznego po ukoñczeniu gimnazjum dla uczniów z niepe³nosprawnoœci¹ intelektualn¹ w stopniu umiarkowanym

znacznym

oraz

dla

uczniów

z niepe³nosprawnoœciami sprzê¿onymi. Kszta³cenie trwa trzy lata lecz w zale¿noœci od specyficznych potrzeb i mo¿liwoœci ucznia, cykl nauki mo¿e byæ wyd³u¿ony do 24 roku ¿ycia. Proces edukacji w Szkole Specjalnej Przysposabiaj¹cej do Pracy przebiega ca³oœciowo i realizowany jest na zasadzie ³¹czenia funkcji dydaktycznej, wychowawczej, opiekuñczej i profilaktycznej szko³y. W tym procesie uwzglêdniane s¹ specyficzne metody i formy pracy oraz zasady nauczania wykorzystuj¹ce wspó³czesn¹ wiedzê z dziedziny nauk spo³eczno – pedagogicznych. Nauka w Szkole opiera siê na indywidualnych programach edukacyjnych, opracowanych przez nauczycieli i specjalistów pracuj¹cych z uczniem. Okresowo dokonywana jest tak¿e ocena poziomu 44

funkcjonowania ucznia umo¿liwiaj¹ca modyfikowanie indywidualnego programu edukacyjnego i dostosowanie go do jego mo¿liwoœci oraz oczekiwanych osi¹gniêæ. Kszta³cenie uczniów w Szkole jest dostosowane do ich potrzeb edukacyjnych oraz mo¿liwoœci psychofizycznych i obejmuje: ? kszta³cenie ogólne umo¿liwiaj¹ce utrwalanie i poszerzanie

zakresu posiadanej

wiedzy i nabywania nowych

umiejêtnoœci, ? przysposobienie do pracy rozumiane jako: kszta³towanie

w³aœciwych postaw wobec pracy, przyswajanie podstawowej wiedzy o pracy i poznawanie typowych sytuacji zwi¹zanych z prac¹, uczenie wykonywania ró¿nych prac (porz¹dkowych i pomocniczych),oraz przygotowania do podjêcia aktywnoœci zawodowej lub „parazawodowej” w warunkach pracy chronionej, warsztatach terapii zajêciowej lub we w³asnym gospodarstwie domowym. Dzia³alnoœæ Szko³y Przysposabiaj¹cej do Pracy to oprócz zajêæ dydaktycznych i przygotowuj¹cych do pracy zawodowej, tak¿e atrakcyjne wycieczki, imprezy integracyjne i rekreacyjne, maj¹ce na celu kszta³towanie i utrwalanie zachowañ i nawyków ogólnie akceptowanych w spo³eczeñstwie.

WARSZTATY SZKOLNE DLA KIERUNKU KRAWIEC I KUCHARZ W warsztatach krawieckich uczniowie ucz¹ siê i wykonuj¹ us³ugi. Ich jakoœæ jest wysoka, a wykonane modele odzie¿owe maj¹ wygl¹d handlowy. M³odzie¿ nabywa umiejêtnoœci podczas przeróbek odzie¿y, typu skracanie spodni, spódnic, wszywanie zamków do spodni, spódnic, kurtek, obrêbianie firan, itp. Pracownie wyposa¿one s¹ w sprzêt krawiecki, posiadaj¹ maszyny podstawowe i specjalne, typu Overlok, komputerow¹ hafciarkê, ¿urnale, tkaniny i dodatki krawieckie. Dla uczniów , którzy chc¹ poszerzyæ wiedzê z zakresu krawiectwa organizowane s¹ zajêcia pozalekcyjne-„kó³ko krawieckie”. M³odzie¿ o profilu kucharz ma³ej gastronomii corocznie przygotowuje

wystawy

sto³ów

Wielkanocnych

i Bo¿onarodzeniowych, uœwietniaj¹ te¿ potrawami, ciastami i piêknie nakrytymi sto³ami uroczystoœci szkolne. Od kilku lat bior¹ udzia w Wojewódzkim Konkursie w Iwoniczu Zdroju – „Najsprawniejszy w zawodzie kucharz”, gdzie zajmuj¹ czo³owe miejsca.

PLACÓWKA CA£ODOBOWA SPECJALNEGO OŒRODKA SZKOLNO-WYCHOWAWCZEGO Nr 1 INTERNAT DLA CH£OPCÓW Internat jako placówka opieki ca³kowitej stanowi formê opieki pe³nej, pozwala na pog³êbienie pracy opiekuñczowychowawczej. Zobowi¹zany jest do zapewnienia najlepszych 46

warunków do wszechstronnego rozwoju wychowanka, w wielu wypadkach kompensowania braków wynikaj¹cych z niedostatków wychowawczych. Posiada swoiste dla siebie funkcje, formy i metody pracy. 1. Funkcja wychowawcza: -

dzia³ania wychowawcze skierowane na sferê emocjonalnomotywacyjn¹ zmierzaj¹c¹ do kszta³towania stosunku wychowanka do œwiata i ludzi, jego przekonañ i postaw, systemu wartoœci i celu ¿ycia, organizowanie form spêdzania wolnego czasu tj.: gry i zabawy ruchowe, rytmiczne, gry stolikowe, zajêcia manualne, zajêcia indywidualne z wychowankami, korzystanie ze œrodków masowego przekazu, zajêcia komputerowe, wycieczki krajoznawcze, organizowanie konkursów i uroczystoœci, rozwi¹zywanie problemów wychowawczych wyrabianie nawyków higienicznych,

2. Funkcja opiekuñcza: - dzia³ania zapewniaj¹ce korzystne warunki do ¿ycia, wypoczynku, dobrego samopoczucia i nauki, poradnictwa w sprawach osobistych. 3. Funkcja dydaktyczna: - dzia³ania skierowane na sferê intelektualn¹ osobowoœci, zwi¹zane ze wzbogaceniem wychowanków w wiedzê i rozwijanie zdolnoœci umys³owych, oraz doskonaleniem umiejêtnoœci 4. Funkcja spo³eczna zwi¹zana z uspo³ecznieniem wychowanków do ró¿nych prac na terenie placówki. 5. Funkcja administracyjno-organizacyjna i gospodarcza: - prowadzenie dokumentacji, kontrola obecnoœci w internacie, prowadzenie ewidencji wyjazdów do domu, poznanie warunków bytowych i materialnych rodziny wychowanków.

BIBLIOTEKA Biblioteka szkolna zajmuje siê: udostêpnianiem zbiorów, indywidualnym doradztwem w doborze literatury, udzielaniem informacji bibliotecznych, rzeczowych, tekstowych oraz bibliograficznych, informowaniem uczniów i nauczycieli o nowoœciach wydawniczych. Organizuje konkursy czytelnicze, prowadzi zajêcia z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej, bierze udzia³ w akcji „Ca³a Polska czyta Dzieciom”. Przechowuje i udostêpnia materia³y wypracowane przez nauczycieli w formach scenariuszy zajêæ, konspektów, publikacji, prezentacji multimedialnych itp...

ŒWIETLICA Œwietlica szkolna wspomaga rozwój dziecka, jego zdolnoœci, zainteresowania, jest miejscem oddzia³ywañ wychowawczych. Zapewnia wypoczynek, stwarza warunki do dzia³añ w grupie wiekowo zró¿nicowanej, w klimacie radoœci i twórczego dzia³ania. Organizuje zajêcia ruchowe, plastyczne, teatralne, przygotowuje uroczystoœci szkolne, rozwija czytelnictwo, stwarza odpowiednie warunki do ewentualnego odrabiania zadañ domowych. Zajêcia œwietlicowe ukierunkowane s¹ na: ? wyrabianie nawyków kulturowych i higienicznych ? wdra¿anie

zasad postêpowania moralnego, wspó³¿ycia i wspó³dzia³ania w grupie ? kszta³towanie postaw prospo³ecznych ? rozwijanie zdolnoœci i zainteresowañ 48

ZESPÓ£ PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNY Praca zespo³u psychologiczno-pedagogicznego, ³¹czy dzia³ania wielu specjalistów zatrudnionych w oœrodku. S¹ to pedagodzy, psychologowie, terapeuci, logopedzi.

Pomoc¹ objête s¹ przede

wszystkim dzieci i m³odzie¿ szkolna oraz ich rodzice.

Dzia³ania

terapeutycznych odbywaj¹ siê w ramach godzinach lekcyjnych na zajêciach socjoterapeutycznych, indywidualnych rozmowach z psychologiem i pedagogiem. Grupy dobierane s¹ na podstawie orzeczeñ z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznych oraz na podstawie wnikliwej obserwacji uczniów. S¹ to g³ównie uczniowie z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania.

POMOC MEDYCZNA W SZKOLE W Oœrodku od 1970 roku istnieje i dzia³a w gabinet lekarski. Obecnie opiekê pielêgniarsk¹ sprawuje Lucyna Krupa. Prowadzi dzia³ania profilaktyczne, s³u¿y uczniom pierwsz¹ pomoc¹, a tak¿e w razie potrzeby prowadzi uczniów do lekarzy specjalistów.

W pracy z uczniem na ka¿dym etapie kszta³cenia stosowane s¹ metody aktywizuj¹ce, wœród których najwiêksze znaczenie poznawcze i wychowawcze maj¹ metody problemowe oraz metody oparte na dzia³aniu. Zajêcia indywidualne jak i grupowe sprzyjaj¹ wieloaspektowemu rozwojowi uczniów, maj¹ na celu: wychowywaæ – rozwijaæ i kszta³towaæ w nich dyspozycje kierunkowe, decyduj¹ce o prawid³owym postêpowaniu, uczyæ – usprawniaæ funkcje instrumentalne, zw³aszcza wiedzê, umiejêtnoœci i sprawnoœci, inteligencjê i skutecznoœæ postêpowania, rewalidowaæ - rozwijaæ wystêpuj¹ce u tych dzieci nawet nieznaczne uzdolnienia. Oznacza to, ¿e zarówno w procesie wychowania i nauczania specjalnego, jak i w drodze specjalnych dodatkowych zajêæ (zabaw, gier, æwiczeñ, prac, spacerów) musimy oddzia³ywaæ na jego obecny stan i staraæ siê doprowadzaæ do po¿¹danych zmian. Osi¹gniêcie tych celów realizowane jest w ca³ym procesie dydaktycznym. Bardzo wa¿n¹ rolê odgrywaj¹ wycieczki dydaktyczno–wychowawcze zwi¹zane tematycznie z programem edukacyjnym, obchody uroczystoœci patriotycznych i imprezy okolicznoœciowe. Uczeñ ³atwiej zdobêdzie nowe sprawnoœci, wiedzê, ustali hierarchiê wartoœci, jeœli wyzwolimy w nim aktywnoœæ i pobudzimy jego emocje.

Dziêki

wyposa¿eniu szko³y w pracownie specjalistyczne, komputerowe oraz pomoce dydaktyczne uczniowie maj¹ szansê na efektywne i trwa³e opanowanie umiejêtnoœci.

ROZDZIA£ III ROZWIJANIE ZAINTERESOWAÑ I TWÓRCZA DZIA£ALNOŒÆ M£ODZIE¯Y „…Sztuka jest jednà z trzech rzeczy, które jak powietrze czy ziemia znajdujà siæ wszædzie dookoùa nas, lecz, nad którymi rzadko siæ zastanawiamy. Sztuka jest nie tylko tym, co znajdujemy w muzeach i galeriach (…) Moýemy powiedzieã, ýe sztuka jest obecna we wszystkim, co robimy dla przyjemnoúci swoich zmysùów…” (Read 1976 s.22)

Szkolna galeria obrazów „Evviva L’arte”

„…Stworzy³em Ciê jako istotê ani niebiañsk¹, ani ziemsk¹ […] abyœ móg³ samego siebie rzeŸbiæ i przezwyciê¿aæ…” Aktywnoœæ artystyczna wspiera rozwój i podnosi jakoœæ ¿ycia cz³owieka. Dzia³ania twórcze wykorzystuj¹ce ró¿ne techniki artystyczne i ich kombinacje rozwijaj¹ wyobraŸniê, empatiê, skuteczne komunikowanie siê. Poprzez jêzyk plastyki osoby zamkniête, nieœmia³e zaczynaj¹ prowadziæ dialog, pocz¹tkowo z samym sob¹, a nastêpnie otwieraj¹ siê na innych. Akt „tworzenia” dostarcza osobom niepe³nosprawnym intelektualnie poczucie w³asnej wartoœci. Proces ten umo¿liwia równie¿ roz³adowanie negatywnych emocji, napiêæ, ³agodzi je i pozwala przezwyciê¿aæ w³asne s³aboœci. A przede wszystkim daje mo¿liwoœæ ogl¹dania efektu finalnego bêd¹cego opowieœci¹ o sobie samym, o tym co siê myœli, prze¿ywa i jak postrzega otaczaj¹c¹ rzeczywistoœæ.

Prace uczniów

Jak¹ rolê spe³nia plastykoterapia? Aby uzyskaæ pe³n¹ odpowiedŸ wystarczy zatrzymaæ siê na chwilê przed „wytworami” – pracami i zanurzyæ bezgranicznie w ich szczer¹, radosn¹, przemyœlan¹ czasami zaduman¹ treœæ, a stawianie kolejnych pytañ okazuje siê bezcelowe.

„Galeria zdolnych”

Wszystkie wymienione ni¿ej osoby tworz¹ „galeriê zdolnych”, których mia³am przyjemnoœæ kszta³towaæ. Wspólnie prze¿ywaliœmy mniejsze i wiêksze sukcesy, bêd¹ce potwierdzeniem prze³amania w³asnych kompleksów, daj¹ce obraz „wyrzeŸbionych twórczo” osobowoœci (autorem tekstu jest Renata Torba – opiekun plastyczny, nauczyciel gimnazjum)

Na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹ nastêpuj¹ce konkursy i ich laureaci: ? „My Polska, My Naród Twój” – Ogólnopolski Konkurs

Plastyczny; Skierniewice 2001r. (P.Bratuœ – wyró¿nienie), ? „Rok Polski w Tradycji i Obyczajach” – III Ogólnopolskie

Biennale Plastyczne dla Dzieci i M³odzie¿y; Warszawa 2003r. (P.Bratuœ - nagroda), ? „Piêkno Beskidów i Bieszczadów” – VI Miêdzynarodowy

Konkurs Plastyczny dla Dzieci i M³odzie¿y; Gorlice 2003r. (Maciej Kopko – nagroda), 2006r. (wyró¿nienie), IX i X Konkurs Gorlice 2006r. T.Gorczyca – Grand Prix i 2007r. nagroda, ? „Zamki, Pa³ace, Dwory i Dworki w Otoczeniu Parków” – VII

Miêdzynarodowy Konkurs Plastyczny dla Dzieci i M³odzie¿y; Szczecin 2004r. (Monika i Maciej Kopko, M.Pieczyñska, B.Kie³basa, S.Kulikowska – wyró¿nienie), ? „S³owianie w Europie” – Miêdzynarodowy Konkurs Plastyczny;

Je¿owe 2005r. (M.Kopko – nagroda specjalna), ? „Razem w Europie” – projekt Zespo³u Szkó³ Artystycznych

w Egerze – Miêdzynarodowy plener malarski – Wêgry 2005r. (Monika i Maciej Kopko – nagroda), ? „To Co Piêkne Wokó³ Nas” – X Miêdzynarodowy Konkurs

Plastyczny; Toruñ 2005r. (Monika Kopko – wyró¿nienie), ? „Impresje Mickiewiczowskie” – Miêdzynarodowy Konkurs

Plastyczny; Toruñ 2005r. (E.Rejman, M.Kopko – wyró¿nienie), ? „Stary Kraków na Nowej Widokówce” – Ogólnopolski Konkurs

Plastyczny; Kraków 2007r. (D.Biegarczyk, M.Fostacz

wyró¿nienie), ? „Najpiêkniejsza

Kartka Bo¿onarodzeniowa” – 54

Wewn¹trzszkolny Konkurs Plastyczny pod patronatem pos³a Parlamentu Europejskiego dr A.Zapa³owskiego; Przemyœl 2007r. (nagroda dla uczniów: A.Bobko, T.Gorczyca, K.Szymczyszyn, M.Kisteczek, R.Pietrycki – wyjazd do Brukseli), ? „Galeria 7 A” – wystawa indywidualna malarstwa rodzeñstwa

Moniki i Maæka Kopko; Przemyœl 2005r. ? „Galeria 7 A” – wystawa zbiorowa malarstwa; Przemyœl 2006r.

(Monika i Maciek Kopko, A.Bobko, E.Rejman, T.Gorczyca, D.Biegarczyk, M.Pieczyñska, A.Bekiesz, P.Nowak, T.Jamróz,

Kartka Bo¿onarodzeniowa - kartkê wykona³a Agnieszka Bobko

Uczniowie w ró¿nym wieku i z ró¿nym stopniem niepe³nosprawnoœci maj¹ okazjê do zaprezentowania swoich talentów. Dowodem mog¹ byæ cykliczne konkursy plastyczne, wystawy prac tematycznych oraz wystêpy artystyczne i spotkania integracyjne.

Wystawa prac w szkolnej pracowni

Od wielu lat Eleonora M³ynarska nauczycielka plastyki przygotowuje uczniów do konkursów plastycznych. W zajêciach artystycznych stosuje æwiczenia, które spe³niaj¹ podstawowe funkcje plastyczn¹, poznawcz¹, rewalidacyjn¹ i wychowawcz¹. Najlepiej sprawdza siê metoda „przez zabawê do wiedzy”. Zajêcia plastyczne to przede wszystkim „budzenie” w ka¿dym dziecku ma³ego artysty, pozwalanie mu na eksperymenty i samodzielne szukanie najlepszego wed³ug niego œrodka wyrazu. W swoim wieloletnim dorobku mo¿e pochwaliæ siê licznymi sukcesami: ? Ogólnopolski Konkurs Plastyczny dla Dzieci i M³odzie¿y 56

Niepe³nosprawnej w Zamoœciu – udzia³ od 1990 do 2002r. / paru laureatów, nagrody g³ównej i wiele wyró¿nieñ/. ? Wojewódzki Festiwal Sztuki dla Dzieci i M³odzie¿y G³êbiej

Upoœledzonych Umys³owo w Lubaczowie od 2002roku – nagrody i wyró¿nienia. ? Biennale Twórczoœci plastycznej Dzieci i M³odzie¿y „ Ja i œwiat

w którym ¿yjê” Przemyœl –Centrum Kulturalne. W dniu 13 grudnia 2007 roku w Galerii 7A dzia³aj¹cej przy Podkarpackim Centrum Edukacji Nauczycieli otwarto wystawê prac plastycznych naszych uczniów. Prace pod has³em „Anio³y” zyska³y uznanie osób zawodowo zwi¹zanych ze sztuk¹.

„Anio³y”

Uczniowie wykonywali równie¿ prace plastyczne o tematyce œwi¹tecznej, które zosta³y m.i. zaprezentowane

w Wojewódzkiej

Bibliotece Pedagogicznej i w Centrum Kulturalnym w Przemyœlu. Nad powstaniem prac czuwa³y nauczycielki: M.Biczek, A.Jarzyñska, M.Kogus.

Wystaw prac Wielkanocnych

Nauczycielki Oddzia³ów Przedszkolnych ju¿ od najm³odszych lat przygotowuj¹ dzieci do obcowania ze sztuk¹. Przygotowywane s¹ równie¿ do wystêpów artystycznych

w imprezach integracyjnych

i cyklicznych. W bie¿¹cym roku w³¹czy³y dzieci do udzia³u w konkursach plastycznych: ? „Prezent dla mojego przyjaciela z Unii” 2008r. - og³oszony przez

czasopismo „Bli¿ej Przedszkola” - Jakub Domañski otrzyma³

nagrodê – wyró¿nienie, ? „Portret mojej mamy”- og³oszony przez wychowawców internatu, ? „Wielkanoc Polska – Ukraina 2008” - og³oszony przez Zwi¹zek

Ukraiñców w Polsce i Biuro Turystyczne Gromada oraz w konkursach - „Jak troszczymy siê o nasz¹ planetê ziemiê” i - „Poznajemy kulturê krajów UE”. ? W II Przegl¹dzie Ma³ych Form Teatralnych z okazji uczczenia

Dnia Godnoœci osoby Niepe³nosprawnej pod nazw¹ „ Wszyscy Razem” ? W III Festynie Integracyjnym „ Œwiêto Przedszkola”.

Zabawa integrayjna

Dzieci i m³odzie¿ maj¹ mo¿liwoœæ zaprezentowania swoich zdolnoœci i umiejêtnoœci aktorskich na ró¿nych festiwalach i spotkaniach integracyjnych. Od kilku lat zdobywaj¹ wyró¿nienia i nagrody na Wojewódzkim Festiwalu Sztuki dla Dzieci i M³odzie¿y G³êbiej Upoœledzonej Umys³owo w Lubaczowie, który odbywa siê w kategorii teatralnej i plastycznej. ? W festiwalu bior¹ udzia³ grupy z wielu Oœrodków specjalnych

z Podkarpacia prezentuj¹c bardzo ciekawe formy teatralne i wysoki profesjonalizm w obydwu kategoriach: ? I Wojewódzki Festiwal Sztuki Dla Dzieci i M³odzie¿y G³êbiej

Upoœledzonych Umys³owo w Lubaczowie – przedstawienie „Królowa Œniegu” (2002r.) ? II Wojewódzki Festiwal Sztuki Dla Dzieci i M³odzie¿y G³êbiej

Upoœledzonych Umys³owo w Lubaczowie – zajêcie III miejsca za przedstawienie pt. „Przebudzenie” (2003r.) ? III Wojewódzki Festiwal Sztuki Dla Dzieci i M³odzie¿y G³êbiej

Upoœledzonych Umys³owo w Lubaczowie – zajêcie II miejsca za przedstawienie pt. „Morza czar” (2004r.) Do wystêpów teatralnych przygotowywa³a uczniów nauczycielka Agata Bienia. Kolejne sukcesy zdobywali uczniowie pod kierunkiem nauczycielek: Aleksandry Zagulak, Ma³gorzaty Biczek, Ireny Szczepanowicz i Beaty Zaleskiej w: ? IV Wojewódzkim Festiwalu Sztuki Dla Dzieci i M³odzie¿y

G³êbiej Upoœledzonych Umys³owo w Lubaczowie – przedstawienie „Porwanie kury Korduli” – II miejsce (2005r.) 60

Fragment przedstawienia „Porwanie Kury Kurduli” ? V Wojewódzki Festiwal Sztuki Dla Dzieci i M³odzie¿y G³êbiej

Upoœledzonych Umys³owo w Lubaczowie – przedstawienie „Trzy œwinki” (2007r.) Ponadto zespó³ teatralny „S¹siedzi”

pod kierunkiem w/w

nauczycielek wyst¹pi³ na XVI Przegl¹dzie Szkolnych Form Teatralnych „Jaros³awski Kacperek”, nad

którym patronat obj¹³

rzeszowski teatr „Maska” z przedstawieniem „Brzydkie Kacz¹tko” zajmuj¹c I miejsce i nagrodê „Z³ote trzewiczki”. W przegl¹dzie Konfrontacje Zespo³ów Teatralnych Ma³ych Form „Antrakt” nasz Oœrodek reprezentowali m³odzi aktorzy z przedstawieniem: ? „Co siê wydarzy³o w indiañskiej wiosce ”(grupa „Przes³anie” 2007r.- opiekun A.Bienia) – zdobycie g³ównej nagrody. ? „Wszystko siê mo¿e zdarzyæ” (grupa „Przes³anie” 2008r.opiekun A.Bienia) –- nagroda rzeczowa za przedstawienie. 61

? „Z³ota Rybka” (grupa „S¹siedzi” 2008r.)- nagroda rzeczowa

za przedstawienie. Od 2002 roku do tradycji naszego Oœrodka wesz³y imprezy integracyjne z m³odzie¿¹ Gimnazjum Nr 1 w Przemyœlu, które zainicjowa³a nauczycielka Agata Bienia. Ka¿de spotkanie ma motyw przewodni i przes³anie maj¹ce na celu likwidacjê barier w kontaktach z osobami niepe³nosprawnymi. By³y to spotkania integracyjne pod has³em: ? „PrzyjaŸñ” (2002 r.) ? „Radoœæ to jest to” (2003 r.) ? „W lesie wcale nie jest pusto” (2004 r.) ? „Morze ³¹czy, morze brata” (2005 r.) ? „Afrykañskie pl¹sy” (2006 r.) ? „W indiañskiej wiosce” (2007 r.) ? „My Cyganie” (2008 r.)

Spotkanie integracyjne 62

Inn¹ form¹ spotkañ integracyjnych s¹ wystêpy artystyczne z cyklu „Wszyscy Razem” odbywaj¹ce siê na Zamku

Kazimierzowskim

w Przemyœlu, które powo³a³y do ¿ycia nauczycielki Agata Kaszuba i Beata Korba. Swoje umiejêtnoœci na scenie prezentuj¹ ró¿ne grupy zaproszonych osób. Dotychczas wystêpowa³y dzieci z Przedszkola Integracyjnego, uczestnicy Warsztatów Terapii Zajêciowej w Korytnikach, dzieci z Przedszkola Miejskiego Nr 13, Warsztaty Terapii Zajêciowej w Spó³dzielni Niewidomych „Start”, uczniowie Zespo³u Szkó³ Muzycznych, wolontariuszka ze Szwecji – Josefin Persdotter oraz uczniowie naszego Oœrodka.

Wychodz¹c naprzeciw oczekiwaniom i zainteresowaniom artystycznym uczniów Gimnazjum i Szko³y Zawodowej za³o¿ono Szkolny Teatr „Reparo”. Dzia³alnoœæ teatru zapocz¹tkowa³a przed 20 laty Maria Chuda nauczycielka jêzyka polskiego. Pocz¹tkowo dzia³a³ jako kó³ko zainteresowañ „Ma³ych Form Teatralnych”. Zainteresowanie t¹ form¹ aktywnoœci wœród m³odzie¿y by³o na tyle du¿e, ¿e zainspirowa³o do przekszta³cenia kó³ka w szkolny teatr. Trafia³o siê wielu zapaleñców, którzy chcieli rozwin¹æ tê formê twórczoœci, chêtnie wystêpowali na scenie i traktowali to jako wielk¹ przygodê. Obecnie Szkolnym Teatrem opiekuj¹ siê: Piotr Chuda i El¿bieta Kopañska. W debiutanckim wystêpie „Reparo” zdoby³ wyró¿nienie w Wojewódzkim Przegl¹dzie Teatralnym Szkolnictwa Specjalnego w sztuce „Zak³ad, czyli kto ma racje ?” Teatr poprzez praktyczne dzia³anie uczy m³odzie¿ prawid³owych i odpowiedzialnych postaw ¿yciowych oraz stwarza jej mo¿liwoœci do rozwijania osobowoœci i wyobraŸni.

Aktorzy teatru „Reparo” 64

„KANTYLENA” Nauczyciele stwarzaj¹

uczniom odpowiednie warunki do

rozwoju aktywnoœci i twórczej postawy. Daj¹ szansê wszystkim chêtnym na realizacjê ich zainteresowañ. Taka form¹ aktywnoœci twórczej by³ zespó³ muzyczno- wokalny „Kantylena”. Pocz¹tkowo by³a to grupa wokalno-taneczna, która rozpoczê³a swoj¹ dzia³alnoœæ w 1992 roku. Dwa lata póŸniej po raz pierwszy troje uczniów wziê³o udzia³ w festiwalu w Œrodzie Wielkopolskiej (sierpieñ 1994r.), a w paŸdzierniku w Jarocinie. Aran¿acje muzyczne do wykonywanych piosenek przygotowywa³ pan Jacek Marciñczak ze studia AGA – Centrum Kulturalne. Obydwa festiwale by³y sukcesem wykonawców z naszej szko³y i to spowodowa³o, ¿e m³odzie¿ chcia³a dalej kontynuowaæ swoja przygodê z muzyk¹. W celu doboru wiêkszej grupy dzieci zorganizowano przes³uchania dla wszystkich uczniów w szkole i wybrano dzieci uzdolnione muzycznie. Tak powsta³ zespó³ wokalno-taneczny „Kantylena”. Praca w zespole stwarza³a uczniom okazjê na spêdzanie wolnego czasu, uczy³a ich pracy i odpowiedzialnoœci za grupê. Dawa³a mo¿liwoœæ doskonalenia siê w dziedzinie muzyczno-wokalno-tanecznej, oraz dowartoœciowywa³a ich, daj¹c im poczucie sukcesu i przydatnoœci w ¿yciu spo³ecznym. By³a równie¿ ciekaw¹ form¹ o charakterze relaksacyjnym i terapeutycznym. Uczy³a m³odzie¿ odpowiedzialn o œ c i , s a m o d y s c y p l i n y, z d r o w e g o w s p ó ³ z a w o d n i c t w a i kole¿eñstwa. Cz³onkami zespo³u byli uczniowie i absolwenci szko³y z ró¿nym stopniem upoœledzenia umys³owego. Opiekunami zespo³u jak równie¿ instruktorami choreografii i aran¿acji byli nauczyciele: 65

Jadwiga Chajko-Bandrowicz i Wojciech Rewer. Dla zespo³u opracowano ponad 120 piosenek, które na sta³e wesz³y do jego repertuaru. Tworzy³y go piosenki dzieciêce, m³odzie¿owe, religijne, okolicznoœciowe oraz w³asne interpretacje polskich przebojów.

Wystêp zespo³u „Kantylena”

Dziêki wielkim staraniom ówczesnej wicedyrektor Oœrodka Barbary Godzieñ w pozyskiwaniu œrodków finansowych od sponsorów zespó³ móg³ dzia³aæ, rozwijaæ siê i kontynuowaæ swoj¹ pracê. Grupa posiada³a stroje i rekwizyty dobrane do ka¿dej choreografii. Ca³oœæ tworzy³a barwne widowisko i zawsze cieszy³a siê du¿ym aplauzem. W ci¹gu 14 lat swojego istnienia zespó³ i jego soliœci wystêpowali w wielu konkursach, festiwalach i przegl¹dach. Za osi¹gniêcia zespó³ „Kantylena” by³ wielokrotnie nagradzany i zajmowa³ czo³owe miejsca.

Do najbardziej presti¿owych konkursów nale¿y zaliczyæ: 1

Ogólnopolskie Prezentacje Artystyczne Dzieci i M³odzie¿y Niepe³nosprawnej w Jarocinie, ? nagroda g³ówna burmistrza miasta Jarocina dla

zespo³u „Kantylena”, ? specjalne wyró¿nienie Jury – Jarocin 2000.

Ogólnopolski Przegl¹d Twórczoœci Osób Niepe³nosprawnych

? „Integracja” w Kluczborku, ? zdobycie II miejsca w kategorii zespo³ów, prezentacja

programu „Szalona klasa”. 3

Miêdzynarodowe Prezentacje Artystyczne Dzieci i M³odzie¿y Specjalnej Troski Romanów Zdrój – Kraków,

Ogólnopolski Festiwal Artystyczny dla Dzieci i M³odzie¿y „Œpiewaj z nami” w Szczurowej k/Tarnowa, ? Grand Prix dla zespo³u, ? Grand Prix dla solisty Daniela Harlendera, ? oraz wyró¿nienia specjalne dla zespo³u w kategorii

wokalno-tanecznej. 5

Biesiada Wigilijna w Tarnobrzegu,

Ogólnopolski Festiwal Kolêd i Pastora³ek w Jaros³awiu,

Wojewódzki Przegl¹d Dorobku Artystycznego Szkó³ Specjalnych w Rzeszowie,

Wojewódzki Przegl¹d Dorobku Kulturalnego Oœrodków Specjalnych w Ustrzykach Dolnych,

Ogólnopolski Integracyjny Konkurs Piosenki Dzieciêcej „Tomaszowska Wiosna” w Tomaszowie Mazowieckim”, ? zdobycie Grand Prix na XXXI konkursie,

? zdobycie Grand Prix na XXXIV konkursie roku 2000, ? zdobycie 4 pierwszych miejsc w poszczególnych

kategoriach wiekowych oraz wyró¿nienie specjalne. 10 Festiwal Radoœci i Uœmiechu „Lajkonik” w Krakowie, 11 Konkurs wokalny „I Ty mo¿esz zaœpiewaæ” w Przeworsku, 12 Gala Piosenki Dzieciêcej w Przemyœlu, 13 Ogólnopolski Festiwal Wokalno-Instrumentalny Dzieci i M³odzie¿y Niepe³nosprawnej w Œrodzie Wielkopolskiej, 14 Ogólnopolski Festiwal Wokalno-Instrumentalny dla Dzieci i M³odzie¿y Niepe³nosprawnej w Przemyœlu, 15 Ogólnopolski Festiwal Dzieci Niepe³nosprawnych w Ciechocinku, 16 Oprawa wokalno-muzyczna rekolekcji wielkopostnych oraz innych uroczystoœci szkolnych koœcielnych z udzia³em uczniów naszego Oœrodka. Zespó³ wystêpowa³ w wielu imprezach integracyjnych, organizowanych przez ró¿ne instytucje na terenie Przemyœla, miêdzy innymi na przemyskim Rynku w imprezie organizowanej przez Urz¹d Miasta i Radio HOT pt. „Po¿egnanie lata”, na imprezie „Baw siê z nami” organizowanej przez Urz¹d Miejski i Fundacjê Rozwoju Ziemi Przemyskiej. Bra³ udzia³ w Wielkiej Orkiestrze Œwi¹tecznej Pomocy, tradycyjnie wystêpowa³ na spotkaniach op³atkowych organizowanych dla ludzi niepe³nosprawnych w Towarzystwie Walki z Kalectwem, Centrum Informacji Spo³ecznej w Przemyœlu, oraz w Klubie „Amazonek” i Klubie „Stalowych Serc”.

W maju 2004 roku zespó³ Kantylena wyjecha³ na wycieczkê do Geteborga w Szwecji. Celem wizyty by³o poznanie kultury i obyczajów zaprzyjaŸnionych z naszym Oœrodkiem sponsorów ze Szwecji. Najwiêkszym wydarzeniem dla zespo³u by³o nagranie w³asnej p³yty kompaktowej w profesjonalnym studio nagrañ.

Zespó³ „Kantylena” w studiu nagrañ

Dziêki systematycznej, ¿mudnej i zaanga¿owanej pracy nauczycieli – instruktorów prowadz¹cych zajêcia z zespo³em oraz uczniów, mo¿liwe by³o osi¹gniêcie znacz¹cych sukcesów na w/w ogólnopolskich konkursach, przegl¹dach i festiwalach. Nale¿y uznaæ je za wybitne i maj¹ce przede wszystkim wielkie znaczenie rewalidacji dzieci z upoœledzeniem umys³owym.

dla

REAKTYWACJA FESTIWALU WOKALNO–INSTRUMENTALNEGO Po jedenastu latach przerwy Ogólnopolski Festiwal Wokalno–Instrumentalny powróci³ na scenê dziêki staraniom dyrektorów, Andrzeja Beresteckiego, Doroty Wiech-Iwaneczko i Wojciecha Rewera. Reaktywacja nast¹pi³a w paŸdzierniku 2007 roku. Kolejny, czwarty ju¿ festiwal zaplanowany zosta³ na 15-17 paŸdziernik 2008 roku i w³¹czony zosta³ w plan programu obchodów 60-cio lecia SOSW Nr 1. IV Ogólnopolski Festiwal

Wokalno–Instrumentalny

dla osób

niepe³nosprawnych odbywa siê pod honorowym patronatem Wojewody Podkarpackiego - Miros³awa Karapyty, Podkarpackiego Kuratora Oœwiaty - Jacka Wojtasa, Prezydenta Miasta Przemyœla Roberta Chomy Celem Festiwalu jest: ? prezentacja i popularyzacja dorobku artystycznego

œpiewaj¹cych niepe³nosprawnych m³odych artystów, ? prezentacja

i popularyzacja wartoœciowego pod wzglêdem muzycznym i literackim materia³u repertuarowego dla dzieci i m³odzie¿y,

? promocja dzia³alnoœci instruktorów i nauczycieli

zajmuj¹cych siê formami wokalnymi. Jest pretekstem do spotkania osób, które s¹ wra¿liwe na problemy dzieci, którzy swoj¹ codzienn¹ prac¹ pomagaj¹ w œwiadomym 71

okazywaniu prze¿yæ przez osoby niepe³nosprawne. Festiwal w swoim zamierzeniu wspiera grupy wokalne oraz wokalno – instrumentalne poszukuj¹ce nowatorskich form. Spotkanie podczas festiwalu s³u¿yæ bêdzie wymianie doœwiadczeñ i refleksji o nas samych.

III Ogólnopolski Festiwal Wokalno Instrumentalny - 2007

„ANTIDOTUM” Inn¹ form¹ rozwijania zainteresowañ twórczych u m³odzie¿y jest redagowanie i wydawanie szkolnej gazetki „Antidotum”. Pomys³odawc¹ i koordynatorem prac nad miesiêcznikiem jest nauczyciel jêzyka polskiego Piotr Chuda.

Gazetka szkolna "ANTIDOTUM" Wydanie pierwszego numeru gazety poprzedzi³a wizyta w redakcji „ ¯ycia Podkarpackiego”,

podczas której uczniowie

poznali tajniki pracy dziennikarskiej. Wydaj¹c gazetkê, m³odzie¿ uczy siê wykorzystywaæ w praktycznym dzia³aniu zdobyt¹ wiedzê 73

i umiejêtnoœci, któr¹ naby³a na lekcjach. Celem publikowanej gazetki jest upowszechnianie informacji o wydarzeniach szkolnych i sukcesach Czas, który uczniowie spêdzaj¹ w œwietlicy daje mo¿liwoœæ odpoczynku po³¹czonego z twórcz¹ aktywnoœci¹. Z inicjatywy kierowniczki œwietlicy Izabelli Kuczyñskiej rokrocznie wychowawcy wraz z uczniami przygotowuj¹ kartki i ozdoby œwi¹teczne, które sprzedaj¹ na aukcji a dochód przeznaczaj¹ na zakup materia³ów niezbêdnych do pracy. Bior¹ te¿ udzia³ w Miêdzyœwietlicowym Przegl¹dzie Stroików Wielkanocnych, w którym zdobywaj¹ nagrody rzeczowe i dyplomy. W œwietlicy odbywaj¹ siê te¿ imprezy wynikaj¹ce z kalendarza: Miko³aj, Dzieñ Babci i Dziadka, Dzieñ Matki, Œwiêto Ziemi, Andrzejki i inne.

Aukcja kart i ozdób œwi¹tecznych uczniów ze œwietlicy szkolnej 74

PO PROSTU GOTUJ… M³odzie¿ ze szko³y zawodowej o profilu kucharz ma³ej gastronomii pod kierunkiem nauczycielek Agnieszki £ach, Teresy Blicharz, Magdaleny Morajdy-Mazur, Anety Burak

i Katarzyny

Ob³oczyñskiej bierze udzia³ w programie „Promocja zdrowia", którego celem jest uœwiadomienie najm³odszym uczniom szczególnej roli warzyw i owoców w ¿ywieniu. W okresie przedœwi¹tecznym Bo¿ego Narodzenia i Wielkanocy prezentowane s¹ wypieki i sto³y œwi¹teczne.

Œwi¹teczne sto³y

Takie wystawy sto³ów przygotowywane s¹ równie¿ z m³odzie¿¹ corocznie w Wojewódzkiej Bibliotece Pedagogicznej. Uczniowie prezentuj¹ estetycznie wykonane przez siebie wyroby 75

wed³ug ciekawych i nowatorskich pomys³ów. Wystawy s¹ przedsiêwziêciem pracoch³onnym i czasoch³onnym, ale efekt koñcowy jest imponuj¹cy i sprawia wszystkim zaanga¿owanym du¿o satysfakcji a ogl¹daj¹cym dostarcza ciekawych wra¿eñ. M³odzie¿ corocznie bierze udzia³ Wojewódzkim Konkursie „Najsprawniejszy w zawodzie kucharz”, odbywaj¹cym siê w Iwoniczu Zdroju, gdzie dwukrotnie ju¿ zdoby³a II miejsce. Konkursy „Najsprawniejszy w zawodzie kucharz” odbywaj¹ siê równie¿ w ramach integracji z Zespo³em Szkó³ Techniczno-Hotelarskich i Gastronomicznych w Przemyœlu.

Spotkania integracyjne 76

Spotkania integracyjne s¹ organizowane cyklicznie od 2002 roku. Odbywaj¹ siê w ró¿nej formie m.in. konkursów, spotkañ z okazji Œwi¹t Bo¿ego Narodzenia, Wielkanocnych oraz wycieczek. Konkursy sk³adaj¹ siê z dwóch etapów: pierwszy etap odbywa siê w Zespole Szkó³ Techniczno-Hotelarskich i Gastronomicznych w Przemyœlu i obejmuje czêœæ praktyczn¹ i teoretyczn¹. Druga czêœæ odbywa siê w Zasadniczej Szkole Zawodowej Nr 3 przy SOSW Nr 1 w Przemyœlu i obejmuje tylko czêœæ praktyczn¹. W ramach spotkañ integracyjnych organizowane s¹ wycieczki. Odpowiedzialnymi za spotkania s¹ nauczycielki: Magdalena Morajda-Mazur i Anna Szpak. Pod kierunkiem nauczycieli m³odzie¿ przygotowuje

wiele

uroczystoœci obchodzonych w szkole, miêdzy innymi: Wigiliê dla uczniów i nauczycieli, Œniadania Wielkanocne i uroczystoœci z okazji Dnia Edukacji Narodowej. Uczniowie bior¹ równie¿ udzia³ w wielu b a n ki e ta ch , sp o tka n i a ch o ko l i czn o œci o w ych i i n n ych uroczystoœciach organizowanych przez ró¿ne instytucje oraz w³adze miasta Przemyœla. Przygotowane przez nich

potrawy by³y

profesjonalnie podane i estetycznie udekorowane. W szkole dzia³a Ko³o Cukiernicze pod kierunkiem Agnieszki £ach i Teresy Blicharz. Udzia³ w zajêciach sprawia, ¿e uczniowie zdobywaj¹ dodatkow¹ wiedzê z zakresu cukiernictwa, a tak¿e nowe doœwiadczenia i umiejêtnoœci. Wizerunek szko³y promowany jest poprzez udzia³ w Przemyskich Targach Edukacyjnych. Prowadzenie ró¿nych form zainteresowañ to obowi¹zek i intensywne zajêcia, ale tak¿e przyjemnoœæ i satysfakcja dla

m³odych artystów, jak i dla nauczycieli. Prace artystyczne, publikacje, czy te¿ przedstawienia teatralne o du¿ych walorach artystycznych, prezentowane z wielk¹ pasj¹ przez m³odych twórców zapewniaj¹ im sukces, uznanie, a zas³u¿one brawa po udanym spektaklu daj¹ satysfakcjê wykonawcom i nauczycielom.

Spotkania integracyjne

ROZDZIA£ IV OSI¥GNIÊCIA SPORTOWE Wieloaspektowa praca z m³odzie¿¹ niepe³nosprawn¹ obejmuje równie¿ promocjê zdrowia i wychowanie fizyczne. Aby by³o to skuteczne nale¿y stosowaæ wszechstronnoœæ oddzia³ywañ; kszta³towaæ osobowoœæ, rozwijaæ zdolnoœci motoryczne i sprawnoœæ ruchow¹, przekazywaæ wiadomoœci o zdrowym trybie ¿ycia oraz prowadziæ dzia³ania wychowawcze. Realizacja tych za³o¿eñ sprawdzi³a siê i sprawdza w zajêciach sportowych. Na przestrzeni wielu lat m³odzie¿ bra³a udzia³ w corocznych Olimpiadach Specjalnych, Wojewódzkich Igrzyskach M³odzie¿y Szkolnej „Sprawni Razem”, Igrzyskach Sportowych Szkó³ Specjalnych, Ogólnopolskich Mityngach P³ywackich, Turniejach Pi³ki No¿nej i Koszykowej, Ogólnopolskich Biegach Prze³ajowych, startowa³a w rozgrywkach tenisa sto³owego, w których zdobywa³a czo³owe pozycje. Zawodnicy przygotowywani przez nauczycieli: Jolantê Ciciñsk¹, Tadeusz Marciñca, Macieja Zagulaka i Halinê Hyczkiewicz zdobyli wiele medali i nagród. Sukcesy ogólnopolskie da³y mo¿liwoœæ startu uczennicom w zawodach miêdzynarodowych: D.Bobowska w IX Œwiatowej Olimpiadzie w Stanach Zjednoczonych w New Haven zdoby³a br¹zowy medal, a J.Janiec w Europejskim Mityngu w Atenach w Grecji, srebrny medal. Udzia³ dzieci i m³odzie¿y we wszystkich imprezach mo¿liwy by³ dziêki powstaniu w 1995 roku w Przemyœlu Oddzia³u Polskiego Towarzystwa Sportowego „Olimpiady Specjalne”, które za³o¿y³a Jolanta Ciciñska. Sukcesy 79

zawodników przyczyni³y siê do powierzenia przez Polskie Stowarzyszenie Sportowo-Spo³eczne „Sprawni Razem” nauczycielce naszego Oœrodka Jolancie Ciciñskiej funkcji trenera kadry narodowej w p³ywaniu (Miêdzynarodowe Zawody w Graz w Austrii 12-16.07.1995r., Mistrzostwa Europy w P³ywaniu w Perpingionie we Francji 1-10.10.1995r.).

Olimpiady Specjalne

Kolejne pokolenia uczniów rozwijaj¹ sprawnoœæ fizyczn¹ pod kierunkiem nauczycieli wychowania fizycznego. Na szczególne wyró¿nienie zas³uguje zespó³ koszykarzy, który ma na swoim koncie liczne sukcesy:

? Udzia³ w Mistrzostwach Polski w Koszykówce Mê¿czyzn

organizacji PTS-S ”Sprawni Razem” – Cz³uchów 2004r. czwarte miejsce w Polsce ? Udzia³ w Mistrzostwach Województwa Podkarpackiego

w Koszykówce Ch³opców/Juniorzy organizacji PTS-S ”Sprawni Razem”- Frysztak 2004r. - tytu³ wicemistrzowski ? Udzia³ w dwumeczu miêdzypañstwowym organizacji PTS-S

”Sprawni Razem”

Czechy vs. Polska- Hradec Králové

/Czechy 2004r. - dwukrotne zwyciêstwo, udzia³ 5 zawodników Gladiatora ? Udzia³ w Mistrzostwach Polski w Koszykówce Mê¿czyzn

organizacji PTS-S ”Sprawni Razem” – Ustka 2005r. - br¹zowy medal / trzecie miejsce w Polsce ? Udzia³ w 14 dniowym obozie szkoleniowym kadry Polski B

w koszykówce mê¿czyzn organizacji PTS-S ”Sprawni Razem” - Zemplinska Szirawa/S³owacja 2005r. -powo³ania otrzyma³o 6 zawodników Gladiatora ? Udzia³ w dwumeczu Reprezentacja Polski B PTS-S ”Sprawni

Razem” – 1.BK Michalovce /juniorzy – Michalovice/S³owacja 2005r. - dwukrotne zwyciêstwo, udzia³ 6 zawodników Gladiatora ? Udzia³ w Mistrzostwach Polski w Koszykówce Mê¿czyzn

organizacji PTS-S ”Sprawni Razem” – S³upsk 2006r. br¹zowy medal / trzecie miejsce w Polsce ? Udzia³ w Mistrzostwach Œwiata w Koszykówce INAS-FID

Basketball World Championship 2006 – Jokohama / Japonia br¹zowy medal mistrzostw œwiata - udzia³ zawodnika (Artur 81

Kie³basa) i trenera (Piotr Chuda) UKS Gladiator ? Udzia³ w Mistrzostwach Polski w Koszykówce Ch³opców

–

Frysztak 2007r. - z³oty medal / pierwsze miejsce w Polsce ? Udzia³ w Mistrzostwach Polski w Koszykówce Mê¿czyzn

organizacji PTS-S ”Sprawni Razem” – Cz³uchów 2007r. srebrny medal - wicemistrzostwo Polski.

Trenerami i opiekunami dru¿yny koszykarzy s¹ Piotr Chuda i Janusz Rajski. Szczególne osi¹gniêcia uczniów w lekkoatletyce to: Wicemistrzostwo Polski w biegu na 1500 m -Zamoœæ 2005r.? (Maciej Kopko) –srebrny medal Trzecie miejsce w Mistrzostwach Polski w skoku ?

wzwy¿ -

Zamoœæ 2005r.- (Les³aw Kie³basa) br¹zowy medal Wicemistrzostwo Polski w skoku ? 82

wzwy¿ - Wroc³aw 2006r.-

(Hubert Kie³basa)-srebrny medal ? Pi¹te miejsce w biegu na 1500 m - Wroc³aw 2006r. (Maciej

Kopko) Ponadto Les³aw Kie³basa na Mistrzostwach Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie „Sprawni Razem” ustanowi³ rekord Polski w skoku wzwy¿ - 182 cm. Wielokrotnie uczniowie zdobywali czo³owe lokaty zwyciê¿ali na zawodach lekkoatletycznych rangi wojewódzkiej: W 2004 roku: I miejsce w biegu na 100 m - Angelika Chudzio I miejsce w skoku wzwy¿ - Barbara Kielbasa II miejsce w skoku wzwy¿ - Angelika Chudzio Szczególne osi¹gniêcie to równie¿ zdobycie w 2004 roku I miejsca w skoku wzwy¿ przez uczennicê Angelikê Chudzio na Igrzyskach Lekkoatletycznych w Rzeszowie dla szkó³ ponadgimnazjalnych. W 2005 roku: I miejsce w biegu na 100 m - Angelika Chudzio II miejsce w biegu na 100 m - Bernadetta Joniec I miejsce w skoku wzwy¿ - Barbara Kie³basa II miejsce w skoku wzwy¿ - Angelika Chudzio II miejsce w biegu na 800 m - Bernadetta Joniec Mistrzostwa Polski – Zamoœæ 2005r. – srebrny medal w biegu na 1500m Maciej Kopko, br¹z w skoku wzwy¿ Les³aw Kie³basa W 2006 roku: I miejsce w biegu na 100 m - Bernadetta Joniec II miejsce w biegu na 800 m - Bernadetta Joniec 83

I miejsce w skoku w dal - Anna Pamu³a Mistrzostwach Polski "Sprawni Razem"- Wroc³aw 2006r. – srebrny medal w skoku wzwy¿ Hubert Kie³basa, W 2007 roku: II miejsce w skoku wzwy¿ - Anna Szkarpecka II miejsce w biegu na 100 m - Anna Pamu³a II miejsce w skoku w dal - Anna Pamu³a Mistrzostwa Polski „Sprawni Razem” Zamoœæ - 2003r. z³oty medal, Zamoœæ – 2006r. br¹zowy

medal, Ciechanów 2007r. – srebrny

medal. W 2008 roku: I miejsce w biegu na 100 m - Paulina Pamu³a III miejsce biegu na 100 m - Dominika Pawlus I miejsce w biegu na 600 m - Dominika Miara III miejsce biegu na 600 m - Dominika Pawlus II miejsce w skoku wzwy¿ - Dominika Miara II miejsce w skoku w dal - Paulina Pamu³a II miejsce w wielobojach lekkoatletycznych - Anna Pamu³a.

Opiekunami i trenerami zawodników s¹ Renata Kowalik i Janusz Rajski. 84

Uczniowie pod kierunkiem Janusz Rajskiego równie¿ w pi³ce no¿nej odnosili zwyciêstwa: - Miêdzynarodowy Turniej „Podkarpacie Euro” w ramach kampanii „Respect” propaguj¹ce dzia³ania na rzecz tolerancji oraz skierowanej przeciwko przemocy i rasizmowi – Jaros³aw 2008r. – I miejsce. - Miêdzynarodowy Turniej Pi³karski – Jas³o 2008r. – I miejsce w turnieju tym najlepszym zawodnikiem zosta³ wybrany Jakub Dec

Uczniowie - zawodnicy SOSW Nr 1 uczestniczyli wielokrotnie w Mistrzostwach Polski „ Sprawni Razem” w pi³ce no¿nej i zdobywali tam czo³owe lokaty: ? Mistrzostwa Polski - Ostrowiec Œwiêtokrzyski 2003r. - z³oty

medal ? Mistrzostwa Polski – Zamoœæ 2005r. – br¹zowy medal ? Mistrzostwa Polski – Strzelce Krajeñskie 2006r.- srebro

? Mistrzostwa Polski - Ciechanów 2007r.- srebrny medal

Dru¿yna pi³karzy w sk³adzie: Grzegorz Zacharuœ, Adam Sroka, Artur Kie³basa, Rafa³ Kozak, Piotr B³oñski, Damian Banaœ, Jakub Dec, Krzysztof Jakubas, Waldemar Zio³o, Krzysztof Kaczmarz, Piotr Kie³basa prowadzona jest przez Janusza Rajskiego. Najwiêkszym sukcesem naszych uczniów w siatkówce by³o: ? Mistrzostwo Województwa 2005 rok w siatkówce mê¿czyzn

organizacji PTS-S Sprawni Razem /prowadz¹cy Piotr Paj¹k/ ? Vice Mistrzostwo Polski 2005 rok w siatkówce mê¿czyzn

organizacji PTS-S Sprawni Razem /prowadz¹cy Piotr Paj¹k/ ? Mistrzostwo Województwa 2006 rok w siatkówce mê¿czyzn

organizacji PTS-S Sprawni Razem /prowadz¹cy Janusz Rajski/ ? Vice Mistrzostwo Polski 2006 rok w siatkówce mê¿czyzn

organizacji PTS-S Sprawni Razem /prowadz¹cy Janusz Rajski/

ROZDZIA£ V DZIA£ALNOŒÆ NA RZECZ OŒRODKA POLSKIE TOWARZYSTWO WALKI Z KALECTWEM ODDZIA£ W PRZEMYŒLU

Powsta³o w czerwcu 1977 roku. Jego pierwszym prezesem zosta³a Maria Podkowa. Oddzia³ ten dzia³a do 1989 roku. Dzia³alnoœæ zosta³a reaktywowana dnia 20 stycznia 1994 roku. Prezesem zosta³ Andrzej Berestecki. Po przeprowadzeniu wszystkich formalnoœci 14.03.1994 roku PTWK Oddzia³ w Przemyœlu uzyska³ osobowoœæ prawn¹. Pocz¹tkowo na siedzibê Zarz¹du wybrano budynek Specjalnego Oœrodka Szkolno Wychowawczego Nr 1 w Przemyœlu przy ul. Kopernika 14. W marcu 1996 roku siedziba TWK zosta³a przeniesiona na ul. Barsk¹ 15 w Przemyœlu, gdzie znajduje siê do dzisiejszego dnia. Od momentu powstania TWK obejmuje opiek¹ dzieci i m³odzie¿ upoœledzon¹ umys³owo w ró¿nym stopniu, osoby autystyczne oraz ich rodziców. Organizuje dla nich turnusy rehabilitacyjne,

œwietlicê rehabilitacyjno - socjoterapeutyczn¹,

zajêcia

rehabilitacyjne na krytej p³ywalni, festiwale dla osób niepe³nosprawnych. Dziêki dotacjom Towarzystwa Walki z Kalectwem dzieci korzysta³y w ramach „Zielonej Szko³y” w Zatwarnicy, Ruszelczycach, na wakacjach w Iwoniczu Zdroju, Gdañsku, Ustroniu Morskim i Stegnie. 87

JAK WIELE ZAWDZIÊCZAMY INNYM Franciszek B³a¿owski – nauczyciel szko³y Zawodowej od 1992 roku wspó³pracuje z ludŸmi dobrej woli, którzy prowadzili ju¿ dzia³alnoœæ charytatywn¹ w Boliwii i Rumunii. ZaprzyjaŸnione osoby pochodz¹ ze Szwecji. Spotkanie ich by³o przypadkowe ale zaowocowa³o trwaj¹c¹ do dzisiaj wzajemn¹ i bezinteresown¹ wspó³prac¹ na rzecz niesienia pomocy ca³ej placówce , uczniom i ich rodzinom. Nasi przyjaciele ze Szwecji (tak ich nazywamy) przyje¿d¿aj¹ do naszego Oœrodka kilka razy w roku. Spe³niaj¹ pewnego rodzaju misjê spo³eczn¹. Bardzo interesuj¹ siê naszymi problemami i potrzebami, ciesz¹ siê osi¹gniêciami i tym, ¿e ich pomoc daje efekty. Uczniowie i ich rodziny

oraz wszyscy

potrzebuj¹cy otrzymali pomoc materialn¹ w postaci: ³awek szkolnych, krzese³, sto³ów, mebli, materacy, ³ó¿ek szpitalnych, sprzêtu medycznego, wózków inwalidzkich, chodzików, farb, odzie¿y obuwia, pomocy finansowej przeznaczonej na: wyposa¿enie mieszkañ dla rodzin, do¿ywiania, zakupu lodówek, narzêdzi, komputerów, telewizora, kserokopiarek, œrodków czystoœci, materia³ów biurowych i innych niezbêdnych pomocy. Nasi darczyñcy ze Szwecji rozszerzyli swoj¹ pomoc i przy wspó³pracy z TWK otworzyli pierwszy w Polsce „Sklep z drugiej rêki”. Mo¿na w nim zaopatrzyæ siê „za przys³owiow¹ z³otówkê” w potrzebne artyku³y i skorzystaæ z bezp³atnej wypo¿yczalni sprzêtu rehabilitacyjnego. W sklepie przy ul.Opaliñskiego (Os. Kazanów) pracuj¹ wolontariusze a dochód ze

sprzeda¿y przeznaczony jest na cele statutowe

Towarzystwa Walki z Kalectwem. 88

EDUKATOR W kwietniu 2002 roku z inicjatywy Teresy B³a¿ko, Ewy Szczepaniec i Agaty Mazurek powsta³o czasopismo Specjalnego Oœrodka Szkolno-Wychowawczego Nr1 w Przemyœlu o nazwie „Edukator”. Nauczycielki opracowa³y stronê graficzn¹ pisma, pisa³y artyku³y, zbiera³y materia³y, dokonywa³y korekty i przygotowywa³y do druku zgodnie z wymaganiami wydawcy. Pismo skierowane by³o do wszystkich pedagogów chc¹cych dzieliæ siê swoj¹ wiedz¹ i doœwiadczeniem. Nauczyciele ze szkó³ masowych czêsto korzystali z publikowanych materia³ów wykorzystuj¹c je w swojej pracy. Mieli równie¿ mo¿liwoœæ zamieszczania swoich artyku³ów. Kwartalnik wydawany

by³

Podkarpacki

przez

Oœrodek

Doskonalenia Nauczycieli w Rzeszowie Oddzia³ w Przemyœlu. „Edukator” by³ wizytówk¹ naszego Oœrodka, a jednoczeœnie pomoc¹ dydaktyczn¹ w

szczególnoœci

dla

n a u c z y c i e l i s t a ¿ y s t ó w, kontraktowych

innych

rozpoczynaj¹cych pracê w zawodzie.

WŒRÓD WIELU DRÓG – NAJPIÊKNIEJSZA WIEDZIE „NIEPRZETARTYM SZLAKIEM” (relacja hm Bronis³awy Frydlewicz opiekunki im. Stefana Starzyñskiego w naszym Oœrodku)

44 Dru¿yny Harcerek

Wszystkie dzieci - bez ró¿nicy, zdrowe czy niepe³nosprawne – odczuwaj¹ potrzebê uczestniczenia w ¿yciu spo³ecznym. Nie nale¿y zapominaæ, ¿e jednym z najwa¿niejszych warunków prawid³owego rozwoju m³odego cz³owieka jest przebywanie wœród rówieœników. Tak¹ mo¿liwoœæ stwarza harcerstwo. Tu wszyscy mog¹ zaznaæ prawid³owej radoœci, tu mog¹ czuæ siê równymi sobie. Program pracy dru¿yny uwzglêdnia mo¿liwoœci cz³onków dru¿yny. Wspiera program wychowawczy, rewalidacyjny i edukacyjny szko³y. W dru¿ynie harcerskiej oprócz zabawy, przyjaŸni i ró¿nych prze¿yæ, dziewczêta maj¹ mo¿liwoœæ pe³nego udzia³u

w ¿yciu dru¿yny. Maj¹

okazje wykazaæ siê swoimi zdolnoœciami i umiejêtnoœciami, co pozwala im czuæ siê szczêœliwymi, potrzebnymi i docenianymi. Na zbiórkach harcerskich stosowane s¹ ró¿ne formy pracy harcerskiej, takie jak: gawêda, piosenka, zabawy i pl¹sy, zabawy tematyczne, konkursy, spotkania z ciekawymi ludŸmi. Organizowane by³y kominki poœwiêcone bohaterowi dru¿yny oraz z okazji Dnia Myœli Braterskiej. Przez wiele lat dzia³alnoœci w naszej dru¿ynie utrwali³o siê wiele zwyczajów i obrzêdów oraz w³asnych tradycji. Wszystkie zwyczaje i obyczaje wzmacniaj¹ wiêŸ harcerki z dru¿yn¹ oraz wiêŸ pomiêdzy harcerkami. S¹ to zwyczaje wartoœciowe wychowawczo. Trudno sobie wyobraziæ harcersk¹ dzia³alnoœæ bez wycieczek, zwiedzania, poznania wci¹¿ nowych zak¹tków kraju. Idea wêdrowanie nie jest 90

obca naszej dru¿ynie harcerskiej. Od pocz¹tku swej dzia³alnoœci korzysta³a z ró¿nych form turystyki i krajoznawstwa. Wypracowa³a wiele sposobów i metod byæ wspó³¿yæ z przyrod¹, wêdrowaæ, biwakowaæ, poznawaæ ludzi i kraj. Bra³yœmy udzia³ w rajdach harcerskich o zasiêgu ogólnopolskim, takich jak: Harcerski Ogólnopolski Rajd po Ziemi Tarnobrzeskiej, Harcerski Ogólnopolski Rajd Œwiêtokrzyski, 3 Ogólnopolskie Rajdy „O góralsk¹ parzenicê” z zakoñczeniem w Nowym Targu. Najczêœciej jednak wêdrowa³yœmy po Ziemi Przemyskiej oraz okolicach Przemyœla. Bra³yœmy udzia³ w Harcerskim Rajdzie „Marzanna 2001”. Wychowanie harcerskie nigdy nie ogranicza³o siê do czterech œcian klasy, w której odbywaj¹ siê zbiórki, lecz obejmowa³o zarówno pracê wewn¹trz-organizacyjn¹, jak

i sprawy szko³y, a tak¿e wychodzi³o do œrodowiska. Bra³yœmy

udzia³ w ró¿nych formach zajêæ i uroczystoœci poza szko³¹, takich jak: ? uroczystoœci

Zawierzenia miasta Przemyœla w Roku

Jubileuszowym, w czasie których harcerki pe³ni³y „bia³¹ s³u¿bê”, ? udzia³ w uroczystoœciach z okazji rocznicy napaœci Zwi¹zku

Sowieckiego na Polskê, ? udzia³ w œwiêcie Hufca ZHP Ziemi Przemyskiej, ? udzia³ w przekazaniu Betlejemskiego Œwiate³ka Pokoju, ? udzia³ w apelu dru¿yn harcerskich Hufca Przemyœl oraz

w ognisku i przyrzeczeniu harcerskim, ? harcerki bra³y udzia³ we wszystkich „majówkach” harcerskich

w parku miejskim. 91

Inn¹ form¹ pracy harcerskiej s¹ biwaki. Wyje¿d¿a³yœmy na biwaki do Suœca, Kamionki oraz do Ruszelczyc. W ramach akcji „Grosik” z okazji Dnia myœli Braterskiej wszystkie harcerki przekaza³y swoje drobne grosiki z kieszonkowego jako wyraz braterstwa ze wszystkimi ludŸmi potrzebuj¹cymi pomocy. Harcerski Grosik, który wspomo¿e Centrum Zdrowia Dziecka, przekaza³yœmy do Komendy Hufca ZHP. Wa¿nym wydarzeniem dla harcerek by³ udzia³ w Ogólnopolskiej Pielgrzymce Harcerzy na Jasn¹ Górê. Has³o pielgrzymki „Ku przysz³oœci” po³¹czone by³o z 90 - leciem harcerstwa.

Program

pielgrzymki nawi¹zywa³ do tej rocznicy. Harcerska pielgrzymka to jakby rajd, obóz wêdrowny w gronie ludzi podobniemyœl¹cych. Na takiej wêdrówce panowa³a specyficzna atmosfera, radoœæ, wzajemna ¿yczliwoœæ. Ta wêdrówka ³¹czy³a zasady pielgrzymowania z obrzêdowoœci¹ i harcerskimi zasadami ¿ycia. Harcerki wróci³y silniejsze i pe³ne wra¿eñ.

Potwierdzeniem przyjêcia okreœlonych przez Prawo Harcerskie norm postêpowania oraz obowi¹zków i praw zawartych w Statucie, a tak¿e zwyczajów dru¿yny harcerskiej jest przyrzeczenie harcerskie. Przyrzeczenie harcerskie sk³ada siê na symbol zwi¹zany z ZHP (np. sztandar, krzy¿ harcerski) lub zwi¹zany z tradycjami narodowymi. Przyrzeczenie mo¿na te¿ sk³adaæ na ogieñ, na wschodz¹ce s³oñce. Nasze przyrzeczenie harcerskie odby³o siê w sali gimnastycznej w obecnoœci Dyrekcji Oœrodka, Szko³y, grona pedagogicznego ora ca³ej spo³ecznoœci szkolnej. Przyrzeczenie przyj¹³ instruktor Komendy Hufca ZHP specjalnie zaproszony na uroczystoœæ.

WSPÓ£PRACA Z TOWARZYSTWEM PRZYJACIÓ£ NAUK W PRZEMYŒLU Od wielu lat nauczycielka Oœrodka Ewa Œwitek aktywnie dzia³a w Towarzystwie Przyjació³ Nauk w Przemyœlu. Pe³ni w nim funkcje: cz³onka Zarz¹du TPN, cz³onka Komitetu Redakcyjnego "Biuletynu Informacyjnego" oraz Przewodnicz¹cej Sekcji Pedagogiczno-Psychologicznej. Dziêki Niej ukaza³y siê artyku³y opracowane przez nauczycieli z naszego Oœrodka omawiaj¹ce takie zagadnienia, jak: edukacja i rewalidacja uczniów niepe³nosprawnych intelektualnie, kszta³cenie i wychowywanie dzieci z ADHD, wczesne wspomaganie rozwoju dzieci, ¿ywnoœæ zdrowa i przetwarzana genetycznie, funkcja zabawy

i œrodowiska rodzinnego uczniów,

niedostosowanie spo³eczne i czynniki go warunkuj¹ce, twórcza aktywnoœæ dzieci niepe³nosprawnych, znaczenie biblioteki szkolnej 93

w SOSW Nr 1

w Przemyœlu. Dziêki wspó³pracy z TPN nauczyciele

SOSW Nr 1 anga¿owali siê w organizacjê konferencji, odczytów comiesiêcznych posiedzeñ Sekcji, przygotowywania wystaw plastycznych uczniów z Gimnazjum Nr 8 i Szko³y Przysposabiaj¹cej do Pracy oraz Zasadniczej Szko³y Zawodowej Nr 3. Wszystkie te cenne inicjatywy umo¿liwia³y dzielenie siê wiedz¹ i doœwiadczeniem na temat edukacji uczniów niepe³nosprawnych intelektualnie, uwra¿liwia³y osoby doros³e i m³odzie¿ na potrzeby ich niepe³nosprawnych rówieœników.

Na harcerskim szlaku

UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY GLADIATOR Dziêki programowi Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem w 2000 roku Piotr Chuda zak³ada Uczniowski Klub Sportowy „Galdiator”, w którym zostaje utworzona sekcja koszykówki ch³opców. W przeci¹gu 2 lat prowadzone s¹ specjalistyczne treningi, trenuje siê te¿ rekreacyjnie pi³kê no¿n¹, siatkówkê oraz poszczególne konkurencje z lekkiej atletyki. Efektem pracy ubieg³ych lat s¹ znacz¹ce sukcesy sportowe na arenach miejskich, wojewódzkich, ogólnopolskich i œwiatowych. Od 2005 r. UKS Gladiator zosta³ prawnie zarejestrowany. Funkcje prezesa obj¹³ Piotr Paj¹k, natomiast vice prezesami zostali Tomasz Dañko i Piotr Chuda.

Sekcje sportowe dzia³aj¹ce przy UKS

Gladiator objê³y nastêpuj¹ce osoby prowadz¹ce: ? koszykówka ch³opców – Piotr Chuda, Janusz Rajski, Piotr

Paj¹k ? koszykówka dziewcz¹t – Tomasz Dañko, Piotr Chuda ? lekkoatletyka – Renata Kowalik, Janusz Rajski ? siatkówka ch³opców – Piotr Paj¹k ? Ju-Jutsu – Tomasz Dañko

ZAKOÑCZENIE W ci¹gu 60 lat istnienia, przemyskie szkolnictwo specjalne przesz³o d³ug¹ drogê, od pojedynczej klasy poprzez specjalny zak³ad wychowawczy do struktury Specjalnego Oœrodka SzkolnoWychowawczego. Rozwój placówki mo¿liwy by³ dziêki ludziom, którzy w niej pracowali i pracuj¹ obecnie, którzy zabiegali i zabiegaj¹ o poprawê bazy lokalowej, œrodki finansowe gwarantuj¹ce sprawne funkcjonowanie placówki, o sprzêt i pomoce dydaktyczne. Dziêki tym staraniom rozwinê³a siê baza lokalowa, powsta³y nowe pracownie, organizuje siê wyjazdy na „zielone szko³y”, wycieczki, turnusy rehabilitacyjne, prowadzone s¹ zajêcia sportowe, kó³ka zainteresowañ i dru¿yna harcerska. Oœrodek pozyskuje sprzymierzeñców w pracy na rzecz dzieci ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi i mo¿e liczyæ na ich pomoc

i wsparcie.

O tym, ¿e Oœrodek spe³nia swoje funkcje œwiadcz¹ sukcesy odnoszone

w ró¿nych dziedzinach przez jego wychowanków.

Placówka cieszy siê szacunkiem i dobr¹ opini¹ spo³eczeñstwa. Mury szko³y opuszcza m³odzie¿ przygotowana do podjêcia trudu samodzielnego ¿ycia i w wiêkszoœci umiej¹ca znaleŸæ swoje miejsce w spo³eczeñstwie. Jest to zas³ug¹ dobrze przygotowanej i wysoko wykwalifikowanej kadry pedagogicznej, która z pe³nym oddaniem i poœwiêceniem pracuje na rzecz tych, których dotkn¹³ los.

sponsorzy …Wszêdzie s¹ „ludzie dobrej woli”, którzy chc¹ siê dzieliæ z innymi bardziej potrzebuj¹cymi. Trzeba tylko chcieæ tych ludzi znaleŸæ i poznaæ, skutecznie ich przekonaæ, nie chcieæ od razu za wiele, umieæ podziêkowaæ,

Rok 2000

SZWECJA - „RADA KOŒCIO£A” BANK ŒL¥SKI ODDZIA£ PRZEMYŒL FANINA- PRZEMYŒL CENTRUM KSZTA£CENIA USTAWICZNEGO W PRZEMYŒLU TERMPOL- PRZEMYŒL NIEZALE¯NE FORUM BIZNESU PRZEMYŒL ZAK£ADY P£YT PILŒNIOWYCHPRZEMYŒL NOWEX HANDEL - US£UGI PRZEMYŒL FRESKE - PRZEMYŒL URZ¥DZENIA CH£ODNICZE” KRUPA”

Rok 1999

Rok 1998

aby w nastêpnej potrzebie znów pomogli…

BUDOWA DRÓG I MOSTÓW JAROS£AW SZWECJA – RADA KOŒCIO£A TELEWIZJA POLSKA S.A. WARSZAWA PRZEWO NICY- PRZEMYŒL CZ¥STKIEWICZ ELIGIUSZ JAROS£AW PRZEMYSKIE CENTRUM DYSTRYBUCJI MIÊSA I WÊDLINPRZEMYŒL FRESKE- PRZEMYŒL ZPP -PRZEMYŒL TERMPO- PRZEMYŒL

FUNDACJA BANKOWA IM. LEOPOLDA KRONENBERGA WARSZAWA SZWECJA RADA KOŒCIO£ FAHO -¯URAWICA JÓZEF P£OSZAJ TREMPOL - PRZEMYŒL CENTRUM KSZTA£CENIA USTAWICZNEGO- PRZEMYŒL PRZEMYSKA DYSTRYBUCJA MIÊSA I WÊDLIN -PRZEMYŒL FRESKE- PRZEMYŒL URZ¥DZENIA CH£ODNICZE KRUPA ZPP - PRZEMYŒL NOWEX- PRZEMYŒL MAJKA ZDZIS URZ¥D CELNY- PRZEMYŒL REJONOWY URZ¥D POCZTYPRZEMYŒL FANINA PRZEMYŒL ELEKTROMECHANIKA- ZAK£AD PRODUKCYJNY SPRZÊTU OŒWIETLENIOWEGO – LIS FIRMA PRAWNICZA -PRZEMYŒL PERON- RZESZÓW

SZWECJA RADA KOŒCIO£A WÊGRZYNEK JÓZEF -SZWECJA EPUDD -KRASICZYN PROM SP ZOO MROZÓW CENTRUM KSZTA£CENIA USTAWICZNEGO - PRZEMYŒL PRZEDSIÊBIORSTWO HANDLOWOUS£UGOWE BOMI KO£CZ ZPP - PRZEMYŒL INFORES SP -PRZEMYŒL PRZEMYSKI KLUB ROTAMAÑSKI PRZEMYŒL TELEWIZJA POLSKA S.A. WARSZAWA WIES£AW WILEÑSKI -£ÓD

Rok 2002 Rok 2004

Rok 2001 Rok 2003

SZWECJA -RADA KOŒCIO£A PRZEDSIÊBIORSTWO IN¯YNIERYJNESOŒNICA PROM S.A. MROZÓW EKO -SAN- PRZEMYŒL PRZEMYSKIE CENTRUM DYSTRYBUCJI MIÊSA I WÊDLINPRZEMYŒL ZAK£ADY WYROBÓW POWLEKANYCH -SANWIL PRZEMYŒL FRESKE -PRZEMYŒL PRZEDSIÊBIORSTWO HANDLOWOUS£UGOWE BOMI- KO£CZ CENTRUM KSZTA£CENIA USTAWICZNEGO- PRZEMYŒL NOWEX- PRZEMYŒL ZPP- PRZEMYŒL FUNDACJA BANKOWA IM. L.KRONENBERGA WARSZAWA NBP RZESZÓW PRZEMYSKIE STOWARZYSZENIE KUPIECKIE

SZWECJA - RADA KOŒCIO£A AMBASADA KANADY WARSZAWA STOWARZYSZENIE KUPIECKIEPRZEMYŒL ZWI¥ZEK UKRAIÑCÓW W POLSCEZARZ¥D G£ÓWNY -WARSZAWA PRZEMYSKIE CENTRUM DYSTRYBUCJI MIÊSA I WÊDLINPRZEMYŒL PROM -MROZÓW SANWIL S.A. - PRZEMYŒL PRZEDSIÊBIORSTWO HANDLOWOUS£UGOWE BOMI KO£CZ PRZEDSIÊBIORSTWO ROBÓT IN¯YNIERYJNYCH I GEODEZYJNYCH -RADYMNO NOWEX -PRZEMYŒL FRESKE -PRZEMYŒL CENTRALA MATERIA£ÓW BUDOWLANYCH - PRZEMYŒL PIERNICKI JAN APTEKA PRYWATNAPRZEMYŒL CZUDEK WIES£AWA GAZDA BARBARA RAKOWSKI ANDRZEJ BAS POLSKA GO£¥BMIROS£AW PRZEDSIÊBIORSTWO HANDLOWO –US£UGOWER BOMI KO£CZ AGENCJA MAGARZ - £ÓD SZWECJA –RADA RODZICÓW ZAMOJSKA KORPORACJA ENERGETYCZNA ZAMOŒÆ GET JULIUSZ- PRZEMYŒL BIURO PROJEKTÓW BUDOWLANYCH PIOTRUŒ PAN- PRZEMYŒL BIURO TURYSTYCZNA GLOBUR PRZEMYŒL KARAŒ SYLWIA SPÓ£KA HALA PRZEMYŒL ELEKTROM PRZEMYŒL

Rok 2006 Rok 2007

Rok 2005

BANK PEKAO S.A. WARSZAWA FUNDACJA BANKOWA MARIANA KANTONA TWZK PRZEMYŒL TOWARZYSTWO KUPIECKIE PRZEMYŒL ZDANOWSKI MAREK JAB£OÑSKABARBARA CZUDEK WIES£AWA RAKOWSKI ANDRZEJ GAZDA BARBARA ROZMUS EL¯BIETA BAS POLSKA GRZANKA I MASE£KO KRAKÓW SPÓ£DZIELNIA MIESZKANIOWA METALOWIEC SZWECJA RADA KOŒCIO£A TELEWIZJA POLSKA S.A. WARSZAWA ZAK£AD ENERGETYCZNY ZAMOŒÆ GS „SCH” GRODZISKO DOLNE NADLEŒNICTWO KRASICZYN PRZEDSIÊBIORSTWO ROBÓT IN¯YNIERYJNYCH I GEODEZYJNYCH RADYMNO FIBRIS S.A. PRZEMYŒL PRZEMYSKIE CENTRUM DYSTRYBUCJI9 MIÊSA I WÊDLIN PRZEMYŒL PROM S.A. MROZÓW P£OSZAJ JÓZEF

SZWECJA RADA KOŒCIO£A CZUDEK WIES£AWA RAKOWSKI ANDRZEJ URZ¥D GMINY LASZKI PRZEDSIÊBIORSTWO ROBÓT IN¯YNIERYJNYCH RADYMNO HURTOWNIA OBUWIA „JÊDRUŒ” PRZEMYŒL ZJEDNOCZONE POLKI LONDYN AGENCJA MAGORT £ÓD¯ JÓZEF WÊGRZYNEM SZWECJA TWZK PRZEMYŒL TROJNARZ- BARSZCZYK DARIUSZ PRZEMYSL ZAK£AD ENERGETYCZNY ZAMOŒÆ HYDROGEODWIERT PICH LESZEK

RAKOWSKI ANDRZEJ CZUDEK WIES£AWA PUCH J.ZDZIEB£O PRZEDSIÊBIORSTWO ROBÓT IN¯YNIERYJNYCH -RADYMNO PRZEDSIÊBIORSTWO HANDLOWOUS£UGOWE BOMI KO£CZ ZAK£AD ENERGETYCZNY TARNÓW TWZK - PRZEMYŒL ALKOR- PRZEMYŒL FANINA -PRZEMYŒL CIENKO ARTUR BANK PEKAO S.A. FUNDACJA BANKOWA IM. MARIANA KANTONAWARSZAWA PROM SP ZOO -MROZÓW P£OSZAJ JÓZEF WÊGRZYNEK JÓZEJ SZWECJA DOMAÑSKI WITOLD KALATA HONORATA ZIOBER ZYGMUNT P¥CZEK JAN

Rok 2007

Rok 2008

BLACHARCZYK ANTONI KOWALSKI WITOLD HASS HENRYK BRODZISKA IRENA KARAPYTA MIROS£AW IWANECZKO DARIUSZ TOMAÑSKI PIOTR KUCHCIÑSKI MAREK £UKACIJEWSKA EL¯BIETA RZ¥SA MAREK MALICKI W£ODZIMIERZ POS£USZNY JACEK JANOWSKI MIECZYS£AW SZYMAÑSKI MACIEJ MAGDOÑ MA£GORZATA ZAPOTOCKI ANDRZEJ LEWICKI MACIEJ CHOLEWIÑSKI ZYGMUNT ŒNIE¯EK ADAM RYBOTYCKI ROBERT KRZYWO LESZEK £OZIÑSKI ADAM MORAWSKI WIES£AW OLESZEK RAFA£ BARTMIÑSKI JAN BUKOWSKI W£ADYS£AW CIKUJ ALEKSANDRA DYGUT JACEK HAYDER GRZEGORZ LEJA JÓZEF OLESZEK LESZEK PODHALICZ LUCYNA GOLEC JERZY KULAWIK TOMASZ STRZA£KOWSKI EUGENIUSZ KASZUBA LUDWIK ROBERT KRU¯EL JERZY JAN KULEJ RYSZARD ZALESZCZYK BOGUS£AW MAJGIER ZYGMUNT WIŒNIEWSKI WITOLD WO£OSZYN ZDZIS£AW ZAPOTOCKI JANUSZ

100

TRUBAS DAWID RAKOWSKI ANDRZEJ BODZIOCH DARIUSZ TWZK PRZEMYŒL ALKOR PRZEMYŒL JUTOWO PRZEMYŒL DAR SERC RZESZÓW GK GROUP DARIUSZ KOSTKA

WYKAZ PRACOWNIKÓW DYDAKYCZNYCH AKTUALNIE PRACUJ¥CYCH W OŒRODKU DYREKTOR SOSW Nr1 - ANDRZEJ BERESTECKI WICEDYREKTOR SOSW NR 1 - WOJCIECH REWER WICEDYREKTOR SOSW NR 1 - MONIKA FORTUNA WICEDYREKTOR SOSW NR 1 - DOROTA WIECH- IWANECZKO GAWE£ WIOLETTA GRODECKA-OPALUCH KATARZYNA GWARDIAN SYLWIA HABIL URSZULA ILASZ BART£OMIEJ JAKUBAS GRZEGORZ JARZYÑSKA AGNIESZKA JEDLIÑSKA MARIA JUCHA WOJCIECH JU WIK IWONA KASZUBA AGATA KAP£ON JOANNA KARBOWSKA JOANNA KANIA EL¯BIETA KEMPA LUCYNA KIELAR GRZEGORZ KIE£TYKA ZBIGNIEW KIE£TYKA DOROTA KOPEÆ ELZBIETA KOPERSKA JOLANTA KORPECKA- DYJAK SYLWIA KORBA BEATA KOWALCZYK MONIKA KOGUS MA£GORZATA KOPAÑSKA EL¯BIETA KOWALIK RENTA KOZIO£ LILIANNA KUNIEC ALICJA KRZYWDA BARTOSZ KUCZYÑSKA IZABELA LIWACZ ADAM £ACH AGNIESZKA

BANDROWICZ TOMASZ BERESTECKA BERNARDYNA BEMBENEK ANNA BAR EWA BERESTECKA MA£GORZATA BIENIA AGATA BICZEK MA£GORZATA BLICHARZTERESA BLATKIEWICZ EDYTA B£A¯OWSKI FRANCISZEK B£A¯KO TERESA BRYZEK JOANNA BURAK ANETA BURDZIAK DOROTA CURUL EL¯BIETA CABAN WANDA CHUDA PIOTR CUPAK JOANNA CHARCHALIS-BUDZINSKA ANETA CHOR¥¯YKIEWICZ MA£GORZATA CZEKAÑSKA JOANNA CZUCHMAN MA£GORZATA DAÑKO TOMASZ DOBOSIEWICZ MA£GORZATA DOMAGALSKA ANNA DOMAÑSKA IWONA DUTKA WOJCIECH FAC SABINA FEDYK MONIKA FIGLARSKA RENATA FRYDLEWICZ AGNIESZKA FRYDLEWICZ- URBANEK ANNA

101

SOKO£ANKO ADAM SZAFRAN ANNA SKOWRONEK EDYTA SOLAK WIOLETTA SOLKA EL¯BIETA STYRANKA- KONIUSZY MONIKA SZCZEPANOWICZ IRENA SZCZEPANIEC EWA SZPAK ANNA SZTURM-MENDYCHOWSKA MA£GORZATA SZUME£DA ZOFIA ŒWITEK EWA TORBA RENATA TYMCZYSZYN MAGDALENA TURKO ANNA WAJDA JOLANTA WÊGLIÑSKA-SZCZYGIELSKA JULITA WILAMOWSKA S£AWA WILAMOWSKI ALEKSANDER WOJTOWICZ ALINA WOLAÑCZYK BARBARA WO£CZYK TOMASZ WO NICKI JAN ZAGULAK ALEKSANDRA ZAGULAK MACIEJ ZALESKA BEATA ZALESZCZYK ANETA

MACH ARKADIUSZ MACH RAFA£ MACIAK PRZEMYS£AW MACIO£EK EL¯BIETA MARCINIEC TADEUSZ MAZUREK AGATA M£YNARSKA ELEONORA MADEJSKA-GAMADA EWA MAJGIER-D¥BEK DOROTA MALAWSKA EWELINA MAZUR DOROTA MAZUR MAGDALENA NIEÆKO MONIKA OB£OCZYÑSKA KATARZYNA OLCHOWA KRYSTYNA ORLEAN GERARD PAC£AWSKA JUSTYNA PAJ¥K PIOTR PELC DOROTA PIECHOTA EWA P£OCICA KATARZYNA PODKOWA BARBARA RAJSKI JANUSZ RYŒ WITOLD ROGA£A MARIA SABRAMOWICZ DOROTA SADOWY IRENA SEMAÑ MAGDALENA SKIBIÑSKA MARTA

WYKAZ PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI I OBS£UGI AKTUALNIE PRACUJ¥CYCH W OŒRODKU FRONC STANIS£AW FRONC STANIS£AWA GIERCZAK ALICJA GIRSKI JACEK HUMENIUK MA£GORZATA JANECZKO ANNA JANUSZKIEWICZ BARBARA KRAJEWSKA BARBARA KUCHARSKI W£ADYS£AW

BAR DANUTA BOGDAÑSKA BEATA BURDZY MA£GORZATA DACKO W£ADYS£AW FEDKÓW BOGUS£AW FEDKÓW DOROTA FERFECKA GRAZYNA FERUŒ ANNA FILIP ZBGNIEW

102

LEDOCHOWSKA GRA¯YNA LEWICKA EWA LIWEÑ EDYTA NOWAKOWSKA ANNA OLCHOWY BOLES£AW OLEŒ JANINA OLEŒ MA£GORZATA PARTRYKA MARIA PAWLISZAK PIOTR PIPSKI WITOLD PODBRO¯NA ANNA PUD£O ANNA PYŒ JOANNA ROGOWSKI STANIS£AW SOCHACKI KRZYSZTOF SZA£AJ BOLES£AW SZCZEPANIK ANDRZEJ SZYMASZEK DANUTA WIŒNIOWSKA DANUTA ¯Y£A MIECZYS£AW

103

SPIS TREŒCI WSTÊP.................................................................................................................... 3 PATRON OŒRODKA................................................................................................. 4 Rozdzia³ I DZIEJÓW SZKO£Y................................................................................... 7 Rozdzia³ II OSTATNIE DZIESIÊCIOLECIE..................................................................26 PRACOWNIE KOMPUTEROWE.......................................................................... 28

PEDAGOGIKA MARII MONTESSORI.................................................................. 29

NOWOCZESNE WYPOSA¯ENIE SAL DO TERAPII UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI

POTRZEBAMI EDUKACYJNYM..........................................................................

METODA TOMATISA-STYMULACJA AUDIO PSYCHOLINGWISTYCZNA........

33 STRUKTURA OŒRODKA..................................................................................... 35

ODDZIA£Y PRZEDSZKOLNE DLA UPOŒLEDZONYCH UMYS£OWO W STOPNIU

UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM ORAZ NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥ I AUTYZMEM................................................................................ 37 SZKO£PODSTAWOWA NR 7 DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM,

UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM I KLASY DLA DZIECI Z NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥,AUTYZMEM, NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ RUCHOW¥ I INNE................................................... 38 GIMNAZJUM NR 8 DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM,

UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM I KLASY DLA DZIECI Z NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥,AUTYZMEM, NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ RUCHOW¥ I INNE................................................... 39 ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA DLA UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU

LEKKIM O KIERUNKACH:KUCHARZ MAŁEJ GASTRONOMII,KRAWIEC, ŒLUSARZ........................................................................................................... 41

104

SZKO£A SPECJALNA PRZYSPOSABIAJ¥CA DO PRACY DLA

UPOŒLEDZONYCH W STOPNIU UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM ORAZ NIEPE£NOSPRAWNOŒCI¥ SPRZÊ¯ON¥........................................................... 44 WARSZTATY SZKOLNE DLA KIERUNKU KRAWIEC I KUCHARZ........................46

PLACÓWKA CAŁODOBOWA SPECJALNEGO OŒRODKA SZKOLNO-

WYCHOWAWCZEGO Nr 1 INTERNAT DLA CH£OPCÓW...................................

BIBLIOTEKA....................................................................................................... 48

ŒWIETLICA........................................................................................................ 48

ZESPÓ£ PSYCHOLOGICZNOPEDAGOGICZNY.................................................. 49

POMOC MEDYCZNA W SZKOLE.........................................................................49

RozdziałIII ROZWIJANIE ZAINTERESOWAÑ I TWÓRCZA DZIA£ALNOŒÆ M£ODZIE¯Y..................................................................................................... .......

? „KANTYLENA’’................................................................................................... 65 ? REAKTYWACJA FESTIWALU WOKALNO– INSTRUMENTALNEGO...................71 ? „ANTIDOTUM”................................................................................................... 73 ? PO PROSTU GOTUJ.......................................................................................... 75

RozdziałIV OSI¥GNIÊCIA SPORTOWE....................................................................79 RozdziałV DZIA£ALNOŒÆ NA RZECZ OŒRODKA.................................................... 87 ? POLSKIE TOWARZYSTWO WALKI Z KALECTWEM ODDZIA£ W

PRZEMYŒLU...87 ? JAK WIELE ZAWDZIÊCZAMU INNYM.................................................................88 ? EDUKATOR........................................................................................................ 89 ? WŒRÓD WIELU DRÓG

? NAJPIÊKNIEJSZA WIEDZIE

„NIEPRZETARTYM SZLAKIEM”......................................................................... 90 ? WSPÓ£PRACA Z TOWARZYSTWEM PRZYJACIÓ£ NAUK W

105

ADRESY KONTAKTOWE

SOSW NR 1

0 16 678 31 20

soswprzem@go2.pl SZKO£A PODSTAWOWA NR 7

0 16 678 24 08

szk7spec@poczta.onet.pl GIMNAZJUM NR 8 i ZASADZNICZA SZKO£A ZAWODOWA NR 3

0 16 678 31 80

gim8przem@poczta.onet.pl www.twkprzem.topworld.ogr/gim INTERNAT

0 16 678 24 28

www.przedszkole.d6.pl

106