WILKI
Dwie Siostry Historie prawdziwe Michał Figura ■ Aleksandra Mizielińska ■ Daniel MizielińskiSłowiński Park Narodowy
Na mapie zaznaczono miejsca, w których rozegrały się wydarzenia opisane w książce. Linią przerywaną oznaczono trasy wilczych wędrówek.
Gdańsk Gdynia
Lasy Wałeckie
Szczecin Bydgoszcz
Gorzów Wielkopolski
Zielona Góra
Bory Dolnośląskie
Drawieński Park Narodowy
Poznań
Olsztyn
Białystok
Wrocław
Kluczbork Opole
Puszcza Drawska Lasy Milickie strona 201 strona 39 strona 125 strona 89 strona 163
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy Puszcza Bydgoska
Toruń Płock Łódź
Kampinoski Park Narodowy
Warszawa
50 0 100 150 200 km strona 185 strona 7 strona 229
Węgierska Górka Bytom Zabrze Gliwice Rybnik Tychy Rzeszów Radom Lublin
Sosnowiec
Kielce Częstochowa
Kraków Katowice Ruda Śląska
Bielsko-Biała
Beskid Mały BŚląski eskid
Niecka Włoszczowska Tatry
Roztoczański Park Narodowy
© for the text by Aleksandra Mizielińska, Daniel Mizieliński and Michał Figura, 2022
© for the illustrations by Aleksandra Mizielińska and Daniel Mizieliński, 2022
© for this edition by Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2022
Wydanie I
ISBN 978-83-8150-222-1
wydawnictwodwiesiostry.pl
Wydawnictwo Dwie Siostry sp. z o.o. al. 3 Maja 2 m. 183, 00-391 Warszawa
redakcja: Karolina Iwaszkiewicz
korekta: Anna Mirkowska
konsultacja z zakresu fizyki: Łukasz Iwaszkiewicz
Książkę złożono krojami Mr Dodo i Mrs Exsul.
Wydrukowano na papierze Munken Polar Rough o gramaturze 120 g/m².
druk: OZGraf
Biblioteki, szkoły, przedszkola, księgarnie i inne instytucje zainteresowane ofertą specjalną zachęcamy do kontaktu z działem handlowym (marketing@wydawnictwodwiesiostry.pl, +48 577 888 278).
Michał Figura ■ Aleksandra Mizielińska ■ Daniel Mizieliński
Wydawnictwo Dwie Siostry
Warszawa 2022
WSTĘP
W tej książce znajdziecie prawdziwe historie wilków –Szeliny, Luny, Kampinosa, Junga, Miko i innych.
Opowiada je Michał Figura, który od 20 lat zajmuje się tropieniem i badaniem wilków i rysi.
Dwie wilcze rodziny – Grapa i Halny, o których zaraz przeczytacie – żyją tuż za oknami jego domu.
Wydarzenia, o których nam opowiedział, staraliśmy się odtworzyć najwierniej, jak to możliwe.
Dzięki nagraniom z fotopułapek wiemy, jak wyglądają nasi wilczy bohaterowie, co robią i jak się zachowują w swoim naturalnym środowisku.
Wiele obrazków w książce to przerysowane kadry z tych nagrań.
Dzięki namiarom z GPS dokładnie wiedzieliśmy, gdzie w danym czasie znajdowały się wilki z obrożami.
Dlatego gdy nie było nagrań z fotopułapek, mogliśmy odtworzyć opisywane przez Michała sytuacje, korzystając z Google Maps i Google Earth.
To lotnisko…
Tutaj był 5 marca o 4 rano.
Informacje pozyskane dzięki tropieniu wilków oraz badaniu ich zdobyczy i odchodów pozwoliły nam wypełnić luki w opowieściach Michała, wzbogacić je o wiele szczegółów i narysować to, czego nie mogliśmy zobaczyć.
Zobaczmy, czy były wtedy jakieś loty.
Michał Daniel
SZELINA
FUCH WRRRAAA WRRRRRRR
A co pan tu ogląda?
Tropię wilki. Wilki? Ale tu nie ma wilków. Od dawna.
Od 40 lat tu tnę porzeczki i nigdy żadnego nie widziałem.
Ale niech pan spojrzy: tu jest cały ciąg. Tam na śniegu będzie dobrze widać.
Ale tu są tropy. Zazwyczaj mają około 11–12 centymetrów długości.
A bo to nie takie proste zobaczyć wilka.
Długość kroku wilka wynosi 60–80 centymetrów.
Gdy wilk idzie, powstaje ciąg pojedynczych tropów, bo zwierzę stawia „łapę w łapę” (sznuruje).
Gdy porusza się szybciej (kłusem), jego tropy wyglądają tak:
To tropy jednego wilka, nie dwóch.
To tropy psa.
trop przedniej łapy (większy) trop tylnej łapy (mniejszy)
Wilki zwykle idą prosto przed siebie, za to psy często kluczą i zmieniają kierunek. A może to pies?
Nie, to nie pies. Chociaż przy pojedynczym tropie można się czasem pomylić, bo tropy niektórych dużych psów wyglądają prawie identycznie…
Takie same, tylko małe, wczoraj za domem widziałem… To mogły być szczeniaki?
Nie… Teraz, w styczniu, szczeniaki są już wielkości dorosłych wilków. A tegoroczne młode urodzą się dopiero w maju.
A… to pewnie ten pies Fabisiaków…
A te kupy, co się pan tam wcześniej na nie patrzył, to też wilków?
Tak. Zbieram próbki do badań.
Albo lis. Zostawia takie same tropy jak te, tylko dużo mniejsze.
*
…i obsikiwania. …drapania*…
To świetne miejsce. Im bardziej na widoku, tym lepiej.
Wilki znakują terytorium, zostawiając na nim swój zapach.
One tak na środku drogi robią?
Ale nie każdy wilk, robiąc kupę czy siku, znakuje teren. Robią to tylko wilczy rodzice.
Robią to za pomocą kupy…
Pozostałe wilki w grupie przykucają.
W ten sposób oznaczają granice swojego terytorium**…
…i zostawiają informacje dla członków rodziny – na przykład przy zdobyczy lub wodopoju czy w miejscu spotkań z młodymi.
**
To w końcu najbliżsi krewni.
No tak… psy też drapią ziemię i obsikują teren.
Wilczy rodzice, niezależnie od płci, sikają z uniesioną nogą.ciemna plama w miejscu, gdzie znajduje się gruczoł fiołkowy
beżowa sierść ciemniejszy grzbiet jaśniejszy brzuch typowy polski wilk czarna końcówka ogona
Ogon nigdy nie jest zawinięty.
Sierść.
Tu spędziły dużo czasu. Widać legowisko.
ruda sierść między uszami i na nich
wilk szary (Canis lupus)
Jesienią, zimą i wiosną wilki mają grubszą i dłuższą sierść, więc wydają się większe i potężniejsze.
Dorosły samiec waży 40–45 kg, a dorosła samica około 35 kg.
Latem, kiedy mają krótszą sierść, wyglądają bardzo szczupło.
Przyda się do badań DNA, tak jak kupa.
A tu resztki sarny, którą zjadły.
A co tam będzie?
Mam jeszcze kawałek do przejścia. Jakieś 150 metrów…
To chyba tamta kępa drzew.
A skąd pan w ogóle wiedział, żeby przyjechać akurat tutaj?
Jednej wilczycy z tej grupy założyliśmy obrożę z GPS-em.
Nie do końca… I tak sobie dała założyć?
Więcej śladów, mam nadzieję.
| 118
Smak dorosłości | 120
LUNA | 125
Z rączki do rączki | 127
Dzika sarna | 135
Powrót do lasu | 139
Grzybiarz wojownik | 151
Nie ma
Jak
Często
Biogramy
Zdjęcia
Wybrane
PODGATUNKI WILKA SZAREGO ( Canis lupus )
największy podgatunek wilka
najmniejszy amerykański wilk
wilk kanadyjski
dawny zasięg występowania wilków
największe podgatunki w Eurazji
wilk meksykański wilk iberyjski wilk apeniński wilk eurazjatycki wilk kaspijski wilk arabski wilk perski wilk algonkiński największy europejski wilk najmniejszy podgatunek wilka wilk leśny wilk arktyczny wilk syberyjski wilk rosyjskiWyją do księżyca, zjadają bohaterów bajek, szczerzą kły?
Nie takie wilki straszne! Wręcz przeciwnie – z tego komiksu dowiecie się, że to wspaniałe, fascynujące zwierzęta.
I przekonacie się, jak naprawdę wygląda ich życie.
Jak duże są wilcze terytoria? Jak wilki opiekują się swoimi szczeniakami? Czemu odbywają dalekie wędrówki?
W jaki sposób badacze je tropią i po co zbierają ich kupy?
Co stało się z Jungiem uwolnionym z wnyków, a co z Miko i Kampinosem, potrąconymi przez samochód?
Jak potoczyły się losy Luny – wilczego szczeniaka zabranego z górskiego szlaku przez turystów?
O tym wszystkim opowie wam Michał Figura. Zna te historie z pierwszej ręki, bo od lat zajmuje się badaniem wilków jako członek Stowarzyszenia dla Natury „Wilk”.
Patronat:
wydawnictwodwiesiostry.pl