116
117
BOUW
VASTGOED
Kumpen, complementaire bouwactiviteiten onder één dak
RENOVATIETECHNIEKEN
INFRA
TUNNELLING
vacaturesds
werkenbijkumpen.be
PPP
kumpenbe
118 Reportage: woonzorgcentrum hoevezavel II
Onzichtbare zorg Woonzorgcentrum Hoevezavel II integreert zich in wijk
V
rijdag 29 mei 2015 was het een heugelijke dag voor woonzorgcentrum Hoevezavel II in Lommel. Te midden van het rustige groen van Heeserbergen openden de deuren van de opvolger van Hoevezavel. Het oude woonzorgcentrum werd mede dankzij Van Belle & Medina Architects en aannemer THV Kumpen-Heijmans een nieuw en eigentijds WZC. Het oude woonzorgcentrum Hoevezavel, gelegen in het westen van Lommel, voldeed volgens het stadsbestuur niet meer aan de hedendaagse eisen en normen. De verwachtingen van de bewoners konden almaar moeilijker worden ingevuld. Het OCMW-bestuur moest daarom een keuze maken: renovatie van het oude gebouw of een nieuwbouw? Uiteindelijk koos men in Lommel voor optie twee. Geen goedkope optie met een prijskaartje van circa 17,7 miljoen euro, maar wel een duurzame oplossing.
De nieuwbouw speelt in op de vergrijzing van de bevolking. Eerder was het Kapittelhof, het woonzorgcentrum in het hartje van de stad Lommel, om dezelfde reden al gebouwd. De ligging van het woon- en zorgcomplex Hoevezavel II in de wijk Heeserbergen heeft een bijzondere kwaliteit. “Het is duidelijk geen anonieme, geïsoleerde locatie. Ze overstijgt de contouren van de site en wordt onderdeel van het landschap,” klinkt het bij Van Belle & Medina Architects uit Antwerpen.
Bindmiddel in de wijk
Het nieuwe woonzorgcentrum kreeg twee bouwlagen mee. Daardoor wordt het perfect opgenomen in de omgeving. De omliggende gebouwen hebben immers ook een beperkte bouwhoogte. Heeserbergen is een woonwijk met voornamelijk een grondgebonden karakter. Het stedelijk beeld wordt vooral bepaald door een- of tweelaagse woningen met een eigen tuin. Op termijn zal de site van het nieuwe woonzorgcentrum een belangrijke schakel worden tussen de verschillende woonbuur-
‘‘Het nieuwe
woonzorgcentrum kreeg twee bouwlagen mee. Daardoor wordt het perfect opgenomen in de omgeving
’’
119
Technische fiche Woonzorgcentrum Hoevezavel II - Lommel Bouwheer: OCMW Lommel Ontwerp: Van Belle & Medina architects - Antwerpen Studiebureau stabiliteit: Ney & Partners – Watermaal - Bosvoorde Stabiliteitscontrole: Seco - Brussel Raadgevend ingenieur technieken: RCR - Herent Bouwfysisch advies: Daidalos Peutz - Antwerpen Start werken: september 2013 Einde werken: juli 2015 Kostprijs: 17,7 miljoen euro Hoofdaannemer: THV Kumpen -Heijmans
Reportage: Woonzorgcentrum Hoevezavel II ten en voorzieningen in de buurt, waardoor er een zorgvriendelijke en levensloopbestendige wijk gaat ontstaan in Lommel. Het nieuwe woonzorgcentrum is niet enkel een thuis voor de bewoners, maar even goed een herkenningsplaats voor de inwoners van de stad Lommel. Het concept bestaat uit drie ‘losse’ delen. Samen vormen deze één geheel. “De schakeling van deze volumes is enerzijds een logisch gevolg vanuit de context en bestaande condities en anderzijds een vertaling van het programma in verschillende componenten. De volumes moeten werken als een samenspel van contrasten en tegenstellingen, van analoge
‘‘De doorgedreven detaillering van de architectuur was de uitdaging van dit project
’’
en homogene relaties, van balans en spanning. Ze genereren verschillende associatie, zonder dat de individuele elementen (gebouwen) hun identiteit en relatieve autonomie verliezen”, motiveren de ontwerpers. Het mooie is dat de drie volumes allen zo gepositioneerd zijn, dat het gevoel van open ruimte op de site gewaarborgd blijft. Samen zorgen de drie volumes er ook nog voor, dat er een soort van vierde volume ontstaat, een grote buitenruimte. “De doorgedreven detaillering van de architectuur was de uitdaging van dit project. Door de permanente werkvoorbereiding op de werf slaagden we hierin. Het was een intensief werk, maar het wierp
Deze materialen worden niet enkel gebruikt als omhulling, maar ook als onthulling stelt de architect van dienst. “De selectie van materialen is geen toevallige, maar een bewuste en weloverwogen keuze. Materialen die enerzijds complementair zijn en anderzijds verschillen in het tactiele en hun expressie. Baksteen is constructief en heeft een expressief karakter. Hout wordt als bekleding gebruikt en heeft een tactiel, warm, natuurlijk karakter. Daarnaast hebben de materialen nog andere sterke eigenschappen. Denk daarbij aan: stootvastheid, akoestische kwaliteit, enzovoort.” In het gebouw hangt er een gezellige, huiselijke sfeer. Eindeloze anonieme gangen zijn er bijvoorbeeld taboe. “Het gebouw is rijk in variatie en diversiteit. Het is een plaats met straten, pleinen, tuinen, publieke fa-
wel zijn vruchten af. Het resultaat mag zeker gezien worden”, stelt Patrick Poelmans, directeur uitvoering van Kumpen. De aannemer bouwde het project in tijdelijke handelsvereniging met Heijmans. De THV trad op als pilootaannemer. “We waren verantwoordelijk voor de coördinatie van het project. Verder hebben we meegedacht over het studie- en uitvoeringsconcept en hebben het geheel gestuurd.”
Drie materialen
Baksteen, hout en glas zijn de drie basismaterialen, die als een constante terugkomen in zowel het het exterieur als interieur van dit project.
ciliteiten en private leefruimten. Het is een plaats waar er meerdere mogelijkheden bestaan om van A naar B te gaan,” stelt men bij Van Belle & Medina Architects.
Twee kamertypes
Elke bewoner heeft zijn eigen kamer inclusief aangepast sanitair. ”Het woonzorgcentrum is de nieuwe thuis van zijn gebruikers. Ze brengen het dagelijks leven door en ze ontmoeten er familie en vrienden,” aldus nog het architectenbureau. In totaal zijn er 123 kamers in het centrum, op te delen in twee types: de panoramakamer en de loftkamer met een aparte badkamer en zicht op de patio. Beide types zijn 25 m² groot. Voor een kamer in Hoevezavel II betaal je om en bij 50 euro per dag. Opmerkelijk in het gebouw zijn zeker de gordijnen. Ze hebben alle kleuren van de regenboog. Gevolg: ze zorgen
121
Reportage: Woonzorgcentrum Hoevezavel II
zo voor een frisse en kleurrijke toets, een waar kunstwerk. In het woonzorgcentrum legt men de nadruk op leefgroepwerking, uitgebreide animatiewerking en interactie met de omgeving. “De publieke functies zijn opgevat als een vloeiende en open ruimte, terwijl de kamers alle individuele noden van de bewoners invullen. De architectuur creëert zo als het ware een kader, waarbinnen zowel plaats is voor het individuele leven als het gemeenschapsleven.” Ook de publieke ruimtes zijn duidelijk open opgevat. In het ontwerp van het woonzorgcentrum is er niet alleen rekening gehouden met de mobiele, fysieke en mentale restricties van de bewoners.
De ontwerpers dachten ook aan de 80 personeelsleden. Van Belle & Medina Architects: “Het gebouw beantwoordt aan alle praktische noden van het personeel. Denk aan korte afstanden of gemakkelijke toegankelijkheid voor rolstoelen en bedden.” Daarnaast is er ook alles aangedaan om de vrijwilligers en de mensen van de mantelzorg te voorzien van alle gemak van de wereld om hun taken optimaal te kunnen uitvoeren.” Aannemer Kumpen-Heijmans vatte de bouwwerken in 2013 aan. Bijna twee jaar later konden de 123 bewoners de overstap maken naar het nieuwbouwproject dat in hun tuin werd opgetrokken. “Tijdens de werken hebben de bewoners van het
oude woonzorgcentrum geen hinder ondervonden.” stelt Patrick Poelmans. Lommel profileert zich trouwens graag als de stad van de ‘Pure Energie’. Hoevezavel II speelt daar gretig op in. Zo zorgt onder meer de betonkernactivering voor een constante en aangename binnentemperatuur. Winter en zomer is het in Hoevezavel II 23 graden Celcius. Lekker warm dus, zoals de bewoners het graag hebben. De betonkernactivering in de vloerplaten van de verdiepingen is een mooie realisatie van THV Kumpen-Heijmans. Tekst: Daan Slingers Fotografie: Marc Sourbron
123