KUMULUS magazine - APRIL 2013

Ku

jaargan g 2 / n umm e r 1 / A P RIL 2013

k u m u lu s m a g a z i n e o v e r mu ziek b e e l d e n d e k u n s t da n s t h e at e r schrijvenenkunstverkennen

mu

lus Bedevaart naar de blues een culturele carrière voor iedereen

kun je schrijven leren?

Het fabuleuze fablab

1

Victor Hugo, Les Misérables

“Life is a theatre set in which there are but few practicable entrances.”

2

Jetze!

Coördinator Theaterschool

Eind Juni 1991, vertrouwde locatie, om de hoek, café Tribunal. Net afgestudeerd aan de Toneelacademie Maastricht. En daar zit je dan… wat nu? Goeie vraag! In het zuiden blijven of toch terug naar “het noorden”. Het werd ’t zuiden, het bourgondische leven tegemoet. Werk? Geen werk! Alles aanpakken dan maar, zo gaat dat en zo gaat dat nu nog steeds. Spelen, regisseren, doceren, je vak uitoefenen, ontdekken hoe mooi, hoe spannend, hoe vermoeiend soms ook op al die verschillende werkplekken.

Erachter komen dat toneel het mooiste vak op aarde blijkt te zijn. Niet zonder slag of stoot zijn we nu een onderdeel van Kumulus en mogen we met trots zeggen dat hier ‘de mooiste’ school van Nederland haar activiteiten aanbiedt. De Theaterschool van Kumulus, een school toegankelijk voor iedereen die wil toneelspelen, theatermaken, musicalles wil volgen en zijn of haar theatertalent wil ontwikkelen. Voor elk wat wils.

Ik geef leiding aan een bevlogen en gepassioneerd team. We zorgen er samen voor dat er professionele lessen en voorstellingen gemaakt worden waarin het talent tot zijn recht komt. Waar draait het om? Daar draait het om! Het kind, de jongere, de volwassene een plek geven op dat toneel. Met heel veel plezier, met heel veel kennis en vaardigheden. Dat is onze missie, onze kunst met een grote K. In dit derde Kumulus Magazine kun je lezen dat Kumulus meer is dan een ‘lessenfabriek’. Wederom diverse artikelen over gepassioneerde mensen die zich begeven op het gebied van de amateurkunst. Beeldend, dansend, muziek- of theatermakend, allemaal bij Kumulus. Graag laten we ons zien in de stad, op diverse plekken en podia, samen met diverse culturele partners en op weg naar MCH2018. Er valt natuurlijk nog wel een slag te slaan als je hoort dat Maastricht culturele hoofdstad voor iedereen moet worden. Een ambitie waar nog hard aan getrokken moet worden, voor ‘TouT Maastricht’. Toch ben ik ervan overtuigd dat als de juiste gezamenlijke registers open worden getrokken, de titel wordt binnengehaald.

Nu over het Kumulus Magazine; een genot voor het oog, een surplus voor ons aanbod.

Neem het interview met Sytha Bolt, kleinkunstenares uit vervlogen tijden, nu bezig met de post HBO studie Docent Theater aan de Toneelacademie. Lees haar bevlogen woorden of het artikel over Steffen Tijssens, die op zijn eigen enthousiaste manier in de ondersteuning van Kumulus bezig is. Verder het paspoortje van onze twee jongste Muziekschoolleerlingen, een artikel over Moderne dans, Kunstwerk in de Euregio, een nieuwe strip, column, overig nieuws, cursustips…

Afijn, teveel om op te noemen. Ik ga afsluiten. Veel plezier met ons derde Magazine.

3

6 EEN CULTURELE CARrIĂˆRE VOOR iedereen!

Eric Wetzels

4

16 moderne dans

ballet zonder keurslijf

20 achter de schermen

steffen tijssens

jaar gang 2 / nummer 1 / april 2013

26

inhoud 32

met de multomap tussen de i-pads Sytha Bolt

36 theater maken vraagt lef

Frans van Libergen

Cabaretduo Schudden

verder: 3 voorwoord / 10 feest / 12 vriendenboekje / 15 nieuws & tips / 25 strip bart / 31 column / 40 kunstwerk in de euregio: bijzonder brandscherm / 42 kunstplatvorm / 46 10 vragen aan: ingo dassen / 50 over de grens / 52 fab lab / 55 schrijven kun je leren / 59 need to know

5

kumu lu s /a lg e me e n

EENCULTURELE CARrIÈREVOOR iedereen! door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers

T

Dat kun je nooit alleen, is zijn stellige overtuiging. Vandaar

waarbij veel Maastrichtse culturele instellingen aanwezig

dat Wetzels er voorstander van is om samenwerking te

waren, tikte Eric Wetzels, directeur van Kumulus, Centre

zoeken en te creëren. Met het FabLab bijvoorbeeld. Of

Céramique en het Natuurhistorisch Museum collega Lex

poppodium De Muziekgieterij. Waar dat ook mag landen,

ter Braak van de Jan van Eyck Academie op de schouder. “Ik

de Lighthouse of Music, de afdeling pop, rock en jazz van

wilde hem toch zelf even vertellen dat het FabLab intrekt bij

Kumulus, mag volgens Wetzels nooit ver weg zijn. Waarom

Kumulus aan de Herbenusstraat en niet verhuist naar zijn

een Schrijversschool binnen de muren van Kumulus

academie. Wat niet wegneemt dat ik verder ook heel graag

houden als Centre Céramique met de bibliotheek een veel

met de Jan van Eyck wil samenwerken.” Het FabLab, een

natuurlijker biotoop is? Het komt er op aan verbanden te

laboratorium waar men op de toekomst preludeert door te

leggen, versterking te zoeken, het is immers dezelfde basis

experimenteren met driedimensionale printers, had het voor

die Maastricht Culturele Hoofdstad 2018 schraagt.

ijdens de Nieuwjaarsborrel van de Provincie Limburg,

het kiezen.

Je mag van een directeur van drie culturele instellingen ook Het FabLab brengt mensen over de drempel die anders nooit

niets anders verwachten, maar Wetzels hamert er op dat de

binnen waren gekomen. En biedt dus een uitgelezen kans

cultuur een belangrijke bijdrage levert aan de identiteit van

voor instellingen als Kumulus en Jan van Eyck om meer

de stad. “Zonder waren we nog een dorp”, zegt hij resoluut.

aandacht te trekken maar ook om het aanbod te verbreden.

Cursisten kunnen gebruik maken van de nieuwste print-

Eric Wetzels (Maastricht, Caberg, 1968) studeerde

technieken, anderzijds kunnen FabLab-voorman Frits Hoff

kunstgeschiedenis en archeologie aan de Universiteit van

en de zijnen cursussen ontwikkelen en via Kumulus

Amsterdam. Vanaf 1994 leidde hij archeologische projecten

aanbieden.

in het Duitse Rheinland en Brandenburg (voormalige DDR), voordat hij in 2000 als archeoloog in dienst trad van de

“We moeten anders gaan denken”, geeft Wetzels aan.

gemeente Maastricht. Hij stapte deels uit het veldwerk door

“Niets is meer vanzelfsprekend. We moeten steeds opnieuw

ook coördinator cultureel erfgoed te worden en drie jaar

vertellen waarom we er zijn en laten zien wat we doen.

later, in 2006, directeur te worden van het Natuurhistorisch

Tijdens de open dagen viel het me op dat we een mooi feestje

Museum en Centre Céramique. Sinds 2011 is hij ook

organiseerden binnen de muren van de instelling, alleen

directeur van Kumulus. Geen carrièreplanning maar

kwamen er niet genoeg mensen op af. Nou ja, als ze niet

toeval, lacht hij en nee, drie instellingen leiden vindt hij wel

binnen komen, zou ik zeggen: zet de schilderijen en beelden

voldoende.

op straat als je zo de aandacht wel kunt trekken. We moeten meer dan tot nu toe het geval is onze successen laten zien.”

6

Hij zal de laatste zijn om te beweren dat hij inhoudelijk tot de

7

‘WE willen jonge mensen iets bieden dat later tot rijkdom kan komen.’ 8

kumu lu s /alg e m e e n

finesses overal verstand van heeft. “En dat hoeft ook niet.

Maar om ervan te kunnen genieten is het wel van belang dat

Maar het is wel goed als je een brede culturele bagage hebt.

je met ooit zijn muziek in aanraking bent gekomen. Als je er

Mijn ouders namen me op vakantie vaak mee naar kerken.

helemaal geen weet van hebt, valt er ook niks te genieten.

Even los van het geloof, niet alleen de serene rust en de

Je hebt een culturele context nodig. Kunst en cultuur dragen

stilte vind ik heel mooi, ook de kerk als instituut vind ik erg

bij aan een rijker en beter leven; je word er een mooier mens

boeiend. Die heeft toch ruim 1500 jaar steun en houvast

van.” Kortom, hij gunt iedereen een culturele carrière.

gegeven. Als ik in Frankrijk kom, zoek ik nog steeds de kerken op, en ik hoef niet bij elk kapittel een beschrijving te

Hij ziet het als een missie om zoveel mogelijk mensen daarbij

hebben om ervan te kunnen genieten. Ik ben wellicht wat

ten dienste te zijn. Het aantal mensen dat jaarlijks bij Centre

recalcitrant op dat vlak. Had ik al in mijn studententijd. Ik

Céramique over de vloer komt (400.000 mensen), en het

ben ook afgestudeerd op de waterhuishouding bij de Minoërs

aantal cursisten bij Kumulus (4500) is groot, maar volgens

(de bewoners van o.a. Kreta in de Griekse Late Bronstijd).

Wetzels kan dat nog veel beter.

Ik dacht: natuurlijk moeten we alle beschilderde vazen tot

“Er zijn veel cursisten die hier al tientallen jaren rondlopen.

in detail beschrijven maar weten we eigenlijk wel hoe ze

We bereiken te weinig nieuwe mensen. Ik geloof niet

naar de wc gingen in die tijd? En wat bleek? Al in 1500 voor

dat we te duur zijn, concurrenten vragen vaak nog veel

Christus was er een doortrektoilet op de eerste verdieping

meer cursusgeld – en ik wil niet geloven dat mensen niet

met een afvoer naar de straat. De hele wc is in 3500 jaar

geïnteresseerd zijn.” Vandaar dat hij zelf model ging zitten

eigenlijk nooit geïnnoveerd, er komt nog steeds geen

bij beeldhouwen (en ook bij tekenen) en zijn verhaal liet

elektriciteit aan te pas en de zwaartekracht doet nog steeds

optekenen door het Zondagsnieuws. “Ik vond het goed

zijn werk.”

om eens te ervaren hoe het er aan toe gaat, je praat met cursisten en je kunt aan de buitenwereld vertellen hoe

De anekdote laat vooral zien hoe onconventioneel Wetzels

plezierig dat is.”

naar de dingen kan kijken. De waartoe-zijn-wij-op-aardevraag kan wat hem betreft niet vaak genoeg gesteld worden.

Om meer mensen te bereiken, wil Wetzels ook de gebouwen

De drie instellingen waarover hij de scepter zwaait, willen

aantrekkelijker maken, uitstraling verlenen. Zodat het pand

vooral ook jonge mensen iets bieden dat later tot rijkdom

aan de Herbenusstraat er meer uit gaat zien als een

kan komen. Inderdaad, zoals zijn eigen ouders hem vroeger

kunstencentrum dan als een school. Dat hoeft volgens

bij de hand namen. Maar hoe wek je een stad tot leven? Hoe

de directeur niet eens zo veel te kosten. “We hebben alle

geven we de culturele identiteit van een stad vorm, vraagt hij

creativiteit en vakmanschap die daarvoor nodig zijn in

retorisch. “Een archeoloog bijvoorbeeld haalt verhalen van de

eigen huis.” Wetzels wil de locaties St. Maartenspoort en

stad op uit het verleden, het is aan ons om die verhalen om

Herbenusstraat (er zijn geen plannen om een van beiden

te zetten in muziek, dans, theater, film, literatuur.” Een van

af te stoten) scherper profileren. Kumulus aan de oostkant

de functies van Kumulus is jezelf op een van deze vlakken te

moet bruisen van muziek en als de ruimte dat toelaat is elke

ontwikkelen. “Bij Kaleidoscoop bieden we in de wijken heel

(passende) muzikale partner welkom om zich aan te sluiten.

laagdrempelig zulke participatie aan. Het is zo belangrijk

Bij Centre Céramique gebeurt hetzelfde: diverse culturele

dat we niet meer zeggen ‘wil je iets doen?’ maar ‘wat wil je

en maatschappelijke partners zullen een plek vinden in

doen?’.” Kunsteducatie is volgens Wetzels te belangrijk om

dit culturele huis. Heel concreet is er al een plek voor RTV

vrijblijvend te zijn. “Je hoeft echt niet te weten wie Beethoven

Maastricht en Code 043 en zij zijn beiden erg enthousiast over

precies was om van zijn muziek te kunnen genieten.

de kansen. Net als verbindingsofficier Wetzels.

9

F e e s t,

Fees Fest Fête In de wandelgangen gonsde het al maanden; er zou een groot feest op stapel staan. Inmiddels is bekend dat er op zondag 2 juni in het MVV-stadion een enorm feest wordt georganiseerd voor alle amateurkunstenaars uit de Euregio. Samen kunnen ze alvast een voorproefje nemen op Maastricht Culturele Hoofdstad 2018. Feest, Fest, Fête!, heet het Euregionaal treffen. door Hélène Martinussen

A

tiental professionals binnen hun eigen regio te zoeken. Deze

zijn opgeroepen om zich aan te melden voor dit feest.

professionals spreken op hun beurt verschillende culturele

Het deelnemersveld varieert van individuele schilders

talen: ze zijn afkomstig uit diverse artistieke vakgebieden. Zo

en schrijvers tot koren, hip-hoppers, harmonieën en

doen onze ‘eigen’ Marc Huynen (Kumulus trompetdocent en

toneelverenigingen. Voorafgaand aan dit evenement is

bigband leider), uit de danswereld Ronald Wintjens en uit de

een werkweek gepland. Van 15 t/m 21 april worden profs

theaterwereld Inge Liefsoens mee. Maar ook chef-kok Mario

verbonden met amateurkunstenaars. Samen werken ze

Holtzhem uit Belgisch-Limburg is een van de professionals,

aan het centrale thema “Speaking in tongues” (een van

hij vertegenwoordigt de culinaire wereld. Deze professionals

de vier hoofd thema’s van Culturele Hoofdstad 2018).

gaan vervolgens met de amateurkunstenaars aan de slag

Het doel hiervan is om met de professionele bijdrage de

om tot een mooie presentatie te komen in het MVV stadion op

amateurkunstenaars tot een verrassende kunstzinnige

zondag 2 juni.

mateurkunstenaars en verenigingen uit de hele Euregio

presentatie te laten komen tijdens het grote feest.

Speaking in tongues – spreken in vele talen

10

Aanpak

Het thema van het Euregionaal Feest van de Amateurkunsten

De Euregio is ingedeeld in vijf gebieden: Nederlands-

is ‘Speaking in tongues’ ofwel ‘Spreken in vele talen’. Het

Limburg, Belgisch-Limburg, Regio Luik, Regio Aken, en

project laat met dit thema de variëteit aan talen in de Euregio

de Deutschsprachige Gemeinschaft in België. Voor elk

zien. Maud Douwes, operationeel manager, legt uit hoe er

gebied is een coördinator aangesteld. Voor Nederlands

voor gezorgd wordt dat men elkaar begrijpt.

Limburg is dat muziekpublicist en schrijver Jos Frusch.

“Bij het thema Speaking in tongues, moet het begrip ‘taal’

De coördinatoren hebben de opdracht gekregen om een

in de breedste zin van het woord worden opgevat. Niet alleen

kun s tacti e f/fe e s t!

F e s t, Fête!

t, t, e!

Feest, Fest, Fête!

zondag 2 juni

MVV Stadion Maastricht www.euregio2018.eu/amateur

de letterlijke talen die hier in de Euregio worden gesproken

regisseur verantwoordelijk voor de artistieke inhoud van

staan centraal, maar ook de artistieke talen zoals ‘olieverf op

het project. Hij wordt daarin bijgestaan door de Euregionale

canvas’, ‘klassieke dans’, of ‘dwarsfluit’. Ook via deze ‘talen’

coördinatoren en een heel team van professionals zoals

– die over de gehele Euregio identiek zijn - kan men zich

communicatiemensen, productieleiders etc. De organisatie

verbinden en met elkaar communiceren. Voor de organisatie

stelt alles in het werk om het doel van tienduizend

van het feest heeft het team veel vergaderd met allerlei

deelnemers te behalen.

mensen uit de Euregio. Tijdens deze vergaderingen is het Engels steeds vermeden…iedereen sprak in zijn eigen taal,

Na het Euregionaal Feest van de Amateurkunsten

en samen kwamen we er dan altijd uit. We hopen dat deze

hebben duizenden amateurkunstenaars en een vijftigtal

manier van communiceren ook gebruikt wordt tijdens de

professionals uit de Euregio Maas-Rijn contact met elkaar

Werkweek in april en op de dag van het feest in juni, indien

gelegd. Samen maken zij de Euregio aantrekkelijker voor

nodig aangevuld met handen- en voetentaal!“

haar bewoners zodat we met zijn allen trots zijn op de plek waar we wonen en er de culturele rijkdom van inzien.

Organisatie

Het Euregionaal Feest van de Amateurkunsten wordt georganiseerd door Bureau VIA2018.

REMEMBER SEPTEMBER

Dit doen ze samen met allerlei partners zoals KunstActief

Op 6 september 2013 zal bekend worden gemaakt welke

Maastricht en Tout Maastricht (beiden Kumulus). Het is een

stad zich Culturele Hoofdstad van Europa mag noemen

megaproject dat veel voorbereiding vraagt en waarvoor een

in 2018. Naast Maastricht dingen ook Eindhoven en

hele organisatie is opgetuigd. Sybrand van der Werf is als

Leeuwarden mee naar de kandidatuur.

11

ken a m j i w graag ! muziek

emilia

hop hop baike

12

muzie ksc hool /v r i e n de n boe k j e

Het vrienden bo ek je josephine

Op deze pagina stellen we onze twee jongste Muziekschoolleerlingen voor. Voilà, dat zijn de zusjes Emilia en Josephine Leistra. Mamma Ewa vertelt het een en ander over de meisjes maar het leukste is om henzelf aan het woord te laten. Dat laatste lukte met Josephine niet helemaal maar grote zus Emilia wilde wel het een en ander kwijt. door Zelinda Meli

Hoe heet je en hoe oud ben je?

Vind je het leuk om naar de Muziekschool te komen?

Ik heet Emilia en ben 5 jaar. En mijn zusje heet

Ja, heel leuk om hier naar toe te komen om piano te

Josephine en is 3 jaar.

leren spelen.

Waar woon je?

Welk vriendje of vriendinnetje wil je wel eens mee

Op St. Pieter.

naar pianoles nemen?

Met wie woon je allemaal in huis?

Met pappa, broertje Titus, mamma en Josephine.

Wat is je favoriete instrument?

Ik heb er twee. Piano en viool.

Wat is je favoriete liedje?

“Hop, hop, baike” is mijn favoriete liedje en Josephine zingt heel vaak “Hondje Boef”.

Ik wil graag mijn beste vriendinnetje Maxime meenemen en Josephine wil Louis graag in de les erbij hebben.

Heb je al eens voor publiek opgetreden?

Nog niet met piano want ik heb pas twee maandjes les maar wel met ballet en dat vond ik heel leuk.

Oefen je vaak thuis op de piano?

Ja elke dag. (Mamma voegt toe dat de vleugel in de

Wie is je favoriete muziekjuf?

woonkamer staat en de meisjes vaak al om half acht

Juf Marli van de Muziekschool natuurlijk.

’s ochtends erachter kruipen.)

Met wie zou je graag eens samen muziek willen

Wat wil je later worden?

maken?

Dokter!

Met mamma.

En jij Josephine? Wat wil jij later worden?

Spelen er nog meer mensen in je familie een

Spiderman en Ridder (kijk, en die vraag wilde ze wel

muziekinstrument?

beantwoorden ;-))

Ja, mamma heeft vroeger viool en piano gespeeld.

13

Kunst in huis!

Bonnefanten Kunstuitleen Maastricht!

Word abonnee van de Bonnefanten Kunstuitleen.

U kunt kiezen uit werken van beginnende tot gerenommeerde kunstenaars als: Antoine Berghs, Herman Brood, Jan Cremer, Romy Finke, Fons Haagmans, Kees Salentijn en vele anderen.

Vanaf € 5,- per maand bent u al abonnee en geniet u van de vele voordelen. www.bonnefanten.n l www.bonnefanten.nl

Ad Bonnefantenmuseum.indd 1

25-03-2013 13:32:33

BIBLIOTHEEK | TENTOONSTELLINGEN | CULTUREEL ERFGOED

ZO 7 APR / DR. JOHN’S SWINGTET

ZO 14 APR ‘SCHULD & BOETE’ DE GEBROEDERS MEESTER

16 APR T/M 9 JUN / MAASTRICHT: EEN WAARDLOZE VESTING? een tentoonstelling rondom de kopie van de stadsmaquette

ONLINE BESTELLEN BIJ COFFEELOVERS AVENUE

VR 19 APR & ZA 20 APR / NATIONALE TUINONTWERPDAGEN

14

WO 17 APR / DANSEN MET ‘IK WIL EEN KNUFFEL’

www.centreceramique.nl

CENTRE CÉR AMIQU E HEEFT NIEU WE OPENINGSTIJDEN!

CURSUSTIPS NWSCOMING UP! CURSUSSEN

NIEUW: GROEPSLESSEN VOOR STARTERS Komend seizoen kiest Muziekschool Kumulus voor een nieuwe inhoudelijke visie op muziekonderwijs, waarbij het plezier in het leren bespelen van een instrument en het werken aan je muzikale ontwikkeling nog steeds voorop staat. Startende leerlingen krijgen nu wekelijks samen les, op basis van vier leerlingen per uur. Deze groepslessen zijn opgezet volgens de laatste pedagogische inzichten, er wordt gewerkt met succesvolle methodes en er is veel aandacht voor moderne ontwikkelingen. Je werkt naar een muzikaal doel toe of je volgt een gericht traject met een examen aan het eind. Hoewel individuele lessen natuurlijk ook mogelijk blijven, biedt de Muziekschool deze groepslessen standaard aan voor alle beginnende leerlingen (alle leeftijden), voor alle vakken. Kijk op kumulus.nl voor meer informatie.

nieuwe hulpmiddelen in een relatief korte periode de ademhaling gericht kan trainen. Zo kom je tot een optimale actieve ademhaling die zorgt voor verbetering in toon, hoogte, omvang en uithoudingsvermogen. De cursus gaat voor een belangrijk gedeelte over ‘ademspiertraining’ (Inspiratory Muscle Training) en is interessant voor iedereen die zijn ademhaling gebruikt tijdens het musiceren, of je nu blaast of zingt.

Iedereen kent het belang van een goede ademhaling en de traditionele manieren om deze te trainen en te activeren. Muziekdocent Ton Janssen laat zien hoe je met

NWS

Futureproof: bij Kumulus aan de Herbenusstraat worden nog dit jaar twee nieuwe dansstudio’s gerealiseerd die de komende jaren garant staan voor nog meer professionaliteit en puur dansplezier! Hiermee komt er een einde aan de jarenlange huisvesting van Impulse aan de Brusselsestraat. Een frisse nieuwe start in mooie moderne ruimtes.

KUMULUS KADOBON We breiden onze winkel uit, naast cursussen kun je nu ook een Kumulus Kadobon kopen. Deze is te koop bij onze balies. De hoogte van het bedrag bepaal je helemaal zelf (met een minimum van € 10). De Kumulus Kadobon is inwisselbaar voor al onze activiteiten, of het nou een cursus, lezing of excursies, maakt niet uit. Wissel de bon in en je betaald zo (een gedeelte van) de activiteit van je keuze.

Wil je een fascinerende dag met je medewerkers beleven, creatief met elkaar bezig zijn en bouwen aan de teamspirit van je bedrijf? Misschien heb je iets te vieren met vrienden of familie?

Dan ben je bij Kumulus aan het juiste adres! Op www.kumulus. nl bieden we een breed scala aan workshops voor bedrijven en particulieren. Daar waar moge-

activiteiten meld je dan aan voor de nieuwsbrief (via de website) of wordt lid van Muus Kumulus op Facebook of Twitter.

coming up BELANGRIJKE EVENEMENTEN

GLOEDNIEUWE De laatste paar maanden van DANSSTUDIO’S: EEN FEEST het cursusjaar staan altijd in het VOOR ELKE DANSER teken van eindpresentaties, uit-

TIPS

WORKSHOPS VOOR PARTICULIEREN EN BEDRIJVEN: VOOR EEN DAG MET EEN GLIMLACH!

CURSUS ACTIEVE ADEMHALING

lijk proberen we in te spelen op jouw wensen. Bianca Janssen, onze medewerker Particulieren en bedrijven, bekijkt graag samen met jou de mogelijkheden; bianca.janssen@maastricht.nl.

voeringen, open dagen en mooie dans – en theatervoorstellingen.

Hou onze website in de gaten voor al deze schitterende evenementen. Je ziet hier in de volle breedte wat onze cursisten en docenten allemaal in hun mars hebben. Op zondag 9 juni is de Open dag van de Muziekschool en Impulse, ballet & dans in ons gebouw aan de St. Maartenspoort. Op zondag 8 september is de Open dag van de Theaterschool, Beeldende kunsten en Impulse, ballet & dans. Kijk voor meer informatie en het dagprogramma op kumulus.nl.

Kunstmarkt

KORTINGSREGELINGEN Voor wie het nog niet weet: bij Kumulus zijn er een aantal kortingsregelingen mogelijk. Voor mensen met een smalle beurs (via Sociale Zaken), voor studenten, voor gezinsleden en combikortingen voor b.v. instrumentale lessen in combinatie met deelname aan een ensemble. Vraag ernaar bij de balie of kijk op kumulus.nl.

NIEUWSBRIEF EN SOCIAL MEDIA

Absoluut de moeite waard en nieuw is de Kunstmarkt die georganiseerd word tijdens de Open dag op 8 september in de Herbenusstraat. Cursisten die een beeldende kunstcursus gevolgd hebben of nog volgen kunnen hier hun werk aan de man brengen. De organisatie hiervoor is in volle gang en we verwachten veel kraampjes met mooi cursistenwerk. Kom zeker kijken wat onze cusisten maken en wie weet zit er iets bij wat je persé zelf wilt hebben.

.

We willen graag servicegericht werken en onze cursisten nog meer bieden dan we al doen.

Daarom zoeken we naar mogelijkheden om geregeld met nieuws, tips en aanbiedingen te komen. We willen dit graag via een nieuwsbrief en onze social media kanalen doen. Wil je op de hoogte blijven van al onze

15

im p u l s e , b a l e t e n da ns / m o d er ne dans

MODERNE DANS Balletdansen zonder keurslijf door Zelinda Meli foto’s foto’s Humphrey van ’t Hul

Acht meiden op rij, in leeftijd variërend van 12 tot 15 jaar. Gedisciplineerd, aandachtig en welwillend om iets op te steken in de les Moderne dans bij Impulse/Kumulus.

Docente Christina Renckens start met enkele opwarmoefeningen. Met zachte stem doceert ze zowel in het Nederlands als in het Engels de bewegingen die uitgevoerd moeten worden. De les vordert

V

loeiende, vrije bewegingen aangestuurd vanuit het

innerlijk, kenmerken de moderne dans. Dit in tegenstelling tot het klassieke ballet: strak, in het gelid aan de barre, volgens strenge regels de oefeningen onder controle krijgen.

en langzaam wordt de choreografie

Maar wie nu denkt dat Moderne dans een zwak afgeleide

zichtbaar. Fascinerend om te zien hoe de

van klassiek ballet is, komt bedrogen uit. Het is juist hard

ontwikkeling bijna ongemerkt in de les

werken om je, tijdens het dansen, bewust te blijven van de

doorzet. Renckens spoort haar leerlingen

ontspanning in je lijf en die te blijven aanwenden bij alle

aan om vooral vanuit de ontspanning van het lichaam de dansbewegingen te blijven maken. Van een losse nek tot een totaal

bewegingen.

Oorsprong Begin twintigste eeuw was de danswereld toe aan iets

ontspannen bovenlijf. Soms afgewisseld

nieuws. Nieuwe vormen, vernieuwing van de reeds

met snelle spanningsbewegingen waarbij

bestaande klassieke vormen, behoefte aan vrijheid en

de armen in een fractie van een seconde

meer persoonlijke expressie. De hele kunstwereld was in

uitslaan in een soort ‘pijl en boog pose’ om

die tijd in beroering, de ene na de andere nieuwe stroming

dan razendsnel over te gaan in een mooie, vloeiende beweging.

deed zijn intrede. Componisten waren in beweging met controversiële composities zoals Stravinsky’s Le Sacre du Printemps. Deze beleefde op 29 mei 1913 haar première. Musici en dansers werden weg gehoond, er werd geschreeuwd en gevochten. Niet alleen door de muziek maar mede door de eigenzinnige choreografie en dans

16

Impul se , bal l e t & dan s/ki ds r ock ’s cool

SCAN

deze foto met

Layar (download de APP via de APP-store) en laat je verrassen!

17

Christina: “Weet wa wees er ongeloofl sterke punten zijn dan de beste danse van Nijinsky van het Ballet Russe. Ook in de beeldende

voorschriften over het vormgeven van een dans plus

kunsten waren er nogal wat tegenbewegingen gaande,

het gebruik van spitzen in het klassiek ballet werd door

ingezet door het Impressionisme werden in die hoek

Graham vervangen door dansen vanuit het gevoel en de

vele gedurfde theorieën en nieuwe zienswijzen op doek

ontspanning, zonder spitzen of ballet schoenen opdat de

en in drie dimensionale kunstwerken ontwikkeld. Denk

blote voet het contact met de vloer kon houden. Dit laatste

aan het kubisme, expressionisme, fauvisme en later het

naar voorbeeld van Duncan en Fuller.

surrealisme met aanverwante beroemde kunstenaars.

In de danswereld vochten twee danseressen, Isadora

Humphrey-Limón principes

Duncan (1877-1927) en Loïe Fuller (1862-1928) zich vrij uit

De Mexicaan José Arcadio Limón (1908 – 1972) was een

het heersende keurslijf. Letterlijk zelfs, want zij dansten

laatbloeier. Na eerst in de beeldende kunsten verzeild

op blote voeten en ontdeden zich van het keurslijf dat door

te zijn geraakt en daar volledig gedesillusioneerd uit te

vrouwen, zelfs tijdens het balletdansen, gedragen werd

zijn gekomen door, naar eigen zeggen, door een gebrek

in die tijd. Duncan en Fuller werden op die manier een

aan scheppingskracht op papier en linnen, raakte hij

inspiratiebron voor vele kunstenaars. Enkele namen van

gefascineerd door de danser Harald Kreutzenberg. Dit

latere grote choreografen en voorvechters van Moderne

was zijn lotsbestemming, hierin kon hij wel zijn artistieke

dans zijn o.a. Pina Bausch, Merce Cunningham, Maurice

kwaliteiten kwijt. Hij verdiepte zich in alle mogelijke

Béjart en Jirí Kylián.

dansvormen om uiteindelijk danslessen in de school van Doris Humphrey en Charles Weidman te nemen. Van Doris

18

Graham techniek

Humphrey (Amerika 1895 – 1958) leerde hij zijn technische

Het was de Amerikaanse danseres Martha Graham (1884

basis en van Weidman leerde hij expressie en pantomime.

– 1991) die door middel van experiment een geheel nieuwe

Humphrey’s technieken waren veelal gebaseerd op het ritme

dansmethode ontwikkelde, ook wel de Graham techniek

van de ademhaling en de regels van de zwaartekracht; vallen

genoemd. Deze techniek gaat uit van de ademhaling als

en opstaan, fall and recovery. Het menselijke gewicht wordt

basis. De buik is het centrum van het lichaam én van het

ingezet om vanuit de geest van de danser het evenwicht

gevoel. Bij Graham een zeer belangrijk aspect om de

te sturen. Zo regeert de mens over uiterlijke krachten

bewegingen op spanning en ontspanning te kunnen maken,

zoals bijv. de zwaartekracht. Voor Limón zijn Humphrey’s

ook wel contraction en release genoemd. Het contact met

bewegingsprincipes een belangrijke hoeksteen.

de vloer is belangrijk omdat Graham de vloer als landschap

Hij gebruikte geïsoleerde delen van het lichaam om ze te

zag van waaruit ook liggende of zittende bewegingen in

laten spreken als “voices of the body”. Hij vergeleek het

de dans ingevoerd konden worden. De Graham techniek

lichaam graag met een orkest. Verschillende delen van het

vloekte met de klassieke ballet regels. De veelal strikte

lichaam voeren een combinatie van bewegingen uit met

at je sterke punten zijn en lijk trots op. Weet wat je minder n en werk er hard aan. Je zal er worden die je ooit kan zijn!” contrasterende bewegingen tussen het onderlichaam en het

werd ik steeds meer beïnvloed door mindfulness, aikido,

bovenlichaam. Limón liet zich daarbij graag inspireren door

de Theory ‘U’ van Otto Scharmer, ‘The Artist Way’ van

de beeldhouwer Auguste Rodin die zei : “Het lichaam is altijd

Julia Cameron en de vele honderden YouTube filmpjes van

een uitdrukking van de geest.”

bekende en onbekende dansers. Het lesgeven, coachen en

De Humphrey-Limón-techniek vergt van de danser een

maken voelen goed. Ik ben heel dankbaar dat ik deel mag

intelligent lichaam. Gedachten en gevoelens moeten worden

uitmaken van een mooi en persoonlijk proces van mijn

gecommuniceerd via beweging.

dansleerlingen.” Heidi Vos is fan van beide disciplines, zowel moderne dans als klassiek ballet hebben haar hart gestolen.

Moderne dans bij Impulse/Kumulus

Ze beschouwt de klassieke dans als een prima basis voor

Een kleine rondgang langs de moderne dansdocenten

moderne dans en ziet erop toe dat haar danspupillen zich

van Impulse/Kumulus, leert dat ze allemaal een ding

in de moderne danslessen heerlijk kunnen uitleven met het

gemeen hebben: ze hebben bewust voor deze dansvorm

accent op eigen inbreng.

gekozen vanwege het vrije gebruik van ruimte, ademhaling,

Voor Christina Renckens was haar werk als danser in

energie en het eigen lichaam als instrument. Anne Bakker

New York een nieuwe inspiratiebron. Ze specialiseerde

(coördinator Pre Dance Academy) stelt dat het zelfs heel

zich daar verder in de Limón danstechniek en kwam

belangrijk is voor een danser in opleiding om zich niet te

tevens in aanraking met danstherapie. Hierin studeert ze

beperken tot één moderne dansstijl maar dat je leert om de

binnenkort af. Volgens Renckens blijft moderne dans altijd

beginselen van alle moderne dansvormen te doorgronden.

in ontwikkeling en is de dansvorm de laatste jaren zelfs

“Door het doorgronden van het gehele scala aan moderne

steeds meer gebruik gaan maken van aspecten uit andere

dansvakken ga je filosofischer naar dans kijken. Je leert

dansstijlen zoals flamenco, hiphop etc.

stil te staan bij wat je doet en je af te vragen waarom je beweegt zoals je beweegt”, aldus Anne. Docente Yvette van

En zo komen we weer terug bij de meiden van Christina

der Slik heeft zelf deze ervaring opgedaan in haar opleiding.

Renckens. In de pauze vertrouwen ze me toe dat naast een

Ze was op zoek naar ‘natuurlijkheid’ en authenticiteit. Ze

enkeling, de meesten direct voor moderne dans gekozen

vond dit in een heel scala van technieken zoals martial arts,

hebben omdat ze zichzelf hierin kwijt kunnen. En dat zie je,

Alexandertechniek, release techniek, flying low en diverse

dat voel je als je naar ze kijkt.

andere vormen van improvisatie.

Van daaruit heeft ze zich niet alleen ontwikkeld tot

Lessen Moderne dans zijn er voor alle niveaus en

uitvoerend danser maar zich ook gespecialiseerd in het

leeftijden. Kijk op www.kumulus.nl voor het hele aanbod.

pedagogische aspect ervan. Yvette: “In mijn zoektocht naar tools om mijn lessen en choreografieën vorm te geven

19

acht er de s che r me n/ s t e ff en tij ssens

De man met de twee rechter handen Het technisch inzicht heeft ie van zijn vader, de creativiteit van zijn moeder, legt Steffen Tijssens (36) van de facilitaire dienst uit in zijn werkplaats die heerlijk geurt naar verzaagd hout. Een ontmoeting met ‘De man met de gouden handjes’. Zelf houdt hij het wat meer bescheiden op ‘twee rechterhanden’. door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers

20

sch

Achter de schermen Steffen

Tijssens

21

acht er de s che r me n/ s t e ff en tij ssens

22

Achter de schermen STEFFEN

TIJSSENS

“G

elukkig is dit gebouw aan de Herbenusstraat oud”,

lacht Tijssens. Dankzij de hoge plafonds en deuren hoeft hij zich met zijn lange gestalte (twee meter plus anderhalve centimeter) nergens te bukken. Toch hoor je hem over de

sokkels en tafeltjes timmeren, reparaties uitvoeren, sloten

staat van het pand niet klagen. “Vooral de functionele dingen

vervangen, de foyer pimpen en voorbereidingen treffen

gaan kapot, door slijtage.” Tijssens is een man die alles kan.

voor exposities. Hij bouwde een nieuwe buitenwerkplaats

Aan de centrale verwarming wil hij zijn handen niet branden

voor beeldend kunstdocent Gerard Schuwirth en timmerde

maar verder draait hij ze nergens voor om. “Ik heb nog

het nieuwe zitje op de bovenste etage van het pand

geen nee hoeven verkopen”, zegt hij. Trekt het FabLab in bij

aan de Herbenusstraat zodat cursisten niet meer alle

Kumulus dan timmert Steffen wel even een leuninkje, een

trappen af hoeven om een kop koffie te scoren in de foyer.

trapje, een videtje; zoals alle klussers spreekt hij graag in

Binnenkort gaat hij aan de slag in de foyer in de locatie Sint

verkleinwoorden. “Het werk is heerlijk afwisselend”, blikt hij

Maartenspoort (Muziekschool). Aan de slag met multiplex en

op de afgelopen anderhalf jaar terug.

formica voor het hoekbuffet en met eikenhout voor de tafels.

Steffen Tijssen werd geboren in Oud-Caberg, zijn vader

Tijssens kan genieten van zulk werk, het zitje boven is

had een technisch beroep, zijn moeder werkte als lerares

een degelijk ensemble geworden van sloophout, zegt hij

handenarbeid. “We hadden thuis een draaischijf om potten

goedkeurend. Zelf heeft hij liever strak en design, maar

te bakken en een oven om te emailleren. De creativiteit is er

hier past het heel goed. Naarmate bekend werd welke

met de paplepel ingegoten.” Steffen is een Scandinavische

mogelijkheden tot zijn repertoire behoren, is ook de inhoud

naam, een eerbetoon van zijn ouders aan de noordelijke

van zijn werkruimte in de kelder gegroeid. Afkortzaag,

landen. Via de mavo en de mts bouwkunde bekwaamde

lintzaag, cirkelzaag, tekker, handfreesmachine, hij is er dik

Steffen zich in het edele vak van meubelrestauratie. Hij

tevreden mee. Tel de fijne collega’s en de goede werksfeer

specialiseerde zich in de interieurbouw van schepen maar

erbij op en dan moet je hem nog eens vragen of hij het naar

ontdekte spoedig dat de banen in die branche en dit deel van

zijn zin heeft.

de wereld niet voor het oprapen lagen. Na zeven maanden

Zou hij het zelf aandurven om cursussen te geven? Laten

ging hij aan de slag bij Repon Dakwerken waar hij bijna zeven

we zeggen houtbewerking? Steffen twijfelt. Hij heeft het

jaar werkte. Totdat zijn hart faalde in 2004. Hij revalideerde

niet zo op groepen, werkt liever ‘een op een’. Zelf heeft hij

en gaat sindsdien door het leven met een kunststof hartklep.

wel een cursus beeldhouwen gedaan en ooit restaureerde

Tijdens de laatste fase van de revalidatie werd hij gewezen

hij cello’s en contrabassen bij een restauratieatelier in de

op de vacature van baliemedewerker bij Kumulus. “Na het

Rechtstraat. Soms schept hij voor zichzelf. Jaren geleden

sollicitatiegesprek vroeg Maurice Dear (hoofd facilitaire

maakte hij een houtsculptuur voor de Kunsttour waarin

zaken) me of ik deze functie wel zag zitten. Nou nee, zei

mensen vooral een worm herkenden. Bij zijn zoontje van

ik, eigenlijk niet.” Bleek dat er net een plek vrij was bij het

twee heeft hij al een technische kant ontdekt. Joni, heet het

keldervolk zoals de technische dienst gekscherend wordt

manneke, inderdaad ook een Scandinavische naam. En zo is

genoemd. En dat ligt hem veel beter.

de cirkel rond.

Het werk van Tijssens is zeer divers. Eigenlijk worden hij en zijn collega’s Rene en Fer te pas en te onpas opgetrommeld voor alle mogelijke klussen. Vloertje leggen, stucwerk in orde brengen, lijsten repareren, ezels,

23

Openingstijden: ma: GESLOTEN • di: 09.30 - 18.00 uur • wo: 9.30 - 12.00 uur • do: 09.30 - 13.00 uur vr: 09.30 - 18.00 uur • za: 09.30 - 17.00 uur

In Lumière Cinema kunt u zeven dagen per week terecht voor de beste films uit binnen- en buitenland.

En we doen meer. Onder de naam Made in Europe worden met grote regelmaat premières, specials en masterclasses georganiseerd. Activiteiten waarmee we het publiek in contact brengen met beloftevolle filmmakers uit heel Europa, maar ook waarmee we de zichtbaarheid willen vergroten van filmtalent uit onze eigen regio.

Kijk voor meer informatie over onze activiteiten op: >> >>

www.madeineurope.nu www.lumiere.nl

Lumière Cinema Maastricht Bogaardenstraat 40b 6211 SP Maastricht 043 - 321 40 80

VOLG ONS OOK OP:

24 Ad KM Lumiere.indd 1

19-03-2013 12:00:05

ku m u lu s /s tr i p

door leerlingen van de Bernhard Lievegoed School maastricht: Tim Pijpers, joost Prickaerts, woody van der waa en gijs Rijpert.

25

Toen ze in BelgiĂŤ, waar ze woont, les wilde geven, bleek ze niet te beschikken over de juiste papieren.

Daarom meldde ze zich aan voor de nieuwe postacademische opleiding Theaterdocent in Maastricht.

26

THEATER/Syth a B olt

door Meyke Houben foto’s Danielle Amendt

Met de multomap tussen de iPads A

was het wat artistieker, nu moet ik veel onderzoek en

de namen en jaartallen over elkaar. Na haar eindexamen aan

voorbereiding doen en me oriënteren op nieuwe terreinen als

de Amsterdamse Academie voor Kleinkunst in 1975 volgde

kunst- en cultuureducatie. Maar ik geniet er volop van, ook

een snelle carrière als cabaretière. Ook was Sytha veelvuldig

van de samenwerking met jonge mensen. Soms zie ik ze wel

op radio en tv te horen en te zien. Tot begin jaren tachtig, toen

kijken: zit ik daar met mijn roze multomap tussen iedereen

er abrupt een einde kwam aan haar leven in de spotlights. “Ik

met zijn iPad.”

heb het altijd heerlijk gevonden om te spelen en te zingen,

Het gesprek vindt plaats bij Kumulus, waar Sytha net

maar ik had alleen de zorg voor mijn twee kinderen en dat

de eerste les teksttoneel van de LOT-leerlingen heeft

was niet te combineren met mijn werk in het theater. Dan

bijgewoond. “Het voelt als thuiskomen, in een woord

moet je immers altijd beschikbaar zijn en dat ging gewoon

geweldig. Ik maak kennis met zulke inspirerende mensen,

niet.”

ik zou willen dat zij dertig jaar geleden mijn docenten

Dertig jaar later, nu haar zoons volwassen zijn, heeft het

waren geweest. Bij de les bewegingstheater van Lotte

theatervirus Sytha nog steeds stevig in de greep. Toen ze

Lohrengel had ik tranen in mijn ogen, zo mooi. Bijzonder

in België, waar ze woont, les wilde geven, bleek ze niet

fascinerend vind ik het vak dramaturgie van Ludo Costongs,

te beschikken over de juiste papieren. Daarom meldde

buitengewoon mooi de lessen van Lieke Benders en heel

ze zich aan voor de nieuwe postacademische opleiding

inspirerend het onderdeel zang en performance van Roderik

Theaterdocent in Maastricht. In één jaar worden mensen

Povel. Ik heb hier echt fantastisch mooie dingen gezien. En

met een toneel- of kleinkunstopleiding hier opgeleid tot

dan al die leerlingen, die uit heel Nederland naar de LOT

theaterdocent met een eerstegraads lesbevoegdheid. Elke

komen om hun droom waar te maken; hun verwachtingen

vrijdag en zaterdag reist Sytha vanuit haar woonplaats

ontroeren me.”

Zoersel naar de Toneelacademie. Ze volgt er lessen, onder

Na haar afstuderen hoopt Sytha aan de slag te kunnen in het

meer samen met studenten van de Academie voor Beeldende

theater. “Het allerleukste lijkt me om zelf een voorstelling te

Kunsten en het Conservatorium, doet een regiestage in

maken of om iets met muziektheater te doen. Op mijn elfde

Eindhoven en een lesstage elementair spel bij de aan

zong ik al in een operakoor. Ik zou nu wel zangers willen

Kumulus verbonden LOT (Landelijke Oriëntatiecursus

coachen voor de muzikale intermezzo’s tijdens een opera.

Theaterscholen). “Het is bijzonder om te zien hoe het

Voor zover ik weet, bestaat dat nog niet. Maar eerst maar

onderwijs in dertig jaar tijd is veranderd”, vertelt Sytha.

eens zien of ik mijn diploma haal.”

ls Sytha begint te vertellen over haar loopbaan, struikelen

“Een vooropleiding als de LOT bestond destijds niet. Voor de Kleinkunstacademie deed je gewoon auditie en dat was het.

En ook een educatieve opleiding zoals ik die nu volg, was er

www.kumulus.nl/theaterschool

niet. De nadruk ligt hier ook veel meer op de theorie. Vroeger

27

28

a Ph ot o is confined to b o r d e rs by a l l sides. but the m e m o ry e x t e n d s h a pp i n e s s e v e n to the darkest corner of your life. a good s n a p s h ot b r i n g s out the colour in your life.

Foto van Han Borger, cursist bij Kumulus (zie pagina 52)

KUMULUS

www.kumulus.nl

29

Kindcentrum Aloysius ... een basis voor de Vertrouwd onderwijsinstituut in de binnenstad van Maastricht. Kinderopvang * Peuterspeelzaal * Basisschool * BSO Kindcentrum Aloysius is 52 weken per jaar open van 7.30 tot 18.30 uur.

30

toekomst

Brusselsestraat 46 6211 PG Maastricht 043 321 04 97 www.aloysius-bs.nl

Kumulus

column

het nieuwe Delen is het nieuwe hebben. Dat geldt ook

gaan kaal. Dat is absoluut, maar dan ook

voor kennis. Voor het geval u het nieuwe

helemaal en overal, het nieuwe ‘ik heb het

niet meteen kunt vatten heb ik goed

nog.’

nieuws. Ik doe u mijn weetjes cadeau. Geen paniek, het past allemaal op een half A4-

Omdat we zo jong blijven, doen we alles

tje. Misschien kunt u er meer mee dan ik.

sneller. Rennen is het nieuwe lopen, vliegen het nieuwe rijden, wappen het

In de politiek zien we dat rechts het nieuwe

nieuwe bellen en zappen het nieuwe

links is en links het nieuwe rechts. Daar er

staren. Kinderen opvoeden kan best tussen

zit een bepaalde logica in. Meer dan in het

de bedrijven door. Makkie, we hoeven er

geloof, want dat is gewoon uit. We nemen

niet eens meer bíj te zitten. Gamen is het

onze toevlucht tot het nieuwe bidden: met

nieuwe spelen. Wat later is snacken het

geloken ogen heel mindfull kauwen op een

nieuwe eten en zuipen het nieuwe drinken.

rozijn.

We kijken niet op een comaatje meer of minder.

Wat de gezondheid aangaat, hoeft u maar een paar dingen te onthouden. We schuiven

Mocht u onverhoopt toch nog oud worden?

met zijn allen tien jaar naar voren. Dertig

Met een pilletje is het nieuwe sterven gauw

is het nieuwe twintig, veertig het nieuwe

geregeld. Dan is met uw honderd toch maar

dertig en als we zo doortellen is negentig

mooi het nieuwe negentig neergezet.

het nieuwe tachtig. Verder verschuift er nog iets, maar dan naar boven. De plek waar

Ank Aerts

het vast gaat zitten als gevolg van onze

http://ankaerts.wordpress.com/

onbedwingbare werklust. Pijn in de nek is het nieuwe pijn in de rug.

Vrouwen werpen hun crèmepjes weg

Ank volgde de cursus Columns schrijven bij de

want botox is het nieuwe smeren. Mannen

Schrijversschool Kumulus.

31

Pianodocent Frans van Libergen maakte afgelopen najaar een fietstocht van Memphis naar New Orleans, op zoek naar de b l u e s . E e n s t u d i e r e i s , e e n b e d e va a r t, wat a l n i e t; h i j i s e r n o g helemaal vol van. “Ik ben de rijkste man van Nederland.” door Emile Hollman foto’s Frans van Libergen

“T

allemaal, of ze nu 8 of 68 zijn van de blues proeven. Ik

Zo opende Paul Simon zijn fameuze plaat Graceland uit

eigen verhaal te vertellen.” Dezelfde receptuur gebruikte

1986. Wat hij maar zingen wilde: genoemde delta zal voor

hij toen hij met Marijk Greweldinger met het programma

eeuwig verbonden zijn met de blues die hier ontstond op de

Jazz by Kids langs muziekscholen toerde met aansluitend

plantages. Voor pianist Frans van Libergen, docent piano bij

een workshop. “We vroegen leerlingen met alle mogelijke

Kumulus, is dat niet anders. Hij las in een tijdschrift over

instrumenten hun eigen verhaal te vertellen op het podium:

een fietstocht door de delta en opeens wist hij wat hem te

hoe voel je je, speel het antwoord in noten.” Het is de crux

doen stond. Vaker was hij als muzikant in Amerika, altijd

van the blues.

he Mississippi delta is shining like a national guitar.”

moedig hen aan binnen het schema te improviseren en hun

op tournee, nu zou hij in vijftien dagen van Memphis naar New Orleans fietsen, samen met gitarist Hans Emmen - op

En in de trein met het tijdschrift op schoot wist Van Libergen

bedevaart naar de bakermat van de pop, de blues en de jazz.

opeens waar hij dat najaar zou zijn. De blues was naar hem gekomen, tijd voor een tegenbezoek.

Van Libergen: “Als docent piano laat ik mijn cursisten

32

Het beeld dat Frans van Libergen had bij de Mississippi

Muzie ksc hool / fi e ts toch t USA

delta werd vooral bepaald door de televisieserie Roots, in

Cash. Van Libergen: “Tot zes uur ’s avonds is het een

de jaren zeventig. Het familieverhaal van Kunta Kinte, de

museum, daarna kun je de studio inclusief technicus

Gambiaan die in Amerika als slaaf wordt verkocht. Beelden

afhuren. Er bleek werkelijk niets veranderd.” Niet dat de

van enorme katoenplantages en slaven die alle ellende

mannen gingen voor een vette kuifklassieker. Ze speelden

verwoordden via muziek. “Als kind dringt die ellende zich

een liedje in het Maastrichts dialect, geschreven door Hans

niet zo aan je op, maar toen we na een bezoek aan het

Emmen, ’t Fietske. “Voor het eerst heeft in de Sun Studio

Civil Rights Museum in Memphis weer buiten stonden,

Maastrichts dialect geklonken”, lacht Van Libergen.

schaamden we ons bijna dat we blank zijn.”

Daags erna begon het zwaardere werk, op de fiets via Al ver voor aanvang van de reis boekte Van Libergen de

de Blues Highway door de delta richting zuiden; langs

legendarische Sun Studio aan Union Avenue in Memphis,

geboortehuizen, begraafplaatsen, studio’s en bars,

ook wel de geboorteplaats van de rock ‘n roll genoemd.

allemaal verbonden aan grote namen uit de blues. Op zoek

Elvis nam er meer dan twintig platen op maar ook andere

gingen ze naar Memphis Minnie, Sonny Boy Williamson en

grootheden als Jerry Lee Lewis, Carl Perkins en Johnny

Robert Johnson, de man die door een jaloerse echtgenote

33

op het podium werd vergiftigd en van wie er liefst drie

heen als je daar rondreist. We hadden voortdurend muziek

verschillende graven zijn. Ze zochten en vonden het

bij ons die paste bij de omgeving. ‘We zijn zeventig jaar te

legendarische Crossroads waar diezelfde Johnson zijn

laat’, zei Hans een keer. Misschien wel maar zeventig jaar

ziel aan de duivel zou hebben verkocht teneinde beter

geleden hadden wij er als blanke niets te zoeken.”

gitaar te spelen. “We wilden vooral zien, horen, proeven,

34

voelen en ruiken.” Vaak verlieten ze verharde wegen op

Waren er ook speciale helden voor wie hij op de pedalen

zoek naar voetsporen. Soms werden ze voor mafketels

ging staan? “Nee”, zegt Van Libergen resoluut. “Er zijn zeer

versleten, vaker voor vetcoole gasten. Ze sliepen liever in

veel bluesartiesten die ik geweldig vind, maar er steekt

een voormalig Afro-Amerikaans ziekenhuis waar ooit Ike

niemand boven uit.” Ook Elvis niet. Uiteraard konden ze

Turner een repetitieruimte had en Howlin’ Wolf logeerde,

niet om een bezoek aan Graceland heen, al stonden de

dan in een motel. Ze bezochten de plantage waar de eerste

verkeersregelaars wel even met de mond vol tanden op de

plukmachine werd geïntroduceerd waardoor arbeiders naar

vraag waar ze hun fietsen konden parkeren. “De Efteling

het noorden trokken en de blues brachten naar steden als

in het kwadraat, totaal over de top, al krijg je een redelijk

Detroit en Chicago. Van Libergen: “Er gaat heel wat door je

beeld van hoe hij er leefde met zijn familie.”

Muzie ksc hool / fi e ts toch t USA

Op weg naar de geboortehut van BB King in the middle of

Nederland, en ik wil snel weer terug, een andere route

nowhere ging de tocht langs de Bayou, de stille wateren die

fietsen.�

zo vaak bezongen zijn in Tennessee. Gieren, gordeldieren, wasberen, kolibries, slangen, alligators, het zijn passanten

Frans van Libergen zal op donderdag 23 mei om 19.00 uur

die je als fietser kunt tegenkomen. Van Libergen kan de

zijn reisverslag, inclusief geluid en beeld, presenteren in

zweem van rottend vlees die hij onderweg soms opving

de Henri Hermans zaal van de Muziekschool.

nog ruiken. In een bluesclub naast het verderop gelegen

Check www.kumulus.nl.

BB King-museum schreven ze hun namen op een houten balk en speelden ze op instrumenten die er altijd klaar staan voor blueszoekers. De tocht eindigde in het jazzMekka New Orleans, daar waar altijd en overal livemuziek wordt gespeeld. Soms valt het tegen maar even verderop kan je mond weer openvallen. Is Frans van Libergen rijker geworden van de reis? “Man, ik ben de rijkste man van

35

scene’s uit We Vieren Het Maar. foto’s Bob Bronshoff

36

The ate rsc hool/Cabar e ti e r s

Kiezen voor theater vraagt LEF Jazeker! Emiel de Jong en Noël van Santen, ‘de jongens van’ hebben vlak voor de voorstelling best nog zin in een interview voor het Kumulus Magazine. Aan de grote houten tafel in de kantoortuin van Parktheater Eindhoven vragen we de mannen het hemd van het lijf. Hoe is het om theatermaker te zijn? Wat moet je ervoor doen om het te worden? Hoe ontstaat een voorstelling? Dat zijn de dingen die we graag van hen willen weten.

door Ank Aerts en Celine Daemen

37

Als je op 6 juni je kaartje voor de voorstelling van Schudden koopt (vanaf 12.00 uur) dan krijg je dit kaartje voor slechts € 10,00. Deze actie is voor iedereen t/m 26 jaar en in het kader van de Last Minute Regeling van het Theater aan het Vrijthof. www.theateraanhetvrijthof.nl

‘Mijn vrouw en ik zijn contemplenair: als ik E zeg, zegt zij F’ Hoe het begon

Ze verliezen elkaar niet lang uit het oog. Al gauw maken ze

Emiel en Noël voelen elkaar aan als een ruiter en zijn

samen kleine dingen voor op feestjes en in jeugdhonken.

paard. Niet zo vreemd, als je bedenkt dat ze elkaar al

In het begin doen ze alles zelf: van regie tot organisatie.

kennen vanaf de brugklas. Beiden zijn ongeveer vijftien

Dat is nu wel anders. In 1995 maakten ze als het duo

als het cabaretvuur in hen ontvlamt. Hun ogen glimmen

Schudden hun eerste ‘echte’ programma: Geschud. In de

als ze vertellen over die keer dat ze voor het eerst geraakt

daaropvolgende jaren volgen voorstellingen met klinkende

worden door het theater van Paul van Vliet of André van

namen als Amok, Dummy, Puin, Klam, Zout, Ruis en

Duin. Dat waren de momenten waarop ze voelden: ‘Ja, dit

Noorderzon. Op 6 december 2012 ging ‘We vieren het

wil ik ook! Grappen maken, toneelspelen, leuk gevonden

maar’ in première.

worden!’ Ze spelen samen in de toneelclub van hun middelbare school in Leerdam. De leraar Nederlands ziet

Zo ontstaat een voorstelling

dat ze talent hebben en stimuleert hen dat te ontwikkelen,

“We beginnen gewoon met zijn tweetjes rond de tafel. We

door hen op de juiste momenten een zetje te geven. Daar

laten dan van alles de revue passeren. Een film die we

kijken ze nu, als ‘volwassen jongens van rond de veertig’,

goed vinden, een leuke zin die is blijven hangen, een beeld

dankbaar op terug.

van een oude man op zoek naar vis, noem maar op. We

“Eén of twee docenten, die laten merken dat ze iets in je

laten ons inspireren door dingen die we zelf meemaken

zien, is al genoeg.”

of grappig vinden. Later komt daar dan een titel bij en ideeën over het decor. Vervolgens gaan we spelen met veel

Leren en spelen

aandacht voor fysieke en visuele elementen. Tegenwoordig

Na de middelbare school kiezen beiden voor een

beginnen we met een verhaal, het lachen komt later wel.

theateropleiding. Emiel volgt in Kampen een opleiding

Dat is iets wat we geleerd hebben van onze regisseur Titus

tot dramadocent. Noël kiest voor de acteursopleiding

Tiel Groenestege. Natuurlijk laten we geen kansen liggen

in Utrecht. Al snel komt Emiel erachter dat hij

om taalgrappen in de sketches te stoppen. Al met al duurt

liever zelf speelt en ‘solliciteert hij erop los’ bij

het zo’n negen maanden voordat de voorstelling goed

allerlei theatergezelschappen. Hij komt terecht bij

genoeg is om aan de buitenwereld te laten zien.’

Jeugdtheatergezelschap Stella in Den Haag. Noël maakt

Waar ons dat aan doet denken? Geen idee!”

eerst zijn opleiding af.

38

The ate rsc hoo l/Cabar e ti e r s

‘We vieren het maar’ speelt zich af in een vol café.

bedenk, daar leer je van. Op je 18e moet je nog niet teveel

Verschillende verhalen lopen naast en door elkaar.

bezig zijn met je financiële toekomst, dat hebben wij ook

Kroegbaas Kees en zijn louche maatje Harry, een

nooit gedaan. Doe wat je het allerliefst wil en geloof in

gescheiden echtpaar, de homozoon en zijn oude vader,

jezelf. Het is fantastisch om te ontdekken hoe ver je kunt

kok Juan met zijn geheime recept, de drinkmaatjes Eelco

komen.”

en Richard: ze komen allen tot leven door het snelle en scherpe spel van de acteurs. Met minimaal gebruik van

Schudden in Maastricht

attributen -een sjaaltje, een jas- wisselen ze razendsnel

Wil je zien waar talent, lef en een sterke wil het duo heeft

en soepel van rol en situatie. Sketches met grappige

gebracht? Of heb je gewoon zin in een avondje lachen om

teksten: ‘Mijn vrouw en ik zijn contemplenair: als ik E zeg,

energiek cabaret? Laat dan de kans niet voorbij gaan om

zegt zij F’ worden gevolgd door stille scènes, zoals het

de voorstelling te bezoeken. ‘We vieren het maar’ is te zien

stukje met de schuifelende jeneverdrinkers. Het publiek

op 6 juni 2013 in het Theater aan het Vrijthof.

zit van begin tot eind, afgezien van de scène Tennisbal, die misschien wel ongemakkelijker is dan hij bedoeld is, met een brede glimlach achterover in de theaterstoel.

Tips voor jonge ambitieuze theatermakers “Heb lef. Kijk hoe ver je komt. Zeg niet alleen dat je ‘later in het theater wil’ maar ga het nu al doen! Speel en

39

k un st v e r ke nni ng / e u r e g i o kunstwer k

KUNST WERK IN DE EUREGIO

Een bijzonder brandscherm door Jac van den Boogard foto Perry Schrijvers

D

e Bonbonnière…. een intiem theater ingericht in een voormalige barokkerk,

horizontaal verdeeld in een theaterzaal en daaronder de Redoute. Eigenlijk was het gebouw volkomen ongeschikt als theater. In de loop van de twintigste eeuw werd het diverse malen ingrijpend gerestaureerd. Rond 1980 vond de laatste verbouwing plaats.

In deze rubriek ‘Kunstwerk

Kunstschilder Gèr Boosten kreeg de opdracht een beschildering te ontwerpen voor het stalen brandscherm dat kort te voren was geplaatst. De felle kleuren die Boosten

in de Euregio’ neemt

gebruikte in zijn voorstelling van Prometheus zijn een echte eyecatcher. In 1983

kunsthistoricus en docent

papier. Daarop bracht hij de voorstelling aan in olieverf. Zijn thema was een klassieke

Jac van den Boogard je mee

voltooide hij zijn schilderij. Hij beplakte het brandscherm met talrijke vellen stevig mythe gesitueerd in Maastricht.

In visuele volgorde zien we de elementen: lucht, vuur, water en aarde, maar het

op reis door de Euregio.

accent ligt op het element vuur. Vuur is te beschouwen als pars pro toto voor de

Jac bespreekt mooie en

van de goden en het naar de mensen bracht. Prometheus wordt beschouwd als de

interessante kunstwerken

beschaving. Prominent is te zien: de held en halfgod Prometheus die het vuur roofde redder van de mensheid. Door hem werden de sterfelijke mensen vertrouwd gemaakt met ‘alle vaardigheden’, maar hij bracht de mensheid ook de hoop en de verwachting.

met een eigen verhaal, die

Vuur is immers niet alleen verwoestend, maar ook louterend en inspirerend.

binnen een straal van 100

We zien de Griekse halfgod tijdens zijn afdaling naar de aarde als weldoener van

kilometer om ons heen te vinden zijn.

Ger Boosten verplaatste het verhaal van Prometheus’ vuurroof naar Maastricht. de mensen en als grondlegger van hun beschaving. Hij is geconcentreerd op zijn kleinood: het vuur dat creatieve kracht moet brengen, maar ook een zuiverende werking heeft. Op het water zien we een bootje. Dat is het levensbootje waarin de ‘stedenmaagd’ van Maastricht is gezeten; onder het achterbankje is het symbool voor de tijd te zien. Links op de voorgrond een figuur met een hoed op de rug. Dat is de scepticus. Samen met het bootje en de machteloos toekijkende figuur in de gele trui rechtsboven ontstaat hier een krachtige diagonaal in het werk. Dan is er een tweede diagonaal gevormd door de vlagdrager rechts van het midden. Hij draagt de stadsvlag van Maastricht in de kleuren rood en wit. Rechts zien we op de aarde het verwelkomende Maastrichtse publiek met op de voorgrond onbekommerd spelende jeugd. Boven bij de horizon zien we een man in regenjas zich uit het beeld haasten.

Een dame in het rumoer heft een masker tegen het verblindende licht van het vuur.

Op de linker Maasoever rent ons een gezelschap tegemoet onder het uitslaan van luide kreten. Aan de horizon doemt het silhouet op van de stad Maastricht.

Jac van den Boogard

40

41

kun

Kunstplatform: mag het een onsje meer zijn?

Je schildert, tekent, beeldhouwt of fotografeert. En je ziet je hobby als een praktische en leuke onderbreking van je dagelijkse routine. Prima natuurlijk, maar te weinig voor de leden van het Kumulus Kunstplatform. Zij willen meer. De diepte in. Weten wat anderen van je werk vinden, bijvoorbeeld. Geïnspireerd raken door, samen met medegeïnteresseerden, exposities te bezoeken. Of je onderdompelen in die ene speciale techniek. door Meyke Houben foto’s Humphrey van ’t Hul

Helmut Jöcken.

42

nst

be e l de n de kun s t/de di e p te i n

De Imageclub aan het werk.

Wij dagen je uit om voor de spiegel te staan en je af te vragen: wie ben ik?

Ontstaan vanuit de vraag naar extra verbreding en

in. Dit jaar hebben we onder meer een lezing over de

verdieping, heeft Beeldende kunsten en Kunstverkenning

beeldhouwer Rodin, bezoeken we het atelier van keramist

verschillende activiteiten en disciplines gebundeld onder de

Piet Stockmans in Genk en hebben we een programma

noemer Kumulus Kunstplatform. Momenteel maken het 3D

over afgiettechnieken. Van de cursisten hoor ik dat ze deze

Forum onder leiding van Gerard Schuwirth en de Imageclub

opzet waarderen: niet alleen spijkeren ze hun inhoudelijke

onder leiding van Humphrey van ’t Hul deel uit van het

kennis bij, ook komen ze technisch verder. En wat zeker niet

Kunstplatform. Vanaf seizoen 2013-2014 sluit daar ook het

onbelangrijk is: onderling hebben de deelnemers een hele

Platform 2D van docent Helmut Jöcken bij aan.

leuke band.”

3D Forum

Imageclub

Het Kunstplatform is breed van opzet. Vaststaat dat de

“Echte fotobeesten”. Zo noemt Humphrey van ’t Hul de

deelnemers één keer per maand bij elkaar komen, maar

leden van ‘zijn’ Imageclub. “De lichting van dit jaar is een

de invulling van de bijeenkomsten gebeurt in overleg. “In

mooie mêlee qua leeftijd, geslacht en milieu. Wat alle

een gewone les van drie uur per week is de tijd om iets

cursisten gemeen hebben, is dat ze op zoek zijn naar

extra´s te doen, beperkt”, zegt Gerard Schuwirth. “Daarom

dialoog en dat ze allemaal heel erg gedreven zijn. De

hebben we het 3D Forum opgezet voor iedereen die bezig

missie van de Imageclub is om de fotografie naar een

is met ruimtelijk werk, variërend van beeldhouwer tot

hoger niveau te tillen door je zelf te verbeteren. Daarbij

edelsmid. We zijn nu met negen leden. Allemaal mensen

leggen we de focus niet alleen op het eindresultaat,

met de nodige ervaring, maar met heel verschillende

maar vooral op het proces. Tijdens onze bijeenkomsten

achtergronden. Dat maakt het extra interessant, want

wisselen we gedachtegoed uit en bespreken we eigen

iedereen heeft elkaar onderling veel te bieden. Van de

en andermans werk. Ook maken we excursies naar

tien bijeenkomsten vullen de deelnemers er vijf zelf

bijvoorbeeld Düsseldorf of Antwerpen, waar we dan een

43

k >>

44

Scan code (i-nigma app) en ga direct naar onze online agenda.

kun

be e l de n de kun s t/de di e p te i n

Hoe iemand zijn palet mengt of beweegt tijdens het schilderen, zegt veel over de kunstenaar.

Gerard Schuwirth.

kleine opdracht uitvoeren in de stad. De cursisten hebben

en behoefte heeft aan een kritische kijk of een vakkundig

intussen een hechte band. Ze fotograferen regelmatig

gesprek, is welkom. “We zullen tijdens de maandelijkse

samen en discussiëren met elkaar op internetfora. Dan

bijeenkomst in elk geval een werk uit de kunstgeschiedenis

gaat het natuurlijk vaak over fotografie, maar ook over hele

vanuit verschillende invalshoeken bespreken en musea

persoonlijke zaken.”

bezoeken. Maar waarschijnlijk geef ik ook één praktische les, zodat ik kan zien hoe iedereen werkt. Hoe iemand zijn

The Challenge

palet mengt of hoe je beweegt tijdens het schilderen, zegt

Alle cursisten van de fotografiecursussen worden geacht

namelijk veel over de kunstenaar. Belangrijk vind ik ook dat

mee te doen aan The Challenge, een fotografiewedstrijd

cursisten zichzelf een doel stellen. Het gaat er niet om dat

die dit jaar als thema ’18’ heeft. Een professionele jury

je iets ‘moois’ maakt, het gaat erom dat je vormgeeft aan

beoordeelt de ingezonden werken, die de cursisten

wat je wil uitdragen.”

alleen of in groepsverband mogen maken. Eind juni is de prijsuitreiking in Theater Kumulus, aangevuld met zang,

Cross-over

dans en theater. “De meerwaarde van The Challenge is

De drie docenten hopen dat het Kunstplatform in de

dat je het hele proces van pre-productie, productie en

toekomst een begrip wordt binnen Kumulus en daarbuiten.

postproductie meemaakt”, vertelt Humphrey. “Wil je

En dat er interactie ontstaat tussen de verschillende

bijvoorbeeld een portretfoto maken, dan moet je duidelijk

groepen. “Een cross-over met de Imageclub en het 3D

kunnen vertellen wat je wilt en vooraf uitgebreid research

Forum zou mooi zijn”, zegt Helmut. “Het gaat uiteindelijk

doen. Zo leer je dat fotografie meer is dan alleen techniek.

om de beeldtaal, die deels voor elke discipline gelijk

Wij dagen je uit om voor de spiegel te staan en je af te

is.” Humphrey valt hem bij: “De wil tot samenwerking

vragen: wie ben ik? Want je fotografie, dat ben jij.”

is er. Misschien kunnen we binnenkort bijvoorbeeld een schilderij als voorbeeld gebruiken voor een foto-opdracht,

Platform 2D

of tekenaars aan de slag laten gaan met foto’s, zodat er een

Zelfonderzoek is ook een van de doelen van het Platform

mixed-mediaproductie ontstaat.”

2D van Helmut Jöcken. Iedereen die tekent of schildert

45

46

kal e idosc oop/boo s t you r tale n t

Tien vragen voor…

INGO DASSEN door Zelinda Meli foto Perry Schrijvers

1. Wie is Ingo Dassen?

2. Hoe ben je bij Kaleidoscoop terecht

waarbij ik ook vaak nuttige tips krijg

“Ik ben een rasechte Mestreechteneer

gekomen?

van collega’s van o.a. The Lighthouse

en daar ben ik erg ‘gruuts’ op. Ik ben

“Omdat de vorige medewerker van

of Music. Jongeren komen ook met

26 jaar en werkzaam bij Kaleidoscoop

Boost your talent plotseling vertrok

ideeën en dat is natuurlijk fantastisch.

als medewerker ‘Boost your talent’.

ontstond er een vacature. Via de

Daar krijg ik een kick van, zeker als die

Aan Fontys Hogeschool in Tilburg

Muziekgieterij zat ik al in de scene.

workshops goed aanslaan.”

studeerde ik International Event Music

Ik hoefde niet lang na te denken en

Entertainment Studies. Ik heb inmiddels

solliciteerde. Ik doe dit werk nu sinds

naast mijn werk bij Kaleidoscoop

januari 2012”

5. Hoe communiceer je met jongeren?

“Omdat ik zelf actief in de popscene

ook een baan bij Tout Maastricht als projectcoördinator Jongerencultuur,

3. Wat is Boost your Talent?

zit ben ik goed op de hoogte van wat

daarnaast programmeer ik voor

“Boost your talent is een programma

hip is. Ik ga regelmatig in gesprek met

Festival Bruis. Mijn grootste passie

waarin laagdrempelige workshops

jongeren. Ik spreek hun taal als het

is echter mijn hobby: spelen in de

gevolgd kunnen worden om zo je talent

ware. Onze Facebook pagina is hét

band Lesoir. Vanaf mijn vierde heb ik

een ‘boost’ te geven. Het programma

communicatiemiddel bij uitstek. Ik sta

muziekles gehad op de Muziekschool.

is bedoeld voor jongeren tot 25 jaar

via de chatfunctie direct in verbinding

Begonnen in het Mollenhol bij Marijk

en dan met name voor die jongeren

met mijn doelgroep, bijna iedereen zit

Greweldinger, daarna fanatiek door op

die niet bij Kumulus komen of zelfs

immers op Facebook. Daarnaast is het

de gitaar. Met de band Lesoir heb ik al

de Muziekgieterij nog een brug te

heel belangrijk om jongeren serieus te

mooie dingen kunnen doen. Zo hebben

ver vinden. Het programma bestaat

nemen, ze belangrijk te maken en op die

we net onze tweede cd opgenomen

uit korte workshops (gemiddeld 4

manier betrokkenheid van ze te krijgen.

met de producer van Muse en hebben

lessen) die heel vraaggericht gegeven

Ik werk ook inhoudelijk met mensen

we in de herfstvakantie door China

worden. Jongeren doen en docenten

die een reputatie hebben opgebouwd in

getoerd; 14.000 kilometer gereisd,

zijn coachend bezig. Daarnaast is er

een bepaalde discipline. Door hen de

14 shows gedaan in 20 dagen tijd o.a.

iedere maand een hiphopavond en een

activiteiten te laten organiseren kan ik

in Wuhan, Shanghai en Beijing. Het

jamsessie, beiden worden zeer goed

rekenen op een brede belangstelling. Ik

beviel onze Chinese fans zo goed dat

bezocht.”

hoef dan alleen nog maar te faciliteren.

Succes verzekerd.”

we in mei teruggaan. Inmiddels hebben we een platencontract getekend bij

4. Wie bedenkt het aanbod/

platenmaatschappij V2, iets waar we

activiteiten?

zeer trots op zijn.

“Ik bedenk de meeste workshops zelf

47

Music Centre Groot in omvang en aanbod, en toch persoonlijk en vertrouwd.

10.000 m² muziekspeciaalzaak met een groot assortiment blaasen slaginstrumenten, van alle gerenommeerde merken.

Ook voor vakkundig onderhoud en reparaties kunt u terecht bij Adams Music Centre.

Ruim aanbod voor elk niveau!

Van beginner tot professional

48 Adams Music Centre

AziĂŤstraat 17-19

6014 DA

Ittervoort

www.adams-music.com

kal e idosc oop/boo s t you r tale n t

“Maastricht is niet rock ’n roll genoeg”

6. Wat staat er nog op stapel?

zelf aan wat wel en wat niet werkt én

En verder hoop ik in 2018 toch zeker

“Momenteel ben ik bezig met het

waar behoefte aan is.”

mijn steentje bijgedragen te hebben

opzetten van een heel mooi project, het

aan meer acceptatie van een echte

jongerenmanifest ‘Werken aan je eigen

8. Wat ontbreekt er in Maastricht voor

jongerencultuur in onze stad. We zijn

creatie’ met als thema een van de vier

jongeren?

goed op weg maar het kan allemaal

speerpunten van Culturele Hoofdstad

“Een fysieke plek waar jongeren 24/7

nog veel beter hier, vind ik… als

2018 ‘Speaking in tongues’. Ik lanceer

terecht kunnen om hun creativiteit te

Mestreechteneer.”

dit project in de Euregionale Week

uiten op een laagdrempelige manier.

van de Amateurkunsten van 13 t/m 20

Het mag best een beetje ruig zijn en

april. Deze wordt georganiseerd door

vooral niet clean maar het moet wel in

verschillende partijen zoals MCH 2018,

een veilige omgeving gebeuren.”

Boost your talent

De Muziekgieterij en Boost Your Talent.

9. Het ene na het andere

Mijn idee is om jongeren een creatieve

poppodium en daarmee ook een

plek te geven in de Timmerfabriek.

echte jongerencultuur stierf een

Overdag zijn er workshops voor de

vroegtijdige dood in de stad. Hoe ziet

middelbare scholen. ’s Avonds is er

de toekomst er uit op dat gebied?

gelegenheid om vrij te komen werken

“Maastricht is niet rock ’n roll genoeg

aan de creatie en masterclasses

maar heeft wel veel potentie. De stad

te volgen binnen de verschillende

zal moeten investeren. Jongeren

kunstdisciplines. Zo ontstaat een mooie

vertrekken na hun studie naar de

jongerencultuurwerkplaats. Als het

Randstad of het buitenland. Jammer

project slaagt wil ik graag doorgaan met

van al dat talent en van het verdwijnen

dit concept.”

van een leeftijdscategorie die juist zorgt

Missie: Maastrichtse jongerencultuur een boost geven Sinds: 2009 Partners in crime: Muziekgieterij en de pop/rock/jazz afdeling The Lighthouse of Music van Kumulus.

Jongerenparticipatie: is nog steeds groeiende, ieder jaar komen er meer geïnteresseerden Opvallend: de creativiteit die bij veel jongeren verborgen zit en die via Boost your talent naar buiten komt Waar: Kaleidoscoop is te vinden in het gebouw van Kumulus aan de Herbenusstraat.

Tout Maastricht, Kunstbende, Code043,

dat een stad leeft en bruist. Maak de 7. Bereik je veel jongeren en daarmee

leefomgeving aantrekkelijk en bied

de doelstelling van Boost your talent?

jongvolwassenen een plek die bloeit, en

“Aangezien de activiteiten over de hele

daar is popmuziek een sleutelfactor in.”

linie vol zitten kan ik stellen dat we de doelstelling halen. Jongeren doen mee

10. Waar zie jij jezelf in 2018?

en pikken Boost your talent perfect op.

“Ik zou graag mijn passie omgezet

Ook geven ze ons veel inzichten omdat

zien in een doorbraak voor Lesoir, wie

het programma interactief is. Ze geven

zou dat nou niet willen in de muziek?

Info: www.boostyourtalent.nl

49

Muziek in Beeld

werk van fotografie cursisten van Danielle Amendt

Het project Muziek in Beeld werd geboren vanuit het idee om twee disciplines te bundelen en uit te werken in één project. Hierin zijn muziek en beeld een aanvulling op elkaar.

Pianodocente Odette Kusters zocht muziekstukken uit, variërend van modern tot klassiek en filmmuziek, en studeerde deze met zes leerlingen in. Het ensemble werd aangevuld met twee violisten van docente Mia Beckers.

Danielle Amendt, docent fotografie, is samen met haar cursisten uit de cursus ‘persoonlijke expressie’ aan de slag gegaan om de verschillende sferen, ritmes en klanken uit de muziek te vertalen naar beeld.

Tijdens de lessen werd er volop gediscussieerd, geassocieerd, geïnterpreteerd, gebrainstormd en bedacht om tot een mooi eindresultaat te komen.

De presentatie en uitvoering van Muziek in Beeld heeft eind januari 2013 plaats gevonden in Theater Kumulus en was een groot succes.

m ui

Bjorn Frijns

Harry Bartels

50

be e l de n de kuns t/fotog r afi e

Marly Frijns

Deelnemende fotografen, pianisten en violisten waren: Han Borger - Martijn Paulussen, Bjรถrn Frijns - Pannie Ye, Harry Bartels - Merijn Hemels, Marly Frijns - Anne Frijns, Pauke Dekker - Roos Breedveld, Floortje Goosens - Bart van den Boorn - Johan de Munnik - Maxim van Mil Floortje Goosens

z i e k in Han Borger

51

Maak kennis met het fabuleuze

door Zelinda Meli

FAB LAB

K

umulus is in transitie en dat heeft alles te maken

met het samengaan met Centre CĂŠramique en Natuurhistorisch Museum. Bestaande modellen en processen worden kritisch tegen het licht gehouden en daar waar nodig wordt aangepast. Hierbij worden vaak verrassende keuzes gemaakt. Gedurfde keuzes ook.

Naast de filosofie dat we onze cursisten en bezoekers meer moeten bieden dan alleen lessen en presentaties, is het ook tijd om de gebouwen op te tuigen en nieuwe allianties aan te gaan.

Een van onze nieuwe bewoners in de Herbenusstraat is FabLab Zuid Limburg. FabLab (afkorting van het Engelse fabrication laboratory) is een sterk opkomende nieuwe vorm van (creatieve) industrie. Er zijn er wereldwijd al meer dan honderd ingericht. In een FabLab is het mogelijk om je eigen ontwerpen vorm te geven. Heb je zin

Sieraden, keramische voorwerpen, vaasjes en andere

in een nieuw hoesje voor je mobiele telefoon? Ontwerp

gebruiksvoorwerpen. Noem maar op.

het zelf of kijk op de speciale FabLab design site, pas

In een FabLab kun je op basis van computergestuurde

het ontwerp van je keuze aan en print het simpelweg

machines zoals 3D-printers en lasersnijders vele

uit. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is mogelijk.

noviteiten uitdokteren en produceren. Fablab werkt op 3.0-basis: dit uit zich in open source constructies, die gezamenlijke productontwikkeling mogelijk maken. Het printen van driedimensionale objecten in verschillende

52

kumulu s /n e wcom e r s

materialen, zoals ABS, bioplastic, biorubber, porselein etc is mogelijk. FabLab Zuid Limburg werkt samen met TNO, AZM Maastricht, mode ontwerpers, architecten, kunstenaars en nog veel meer andere branchevertegenwoordigers. De mogelijkheden zijn legio.

De samenwerking met Kumulus gaat echter nog iets verder: de dynamiek en innovatie die FabLab oplevert, zal gecombineerd worden met de creatieve mogelijkheden van Kumulus, bijvoorbeeld bij beeldende kunsten. De benadering van het onderwijs kan gezamenlijk worden opgepakt, net als trainingen en voorlichting geven voor kunstenaars, bedrijfsleven en iedereen met interesse in

Het FabLab in het gebouw van Kumulus.

creativiteit en techniek.

Je kunt FabLab op dinsdag vrijblijvend bezoeken. Tussen 10.00 en 17.00 uur staan de medewerkers voor je klaar om uitleg te geven. Je kunt ook een afspraak maken. Echt een keer doen want je weet niet wat je ziet. Welkom in de hedendaagse Jules Vernes wereld! www.fablabzuidlimburg.nl

53

Ben je: ✓ Ongeveer 13 of 17 jaar? ✓ Rechtshandig? ✓ Vwo-leerling? ✓ Geïnteresseerd in bijverdienen?

25 !* voor 3 uur

*en tot 35 ! afhankelijk van je prestatie Universiteit Maastricht heeft 1.5 uur van jouw tijd nodig om een geheugentaak te doen in de MRI hersenscanner na een oefensessie van 1.5 uur in ons gedragslab. Bovendien help je jezelf en je medeleerlingen, omdat we uit willen zoeken hoe studeren makkelijker kan worden gemaakt.

54

Als je interesse hebt, neem dan contact met me op: luciana.falbo@maastrichtuniversity.nl Bel: 043-3881777

sc hrijve rssc hool/e e n e ch t vak

kun je schrijven leren?

Connie Palmen, Arthur Japin, Jacques Vriens, Abdelkader Benali… schrijvers zijn tegenwoordig sterren geworden. BN’ers die je regelmatig tegenkomt in radio- of televisieprogramma’s. Maar valt schrijven eigenlijk wel te leren en hoe denken schrijvers hier zelf over? Is schrijven een ambacht of blijft het toch hoofdzakelijk een kwestie van aangeboren talent? En als het dan een ambacht, een echt vak is, welke opleiding moet je hier dan voor volgen? door Hélène Martinussen foto Jonathan Vos

V

s jcvherni olgens schrijfster en docente van Schrijversschool

en uitgeverijen. Eerder waren er al opleidingen zoals de

Kumulus Elle Eggels (o.a. Het huis van de zeven zusters,

schrijversvakschool in Amsterdam, maar deze mochten

1998) dringt het begrip dat schrijven een ambachtelijk

zelden op erkenning door de eigen beroepsgroep of op een

kunstenaarschap is, langzamerhand door tot de beginnende

officiële rijkserkende status rekenen. Nederland staat op dit

schrijver. Er is meer nodig dan wat praktische boeken met

gebied dus nog in de kinderschoenen. Een schril contrast

aanwijzingen en schrijfoefeningen die je thuis moet doen.

met Amerika, dat al jaren honderden writing schools kent

Want al krijg je al je gedachten op papier, hoe maak je van

die enorme talenten afleveren zoals Brett Easton Ellis,

die notities een leesbaar verhaal? Elle ziet een schrijver

Jonathan Saffran Foer en Wally Lamb.

als een creatieveling die muziek en schilderijen maakt met woorden. Daar is gevoel en tegelijkertijd vakmanschap

Maar, móét je literair schrijven eigenlijk wel leren? Gaat het

van een deskundig docent voor nodig, ook al borrelt er nog

oorspronkelijke karakter van een auteur er dan niet gauw

zoveel natuurlijk talent.

af? Ik vroeg het enkele schrijvers die al eerder te gast waren

bij Schrijversschool Kumulus: Abdelkader Benali en Jacques

In Nederland zijn er kunstvakopleidingen voor bijvoorbeeld

Vriens.

muziek, mode, dans, beeldende kunst en toneel. Maar een echte studie die er puur op gericht is om literaire

Volgens Abdelkader Benali heeft een beginnend schrijver

schrijvers af te leveren is er pas sinds kort. In 2011 startte

veel baat bij de begeleiding van een professionele

ArtEZ Hogeschool voor de kunsten in Arnhem met de

schrijfdocent. “Je kan alles leren, dus ook schrijven.

bachelor-opleiding Creative Writing. De opleiding traint

Schrijven is een drietrapsraket. Werken van uit een

op alle aspecten van de schrijftechniek en maakt auteurs

geïnspireerd ‘zelf’ aan een verhaal dat door verbeelding

in de dop wegwijs in de wereld van gevestigde schrijvers

en compositie tot een eindresultaat leidt dat de lezer

55

M. C. Rijsemus Vioolbouwer

Werkplaats - verkoop - verhuur - taxaties

www.rijsemus.nl Martin Rijsemus groeide op in een omgeving waar ambacht en muziek zich verstrengelden: zijn vader was kunstsmid en zijn moeder speelde viool. Sinds zijn vijfde levensjaar hanteert hij zelf de strijkstok. Aanvankelijk onder toeziend oog van de heer Blokbergen, aan de muziekschool van Wageningen, in 1974 onder begeleiding van professor Berkovitch aan het Conservatorium te Maastricht.

Zijn opleiding tot vioolbouwer heeft hij geleerd bij een leermeester in Duitsland en aangevuld met een studie aan de vioolbouwschool Mittenwald. Daarnaast heeft hij drie jaar samengewerkt met een Italiaans opgeleide vioolbouwer.

Witmakersstraat 1 6211 JA Maastricht 043 321 91 59 www.rijsemus.nl mcrijsemus@live.nl

Werkplaats - verkoop - verhuur - taxaties

www.rijsemus.nl

GraďŹ sch ontwerp | PR | Copywriting & Slogans Concepten | Webdesign | Customized qr-codes | Smartphone & Tablet concepten ... and feel free to ask for MORE!

t +31(0)43 362 75 00 m +31(0)6 25 09 49 96 Mgr. Schrijnenstraat 3 6221 VW Maastricht www.houseofcommunications.nl info@houseofcommunications.nl

lidiajanevski | houseofcommunications

56

obidesign graphic design | annebeth nies | maastricht | annebeth.nies@gmail.com | www.obidesign.nl | 06 512 94 096

s jcvherni sc hrijve rssc hool/e e n e ch t vak

Door te schrijven raak je anderen en leer je je eigen leven te relativeren

toehoorder boeit, inspireert, ontroert, aan het denken zet.

de schoolkrant en het cabaret op de middelbare school. Als

Liefst al deze voorgenoemde zaken bij elkaar. Een goede

meester las ik mijn klas regelmatig voor en ervoer zo wat

docent werkt in samenwerking met z’n gemotiveerde

kinderen raakt en vooral waarom het de ene schrijver wel

leerling aan dit proces. Wat wordt geleerd is hoe je een

lukt om te boeien en de andere niet.”

verhaallijn uitwerkt, hoe je een verhaal structureert,

Vriens heeft dus geen gerichte schrijfopleiding gevolgd.

wat is een zwak/sterk karakter en waar werk je naartoe.

“Mijn eerste boeken schreef ik nogal intuïtief. Dankzij goede

Wereldliteratuur waaruit wordt geput zorgt voor de input. De

redacteuren met wie ik mijn eerste manuscripten doornam,

leerling leert aan de hand van geliefde verhalen dat alle

leerde ik nog heel veel. Inmiddels ben ik meer dan zeventig

verhalen een onderliggende structuur hebben. De leerling

boeken verder en ik denk dat ik (door alle ervaring) aardig in

komt erachter dat ook zijn verhalen een verborgen structuur

staat ben om mijn werk kritisch te beoordelen. Maar ik ben

hebben die pas door te herschrijven aan het licht zullen

nog altijd blij met een goede redacteur.”

komen. Dan breekt de tweede fase aan. Ook hier kan de docent sturen. In de laatste fase is er ruimte voor bespreking

Eigenlijk is het antwoord op de titelvraag eenvoudig:

van thema’s als: waar leidt het einde naartoe (eindes zijn

schrijftalenten met ambitie hebben gerichte, professionele

altijd moeilijk), wat wil je de lezer meegeven,

begeleiding nodig om hun vaardigheden verder uit te bouwen

etc. In Socratische gesprekken komt de leerling erachter

tot een vorm van kunstenaarschap. Zo kunnen ze uitgroeien

wat hij wil en zoekt en hoe hij dit voor elkaar kan krijgen.”

tot schrijvers van formaat. Een gedegen opleiding waar je

Benali komt tot de volgende slotsom: “Talent kan niet

schrijven leren kunt, zoals ArtEZ die aanbiedt, heeft dus

aangeleerd worden, dat heb je of heb je niet. Maar ook zij die

zeker bestaansrecht. En wat voor professionals geldt, geldt

talent hebben moeten hard werken om het beste verhaal dat

niet in mindere mate voor amateurs. Ook Schrijversschool

ze kunnen schrijven boven tafel te krijgen.”

Kumulus wist al enkele talentvolle schrijvers te begeleiden op hun pad naar bekendheid en succes: de columns van

Volgens Jacques Vriens ligt de sleutel om van je talent een

zelfstandig tekstschrijver Ank Aerts en officier van Justitie

succes te maken vooral bij twee zaken: veel schrijven en veel

Pascale Bruinen zijn regelmatig te bewonderen in o.a.

lezen. “Om te beginnen moet je schrijven leuk vinden en het

lifestyle magazine Navenant, het Algemeen Dagblad,

net zo enthousiast beoefenen als bijvoorbeeld voetbal, ballet

Dagblad de Limburger en op hun persoonlijke blogs.

of bridge, om maar eens iets te noemen. Verder moet je van lezen houden. Niet om schrijvers na te doen, maar wel om

Schrijven heelt, stimuleert je ontwikkeling en zet je leven

in de gaten te krijgen hoe iemand begint met een verhaal;

in perspectief. Door te schrijven raak je anderen en leer

hoe de spanning wordt opgebouwd en hoe aan het eind alles

je je eigen leven te relativeren. Dat er genoeg potentiële

samenvalt (of niet). Aanleg lijkt me absolute voorwaarde

schrijvers in en rond Maastricht - nu nog anoniem -

(maar dat geldt ook voor voetbal of ballet). Je kunt de kunst

achter toetsenborden zitten, lijdt geen twijfel. Maar wie

van het schrijven wel ontwikkelen. Toen ik begon met mijn

de schrijver in zichzelf ontdekken wil is welkom om bij de

eerste échte boek (Die rotschool met die fijne klas, 1976),

Schrijversschool van Kumulus de eerste stappen te zetten

had ik al veel ervaring in het schrijven van teksten dankzij

op een ontdekkingstocht die je leven voorgoed zal

de toneelstukjes die ik als kind schreef voor ons clubje in

veranderen.

het hotel van mijn ouders en de teksten die ik maakte voor

57

Welkom bij Grand Café Edd’s, bekend om de live optredens.

Voor een heerlijke lunch of borrel kom je naar Edd’s. We schenken meer dan dertig verschillende soorten bier en serveren daarbij een passend kaasplankje.

U kunt genieten van gerechten uit de regio, specialiteiten bereid met bier en natuurlijk onze alom bekende tapaskaart. Kies daarbij een heerlijk wijntje uit ons uitgebreide wijnassortiment.

Uitgaan moet je beleven, dus kom de sfeer eens proeven in het gezelligste restaurant-café van Maastricht.

Heggenstraat 3 6211 GW Maastricht 043 352 17 17 www.edds-cafe.nl

De Stichting Katholiek Onderwijs Mergelland “kwaliteitscholen in een vertrouwde omgeving, waar elk kind telt!”

Onder het bestuur van de stichting vallen een elftal scholen die gelegen zijn in de schitterende gemeenten Eijsden-Margraten en Gulpen-Wittem.

Al onze scholen zijn de uitdaging aangegaan om samen toekomstig onderwijs te creëren dat zich kenmerkt door: - Transparantie: zeggen wat we doen en doen wat we zeggen.

- Het bieden van een uitdagende, inspirerende en veilige leeromgeving voor kinderen en medewerkers.

- Het verruimen van de mogelijkheden voor ieder kind passend onderwijs te bieden.

- Resultaat- en opbrengstgerichtheid door elk kind optimale ontwikkelingskansen te bieden.

- Verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen tijdens de uitvoering van onze plannen en het realiseren van onze ambities.

- Een goede relatie met de ouders en de sociale omgeving van de school onderhouden.

58

Op de Tien Bunder, Maurice Rose, St. Brigida, St. Joseph, St. Gertrudis, H. Hart, De Keerkring, De Cramignon, St. Jozef, St. Martinus, OBS Mesch.

need to know Postadres Kumulus Postbus 1992 6201 BZ Maastricht

Telefoon en e-mail Informatiebalie (043) 350 56 69 of (043) 350 56 56 info@kumulus.nl Cursistenadministratie (043) 350 56 44 of (043) 350 56 66 cursistenadministratie@kumulus.nl Kaleidoscoop: (043) 350 56 64 info@kaleidoscoop.net KunstActief: (043) 350 56 81

Colofon Uitgave: Kumulus Vormgeving: Obidesign/Annebeth Nies Fotografie: Danielle Amendt, Humphrey van ‘t Hul, Frans van Libergen, Perry Schrijvers, Jonathan Vos Layarfilmpje: Leonard Gommans Teksten: Ank Aerts, (i.s.m. Celine Daemen), Jac van den Boogard, Emile Hollman, Meyke Houben, Hélène Martinussen, Zelinda Meli

info@kunstactiefmaastricht.nl

Commercie: House of Communications/

Internet

Eindredactie: Zelinda Meli

Lidia Janevski

www.kumulus.nl www.kunstactiefmaastricht.nl

© Copyright 2013, Kumulus

www.kaleidoscoop.net

Aan de uitgave van dit magazine is uiterste zorg besteed, zij is echter informatief. Aan drukfouten en/of onvolledigheden kunnen geen rechten worden ontleend.

KUMULUS

muziekbeeldendekunstdans theaterschrijvenkunstactief kunstverkennenkaleidoscoop

59

KUMULUS

muziekbeeldendekunstdans theaterschrijvenkunstactief kunstverkennenkaleidoscoop

60