Kvinnheringen sitt næringsbilag 2019 by Vidar Håland

GNEISTROK FRÅ NÆRINGSLIVET BKS på Sunde industriområde veks stadig, og knyter til seg både nye tilsette og nye bedrifter. Les meir om utviklinga til BKS, og andre spennande ting som skjer i næringslivet i Kvinnherad, i dette magasinet.

NÆRINGSBILAG ONSDAG 20. NOVEMBER 2019

Leiar

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Musklar i mangfald I Kvinnherad finst det mange små og store bedrifter, og alle er like viktige for at vi skal kunna bu her vi bur. Dei bidrar til lokalsamfunnet vårt med arbeidsplassar og skatteinntekter, dei skapar aktivitet og nyvinningar. Innovasjon, utvikling og omstilling er ord vi høyrer ofte, truleg i alle bransjar. Samfunnet endrar seg, og det kjem stadig større krav til kvalitet. Men sjølv om nokon av og til tenkjer på Kvinnherad som ein utkant, så betyr ikkje det nødvendigvis at vi er dårlegare stilte når det kjem til kva vi kan få til. Mange av bedriftene våre leverer ikkje berre varer og tenester som vi kvinnheringar treng, men òg til resten av verda. Teknologien gjer at vi kan vera internasjonale, og kundar er berre nokre tastetrykk eller ein Skype-samtale unna. Nokre av oss kvinnheringar er heller ikkje motvillige til å pendla ut av kommunen til jobb, og i denne avisa finn du intervju med to som gjer nettopp det. Samarbeid og fellesskap er viktig. Sjå berre utviklinga som no skjer på Børneset, der fleire bedrifter har etablert seg og nyt godt av kvarandre sin kompetanse. Eller hos BKS på Sunde industriområde, som stadig veks og knyter til seg både nye tilsette og nye bedrifter – nesten som ein «Fugl Føniks opp av oska» etter Bergen Group Skarveland som gjekk konkurs i 2015. Dette er berre to gode døme du finn i denne avisa. Og heldigvis er ingenting hogge i stein. Er nokon uheldig og mistar jobben, eller vil finna ein annan yrkesveg å gå, så er det òg fullt mogleg. Kvinnherad Studisenter gir oss sjansen til å ta desentralisert utdanning, altså utan å måtta reisa vekk for å studera, og i skuleåret 2019/2020 har 25 studentar valt å studera på denne måten. Men dette flotte tilbodet er ikkje sjølvsagt – meir berekraftige og langsiktige løysingar for økonomien til senteret må på plass. Det håpar vi skjer framover. Og kva vil ungdommane våre bli når dei blir store? Vi har prata med fleire av dei, om kva yrkesveg dei ser for seg. Forhåpentlegvis ser dei alt det spennande Kvinnherad har å by på slik at dei vil komma heim igjen. Vi håpar du finn mykje kjekt lesestoff i denne avisa. Takk til alle de som dagleg legg ned ein innsats for å skapa noko lokalt, og som bidrar til fellesskapet. La oss vera stolte av å bu i ein innhaldsrik kommune med så stort mangfald! Mona Grønningen Redaktør

5460 HUSNES • Telefon 53 48 21 30

NÆRINGSBILAG onsdag 20. november 2019. Bilaget vert òg distribuert til skular i Kvinnherad og industriverksemder i Odda, Jondal og Sunnhordlandsregionen. Utgjevar Kvinnheringen Ansv. redaktør Mona Grønnignen Layout Vidar Håland, makalaus-design.no Trykk Bladet Sunnhordland Framsida Frå BKS på Sunde. Foto: Vidar Alfarnes

BONDE I BRYTNINGSTID Ein skulle tru at bøndene og det grøne skiftet var to sider av same sak. At den naturen dei er så avhengige av å spela på lag med, er den same som miljøforkjemparar og berekraftsentusiastane ønskjer seg. Så feil kan ein ta.

ein greiast mogeleg jobb. Bonden gler seg stort til arbeidet er ferdig. Men i dag er det laurdagsstille på tunet. Me har teke ferja frå Sydnes for å høyra korleis det står til med bonden, kua og oksen i den norske landbrukskvardagen, seinhaustes 2019.

VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

– For oss her på garden er det utan tvil mest berekraftig at den energien som graset gjev oss går gjennom eit firemaga dyr. Så kan me anten produsera kjøt eller mjølk. Eller begge delar, slik me gjer. Bror min og eg kan ikkje berre byrja å dyrka proteinrike plantar for at det er populært nett no. Det har dei derimot sjansen til i andre land, og kanskje andre stader i Norge der klimaet ligg til rette for det. Men her hjå oss, og hjå den gjengse vestlandsbonden, er det gras og beiteland som gror. Då er det me driv med tilnærma optimalt, og etter mi forståing langt meir berekraftig enn å importera

Difor har også mange bønder, og då særskilt dei som driv med mjølk-og kjøtproduksjon, kome særs dårleg ut av det taktskiftet som skjer i storsamfunnet. – Kva er berekraftig? spør Marianne Nordhus ut i den heilt tomme stova heime på Fjelbergøy. Ho har eit stort renoveringsprosjekt på gang i den eldgamle generasjonsbustaden. Både møblar og pynteting er rydda vekk slik at snikkarane skal få

Optimalt her vest

Tidleg interessert

Sjølv vaks Marianne opp på garden, og var ikkje gamle jenta før ho ville hjelpa far sin Per Jarle med stort og smått. – Med unnatak av nokre ungdomsår, har eg vel alltid vore svært interessert i gardsdrifta. Då eg var ferdig med vidaregåande gjekk turen til Bergen. Der utdanna eg meg til anleggsgartnar. Eg jobba ei stund som det, før eg starta i ein gards- og friluftsbarnehage i Åsane. Samstundes jobba eg også på eit treningsstudio om kveldane, og reiste heim for å ta i eit tak på garden i helgene. Etter ei tid fann eg ut at det vart litt mykje reising, og seint 2012 flytta eg heller heim. Dei siste to månadane før returen til Fjelbergøy, var eg på ein to månadar lang tur til USA, fortel 37-åringen.

Rike tradisjonar

proteinrik plantekost frå eit anna land.

Ei krevjande tid

Ho pustar ut, smiler dette smilet som tv-sjåarane blei kjent med då ho jakta kjærleiken på TV2 for fem år sidan. Men no kjenner ho også på alvoret. På avstanden mellom bygd og by. På det gryande ungdomsopprøret der ute. På alle dei globale trendane som kuttar kjøt og mykje av det andre som me her heime ser på som sunn kvardagskost. Og kanskje mest av alt ser ho eit samfunn som driv med framandgjering av det naturlege. Og som framelskar det unaturlege. – Det er liten tvil om at det er ei krevjande tid å navigera i. Før i verda hadde dei fleste som budde i byane ein onkel eller ei bestemor på landet som gjerne dreiv gard. Med ujamne mellomrom reiste dei på besøk, og fekk eit lite innsyn i korleis livet med matproduksjon var. I dag er

Det var broren Anders som hadde odel på garden. Men no har dei drive han i lag sidan Per Jarle pensjonerte seg. – Alt vert mykje enklare då. Ein kan ta seg fri ei helg utan at det vert kaos. Og så er det mykje tryggare i kvardagen. Me jobbar med store dyr, og då er det veldig greitt å vera to. Det same i samband med slåtter og onner. Og er det noko me lurer på som ikkje er teikna inn på karta, spør me berre pappa. Han bur i andre høgda i huset, og har framleis ei mentor-rolle, fortel dottera. Garden Nordhus har vore der i fleire tusen år, og Nordhus-familien som er der no sidan 1600talet. Den eldste delen av løa er frå 1864, og delar av huset som Marianne pussar opp er frå midt på 1800-talet. – Det er her eg høyrer til. Det sit i både jord og vegger, smiler ho. – Men fryktar du for framtida? – Fryktar er ikkje ordet. Men eg er jo litt engsteleg for den sentraliserande krafta me ser i politikken, og mykje av det andre me alt har snakka om. Eg lurer jo sjølvsagt litt på kor det skal enda. Det er for mykje fokus på idealisme, og for lite på økonomi. Også blant nokre bønder, meiner ho.

KOS: Marianne Nordhus er i glad kyrne sine. Her får kua Fagerlin litt ekstra kos. – Den norske kombikua (NRF-kua) er målt mot alle andre den som har det minste miljøavtrykket per produserte eining mjølk og kjøt. I tillegg er ho den friskaste i klassen, slår 37-åringen fast.

Kamp om mjølka

For oss her på garden er det utan tvil mest berekraftig at den energien som graset gjev oss går gjennom eit firemaga dyr. Marianne Nordhus Bonde

AUKA AVSTAND: Heile landet vart kjent med Marianne Nordhus då ho jakta kjærleiken på TV2. – Det var kjekt å vera med på. Rett og slett eit «feel- good-konsept», seier ho fem år seinare. Ganske ulikt mykje av det ho opplever i kvardagen nett no. Med aukande avstand mellom bygd og by. Med eit gryande ungdomsopprør. Og kanskje mest av alt eit samfunn som driv med framandgjering av det naturlege, og som framelskar det unaturlege.

Men endringar er bøndene vane med. Dei finn ein mange av i landbrukssoga. Den nære, så vel som den eldre. – Bonden står aldri stille. Det er jo berre månader sidan me opplevde at det forsvann hundre millionar liter mjølk i landbruksoppgjeret, som følgje av kutt i eksportstøtta til Jarlsberg-osten, frå 2020. Det vert svært krevjande for alle. Ikkje minst for mange av bøndene i Kvinnherad. Her hjå

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Landbruk

gardsbruka langt færre, og veldig mange går gjennom livet utan å vera i nærkontakt med eit einaste fjøs. Med det resultatet at avstandane vert større og forståinga for matproduksjon mindre. På same tida opplever me ei romantisering av historia, og no også ei menneskeleggjering av dyra. Det er krevjande å nå fram med fornuft og fakta, når stadig fleire i altfor stor grad let seg styra av kjensler og impulsar, hevdar Nordhus.

Landbruk

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

BEREKRAFTIG: Det er mykje diskusjon for tida om kva som er berekraftig eller ikkje. For Marianne Nordhus (37) på Fjelbergøy er svaret opplagt. – For oss her på garden er det utan tvil mest berekraftig at den energien som graset gjev oss, går gjennom eit firemaga dyr. Så kan me anten produsera kjøt eller mjølk. Eller begge delar, slik me gjer.

oss kjenner me litt ekstra på det nett no. Anders og eg har lyst å byggja nytt fjøs, men veit ikkje om me vågar å satsa. Me håpar sjølvsagt at den jamne forbrukaren vel norskproduserte varer. Importert ost, yoghurt og sjokomjølk er ei stadig aukande utfordring, forsikrar Nordhus. Etter heilt ferske forhandlingar mellom Staten og bøndene, ser det no ut til at mjølkekuttet i første omgang vert redusert med to prosent, mot heile åtte i det opphavelege forslaget.

krydrar kvardagen. Men det er ingen tvil om at arbeidet med bruer frå Halsnøy til Fjelbergøy, og vidare til Borgundøy, er noko av det eg brenn aller mest for. Det ville vore fantastisk om me fekk realisert eit slikt samband. Batterieksplosjonen på ferja vår nyleg, var også eit godt argument for fastlandssamband, slår det travle organisasjonsmennesket fast.

Kvigene med ferje

På garden er det i dag 30 mjølkebåsar, og dei har ein kvote på 250.000 liter mjølk. – Totalt snakkar me om 35 årskyr, og mellom 79 og 89 dyr totalt når me tek med oksar og kalvar som me sel gjennom året. I tillegg har me geiter, sauer og ein gamal hest som me nyleg overtok. Felles for heile buskapen er at dei er ute så mykje av året som det let seg gjera. Kvigene reiser med ferja til Borgundøy i byrjinga av mai, og brukar same framkomstmiddel på returen ein gong i månadsskiftet september/oktober. – Sikkert ein smule eksotisk for mange, men for oss er det heilt vanleg. Forhåpentleg kan me køyra dei fram og tilbake over brua til Borgundøy om ikkje så altfor mange år, smiler styreleiaren i Fjelbergsambandet AS. Senterpartipolitikaren susa også inn i kommunestyret for dei neste fire åra. I tillegg er ho nestleiar i konsernstyret til Felleskjøpet Rogaland Agder. – Det er kjekt å ha anna enn berre garden å sysla med. Det

Knapt nokon kjenner endringar i vêr og vind meir på kroppen, kvardagen og lommeboka enn bøndene. At me på toppen av alt skal få eit «verstingstempel» er både uforståeleg og litt vondt på same tid. Marianne Nordhus Bonde

Meir av det same

Men over alt så er ho bonde på Fjelbergøy. I ei tid der frontane er meir steile enn kanskje nokon gong. Det sjølv om tilgang på informasjon berre er nokre tastetrykk unna. – Kva er det som skjer? – Eg trur mykje av grunnen skuldast sosiale medier. Der vert me teppebomba av alt som liknar på det tankegodset og dei sympatiane me allereie har signalisert. Og slik er det i alle leirar. Det kjem berre meir av det same. Ikkje noko som utfordrar tankane dine, eller prøver å få deg

til å sjå ting frå fleire sider. Difor vert også avstandane mykje større enn dei burde og kunne ha vore, fortvilar bonden på Nordhus. 37-åringen vert heller ikkje veldig imponert over kor raskt alt det nye skal implementerast i samfunnet vårt. Om det er ladestasjonar på ferjekaiar, nedlegging av petroleumsindustrien eller innføring av kjøtfrie dagar i storbyane.

i vêr og vind meir på kroppen, kvardagen og lommeboka enn bøndene. At me på toppen av alt skal få eit «verstingstempel» er både uforståeleg og litt vondt på same tid. Geitene til Anders og Marianne er svorne fotsoldatar i kampen for å hindra at utmark og beiteområde gror att. Samstundes nyt både dei og eigarane godt av teknologiutviklinga.

Frisk og effektiv

Virtuelle gjerdepålar

– Det vert hevda at i Frankrike syklar folk til butikken og handlar gourmetmat. I Noreg hiv ein seg i SUV-en og handlar i lågprisbutikkane. Eg kan ikkje seia kor sann eller generell denne framstillinga er, men det er garantert ikkje heilt av vegen. Som dei fleste andre i samfunnet er Marianne også tydeleg på at måtehald og lågare forbruk er den einaste farbare vegen inn i framtida. Og sjølvsagt skal bøndene gjera det dei kan. – Det er viktig med globale planar for utslepp, klima og miljø. Men det må lagast lokale tilpassingar. Og skulle nokon vera i tvil: Den norske kombikua (NRF-kua) er målt mot alle andre den som har det minste miljø-avtrykket per produserte eining mjølk og kjøt. I tillegg er det den friskaste i klassen med tanke på sjukdom og medisinbruk. Og om vegan-rørsla skulle meine noko anna, så står eg fast på at dyr i norsk landbruk aldri har hatt det betre enn no.

Sårande stempel

– Som bonde er eg heilt avhengig av å spela på lag med naturen. Knapt nokon kjenner endringar

– Dei einaste gjerdepålane me slår ned skjer i dag ved å trykka på eit kart på mobiltelefonen. Geitene er utstyrte med ein solcelle-driven klave med ein GPS-sendar. Når dei nærmar seg det virtuelle gjerdet vil dei høyra ein lyd som vert høgare og høgare. Om dei held fram vil dei få eit lite støyt når dei er i ferd med å kryssa det tildelte arealet, forklarar Marianne, og viser oss på mobilen kor geitene står nett no. Og kor mange gonger dei har vorte eksponert for lyd og eventuelle støyt, det siste døgeret. – I byrjinga skreik folk over seg om at dette var dyremishandling. No trur eg dei fleste skjønar at dette tvert imot er god dyrevelferd. Skulle det bli tomt for mat eller vatn kan dei stikka utanfor området sitt. Og skulle det dukka opp eit rovdyr, vil det heller ikkje vera noko fysisk gjerde som hindrar dei i røma. GPS-signala gjer jo at me vil finna dei att. Dette synest eg viser veldig godt korleis ei sak har fleire sider, og at det ikkje alltid er like enkelt å sjå kva som i utgangspunktet er dei rette svara.

Landbruk

JAKT: Jakt høyrer også heime på ein gard. Denne hjorten skaut Marianne Nordhus halvtanna døger før Kvinnheringen tok turen til Fjelbergøy.

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Teknologi

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

SAMLING: Det skjer mykje på hydrogen-fronten i Kvinnherad om dagen. Det viste også godt att på samlinga i den danske ambassadørbustaden i Oslo. Bak frå venstre: Torbjørn Bringedal, Ove Røssland, Harald Maaland, Lars Emil Berge og den danske ambassadøren Jarls Frijs-Madsen. Framme frå venstre: Knut Førland og nestkommanderande i GreenHydrogen, Henrik Steen Pedersen.

HYDROGEN-SATSING SOM KAN ENDRA SPELEREGLANE Hydrogen er framtida. No kan eit dansk-norsk samarbeidsprosjekt snu opp ned på etablerte sanningar, og gjera produksjonen av det aller enklaste av alle grunnstoff til allemannseige. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

Det starta for alvor på eit symposium i Tyssedal, på vårparten i fjor. Eigarane av Liquiline LNG, Knut Førland og Ove Røssland, hadde etablert kontakt med sentrale folk i det danske selskapet GreenHydrogen. Etter samlinga i Tyssedal har samtalane halde fram, og torsdag 7. november møttest dei heime hjå den danske ambassadøren i Norge, på eit hydrogenseminar med mange

kvinnheringar på gjestelista, og der programmet kulminerte med at GreenHydrogen og Liquiline signerte ein samarbeidsavtale. – Fram til no har me mangla den kjerneteknologien som måtte på plass for å kunna tilby marknaden eit heilskapsprodukt. I danske GreenHydrogen fann me det me leitte etter. Ein passeleg stor, teknisk leiande og finan-

sielt sterk aktør, som i retur får nokon som har lang røynsle, og kan visa til gode resultat inn mot den maritime næringa. Det var ein link danskane ikkje hadde frå før, fortel Førland.

Konkurransedyktig

Me er i ein påkosta bustad i Villaveien i Oslo. Den offisielle biten av programmet er unnagjort, og stemninga er særs god. Både danskar og kvinnheringar smiler breitt, og med kanapear på tallerkane og vin i glasa sit praten og smila laust. – Ein stor dag for oss. Går alt etter planen vil me om kort tid kapra dei første kundane, og det er truleg heller ikkje lenge før me kan tilby flytande, lokalprodusert hydrogen. I små kvanta, til ein svært så konkurransedyktig pris, seier Førland.

Modulbasert PRESENTASJON: Knut Førland presenterte Liquiline under hydrogenseminaret i Oslo.

AVTALE: Knut Førland i Liquiline og Niels-Arne Baden i GreenHydrogen signerte samarbeidsavtale i samband med eit hydrogenseminar heime hjå den danske ambassadøren i Oslo.

Det er liten tvil om at dette vert ein «gamechanger», som det heiter på særs dårleg nynorsk. Rett

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Cruise det neste

Anlegget vart fullført, gjennom Liquiline LNG med Fjord Line som eigar. Seinare overtok Førland dette selskapet, og i 2016 kjøpte Ove Røssland seg inn med ein 40 prosent eigardel. Han er no styreleiar, og til liks med Førland særs nøgd. – Med styresmaktene og det grøne skiftet som pådrivarar, skjer det veldig mykje på hydrogen-fronten. Noreg er definitivt i førarsetet, ikkje minst når det kjem til maritime løysingar. Og med dei mange lange fjordane og øyane våre, ligg det då også svært godt til rette for desentralisert produksjon av hydrogen. Å frakta det frå eit stort sentralanlegg er korkje teknisk eller økonomisk forsvarleg i grisgrendte strok av landet vårt, seier Røssland. – I første omgang snakkar me snøggbåtar og lange ferjestrekningar. Det neste vert cruiseskip. Torstein Hagen og Viking Cruises arbeidar med saka, og Liquiline kan forhåpentlegvis ta ein posisjon. Med stadig strengare miljøkrav til cruisefarten er det ingen veg utanom framdrift ved hjelp av hydrogen.

Optimal strekning

På seminaret heime hjå den danske ambassadøren, var også ein annan kvinnhering sentral. Knapt nokon i dette landet veit meir om design og framdrift av ferjer, skip og hurtigbåtar enn sjefen for LMG Marin, Torbjørn Bringedal. Noko han også delte raust med gjestene på hydrogenseminaret. – Styresmaktene har vedteke at dersom teknologien er tilgjengeleg – og det elles ligg til rette for det – skal ein velja fossilfrie løysingar når det kjem til kollektivtransport på sjø. I praksis vil det seia snøggbåtar og ferjer. For veldig mange av ferjestrekningane vert det ei batteri-løysing, men for snøggbåtane vil hydrogen vera det naturlege. Ikkje minst ser eg på Rødne si rute mellom Rosendal og Bergen som eit heilt optimalt samband for bruk av brenselsceller og hydrogen. LMG Marin står bak designet for det som i løpet av 2021 vert den første hydrogen-drivne

ferja i verda. Ho skal inn på Hjelmeland-sambandet i Ryfylke. Ferja vert bygd hjå Westcon i Ølensvåg, og det er Norled som opererer strekninga Hjelmeland-Skipavik-Nesvik.

Teknologi

og slett noko som marknaden så langt ikkje har sett på som realistisk. – GreenHydrogen si svært så effektive elektrolyse-løysing gjer at det kan produserast hydrogen nær sagt alle stader. Det einaste ein treng er elektrisitet og vatn. Alt er modulbasert, og produksjonen kan skalerast opp og ned etter kva behov som skal fyllast, forklarar mannen som i mange år hadde ei sentral rolle i Liqui line AS. Selskapet gjekk konkurs i 2014, året etter at dei vann Hordaland fylke sin innovasjonspris, og omtrent samstundes med at dei hadde sikra seg leveransen av det første bunkersanlegget for LNG på dansk jord for Fjord Line i Hirtshals.

Vil pressa prisane

Selskapet som Bringedal leier, har dei siste åra hatt eit tett samarbeid med Liquiline, spesielt innanfor utvikling av bunkringsløysingar. – Det nye dansk-norske samarbeidet er spennande. Dette er ein marknad som så langt har vore dominert av NEL, og der ein heile vegen har høyrt at det må stort volum til for å halda prisane på eit akseptabelt nivå. I dag har GreenHydrogen vore svært tydelege på at dei vil vera konkurransedyktige på pris, sjølv med ein mykje lågare dagleg produksjon. Det er særs godt nytt. Eg trur også at dette vil pressa fram kostnadsreduksjonar på produksjonen av brenselsceller. Her snakkar me om eit felt der det eigentleg ikkje har vore noko særleg utvikling sidan 1970-talet. Med ei kommer-

GreenHydrogen si svært så effektive elektrolyse-løysing gjer at det kan produserast hydrogen nær sagt alle stader. Det einaste ein treng er elektrisitet og vatn. Knut Førland Liquiline LNG

sialisering av hydrogen som drivstoff på sjøen, vil det garantert også skje noko med utviklinga av brenselscellene. Når ein ser kva som er inni ei slik celle, er det ikkje noko som tilseier at dei skal vere så dyre som dei er i dag. Medan det her heime er batteri og hydrogen som styrer dagsorden, tek LNG for alvor av internasjonalt. Bringedal fortel at dei nyleg har prosjektert og designa svære bunkersfarty for ein japansk reiar. – Dette er skip som kan fyllast med 12.000 kubikk LNG, og som skal liggja på sentrale knytepunkt til sjøs. Rutegåande skip som treng påfyll av LNG legg seg berre inntil desse bunkersfartya, og får drivstoffet på plass. Raskt og effektivt. Men attende til Førland og Liquiline. – No startar arbeidet for fullt. Me må inn med fleire folk i eigen organisasjon, samstundes som det avklarast kva rolle me skal spela i den nye kvardagen vår. Me er slett ikkje framande for å byggja opp organisasjonen i Kvinnherad, om me klarar å få dei rette folka på plass, seier ein som gler seg stort over å få spela ei viktig rolle i GreenHydrogen sin globale vekststrategi.

SPENNANDE: Det skjer mykje spennande knytt til hydrogen i Kvinnherad. Liv Kari Eskeland (H) sit i Energi- og miljøkomiteen på Stortinget, og ville gjerne få servert siste nytt om snøggbåtprosjektet som det er søkt om 11,5 millionar kroner til. På bilete er Eskeland flankert av forretningsutviklar Kjetil Harestad i SKL og (t. h) Harald Maaland, samfunnsutviklar i Kvinnherad kommune.

Kvinnherad på hydrogen-sporet Kvinnherad kommune har tidlegare fått midlar frå Miljødirektoratet for å utgreia plassering av eit storskala hydrogen anlegg. No håpar dei på store pengar for å gå detaljert til verks med snøggbåt-ruta mellom Rosendal til Bergen. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

Saman med prosjektkameratane i SKL og Rødne, har kommunen nyleg sendt ein ny søknad til Miljødirektoratet. Sist gong fekk dei 750.000 kroner. Denne gongen vert det søkt om mykje meir. Heile 11,5 millionar kroner. Så er då også målet å få utvikla eit snøggbåtprosjekt som skal gå på hydrogen, og ha null miljøutslepp til luft eller sjø. Den overordna målsetjinga er å oppnå ei førebels godkjenning for eit slikt konsept i Sjøfartsdirektoratet. – Me snakkar om arbeid ut 2021. Prosjektarbeidet inkluderer bygging av ein skalert modell, utvikling av skrogdesign, foilutvikling og hydrogensystem for framdrift. Lista er med andre ord lagt rimeleg høgt, fortel Harald Maaland i Kvinnherad kommune. Han er koordinator og prosjektleiar for hydrogensatsinga.

På Stortinget

– Det er mykje som skjer om dagen, og SKL er ein god og naturleg samarbeidspartnar i det aller meste, seier mannen som er tilsett i Kvinnherad kommune med ein stillingstittel finare enn dei aller fleste; samfunnsutviklar. Me møtte han og SKL sin forretningsutviklar, Kjetil Harestad, på Stortinget. Der var dei som snarast innom for informera Liv Kari Eskeland om siste nytt, samt planar for den vidare framdrifta i snøggbåtprosjektet. Eskeland, Høgre-politikaren frå Stord, er medlem av Energi- og

miljøkomiteen, og svært interessert i alt det spennande som skjer i regionen heime. Ikkje minst i Kvinnherad. Ho merkar også veldig godt den enorme interessa det er for energi- og miljøprosjekt.

Lovar godt

– Me har på sett og vis vorte den nye næringskomiteen. Travelt, men mest av alt kjekt, seier Eskeland, som også var med på hydrogenseminaret hjå den danske ambassadøren. Der kunne ho ikkje unngå å få med seg GreenHydrogen sine svært så hyggelege tankar kring pris for småskalaproduksjon av det lettaste grunnstoffet av alle. – Eg må seia at dei prisane som me ser her i dag, er dei lågaste eg har høyrt om nokon gong. Det er særs godt nytt når me veit at me ikkje klarar å få elektrifisert heile landet, om me ikkje tek i bruk hydrogen/ammoniakk.

Heilt underordna

Kvinnherad kommune har tre store prosjekt knytt til hydrogen. I tillegg til snøggbåt-problematikken, skal dei som kjent også få på plass ein eigna lokalitet for eit større hydrogenanlegg. I byrjinga vart det peika på Matre. Seinare har Husnes kome sterkt. – Det er ikkje avgjort, men Husnes har heilt klart store fordelar knytt til infrastrukturen. Her er det veldig mykje som må på plass samstundes. For oss er det ikkje nøye kven som til slutt startar opp. Det viktige er at me får eit slikt anlegg til Kvinnherad, seier ein optimistisk Maaland.

Hydrogenveg

Kommunane Odda, Notodden og Kvinnherad skulle etter planen ha lansert fellessatsinga Hydrogenveien AS i sommar. Dei har som mål å driva fram hydrogenprosjekt, og få på plass hydrogenbilar og fyllestasjonar langs E134 mellom aust og vest. Eksplosjonen på hydrogen-stasjonen i Sandvika har sett planane litt på vent, men så snart denne hendinga er ferdig evaluert, vil prosjektet truleg starta opp att.

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

H2 elektro as Best på pris, kvalitet og service ! Best - Nybygg Tlf: Tlf: 4007 6606

- Service epost: epost: post@h2elektro.no - Småindustri - Landbruk www.h2elektro.no www.h2elektro.no - Småkraft -Best El-kontroll på pris, kvalitet og service !

H2 elektro as

Tlf: 4007 6606 epost: post@h2elektro.no www.h2elektro.no

MEDLEM AV

-------

Nybygg Nybygg Ferdigbetong - blandeverk i Odda Vi leverer betong hvor og når du behøver det. Service Service Betongtransport og pumping med erfarne medarbeidere Småindustri Småindustri Landbruk Landbruk Kontakt Erik på tlf. 5364 8070 Småkraft Småkraft Eller mobil 9715 2006 El-kontroll El-kontroll Gode kandidater til sjåføroppgaver eller pumping oppfordres til å ta kontakt!

Nybygg Service Samarbeid med Ølen Betong som har blandeverk Småindustri Stord, Tysvær, Suldal, Bergen og Vindafjord Landbruk Småkraft Vorravegen 72, 5750 Odda El-kontroll e-post: ordre@oddabetong.no www.oddabetong.no

BOLIDEN ER ET LEDENDE EUROPEISK METTALSELKAP Vi har kjernekompetanse innen prospektering, gruvedrift, smelteverk og gjenvinning. Hovedmetallene er sink og kobber. Andre viktige metaller som utvinnes er bly, gull og sølv. Konsernet er inndelt i to virksomhetsområder: Gruver og Smelteverk. Boliden Odda har ca. 300 ansatte og 26 lærlinger. Vi produserer sink, sinklegeringer, svovelsyre, kadmium og kobbersement og er en del av et ledende metallkonsern som fokuserer på bærekraftig utvikling av virksomheten og samfunnet. Boliden Odda har de siste årene modernisert og investert i nytt produksjonsutstyr. Boliden Odda sine hovedmål for 2019 er 0/200.000 0 skader og en produksjon på 200.000 tonn zink!

www.boliden.com

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Photo: Øyvind Sætre

ME HAR ALT AV SLANGAR, KOPLINGAR, DRIFT OG VEDLIKEHALDSPRODUKT

TESS er marknadsleiar innan slangar og sveiseprodukt, og blant dei fremste på arbeidsklede og vern i Noreg. Frå etableringa i 1968 har TESS vakse til 1300 tilsette fordelt på 140 service sentra i Noreg, Brasil, Danmark, Skottland, USA, Gran Canaria og Singapore. TESS omsette for 3,3 milliardar NOK i 2018 og fortset med å styrka posisjonen sin innan segmenta olje og gass, havbruk, offentlig, entreprenør og industri.

Kvinnherad Husnes industriområde 45a, 5460 Husnes Tlf.: 53 48 80 40 kvinnherad@tess.no

Odda Almerket 26-28 5750 Odda Tlf.: 53 64 40 80 odda@tess.no

Boliden Eitrheim, 5750 ODDA Tlf.: 53 65 18 50 boliden@tess.no

HMR er ein prioritert samarbeidspartnar for prosessindustri, vasskraft, olje og gass, infrastruktur og landbruk.

HMR Group AS | Prestnesvegen 68, 5450 Sunde | e-mail: hmr@hmr.no

RØYNSTRAND ENTREPRENØR AS er eit ingeniør- og entreprenørfirma på industriområdet Eitrheim i Odda. Selskapet har spesialisert seg på totalentreprisar innan bygg og anlegg, men utfører óg mellomstore og mindre oppdrag, i tillegg til ingeniørtenester. Røynstrand Entreprenør utfører alt innan: • VA-arbeid • Grunn- og betongarbeid • Tømrar- og snikkararbeid • Murararbeid • Rehabilitering • Stikningsarbeid • Totalentreprisar

www.hmr.no

VINNAR AV STATKRAFT REGION SØR NORGE SIN HMS PRIS AUGUST 2019

+47 53 65 00 30 postmaster@roynstrand.no

www.roynstrand.no

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Arbeidsliv

ENKELT Å PENDLA FRÅ HALSNØY Då Tommy Hivand kom heim etter fleire år som regionsjef for Dubai-satsinga til Harding, busette han seg på Halsnøy. – Eit strategisk val. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

Me har teke turen til Wärtsilä på Stord. Der arbeider Hivand for skipsdesignavdelinga til det gigantiske konsernet. Vi snakkar 19.000 tilsette spreidde over stort sett heile kloden. – Eg kom hit i august i fjor. Då hadde eg ei stund kjent på at eg kunne tenkja meg nokre nye utfordringar. Eg hadde ti gode år i Noreq og Harding/Palfinger bak meg, og var på utkikk etter noko anna enn redningsutstyr. HEILE FARTY: Til skilnad frå tidlegare arbeidsgjevarar handlar det i Wärtsilä om heile fartyet, ikkje berre dekksbiten, seier Tommy Hivand. Sjølv arbeidar han mest med offshore-vind, og har i tillegg fått eit ansvar for Kystvakta.

Men gjerne noko innan det maritime. Eg hadde ikkje dei største forventningane då eg søkte på jobben eg har i dag. Men her er eg, og det er definitivt eit steg opp, fortel Hivand. Læringskurva har vore både bratt og interessant. – Eg er jo ingen skipskonstruktør, men i dette miljøet treng dei også folk med heilt andre kvalifikasjonar. Sjølv reknar eg meg helst som ein salsperson, seier

37-åringen frå Herøysundet, som no bur på Landa.

Bil er praktisk

– Då eg og kona mi kom tilbake til Kvinnherad frå Dubai våren 2017, tenkte me at det ville vera veldig lurt om å me busette oss på Halsnøy. Då kunne me bu i Kvinnherad, og samstundes ha kortast mogeleg veg til store delar av Sunnhordland. Etter at eg byrja hjå Wärtsilä har det vore heilt topp. Sjølv er eg av dei som pendlar med bil og ferje. For meg er det mest praktisk, og ikkje så dyrt heller, når eg køyrer el-bil, røper Hivand. Ofte skal han vidare i kundemøte frå Stord, og då må han ha bil. I tillegg kjenner han på litt meir fleksibilitet dei gongene han

jobbar utover kvelden, fortel morgonfuglen. – Eg tek stort sett ferja frå Ranavik 05.45 eller 06.30. Greitt å koma i gang med dagen. På ferja er det alltid mykje kjekke folk å prata med. Kjenner ein seg litt sliten, er det jo berre å slumra litt i bilen. Denne pendlinga her gjer meg absolutt ingen ting. Men eg har verkeleg opplevd kor surt det kan vera å reisa i jobbsamanheng. Hivand fortel om ein gong han var på ein skikkeleg rundtur til Singapore, vidare til Sydney i Australia, før heimreisa gjekk innom Doha og Oslo. Derifrå vidare til Flesland. – Her var eg akkurat i tide til å nå snøggbåten til Sunde. Sveitt, trøytt og i dress stod eg på kaien seint fredagskvelden, og fekk berre beskjed om at båtar var full. «Sorry». Då var humøret på eit absolutt nullpunkt.

Jobb i Noreq

At Hivand hamna i livbåt-bransjen var heller ikkje heilt opplagt. – Eg studerte internatonal business i Bergen og Leeds. Då eg skreiv masteroppgåva gjorde eg ein studie kring oppkjøp og fusjonar. Eg valde å bruka Schat-Harding og Noreq i arbeidet, og gjorde fleire intervju med

både Ove Røssland og Styrk Bekkenes. I løpet av denne prosessen fekk eg svært god kontakt med sistnemnde, og det enda med at eg fekk tilbod om å byrja i salsavdelinga på Husnes. Lite visste eg om den maritime industrien, og endå mindre kunne eg om livbåtar. Men eg var læreviljug, og det var eit fantastisk miljø å komma til. Her snakkar me verkeleg om ein dynamisk og entusiastisk gjeng, skryt han.

Eventyr i Dubai

PÅ STORD: – Wärtsilä er definitivt nokre knepp opp for meg. Læringskurva har vore både bratt og interessant, seier Tommy Hivand.

I januar 2013 reiste Hivand til Dubai, for å vera Noreq sin faste mann i Midt-Austen. – Det var spesielt. Eg var heilt åleine, og arbeidde ut frå eit knøttlite kontor. Men etter å ha vore der i eit halvår, kjøpte Herkules opp både Harding og Noreq. Det fusjonerte selskapet ville satsa stort på Midt-Austen, og eg enda opp som regionsjef for ei avdeling på knappe 40 personar. Ein jobb eg vart verande i heilt fram til mars 2017. Det var nokre flotte år. Når eg til slutt sa opp og reiste heim, var det på grunn av kona mi. Malgorzata, som er polsk, meinte at dei anten måtte reisa heim, eller bli verande fire år til i Dubai. Det vart for lenge for Hivand, og dei reiste derfor til Kvinnherad. –For tida er eg ute i pappaperm to dagar i veka, slik at mor til vesle Zofia (snart eit halvår) kan komma raskare tilbake i arbeidet sitt hjå Zenit Engineering, smiler bleieskiftarbeidaren. Og legg til: – Me har visst vore veldig heldige med denne jenta så langt. Ho søv godt, et godt og er blid den tida ho er vaken.

Vind og kystvakt

Men tilbake til Wärtsilä. Der handlar mest alt om «fuel» og framdrift. – Det skjer utruleg mykje på dette feltet, og me ønskjer å vera heilt i teten – slik selskapet har vore i mange, mange år. Det går knapt ei veke på jobb utan at det vert diskutert og snakka om hydrodynamikk, dieselelektriske løysingar, om batteri, hydrogen, LNG og ammoniakk. Ofte samla i sekkepostane grøn teknologi og

smart marin. Til skilnad frå mine tidlegare arbeidsgjevarar handlar det her om heile fartyet, ikkje berre dekksbiten, seier Hivand. Sjølv jobbar han mest med offshore-vind, og har i tillegg fått eit ansvar for farty nytta av Kystvakta. – Det er ingen tvil om vindturbinar til havs er spennande ingrediensar i den komande energileveransen, også for å få dei maritime utsleppa av CO2 og NOX ned på eit minimum.

Soldat i Kosovo

Tommy Hivand har aldri vore redd for å jobba. Allereie medan han gjekk på KVV hadde han sommarjobb på Søral, og under studieopphaldet i Bergen var han skiftleiar på Clas Ohlsson på Lagunen. Då han skulle inn i militæret, ville han gjerne få litt meir ut av det enn vanleg førstegongsteneste. – Eg søkte meg til Telemarksbataljonen, og var til Kosovo i to påfølgande kontingentar. Det var både skremmande og fint på same tid. Sjølvsagt var det vondt å sjå kor langt folk kan vera viljuge til å gå i ein krigssituasjon. Samstundes arbeidde me tett mot born og unge i området kring Pristina. Dei er uskuldige, og skal framtida bli betre er det dei me må fokusera på, fortel han som hovudsakleg hadde ansvar for å køyra ambulanse under utanlandsopphaldet. – Eg hugsar veldig godt første gongen eg var på perm heime i Norge. Då tenkte eg at jammen er me heldige her heime. Det har eg også tenkt mange gonger seinare.

Ein liten innsats

I september køyrde Zofia, Malgorzata og Tommy bil til Polen for å helsa på svigerfamilien. – Det er ingen tvil om at Norge er komne veldig langt når det gjeld tiltak for å redusera utslepp av miljøgifter. Til lenger ned i Europa turen gjekk, til færre elbilar såg me. Men det positive var at ladestasjonane kom rimeleg tett. Det er bra for framtida, seier ein som håpar at han gjennom arbeidet sitt i Wärtsila Ship Design kan vera med på å gjera verda til ein litt betre stad å leva.

PENDLAR: Tommy Hivand og kona Malgorzata busette seg på Halsnøy, då dei kom heim til Kvinnherad etter eit langt opphald i Dubai. – Då var me med eitt nær ein mykje større arbeidsmarknad. For meg som etter kvart fekk jobb på Stord, er det heilt topp, smiler 38-åringen som dagpendlar med el-bil og ferje mellom Landa og Heiane.

Arbeidsliv

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Arbeidsliv

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

PENDLAR: – Det vert jo lange dagar i denne jobben også. Men no får eg tilført energi. Pendlinga frå Herøysundet har også gått over all forventning, smiler butikksjefen på Heiane. Her er ho i full

SIV FEKK DRAUMEJOBBEN PÅ Ho bytte ut ein travel kvardag hjå Palfinger med eit endå travlare butikkliv på Stord. Men Siv Støve Syversen kunne ikkje vore meir nøgd. – Eg har fått draumejobben, strålar 42-åringen. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

Me står midt i ein godtebutikk for folk med noko over snittet interesse for kjøken. Ein flunkende ny konseptbutikk signert Sigdal. Får du ikkje inspirasjon her, er du nok milevis unna både interessa for spennande design og matlaging. Spotlightane i det senka taket lyser opp matte og blanke overflater, fikse løysingar

og kjøkeninteriør i alle tenkelege fargar og variantar. – Er det ikkje fint? meir konstaterer enn spør kjøkensjefen sjølv. Ho får eit smil og eit nikk i retur. Det er framleis tidleg på dag, og Siv har nett hatt ein god runde i butikken med nokre kundar. Der ho har svart på alle tenkjelege spørsmål, vist fram produktprøvar med ørsmå fargenyansar, og sjølv kome med innspel og tankar kring praktiske løysingar og funksjonalitet.

I siste liten

Ingen tvil om at ho har det som plomma i egget. Men det var like før det heile glapp. – Eg hadde ikkje fått med meg at det skulle byggjast ein Sigdal- butikk på Stord, og såg heller aldri annonsen då dei søkte etter seljarar. Heldigvis hadde den gode venninna mi, Una Kolle,

Tett på Sigdal

Siv er fødd og oppvaksen i Rosendal. Ho var skuleflink, og hadde etter fullført vidaregåande fått plass på det som den gongen heitte NTH i Trondheim for å studera til marin-ingeniør. – Men så var eg også veldig glad i teater, og enda i staden opp på Jessheim, på Romerike folkehøgskule. Det blei eit heilt fantastisk år, og starten på utdanninga til teaterteknikkar. Ho møtte Sven Vidar, og saman bygde dei seg eit hus på Nesodden. Men før dei kom så langt starta Siv på ei ny utdanning, ein bachelor i produktdesign. – Det var i denne perioden eg litt tilfeldig fekk innsikt og kunnskap om kjøkenløysingar. Eg tok nemleg ein deltidsjobb på IKEA på Slependen, der eg hamna i kjøkenavdelinga. Der fann eg meg godt til rette. Året etter at Knut vart fødd, fekk eg fast jobb på Ski Bygg. Dei hadde ei enorm kjøkenavdeling, og her lærte eg det eg kan om Sigdal og produkta deira. Eg var rett som det var innom hovudkontoret på Trollåsen, og har også vore nokre turar til fabrikken i Eggedal. I tillegg vart eg sjølvsagt godt kjent med fleire av forhandlarane. I denne perioden selte dei huset på Nesodden, og flytta til Vinterbro. Det blei ein veldig mykje betre kvardag, sidan barnehagen låg rett i nabolaget, og Siv fekk mykje kortare veg til jobb.

sving med kundar frå Kvinnherad.

HEIANE

Impulshandla hus

VIKTIG ROM: For mange er kjøkenet det viktigaste rommet i huset. Det merkar Siv Støve Syversen og dei andre i den nye konseptbutikken til Sigdal svært godt.

fanga det opp. Ho visste like godt som meg at det var oppseiingar på gang i Palfinger, og kjente jo også til Sigdal-bakgrunnen min. I siste liten fekk eg sendt søknaden. Det gjekk strålande. Eg fekk ikkje berre jobb, men vart plukka ut til å leia heile butikken, fortel Siv. Det førte til at ho starta opp på Heiane alt tidleg i mai. Då var det framleis mest fem månader til opning, og ho fekk vera med på å laga ein butikk heilt frå botnen av. – Du kan tru det har vore spennande. Sjølvsagt også krevjande.

Men etter sju år gjorde familien på fire (Pernille kom til i 2010) noko temmeleg spesielt: – Me såg ei annonse for eit hus i Herøysundet som var for sal. Sjølve bygget appellerte ikkje all verda, men tomta skreik etter oss. Fem mål midt mellom dei to nedkøyrslene til kaien. Fjorten dagar etterpå var det vårt. Du kan vel trygt skriva at det var eit impulskjøp av dei heilt store. Ingen hadde jobbar å gå til, men over fjellet kom me. Det ordna seg med arbeid for meg på Palfinger. Sven Vidar er jo rimeleg sjølvgåande, men hamna tidleg inne i Skålafjæro der han og dei andre i Rosendal Marineservice har mykje arbeid. Familien jobbar med tomta heime, men framleis er det ei stund til dei får det slik planane er. Sjølv med mykje utstyr og mange idear, vert det lett til at kvardagen bit deg litt i halen. Men drivhus og utestove står høgt på ønskjelista, forsikrar den

heimflytte kvinnheringen. Som enn så lenge kan gleda seg over frukttre og ein høneflokk på tolv.

Gode opplevingar

I prosjektleiarjobben hjå Palfinger var det arbeid seint og tidleg, og Siv vart sliten. Noko tidvis gjekk det utover både humør og søvn. – Ungane mine ser meg ikkje meir no, men livet har likevel vorte eit heilt anna. Pernille oppsummerer det som berre ein niåring kan: «Du er masse gladare enn før, mamma». Visst er det lange dagar, og visst vert eg litt sliten, men no har eg eit arbeid som gjev meg veldig mykje. Ikkje noko som tappar meg for energi. Det er ei heilt fantastisk kjensle. Livet som jobbpendlar har så langt vore ei overraskande god oppleving. – Eg har mista snøggbåten berre éin gong, då bussen frå Heiane ikkje dukka opp då den skulle, seier ei som stort sett tek 07.22-avgangen frå Sunde. Skulle det vera litt kladdeføre ein morgon, går det endå ein båt som gjer at ho vil vera på Heiane innan butikken opnar klokka ni. – Det einaste problemet eg har, er at det ikkje går nokon avgang frå Leirvik mellom 18.05 og 22.15. Ein båt i 20-tida hadde vore heilt optimalt på dagar då ein gjerne må jobba litt ekstra.

I siste liten fekk eg sendt søknaden. Det gjekk strålande. Eg fekk ikkje berre jobb, men vart plukka ut til å leia heile butikken Siv Støve Syversen Butikksjef Sigdal

Sentrum i huset

Plassert omtrent midt i den eine rundkøyringa på Heiane, er den nye Sigdal-butikken lett å finna. – Ein merkar raskt at Heiane er sentralt plassert i Sunnhordland. Her har me sjølvsagt kundar frå Stord og Fitjar. Folk frå Bømlo, Tysnes og Kvinnherad er også innom. Interessa for kjøken er stor. Me lever i ei heilt anna tid enn tidlegare. Der det i gamle dagar var stova som var det flottaste rommet, byggjer folk i dag gjerne hus med utgangspunkt i eit stort, ope kjøken. Her opplever ein gjerne alle livsfasane. Først i vippestolen, så vil du gjerne hjelpa til med baking, seinare gjer du lekser og her får du gjerne litt ekstra godt stell første gongen du kjem heim om natta og har vore litt meir på fest enn du kanskje hadde tenkt, fortel Syversen. Ho tenkjer også at å kjøpa norske produkt kan vera særs miljøvenleg: – Kortreist og solid kvalitet som held lenge, må vera mykje meir berekraftig enn andre rimelege variantar. Eg jobbar med sal, og ønskjer sjølvsagt å selja noko som er så bra at kunden ikkje treng koma attende fleire gonger og kjøpa kjøken hjå oss, sluttar butikksjefen på Heiane.

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Arbeidsliv

Siste veka før opninga sov eg på hotell her på Stord. 26. september var me både utslitte og glade, men viktigast av alt kunne me ønskja kundane våre velkomne inn, smiler ho stolt. Med seg på laget har to tre andre butikkmedarbeidarar, samt ein montør. Og publikum møtte fram i hopetal. Unge dansarar stod for underhaldinga, det var helsingar og mange av leverandørene kokkelerte og baud kundane på rause smaksopplevingar. – Det var tidvis så mykje folk at det var vanskeleg å føta seg. Men sjølvsagt ufatteleg kjekt.

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

ØLVE BILSENTER A.s Vi hjelper deg å ta vare på bilen din!

Feil temperatur på arbeidsplassen?

Eg leverer gode løysingar til næringsbygg, enten det er ny installasjon eller service.

TRENG BEDRIFTA DI: • • • •

KJØL-/FRYS AIRCONDITION SERVICE VENTILASJON VARMEPUMPER

Tlf: 95 33 22 21

roy@rett-temperatur.no Døsslandssido 130, 5463 USKEDALEN

•Bilverkstad •Bilberging •Bensinstasjon 5637 ØLVE • obaoelve@online.no • Tlf.: 53 48 91 76

Vi leverer pålitelige løsninger !

På Husnes Tannlegesenter får du hjelp til dette og meir.

Husnes Tannlegesenter

TRENG DU: • Implantat-behandling • Snorkeskinne • Profesjonell tannbleiking • Akuttbehandling

• Tungløft • Lekter • Slepebåt • Prosjektering www.trondsmarine.com

ASFALTERING!

Tlf. 53 47 70 00 Stabburshaugen 5, Husnes

AUTO 88 AS – et bilverksted i Bosch Car Service

Ta kontakt for gratis synfaring og prisoverslag! Vi utfører reparasjonar på alle også elogså og hybrid-bilar. Hos oss Vi utførerservice serviceogog reparasjonar påpersonbilar, alle personbilar, el- og hybrid-bilar. Hos oss legg vi stor vekt på kvalitet i arbeid, samt personlig service. Arbeidet blir utført av legg vi stor vekt på kvalitet i arbeid, samt personleg service. blir utført av utdanna utdanna mekanikkera, som bruker avansert test-utstyr. Vi utfører dei Arbeidet fleste reparasjonar på din bil, uansett service test-utstyr. hos oss gjeldVi framleis påreparasjonar din bil. mekanikarar, sommerker. brukerMed avansert utførergarantien dei fleste på din bil, uansett merke. Med service hos oss gjeld framleis garantien på din bil.

post@kvinnheradasfalt.no – www.kvinnheradasfalt.no

Halsabrotet 4 • 5463 Uskedalen Tlf. 53 48 64 33 • www.auto88.no

Visjonen til Eide Fjordbruk er å setje standarden for framtidas havbruk.

Me støttar lokalsamfunnet

Eide Fjordbruk vil bidra til at bygdene i Hardanger er Eide Fjordbruk satsar friskt i Kvinnherad. levande og attraktive, ogsåEye» i framtida. Visningsanlegget «Salmon skal Difor har me formidle kunnskap om akvakulturnæringa lokale tilsette, lærlingar og leverandørar. for alle interesserte. Me støttar i tillegg lokale lag og organisasjonar, som Idrettslaget Trio.

everything yourcar car needs. needs. For For everything your

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

KRAFTKUNDE HOS FJELBERG KRAFTLAG Trygt og lønsamt!

Fjelberg Kraftlag - Bjoanesvegen 69 - 5454 Sæbøvik - Tlf. 53 48 30 00 - firmapost@fjelberg-kraftlag.no

Produsent av CE-deklarerte produkter.

Din lokale leverandør av sand, pukk og grus.

Tlf.: 917 30 095 • e-post: akb@hardangerrock.no Omvikdalsvegen 415, 5464 Dimmelsvik

www.hardangerrock.no

Freshwater • Omvendt Osmose • Kundar over heile verda • Drikkevatn frå sjøvatn • Produsert i Kvinnherad • Framtidsretta produkt • Spanande teknologi w w w. n o r wa t e r. n o

Totalleverandør av tekniske installasjoner til skip, offshore, oppdrett og landbasert industri Industriavisa 180x120mm 300ppi.indd 1

08.11.2016 13:33:38

Industri

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

ALLTID OPE I BKS SIN TESSBUTIKK Sjølv kallar Tess det for ei integrert forsyningsløysing. For oss andre er det ein døgnopen container med viktige varer, plassert inne på kunden sitt område. Som aldri er stengt, og som registrerer alle uttak. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

SMART: – Når folk opnar containeren med korta sine vert dei samstundes registrerte på skjermen, her i denne slusa. Varene som vert tekne ut vert automatisk skanna, og ein avsluttar med å skriva inn avdeling og prosjektnummer. Det sparer meg for veldig mykje arbeid, skryt logistikkansvarleg Tore Petterson.

– For meg er dette ei heilt super løysing, seier logistikkansvarleg hjå BKS, Tore Petterson. Det sparer han for veldig mykje etter- og meirarbeid. Folk registrerer seg inn på korta sine, hentar ut dei varene dei treng, og fyller i eit enkelt skjema på «touch»-skjermen på veg ut. Ferdig arbeid. Helge Tangerås smiler også. I godt over eit år har han jobba som avdelingsleiar hjå Tess på Husnes. 1. oktober opna containeren på Sunde Industriområde. Den tiande av sitt slag i landet.

Fyller på

– Det har vore ein hyggjeleg start, men me veit at det vil ta tid å byggja opp eit optimalt varelager, hundre prosent tilpassa kunden sine behov. Heldigvis er me godt i gang. Ti, femten nye produkt skal på plass så snart prisinga er klar. Og me diskuterer heile tida kva nytt som skal inn. Ein sveisepistol er sett saman av ti delar, der

nokre av dei må skiftast ut ofte. Då er det viktig at dei finn desse delane her inne. Å få identifisert alt er tidkrevjande. Men eg gler meg til containeren har stått her eit halvt års tid. Då vil me også ha mykje god datafangst om forbruket, forklarar ein som fram til sommaren i fjor selte fendrar for Palfinger.

NY CONTAINER: – Vinn-vinn, seier logistikkansvarleg Tore Petterson (t. v) i BKS og

Rekordkvartal

– Då denne jobben dukka opp, var det lett å takke ja. I Tess er det svært gode tider. På Husnes er det også veldig travelt. I butikken merkar me svært godt den høge aktiviteten hjå naboen, Hydro Husnes. Selskapa Skude Industri og Consolvo er innom omtrent kvar einaste dag. Og etter at Kværner fekk den store jobben med B-hallen, er også dei flittige gjester her hjå oss. Med berre 2,8 årsverk på Husnes-avdelinga, seier det seg sjølv at det er hektiske dagar for Åse Angelvik, Jan Helge Eide og meg. Målet

Ein sveisepistol er sett saman av ti delar, der nokre av dei må skiftast ut ofte. Då er det viktig at dei finn desse delane her inne. Helge Tangerås Avdelingsleiar Tess Husnes

vårt er å veksa til fem stillingar. Inntektsmessig er me vel i ferd med å forsvara ei stilling til, røper Tangerås. Han kan òg melda om at Tess Vest hadde rekordomsetjing i sist kvartal, og at det var jubel då ein særs stor og viktig slange-kontrakt med Equinor vart vidareført for fem nye år – med opsjon for ytterlegare tre.

Tett på kunden

Sundebuen Harald Håland kjenner nok dei fleste som har hatt med Tess å gjera dei siste tjue åra. Han er distriktsansvarleg for aktiviteten i Sunnhordland og Hardanger. Noko som også inkluderer eigne Tess-butikkar inne på

Industri

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

avdelingsleiar i Tess Kvinnherad, Helge Tangerås. Dei snakkar om den nye containeren med varer som Tess har plassert på industriområdet på Sunde.

områda til Boliden i Odda, Leirvik AS på Stord og Wärtsilä på Bømlo. På alle desse stadene har Tess eigne tilsette som styrer butikken. – I Kvinnherad er målet å knyta fleire kundar tettare til oss. Då kan ei slik løysing som me har fått utplassert på Sunde vera interessant. Tess har også automatar med færre produkt, som kan plasserast direkte på avdelingar. Det viktige for oss er å vera der når kunden treng oss, slår Tangerås fast. Og heilt til slutt minnar han om at heile 2. etasjen i det flotte kontorbygget på Husnes industriområde framleis står tomt. – Her er det berre å melda si interesse.

DET DU TRENG: Om ein manglar ein vinkelslipar eller kappskiver, så finn ein det i Tess-containeren. 24/7.

Børnes industriområde

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Skipsbygginga er historie, men aktiviteten på Børnes industriområde er truleg høgare enn nokon gong. På Eidsvik skipsbyggeri sitt gamle område er fleire nye aktørar komne til. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

17,5 MÅL: Her ser ein godt det utbygde verftsområdet på 17,5 mål. I fortsetjinga langs med sjøen er det ei tomt på 22,5 mål som også er regulert for industriføremål. (Dronefoto: Frode Eidsvik).

Børnes industriområde

POPULÆRT SOM ALDRI FØR Eidsvik Eigedom AS var lenge hundre prosent knytt til Eidsvik-familien. Men i samband med at Selstad inngjekk ein leigekontrakt på ti år, med opsjon på nye ti på Børnes, kjøpte Selstad Holding seg inn i det lokale eigedomsselskapet med ein eigarpost på knappe 45 prosent. – Det er svært gledeleg at Selstad viser slik interesse og engasjement for den vidare

utviklinga av området. Dei har også investert kring 20 millionar kroner etter at dei starta opp for to år sidan, seier Svein Arne Eidsvik, som både er styreleiar og dagleg leiar i eigedomsselskapet. Det utbygde verftsområdet er på 17,5 mål, og rimeleg fullbooka. Men selskapet har endå ei tomt igjen, som strekkjer seg langs sjøen og rundt neset, før

Det er svært gledeleg at Selstad viser slik interesse og engasjement for den vidare utviklinga av området. Svein Arne Eidsvik Dagleg leiar

ho grensar mot Hjønnevåg. Ein «indrefilet» av eit område på heile 22,5 mål, som også er regulært til industriføremål. – Her vil me så snart det lèt seg gjera utvikla tomta vidare. Fleire har signalisert at dei ønskjer seg til dette området, og me vil sjølvsagt også at den gode trenden med stor aktivitet på Børnes kan få halda fram, seier Svein Arne Eidsvik.

Børnes industriområde

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

SPENNANDE TIDER: Her ser du sentrale folk bak mykje av den aktiviteten som skjer på det tidlegare verftsområdet på Børnes. F.v.: Stian Tveit Øyerhamn, Arve Tveit, dagleg leiar i eigedomsselskapet, Svein Arne Eidsvik, Trond Martin Bjelland, Atle Falk, Egil Fallmyr og Egil Pile.

Børnes industriområde

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Slangeservice

UTVIDAR REPERTOARET Slangeservice har som kjent butikk i Herøysund. No er dei snart klare med ein verkstad på Børnes også. For småreparasjonar av utstyr både for privatfolk, bønder, entreprenørar og havbruk. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

– Me ser rett og slett for oss ein alt-mogeleg-verkstad, der det skal vera råd å få traktorar, lastebilar, båtar og gravemaskiner inn under tak. Nett no driv me og bygger opp verkstaden. Me har fått på plass både sag, sandblåsekabinett, ein fres, delevaskar og det me treng av sveisemaskinar for slikt arbeid. I utgangpunktet tenkjer me å ha fire personar i hallen, seier Trond Martin Bjelland.

Gode utsikter

Slangeservice driv med likt og ulikt. I tillegg til butikksalet av slangar og anna utstyr, har dei eit eige bemanningsselskap, S-Service.

Totalt er me innpå 40 personar, der størsteparten er utleigde til skipsindustrien. Trond Martin Bjelland Slangeservice

– Totalt er me innpå 40 personar, der størsteparten er utleigde til skipsindustrien. Mange er hjå LOS på Rubbestadneset. Me har òg folk på Halsnøy Dokk og hjå Fjellstrand. Etter sommarferien har det vore litt rolegare aktivitet for ein del av folka våre, men no ser det svært bra ut framover. Me snakkar faktisk om ein horisont på eit heilt år. Det er lang tid i verda vår, forsikrar han.

Mykje for Selstad

I all hovudsak hentar dei inn flinke fagfolk frå Polen. – Det er dei me kjenner best, og som kulturelt også er dei greiaste å samarbeide med. Her på Børnes

Børnes industriområde

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

TRAVLE: Atle Falk og Egil Fallmyr er to svært travle karar. Det siste året har aktiviteten og omsetninga tredobla seg i selskapet. – Godt utførte jobbar over tid betalar seg, forsikrar leiarduoen i Multi Solutions.

Erobrar verda frå Børnes Medan me sit på kontoret til Multi Solutions i Uskedalen, vert kjemi kaliar og utstyr som skal til Tallinn lasta på ein trailer. Samstundes legg Egil Fallmyr og Atle Falk dei siste planane for den komande reisa til Qatar. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

SATSAR: Slangeservice satsar friskt på Børnes, og byggjer opp ein verkstad som kan ta seg av mindre reparasjonar for privatfolk, bønder, entreprenørar og havbruksnæringa. Frå v, Trond Martin Bjelland, Piotr Sikorski, Kåre André Fredlund, Marek Salamon og Pawel Bereza.

Tallinn er ikkje noko problem. Qatar er ei utfordring. Normalt ville dei fått utstyr inn frå Dubai, men dei er ikkje godkjende av styresmaktene i landet som nyleg arrangerte VM i friidrett, og skal ha heile fotballverda på vitjing om tre år. – Difor må me ordna med leveransar frå Singapore. Det er eit puslespel, men forhåpentlegvis er alt me treng på plass når me kjem ned om tre, fire dagar, seier Fallmyr. Saman med Morten Harsvik etablerte han selskapet for fem år sidan, der starten var tøff, fortsetjinga beinhard og der det for alvor har teke av det siste året.

Ikkje til å tru

kjem me òg til å ha polakkar i arbeid. To mekanikarar, ein sveisar og ein platearbeidar skal nok få utretta mykje godt arbeid i tida som kjem, spår Bjelland. Han er nøgd med alt dei har fått å gjera for Selstad. – Me har vore med og bygd om alt av utstyr, maskinar og laga eitt tørketrommelhus. Og framleis er det meir arbeid som skal utførast for dei. Det er veldig gledeleg. Forhåpentlegvis klarar me også å få nokre synergiar av naboskapet med Multi Solutions. Dette er utan tvil ein spennande plass å vera for oss, slår Trond Martin Bjelland fast.

Medan det er reiarlaget Utkilen frå Bergen som skal ha hjelp i samband med dokking i Estland, er det franske Bourbon Offshore som har bede om assistanse i Qatar. Det er i første omgang snakk om eitt skip som skal ha reingjort kjølesystemet. Men avtalen sikrar dei i alle fall to-tre skip, og det ligg inne ein opsjon på ytterlegare åtte. – Veldig spennande. Men mykje er gjort når me først får kome ned og vist kor godt det fungerer. Når me presenterer rapportar og bilete av før og etter, er det mest vanskeleg å tru at forvandlinga er sann. Men når dei ser det der og då, blir det mest alltid meir jobb på oss, smiler Fallmyr, før Falk held fram: – Dette er jo ein nisjemarknad, der Multi Solutions har det beste produktet for reingjering av bokskjølarar. Arbeid som i all hovudsak handlar om å fjerna

TIL TALLINN: Kjemikaliar og utstyr som skal brukast i Tallinn om nokre veker vert lasta på ein trailer på Børnes.

sjøgroe. I tillegg har me utvikla ein prosedyre for ny «coating» på kjølarar til skip, i samarbeid med eit tysk selskap. Det er som ein glasur på utsida, som gjer at me hjelper kundane våre med å fornya levetida til kjølesystema. Heile operasjonen vert utført ute på verftet. Eit tilbod me er heilt åleine om. At me har implementert FN sine berekraftsmål i arbeidet vårt, er også noko kundane våre ser særs positivt på. Fallmyr og Falk fortel at suksessen det siste året handlar mykje om at dei er ekstremt operasjonelle, flinke til å løysa problema der og då, og har fått på plass logistikkpartnarar som òg har nettverk. I tillegg til at dei sjølve har fått god erfaring med å frakta utstyr, kjemikaliar og folk over heile verda.

God hjelp frå Westcon

– Me har rett og slett vorte meir effektive, og teke steget frå berre å vera ein servicepartnar som gjorde reingjering av kjølesystem, til at me i dag kan levera komplette kjøleløysingar. Me bygger rett og slett heile operasjonen kring våre eigne produkt. Heilt frå start av har Westcon i Ølensvåg vore til svært stor hjelp for Multi Solutions. – Me har fått testa ut veldig mange produkt og arbeidsmetodar, og fått ærlege svar heile vegen. Utan dei hadde me nok ikkje vore der me er i dag. Westcon er i tillegg ein kunde som kjøper miljøvenlege reingjeringsprodukt frå oss, seier Fallmyr.

Der kunden er

Det er i prinsippet ikkje grenser for kva felt ein kan bruka produkta på. Så langt har det vore naturleg å

satsa på den maritime industrien. DOF, Siem, Solstad og Eidesvik er typiske kundar. Norske reiarlag med stor aksjonsradius. – Dei er meir eller mindre over heile verda, og når skipa går i dokk, om det er på Las Palmas, i Italia, Danmark, Brasil eller Singapore, då forventar dei også at me skal vera klare til å gjere vår del av jobben. Og det er me, smiler Falk, og held fram: – Me har nett fått ein avtale med Atlantic Towing, som er eigd av den canadiske giganten J. D Irving. Og ein femårig rammeavtale med Svitzer om reingjering av flåten med slepebåtar i Asia. Dei har danske Maersk som eigarar. Me et oss inn på nye marknadar kontinuerleg. Godt utførte jobbar betalar seg. Og så er me vel vitande om at det alltid er den siste jobben du vert målt på.

Treng fleire folk

Det er ikkje lenge sidan Multi Solutions flytta frå Husnes til Børnes. – Fasilitetane er bra, og her kan me veksa vidare. Det er også spennande å vera i eit miljø der me kan laga litt butikk på kryss og tvers mellom gode naboar, seier dei to energibuntane. Dei har tilsett to operasjonelle karar dette året, og får god støtte i selskapa dei eig halvparten av både i Singapore og Perth, Australia. Det neste no er få styrkt administrasjonen. – Omsetninga totalt i selskapet har mest tredobla seg det siste året. No må me på jakt etter dyktige administrasjonsfolk, gjerne med store nettverk, og som samstundes har ein del systemerfaring, seier leiarduoen i Multi Solutions.

Børnes industriområde

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Godt naboskap Siste tilveksten av leige takarar på Børnes er HT Industri. Bak selskapet står Arve Tveit og sonen Stian Tveit Øyerhamn. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

– Me var på jakt etter ein stad der me kunne få alt utstyret vårt under tak. Det fann me her. Målet er etter kvart å få tak i ei tomt og bygga

noko sjølve, forklarar Øyerhamn. Han har nett starta i selskapet til far sin, men er alt tildelt jobben som dagleg leiar. – Dei to siste åra har eg arbeidd som betongarbeidar for Drange maskin. Før den tid kombinerte eg studiar og arbeid i Bergen. Eg tok toårig teknisk fagskule over tre år, og gjekk avdelinga for bygg og anlegg, fortel 30-åringen. 30 år er omtrent så lenge pappa Arve har drive med sprøytemåling og sandblåsing. Og det skal

dei no gjera saman. – Det går mykje i båtar, oppdrettskatamaranar og ei og anna ferje. HT Industri er ein godt innarbeidd bidragsytar både hjå Fjellstrand og på Oma Skipsbyggeri på Stord. Men no går både me og heile bransjen inn i ei svært roleg tid. Desember og januar er dei verste månadane. Då er det stort sett for kaldt til å utføre overflatebehandlingar. Til det treng me over fem varmegrader, og helst opplett, forklarar nykom-

maren. Også han håpar at godt naboskap på Børnes kan resultera i meir arbeid. – Me har allereie samarbeidd litt med Multi Solutions. Det gjer me gjerne meir av, smiler Stian Tveit Øyerhamn. VIL HA TOMT: – Godt å få alt utstyret samla under tak. På sikt håpar me å få tak i ei tomt der me kan bygga vårt eige lager, fortel Stian Tveit Øyerhamn.

VASK SOM MONNAR Dei er på mange måtar oppdrettsnæringa si husmor. Dreg fram nål og tråd og ordnar opp når noko har rakna. Samstundes passar dei på at vaskemaskina går jamt og trutt. Velkomen til Selstad. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

Vel innom dørene i dei gamle skipsbyggjarlokala på Børnes vert ein møtt av ei enorm not som fyller meir eller mindre heile hallen. Frå taket og ned. I den eine enden arbeidar Joakim Botten med ei stor nål, utan at tankane eitt einaste sekund går til hardangersaum. Her er det grove masker som gjeld, men like fullt må det gjerast etter boka.

Halde på i to år

BØTING: Joakim Botten bøter ei gigantisk not. Slikt arbeid er det mykje av hjå Selstad i Uskedalen.

– Bøting er ein viktig del av kvardagen vår. Dette er ei ekstraordinært stor og tung not, og då er det gjerne litt fysisk hardt arbeid. Noko av det viktigaste når det kjem til bøting av nøter er å finne den optimale ergonomien i arbeidet, forklarar dagleg leiar for Selstad si avdeling i Uskedalen, Egil Pile. Han fortel at nota som heng ned frå taket snart skal attende til eigarane på Svåsand i Jondal. Det er omtrent på dagen to år sidan sceneskiftet frå båtbygging til notvask var eit faktum. Det starta med seks tilsette. Nett no er eit par nye under opplæring på hovudkontoret i Måløy, og når dei er attende på Børnes vil arbeidsstokken telja ti personar.

Korte horisontar

– Det har vore litt utskiftingar, men felles for alle som har vore innom er at dei har funne seg godt til rette. Men som alltid i eit nystarta selskap, vil det gå litt opp og ned. Me har hatt mykje arbeid, sjølv om aktiviteten svingar veldig. Korte tidshorisontar er ein del av kvardagen. Ekstrainnsats og overtid får me teke att i fri når det roar seg att. Nett no er me i sluttfasen av ein svært hektisk periode. Stikkord: Blåskjelinvasjon.

Midt i leia

Verksemda i Uskedalen tilbyr vask, desinfisering, reparasjon og impregnering av nøter brukt i oppdrettsnæringa. Mowi, Alsaker og Tombre er store og viktige kundar.

UTVIKLING: Dagleg leiar Egil Pile er glad for at Selstad har gått inn som medeigarar i Eidsvik Eigedom. – Det fortel om langsiktig tenking, og at dei ønskjer å vera med og forma den framtidige utviklinga her på Børnes.

– Me ligg gunstig til for aktivitetane både i Sunnhordland og innover mot Hardanger. Stort sett kjem kundane våre til kai med dei skitne nøtene, og hentar dei att når den tid kjem. Andre gonger er det meir naturleg å bruka store bilar.

Treng meir plass

Pile er sjølvsagt glad for den stadig aukande aktiviteten som skjer på nabotomtene. Han er også glad for at Selstad har kjøpt seg inn i Eidsvik Eigedom. – Ingen tvil om at eigarane våre har langsiktige tankar for det som skjer på Børnes. Alt peikar mot at me sjølve vil trenga meir areal. Då er det bra at me også kan vera med å sikra vår eiga framtid, og samstundes få ha ei hand på rattet når det gjeld den generelle utviklinga av industriområdet her på Børnes.

Ekstremvask

Det mest spektakulære med Selstad-avdelinga i Uskedalen, er nok den enorme vaskemaskina. – Eg trur me har den aller største modellen. I kvar vask går det 3500 liter kaldt vatn. Og me brukar det same vatnet kvar gong. Etter at tromlane har knust skit, sjøgras og blåskjel, vert vatnet reinsa og brukt på nytt. Alle avfallsstoffa vert sirleg pakka ned og sendt til Sverige. På grunn av koppar-impregneringa på desse nøtene, er det veldig strenge krav til avfallssortering. – Kor lang tid tek det å vaska ei not? – Normalt klarar me kanskje to vaskar per arbeidsdag. Denne store og ekstremt skitne nota måtte ha ein heil dag i maskina. Men så gjekk det også vekk nokre kilo i vasken. For ikkje å snakka tonn. Ho vog vel kring 16 tonn då me heisa den opp i maskina. Ferdig vaska vog den ein stad mellom fem og seks tonn, smiler Egil Pile.

Børnes industriområde

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Satsar saman i Hardanger Satsar saman i Hardanger og Sunnhordland og Sunnhordland

– Vi kjenner nærmiljøet ditt!

Vi kjenner nærmiljøet ditt!

Aktiv Eiendomsmegling

Elisabeth Nonås Fylkesnes

Eigedomsmeklar MNEF/ Partnar

Kontakt oss for kjenner ViVikjenner ein prat om bank ditt! nærmiljøet ditt! nærmiljøet Stord og kjøp/sal av bustad Kontakt ossforfor Kontakt oss

Christoffer Naustvåg Lillestøl Partnar/ Jurist/ Eigedomsmeklar MNEF

Husnes

Siren Simonnes

Kontorleiar/ Autorisert Finansiell Rådgjevar

Daniel Haugland

Autorisert Finansiell Rådgjevar

Synnøve Handeland

Gro Skaathun

Dagleg leiar/ Fagansvarleg

Kontorleiar/ Backoffice

einprat pratom ombank bank ein kjøp/sal avbustad bustad Lars Peder Langeland Gjermund Vik av Sigurd Bjelland Litlabø ogogkjøp/sal Autorisert Finansiell Leiar Bedriftsmarknad Autorisert Finansiell

Tysnes Sparebank Rådgjevar

www.tysnes-sparebank.no

Kontakt oss for ein prat om finansiering, kjøp og sal av bustad

Rådgjevar

– lokalbanken din –

TysnesSparebank Sparebank Tysnes

Satsar saman i Hardanger og Sunnhordland

www.tysnes-sparebank.no www.tysnes-sparebank.no

Vi kjenner nærmiljøet ditt!

Eiendomsmegling

www.aktiv.no/eiendomsmegler/sunnhordland

– lokalbanken – lokalbanken din din – –

Eiendomsmegling Eiendomsmegling www.aktiv.no/eiendomsmegler/sunnhordland www.aktiv.no/eiendomsmegler/sunnhordland

Vi kjenner nærmiljøet ditt! Kontakt oss for ein prat om bank og kjøp/sal av bustad

Tysnes Sparebank www.tysnes-sparebank.no

– lokalbanken din –

Eiendomsmegling www.aktiv.no/eiendomsmegler/sunnhordland

Kontakt oss for ein prat om bank driftSSikre løSninger til kreVende miljø og kjøp/sal av bustad

Våre tjeneSter:

Våre produkter:

- Automatiske kasselager for epS og plastkasser - produksjon, lagring og distribusjon av is - transportører og produksjonslogistikk - palleteringsløsninger utblødningstanker www.tysnes-sparebank.no- kjøle og – lokalbanken din

- planlegging og prosjektering - produktutvikling - konstruksjon og tegning - Automasjon - Service og ettersyn

Tysnes Sparebank

–

er du næringskunde?

vi har ruter for henting av avfall i ditt område. Eiendomsmegling www.aktiv.no/eiendomsmegler/sunnhordland

Over 30 år med kvalitetsprodukter til næringsmiddelindustrien — Kvalitet fra A til Å!

www.oelve.no • +47 53 47 00 00

ragnsells.no - telefon 22800800

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Samarbeidspartner og leverandør til landbruksnæringa i Kvinnherad. - Vi er her for deg! FK Butikken Kvinnherad Tlf. 993 84 870 Omvikedalsvegen 370, 5464 Dimmeslvik Ope: Mån.-fre. 9-17, laur. 9-14.

TOTALLEVERANDØR...

Vi kan tilby alt innan elektrikar- og røyrleggartenester. Kundane våre slepp å forhalda seg til handverkarar frå fleire firma. Vi kan ordna med ny kran på badet og ein ekstra stikkontakt, samt avanserte el-installasjonar eller sanitæranlegg og miljøvenleg varmepumpe.

INTO ELEKTRO

INTO RØYR

Vi kan utføra:

Vi kan utføra alle tenester innan:

• Bustadinstallasjonar • Service • Industriinstallasjonar • Nettverk • Brannalarm • Innbrotsalarm • Elektrisk kontroll • Varmepumper • Solcelle anlegg

å ta ok til små n e r g to Vi er s ppdrag - o deg. l o ti større il å ha tid t k no

Den nye kontorstolen HÅG Creed er en kombinasjon av det beste fra klassikerne HÅG Credo/H04 og HÅG H05. Fra godt til enda bedre!

• Industri • Sanitæranlegg • Varme- og kjøleanlegg • Sprinkleranlegg • Va-anlegg • Sal av røyr- og utstyr • Røyrinspeksjon med kamera • Alt av sanitærutstyr • Varmepumper - alle typer • Service/kontroll av brannslanger og pulverapperat

KVINNHERAD MILJØSERVICE • Slambil med høytrykkspyling

al byggjevarebutikk med utval og kompetanse Sundsvegen 77, 5450 Sunde • Tlf. 53 48 20 30 E-post: tore@intoelektro.no • thomas@intoroyr.no

RH New Logic fusjonerer karakteristisk komfort og førsteklasses ergonomi med forbedrede funksjoner og innstillinger for en enda bedre brukeropplevelse.

Ver velkomne innom i Allmerke 38 Kontakt oss via tlf. 913 73 991 eller på epost: post@boerve.no

2-mannsbustader i Kvinnherad Vi byggjer 2-mannsbustader fleire stader i Kvinnherad!

FLYTT RETT INN!

Seimsfoss – Tlf. 53 48 28 90 – post@kvinnheradbygg.no

Industri

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Veldig mange av verksemdene som har hatt forretningsadresse Sunde industriområde har gått inn i historiebøkene. Godt då at BKS stadig ekspanderer, og at dei framleis har bruk for flinke fagarbeidarar. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

BKS – EIN MIKS AV DEI SJEL Som mange har fått med seg, inngjekk BKS-eigarane Tore Thorkildsen og Gudmund Øvrehus nyleg ein avtale med Handeland Industri. Kort fortalt handlar den om at duoen sel femti prosent av aksjane sine, og at det samstundes skjer ei fusjonering av BKS Service og BKS Montering inn i BKS Industri AS. I tillegg vil det vera eit holding- og eit eigedomsselskap i den nye konsernstrukturen. – Me ønskte oss meir mus-

klar i kampen om endå større oppdrag. I tillegg hadde me litt differensierte eigarskap i dei ulike selskapa, og ville ikkje at kvar av desse skulle bygga opp eigne, fordyrande administrasjonsløysingar. No er alt samla, og me vil vera betre i stand til å bruka felles krefter mot felles mål, seier konsernsjef Tore Thorkildsen. Øvrehus held førebels fram som driftsleiar, men det vil komma litt endringar når fusjo-

nen er endeleg gjennomført ved årsskiftet.

Skarveland sentral No er alt samla, og me vil vera betre i stand til å bruka felles krefter mot felles mål. Tore Thorkildsen BKS

Med Handeland Industri tungt inne på eigarsida, er ringen på sett og vis slutta. Dette er jo som kjent Skarveland-familien sitt industriselskap, og dei har vore særs sentrale når det kjem til aktivitet på Opsanger. Ikkje minst har BKS-toppane hatt eit nært forhold til familien i veldig mange år.

Industri

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

LÆRLINGAR: Lærlingane (frå h) Tommy Totland Vågenes (20), Haldor Njøs Sørstrømmen (19) og Jan Harald Kloster (21) trivst godt hjå BKS. Dei to første kjem frå Halsnøy, medan Kloster bur på Sunde. – Eg vert industrimekanikar når eg får fagbrevet om nokre år. Seinare går eg kanskje vidare på teknisk fagskule, seier ein svært offensiv og optimistisk Sørstrømmen. ANODESTAVAR: Nærleiken til Søral og seinare Hydro Husnes har vore veldig viktig for BKS. – Den kunnskapen me har opparbeidd oss, gjer at me i dag har ein stor og viktig fot innanfor smelteverksindustrien fleire stader på Vestlandet, fortel Tore Thorkildsen. I dag har dei også ein fast avtale om å reparera og laga nye anodestavar, samt anna vedlikehald av utstyr til Hydro Husnes. I tillegg til alt arbeidet dei no har i samband med nyopninga av B-hallen.

FOR NORWATER: Mats Raudstein frå Uskedalen arbeidde tidlegare på Stord, men starta i BKS for eitt års tid sidan. – Eg var ganske lei av å stå opp meir eller mindre midt på natta. Det er tidleg å ta snøggbåten frå Sunde 05.45 kvar morgon. No har eg det mykje betre. Den første perioden her i BKS jobba eg for OneSubsea på Horsøy på Askøy. Etter sommarferien har eg vore med og laga anlegga for Norwater. Heilt topp begge delar, skryt mekanikaren.

PLAST: BKS har også investert i ein del utstyr som gjer dei i stand til å levera plastrøyr og plastkonstruksjonar. Her ser me ei såkalla buttsveisemaskin.

LDNE – Eg starta jo karrieren som sanitærrøyrleggjar hjå Per Skarveland AS. Eg var heilt fersk då gamle Per køyrde meg inn til skulen i Uskedalen. Der skulle eg fiksa ein varmtvasstank. «Eg hentar deg i kveld når du er ferdig», sa han. Og der stod eg og visste knapt bak/fram på heile tanken. Det var beinharde krav. Men det gjekk seg til, smiler Thorkildsen i dag. For han vart det byrjinga på 25 år i Skarveland-systemet.

– Seinare vart eg bas, formann og prosjektleiar, og har reist mykje på strekninga mellom Sørlandet og Trøndelag, der kundane våre held til. Seinare var eg dagleg leiar i rundt ti år i Skarveland Rørsystemer, og har sidan halde fram som ansvarleg i BKS.

Inn i 2012

Tek ein også med austevollingen Magnus Stangeland i denne soga, har ein med han og Per to fellesnemnarar som begge har

vore særs sentrale i mykje av det som har skjedd industrielt i og ut frå Sunde dei siste tiåra. Ikkje minst gjennom det gode samarbeidet som har vore og framleis er mellom det som tidlegare heitte Bergen Group og Skarveland-familien. Tore og Gudmund kjøpte seg inn BKS i 2012. Bergen Group Skarveland gjekk konkurs i 2015. Rune Skarveland kjøpte buet, og det vart den eigentlege starten for BKS Service AS.

– Saman ønskte me å ta opp att drifta mot Hydro Husnes. Rune Skarveland ville seinare selja området som verksemda stod på, og det var såpass interessant for oss at me bladde opp. Året etter var det diverre også kroken på døra for Maritim Service, og me fekk på ny sjansen til å overta mange flinke folk. Då etablerte me BKS Montering AS. Der starta me i lag med Roger Skarveland sommaren 2016, fortel Thorkildsen. >>>

Industri

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Det er viktig at ungdomen får praktisk erfaring. Dette er unge gutar som trivest langt betre i ein industrihall enn i eit klasserom. Me ønskjer å spela på lag med lokalsamfunnet utanfor portane. Rett og slett ta litt samfunnsansvar der me kan. Gudmund Øvrehus BKS

>>>

Ferske oppkjøp

Rett før jul i fjor vart dei samde om å ta over naboverksemda Sunde Industri & Offshore AS. Eit kjøp som inkluderte produksjonsutstyr og sjølve eigedomen. Alle tilsette fekk også tilbod om å halda fram under dei nye eigarane. Dermed vart det endå fleire folk å halda styr på for Øvrehus. Men sjølv om det for tida er historisk høg aktivitet på Sunde, er det framleis langt fleire som er på jobb for BKS andre stader. – Innleiingsvis nemnde me meir musklar, for å ta større og meir krevjande prosjekt. Det var også bakgrunnen for at me gjekk inn som hovudeigar hjå Zenit Engineering. Det er eit selskap med svært god erfaring og ditto referansar frå lokalt næringsliv. Dei vil garantert vera ein god samarbeidspartnar for oss i åra som kjem.

Halvparten utanlandske

– Du kan trygt skriva at me er godt representerte langs kysten frå Finnmark til Rogaland. For tida er det også femten mann på eit spennande oppdrettsprosjekt i tyske Emden. I tillegg har me åtte i Nordsjøen. Dei driv med drift og vedlikehald på Balder, for Vår Energi, seier Øvrehus, mannen som har ansvaret for å få mannskap og utstyr på plass til dei ulike destinasjonane. Han må òg tinga billettar, ordna med bilar og husrom, og elles alt som høyrer til for at dei tilsette skal kunna yta optimal innsats for BKS sine mange kundar. – Det er ein flott gjeng me har, og all ære til dei. Mange av dei har eg også arbeidd saman med i ulike selskap opp gjennom åra. Dei norske er framleis i fleirtal, men me har no om lag 50 prosent utlendingar i den rekordstore staben på totalt 287 tilsette. Ikkje minst mange dyktige polske medarbeidarar. Nokon av dei har vore i Norge på jobb sidan midt på 2000-talet, og er særs gode arbeidarar og arbeidsleiarar. Me treng slike folk som snakkar både polsk og godt norsk. I tillegg til mange frå Polen, er det også fleire frå Estland, samt folk frå Danmark og Romania i dagens BKS, fortel ein

som sjølv kom frå Mauranger til Husnes for å gå på Mask & Mek på byrjinga av 80-talet.

Innom svært mange

– Fagbrevet som industrirøyrleggjar tok eg hjå Th. Hellesøy Skipsbyggeri. Vel ferdig var det ikkje vanskeleg å få seg jobb. Eg var tidleg både på Mongstad, i Vats og på Statfjord, Oseberg og Ekofisk. Seinare vart det Per Skarveland på prosjekt hos SIMEK, Hellesøy, og Mjellem og Karlsen. Eg har vore innom Eidsvik, Risnes Sønner, Halsnøy Dokk og Bergen Group. Eg hadde også fleire år hjå Fitjar mekaniske verkstad, der eg stort sett pendla til Ukraina og Polen for å bygga supply- og fiskebåtar. Som mange andre i dette gamet har eg ein CV som mest høyrest ut som moderne norske industrihistorie, smiler Øvrehus, før han legg til: – Den store skilnaden i skipsindustrien på den gongen og no, er at i dag vert det mest ikkje bygd nytt i det heile. Veldig mange reiarar bygger båtane sine ferdig i utlandet. Det aller, aller meste handlar om ombygging, serviceog vedlikehaldsarbeid. På spørsmål om kva dei trur som ligg bak suksessen til BKS, svarar konsernsjefen og drifts leiaren: – Sjølvsagt mange ting, men mest av alt er det snakk om det heilt opplagte: Som å oppføra seg bra, levera kvalitet til rett tid og til konkurransedyktige prisar. Og kanskje endå viktigare: Dei gongene det ikkje går heilt etter planen – og det skjer med alle – kjem me att og ordnar opp. Norge er eit lite land, og industrimiljøet ikkje større enn at slikt spreier seg raskt.

Nybrotsarbeid

– I tillegg har me fått mange ny bein å stå på. Ikkje minst har nærleiken til Søral/Hydro Husnes vore viktig. I dag har me jobb for smelteverksindustri mange stader. TIZIR Tyssedal, Boliden Odda og Elkem. Gjennom eit langt liv i arbeid for Fosen Yard (tidlegare eigd av Bergen Group), har me også kome i kontakt med spennande prosjekt for oppdrettsnæringa. Dei som er på jobb i Emden er med på nybrotsarbeid

Dette er BKS ■ BKS

har spesialisert seg på komplekse røyrinstallasjonar, som dei leverer til svært mange kundar. Dei har også gode samarbeidspartnarar i inn- og utland.

■ Selskapet

leverer bunkersanlegg for brennoljer både til offshore-næringa og kystflåten. Dei gjer òg leveransar av tankar for tørr- og våtbulk, røyrspoolar og vedlikehaldsarbeid på riggar i Nordsjøen.

■ Dei

er representert på verft frå Tromsø i nord til Flekkefjord i sør. Der utrustar dei farty, og arbeider mot oppdrettsog vindmølleindustrien.

■ BKS

har òg store oppdrag innanfor sprinkel-anlegg, kjølvatn og hydraulikkløysingar hjå smelteverk og den kraftkrevjande industrien i Norge og på Island.

■ På

Sunde handlar mykje om prefabrikkering for skip og offshorenæring, røyrproduksjon, arbeid for Hydro Husnes og anna smelteverksindustri. Spesialitetane er tankar, trapper, rekkverk, gangbruer og andre stålkonstruksjonar.

■ BKS-selskapa

har i dag 287 tilsette. Dei fordeler seg slik: BKS Industri AS: 128 tilsette. BKS Service AS: 51 tilsette. BKS Montering AS: 72 tilsette. BKS VVS AS i Bergen: 24 tilsette. Zenit AS: 12 tilsette. I tillegg har dei ulike selskapa innleigd ytterlegare 25-30 personar på prosjekt spreidd over heile landet.

innan havbruksanlegg. Dette er anlegg som skal langt til havs, vest for Senja. Der vert dei seinka litt ned i sjøen, slik at fisken vert symjande under lusebeltet. Vårt bidrag er levering, samanstilling og installasjon av Super Duplex-røyr. Heilt klart ein jobb me håpar skal resultera i endå meir arbeid mot oppdrettsnæringa.

Lærlingar og elevar

Ein annan ting som Øvrehus er ekstra glad for, er at dei har fem lærlingar. Ungdomar som kjem til å bli dyktige industrimekanikarar, industrirøyrleggjar, platearbeidarar og sveisarar om nokre år. – Det er litt utfordrande å få all den merksemda dei treng frå travle fagarbeidarar, men det går helst bra. Det er jo også særs viktig å få prøva seg litt fram på eiga hand. Det var jo slik me vaks opp. Han kan òg fortelja at dei har fleire utplasserte skuleelevar, ein til to dagar i veka. – Det er viktig at ungdomen får praktisk erfaring. Dette er unge gutar som trivst langt betre i ein industrihall enn i eit klasserom. Me ønskjer å spela på lag med lokalsamfunnet utanfor portane. Rett og slett ta litt samfunnsansvar der me kan, seier den røynde driftsleiaren.

Mykje i vente

I tillegg til å ha ganske så mykje arbeid for Hydro Husnes i samband med nyopninga av B-hallen, har BKS ein fast avtale om å reparera og laga nye anodestavar, samt vedlikehald av utstyr til Hydro Husnes. Produksjonen av Norwater sine osmose-anlegg er ein annan særs viktig fot å stå på. Her går det unna som aldri før, med nye typar og større anlegg som marknaden etterspør. BKS har også investert i ein del utstyr som gjer dei i stand til å levera plastrøyr og plast-konstruksjonar. – Summen av alt dette og meir til gjer at me ser ganske så lyst på tida som kjem. Det er alltid litt roleg kring jul og nyttår, men med éin gong me skriv 2020 kjenner eg meg trygg på at me treng endå fleire enn dei me har på løningslistene i dag, smiler Gudmund Øvrehus.

Industri

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

LEIINGA: Etter fusjonen med Handeland Industri kom Trygve Kjerpeseth (t. v) inn som styreleiar i det «nystrukturerte» BKS-konsernet. Gudmund Øvrehus og Tore Thorkildsen (t. h) held fram i leiinga av BKS Industri AS.

STORT OG SMÅTT: BKS leverer både små og store konstruksjonar av høg kvalitet.

OSMOSE-ANLEGG: Produksjonen av osmose-anlegga for Norwater er også ein stor og stadig viktigare puslebit i den store BKS-miksen. Her køyrer Frode Kroka på plass utstyr som er ferdig og klar for utsending.

Vasskraft

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

RYSTA: SKL-sjef John Martin Mjånes er fortvila over rapporten frå kraftskatteutvalet: – Det er vel ikkje meininga at ny og rein energi frå vasskraft skal enda opp med eit høgare samla skatte- og avgiftsregime enn petroleumsnæringa. Då vert det garantert ikkje bygd ut mykje i åra som kjem.

SKL SJOKKERT OVER KRAFTSKATTEUTVALET Energi frå rein vasskraft har i over hundre år vore ein særs viktig innsatsfaktor for den norske velstandsutviklinga. Og det er mykje meir å henta. Men då må ikkje Finansdepartementet skattleggja i nvesteringslysta i hel. VIDAR ALFARNES redaksjon@kvinnheringen.no

I dag er el-kraft kring halvparten av all energi som vert produsert i Norge. Rein og fornybar. Den andre halvdelen er den fossile, ikkje-fornybare. Og som aldri før i historia er det ein kamp der ute for å redusera den fossile kakebiten. Som ein lekk i dette vart det i fjor sett ned eit ekspertutval som skulle vurdera skattlegginga av vasskraftverk. Er dagens praksis til hinder for at samfunnsøkonomisk lønsame tiltak vert gjennomførte?

Berre taparar

30. september leverte Per Sanderud kraftskatteutvalet sin rapport til finansminister Siv Jensen. Det var til alt anna enn jubel frå ei samla vasskraftnæring. SKL-direktøren trur knapt det han les. – Rapporten overraskar veldig. Eg er beint fram sjokkert. For det første er det eit svar og eit innspel heilt utan politisk

teft. Rapporten er ekstremt teoretisk forankra. Innhaldet gjer at kommunane vert forbanna, småkraftprodusentane er i harnisk, leverandørindustrien skjelv og sjølv vindkraft-utbyggarane vert meir usikre. Dei einaste vinnarane er gjerne dei som har bygd ut storkraft, og som ikkje har dei store ambisjonane om ytterlegare utbygging. For dette er eit skriv som definitivt ikkje innbyr til nye vasskraft-investeringar, seier John Martin Mjånes.

Vil koma konkursar

Han korkje håpar eller trur at dette kan bli gjennomført. – Då har eg i så fall ikkje sterke nok ord. Me snakkar om ei fullstendig krise. Det vil bli gjennomført færre utbyggingar enn i dag. Nokre kraftverk vil gå konkurs. Me vil også komma i den situasjonen at kraftverk rett og slett vil vera lønsame å leggja ned, seier SKL-direktøren. Me har eit lite frukosttreff på Rosendal Turisthotell. Mjånes var i Matre dagen før, og er snart på farten til Haaheim gard på Tysnes. Der skal han møta medlemmane i Energi- og miljøkomiteen på Stortinget, som var på rundreise i Hordaland mot slutten av oktober.

Godt samarbeid

– Der prøvde eg så godt eg kunne å argumentera for at kraftskatteutvalet heller burde komma med

forslag som aukar investeringslysta til å byggja meir fornybar vasskraft, og ikkje det motsette. Det er også særs viktig at vertskommunane sin rett til konsesjonskraft (kraft som dei får til kostpris og kan selja vidare på den opne marknaden) held fram som i dag. Me hadde ikkje klart det me har gjort i Kvinnherad, om det ikkje skjedde i eit samspel mellom kommune og utbyggar, slår Mjånes fast. Han legg til; Den gode dialogen mellom Kvinnherad kommune og SKL har utvikla seg og modna gjennom mange år, og er i dag kanskje viktigare enn nokon sinne.

Hundre eller ingenting

På Tysnes fortalte han også at SKL har planar for knappe 200 GWh på beddingen fordelt på seks prosjekt til ein total kostnad på godt over ein milliard kroner. Der vil O/U Blåfalli åleine kunna utløysa omlag 100 nye GWh. Her er stoda at Blåfalli 3 til liks med veldig mange andre store utbyggingar, byrjar å dra på åra. SKL må gjera vedlikehald og oppjusteringar av gamle kablar og trafoar, og kjem til å bruka ganske mykje pengar på noko som ikkje vil gje nye GWh. – Men kunne me bygd eit nytt kraftverk omtrent på høgd med det eksisterande i Blådalen, bora ein overføringstunnel frå Midtbotnvatnet, så hadde me fått auka effekten monaleg for heile Blå-

falli-anlegget. Men då kan ikkje grunnrenteskatten* aukast, samstundes som me ikkje får lagt inn alle relevante kostnadar i prosjektet, inkludert dei finansielle. Eigarane våre (i hovudsak Haugaland Kraft og BKK AS) er jo rasjonelle, og tek sjølvsagt avgjerder utfrå kva som er mest lønsamt for dei. Sjølv om SKL gjorde det fantastisk bra i 2018, er det skilnad på årsresultat og ei avgjerd om nye investeringar, seier direktøren. * Grunnrenteskatt er ein ekstraskatt til staten på verdiar skapt av felles naturressursar som vasskraft og olje/gass.

Høgare enn oljeskatt

Før han avsluttar: – Det som tener verksemda vår, tener også samfunnet på. Men då er jo heller svaret å ta grunnrenteskatten litt ned. Det ville utløyst langt fleire investeringar. Dette ser det ikkje ut til at dei skjønar i Finansdepartementet. Og når det gjeld siste innspelet frå Sanderud & Co, er det berre å be til høgare makter om at politikarane klarer å overstyra teoretikarane. Om ikkje ender ny vasskraftenergi opp med å få eit høgare samla skatte- og avgiftsregime enn petroleumsnæringa. Og det var vel ikkje meininga med denne rapporten, sukkar SKL-direktør John Martin Mjånes. PS! SKL har inne ein søknad til NVE om konsesjon for O/U Blåfalli. O/U står for opprusting og utvikling.

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

ANNONSE

Høge straumrekningar? Mistenker du at varmeanlegget i heimen eller bygget ditt er feil innregulert? Har du eit høgare energiforbruk enn forventa? Er huset eller bygget ditt for varmt eller for kald? Kanskje folk klagar over tung luft og ulike temperaturar i ulike rom? Det kan vera at feil på varmeanlegget er årsaka.

FEKK DU MED DEG?

1. ALLE OLJETANKAR MÅ VEKK.

SJEKK VARMEANLEGGET

Frå 1. januar i 2020 vil det ikkje lenger vera tillate å nytte fossil oppvarming i Norge.

Ulike forhold i bygget (for eksempel isolasjon, vindauge, K-verdiar) kan påverka regulering av varme, kjøling og ventilasjon. Ei god forståing av desse faktorane er viktig når ein skal løysa problemet.

Nedgravne oljetankar for fyringsolje SKAL fjernast. Husnes Røyr kan hjelpa med fjerning av dette, og tilby løysingar som er best for deg, og din bustad/ditt bygg; samt installasjon av den. Ta gjerna kontakt for meir informasjon, og uforpliktande tilbod!

BRUK FAGFOLK

Innregulering av varmeanlegg er omfattande. Eldre varmeanlegg er ofte feilmontert/innregulert, og treng rensing og utbetringar. Derfor bør du overlata jobben til fagfolk med rett kunskap og riktig utstyr.

SPAR PENGAR

Å velgje rett varmeanlegg til heimen eller bedfrifta di kan vera ei utfordring. Husnes Røyr kan hjelpa deg gjennom heile prosessen – frå start til slutt. Kom innom og slå av ein prat så vil vi finna den beste løysinga for heimen eller bedrifta di. Husnes Røyr kan tilby miljøvennlege, energisparande løysingar til riktig pris. Visste du at ved å skifta frå ei vanleg varmepumpe til vannbåren varme, gjev det deg 4–6 ganger meir igjen pr. krone?

2. TILSKOT FRÅ ENOVA? Vi kan hjelpa deg med å søkja.

HUGS:

Ein bustad med vannbåren varme vil auka verdien på bustaden.

VI ER KLAR TIL Å HJELPA DEG MED: • Prosjektering og utførelse av varmeanlegg. • Reinsing og utbetring av gamle varmeannlegg. • Elles alt anna innanfor vatn, varme og sanitær. Espen Lillesand, Røyrleggjar og vår mann på varmeanlegg Sindre Grønningen, Røyrleggjar

Husnes Røyr AS

Onarheimsvegen 92, Husnes • Tlf. 53 47 59 00 • Vakttlf: 404 04 396/95/86 • www.husnesroyr.no • post@husnesroyr.no

Kvardager: 07.00 - 15.30 • Laurdag stengt

3. VI ANBEFALER: Bosch Væske og vann varmepumper. Bosch er ein stor og leiande produsent med kvalitetsikre produkt! NB: Varmepumper frå Bosch inkluderer varmtvannsbereder. Dette eliminerer kostnadar med varmtvatn!

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

MARKNADSFØRING: Atta har fått prøva seg i marknadsavdelinga, blant anna med å fotografera bilar som skal seljast. (Foto: Fylkenes Bil).

Linja Service og samferdsle skiftar namn

– VIKTIG FOR REKRUTTERING TIL REISELIVSBRANSJEN Frå 2020 blir KVV-linja «Service og samferdsle» omdøypt til «Sal, service og reiseliv». Håpet er at dette vil føra til at fleire ungdommar får augo opp for denne linja. MONA GRØNNINGEN mona@kvinnheringen.no

– Når eg høyrer namnet «Service og samferdsle» tenkjer eg mest på veg og tunnel, og eg trur det utelukkar ein del søkjarar til denne linja. Men med det nye namnet får vi meir fokus på reiseliv, ein viktig bransje for Kvinnherad med så mykje turisme, meiner fagteamleiar på KVV, Julie Holmedal Askeland. Ho legg til kor viktig det er at både elevar, men òg foreldre, får augo opp for denne linja. Får ikkje KVV nok søkjarar til denne, står skulen nemleg i fare for å måtta leggja den ned. Margit Lund-Mikkelson er rådgivar innanfor reiseliv, og ansvarleg for Kvinnherad Turistinformasjon og drifta av Besøkssenter nasjonalpark Folgefonna. Ho er samd med Askeland i at eit namneskifte er ein god idé: – Å få ordet reiseliv inn i namnet trur eg er bra, det gjer det kanskje endå meir forståeleg kva ein kan læra og utdanna seg til på ei sånn linje. Håpet er jo at ei slik linje kan auka verdiskapinga lokalt, ved at ungdommane ser moglegheitene og vil starta eigne bedrifter knytt til reise-

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

PRØVER FORSKJELLIG: – Fordelen med Service og samferdsel er at ein får prøva forskjellige ting. Eg er glad i nye utfordringar, fortel May Beate Brakestad som denne gongen har vore i praksis hos FK-butikken i Dimmelsvik. (Foto: Elisabeth Berg Hass).

I PRAKSIS: Atta Salarzai (18) har vore fire veker i praksis på Fylkesnes Bil på Stord. – Eg har alltid vore interessert i kjøp og sal, og det har vore ein veldig lærerik praksis periode. (Foto: Fylkesnes Bil).

livsbransjen og turisme, meiner Lund-Mikkelson. Ho trur reiseliv vil bli ei endå viktigare næring i Kvinnherad i åra som kjem, og då treng ein arbeidskraft: – Det har nok vore ein del ufaglærte i reiselivsbransjen til no, truleg fordi det er mykje sesongarbeid. Derfor er det veldig viktig og positivt at denne KVVlinja kan gi oss faglært kompetanse. Reiselivsbransjen og jobbar innanfor turisme handlar jo om å selja og marknadsføra kommunen og tilboda her, og å vera vertskap. Når ein er faglært ser ein kanskje seg sjølv i eit større bilde enn dei som «berre» skulle ha ein sommarjobb. Grunnlaget ei slik utdanning gir kan gi mange moglegheiter, seier Lund-Mikkelson.

Interessert i forretningar

Rett før denne avisa gjekk i trykken var elevar som går andre året på Service og samferdsle ute i praksis i fire veker til saman. Dei var òg i praksis første året dei gjekk på linja. Atta Salarzai (18) har vore på Fylkesnes Bil på Stord. Dei førre praksisperiodane var han hos

Dimmelsvik Bil i Kvinnherad. Kvar dag har han pendla med båt og buss til Leirvik og Heiane. – Det har vore veldig lærerikt å vera i praksis her. Fylkesnes Bil er ei stor bedrift, så her skjer det mykje. Eg har fått vera med bilseljarane og lært om kundeservice,

Når eg høyrer namnet «Service og samferdsle» tenkjer eg mest på veg og tunnel, og eg trur det utelukkar ein del søkjarar til denne linja. Julie Holmedal Askeland Fagteamleiar på KVV

Då han kom til Kvinnherad budde han først i Uskedalen, men etter eit år flytta han til Husnes der han no bur for seg sjølv. – Eg trivest her. Det er kjekt å bu på ein plass der alle veit kven alle er. Atta begynte tidleg i arbeidslivet, og jobba først på restauranten Oska i Uskedalen, og seinare GryHelge’s på Husnes der han framleis jobbar utanom skuletida. – Eg har alltid vore interessert i kjøp og sal og forretningar, og tenkte at Service og samferdsle virka som ei spennande linje. Kva Atta skal gjera til hausten, veit han ikkje heilt endå. – Viss eg får meg ein god lærlingplass vil eg gjerne gå ut i lære og få meg fagbrev. Det er lurt å ha. Viss ikkje eg får det tar eg truleg påbygg tredje året.

Får prøvd forskjellig og i tillegg marknadsføringsavdelinga som lagar reklamar og annonser. Alle som jobbar her er veldig kjekke og snille, og eg er blitt teken godt imot. Atta kom til Norge frå Afghanistan då han var 14 år gammal.

May Beate Brakestad (17) frå Rosendal blei tipsa om at FK-butikken i Dimmelsvik kunne vera ein kjekk plass å ha praksisen sin, og slik blei det. – Eg trivest veldig godt her, og får gjera mykje forskjellig. Alt frå å ta imot varer og registrera dei,

til kundeservice og rydding. Eg synest alt er like kjekt, og likar nye utfordringar. Dei som jobbar her er veldig flinke til å ta meg med når dei skal gjera noko, og gi meg opplæring, fortel ho. Desse haustmånadane før jul er ikkje like travle på FK-butikken som om våren, men det er likevel nok å gjera for May Beate og dei andre tilsette der. – Arbeidsmiljøet her er veldig bra, og dei eg får jobba med er veldig positive. – Kvifor valde du denne linja? – Eg hadde ikkje høyrt så mykje om Service og samferdsle tidlegare, men det var ingenting anna som freista, så då landa eg på den. I fjor var eg i praksis både hos Sport1 i Rosendal og Pizzabakeren på Husnes, så eg får prøva forskjellige ting. Men May Beate er ikkje sikker på om det er butikkyrket ho endar opp med til slutt: – Eg har mest lyst til å bli politi og gå politihøgskulen, men førebels har eg ikkje gode nok karakterar. Til neste år kan eg enten gå ut som lærling, eller ta påbygg. Eg trur det blir det siste, slik at eg har fleire moglegheiter.

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

FÅ GUTAR: Andreas Bru Sele (frå venstre) Mikal Samland-Johansen, Brynjar Vigrestad, Håvard Bruvik, Magnus Aksnes Grønstøl og Jonathan Taranger er seks av berre ni gutar som starta på studiespesialisering i år.

GUTANE FORSVINN FRÅ STUDIE SPESIALISERING Berre ni gutar starta på studiespesialisering ved KVV denne hausten. Kvifor ser ikkje akademia ut til å appellera til unge menn lenger? ELISABETH BERG HASS elisabeth@kvinnheringen.no

Før var dei overalt, dei mannlege lærarane, legane, psykologane og advokatane. Men tilbake i 2014 kunne NRK melda om at jentene tar over prestisjestudia. Då var 60 prosent av studentane ved Universitetet i Oslo kvinner. Lite tyder på at trenden er i ferd med å snu. – Dette skuleåret var det ni gutar som starta på linja studiespesialisering (tidlegare allmennfag). Det svarar til 20,9 prosent

av studentane. Dei siste åra har det normalt lege på ein plass mellom 35 og 40 prosent gutar, fortel rektor Audun Bjelland ved KVV. – Uroar dette deg? – Ja, det er ikkje ei ønskt utvikling at fordelinga mellom kjønna blir så skeiv i dei ulike yrka, og at gutane meir eller mindre blir borte frå dei høgare akademiske stillingane. No er det klart at ein alltids kan ta påbygg etter yrkesfag, dersom ein vil studera

vidare. Men dersom ein veit at ein skal studera vidare, tilrår vi jo at ein vel studiespesialisering, sidan ein då følgjer eit akademisk løp heile vegen og får dette inn under huda. Dessutan sikrar ein seg fleire inntakspoeng ved å velja dette, forklarer rektoren.

Ikkje uventa

Magnus Aksnes Grønstøl, Mikal Samland-Johansen, Brynjar Vigrestad, Jonathan Taranger,

Håvard Bruvik og Andreas Bru Sele er seks av dei ni gutane som har valt studiespesialisering. Dei seier dei var klare over at dei kom til å bli få, og er ikkje så veldig overraska over utviklinga. – Mange gutar hadde lyst til å gå yrkesfag, så det var ikkje uventa at vi skulle bli få, seier dei. – Kva tenkjer de om det? Er det kjipt? Gutane dreg litt på det, men blir einige om at det ikkje gjer så mykje for deira del. – Men det kan sjå ut til at de får ei overvekt av kvinnelege kollegaar i framtida, er det ok? – Heilt ok, blunkar dei. Gutane har ulike årsaker til kvifor dei valde studiespesialiserande. For Magnus sin del var det nokså tilfeldig, medan Mikal vil inn på programmeringsstudium på NTNU i Trondheim, og då treng han matte frå studiespesialisering viss han ikkje vil ta det som privatist. Brynjar fortel at han valde linja fordi den opnar for mange val, og han veit ikkje enno kva han vil bli. Jonathan har derimot planane klare: – Eg skal studera på BI. Sidan flyttar eg til USA for å bli forretningsmann. Håvard veit ikkje kva han skal bli, men for han var det viktig å ha ei realfagsutdanning. Det same svarar Andreas. – Er det kjekt med studiespesialisering? – Så langt er det veldig kjekt.

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

PRAKTISK UTDANNING: Her ser du gjengen vi snakka med som går byggfag. Ludvik Søllesvik (frå venstre), Peder Skåla Seglem, Mads Huke Hjelmeland, Emma Kaldestad, Anders Vågen og Ibrahim Alali går alle byggog anleggsteknikk. Emma er einaste jenta på linja. Ludvik seier han synest det er supert med alt det praktiske i skulekvardagen, då han var litt skulelei.

Det er nok å gjera på, men viss ein passar på å gjera mykje på skulen og følgjer godt nok med, treng ein faktisk ikkje gjera så mykje heime. Vi styrer kvardagen litt sjølve, og det er kjekt, forklarer Håvard. – Vil de tilrå yngre gutar å velja som dykk? – Ja, i alle fall dersom ein ikkje veit heilt kva ein skal bli, men vil opna for høgare utdanning. Då er dette lurt, er gutane samde om.

Praktisk skulekvardag

I eit klasserom i nabokorridoren er kjønnsfordelinga heilt annleis. Her treff vi elevane på Vg1 Bygg- og anleggsteknikk, og dei er ikkje mindre enn 22 gutar og éi einaste jente. Ibrahim Alali seier han valde byggfag fordi han likar å jobba med folk, og fordi han ønskjer seg til byggebransjen. – Heime i Syria hjelpte eg pappa, som jobba med bygg, og eg likte det veldig godt. Difor vil eg utdanna meg til tømrar sjølv, forklarer han. Ludvik Søllesvik er òg interessert i byggog anleggsteknikk, og seier han har lyst til å bli betongarbeidar og helikopterpilot. Då var linja ein grei plass å starta. – Dessutan var eg litt skulelei, og ville ha ein meir praktisk skulekvardag. Det får eg definitivt her, smiler han. Emil Kaldestad fortel at linja var andrevalet hans, sidan han

Vi blir respekterte som dei vi er, og får den hjelpa og støtta som vi treng av dei dyktige lærarane våre. Emil Kaldestad

ikkje kom seg inn på Teknikk og industriell produksjon. – Men eg trivst veldig godt. Det er eit fantastisk klassemiljø, og utruleg flinke lærarar, meiner han, og dei andre seier seg heilt einige. – Vi blir respekterte som dei vi er, og får den hjelpa og støtta vi treng av dei dyktige lærarane våre, rosar dei. Den einaste jenta på linja er Emma Kaldestad. Ho er tvilling søstera til Emil, og seier at det var avgjerande for henne at broren begynte på byggog anleggsteknikk. – Eg ville gå med broren min. Studiespesialisering blei dessutan litt for tungt. – Var det vanskeleg å ta eit heilt anna val enn alle andre jentene? – Eg syntest ikkje det. Men eg må innrømma at eg var litt redd for å koma inn og forstyrra det reine gutemiljøet, ler ho. – Det merkast at det er eit gutedominert miljø, altså? – Ja, heilt klart. Det blir mange gutestrekar. Men eg kjenner meg veldig velkommen, altså. Gutane er samde om at det er kjekt med ei jente i klassen. – Det gjer noko med miljøet, og det kunne gjerne vore fleire jenter her òg, meiner gutane. Emma er elles den einaste av dei vi snakkar med som har konkrete planar om å gå påbyggingsfag seinare. Ho skal bli politi, fortel ho. Dei andre har planar om å

halda seg i bransjen, slik dei ser det no.

Kultur og bakgrunn

Tilbake på rektor sitt kontor undrar han seg litt over at vi framleis vel så tradisjonelt. – Sidan 70-talet har samfunnet jobba for likestilling i arbeidslivet, og HMS-tiltak er blitt sett inn for å gjera arbeidsplassar meir kjønnsnøytrale. Men likevel held vi tydelegvis fram med å ta tradisjonelle val. Gutane vel dei «harde» linjene. På helsefag er det ei stor overvekt av jenter. Slik er det ikkje berre her, men også andre stadar i landet, seier rektoren. Kvifor det er slik, meiner han er samansett. Men bakgrunnen vår og kulturen i bygda der vi veks opp, speler inn. – Ein ser at enkelte linjer er meir populære blant elevar frå enkelte bygder, medan det i andre bygder er andre linjer som dominerer. Men det som altså har endra seg, er at jentene tar meir og meir over dei akademiske utdanningane. – Gjer skulen noko spesielt for å lokka til seg gutar til studiespesialisering? Og for å lokka kjønn til å velja meir utradisjonelt? – Vi har ikkje gjort det til no. Men dersom utviklinga held fram slik at skeivfordelinga i yrka blir altfor markante, er dette kanskje noko vi bør ha fokus på framover, seier Bjelland.

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Vel ei utdanning i nærområdet

REISEN STARTER HER!

VELG YRKESFAG – TA FAGBREV Eit fagbrev gjer deg meir attraktiv i arbeidsmarknaden, og er også eit godt utgongspunkt for deg som vil ta høgare utdanning.

MARINEREISER OFFSHORE

BERG-HANSEN.NO

Aksen, 5480 Husnes, tlf. 53 47 24 60 E-post; post@suo.no

Berg-Hansen Arriva Telefon: 55 08 80 00 | E-post: arriva@berg-hansen.no

ME STÅR TIL TENESTE! Stein Erik Hagenes

Anders Føyen

Jan Morten Romfog Fredrik Litleskare

Øystein Markhus

Svein Albert Riise

Hos oss er eleven i fokus, og me strekk oss langt for å nå målet om førerkortet. Me er tilgjengelege og behjelpelige, og slik ”syner me deg vegen”.

Me leiger lokale på Husnes, og våre dyktige trafikklærarar STÅR TIL TENESTE.

www.su-tra.no 53 41 19 55 • 913 33 875 Terje Barek Sørli

Kurt Grundvold

Ole Jakob Hystad

H A U G E S U N D -T O P P I D R E T T S GY M N A S . N O

Haugesund Toppidrettsgymnas - Spesialtrenere i alle våre idretter - Dyktige faglærere - Tilbud om alle realfag - Treningsleirer til Spania på alle trinn - Gode eksamensresultater

Med utøveren og eleven i fokus.

Per Ove Sercan Husevik, dagleg leiar

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

KVINNHERAD STUDIESENTER RESPEKT ENGASJEMENT TRYGGLEIK OG SAMSTEMT

Mulighet til

høgare utdanning i kombinasjon med jobb og familie.

Du finn oss i KEST- bygget, eller ta kontakt med Kvinnherad Næringsservice for meir informasjon. www.studiesenteret.no

VELKOMMEN TIL FUSA VIDAREGÅANDE SKULE! Skulen ligg i Eikelandsosen i Fusa kommune. Me har lyse og moderne lokale, og eit tett samarbeid med næringsliv og kommunar. Med gjensidig respekt mellom vaksne og elevar, ynskjer me å bidra til at alle lærer og trivest i åra dei er hjå oss.

STUDIETILBOD: • Helse- og oppvekstfag • Naturbruk-akvakultur • Restaurant og matfag • Teknikk og industriell produksjon

• Studieførebuande: Kunst, design og arkitektur • TAF: Helse - Marin Industriteknologi - Kokk og servitør

Tlf: 56 58 09 00 - e-post: post.fuv@post.hfk.no Besøk nettsida vår: www.hordaland.no/fusavgs

Nettverksbygging – Næringsutvikling Etablerarveiledning – Kurs Næringslunsj Kvinnherad Næringsservice – Tlf: 954 947 33 E-post: kns@naeringsservice.no

Treng du skuleplass? Treng du skuleplass? Treng du skuleplass? Treng du skuleplass? KVV tilbyr mange spennande

KVV tilbyr mange ulike utdanningsprogram innan yrkesfag og studiespesialiserande! Skulenutdanningsprogram har i tillegg tilbod innan idrett. Vaksne får tilbod KVV - - om utKVVtilbyr tilbyrmange mangeulike ulike utdanningsprograminnan innanyrkesfag yrkesfagogogstudie studie danning gjennom Vaksenopplæringssenteret vedidrett. skulen. Viog har nye lokale, spesialiserande! har får KVV tilbyr mangeSkulen ulike utdanningsprogram innan yrkesfag studie -fineom spesialiserande! Skulen hari tillegg i tilleggtilbod tilbodinnan idrett.Vaksne Vaksne fårtilbod tilbod omut-utmed kantine, bibliotek, trimrom, eit godt miljø og eit eineståande uteområde! utdanningsprogram innan danning gjennom Vaksenopplæringssenteret ved skulen. Vi har nye fine lokale, spesialiserande! Skulen har i tillegg tilbod innanved idrett. Vaksne får nye tilbod om utdanning gjennom Vaksenopplæringssenteret skulen. Vi har fine lokale, med trimrom, ogogeit uteområde! yrkesfag ogbibliotek, studiedanning gjennom Vaksenopplæringssenteret ved skulen. Vi har nye fine lokale, medkantine, kantine, bibliotek, trimrom,eiteitgodt godtmiljø miljø eiteineståande eineståande uteområde! spesialiserande. Skulen har eit godt miljø og eit eineståande uteområde! med kantine, bibliotek, trimrom,

Treng du skuleplass? Treng i tillegg tilbod innan idrett.du skuleplass?

KVV tilbyr mange ulike utdanningsprogram innan yrkesfag og studieKVV tilbyr mange utdanningsprogram innanfår yrkesfag ogut-studiespesialiserande! Skulen harulike i tillegg tilbod innan idrett. Vaksne tilbod om spesialiserande! Skulen har i tillegg tilbod innan idrett. Vaksne får tilbod om utdanning gjennom Vaksenopplæringssenteret ved skulen. Vi har nye fine lokale, Vi har fine lokale, godt danning gjennom Vaksenopplæringssenteret ved skulen. Vi har nye fine lokale, med kantine, bibliotek, trimrom, eit godt miljø og eit eineståande uteområde! læringsmiljø og eit

SKAL DU SØKJE SKULEPLASS TIL HAUSTEN? Odda vidaregåande skule tilbyr opplæring i følgjande utdanningsprogram YRKESFAG

STUDIEFØREBUANDE

 Bygg- og anleggsteknikk Vg1

 Idrettsfag Vg1, Vg2 og Vg3

 Byggteknikk Vg2

 Studiespesialisering Vg1, Vg2 og Vg3

 Elektrofag Vg1  El-energi Vg2

(Realfag, Språk, samfunnsfag og økonomi)

 Helse- og oppvekstfag Vg1  Helsearbeidarfag Vg2  Teknikk og industriell produksjon Vg1  Kjemiprosess Vg2  Kjøretøy Vg2  Industriteknologi Vg2  Smedfag Vg2 og Vg3

Odda har eit rikt kulturliv, og mange lag og organisasjonar har eit godt fritidstilbod til dei fleste. www.hordaland.no/oddavgs—Tlf 57 30 74 00

med kantine, bibliotek, trimrom, eit godt miljø og eit eineståande uteområde! eineståande uteområde. Valekrossen er ei eiga Velkomen til KVV! avdeling av KVV, kjenneteikna Velkomen tiltilKVV! Velkomen KVV! Studiespesialisering Vg1 Studiespesialisering av tett oppfølging og Velkomen til KVV! Vg2 ogStudiespesialisering Vg3 Realfag, Studiespesialisering Vg1 Studiespesialisering Vg1Studiespesialisering undervisning i små grupper. Språk, Vg2 Studiespesialisering Vg1 Studiespesialisering Vg2og ogVg3 Vg3Realfag, Realfag, samfunnsfag og økonomi Vg2 Realfag, Vg2ogogVg3 Vg3Språk, Språk,

Velkomen til KVV! samfunnsfag og Vg2 og Vg3og Språk, Helseog oppvekstfag Vg1 Helseoppvekstfag samfunnsfag ogøkonomi økonomi Velkomen til KVV! samfunnsfag og økonomi Vg2 Barneog ungd.arbeidarfag Helseog Vg1 •HelseStudiespesialisering ogoppvekstfag oppvekstfag Vg1HelseHelse-og ogoppvekstfag oppvekstfag Studiespesialisering Vg1 Studiespesialisering Barneogogoppvekstfag ungd.arbeidarfag Helseogogoppvekstfag HelseVg2Helsearbeidarfag Barne-og ungd.arbeidarfag • Helseoppvekstfag Velkomen til KVV! Vg2 og Vg3 og Realfag, Vg2 Barneungd.arbeidarfag Vg2Helsearbeidarfag Helsearbeidarfag Vg1 Elektrofag Elektrofag • Sal,Studiespesialisering service og reiseliv og Vg3Vg1 Språk, Vg2 Helsearbeidarfag Studiespesialisering Vg2 Elenergi Vg1 Elektrofag Vg1Elektrofag Elektrofag Elektrofag samfunnsfag og økonomi • Elektrofag Vg2 og Vg3 Realfag, Vg2 Vg1 Elektrofag Elektrofag Vg2Elenergi Elenergi Byggog anleggsteknikk Vg1 Byggog anleggsteknikk Helseog oppvekstfag Vg1 Helseog oppvekstfag • Byggog anleggsteknikk Vg2 og Vg3 Språk, Vg2 Elenergi Vg2 Byggteknikk ByggBygg-og oganleggsteknikk anleggsteknikk Vg1 Vg1ByggBygg-og oganleggsteknikk anleggsteknikk Vg2 Barneog ungd.arbeidarfag samfunnsfag og økonomi • Teknikk og ind.produksjon Vg2 Byggteknikk ByggVg1 Byggogoganleggsteknikk Vg2Teknikk Byggteknikk Vg2 Helsearbeidarfag Teknikkog oganleggsteknikk ind. produksjon Vg1 ind. produksjon Helseog oppvekstfag Vg1 Helseog oppvekstfag • Påbygg Vg2 Teknikk Byggteknikk Teknikk Vg1 Teknikkog ogind. ind.produksjon produksjon Vg2 Vg1Industriteknologi Teknikkogogind. ind.produksjon produksjon Vg1 Elektrofag Elektrofag Vg2 Barneog ungd.arbeidarfag • Kvardagsliv/arbeidstrening Vg2 Industriteknologi Teknikk og ind. Vg1 Teknikk og ind. produksjon Restaurantogproduksjon matfag Vg2RestaurantIndustriteknologi Vg2 Elenergi Vg1 og matfag

Vg2 Helsearbeidarfag Vg2 KokkIndustriteknologi Restaurantog matfag Vg2 og Vg1 ogogmatfag Restaurantog matfag Ansvar og gjennom Vg1RestaurantRestaurantmatfag Byggoglæring anleggsteknikk Vg1 Byggog servitørfag anleggsteknikk Restaurantog matfag Elektrofag Vg2 Kokkogog Restaurantog matfag Elektrofag meistring og motivasjon. Service og samferdsel Vg1 ogservitørfag samferdsel Vg2Service Kokk-Vg1 servitørfag Vg2 Byggteknikk Vg2 Kokkogog servitørfag Vg2 Elenergi service og tryggleik Service og samferdsel Vg1 Service Serviceog ogind. samferdsel Vg1Sal, Service ogsamferdsel samferdsel Teknikk produksjon Vg2 Vg1 Teknikk og ind. produksjon Sal, service og tryggleik Service og samferdsel Vg1 Service og samferdsel å p Vg2 Sal, service og tryggleik Vg3 yrkesfaga Påbygg Bygg- n og anleggsteknikk di Vg1 Byggog anleggsteknikk Vg2 Påbyggingsår, Industriteknologi a g i Vg2 Sal, service og tryggleik n n ! Vg3 Påbyggingsår, yrkesfaga a Påbygg g d Vg3 Påbyggingsår, yrkesfaga Påbygg t e Vg2 Byggteknikk Innføringsklasse Restaurantog matfag Innføringsklasse, framandspråklege elevar Vg1 Restaurantmatfag Innføringsklasse Førebuingsår for og rd Ta u Vg3 Påbyggingsår, yrkesfaga Påbygg le næ u k Innføringsklasse Innføringsklasse, framandspråklege elevar s Vg2 Kokkog servitørfag minoritetsspråklege Innføringsklasse Innføringsklasse, framandspråklege elevar n Kvardagsliv Tilbod til elevar særskilte behov. ei Teknikk og ind. produksjon Vg1 med Teknikk og ind. produksjon Innføringsklasse Innføringsklasse, framandspråklege elevar Service og samferdsel Vg1 Service og samferdsel Kvardagsliv Tilbod Kvardagsliv Vg2 med Industriteknologi Tilbodtiltilelevar elevar medsærskilte særskiltebehov. behov. Vg2 service og tryggleik Adr: Opsangersvg.160, 5460 Husnes, tlf: 53 47 Sal, 57til00. E-post:med post.kvv@hfk.no Kvardagsliv Tilbod elevar særskilte behov. Restaurantog matfag Vg1 Restaurantog matfag Adr: Opsangersvg.160, 57 Adr: Opsangersvg.160, 5460Husnes, Husnes,tlf: tlf:53 5347 47 5700. 00.E-post: E-post:post.kvv@hfk.no post.kvv@hfk.no Adr: Opsangersvg. 160,5460 5460 Husnes, tlf: 53 47 57 00. E-post: post.kvv@hfk.no Vg3 Påbyggingsår, yrkesfaga Påbygg Les meir om oss på heimesida vår: www.kvv.hfk.no. Vg2 og servitørfag Adr: Opsangersvg.160, 5460 Husnes, tlf: 53 47 57 00. E-post:Kokkpost.kvv@hfk.no Innføringsklasse Innføringsklasse, framandspråklege elevar Les om påpå heimesida vår: www.kvv.hfk.no. Lesmeir meir omoss oss heimesida vår:vår: www.kvv.hfk.no. Service og samferdsel Vg1 Service Les meir om oss på heimesida kvv.hfk.no og samferdsel Les meir om oss på heimesida vår: www.kvv.hfk.no. Kvardagsliv Tilbod til elevar behov. Vg2 med Sal, særskilte service og tryggleik

Vg3 Påbyggingsår, Påbygg 5460 Husnes, tlf: 53 47 57 00. E-post: Adr: Opsangersvg.160, post.kvv@hfk.no

yrkesfaga

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

L I V A V K ? I L B U D

lege valet e k s n a v t e D

Lukas Jørgensen (15): Tannlege

Marion Ingvaldsen Høydal (18): Illustratør

Frida Kaldestad (16): Forsvarsadvokat

Kaia Holmedal (18): Veit ikkje

Vilde Emmerhoff (16): Veit ikkje

Hilde Marie Pedersen (18): Sjukepleiar

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Daniel Handeland (17): Advokat eller politi

Lena Røssland (18): Sjukepleiar

Emma Heggøy (16): Lærar

Sigurd Nilsen (15): Advokat

Hanne Idun Hegland (17): Politi

Tina Bakke Eik (18): Eigedomsmeklar

Emma Landa (16): Veit ikkje

Heine Herland Eide (16): Automatikar

Trym Solheim Fjelland (16): Automatikar

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

FULLTIDSSTUDENT VED KVI Vegard Almestad (42) jobbar mot ein bachelor grad i rekneskap og økonomirådgjeving. Sidan han byrja med studia i 2017, har han også fullført eit årsstudium i organisasjon og leiing, og vil såleis vera godt rusta til å jobba innanfor administrasjon – slik han ønskjer. JORUN LARSEN redaksjon@kvinnheringen.no

Kvinnheringen møter den smilande studenten ved skrivebordet sitt, på eitt av kontora i lokala til Kvinnherad Næringsservice (KNS) på Husnes. Så lenge det er ledige kontor, er studentane velkomne til å disponera dei i arbeidet. Det set Vegard stor pris på. – Eg går på jobb på morgonen, og nyttar arbeidsdagen her. Eg hadde nok ikkje fått gjort like mykje om eg studerte heime, innrømmer han. Almestad forsøkte seg på eit liknande studieløp for vel tjue år sidan, men han jobba ved sida av og vart meir forført av arbeidslivet enn studenttilværet, og droppa derfor ut. Sidan den gong har det ikkje blitt noko høgare utdanning på han, noko som mellom anna vert forklart med manglande motivasjon. Den siste jobben Vegard hadde var eit eittårig vikariat på bensinstasjonen i Sæbøvik. Då vikariatet var over stod han utan jobb, og det var då han byrja å sjå på moglegheitene for å studera. I løpet

av vikariatet hadde han kjent på at han mangla litt av den kompetansen han trong for å gjera ein god nok jobb i ei administrativ stilling, og han var dessutan klar over kva krav som vert stilt til kandidatar som skal vurderast for ei slik stilling. Denne erfaringa utløyste den motivasjonen han trong for å få på plass kompetansen som mangla, og frå 2017 vart han dermed student – først på deltid, men frå våren 2018 gav han gass på 100 %. – Skulle eg først studera, kunne eg like godt gjera det skikkeleg, slår Vegard fast. Han legg til at han med det vart ein heilt ekte student, med studielån og heile pakka. Studielånet ser ikkje ut til å plaga han nemneverdig, noko som skal visa seg å vera fullt forståeleg seinare i samtalen.

Studentkvardagen

Skrivebordet er ryddig, og pc-skjermen er i fokus. Som fulltidsstudent har han om lag

Hastar med å finna ei langsiktig løysing Det hastar med å finna ei meir langsiktig løysing for å få eit levedyktig studiesenter i framtida, meiner prosjektkoordinator Kristine Røyrvik. JORUN LARSEN redaksjon@kvinnheringen.no

Kvinnherad studiesenter vert i dag fasilitert av Kvinnherad Næringsservice, medan det dei siste åra har vore finansiert med støtte frå fylket, kommunen og lokalt næringsliv. Også Sparebankstiftinga har stilt med økonomisk stønad, og den solide gåva på 150.000 kroner tidlegare i år vart sett stor pris på. Studentar som nyttar seg av tilbodet betalar i tillegg stadsavgift og eksamensgebyr, men prosjektkoordinator

ved KNS, Kristine Røyrvik, meiner det hastar med å finna løysingar for at tilbodet skal kunna ha ei meir langsiktig framtid. – Me er i gang med ein prosess der me prøver å finna ordningar som kan sikra framtida til studiesenteret, både når det gjeld organisering og finansiering. Helst bør me ha dette klart tidleg neste år, men med gåva frå Sparebankstiftinga kan me drifta ut neste semester, altså fram til sommaren 2020.

25 studentar

Røyrvik melder om veldig gledelege søkjartal for dette året, med god spreiing blant faga. For skuleåret 2019/2020 er det 25 studentar ved senteret, av desse 24 kvinnheringar og ein frå Stord, som nyttar seg av tilbodet om å ta høgare utdanning gjennom studiesenteret. – Me jobbar no med å kartleggja kva kompetanse som trengst

i næringslivet og kva fag som er relevante for folk. Målet er å legga til rette for utdanning og kurs som folk ønskjer, samt å tilby det næringslivet har behov for. Det er difor veldig viktig at kvinnheringane melder frå om kva som trengst, slik at me kan legga til rette for det, seier ho vidare.

Lite statleg stønad

I haust vart det vedteke at Studiesenteret AS skulle oppløysast som aksjeselskap og innlemmast som ein del av OsloMet si ordinære verksemd. Studiesenteret er eit nasjonalt nettverk for utdanning og organiserer i dag om lag 40 studiesenter. Ifølgje Røyrvik slit mange av desse studiesentera med å få på plass ei levedyktig organisering, og det er lite statleg stønad å henta. Fleire aktørar, der i blant KNS, jobbar difor no med å byggja opp eit større nasjonalt engasjement for å synleggjera ver-

VIKTIG: Kristine Røyrvik håpar Kvinnherad Studiesenter er levedyktig også i framtida. Men då må meir føreseielege løysingar for drift på plass. (Arkivfoto).

dien av å kunna tilby desentralisert utdanning. Neste haust vil utvalet i kva utdanningar ein kan melda seg opp til i studiesenteret auka og bli meir variert. Røyrvik meiner det er trist om moglegheita kvinnheringane har til denne type kompetanseheving vil falla vekk grunna manglande økonomi og organisering, samstundes som tilbodet vert breiare. Ho er likevel optimistisk med tanke på å få på plass dei nødvendige løysingane.

INNHERAD STUDIESENTER

Eg går på jobb på morgonen, og nyttar arbeidsdagen her. Eg hadde nok ikkje fått gjort like mykje om eg studerte heime. Vegard Almestad

to førelesingar i veka, som føregår som digitale samtids-leksjonar. – Då er det tovegskommunikasjon med førelesaren, og studentar frå heile landet følgjer med og kan stilla spørsmål undervegs. Det er også mogleg å jobba med gruppearbeid og i kollokvier på nett. Eg har mellom anna skrive semesteroppgåve saman med ei ifrå Odda, då samarbeidde me slik, seier han og veiftar gestikulerande mot skjermen han har framføre seg. Studenten set pris på at det er litt sosialt, både «online» og irl (dataspråk for «in real life»). Sjølv om han er den einaste fulltidsstudenten ved studiesenteret per i dag, er det fleire som tar dei same emna på deltid. Dei dagane det er førelesingar, kan han såleis basera seg på å kunna diskutera med fleire som jobbar med det same.

Sosialt på Stabburshaugen

Det er ikkje berre studiesituasjonen med førelesingane som er sosial for Almestad. Sidan han disponerer kontor i lokala til KNS, møter han også andre som jobbar der og disponerer kontor. I tillegg sit han midt i smørauga når det vert arrangert til dømes frukostmøte. Det var nettopp i eit frukostmøte han møtte sin komande arbeidsgjevar. – Ja, eg har fått jobb i administrasjonen på Bygger’n. Stillinga var utlyst, men så møtte eg dei på eit frukostmøte her, og vart

oppmoda om å søkja. Det gjorde eg, og eg fekk jobben. Så eg byrjar der etter nyttår. I forhold til eit fulltidsstudium er det eigentleg eit halvt år for tidleg, for eg skulle i utgangspunktet vore ferdig med bacheloren til sommaren. Men det er jo eit luksusproblem, så eg skal berre halda fram med siste rest av studiet på deltid, samstundes som eg jobbar, fortel han med ei mine som minner veldig om lukke. Ein forstår dermed kvifor studielånet ikkje set nokon dempar på humøret. På grunn av studiet har han no tileigna seg den kompetansen som trengst for at han kan bli vurdert til stillingar innan administrasjon – feltet han har hatt eit ønskje om å arbeida innanfor i minst tjue år. Og jobben ventar no på han, sjølv før han har tatt endeleg eksamen. – Hadde du hatt sjans til å studera dersom du hadde måtta reist vekk? Svaret kjem kontant: – Nei. Eg har ein fireåring heime, så det hadde ikkje gått. Vegard avsluttar med å rosa det lokale tilbodet, som han naturleg nok synest er veldig bra. – Å studera her er lett tilgjengeleg, og det går ikkje så mykje tid med. Kostnadane er heller ikkje store, ein betaler semesteravgift for å ta eksamen. I tillegg er det veldig positivt å ha ein stad som dette, der ein kan møta næringslivet. No gler eg meg til å bruka det eg har lært i ny jobb.

– Viktig å oppretthalda eit høgt utdanningsnivå Kommunedirektør Ragnhild Bjerkvik slår fast at studiesenteret på Husnes er eit utruleg viktig tilbod for heile Kvinnherad. Ho snakkar då ikkje berre for kommunen, men peikar også på at det kjem næringslivet til gode. JORUN LARSEN redaksjon@kvinnheringen.no

– Me lever i eit kompetansebasert samfunn, og krav til kompetanse vil berre auke i tida framover. Skal me klara å nå måla våre, har me behov

for kompetanse og for å oppretthalda eit høgt utdanningsnivå. Her spelar studiesenteret ei viktig rolle. Kvinnherad ligg ikkje heilt på topp når det gjeld utdanningsnivå. Me har noko å jobba med her, sjølv om tala på ingen måte er katastrofale, seier ho. Statistisk sentralbyrå har følgjande registreringar av utdanningsnivået i Kvinnherad kommune: I 2018 var 2.127 personar over 16 år registrerte med opp til fire års universitets- eller høgskuleutdanning. 409 personar var registrerte med lang høgare utdanning, noko som omfattar studiar på meir enn fire år, samt forskarutdanning. Av dei med høgast utdanning er talet jamt fordelt

på kvinner og menn, medan det er stor skilnad i gruppa med kortare utdanning. Blant desse er det registrert 785 menn og 1.342 kvinner. Samanliknar ein tal med nabokommunen Odda, ser ein at dei har 1.091 personar med kort høgare utdanning, medan 256 personar har lengre høgare utdanning. Samanliknar ein med Stord, er tala 3.631 personar med inntil fire års høgare utdanning, og 993 med lengre utdanning enn fire år.

Tilgjengeleg

Bjerkvik understrekar at studiesenteret gjer høgare utdanning tilgjengeleg for folk. Mellom anna for dei som ikkje har høve å reisa vekk for å studera

grunna arbeids- eller familieforhold. Dei fleksible løysingane og varierte studietilboda ved studiesenteret gjer auka kompetanse mogleg for mange. Kommunedirektøren kan ikkje svara på om kommunen kan bidra med ei økonomisk sikring av studiesenteret framover. Ho understrekar likevel at tilbodet er så verdifullt at kommunen er positiv til å samarbeida med Kvinnherad Næringsservice for finna løysingar som kan bidra til å ivareta tilbodet framover. – Det er svært viktig for kommunen å ha merksemd retta mot høgare utdanning, og å ha eit lokalt studiesenter kjem alle til gode, oppsummerer Bjerkvik.

Skule og utdanning

NÆRINGSBILAG 20.11.2019

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Treng du hjelp til hagearbeid, bygg & transport? Vi kan hjelpa deg med: Klipping, trefelling, stubbfresing, legging av naturstein. Mindre snikkararbeid. Montering av robotklippar. Vindauge og dør (sal og montering). Graving, grusing, transport, flytting, og litt ting og tang. Ta kontakt for synfaring. Vi vil finne den beste løysinga for deg!

5450 SUNDE - 966 87 557 | www.hagemeister.no

meister.no

5450 SUNDE - 966 87 557 | www.hagemeister.no

DIMMELSVIK ENTREPRENØR AS

ALT I GRUNN- & BETONGARBEID • Graving – sprenging • Masseflytting • Gråsteinsmurar • Veg, vatn, avløp

Tlf. 928 89 088 - Epost: post@dimmelsvik.no 5464 Dimmelsvik - www.dimmelsvik.no

Facebook: Hagemeister Gytis 5450 SUNDE - 966 87 557 | www.hagemeister.no

Vi er aluminium

Lokal leverandør av engineeringstenester innan materialteknologi, maskin, røyr, design, struktur og IWE sveiseteknologi Vi er meir enn 35 000 medarbeidarar som kvar dag arbeidar for å laga det mest berekreftige aluminiumet i verda. Saman med kundande våre utviklar vi tusenvis av nyskapande produkt og løysingar som formar samfunnet vi er ein del av. Vi gjer det fordi det er viktig for framtida. Vi er aluminium. hydro.com

Zenit Engineering AS Tlf: 4003 1250 - Mail: post@zenit.no Onarheimsvegen 96, 5460 Husnes

www.zenit.no

HAR DU PLANAR OM Å BYGGJE HUS, HYTTE, NAUST GARASJE, ELLER VURDERER DU Å PUSSE OPP? Me produserer og leverer materialer til privat og bransjeaktørar – alt frå bordkledning, reisverk, plater og lekter til lister, foringer, isolasjon og veggplater. Me har vindauger og dører i tre og vedlikehaldsfri PVC. Sandvoll Handel har eige sagbruk og trelast tørke, og tilbyr våre kundar skjæring og tilpassing av materialar på spesial mål. Vi produserer også paller og emballasjematerialar for industri kundar. Totalleverandør av Trelast og byggematerialer.

Tlf.: 53 47 05 00 post@sandvollhandel.no

Bordkledning frå

59,pr. m²

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

TRENG BEDRIFTA DI HJELP TIL Å PROFILERE SEG?

Print, digital banner-annonsering, video, innhaldsmarknadsføring, Google, Snapchat, Facebook, Instagram. Ta kontakt med ditt lokale mediebyrå, Kvinnheringen marked! annonse@kvinnheringen.no • 53 48 21 35

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Bygger`n Teigen

–Vi kan skreddarsy og byggja

ditt draumehus

Dine behov og ønskjer er vårt fokus

Kanskje har du allereie plukka deg ut eit hus, kanskje har du nokre tankar om kva som er draumehuset ditt, eller kanskje du treng litt bistand til å forma draumehuset ditt akkurat slik du ser det for deg? Våre fagfolk hos Teigen Bygg & Trelast har lang erfaring og brei kompetanse, og kan bistå deg i kva det måtte vera i byggjeprosessen. Vi tilbyr både arkitekttenester og nøkkelferdige kataloghus frå Hiba hus. Har du eit bustadprosjekt du har drøymd om lenge, men ikkje finn i nokon katalog? Vi kan teikna og tilpassa huset

akkurat slik du ønskjer deg. Alle rom og løysingar kan vi skreddarsy etter ditt behov. Vi kan bistå med alle typar prosjekt. Å byggje, smått eller stort, kan vera utfordrande for mange. Vi tek oss av heile prossessen med byggjeløyve, tinglysingar mm. Hos Bygger`n gjer vi byggjeprosessen til ei trygg oppleving for deg. Du får ein lokal kontaktperson som tek seg av ditt prosjekt, ein som svarer på telefonen når du ringer og ivaretek deg som kunde. Vi hjelper deg frå den første skissa på teiknebrettet, til nøkkelferdig hus. Vi har eigne tømrarar som tek på

seg både små og store oppdrag. Opp gjennom åra har vi hatt mange spanande prosjekt, og vi har tett samarbeid med Hiba hus. Heile 4 gonger har Bygger`n Teigen blitt kåra til årets Hiba husforhandlar, dette i konkurranse med over 40 andre.

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

ANNONSE

meir enn hussal

Teigen Bygg og Trelast er, og har vore, ei stabil verksemd sidan oppstart i 1985. Vi er særs stolte over våre 25 tilsette, av desse har vi både faglærte tørmarar, og 3 lærlingar. Bygger`n Teigen driv med meir enn hussal. Vi sel maling, kjøkken, garderobesystemer, golv, ovn, verktøy, vindauge, dører og mykje meir.

prosjekt

Nyleg totalrenoverte vi dette flotte sjøhuset i Rosendal. Bygget i sjøkanten vart pryda med diverse flotte materialer og eit tøft glasgolv i etasjeskilje. Følg oss gjerne på Facebook og Instagram, då vi her har store planar om å bli meir synlege både på vareutval og prosjekt.

#byggernteigen

I dag jobbar vi blant anna med dette prosjektet. Dette huset er av det vi kallar «eigen type», der kunden sjølv kjem med tankar, og bustadprosjektet blir vidareutvikla med våre fagfolk og arkitekt.

Teigen Bygg & Trelast AS, 5460 Husnes Tlf. 53 47 59 10 info@teigen.byggern.no

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

Kvinnherad kommune ynskjer å takka alle som har kome med innspel til kommuneplanen Kvinnherad2050. Saman skal vi gjere Kvinnherad klar for framtida.

Bileta er teke av nokre kvinnheringar, og er posta på Instagram med emneknaggen #kvinnherad2050: Anja Thunold, Anne-Lise Næs, Bjørg Huse, Ingebjørg Haugland, Kjartan Thoresen, Linda Øen, Sissel Haugen, Tanja M. Juel og Torunn Fjellhaugen. Tusen takk til alle!

Næringsbilag | onsdag 20. november 2019

BRUKTBILAR KTBILAR VI VIBRUKTBILAR HAR INNE INNE NO NO KTBILAR HAR

2,0D stv vensis 2009 129.000 99.000.vensis 2009 mod 129.000 km 99.000.vensis2,0D 2,0Dstv stv 2009mod mod 129.000km km 99.000.uris 2013 25.900 209.000.uris Hybrid 2013 mod 25.900 km 209.000.urisHybrid Hybrid 2013mod mod 25.900km km 209.000.ace 2011 145.000 209.000,ace 4WD 4WD 2011 mod 145.000 km 209.000,iace 4WD 2011mod mod 145.000km km 209.000,uris 2013 57.000 179.000,uris 2013 mod 57.000 km 179.000,uris 2013mod mod 57.000km km 179.000,Toyota RAV4 kr 389 000,Toyota RAV4 kr 160 000,Toyota RAV4 kr 000,Toyota RAV4 kr 000,Toyota RAV4 kr 389 000,Toyota RAV4 kr 160 000,Toyota RAV4 kr 389 000,Toyota RAV4 kr 160 000,Toyota RAV4 kr389 389 000,Toyota RAV4 kr160 160 000,ris Hybrid 2015 58.000 km 189.000.aris Hybrid 2015 mod 58.000 km 189.000.aris Hybrid 2015mod mod 58.000 km 189.000.Hybrid Hybrid 4WD Active 2016, 29 29 000 km 2,2 2,2 D-4D Executive 2010, 139 000 km km Hybrid 4WD Active 2016, 29 000 km 2,2 D-4D Executive 2010, 139 000 km Hybrid4WD 4WDActive ActiveSSSSS2016, 2016, 29000 000km km 2,2D-4D D-4DExecutive Executive2010, 2010,139 139000 000 km Hybrid 4WD Active 2016, 29 000 km 2,2 D-4D Executive 2010, 139 000 km ris Hybrid 2016 48.200 199.000.aris Hybrid 2016 mod 48.200 km 199.000.aris Hybrid 2016mod mod 48.200km km 199.000.ygo 2013 17.000 89.000.ygo 2013 mod 17.000 km 89.000.ygo 2013mod mod 17.000km km 89.000.ius+ seven seven Hybrid seter 2012 mod 119.300 km 159.000.ius+ 2012 119.300 159.000.rius+ sevenHybrid Hybrid777seter seter 2012mod mod 119.300km km 159.000.rius+ ius Hybrid Hybrid 2012 mod 182.000 km 89.000.rius ius 2012 182.000 89.000.Hybrid 2012mod mod 182.000km km 89.000.uris ris Hybrid 2010 76.000 139.000.uris Hybrid 2010 mod 76.000 km 139.000.uris Hybrid 2010mod mod 76.000km km 139.000.NTE*** NTE*** ENTE*** ENTE*** ENTE*** ENTE*** aris ris 2007 115.000 55.000.aris 2007 mod 115.000 km 55.000.aris 2007mod mod 115.000km km 55.000.Toyota C-HR kr 289 000,kr289 Toyota C-HR kr 000,Toyota C-HR 289 000,vensis 2,0 stv 2014 mod 62.000 km 249.000.vensis 2014 62.000 km 249.000.vensis2,0 2,0 stv stv 2014mod mod 62.000 km 249.000.Toyota RAV4 kr 199 000,Toyota Prius kr 159 000,Toyota RAV4 000,Toyota 000,Toyota RAV4 kr 199 000,Toyota Prius kr 159 000,Toyota RAV4 kr 199 000,Toyota Prius kr 159 000,Toyota Yaris krkr 189 000 ,Toyota RAV4 kr199 199 000,ToyotaPrius Prius kr kr159 159 000,1,8iHybrid HybridLounge LoungeTech Tech2018, 2018,45 45000 000km km 1,8i 1,8i Hybrid Lounge Tech 2018, 45 000 km 2,2 2,2 D-4D Vanguard Exe Exe 2012, 57 57 000 km km 1,8 1,8 VVT-i Plug-in Hybrid Adv 2012, 72 000 km 2,2 D-4D Vanguard Exe 2012, 57 000 km 1,8 VVT-i Plug-in Hybrid Adv 2012, 72 000 km 1,5 Hybrid Active S e-CVT 2016, 47 500 km 2,2D-4D D-4DVanguard Vanguard Exe2012, 2012, 57000 000 km 1,8VVT-i VVT-iPlug-in Plug-inHybrid HybridAdv Adv2012, 2012,72 72000 000km km 2,2 D-4D Vanguard Exe 2012, 57 000 km 1,8 VVT-i Plug-in Hybrid Adv 2012, 72 000 km Cabriolet 2003 191.000 49.000.Cabriolet 2003 mod 191.000 km 49.000.Cabriolet 2003mod mod 191.000km km 49.000.Volvo kr 000,Volvo V70 kr 249 000,Volvo V70 kr 249 000,VolvoV70 V70 kr249 249 000,Volvo V70 kr 249 000,en Caddy 2012 51.000 209.000.gen Caddy seter 2012 mod 51.000 km 209.000.gen Caddy777seter seter 2012 mod mod 51.000km km 209.000.D4 D4 Momentum aut 2013, 109 000 km D4 Momentum aut 2013, 109 000 km D4Momentum Momentumaut aut2013, 2013,109 109000 000km km D4 Momentum aut 2013, 109 000 km Toyota Toyota Yaris kr kr 189 000,000,Toyota Yaris kr 189 000,ToyotaYaris Yaris kr189 189 000,to 2014 32.000 75.000.to 2014 mod 32.000 km 75.000.Toyota Yaris kr 189 000,lto 2014mod mod 32.000km km 75.000.1,5 Hybrid Active e-CVT 2016, 47 500 km 1,5Hybrid HybridActive ActiveSSSSe-CVT e-CVT2016, 2016,47 47500 500km km 1,5 1,5 Hybrid Active e-CVT 2016, 47 500 km 1,5 1,5Hybrid HybridActive ActiveSSSe-CVT e-CVT2016, 2016,47 47500 500km km 1,5 Hybrid Active e-CVT 2016, 47 500 km

VW Golf VW VW Golf VWGolf Golf VW Golf

kr 169 000,kr kr 169 000,kr169 169000,000,kr 169 000,-

V40 Volvo Volvo V40 Volvo VolvoV40 V40 Volvo V40

kr kr 159 000,kr 159 000,kr159 159000,000,kr 159 000,-

TSI 140hk Sportline 2013, 74 000 km 1,4 1,4 TSI 140hk Sportline 2013, 74 000 km 1,4 1,4TSI TSI140hk 140hkSportline Sportline2013, 2013,74 74000 000km km 1,4 TSI 140hk Sportline 2013, 74 000 km

OBILAR TILSALS MOBILAR MOBILAR TILSALS

2013, 73 000 km D2 D2 2013, 73 000 km D2 D22013, 2013,73 73000 000km km D2 2013, 73 000 km

.Forbruk Forbruk blandet køyring, utslepp m. Forbruk blandet køyring, utslepp blandet køyring, utslepp blandet køyring, utslepp m. Forbruk blandet køyring, utslepp .Forbruk Forbruk blandet køyring, utslepp ykkfeil. kfeil. kkfeil. kkfeil. kkfeil. ykkfeil. ykkfeil.

DS3 Citroen DS3 Citroen Citroen DS3 Citroen CitroenDS3 DS3

kr 89 000,kr kr 89 000,kr 89 000,kr89 89000,000,-

e-HDi 90 DStyle 2011, 80 000 km e-HDi e-HDi 90 DStyle 2011, 80 000 km e-HDi90 90DStyle DStyle2011, 2011,80 80000 000km km e-HDi 90 DStyle 2011, 80 000 km

Mitsubishi Mitsubishi Colt kr 39 000,Mitsubishi Colt kr 39 000,MitsubishiColt Colt kr kr39 39000,000,Mitsubishi Colt kr 39 000,Auris Toyota Auris 225 000,Toyota Toyota Auris kr 225 000,Toyota Auris Toyota kr 225 000,Toyota Auris 149 000,Toyota Yaris 199 000,ToyotaAuris Auriskr kr225 225000,000,- Toyota Auris kr 000,Toyota Auris kr 149 000,Toyota Yaris kr 199 000,kr Toyota Land Cruiser kr 479 000,- Toyota kr 149 000,Toyota Yaris kr 199 000,Toyota Auris kr149 149 000,ToyotaYaris Yaris kr kr199 199000,000,- 1,3 kr kr 1,3 Insport 2008, 67 000 km 1,3 Insport 2008, 67 000 km 1,3Insport Insport2008, 2008,67 67000 000km km 1,3 Insport 2008, 67 000 km Hybrid E-CVT Active+ 2015, 26 000 km 1,8 Hybrid E-CVT Active+ 2015, 26 000 km 1,8 1,8 Hybrid E-CVT Active+ 2015, 26 000 km 1,8 1,8Hybrid HybridE-CVT E-CVTActive+ Active+2015, 2015,26 26000 000km km

1,8 Hybrid E-CVT Active 2013, 73 000 km 1,8 Hybrid E-CVT Active 2013, 73 000 km 2,8 D-4D E-CVT GX autActive GX 2017, 2573 000 km 1,8 2013, 000 km 1,8 Hybrid E-CVT Active 2013, 73 000 km 1,8Hybrid Hybrid E-CVT Active 2013, 73 000 km

1,5 Hybrid Style e-CVT aut 2018, 45 000 km 1,5 Hybrid Style e-CVT aut 2018, 45 000 km 1,5 1,5 Hybrid Style e-CVT aut 2018, 45 000 km 1,5Hybrid HybridStyle Style+++++e-CVT e-CVTaut aut2018, 2018,45 45000 000km km

www.dimmelsvikbil.no www.dimmelsvikbil.no www.dimmelsvikbil.no •••• Telefon Telefon Telefon934 934 93432 32 32746 746 746 •••• asbjørn@dimmelsvikbil.no asbjørn@dimmelsvikbil.no asbjørn@dimmelsvikbil.no www.dimmelsvikbil.no Telefon 934 32 746 asbjørn@dimmelsvikbil.no

E I T VA K KE RT LY S SER TOYOTA SER 559.000,TOYOTA C-HR hybrid 339.000,SER559.000,559.000,- S K A PA TOYOTA C-HR hybrid339.000,339.000,R EC-HR I N hybrid VA K K ER HE I M

Hybrid YARIS YARIS 229.000,YARISHybrid Hybrid 229.000,229.000,-

Vi har stort utval i energibesparande innandørs og utandørs ledbelysning!

KONTAKT OSS FOR UTVAL OG TILBOD!

53 48 28 00 • post@k-el.no www.kvinnheradelektro.no

Hald deg oppdatert…

…på det som skjer i Kvinnherad Med eit abonnement på Kvinnheringen held du deg rimeleg bra oppdatert. Tar du full pakke med papir, e-avis og nett, kan du lesa avisa kor du er i verda. Ring 53 48 21 30, eller send ein e-post til abonnement@kvinnheringen.no for å tinga abonnement.

OBS! Som abonnent

på Kvinnheringen har du ingen garanti mot sterke frustrasjonar, lynande sinne, litt lått og breie smil innimjødlå.