Ontdek je talenten! (6518) by Kwintessens

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS In de projecten van Ontdek je talenten! ontdekken leerlingen een beroepsgroep op een intensieve en creatieve manier. Het materiaal daagt hen vooral ook uit om op zoek te gaan naar hun eigen talenten, door die daadwerkelijk in te zetten. Burgerschapsvorming voor jongeren van 10 tot 14 jaar Het ontdekken van eigen talenten Voor school, bso en weekendscholen

De projecten hebben een duidelijk raakvlak met burgerschapsontwikkeling. Bovendien worden er verschillende leergebieden aangesproken:

aan taalvaardigheid, zowel mondeling als schriftelijk + werken werken sociale vaardigheden en motivatie + werken aan aan presentatie + ervaringsgericht leren door zelf te doen en te ervaren + eigenheid van deleren: kinderen door aandacht voor talenten: binnen de projecten zijn er verschillende + invalshoeken vanuit verschillende talenten

Door leerlingen aan te spreken op hun talenten verhoog je het leerplezier en de ontwikkeling van zelfvertrouwen. Leerlingen ontdekken niet alleen waar ze goed in zijn, maar ook waar hun interesses liggen. En leren binnen de eigen interesses gaat vaak gemakkelijker. De projecten zijn ontwikkeld voor leerlingen uit groep 7 en 8 van de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs, maar zijn ook inzetbaar voor weekendscholen, buitenschoolse opvang en andere organisaties die werken met jongeren tussen de 10 en 14 jaar. De projecten kunnen eenvoudig in de klas worden gedaan, maar bieden ook mogelijkheden om intensief aan de slag te gaan met de beroepsgroepen. De beroepsgroepen die in de eerste projectenreeks worden behandeld zijn:

+ bouw + podiumkunsten + openbare orde

Voor het digibord

Op de webpagina www.kwintessens.nl/talenten staan werkbladen, visueel materiaal en links naar filmpjes. Auteur Marjolein Beumer

www.talentenschool.nl

BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

ISBN 978 90 5788 320 0 Bestelnummer 6518

cover_ordner+rug_15mmcmyk.indd 1

3-12-10 13:01

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

binnenwerk_handleiding_v5.indd 1

15-12-10 13:23

ÂŠ2011 Kwintessens Uitgevers, Amersfoort www.kwintessens.nl/talenten Auteur Marjolein Beumer www.talentenschool.nl

Bewerking Tamar Kopmels Illustraties Martin Roodnat Redactie Marita Nijenhuis Uitgever Jeroen Hoogerwerf Vormgeving Ester Eijkmans, Amsterdam www.estereijkmans.nl

ISBN 978 90 5788 320 0 Bestelnummer 6518 NUR 840 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

binnenwerk_handleiding_v5.indd 2

15-12-10 13:23

Voorwoord In deze handleiding vind je alle achtergrondinformatie die je nodig hebt om met Ontdek je talenten! te werken. Zo zijn de achtergronden, doelstellingen en de werkwijze toegelicht. Ontdek je talenten! is ontwikkeld op basis van het programma van De Talentenschool, een weekendschool in Amsterdam. Per thema is het programma in een katern uitgewerkt. Hierin staan de programma’s beschreven per thema van les tot les, van dag tot dag. Verder vind je in de katernen contacten, lesmateriaal en tips. Samen met deze handleiding geven ze je voldoende houvast om van start te gaan. Naast de uitgave is een speciale website ontwikkeld, waar veel audiovisueel materiaal te vinden is en bovendien ook de werken kopieerbladen zijn opgenomen. Zie daarvoor www.kwintessens.nl/talenten . Het programmeren van de projecten van Ontdek je talenten! is een creatief proces. Het lukt je misschien niet altijd om een beroepsbeoefenaar te vinden zoals deze in de projecten beschreven staat. In dat geval staat het je natuurlijk vrij om naar een goed alternatief op zoek te gaan. In de meeste gevallen worden alternatieven ook in de projecten beschreven. Maar als je zelf goede ideeën hebt is dat des te leuker.

Op deze gedachte is het concept van de Talentenschool gebaseerd. Hopelijk is deze gedachte ook op jou van toepassing en spreek je met het uitvoeren van de projecten in Ontdek je talenten! je eigen talenten aan. We wensen je veel plezier en succes! Marjolein Beumer

binnenwerk_handleiding_v5.indd 3

15-12-10 13:23

binnenwerk_handleiding_v5.indd 4

15-12-10 13:23

Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

Inhoud 1. Inleiding

2. Doelstellingen

3. De projecten

4. Introductiewerkvormen

5. Uitgebreid: gebruik voor intensief project

Bijlage 1: Inschrijfformulier

Bijlage 2: Talententest

Bijlage 3: Begeleidersblad 1. Buitendag

Bijlage 4: Verslag Buitendag

Bijlage 5: Begeleidersblad 2. Beroependag

Bijlage 6. Pedagogische tips

Bijlage 7. Presentatie van een blok

Bijlage 8. Evaluatieformulier voor de leerlingen

Bijlage 9. Protocol gastdocenten

binnenwerk_handleiding_v5.indd 5

15-12-10 13:23

Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

binnenwerk_handleiding_v5.indd 6

15-12-10 13:23

1. Inleiding 1.1 De grondgedachte De Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog Howard Gardner is van mening dat het westerse denken over intelligentie te eenzijdig is. Door de populariteit van de IQ test wordt de mate waarin iemand wel of niet intelligent is louter nog gemeten aan de hand van cognitieve vaardigheden. Terwijl een mens ook op andere vlakken intelligent kan zijn. Gardner onderscheidt tenminste 8 verschillende intelligenties (in de loop van de tijd heeft hij er veel meer dan 8 gespecificeerd!), zoals o.a. verbale intelligentie, kinetische intelligentie of naturalistische intelligentie. Ontdek je talenten! is heel nadrukkelijk niet Gardneriaans, maar laat zich wel door zijn theorie inspireren. Het woord intelligentie hebben wij vervangen door talent. In het tot stand komen van het programma gaan wij steeds uit van minimaal 4 verschillende talenten die aan bod zouden moeten komen. De keuze voor deze talenten is afhankelijk van de beroepssector die we behandelen. De opzet is dat zoveel mogelijk talenten in het aanbod van beroepen vertegenwoordigd zijn.

1.2 Voor wie? Het programma Ontdek je talenten! is ontwikkeld voor leerlingen uit groep 7 en 8 van de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In de ontwikkeling binnen De Talentenschool is daarbij speciaal aandacht besteed aan kansarme leerlingen, leerlingen met een taalachterstand of leerlingen die na schooltijd niets te doen hebben. In deze handleiding hebben we daarom een hoofdstuk opgenomen voor ‘intensief gebruik’ van de projecten – zie hoofdstuk 5: Uitgebreid: gebruik voor intensief project. Dit hoofdstuk richt zich specifiek op weekendscholen, maar is ook geschikt voor buitenschoolse opvang, buurtvereniging, jongerenvereniging of andere instellingen die projecten met jongeren tussen de 10 en 14 jaar willen organiseren. Maar deze beschrijving is uiteraard ook prima geschikt voor het reguliere basisonderwijs of voortgezet onderwijs. De intensiteit van het project kun je zelf bepalen door bijvoorbeeld niet alle talenten tegelijkertijd, maar na elkaar te behandelen.

1.3 De talenten op een rijtje Er zijn uiteraard veel verschillende mogelijkheden om de talenten te beschrijven. We hebben ze hier benoemd naar hun belangrijkste activiteit zoals denken, vertellen, bewegen, helpen, ondernemen, kijken. Naast de benaming en de voorkeuren staat per talent een korte beschrijving, waarmee een talent ‘ontdekt’ kan worden. Maar let wel op: een leerling is nooit te plaatsen onder slechts één talent! Zie verder de Talententest bijlage 2.

binnenwerk_handleiding_v5.indd 7

15-12-10 13:23

De Denker Als denker vraag je je vaak af: ‘waarom’ en je vindt ‘daarom’ een stom antwoord. Je wilt graag weten hoe dingen werken en waarom de dingen zijn zoals ze zijn. Je vindt het leuk om sommetjes en raadsels op te lossen of uit te vinden hoe iets werkt. Je houdt van spelletjes waarbij je moet nadenken.

Voorbeelden van beroepen die hier goed bij passen: - in een laboratorium werken - computerspellen maken - dokter - uitvinder - dramaturg - rechter - advocaat - psycholoog - pedagoog - leraar - onderzoeker - architect - reclamemaker - wethouder - journalist - econoom

De Verteller Als verteller houd je van lezen of van mooie verhalen. Misschien vind je het fijn om zelf veel aan het woord te zijn, maar het kan ook zijn dat je graag luistert. Je vindt het leuk om nieuwe woorden te leren of ze zelf te bedenken. Je houdt van muziek, film en toneel. Voorbeelden van beroepen die hier goed bij passen zijn: - toneelspeler/acteur - schrijver - juf/meester - reisgids - journalist - quizmaster - advocaat - verkoper - redacteur - tolk - nieuwslezer - minister - copywriter

binnenwerk_handleiding_v5.indd 8

15-12-10 13:23

Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

De Beweger Als beweger zit je niet graag stil, je bent altijd bezig. Met bijvoorbeeld sporten, buitenspelen, bouwen of knutselen. Je bent praktisch ingesteld en je bent handig. Je wilt graag resultaat zien van je werk en je vindt het prettig om lichamelijk actief te zijn. Lezen en studeren vind je niet zo leuk. Voorbeelden van beroepen die hier goed bij passen: - sportleraar - tuinman - dierenverzorger - bouwvakker - decorbouwer - elektricien - timmerman - huisschilder - loodgieter - meubelmaker - ambulancechauffeur - kok - banketbakker - automonteur - brandweerman - vrachtwagenchauffeur

De Kijker Als kijker houd je van stripboeken of van films. Je leert het beste door in je hoofd plaatjes te maken. Misschien teken je graag of vind je het leuk om te fotograferen. Je vergeet nooit een gezicht en kan vaak navertellen wat iemand aan had of hoe een ruimte er van binnen uitzag. Voorbeelden van beroepen die hier goed bij passen: - decorontwerper - modeontwerper - fotograaf - stylist - striptekenaar - binnenhuisarchitect - edelsmid - kunstschilder - kapper - grimeur - meubelmaker - cameraman - drukker

binnenwerk_handleiding_v5.indd 9

15-12-10 13:23

De Helper Als helper vind je het gezellig om met andere mensen samen te zijn en je maakt het hen graag naar de zin. Je hebt een hekel aan ruzie en wilt dat anderen je aardig vinden. Je kunt goed luisteren en vrienden komen gemakkelijk naar je toe als zij problemen hebben. Voorbeelden van beroepen die hier goed bij passen zijn: - verpleegkundige - kraamverzorgster - leidster kinderdagverblijf - juf of meester - bejaardenverzorger - speltherapeut - activiteitenbegeleider - maatschappelijk werker - ober - reisleider - schoonmaker - fysiotherapeut - schoonheidsspecialist

De Ondernemer Als ondernemer houd je van uitdagingen, van spanning en avontuur. Je zit boordevol ideeën, bent graag de leider en je vindt vaak dat jíj gelijk hebt en anderen niet. Je wilt het later ver schoppen en je gaat ervan uit dat je leven een succes wordt. Voorbeelden van beroepen die hier goed bij passen zijn: - politicus - verkoper - reisleider - vertegenwoordiger - winkeleigenaar - directeur van een bedrijf - bankmanager - marktkoopman - fondsenwerver - coach - makelaar - projectontwikkelaar - filmproducent - schooldirecteur

binnenwerk_handleiding_v5.indd 10

15-12-10 13:23

Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

Tip! Meer lezen over talenten? In het boek Het ontdekken van talenten (Hilda Algra en Frank te Kiefte, Kwintessens Uitgevers, 2009) is meer te lezen over talenten. Dit boek helpt de leraar bij de zoektocht naar talenten van leerlingen. Die zoektocht is op zichzelf al een avontuur. Het is een verrassing wat je allemaal gaat tegenkomen aan talenten in de groep. Als leerlingen hun eigen talenten kunnen inzetten bij het leren, wordt leren voor hen gemakkelijker en vooral ook leuker. Zo kunnen ze bij het rekenen bewegen, maar ook tekenen of een verhaal bij een som bedenken. Daarmee maken ze zich het rekenen nog meer eigen. Doordat het meer iets van henzelf wordt, kunnen ze het ook beter onthouden. Om die talenten in te zetten, is het nodig dat leraar en leerlingen weten over welke leertalenten zij beschikken. Als dat eenmaal duidelijk is, kunnen leerlingen ook elkaars talenten leren waarderen. Leraren doen er goed aan zich ook bewust te worden van hun eigen talenten. Sterke kanten kunnen ze uitbuiten, op zwakker ontwikkelde talenten kunnen ze zich laten scholen of zich laten aanvullen door collegaâ&#x20AC;&#x2122;s, vakleraren, ouders en steeds meer ook door de leerlingen zelf. Na het lezen van dit boek: Weet je hoe je talenten bij leerlingen kunt ontdekken, en bij jezelf; Weet je op welke eenvoudige manieren je recht kunt doen aan talenten bij leerlingen in de groep; Heb je materiaal voorhanden om met de leerlingen het avontuur van het ontdekken van talenten aan te gaan.

binnenwerk_handleiding_v5.indd 11

15-12-10 13:23

Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

2. Doelstellingen 2.1 Onderzoeken van talenten Een belangrijke doelstelling van Ontdek je talenten! is dat leerlingen zelf hun talenten onderzoeken en gaandeweg steeds meer ontdekken waar hun eigen talenten liggen. Dit kan van groot belang zijn voor hun toekomstige school- en beroepskeuze. Deze worden uiteraard vergemakkelijkt als leerlingen zelf weten waar hun talent ligt. In bijlage 2 is een test opgenomen voor de leerlingen om hun talenten te verkennen en te ontdekken. Deze test is een eerste stap om met hun talent aan de slag te gaan.

Tips Blijf je leerlingen vragen wat ze leuk vinden, wat niet en hoe zij denken dat het beter kan. Bekijk ook regelmatig de werken kopieerbladen in de katernen die specifiek over talenten, motivatie of beroepen gaan of vul ze samen met hen in. Benoem in gesprekken met de leerlingen wat je zelf ziet, vooral de positieve punten, en vraag of de leerlingen zich hierin herkennen. Observeren is van belang. Zeker bij twijfel over het invullen van de tests. Let bij observeren dan vooral op activiteiten waar de leerling plezier in heeft of wanneer hij zich gaat vervelen. Laat ouders eventueel de talententest ook voor hun kinderen invullen en bespreek met elkaar de verschillende uitkomsten, bijvoorbeeld tijdens een 10-minutengesprek of een van de presentaties. 2.2 Ervaringsgericht leren Leerlingen leren door zelf te doen en zelf te ervaren. Daarom is het nodig dat iedere les, ieder bezoek en ieder uitstapje een handeling bevat voor de leerlingen. Het is het verschil tussen naar kunst kijken en naar kunst kijken en het aanraken. En dan het liefst ook nog een kwast pakken en zelf kunst maken. Laat een bezoek of een activiteit niet verworden tot een hoorcollege. In de katernen staan veel voorbeelden van concrete handelingen die leerlingen naar aanleiding van een bepaald bezoek, onderzoek of activiteit kunnen verrichten.

Een piloot komt vertellen over zijn beroep. Maar voor zijn komst spelen we met de leerlingen een reflectie/behendigheidsspel dat ook op de luchtvaartacademie geoefend wordt. Wanneer de piloot is gearriveerd laten we hem een en ander zien en vervolgens is hij zelf aan de beurt.

2.3 Werken aan taalvaardigheid Bij de projecten van Ontdek je talenten! wordt voortdurend gewerkt aan de taalvaardigheid van leerlingen. Zowel schriftelijk als mondeling zijn er veel handelingen waarmee leerlingen die op dit gebied minder talent hebben, zich ruimschoots kunnen uitleven en kunnen leren door te doen. Onderstaande tips zijn niet alleen nuttig voor leerlingen die zich juist op taalvaardigheid nog kunnen verbeteren, maar zijn ook zeker handig voor alle andere leerlingen. Leg voor iedere leerling een werkmap of portfolio aan. Hierin komen de werken kopieerbladen die je kunt vinden in de katernen, maar ook fotoâ&#x20AC;&#x2122;s en evaluaties (of korte opmerkingen van leraar en/of begeleiders). Vraag de leerlingen regelmatig een verslag te schrijven van hun bevindingen, ervaringen en activiteiten. Kies een vorm die bij de leerling past; vraag bijvoorbeeld een bedankbrief te schrijven aan de beroepsbeoefenaar die langs is geweest of geef de opdracht een sollicitatiebrief te schrijven voor een stage die ze eventueel gaan lopen. Een artikel voor op de schoolsite of voor in de schoolkrant kan natuurlijk ook. Maak de opdracht zo toegepast mogelijk.

binnenwerk_handleiding_v5.indd 12

15-12-10 13:23

Als een leerling dit echt niet kan, zoek dan naar een alternatief. Laat bijvoorbeeld de leerling vertellen terwijl de leraar, begeleider of een andere leerling schrijft. Of maak gebruik van standaardvragen zoals je die kunt vinden in de bijlagen en op werken kopieerbladen. Bespreek bezoeken en uitstapjes altijd met de leerlingen voor. Help hen vragen te formuleren om aan de beroepsbeoefenaar te stellen en maak bijvoorbeeld een woordweb (zie werkvormen). Wijs tijdens de les, het bezoek aan een werkplek of de komst van een beroepsbeoefenaar altijd op nieuwe woorden. Het is bewezen dat woorden die binnen de context worden aangeboden beter beklijven. Pure winst dus! En verder zit de ontwikkeling in taalvaardigheid natuurlijk ook in de groepsgesprekken, de presentaties, de verslagen en andere activiteiten waarbij de lees-, schrijf-, praat-, luisteren verteltalenten ingezet kunnen worden.

2.4 Werken aan presentatie Ieder blok van een project kan worden afgesloten met een presentatie, met alle leerlingen in een grote kring. Vraag hun te vertellen wat ze die dag hebben meegemaakt. Onderbreek een ‘toen en toen’ verhaal door specifiek te vragen naar de ervaringen van de leerling: Wat heeft hij/zij gezien of gehoord? Wat verbaasde hem/haar? Wat was leuk? En wat het minst leuk? Hoe voelde hij/zij zich? Wanneer dit voor een leerling nog lastig is kun je het gevoel benoemen wat je denkt te zien bij hem of haar. Zodra leerlingen al geoefend zijn of raken geef je een leerling of groepje specifiek de opdracht om een ‘verslag’ te presenteren. Geef hun de tijd om zich voor te bereiden. Wie krijgt welke taak? Wat wordt er verteld? Wat wordt er getoond? Welke vorm kiezen ze? Aan het einde van ieder project kan een grote eindpresentatie plaatsvinden voor leerlingen en eventueel voor ouders en medewerkers. Bereid een eindpresentatie altijd zorgvuldig voor, maar laat de leerlingen het werk doen. Zie verder bijlage 7.

Tip In Leerlingen en… projecten en presentaties, ondertitel: Werkboek om leerlingen te leren effectief en vol zelfvertrouwen te communiceren (Kwintessens Uitgevers, 2010) staan veel ideeën en suggesties voor het houden van presentaties voor de klas.

2.5 Werken aan sociale vaardigheden Sociale vaardigheden spelen uiteraard een grote rol bij het uitvoeren van de projecten. Het gedrag van leerlingen is bepalend voor het succes van een project. Op de meeste scholen is wel een methode of training sociale vaardigheden waarmee wordt gewerkt. Voor andere gebruikers van deze projecten, zoals weekendscholen is een gedragsprotocol opgenomen. Met de leerlingen kunnen de benodigde sociale vaardigheden worden besproken. Gedrag als samenwerken, aardig zijn, omgaan met conflicten kunnen specifiek worden benoemd. Vraag de leerlingen welke talenten ze kunnen gebruiken om goed samen te werken, te luisteren naar elkaar of een conflict op te lossen. Benoem gedragsregels altijd positief. Dus: We laten elkaar uitpraten i.p.v. We praten niet door elkaar heen. Laat de leerlingen zelf suggesties doen voor eventuele aanvullingen hoe dit voor elkaar te krijgen. Maak de leerlingen medeverantwoordelijk voor het slagen van het project door hun taken te geven. Bijvoorbeeld: Zet van te voren nog niets klaar, maar doe dit altijd met hulp van de leerlingen. Hetzelfde geldt voor het opruimen.

binnenwerk_handleiding_v5.indd 13

15-12-10 13:23

2.6 Betrokkenheid van ouders Betrokkenheid van ouders is bij deze projecten geen vereiste. Wel is het voor leerlingen (en ouders) leuker als ouders betrokken willen worden bij de projecten. Hierbij geven wij enkele punten die je in kunt zetten om ouders te motiveren tot betrokkenheid bij de projecten: Laat ouders kennis maken met hun eigen talenten zoals die in de projecten aan bod komen. Bijvoorbeeld door hen zelf de talententest (bijlage 2) te laten invullen. Laat de ouders weten dat de leraar/begeleiders het erg prettig zouden vinden als zij als ouders meehelpen: ‘We hebben soms een paar extra handen nodig. U kunt kiezen waar u voor ingezet wilt worden, waar uw talenten het meest naar voren komen.’ Maak gebruik van de beroepen van de ouders van kinderen in je klas. Vertel welke voordelen dit project voor hun kind op kan leveren en hoe zij dat kunnen zien: werkmap of portfolio, talentenlijst of eindpresentatie. Vertel dat het voor leerlingen beter werkt als hun ouders gezien hebben waar zij mee bezig zijn.

+ + + + +

binnenwerk_handleiding_v5.indd 14

15-12-10 13:23

3. De projecten Drie projecten, drie beroepsgroepen In Ontdek je talenten! zijn drie katernen opgenomen met materiaal voor een project over een specifieke beroepsgroep: 1. Podiumkunsten Bij Podiumkunsten komen vooral – maar niet uitsluitend! – de volgende vier talenten aan bod: de kijkers, de denkers, de bewegers en de vertellers. Hierbij kun je denken aan beroepen als affiche-, decor- en kostuumontwerpers; theatertechnici voor licht en geluid en decorbouwers; dansers en musici; en tekstschrijvers en regisseurs.

2. Bouw Bij Bouw komen vooral – maar niet uitsluitend! – de volgende vier talenten aan bod: de denkers, de natuurbewegers, de kijkers en de bewegers. Hierbij kun je denken aan beroepen als architecten en technisch tekenaars; hoveniers, tuinen landschapsarchitecten, plantsoenendienst; interieurontwerpers en designers en bouwers als timmerlieden, metselaars en schilders.

3. Openbare orde Bij Openbare Orde komen vooral – maar niet uitsluitend! – de volgende talenten aan bod: denkers en ondernemers, de bewegers, de helpers en de denkers en vertellers. Hierbij kun je denken aan beroepen als beleidsambtenaren, wethouders, raadsleden en burgemeesters; stadswachten, straatcoaches, beveiligingsbeambten en gevangenisbewakers; politie, ambulance en brandweer; rechtshulp, griffiers, advocaten, officieren van justitie, rechters.

Praktijkgericht leren De opzet is dat leerlingen vanuit de ervaring gaan leren waar hun eigen talenten liggen. Dit impliceert dat er voortdurend gezocht wordt naar situaties waarbinnen leerlingen zelf aan de slag kunnen. Het leukste van een project is voor de leerlingen als ze in aanraking komen met het ‘echte leven’: werkplekbezoeken tijdens de zgn. Buitendag; korte stages; ontmoetingen met beroepsbeoefenaars tijdens de zgn. Beroependag.

+ + +

binnenwerk_handleiding_v5.indd 15

15-12-10 13:23

binnenwerk_handleiding_v5.indd 16

15-12-10 13:23

Blok C

Blok B Buitendag (project dag 1)

Blok B

1 dag deel

bezoek aan technisch tekenaar of architectenbureau

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

bezoek aan hortus, plantsoenendienst, tuincentrum, etc.

- presenteren tuinontwerpen aan de klas

klassikaal

- presenteren ontwerpen aan de klas

0,75 uur

Afronding in de klas

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

klassikaal

zelfstandig, met incidentele begeleiding

voorbereiding Buitendag

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Afronding Blok A:

voorbereiding Buitendag

0,5 uur

Les 2

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Ontwerp je eigen tuin - kopieerblad - filmpjes - ontwerp maken

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Een facelift voor de school - kopieerblad - ontwerp maken

1-1,5 uur

Begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Werkvormen

NatuurBewegers hoveniers, tuinen landschaps architecten en plantsoenen dienst

Hoe groen is het hier? - kopieerblad - onderzoek

1-1,5 uur

klassikaal

Begeleiding

Les 1

Werkvormen

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Tijd

Wat doet een architect? - filmpjes - kopieerblad - onderzoek school

Blok A

Blok 0

Activiteit

architecten en technisch tekenaars

Denkers

Overzicht lessen en activiteiten Project Bouw

bezoek aan interieurwinkel, designwinkel, binnenhuisarchitect

-presenteren moodboards aan de klas

voorbereiding Buitendag

Hoe richt je een ruimte in? - filmpjes - kopieerblad - afmaken moodboard

Maak je eigen moodboard - kopieerblad - moodboard knutselen

Werkvormen

Kijkers interieur ontwerpers, stylisten, decorateurs

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

klassikaal

zelfstandig, met incidentele begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

Begeleiding

bezoek aan timmerwerkplaats of bouwplaats; of meelopen stukadoor, huisschilder, elektricien, etc.

voorbereiding Buitendag

Bouwen, wat komt daar allemaal bij kijken? - onderzoek in de school a.d.h.v. kopieerblad

We gaan bouwen, handen uit de mouwen! - bouwen met constructiemateriaal, knutselen of kleien - kopieerblad

Werkvormen

Bewegers bouwvakkers, elektriciens, huisschilders, timmerlieden, metselaars

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

klassikaal

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Begeleiding

16 Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

binnenwerk_handleiding_v5.indd 17

1 uur

2 uur

Afronding in de klas

Presentatie voor de school en ouders

Blok E

Beroependag op school (projectdag 2)

presentatie bouwtekeningen en maquettes

bedankbrief schrijven

ontmoeting met: technisch tekenaar of architect

bedankbrief schrijven

presentatie tuinontwerpen en maquette

school breed geen extra begeleiding nodig

ontmoeting met: hovenier, tuinarchitect, landschaps architect

door leraar individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

0,5 uur

Les 4

1 dag deel

voorbereiden Beroependag

zelfstandig, met incidentele begeleiding

voorbereiden Beroependag

1-2 uur

Les 3

Blok D

Maquette van je tuin - maquette maken

zelfstandig met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

Maquettes van nieuwe ontwerp school - maquette maken

Blok C

school breed geen extra begeleiding nodig

door leraar individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

presentatie moodboards en lampenkappen

bedankbrief schrijven

ontmoeting met: interieurontwerper, decorateur of stoffeerder

voorbereiden Beroependag

Maak je eigen lampenkap - knutselen

school breed geen extra begeleiding nodig

door leraar individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

presentatie bouwwerken en resultaat van Les 3 en activiteit met beroepsbeoefenaar

bedankbrief schrijven

ontmoeting met: ‘ambachtsman’: timmerman, elektricien, huisschilder, meubelmaker

voorbereiden Beroependag

Aan de slag… - kies uit timmeren, maquettes maken, proefjes elektriciteit

school breed geen extra begeleiding nodig

door leraar individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

begeleiding door handige ouder, stagiaire, of onderwijs assistent vereist!

15-12-10 13:23

binnenwerk_handleiding_v5.indd 18

15-12-10 13:23

Blok C

Buitendag project (dag 1)

Blok B

1 dag deel

presenteren ches en decor0,75 uur affi ontwerp aan de klas

Afronding in de klas

terugkoppelen en voordoen klassikaal proefjes

zelfstandig, met incidentele begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

klassikaal

Begeleiding

klassikaal

Begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

presenteren scĂ¨nes klassikaal

voorbereiding Buitendag

scĂ¨nes schrijven

personages maken met begeleiding!

woordweb en introductie

Werkvorm

tekstschrijvers en regisseurs

Vertellers

door ouder, bezoek aan stagiaire, of toneelschool of onderwijs assistent toneel repetitie

terugkoppelen en voordoen klassikaal proefjes

voorbereiding Buitendag

ritme/muziek maken

instrumenten maken

woordweb en introductie

Werkvorm

dansers en musici

Bewegers

bezoek aan theater door ouder, bezoek aan theater door ouder, (decorbezoek aan stagiaire, of (rondleiding stagiaire, of of kostuum (muziek)theater onderwijs assistent technicus) onderwijs assistent werkplaats)

klassikaal

zelfstandig, met incidentele begeleiding

voorbereiding Buitendag

0,5 uur

Voorbereiding

voorbereiding Buitendag

zelfstandig, proefjes met geluid met incidentele begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding

decor in maquette maken

Les 1

1,5 uur

zelfstandig, met incidentele begeleiding

klassikaal

Les 2

woordweb en introductie

Begeleiding

proefjes met licht

klassikaal

woordweb en introductie

Werkvorm

affiche

Begeleiding

Werkvorm

zelfstandig, met incidentele begeleiding

tijd

ttheatertechnici licht en geluid, decorbouwers

affiche ontwerpers decorontwerpers, (kostuumontwerpers)

1 - 1,5 uur

Blok A

Blok 0

Activiteit

Denkers

Kijkers

Overzicht lessen en activiteiten Project Podiumkunsten

18 Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

binnenwerk_handleiding_v5.indd 19

0,5 uur

1-2 uur

1 uur

2 uur

Afronding in de klas

Presentatie voor de school en ouders

Beroepen1 dag dag op school deel (projectdag 2)

Blok D

Voorbereiding Beroependag

Les 3

Blok C

presentatie decors

school breed geen extra begeleiding nodig presentatie decors

bedankbrief schrijven

door leraar individueel

bedankbrief schrijven

voorbereiding Beroependag

schimmen doek maken voor decor

door ouder, ontmoeting met stagiaire, of licht –of geluidsonderwijs assistent technicus

zelfstandig, met incidentele begeleiding

zelfstandig met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

ontmoeting met: decorbouwer of affiche ontwerper

voorbereiding Beroependag

decor maken met silhouetten

voorbereiding Beroependag

dansimprovisatie

school breed geen extra begeleiding nodig

door leraar individueel

presentatie dans en muziek

bedankbrief schrijven

door ouder, muzikant, stagiaire, of percussionist of onderwijs assistent danser

zelfstandig, met incidentele begeleiding

extra begeleiding vereist

voorbereiding Beroependag

zelfstandig, met incidentele begeleiding

school breed geen extra begeleiding nodig

door leraar individueel

school breed presentatie scènes geen extra begeleiding nodig

bedankbrief schrijven

door ouder, ontmoeting met door ouder, stagiaire, of schrijver, regisseur, stagiaire, of onderwijs assistent theaterdocent onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

begeleiding vereist scènes repeteren

15-12-10 13:23

binnenwerk_handleiding_v5.indd 20

1-1,5 uur

0,5 uur

Les 2

Afronding Blok A

15-12-10 13:23

Blok C

Buitendag (project 1)

1 dag deel

1,5 uur

Les 1

Blok B

1 - 1,5 uur

tijd

Les 0

Blok A

Blok 0

Activiteit klassikaal

klassikaal

bezoek het gemeente huis, ontmoeting met beleids ambtenaar

voorbereiding Buitendag

onderzoek plannen van de gemeente

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

bezoek aan politiebureau of meegaan met straatcoach

voorbereiding Buitendag

verschil bewaken en beveiligen, begrip straatcoach

spelletjes rondom bewaken, wat kun je bewaken?

oriëntatie op de beroepen en talenten

verkiezings poster maken

het wetten en regelsspel

klassikaal

Werkvorm

het wetten en regelsspel

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Begeleiding

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

begeleiding nodig!

klassikaal

Begeleiding

stadswacht, straatcoaches, beveiligingsbeambten, gevangenisbewaker

beleidsambtenaren wethouders, raadsleden, burgemeester

Werkvorm

Bewegers

Denkers en Ondernemers

Overzicht lessen en activiteiten Project Openbare Orde

bezoek aan de brandweer of ambulance garage

voorbereiding Buitendag

oriëntatie hulp verleningsdiensten

het hulpverleningsdienstenspel

oriëntatie op de beroepen en talenten

het wetten en regelsspel

klassikaal

Werkvorm

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

klassikaal

Begeleiding

politie, ambulance en brandweer

Helpers

bezoek aan rechtbank, kinderrechts winkel of advocaten kantoor

voorbereiding Buitendag

wie is wie in de rechtbank

overtuigings spelletjes

oriëntatie op de beroepen en talenten

het wetten en regelsspel

klassikaal

Werkvorm

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

gedeeltelijk zelfstandig, met incidentele begeleiding

met begeleiding

klassikaal

Begeleiding

rechtshulp, griffiers, advocaten, officieren van justitie, rechters

Denkers en Vertellers

binnenwerk_handleiding_v5.indd 21

presentatie beleidsplannen of paspoort maken voor rechtszaak

bedankbrief schrijven

ontmoeting met: iemand uit de lokale politiek (raadslid, wethouder)

voorbereiden beroependag

beleidsplan maken

school breed geen extra begeleiding nodig

door leerkracht individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

presentatie

bedankbrief schrijven

ontmoeting met beveiliger

voorbereiden beroependag

deurmatalarm maken of fouilleren

school breed geen extra begeleiding nodig

door leerkracht individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

begeleiding gewenst

Er zijn in dit katern geen extraâ&#x20AC;&#x2122;s opgenomen omdat er een uitgebreid gezamenlijk startspel is.

2 uur

Presentatie voor de school en ouders

Extraâ&#x20AC;&#x2122;s

1 uur

Afronding in de klas

Blok E

Beroependag op school (projectdag 2)

1 dag deel

0,5 uur

Les 4

Blok D

1-2 uur

Les 3

Blok C

presentatie

bedankbrief schrijven

ontmoeting met politieagent of andere hulpverlener

voorbereiden beroependag

film geweld tegen hulpverleners campagne poster maken

school breed geen extra begeleiding nodig

door leerkracht individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

zelfstandig, met incidentele begeleiding extra begeleiding gewenst

presentatie

bedankbrief schrijven

ontmoeting met jurist

voorbereiden beroependag

rechtszaak voorbereiden, pleidooi houden

school breed geen extra begeleiding nodig

door leerkracht individueel

door ouder, stagiaire, of onderwijs assistent

zelfstandig, met incidentele begeleiding

Ontdek je talenten! PRAKTISCHE HANDLEIDING ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

15-12-10 13:23

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

cover_bouw.indd 1

3-12-10 12:46

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

binnenwerk_bouw_v5.indd 1

15-12-10 15:33

ÂŠ2011 Kwintessens Uitgevers, Amersfoort www.kwintessens.nl/talenten Auteur Marjolein Beumer www.talentenschool.nl

Bewerking Tamar Kopmels Illustraties Martin Roodnat Redactie Marita Nijenhuis Uitgever Jeroen Hoogerwerf Vormgeving Ester Eijkmans, Amsterdam www.estereijkmans.nl

binnenwerk_bouw_v5.indd 2

15-12-10 15:33

Ontdek je talenten! BOUW ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

Inleiding project Bouw De bouw is een prima project om talenten te ontdekken. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld aan de slag met het ontwerpen van hun eigen school. Het ene groepje ontwerpt de buitenkant, de ander bedenkt de inrichting, de bouwvakkers voeren het uit en het laatste groepje ontwerpt de tuin rondom. Meer toegepast werken kan bijna niet.

Start van het project Voor de start van dit project is het handig om alle leerlingen op hetzelfde startniveau te laten meedoen. Peil de beginsituatie van de leerlingen door middel van het maken van een woordweb. Midden in het woordweb staat het woord Bouw. Vraag de leerlingen welke associaties ze hebben bij dit woord. Schrijf deze woorden in het web en laat de leerlingen in hun mapjes meeschrijven.

+ +

Tip! Er staan meer suggesties voor het starten van het project in de praktische handleiding. daarna welke vier projectgroepen er bij dit project horen en wat deze groepen met Bouw + Vertel te maken hebben. Vertel op hoofdlijnen wat de verschillende groepen gaan doen. Maak duidelijk welke keuzemogelijkheden er zijn en wat de werkwijze is.

de leerlingen de ruimte om vragen te stellen. + Geef de wensen van de leerlingen met behulp van kopieerblad 1. + Inventariseer Wat wil ik gaan doen? als dit het eerste project is dat u gaat uitvoeren, + Neem, de Talententest af bij de leerlingen. de resultaten hiervan ĂŠn van kopieerblad 1. + Betrek Wat wil ik gaan doen? bij het maken van de groepsindeling.

binnenwerk_bouw_v5.indd 3

15-12-10 15:33

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

cover_podium.indd 1

3-12-10 12:45

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

binnenwerk_podium_v5.indd 1

15-12-10 16:20

ÂŠ2011 Kwintessens Uitgevers, Amersfoort www.kwintessens.nl/talenten Auteur Marjolein Beumer www.talentenschool.nl

Bewerking Tamar Kopmels Illustraties Martin Roodnat Redactie Marita Nijenhuis Uitgever Jeroen Hoogerwerf Vormgeving Ester Eijkmans, Amsterdam www.estereijkmans.nl

binnenwerk_podium_v5.indd 2

15-12-10 16:20

Inleiding project Podiumkunsten Podiumkunsten is een leuk blok om het jaar mee te beginnen of feestelijk mee af te sluiten. Maar het is ook een dankbaar blok om gericht met de leerlingen op onderzoek uit te gaan. De talenten die je binnen deze sector kunt onderscheiden zijn namelijk heel specifiek en de mogelijkheden om leerlingen binnen deze talentrichtingen op hun creativiteit aan te spreken zijn talrijk. Beroepsbeoefenaars zijn misschien niet altijd gemakkelijk te vinden, maar met een beetje creativiteit kun je ook met getalenteerde ouders of theateramateurs uit de lokale gemeenschap heel ver komen. Wellicht is het project een interessante gelegenheid voor intensieve samenwerking met het lokale theater, centrum voor de kunsten of amateurtoneel. Je deelt de talenten zó in dat alle groepen samen een theatergezelschap vormen. Zo krijgt iedereen tijdens de eindpresentatie een taak voor of achter de schermen. Realiseer je wel dat de eindpresentatie nooit een echte voorstelling kan worden. Daarvoor is meer repetitietijd nodig. Ouders willen graag weten wat hun leerlingen hebben gedaan en geleerd, leg dus tijdens je presentatie de nadruk op het geven van deze informatie en gebruik de elementen van een voorstelling om het geheel te illustreren. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de uitvoering van dit project wél te integreren in een echte theatervoorstelling, musical of muziekproductie, bijvoorbeeld gekoppeld aan het afscheid van groep 8.

binnenwerk_podium_v5.indd 3

15-12-10 16:20

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

cover_orde.indd 1

3-12-10 12:44

Ontdek je talenten! BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

binnenwerk_orde_v5.indd 1

15-12-10 16:51

ÂŠ2011 Kwintessens Uitgevers, Amersfoort www.kwintessens.nl/talenten Auteur Marjolein Beumer www.talentenschool.nl

Bewerking Tamar Kopmels Illustraties Martin Roodnat Redactie Marita Nijenhuis Uitgever Jeroen Hoogerwerf Vormgeving Ester Eijkmans, Amsterdam www.estereijkmans.nl

binnenwerk_orde_v5.indd 2

15-12-10 16:51

Ontdek je talenten! OPENBARE ORDE ÂŠ 2011 Kwintessens Uitgevers

Inleiding project Openbare Orde Als introductie op dit blok beginnen we met het wettenen regelsspel, waarbij de leerlingen een bureaucratische tour maken langs allerlei verschillende instanties. Zorg er voor dat de leerlingen direct bij binnenkomst als het ware een nieuwe wereld betreden, waarin de begeleiders een rollenspel spelen en de lokalen zijn getransformeerd in een verzameling van bureaucratische loketten.

binnenwerk_orde_v5.indd 3

15-12-10 16:51

De projecten hebben een duidelijk raakvlak met burgerschapsontwikkeling. Bovendien worden er verschillende leergebieden aangesproken:

+ bouw + podiumkunsten + openbare orde

Voor het digibord

Op de webpagina www.kwintessens.nl/talenten staan werkbladen, visueel materiaal en links naar filmpjes. Auteur Marjolein Beumer

www.talentenschool.nl

BEROEPSORIﾃ起TERENDE PROJECTEN IN DE KLAS

ISBN 978 90 5788 320 0 Bestelnummer 6518

cover_ordner+rug_15mmcmyk.indd 1

3-12-10 13:01