N 6 o
Jaargang 90
Ik heb iets voor je – Verhalen uit Johannes en Ruth
24 april t/m 5 juni 2022
KIND
OP ZONDAG
www.kindopzondag.nl
Van de redactie
Colofon
KIND
‘Mijn vrede geef ik jullie,’ heeft Jezus tegen zijn leerlingen gezegd. Het zijn prachtige, hoopvolle woorden. Maar juist in onze tijd ervaren we ook hoe kwetsbaar en breekbaar die vrede kan zijn. Ook kinderen krijgen mee wat er in Oekraïne en de rest van de wereld aan de hand is. Het is goed om daar samen over te praten. Om gevoelens te benoemen, en ook om te onderzoeken waar we toch ook in deze tijd hoop van kunnen krijgen.
OP ZONDAG Redactie
Ontwerp werkbladen
Erik Idema (hoofdredacteur)
Irma Visser
Jolanda van der Marel Machteld Touwen
Illustraties
Irma Visser
Iris Boter
Eindredactie ABC Redactie, Culemborg
Uitgever
Egbert Koopmans Anky Spoelstra
Vormgeving S-PrePess, Sabine van Winsen
Erik Idema
In de periode tussen Pasen en Pinksteren lezen we verschillende verhalen waarin mensen iets ontvangen. Tomas en de andere leerlingen krijgen geloof, als Jezus aan hen verschijnt. Op 8 mei horen we een bijzonder verhaal over Mozes, die Jozua als zijn opvolger krijgt. In de aanloop van de hemelvaart horen we hoe Jezus aan zijn leerlingen beloofde wat ze zouden ontvangen: vrede, liefde, de Trooster. En rond Pinksteren vertellen we het verhaal van Ruth, die trouw geeft maar ook veel trouw en liefde ontvangt. ‘Ik heb iets voor je’ is het thema van deze aflevering van Kind op Zondag. Het is een zin die altijd bijzonder is: als hij tegen je gezegd wordt, maar ook als je hem zelf tegen een ander zegt. We mogen hopen dat ook in deze tijd mensen ervaren wat het betekent als een ander iets waardevols voor je heeft. Als dat gebeurt, is de heilige Geest niet ver. Ik wens u en de kinderen weer veel inspiratie rond de verhalen!
Auteurs Met vriendelijke groet,
Voorbereiden: Erik Idema
Erik Idema, Hoofdredacteur Kind op Zondag
Vieren en vertellen Jolanda van der Marel (24 april, 1 mei, 5 juni) Machteld Touwen (8 mei, 29 mei) Mattijs Weegenaar (15 mei, 22 mei) Hanna Holwerda (5 juni)
ABONNEMENTEN Het materiaal van Kind op Zondag verschijnt digitaal in acht blokken per jaar. De werkbladen die voorheen in Kleur in de Kerk stonden, zijn nu onderdeel van het materiaal. Naast het digitale materiaal ontvangt u twee keer per jaar een magazine met een overzicht van lezingen en thema’s over de komende periode, praktische tips en introductie van de projecten voor de advent en veertigdagentijd. De abonnementsprijs van Kind op Zondag in jaargang 2021-2022 bedraagt € 170,00. Voor dit bedrag mogen alle betrokkenen bij het kinderwerk binnen één kerk gebruikmaken van het materiaal. Onder een kerk verstaan wij een (wijk-)gemeente met een eigen (wijk-)kerkenraad. Hebt u een gemeente met meerdere wijkgemeenten, dan sluit elke wijkgemeente een eigen abonnement af. Met uw abonnementsnummer kunt u een account aanmaken op de website. Wij vertrouwen erop dat u het abonnementsnummer niet deelt met mensen uit andere kerken. Kwintessens
Abonnementen kunnen ingaan bij aanvang van elk nieuw blok en worden jaarlijks automatisch verlengd.
Postbus 1492, 3800 BL Amersfoort
Het abonnementsjaar loopt van 1 september t/m 31 augustus.
Telefoon: 033 – 460 1943
Opzeggingen moeten schriftelijk vóór 1 juni worden ingediend.
E-mail: info@kwintessens.nl Bezoekadres: Berkenweg 11, Amersfoort Internet: www.kindopzondag.nl IBAN: NL39 INGB0000192930 t.n.v. Kwintessens Kwintessens levert bijdragen aan de geloofsopvoeding in de kerk, op school en thuis.
KIND OP ZONDAG • JAARGANG 90, NR. 6
In deze periode
Rubriek Vieren met jongeren: zie www.kindopzondag.nl
02
17
30
De achtste dag
Dat kun je wel zien!
Waar jij bent, zal ik zijn
Na de opstanding verschijnt Jezus aan zijn leerlingen. Thomas is er niet bij. Hij zegt dat hij alleen kan geloven als hij de wonden van Jezus ziet. Een week later verschijnt Jezus nog eens en nu is Thomas er wel bij.
Jezus vertelt zijn leerlingen dat hij nog maar korte tijd bij hen zal zijn. Hij zegt dat ze elkaar moeten liefhebben zoals hij hen heeft liefgehad. Aan die liefde zal iedereen zien dat ze zijn leerlingen zijn.
Een familie verhuist van Juda naar Moab. De zoons trouwen daar met Moabitische vrouwen. Later sterven de vader en de beide zoons. De vrouw, Naomi, gaat terug naar Betlehem. Haar schoondochter Ruth besluit met haar mee te gaan.
| Zondag 24 april 2022 | Johannes 20:19-31
| Zondag 15 mei 2022 | Johannes 13:31-35
07
22
Kom van boord!
Ik heb iets voor je
Zeven leerlingen van Jezus gaan ’s nachts vissen, maar ze vangen niets. Als het ochtend wordt, staat Jezus op de oever. Hij zegt dat ze het net aan de andere kant uit moeten gooien en het raakt helemaal vol. Op de kant heeft Jezus een kolenvuur gemaakt met vis en brood. De leerlingen durven niet te vragen wie Jezus is.
Jezus vertelt zijn leerlingen dat hij weggaat naar zijn Vader. Maar hij laat hen niet alleen achter: de heilige Geest zal komen om de leerlingen te helpen. Daarom hoeven ze niet ongerust te zijn.
| Zondag 1 mei 2022 | Johannes 21:1-14
12
| Zondag 8 mei 2022 | Numeri 27:12-23
| Zondag 22 mei 2022 | Johannes 14:23-29
27
| Hemelvaart, | 26 mei 2022 | Lucas 24: 49-53
| Zondag 29 mei 2022 | Ruth 1
35
| Pinksteren, | 5 juni 2022 | Handelingen 2:1-24
Dat is echt veel De leerlingen van Jezus ontvangen de heilige Geest. Ze gaan naar buiten en beginnen op luide toon te vertellen. Mensen uit verschillende landen horen het, en het wonderlijke is: Ze horen hen allemaal in hun eigen taal spreken.
40
| Pinksteren, | 5 juni 2022 | Ruth 2
Tien, negen acht… Ik laat je niet alleen Mozes krijgt de opdracht om een hoge berg te beklimmen, zodat hij het beloofde land kan zien liggen. De Eeuwige vertelt hem dat Mozes het land niet zal binnengaan, omdat hij ongehoorzaam is geweest. Mozes stelt Jozua aan als de nieuwe leider van het volk.
Vandaag is het Hemelvaart. Toen Jezus naar de hemel ging, beloofde hij zijn leerlingen dat er iets zou gaan gebeuren: de heilige Geest zou komen. Wat dat precies betekende, wisten de leerlingen niet. Maar ze wisten wel dat het iets heel bijzonders zou zijn. Daarom kunnen wij vandaag beginnen met aftellen. Over tien dagen, als het Pinksteren is, begint er iets nieuws.
Dat is echt veel Ruth is met haar schoonmoeder Naomi meegegaan naar Betlehem. Daar gaat ze aren zoeken op het veld van Boaz.
24 april t/m 5 juni 2022 | Kind op Zondag
1
24 april 2022
Voorbereiden De achtste dag
24 april 2022
Johannes 20:19-31
WELK VERHAAL LEZEN WE?
Na de opstanding verschijnt Jezus aan zijn leerlingen. Thomas is er niet bij. Hij zegt dat hij alleen kan geloven als hij de wonden van Jezus ziet. Een week later verschijnt Jezus nog eens en nu is Thomas er wel bij.
De avond van de eerste dag Met Pasen hebben we het grote wonder van Jezus’ opstanding gevierd. De derde dag werd een eerste dag, een nieuw begin. Het verhaal dat we vandaag lezen, begint op de avond van die eerste dag. Het is goed om je te realiseren wat de leerlingen op dat moment wel en niet hebben meegemaakt en gezien. Maria Magdalena heeft ’s ochtends gezien dat het graf leeg was en daarna zijn Petrus en een andere leerling ook gaan kijken. Toen zij weer weg waren, is Jezus verschenen aan Maria. Zij heeft het verteld aan de anderen, maar die hebben Jezus dus nog niet gezien. Zou Jezus echt zijn opgestaan?
Groet Dan klinkt ineens een bekende groet: ‘Vrede voor jullie.’ Het klinkt een beetje zoals goedendag - meestal laat je nauwelijks tot je doordringen wat iemand daarmee zegt. Maar in dit geval komt het binnen. Goede dag, vrede voor jou; dat is nog nooit zo waar geweest als vandaag. Daar staat Jezus! Hij toont hun zijn handen en zijn zijde, zodat ze kunnen zien: hij is het echt.
Uitzending Het wordt geen weerzien om nog eens fijn herinneringen op te halen aan vroeger. Geen ‘eindelijk is hij er weer en nu wordt alles zoals het was’. Het eerste dat Jezus doet, is zijn leerlingen eropuit sturen. ‘Zoals de Vader mij heeft gestuurd, zo stuur ik jullie eropuit’, zegt Jezus. Hij doet wat God ook doet.
2
Kind op Zondag | 24 april t/m 5 juni 2022
Pasen en Pinksteren op één dag Er wordt weleens gezegd: ‘Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen…’ Daarmee wordt bedoeld: dat gebeurt nooit. Want Pinksteren is altijd op de vijftigste dag vanaf Pasen. Toch kun je zeggen dat in het evangelie van Johannes Pasen en Pinksteren wel degelijk op één dag vallen. Op de dag van Jezus’ opstanding blaast hij de heilige Geest over hen uit. Het is dus meteen Pinksteren! (NB: Het verhaal van Pinksteren op de vijftigste dag kom je tegen in Handelingen, dat een tweeluik vormt met het evangelie van Lucas.)
Ongelovige Thomas? Thomas wordt vaak omschreven als een ongelovige - hij gelooft immers niet dat Jezus echt aan de leerlingen verschenen is, terwijl hij er niet was. Maar is Thomas wel zo ongelovig? Het enige dat hij zegt is dat hij alleen kan geloven als hij de wonden ziet. De andere leerlingen hebben dat al gezien. Misschien benadrukt Thomas hiermee ook wel een heel wezenlijk onderdeel van het paasverhaal. Het is niet zomaar een verhaal waarin alles ‘gelukkig toch nog goedkomt’: ook na Pasen blijft de pijn en het verdriet van dit verhaal zichtbaar.
De achtste dag In de NBV is vertaald dat het verhaal ‘een week later’ verder gaat. (Wij lezen het verhaal ook niet voor niets precies een week na Pasen.) In de Griekse tekst staat letterlijk dat het gebeurde op de achtste dag. Daarbij moet je ervan uitgaan dat je begint te tellen op de eerste dag van de periode: Pasen is dag 1, dus de achtste dag is precies een week later. Maar het getal acht vertelt in de Bijbel ook altijd iets bijzonders. Zeven is voldoende, zeven is eigenlijk alles. En acht… dat is nog
net eentje meer. Bij acht komt God aan het woord. Volgens de joodse traditie zal de Messias komen op de achtste dag. Het is een dag die als het ware buiten de tijd ligt, buiten ons blikveld en ons bevattingsvermogen. De achtste dag van de week… dát is het moment dat Jezus zich nog eens laat zien aan de leerlingen.
Te veel om op te noemen Het verhaal eindigt met een soort afsluiting van het Evangelie; mogelijk hield het boek hier oorspronkelijk op en kwam later hoofdstuk 21 er nog bij. Twintig hoofdstukken lang heeft de verteller het wonderlijke, onbevattelijke verhaal van Jezus Messias uit de doeken gedaan. Toch is dit nog lang niet alles, zo vertelt hij tot besluit. Maar deze verhalen zijn opgeschreven ‘opdat u gelooft’. Een hoofdstuk later, als we echt aan het einde van het Evangelie komen, sluit de schrijver het nogmaals af. Dan zegt hij erbij dat de wereld te klein is voor alle boeken die je zou moeten schrijven als je alles over Jezus wilt vertellen. Het is te veel om op te noemen! Erik Idema
24 april 2022
Vieren De achtste dag
24 april 2022
Johannes 20:19-31
Kindermoment in de dienst
Gebed
Schrijf op een groot vel de nummers één tot en met zeven onder elkaar. Vraag de kinderen wat de eerste dag van de week is. Misschien zeggen de kinderen ‘maandag’. Vertel de kinderen dat officieel zondag de eerste dag van de week is en schrijf ‘zondag’ achter nummer één. Schrijf zo de andere dagen achter de juiste nummers. Wie van de kinderen weet nog iets dat ze vandaag of één van de andere dagen gaan doen? Laat ze dat opschrijven achter de dagen en bekijk samen de week.
Goede God, U maakte de hemel en de aarde, zes dagen lang. En op de zevende dag rustte U uit van al het werk. We danken U voor alle dagen. Dank U dat we op deze dagen mogen spelen, werken, praten, luisteren, rennen, rusten en zoveel meer. Dank U voor alles dat ons verrast en op doet leven. U geeft ons veel met net een beetje meer. Amen
Schrijf dan het nummer achter onder de zeven en vraag: ‘Wat als er nu nog een achtste dag in de week zou zijn? Hoe zou deze heten en wat zouden we op die dag kunnen doen?’ Geef de kinderen de ruimte om daarover te fantaseren. Vandaag horen de kinderen dat Jezus zich op de achtste dag van Pasen aan Thomas laat zien. In de Bijbel vertelt het getal acht altijd iets bijzonders. Zeven is voldoende, zeven is eigenlijk alles. En acht… dat is nog net eentje meer. Bij acht komt God zelf aan het woord. Volgens de joodse traditie zal de Messias komen op de achtste dag. De achtste dag, dat is de dag van de Eeuwige.
Werkblad
o
Thomas raakt Jezus aan en dan gelooft hij ook echt dat Jezus er is. Op deze achtste dag ontvouwt zich een nieuw perspectief, een nieuwe dag een nieuw begin. Werkwijze: Kleur het werkblad en prik/ knip het raam open. Wat zie je in de verte door het raam op deze nieuwe dag? Teken dat op een los papiertje en plak het achter het raam. Nodig: scharen, lijm, kleurpotloden, gelpennen, papiertje voor achter het raam.. Werkblad: zie blz. 6.
Lezen en Zingen
Tweede zondag van Pasen Jaar C Lezing uit het Oude Testament
Genesis 28:10-22
Antwoordpsalm
111 (150)
Epistellezing
Openbaring 1:12b-20
Lezing uit het Evangelie
Lucas 24:13-35
Alternatief leesrooster
Exodus 15:1-11, 1 Petrus 1:3-9, Johannes 20:19-31
24 april t/m 5 juni 2022 | Kind op Zondag
3
24 april 2022
Vertellen De achtste dag
24 april 2022
Johannes 20:19-31
Vertelling 4–7 jaar
Werkvormen 4-7 jaar
Thomas ziet Jezus
Gesprek: Wat gebeurt er precies in het verhaal? Kunnen de kinderen het navertellen? Wat gebeurt er op de achtste dag? Thomas ziet Jezus ook!
Jezus is doodgegaan en begraven. En toen, na drie dagen, is Jezus opgestaan. Het graf is leeg. Maria heeft het zelf gezien. Ze heeft alles aan de leerlingen verteld. De leerlingen zitten bij elkaar. Iedereen is erbij. Iedereen, behalve Thomas. Het is avond en donker. De leerlingen zitten dicht bij elkaar in huis. Ze hebben de deuren en de ramen dichtgedaan. Niemand kan naar binnen komen. En toch komt er iemand binnen. Het is Jezus. ‘Ik wens jullie vrede’, zegt Jezus. Hij steekt zijn handen uit. De leerlingen kijken blij. Ze lachen. Jezus zegt: ‘God heeft mij gestuurd. En ik stuur jullie op weg. Jullie mogen iedereen over mij vertellen. Jullie mogen de mensen helpen om opnieuw te beginnen! Ik geef jullie de heilige Geest.’ Jezus blaast. De leerlingen voelen de wind in hun gezicht. Het voelt goed. Even later vertellen de leerlingen aan Thomas wat er is gebeurd. Thomas schudt zijn hoofd. ‘Ik heb het niet gezien’, zegt hij. ‘Pas als ik het zie, dan kan ik het geloven.’ Het is acht dagen later. De leerlingen zijn weer bij elkaar. Dit keer is Thomas er ook bij. Hij heeft de deuren en ramen goed dichtgedaan. Denken ze dat er niemand meer binnen kan komen? Jezus komt binnen. Hij zegt: ‘Ik wens jullie vrede.’ Jezus gaat speciaal naar Thomas toe. Hij laat zijn handen zien. ‘Voel maar’, zegt hij tegen Thomas. ‘Ik ben het echt.’ Thomas schudt niet meer zijn hoofd. Hij knikt. ‘Ik geloof het echt’, zegt hij. ‘Ik heb het zelf gezien!’ Jolanda van der Marel
4
Kind op Zondag | 24 april t/m 5 juni 2022
l p
Spel: Thomas raakt Jezus aan en dan gelooft hij het. Laat één kind een blinddoek omdoen en voor een ander kind gaan staan. Kan hij/zij voelen wie het is?
m
Zingen: Thomas, Thomas, geloof je ’t niet, liedjes rond de Bijbel. Bekijk ook de volgende link voor passende afbeeldingen bij het lied.
Creatief: Verken met de kinderen welke dagen van de week er zijn en bedenk samen wat je op elke dag doet. Misschien gaat iemand op dinsdag altijd naar voetbal of elke donderdag op bezoek bij oma. Maak een weekkalender van acht dagen. De kinderen tekenen bij elke dag iets dat ze op die dag doen: school, sport, naar oma. Wat zou er op die achtste, extra, dag kunnen gebeuren? Laat ze dit zelf bedenken en tekenen.
s
Gesprek: Waarom waren de leerlingen bang? Wat zouden ze gedacht en tegen elkaar gezegd kunnen hebben? Zou dit veranderd zijn nadat Jezus de Geest over hen had uitgeblazen? Hoe dan?
l o
Tekenen: In het huis is het donker, de ramen en deuren zijn dicht. Dan verschijnt Jezus aan zijn leerlingen. Kleur, voor dit samenzijn, heel dik een papier vol met allerlei lichte kleuren wasco. Ga hier met zwarte verf overheen en laat het drogen. Laat de kinderen op dit papier een tekening ‘krassen’ van de leerlingen en Jezus. Creatief: Zoek nog eens de twaalf namen van de leerlingen op. Bedenk een zin die elke leerling gezegd zou kunnen hebben toen ze Jezus zagen.
s l
11-12 jaar
Gesprek: Kun jij je de angst van de leerlingen voorstellen? Is dit vergelijkbaar met de angst die mensen in deze tijd kunnen voelen? Noem voorbeelden. Muziek: Luister naar het lied ‘Nieuwe dag’, van Stef Bos. Bespreek wat het oproept. Past het bij het verhaal en het thema van vandaag? Wat neem je mee de week in?
m
24 april 2022
8-10 jaar
Vertelling 8–12 jaar Jezus verschijnt aan de leerlingen Het is avond. De leerlingen van Jezus zitten bij elkaar. Ze zijn bang. Misschien dat de mensen die Jezus hebben gedood ook hen wel kwaad willen doen. Daarom hebben ze de ramen en deuren goed dichtgedaan. De leerlingen praten over wat er is gebeurd. Over hoe Jezus is veroordeeld en gedood. Hoe ze hem in het graf hebben gelegd en hoe ze na drie dagen bij een leeg graf stonden. Ze zijn in de war. Ze weten niet wat hen te wachten staat. Dan horen ze een stem: ‘Ik wens jullie vrede!’ De leerlingen kennen die stem maar al te goed. Ze kijken op en zien Jezus staan. Hij laat hen zijn handen en zijn zij zien. Blij en verrast gaan de leerlingen zo dicht mogelijk bij Jezus staan. Jezus blaast de leerlingen zijn woorden toe. ‘Ik wens jullie vrede. Zoals mijn Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit. Ontvang de heilige Geest. Jullie mogen de mensen helpen om met een schone lei te beginnen. Wat mensen verkeerd doen, dat mogen jullie ze vergeven.’ De leerlingen kunnen niet stoppen met praten over het bezoek van Jezus. Ze vertellen het aan hun vriend Thomas. Hij was er die avond niet bij. ‘Wij hebben de Heer gezien’, zeggen ze tegen hem. ‘We hebben de plekken op zijn handen en zijn zij gezien.’ Thomas schudt zijn hoofd. ‘Pas als ik die plekken op zijn handen zie en kan voelen in zijn zij, pas dan zal ik geloven dat het Jezus is. Want dat zijn de plekken waar ze hem pijn hebben gedaan.’ Een week later, op de achtste dag, zijn de leerlingen weer bij elkaar. Ook Thomas is erbij. Weer hebben ze de ramen en de deuren goed dichtgedaan, want bang zijn ze nog steeds. En weer komt Jezus in hun midden met de woorden: ‘Ik wens jullie vrede!’ Dan gaat Jezus naar Thomas toe. Hij pakt de hand van Thomas en laat hem voelen in zijn zij en aan zijn handen. Hij zegt: ‘Thomas, geloof het maar!’ Thomas zegt: ‘Mijn Heer, mijn God!’ Jezus zegt: ‘Jij hebt mij gezien en daarom geloof je. Gelukkig zijn die mensen die geloven, ook al hebben ze mij niet gezien!’ Jezus heeft nog veel meer wonderen aan zijn leerlingen laten zien, die niet allemaal opgeschreven zijn. Maar dit staat er wel, zodat jij en ik het – net als Thomas – mogen geloven. Jolanda van der Marel
Weetje
In de Griekse tekst staat letterlijk dat Jezus op de achtste dag aan zijn leerlingen verschijnt. Volgens de joodse traditie zal de Messias komen op de achtste dag. De achtste dag wordt ook gezien als ‘de nieuwe schepping’, ‘de nieuwe dag’.
To do
Noem samen de gedachten en beelden die bij je opkomen als je het hebt over een nieuwe schepping en nieuwe dag.
24 april t/m 5 juni 2022 | Kind op Zondag
5
De achtste dag 24 april 2022 Bijbel: Johannes 20:19-31
6
Kind op Zondag | 24 april t/m 5 juni 2022
Kijk bij Vieren voor uitleg bij dit werkblad
Kijk bij Vieren voor uitleg bij dit werkblad
Volgende periode Wat zullen we doen? Materiaal voor de zondagen 12 juni t/m 17 juli 2022
No 7 Jaargang 90
– Verhalen uit Ruth en Lucas
Wat zullen we doen? – Verhalen uit Ruth en Lucas
12 juni t/m 17 juli 2022
KIND
OP ZONDAG
www.kindopzondag.nl
Nog geen abonnee van Kind op Zondag, maar wel geïnteresseerd?
Kijk op
www.kindopzondag.nl No 2 Jaargang
89
Het
ws beste nieu vent en
t voor ad
- Projec
voor de mogelijkheden!
20
kerst 20
ber 2020 29 novemuari 2021 t/m 3 jan
No 5 Jaargang
No 4 Jaargang 89
KIND
No 3 Jaargang 89
10 januari t/m 14 februari 2021
21 februari t/m 4 april 2021
89
Wat zie je
aan me?
- Verhalen over de - Heme lvaart en opgestane He er Pinkstere n
11 april t/m 23 mei 20 21
Levensweg en Pasen - Project Veertigdagentijd naar Pasen - Verhalen over Jezus’ weg
Volg je mij? - Verhalen uit Marc
us
No 6
DAG OP ZON ndag.nl
opzo www.kind
Jaargang 89
KIND OP ZONDAG www.kindopzondag
.nl
ien?
Heb jij het ook gez – Verhalen uit
het evangelie van
30 mei t/m 2021 29 augustus
KIND OP ZONDAG www.kindopzondag.nl
KIND
OP ZON DAG www.kind opzo
ndag.nl
KIND OP ZONDAG ag.nl
www.kindopzond
Johannes