N 5 o
Jaargang 87
28 april t/m 9 juni 2019
Weet je nog? - Verhalen uit Lucas en Johannes - Tussen Pasen en Pinksteren
KIND OP ZONDAG www.kindopzondag.nl
Van de redactie
Colofon
KIND OP ZONDAG Voorbereidingsteam Kind op Zondag
Neeltje Rietveld, Amersfoort
Hanna Holwerda-de Jong
Sytze de Vries, Schalkwijk
Jolanda van der Marel-Krikke
Petra Vossegat-de Bruin,
Iris Stekelenburg-van Halem Irma Visser
Hoofdredacteur Drs. Erik Idema
Redacteur werkbladen Irma Visser
Harm Siebesma, Westervoort
Zoetermeer Mattijs Weegenaar, Amersfoort Judith van de Wetering, Amersfoort Marleen Wijdeveld, Haarlem Maartje Wildeman, Nijemirdum
Illustraties
Vieren in de kerk wordt ook wel liturgie genoemd. Dat betekent ‘eredienst’, dienst aan de Eeuwige. De liturgie wordt wel omschreven als een heilig spel. Het is groter dan wijzelf. De liturgie kan ons bij de hand nemen en dingen vertellen die we misschien niet zelf zouden bedenken. In deze weken tussen Pasen en Pinksteren vertelt de liturgie een verhaal. Ze neemt ons mee naar de dagen tussen de opstanding, de hemelvaart de komst van de heilige Geest. In deze dagen verscheen Jezus aan zijn leerlingen – net als vroeger en toch ook heel anders. Hoe hebben de leerlingen dit ervaren? Misschien hebben ze wel teruggedacht aan wat Jezus vóór Pasen verteld had, suggereert de liturgie. In ieder geval is dat wat wij deze weken doen: we lezen evangelieteksten van vóór Pasen. Teksten waarin Jezus vertelt over vertrouwen, hoop en nabijheid. Door die teksten tussen Pasen en Pinksteren te laten klinken, horen we Jezus zelf spreken. ‘Weet je nog?’ kunnen we tegen elkaar zeggen. ‘Weet je nog? Zó was het toen Jezus op aarde rondliep. En zo zál het zijn, want zijn verhaal is niet voorbij.’ In de vertellingen voor deze periode laten we regelmatig doorklinken dat het verhalen zijn waarmee Jezus’ leerlingen elkaar vertelden over wat Jezus gezegd en gedaan had. Niet alleen als mooie herinneringen, maar ook als belofte voor de toekomst. Dit komt ook naar voren in een nieuw lied dat we voor deze weken gemaakt hebben. U vindt het lied op bladzijde 4. Misschien is het mooi om dit lied elke week te zingen, zodat de doorgaande lijn in de verhalen benadrukt wordt.
ABC Redactie, Culemborg
Kleur in de Kerk (Kwintessens)
Graag wijs ik u ook op een belangrijke praktische verandering in Kind op Zondag: vanaf de volgende jaargang zal het materiaal ook digitaal beschikbaar zijn voor de abonnees. Op bladzijde 2-3 leest u hier meer over.
Uitgever
Muzieknotaties
Ik wens u veel plezier en inspiratie op weg naar Pinksteren!
Erik Idema
Gerard van Amstel
Met bijdragen van
Ontwerp
Tim van Beek, Kesteren
Ester Eijkmans,
Cora Berghout, Zwijndrecht
www.estereijkmans.nl
Bureauredactie
Marjoke Eikelenboom, Steenwijk
Dreamstime (cover) Iris Boter en illustraties uit
Arianne Geudeke, Wilnis
Realisatie
Marjan van Hal, Nijeveen
Opmaak: Sabine van Winsen,
Hanna Holwerda-de Jong, Hilversum Jolanda van der Marel-Krikke,
Met vriendelijke groet, Erik Idema, Hoofdredacteur Kind op Zondag
ABONNEMENTEN
Hilversum Drukwerk: Vellendrukkerij BDU – Barneveld
Connie de Peuter, Noordwijk
Abonnees betalen met ingang van 1 september 2018
Dit tijdschrift is voor visueel gehandicapten
€ 114,00 per jaar. Abonnementen kunnen elke
verkrijgbaar bij Dedicon, lectuur en informatie
maand ingaan. Losse nummers kosten € 22,50. Het
voor mensen met een leeshandicap, Molenpad 2,
abonnementsjaar loopt van 1 september tot en met
1016 GM Amsterdam, tel. 0486 – 486 178,
31 augustus. Opzeggingen dienen vóór 1 juni
www.dedicon.nl
schriftelijk te geschieden. Advertenties van derden worden onafhankelijk van Staffelkorting bij meer abonnementen
de redactie geredigeerd. Niets uit deze uitgave mag
Voor de voorwaarden om in aanmerking te komen
worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
voor de staffelkorting kunt u contact opnemen
door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke
met de abonnementenadministratie. Let op:
andere wijze dan ook, zonder voorafgaande
staffelkorting kan alleen ingaan bij de aanvang van
toestemming van de uitgever.
de nieuwe jaargang. Opgave vóór 1 juni. Kwintessens is bereikbaar van maandag tot en De staffel is als volgt:
met vrijdag van 8.30 uur tot 17.00 uur.
– ieder 2e abonnement € 108,90
Het telefoonnummer van Kwintessens is
– ieder 3e en 4e abonnement € 103,50
033 - 460 1943.
Kwintessens
– ieder 5e t/m 9e abonnement € 100,50
Postbus 1492, 3800 BL Amersfoort
– ieder 10e abonnement en meer € 93,30
Telefoon: 033 – 460 1943 E-mail: info@kwintessens.nl
De abonnementenadministratie is bereikbaar
Bezoekadres: Berkenweg 11, Amersfoort
tijdens kantooruren via telefoonnummer
Internet: www.kindopzondag.nl
033 – 460 1943, of per email:
IBAN: NL39 INGB0000192930 t.n.v. Kwintessens
abonnementen@kwintessens.nl.
Kwintessens levert bijdragen aan de geloofsopvoeding in de kerk, op school en thuis.
KIND OP ZONDAG • JAARGANG 87, NR. 5
ISSN: 0023 • 1444
In deze periode
Eenvoudig vieren, zie blz. 12, 38 en 51. Vieren met jongeren, zie blz. 10, 23, 35 en 49.
05
25
39
In de war
Laat het maar zien!
Wie ziet het?
Jezus is gestorven en begraven, maar zijn graf is leeg. De Emmaüsgangers zijn zo druk in gesprek, dat ze niet merken dat Jezus met hen mee loopt. Pas tijdens de maaltijd ontdekken ze wie die wonderlijke man is, die de hele tijd met hen mee gelopen heeft.
In het verhaal voor de jongste kinderen vragen Petrus en Johannes zich af of het verhaal nog verder gaat na Jezus’ dood en opstanding. In het verhaal voor de oudste kinderen hebben de leerlingen het erover wat Jezus als opdracht heeft meegegeven.
Deze zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren heet ook wel ‘wezenzondag’. Jezus’ leerlingen blikken terug en zeggen tegen elkaar: ‘Weet je nog wat hij gezegd heeft? Hij zou ons nooit alleen achter laten. Hij zou de Geest van de waarheid sturen.’
13
30
44
Veranderen
Geloof in vrede
Woorden
Jezus verschijnt aan zijn leerlingen. Niet als een geest, maar als een mens. Je kunt hem aanraken en hij eet een visje. Alsof er niets veranderd is. Vandaag vieren we ook bevrijdingsdag.
De leerlingen van Jezus zitten bij elkaar en denken terug aan wat hij hun leerde over vrede en over de Geest. Als je de woorden van Jezus verder vertelt, is het verhaal nog lang niet afgelopen!
De leerlingen van Jezus zitten bij elkaar. Kleine vlammetje blijven hangen boven hun hoofd. Ze zetten ramen en deuren open. Met harde stem praten ze. De mensen kijken op. Iedereen hoort precies wat er wordt gezegd. Ook al komen ze allemaal ergens anders vandaan en spreken ze een andere taal.
| Zondag 28 april 2019 | Lucas 24:13-35
| Zondag 5 mei 2019 | Lucas 24:35-48
18
| Zondag 12 mei 2019 | Johannes 10:22-30
| Zondag 19 mei 2019 | Johannes 13:31-35
| Zondag 26 mei 2019 | Johannes 14:23-29
37
| Hemelvaart | 30 mei 2019 Lucas 24:49-53 Zegen Vandaag lezen we het verhaal van de verschijning van Jezus aan zijn vrienden en zijn hemelvaart. Jezus zegent zijn vrienden en vriendinnen als hij wordt opgenomen in de hemel en zegt: ‘Je bent niet alleen!’
| Zondag 2 juni 2019 | Johannes 14:15-21
| Pinksteren, 9 juni 2019 | Handelingen 2:1-11
52
| Krabbelviering | Handelingen 2:1-11
Pinksterfeest Het pinksterverhaal voor de allerkleinsten. Met liedjes, knutselwerkjes en een gebedje.
Schapen Deze zondag lezen we een verhaal over geloof en ongeloof. Mensen vragen aan Jezus of hij de Messias is, terwijl ze het antwoord op die vraag al lang hebben kunnen horen. De vraag is of ze het willen geloven.
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
1
Kind op Zondag (ook) digitaal! Vanaf jaargang 2019-2020 zal de verschijningsvorm van Kind op Zondag veranderen. Naast de papieren versie is het materiaal dan ook digitaal beschikbaar voor de abonnees. Hoe gaat het in zijn werk? De papieren exemplaren van Kind op Zondag blijven komende jaargang verschijnen in zes edities, die horen bij een periode van het kerkelijk jaar. De website biedt steeds materiaal voor twee zondagen: de eerstvolgende zondag en de zondag daarna. Wie verder vooruit wil kijken kan het papieren exemplaar raadplegen of het periode-overzicht op de website. Voor de toegang tot het materiaal kunt u vanaf half augustus een account aanmaken op de website, waarbij u ook aangeeft namens welke kerk of instantie u inlogt. Instructies hierover ontvangt u in de zomer en vindt u vanaf half augustus op de website.
‘Kan ik ook alleen de digitale toegang krijgen?’
Met ingang van september 2019 gaat Kind op Zondag over op een nieuwe verschijningsvorm. Naast de gedrukte magazines zal het materiaal dan ook digitaal beschikbaar worden gesteld aan de abonnees!
Voor de komende jaargang kiezen we voor een mengvorm van papieren en digitale verschijning. Het is voor jaargang 20192020 niet mogelijk uw papieren abonnement stop te zetten en alleen toegang te krijgen tot de besloten website. Dit heeft ermee te maken dat de administratie en facturatie van het abonnement gebonden is aan de verzendadressen. Voor de jaren ná de komende jaargang streven we ernaar dat u ook een volledig digitaal abonnement kunt nemen.
Praktische voordelen Digitale verspreiding heeft een aantal voordelen voor u als abonnee. In veel kerken is het gebruikelijk dat exemplaren van het blad worden doorgegeven binnen de kindernevendienstgroep. Dat is onhandig en leidt soms tot problemen. Daarom zorgen we ervoor dat elke vrijwilliger thuis bij het materiaal kan. Kind op Zondag is bedoeld als inspiratiebron en wordt op verschillende manieren gebruikt. Niet iedereen gebruikt alle onderdelen van het blad en mensen maken vaak eigen keuzes in de uitwerking. Digitale verspreiding zorgt ervoor dat u het materiaal makkelijker kunt aanpassen, bijvoorbeeld door opmerkingen in de pdf ’s te plaatsen. Daarnaast kan digitale verspreiding beter voor het milieu zijn, als u niet alles print/kopieert maar het materiaal vanaf een tablet of telefoon gebruikt.
2
Kind op Zondag | 28 april t/m 9 juni 2019
Kind g a d n o Z op l digit aa
Kosten
Toekomst
Voor de digitale verspreiding brengen wij komende jaargang geen extra kosten in rekening. U krijgt deze service er volgend jaar dus gratis bij. Elke vorm van digitale verspreiding is gevoelig voor misbruik, bijvoorbeeld doordat mensen inlogcodes delen met nietabonnees uit andere kerken. We doen daarom een beroep op uw eerlijkheid. Kind op Zondag ontvangt geen subsidie of andere financiĂŤle ondersteuning vanuit de landelijke kerk, de kosten voor het maken van de methode moeten bestreden worden met de abonnementsgelden. Met enig kunst- en vliegwerk lukt dat elk jaar en dat willen we graag zo houden!
In de komende jaren zal Kind op Zondag veranderen; niet alleen in de verschijningsvorm, maar ook inhoudelijk. De veranderende kerkelijke praktijk vraagt om nieuwe ideeĂŤn rondom het vieren met kinderen. Uiteraard kunnen we uw input daarbij goed gebruiken. De komende jaargang zullen we u dan ook op verschillende manieren betrekken bij de vernieuwingen. Kind op Zondag staat voor plezier in het vertellen van verhalen, zorgvuldige omgang met de Bijbelse teksten en een liturgie die open staat voor kleine en grote mensen. Daar blijven we ook de komende jaren met veel energie aan werken!
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
3
Weet je nog? Lied
Na Pasen heeft Jezus soms even een teken van leven aan mensen gegeven. Maar als dat voorbij was, klonk toch weer de vraag: Hoe zien wij hem nog vandaag? Weet jij nog wat hij zei? Weet jij nog wat hij deed? Hij was voor jou en mij een vriend en een profeet. Vertel aan elkaar wat je hoorde. Vertel het met mooie en vrolijke woorden. Vertel van zijn liefde, zijn trouw en geloof, want zo geeft hij nieuwe hoop. Weet jij nog wat hij zei? Weet jij nog wat hij deed? Hij is voor jou en mij een vriend en een profeet. Tekst: Erik Idema Muziek: Gerard van Amstel Kijk op www.kindopzondag.nl voor de bladmuziek en ingezongen versie van dit lied.
4
Kind op Zondag | 28 april t/m 9 juni 2019
28 april 2019
Voorbereiden In de war
28 april 2019
Lucas 24:13-35
Op weg naar Emmaüs Twee leerlingen zijn op weg naar Emmaüs. Wie zijn die twee? Kleopas wordt bij zijn naam genoemd. Wie is zijn metgezel? Rembrandt schildert de apostel Petrus als metgezel. Of was het de vrouw van Kleopas, ook een leerling van Jezus? We weten het niet. Emmaüs ligt zo’n 11 km van Jeruzalem vandaan, zestig stadie ver. Het tweetal is niet zomaar een eindje aan het wandelen. Ze keren zich af van een moordlustige stad. Zij zijn als het ware op de vlucht om zover mogelijk van Jeruzalem vandaan te komen. De stad waar hun Meester is omgebracht, de mens van wie ze hoopten dat hij Israël zou bevrijden. En het is niet door een ongelukkig toeval dat Jezus gedood is, maar door officiële rechtsspraak.
Een vertroebelde blik Emmaüs zou kunnen staan voor Niemandsland, Nergenshuizen, een weg zonder doel, naar het niets. Dat de twee met elkaar in gesprek zijn, is nog heel wat. Verdriet, verbijstering kan gemakkelijk een mens dichtslaan. De twee praten onophoudelijk over wat er is gebeurd. Maar dan loopt er plots iemand naast hen en die vraagt waarover ze praten? Het is Jezus maar ze herkennen hem niet want hun blik werd vertroebeld. Er waren blijkbaar ervaringen, die zo diep in hun ziel stonden geprent, dat ze daardoor niet konden zien wat aan de orde was. Het is een overbekende en heel menselijke reactie na een traumatische ervaring: jezelf terugtrekken in je verdriet, in je teleurstelling, in je ontgoocheling. Weggaan van die plek waar je hoop lag, de deur achter je sluiten.
Teleurgesteld
de enige vreemdeling die niet weet wat er in Jeruzalem is gebeurd deze dagen? Iedereen weet toch wat er in Jeruzalem is gebeurd?’ En ze vertellen hem wat er met Jezus van Nazaret is gebeurd. Een machtig profeet in woord en daad in de ogen van God en van het hele volk. Maar de hogepriesters en leiders hebben hem ter dood laten veroordelen en laten kruisigen. Ze vertellen over de hoop die ze op hem gevestigd hadden, hun teleurstelling over wat er met hem is gebeurd en hun verwarring over het gegeven dat vrouwen het graf leeg vonden en dat er engelen aan hen verschenen waren die zeiden dat Jezus leeft. Kleopas en zijn reisgenoot geven aan hier ten zeerste aan te twijfelen. Hun teleurstelling en verdriet kan zich openen onder Jezus’ belangstelling en medeleven. Hun teleurstelling en verdriet mogen aan het licht komen en zo minder duister en minder zwaar worden, wellicht.
Traag van begrip Maar dan komt er iets verrassends. De vreemdeling zegt niet: ‘O wat verschrikkelijk erg allemaal dat dit is gebeurd.’ Hij zegt: ‘Jullie zijn beperkt van verstand en traag van begrip!’ Het zijn forse woorden. Het zal je maar gezegd worden! En Hij legt uit vanuit de Schriften hoe de Messias moet lijden om zijn glorie binnen te gaan. En hij begon bij Mozes en de Profeten. Mozes, die het volk bevrijdde uit Egypte en door de woestijn leidde. Abraham werd geroepen, Jozef uit de put gehaald, Jona uit de vis, Daniel uit de leeuwenkuil. De Ballingen uit hun ballingschap… Zou deze bevrijdende God dan nu ineens het werk van zijn handen loslaten? Zou deze Vader zich niet over zijn geliefde zoon ontfermen?
Gastvrijheid Ze naderen intussen het dorp waarheen ze op weg waren. Jezus doet alsof hij verder wil reizen maar ze dringen er sterk bij hem op aan om te blijven ‘want het is bijna avond en de dag loopt ten einde.’ Nu doen ze, wat in de traditie van de woestijngodsdiensten – jodendom, vroeg christendom en islam – de heiligste deugd is: gastvrijheid. Zo nodigde Abraham ooit drie reizigers aan tafel in de schaduw van een boom, en bemerkte, dat hij daarmee de Eeuwige zelf aan tafel genodigd had. En dat bood toekomst, waar voor hen geen toekomst was, want Abraham en Sara waren oud en zonder kinderen. Maar ze zouden een zoon krijgen.
Ogen worden geopend Als ze aan tafel aanliggen, wordt Jezus van gast gastheer. Aan tafel neemt Hij het brood, zegent en breekt het en geeft het hen. Geloven is eten en drinken. De waarheid van het geloof toont zich in het gebaar, van geven en ontvangen, van breken en delen. Zo heeft Jezus het zo vaak voorgedaan. Door dat gebaar van breken en delen, worden hun ogen geopend en ze herkennen Jezus. Maar tegelijk wordt hij onttrokken aan hun blik. Ze kunnen hem niet vasthouden, vastleggen. Dan pas worden zij zich bewust van hun kloppende en brandende hart tijdens de wandeling, toen hij met hen de verhalen uit de Schrift doornam en uitlegde. En ze staan op en gaan meteen terug naar Jeruzalem. Daar treffen ze de elf en de anderen aan die van Jezus’ opwekking getuigen. En de Emmaüsgangers vertellen wat zij hebben meegemaakt. Hoe Jezus zich kenbaar maakte door het breken van het brood. Marjan van Hal
Ze waren dan ook somber gestemd, zoals er staat. Kleopas zegt dan: ‘Bent u dan
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
5
28 april 2019
Lezen en zingen In de war
28 april 2019
Lucas 24:13-35
Tweede zondag van Pasen C-jaar
6
Kind op Zondag | 28 april t/m 9 juni 2019
Lezing uit het Oude Testament
Genesis 28:10-22
Antwoordpsalm
111 (150)
Epistellezing
Openbaring 1:12b-20
Lezing uit het Evangelie
Lucas 24:13-35
28 april 2019
Vieren In de war
28 april 2019
Lucas 24:13-35
Viertafel: De kleur in deze periode is wit. Op de viertafel ligt een kaars, een (kinder) Bijbel, een collectemand en deze week een breekbrood.
Gesprek Laat de kinderen een breekbrood zien. Hebben ze thuis ook wel eens zo’n brood? Je kunt het gemakkelijk in stukken breken en delen. Terwijl u vertelt, doet u dit ook. In de kerk wordt ook wel eens brood in stukken gebroken en gedeeld. Wanneer? Aan wie denken we als we het brood delen? Weten de kinderen het verhaal nog van Jezus die samen met zijn vrienden ging eten en brood deelde? Weten de kinderen het verhaal nog van Jezus die met heel veel mensen brood ging delen? Vandaag horen de kinderen nog een verhaal over Jezus die brood deelt.
b
Voorlezen
Harrie Geelen maakte het boek Toen Sjoerd naar de dierentuin ging…. (Uitgeverij Querido). Sjoerd gaat met zijn driewieler, een vlieger, een knikker en een katapult naar de dierentuin. Daar ruilt hij zijn spullen voor een slurf, een gewei en een krokodillenstaart. Zal zijn moeder hem nog herkennen als hij thuiskomt? Gelukkig heeft hij zijn knikker nog.
m
In Zingend geloven, deel 7 (Uitgeverij Boekencentrum) staat het lied ‘Komt, zingt nu met elkaar’. Komt, zingt nu met elkaar het liedje van de wandelaar die bij ons kwam op onze tocht en met ons ’t geheim der profeten zocht. Halleluja! Hij is met ons naar huis gegaan en lag aan onze tafel aan en bij het breken van het brood herkenden wij onze disgenoot. Halleluja! Liedboek 646
Werkblad en tips
o
Bidden God, Pasen is zo’n bijzonder feest, we kunnen het eigenlijk niet begrijpen: Jezus die dood was, mocht weer leven. Zijn vrienden raakten ervan in de war en wij eerlijk gezegd ook. God we kunnen het misschien niet begrijpen met ons hoofd, maar wilt U ons helpen het wel te geloven met ons hart: Jezus leeft, ook nu nog. Hij wil met ons mee gaan waar wij ook heen gaan Dank U wel daarvoor. Amen Cora Berghout
Het tijdschrift Kleur in de Kerk biedt werkbladen bij de verhalen in Kind op Zondag. Twee mensen uit Jeruzalem, onderweg naar Emmaüs, zijn danig in de war. Op het werkblad dwarrelen kaartjes met fragmenten van de tekst van dit Bijbelverhaal. De kinderen ontwarren ze en leggen ze in de goede volgorde onder elkaar. Er ontstaat een zin die klaarheid brengt: Opeens zagen ze Jezus.
Zingen of zeggen
De Heer is onze reisgenoot, Hij die ons zijn gezelschap bood en sprekend over kruis en graf geduldig tekst en uitleg gaf. De avond daalt, blijf bij ons Heer! Hij zet zich aan de tafel neer en breekt het brood en schenkt de wijn, die gast, het moet de gastheer zijn!
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
7
28 april 2019
Vertellen In de war
28 april 2019
Lucas 24:13-35
Vertelling 4–7 jaar
Werkvormen 4-7 jaar
Jezus breekt het brood
Wanneer u een vaste volgorde heeft bij de kindernevendienst gooit u die vandaag een beetje in de war. U begint bijvoorbeeld gelijk met het verhaal zonder de kaars aan te steken. Of u begint met geld op halen en met drinken inschenken. Of u begint met het noemen van de namen van de kinderen maar haalt ze helemaal door elkaar. Kortom: u bent vandaag een beetje in de war.
‘Nu snap ik er helemaal niks meer van’, zegt Kleopas. Hij loopt met zijn vriend langs de weg. Ze waren deze week in Jeruzalem, vanwege het feest. En nu moeten ze terug naar het stadje Emmaüs. Er loopt ook iemand een eindje achter hen. Die gaat dezelfde kant op, maar daar letten ze niet op. Ze zijn te druk aan het praten. ‘Snap jij er wat van?’ vraag Kleopas aan zijn vriend. ‘Je bedoelt, wat die vrouwen vertellen?’ ‘Ja’, zegt Kleopas, ‘Wat een raar verhaal hadden die. Dat ze bij het graf van Jezus waren. En dat het open stond en dat het leeg was. En dat ze met engelen hebben gepraat. Dat die zeiden Jezus niet meer dood is, dat hij is opgestaan. Volgens mij zijn ze gewoon heel erg in de war. Want dat kan toch niet waar zijn? We hebben toch zelf gezien dat hij dood is?’ De man die zonet nog achter hen liep, is nu naast hen komen lopen. ‘Waarover zijn jullie aan het praten?’ vraagt hij. Het is Jezus, maar ze herkennen hem niet. ‘Hebt u niet gehoord wat er allemaal gebeurd is in Jeruzalem?’ zegt Kleopas. En hij vertelt waarover ze praten. ‘Waarom geloven jullie die vrouwen niet?’ zegt Jezus, ‘En waarom geloven jullie niet wat de profeten allemaal hebben gezegd, al eeuwen geleden?’ En Jezus begint daarover te vertellen. Hij is nog niet uitverteld als ze al in Emmaüs aankomen. ‘Blijf bij ons, dan kunnen we nog verder praten’, zegt Kleopas. ‘Ja, kijk, het wordt al avond’, zegt zijn vriend, ‘blijf in ieder geval om wat te eten.’ ‘Dat is goed.’ zegt Jezus. ‘Welkom in ons huis, we zullen gauw eten voor eten zorgen’, zeggen ze en ze zetten vlug wat te eten op tafel. Jezus zegent het brood, hij breekt het in stukken en hij geeft het aan Kleopas en zijn vriend. Op dat moment herkennen ze hem opeens. En meteen daarna is hij er niet meer. Ze zitten met z’n tweeën, met in hun hand het stuk brood dat ze net hebben gekregen. ‘Hij was het echt’, zegt Kleopas. ‘Onderweg, toen hij ons dingen uitlegde, had ik al datzelfde gevoel. Alsof mijn hart in brand stond, zo gelukkig was ik. Het begint buiten al donker te worden, maar toch staan ze op. Ze trekken hun jas weer aan en meteen gaan ze terug naar Jeruzalem. Want dit moeten de andere leerlingen van Jezus weten. Dit nieuws kan niet tot morgen wachten. Harm Siebesma
8
Kind op Zondag | 28 april t/m 9 juni 2019
Gesprek: U bent vandaag wat in de war. Maar zijn de kinderen ook wel eens een beetje in de war? Als je in de war bent, dan doe je de dingen verkeerd. Je trekt je schoenen aan de verkeerde voet aan, je doet je knopen verkeerd dicht…. Soms ben je zelf niet in de war, maar raak je in de war, omdat er dingen anders gaan dan anders. Waardoor raken de kinderen wel eens in de war: bijvoorbeeld: er is opeens een andere juf op school; ze hebben een broertje of zusje gekregen waardoor het thuis anders gaat; mama is ziek… In het verhaal van vandaag horen we van twee mensen die aan het wandelen zijn. Dan komt er iemand bij hen lopen waardoor ze een beetje in de war raken. Luister maar.
l
Spel: Het spel ‘Tik, tik, wie ben ik’ past bij het verhaal van vandaag. Een ander idee: u laat de kinderen door de zaal wandelen. Als u zegt: ‘twee’, gaan de kinderen snel bij een ander staan en lopen ze samen verder. Als u roept: drie, maken ze een drietal en lopen ze daarna met z’n drietjes verder. U kunt zelf even meelopen wanneer een kind alleen over blijft.
p
o
Tekenen: De kinderen tekenen een hele lange lijn op papier: met ronde, rechte, hoekige stukken en helemaal door elkaar. Eventueel laat u eerst een voorbeeld zien van een lange draad die helemaal door de war geraakt is. Nu gaan ze er toch een mooie tekening van maken door de vakjes die ontstaan zijn, in te kleuren, met wasco bijvoorbeeld. Of ze gaan op zoek naar figuurtjes die ze zien in de tekening en kleuren die in.
Gesprek: Soms ben je een beetje in de war, soms raak je een beetje in de war. Je komt bijvoorbeeld thuis uit school en je opa en oma zijn er in plaats van je ouders; of je hoeft niet naar de buitenschoolse opvang omdat je vader en moeder je op komen halen. Hoe komt het dat je dan een beetje in de war raakt? Wie weet er zelf een voorbeeld, dat je in de war raakte? Vorige week zondag werd Pasen gevierd. Wie zouden er toen in de war geraakt zijn? Waardoor raakten ze in de war? Zou jij in de war geraakt zijn als je een van de vrienden van Jezus was? Vandaag horen we ook een verhaal van mensen die iets meemaken wat ze niet verwacht hadden.
l
Spel: 1. Laat de kinderen in groepjes door middel van een tableau vivant (levend schilderij) uitbeelden wat zij het belangrijkste van het verhaal vinden. 2. Jezus was te herkennen aan het breken van het brood. Laat de kinderen op een briefje een aantal dingen opschrijven over zichzelf, waaraan zij te herkennen zijn: sport, hobby’s, lekkerste eten, lievelingsvak op school… Verzamel de briefjes en lees daarna de briefjes voor. Weten de kinderen wie er bedoeld wordt?
p
o l
Tekenen: De kinderen kunnen deze spelopdracht ook tekenen. Misschien zijn ze te herkennen aan hun bril, hun sproeten, het keepen bij voetbal, het zwemmen enzovoort.
11-12 jaar
28 april 2019
8-10 jaar
Vertelling 8–12 jaar Op weg naar Emmaüs Twee mensen lopen vanuit Jeruzalem naar het dorp Emmaüs. Het is geen lange weg, maar wel een steile. Je moet goed uitkijken waar je loopt. Toch lijken deze mensen helemaal niet zo goed uit te kijken. Ze zijn druk met elkaar in gesprek. Ze maken grootse gebaren met hun handen. Het lijkt alsof ze verbaasd zijn. Alsof ze niets snappen van wat de ander zegt. Deze twee mensen zijn leerlingen van Jezus. Ze hebben geluisterd naar Jezus’ verhalen. Vaak zijn ze met hem mee opgelopen naar nieuwe plaatsen. Ze hebben gezien dat Jezus aan het kruis hing en stierf. En nou horen ze verhalen over een leeg graf ! ‘Ik kan het gewoon niet begrijpen’, zegt Kleopas. ‘Waar hebben jullie het over?’ klinkt een stem vlak achter hen. Het is Jezus, maar de leerlingen zien dat niet. ‘Weet u dan niet wat er is gebeurd?’ vraagt Kleopas. ‘Iedereen heeft het erover!’ Jezus kijkt de leerlingen aan. ‘Vertel eens!’ In geuren en kleuren vertellen de leerlingen over alles wat er de afgelopen dagen is gebeurd. ‘Wij hadden gehoopt dat Jezus onze bevrijder zou zijn en nu zitten we met een leeg graf. We snappen er niks van!’ Jezus kijkt de mannen verbaasd aan. ‘Snappen jullie het echt niet? Terwijl al zo lang geleden geschreven is over een verlosser die eerst moet lijden! Ik zal het jullie vertellen.’ De verdere weg naar Emmaüs praat Jezus over alle keren dat er geschreven is over die verlosser. Tot ze bij Emmäus aankomen. Het is inmiddels donker geworden. ‘Blijft u bij ons?’ vraagt Kleopas. ‘Het is te donker om verder te reizen. Kom, dan gaan we eten!’ Jezus wil eerst verder reizen, maar de leerlingen blijven aandringen. Totdat Jezus toestemt. Als het eten op tafel staat, pakt Jezus het brood. ‘Dank U, God’, zegt hij, terwijl hij het bood in stukken breekt en aan de leerlingen geeft. Opeens lijkt de waas voor hun ogen te verdwijnen. Ze zien dat die vreemdeling Jezus is. En net zo opeens is Jezus verdwenen. De leerlingen kijken elkaar aan. Ze denken aan alles wat Jezus hen onderweg heeft verteld. En hoe goed het hen deed om die verhalen te horen. Ze staan op en lopen terug naar Jeruzalem. Ze zoeken de elf leerlingen van Jezus op en vertellen alles wat hen is overkomen. Ook de elf leerlingen hebben veel te vertellen. Ze vertellen hoe Jezus zich aan Simon heeft laten zien. Ze blijven maar tegen elkaar zeggen: ‘De Heer is werkelijk uit de dood opgewekt!’
Gesprek: Stel er wordt bij jou aangebeld en Evita Mac-nack (van het Jeugdjournaal) staat bij jou voor de deur. Hoe zou je reageren? Hoe weet je trouwens dat zij het is, waaraan herken je haar? Of er wordt gebeld en het blijkt de koning te zijn… zou je je ogen dan geloven? Of zou je zeker willen weten dat het de koning is? Hoe zou je dat zeker weten? In het verhaal van vandaag zijn twee mensen ook helemaal verrast door ‘het bezoek’ dat ze krijgen. Vragen na afloop van het verhaal: Waardoor waren de twee mensen in het verhaal verrast? Waaraan herkenden ze Jezus? Wat vertelt dit gebaar, het breken van het brood, over Jezus?
Jolanda van der Marel-Krikke
To do: Spel
1. De kinderen staan in een kring. Ze noemen om de beurt hun naam en maken daarbij een gebaar dat bij hen past (bijvoorbeeld doen alsof ze kleuren, een instrument bespelen, op een toetsenbord werken). De andere kinderen herhalen de naam en het gebaar voordat de volgende aan de beurt is. Of speel het als een soort ‘ik ga op reis’. Het eerste kind noemt haar naam en maakt een gebaar, nummer twee herhaalt de naam en het gebaar en noemt dan zijn eigen naam en maakt een gebaar. Nummer drie herhaalt de namen en gebaren van de vorige twee, enzovoort. 2. Laat de kinderen een kleine kring maken. Ze steken allemaal hun handen naar voren en pakken een hand van een ander vast. Niet twee handen van hetzelfde kind. Zo ontstaat er een knoop. Kunnen de kinderen uit de war komen zonder de handen los te laten?
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
9
28 april 2019
Vieren met jongeren In de war
______________________________________________________ Van 12-15 jaar
28 april 2019
Lucas 24:13-35
Als er iets heel bijzonders gebeurt, kun je daarvan in de war raken. Bijvoorbeeld als er opeens iemand voor je neus staat die je nooit had verwacht. Dit overkomt de leerlingen van Jezus. Jezus is gevangen en gedood. Hij is begraven, maar zijn graf is leeg. Daar zijn ze al van in de war. Twee leerlingen zijn daar zo druk over aan het praten, dat ze niet merken dat Jezus zelf met hen mee loopt. Pas bij de maaltijd ontdekken zij wie die man is. Jezus breekt het brood en spreekt een zegengebed uit. En opeens weten zij het: Hij is het! Op hetzelfde moment is hij ook al weer weg. Het is reuze verwarrend maar deze leerlingen raken er niet de weg van kwijt. Ze gaan meteen op weg om de andere leerlingen te vertellen wat hun overkomen is. Wie zijn deze leerlingen? Er wordt van de ene verteld dat hij Kleopas heet, meer informatie wordt er niet gegeven. Wie waren deze man en/of vrouw die kennelijk tot de kring van Jezus behoorden en als een van de eersten de opgestane Jezus ontmoetten? Het wordt niet verteld. Misschien kan het iedereen wel zijn, ook degene die vandaag het verhaal beleeft. Die gedachte wordt in deze ‘Vieren met jongeren’ onderzocht. Hoe zou het zijn als jij nu zelf een van die leerlingen was?
Ontmoeten Opstap
Laat de jongeren na binnenkomst en verwelkoming een cirkel vormen. Nodig hen uit de rechterhand uit te steken en willekeurig een hand vast te grijpen (als het even kan niet die van de buurman- of vrouw). Hetzelfde gebeurt nu met de linkerhand. Als alle handen een hand vasthouden is het de bedoeling de ontstane knoop te ontwarren en weer een cirkel te vormen. Uiteraard zonder elkaar los te laten.
Aansteken kaars Als het goed is, zijn de jongeren weer in een cirkel geëindigd. Ze mogen op de grond gaan zitten en er wordt een kaars in het midden gezet die wordt aangestoken. Daarna gaat er een heel brood rond waar elke jongere een stuk van mag afbreken en dat aan zijn buurman- of vrouw mag geven. Deel met de jongeren, voordat het stuk brood wordt gegeten, hoe bij een ieder thuis de maaltijd begonnen wordt. Met een gebed of wellicht een lied? Of een ander ritueel? Vertel dat in de Bijbeltekst van vandaag Jezus een zegengebed uitspreekt voordat hij het brood breekt. Hebben de jongeren een idee wat voor woorden hierbij uitgesproken zijn?
10
Kind op Zondag | 28 april t/m 9 juni 2019
Ontdekken
Stemmen uit de Bijbel De Bijbellezing Lucas 24:13-15 kan ‘gewoon’ uit de Bijbel gelezen worden in een bij de groep passende vertaling of in een bewerking. Het verhaal staat in bijna alle kinderbijbels. Doe de jongeren voorafgaand aan de lezing het voorstel ernaar te luisteren alsof zij zelf een van die leerlingen zijn waarover het gaat. Leg hen ter verduidelijking het verschil uit aan de hand van een couplet uit een lied over deze Bijbellezing: de ‘Ballade van de Emmaüsgangers’ van Jan van Opbergen. Als dit lied alleen over de Emmaüsgangers zou gaan, zou het als volgt gaan: Zij gaan de weg die velen zijn gegaan moe en verward, verdoofd, terneergeslagen. Zij hadden zo gehoopt op ander nieuws: vrede, bevrijding nog in onze dagen. Maar er staat: Wij gaan de weg die velen zijn gegaan moe en verward, verdoofd, terneergeslagen. Wij hadden zo gehoopt op ander nieuws: vrede, bevrijding nog in onze dagen. Lees dan de Bijbeltekst en vraag aan de jongeren of het verhaal anders binnenkomt wanneer ze zich als het ware ook een leerling wanen?
Ter bezinning Lees het volgende gedicht van Hans Bouma een keer in zijn geheel voor en daarna couplet voor couplet. Nodig bij elk couplet een of twee jongeren uit om dat wat zij horen, uit te beelden met mimiek en lichaamstaal. Gebroken gaan ze weer naar huis, hoe is hun hoop gevlogen, men sloeg hun meester aan het kruis, niets kan de mannen troosten. Terwijl ze spreken met elkaar komt iemand naast hen lopen, ze zien hem niet, ze praten maar, hun wereld is gesloten. ‘Wat is er toch gebeurd’, vraagt hij, de mannen zwijgen somber. ‘U moet hier wel een vreemde zijn’, zegt een van hen verwonderd.
‘O luister’, spreekt hun reisgenoot, ‘heeft u dan nooit gelezen dat de Messias door de dood de weg vindt naar het leven?’ En hij legt alles aan hen uit, de wet en de profeten, al pratend zijn ze bijna thuis, wil hij niet blijven eten? Aan tafel deelt de gast het brood en hij wordt zienderogen de lang beloofde mensenzoon, de mannen – zij geloven.
Werkvormen Maak een keuze uit de onderstaande werkvormen: Alsof je er zelf midden in staat Vraag de jongeren naar hun ervaring tijdens het uitbeelden van de bezinning. Gaf dit ook een gevoel alsof zij zelf midden in het verhaal stonden? Alsof zij als het ware meededen? Of blijven zij zich hoorders van dit verhaal voelen? Emmaüsgangers Vertel dat het Bijbelverhaal van vandaag het ‘verhaal over de Emmaüsgangers’ genoemd wordt vanwege de naam van het dorp waar de twee leerlingen van Jezus naar onderweg zijn. Het is een verhaal dat zeer tot de verbeelding spreekt. Omdat het zo typerend is voor de weg van het geloof. Dat die weg is als een zoektocht, inclusief twijfel en onzekerheid maar met een oervertrouwen dat je die weg niet alleen gaat. Dit verhaal heeft veel kunstenaars tot de verbeelding gesproken. Laat de jongeren naar deze verbeelding zoeken op internet. Dat kunnen schilderijen of tekeningen zijn maar ook gedichten en liederen. Het lied dat gelezen werd als bezinning is er een van. Laat hen kiezen wat hen het meeste aanspreekt en daarover vertellen. Reis-metgezel Vertel dat in dit verhaal Jezus intensief met zijn leerlingen optrekt. Hij is letterlijk met hen op weg en dat is niet de eerste keer. Volgens vele evangelieverhalen is Jezus voortdurend onderweg, op reis. Jezus wordt dan ook wel reis-metgezel genoemd. Iemand die met mensen meetrekt om hen bij te staan op alle wegen die een mens te gaan heeft. Dat kun je ook symbolisch opvatten. Dat je Jezus geestelijk als reis-metgezel ervaart. Vraag of de jongeren iets met dat geloofsbeeld kunnen? Wellicht hebben zij net bij hun zoektocht op internet een schilderij of tekening gevonden die ook dit beeld van Jezus als reis-metgezel uitdrukt. In de war – uit de war Vertel de jongeren dat als er iets heel bijzonders gebeurt, je daarvan in de war kunt raken. Bijvoorbeeld als er opeens iemand voor je neus staat die je nooit had verwacht. Dat kan een prachtige verrassing zijn, waar je tegelijkertijd van in de
war bent. Verliefd zijn kan ook zo’n dubbel gevoel geven. Vraag aan de jongeren of zij dit wel eens meegemaakt hebben. Van een mooie ervaring en/of een bijzonder gevoel tegelijkertijd in de war te raken. En wat kun je dan weer doen om ‘uit de war’ te komen of moet je juist niets doen? Verwijs naar de oefening aan het begin. ‘Uit de war of uit de knoop’ komen gaat niet zomaar. Dat heeft soms tijd, inzet en doorzettingsvermogen nodig. En vertrouwen. Herkennen de jongeren dit ook? Avondmaal Al die tijd dat Jezus met hen meeloopt, herkennen deze leerlingen hem niet. Maar aan tafel worden hun ogen geopend; wanneer Jezus het zegengebed over het brood spreekt en het breekt. Lees vanwege die gewaarwording Lucas 22:14-20. Vraag daarna waar volgens de jongeren nou precies de link zit tussen het breken van het brood en de herkenning van Jezus daarin. Vraag vervolgens naar hun beleving van het avondmaal bij hen in de kerk. Reis- en tafelgenoten Gastvrijheid speelt een grote rol in het verhaal over de Emmaüsgangers. Onderweg, tijdens de reis door het contact met een vreemde niet uit de weg te gaan. En daarna door samen de maaltijd te gebruiken. Vraag aan de jongeren of hen dit ook wel eens overkomen is, dat zij onverwacht met een onbekend persoon een tijdje optrokken. Of de maaltijd deelden met mensen die ze daarvoor nog nooit eerder gezien hadden.
Op weg gaan Vertel dat zoals Jezus een zegengebed uitspreekt over het brood, hij mensen ook zegende en dat mensen dit vandaag de dag nog steeds doen. Daarmee wordt de boodschap meegegeven dat je waar je ook gaat of staat je niet alleen bent. Geef de jongeren de volgende zegenbede mee. Er kan ook naar geluisterd en zelfs meegezongen worden (zie www.kindopzondag.nl). Het is wellicht mooi en passend om in plaats van mij en wij, hen of jou te zeggen of te zingen. Op die manier wordt dit zegengebed meer een zegenwens. Zegen mij op de weg die ik moet gaan. Zegen mij op de plek waar ik zal staan. Zegen mij in alles, wat U van mij verlangt. O God, zegen mij alle dagen lang! Vader, maak mij tot een zegen; ga mij niet voorbij. Regen op mij met uw Geest, Heer, Jezus, kom tot mij als de Bron van leven, die ontspringt, diep in mij. Breng een stroom van zegen, waarin U zelf steeds mooier wordt voor mij. Zegen ons waar we in geloof voor leven. Zegen ons waar we hoop en liefde geven. Zegen om de ander tot zegen te zijn. O God, zegen ons tot in eeuwigheid! Vader, maak ons tot een zegen; hier in de woestijn. Wachtend op uw milde regen, om zelf een bron te zijn. Met een hart vol vrede, zijn wij zegenend nabij. Van uw liefde delend, waarin wij zelf tot bron van zegen zijn. Opwekking 710 Maartje Wildeman
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
11
28 april 2019
En zij vertellen van de dood die Jezus is gestorven, hoe hadden zij in Hem geloofd, zou Hij geen koning worden?
28 april 2019
Eenvoudig vieren
met volwassenen
In de war
28 april 2019
Lucas 24:13-35
Vertelling
Onderweg naar Emmaüs Als je in de war bent dan moet je praten. Praten over wat er gebeurd is, wat je in de war maakt. En de twee mannen die daar nu lopen, daar op de weg van Jeruzalem naar Emmaüs, die zijn echt in de war. En daarom praten ze, en ze praten maar, en ze praten maar. Ze zien niks van de weg waarop ze lopen. En ook niks van de andere mensen die ze tegen komen. Maar ook al praten ze de hele tijd, ze komen er niet uit. Ze blijven in de war. Ze snappen maar niet hoe het allemaal heeft kunnen gebeuren. Dat er zo plotseling een eind is gekomen aan het leven van Jezus. En dan zijn er ook nog allemaal wilde verhalen, van vrouwen die bij zijn graf zijn geweest, en die zeggen dat hij niet dood is, dat hij weer levend is geworden. Maar dat maakt alleen maar dat ze nog meer in de war zijn. Was er maar iemand met wie ze hierover konden praten, want met z’n tweeën komen ze er echt niet uit. Opeens zien ze dat er iemand naast hen loopt. Het is Jezus zelf, maar ze herkennen hem niet. ‘Waarover zijn jullie aan het praten?’ vraagt hij. ‘Weet u niet wat er dit weekend gebeurd is met Jezus?’ zegt een van de twee. ‘Onze leiders hebben ervoor gezorgd dat hij is gedood. En wij hoopten zo dat hij de grote knecht van God zou zijn, waar in de oude boeken van de profeten over geschreven is. Maar nu is hij dood en nu is alles voorbij. Maar sommigen praten erover dat het niet voorbij is, dat hij weer in leven is. We snappen er niks van.’ Jezus zegt: ‘Waarom geloven jullie niet wat er in de oude boeken van de profeten staat? Want daarin staat juist dat dit allemaal zo moest gebeuren.’ En Jezus begint het uit te leggen, al die oude teksten. En die twee mannen, ze praten niet meer, ze luisteren. En hoe langer ze luisteren, hoe duidelijker het wordt. Als ze in Emmaüs aankomen, zijn ze niet meer in de war. ‘We zijn thuis’, zeggen ze, ‘U moet verder, maar het is al avond, het wordt straks donker. Blijf toch bij ons.’ Jezus gaat met hen mee naar binnen. Ze maken eten klaar, en als ze aan tafel zitten, pakt Jezus het brood. Hij zegt de woorden van de zegen voor het eten en hij breekt het brood en deelt het uit.
12
Kind op Zondag | 28 april t/m 9 juni 2019
En op dat moment, opeens, zien ze dat hij het is. Ze herkennen hem. Maar meteen, het volgende moment, zijn ze weer met z’n tweeën. Jezus zien ze niet meer. Ze kijken elkaar aan en zeggen: ‘Dat we hem niet hebben herkend, terwijl hij onderweg met ons praatte, toen hij ons alles uitlegde, toen we zo in de war waren. Kom, we gaan meteen terug naar Jeruzalem. De andere leerlingen zijn vast nog steeds in de war, die moeten dit ook horen.’ En meteen gaan ze weer op weg.
Werkvormen Gesprek: Ben jij wel eens in de war? Zoek samen naar voorbeelden van dingen die gebeuren terwijl je ze helemaal niet verwacht. Wat helpt je als je in de war bent? Een belangrijk moment in het verhaal is het moment dat de twee met Jezus aan tafel zijn. Waarom is dat belangrijk? In de kerk wordt ook het ‘met Jezus aan tafel zijn’ gevierd. Hoe wordt dat gevierd? Spel: 1. Typ op Google-afbeeldingen de zoekopdracht: ‘In de war’ in. Kies wat verschillende afbeeldingen en print die uit. Bespreek met elkaar: wat hebben die plaatjes te maken met ‘in de war zijn’?. Welke van de plaatjes vind jij het meest passen bij ‘in de war zijn’ en waarom? 2. Ze herkenden Jezus aan een gebaar (het breken van het brood). Je kunt om beurten een typerend gebaar van iemand (laten) maken. De anderen raden: wie doet er altijd zo?
l p
Gebed Heer, soms zijn we zo in de war over de dingen die gebeuren dat we niet meer scherp zien en er door worden opgeslokt. Breng dan iemand op onze weg die met ons meeloopt die luistert en de goede dingen zegt en onze ogen opent. Zoals U dat deed bij de twee op weg naar Emmaüs. U, die bent opgestaan en die leeft. Amen Harm Siebesma
Voorbereiden Veranderen
5 mei 2019 5 mei 2019
Lucas 24:35-48
Vrede zij met jullie De Emmaüsgangers zijn nog vol enthousiasme aan het vertellen, over dat vol vuur brandende hart in hun binnenste, over Jezus, die ze herkenden toen hij samen met hen het brood deelde. Ineens was hij verdwenen, maar zij stonden op en gingen terug naar Jeruzalem en nu raken ze er niet over uitgepraat. Is dan toch niet alles rondom Jezus afgelopen? En dan verschijnt Jezus daar in Jeruzalem ineens zelf: Vrede zij met jullie! Woorden die hij wel vaker met hen had gedeeld, zoals in de woorden ‘Ik laat jullie vrede na’ en ‘Mijn vrede geef ik jullie, zoals de wereld die niet geven kan’.
Verschijningen Alle vier de evangelisten besluiten hun verhaal over Jezus’ lijden en dood met een of meerdere vertellingen over zijn verschijning na zijn opstanding. Het verschijnsel is van alle tijden. Niet alleen in de evangeliën, ook heden ten dage leggen mensen er getuigenis van af dat iemand die is overleden in dromen of gezichten weer verschijnt. Maar er is angst en verbijstering, bij deze verschijning, vanwege hun gedachten aan een geestverschijning, een spook, zoals ze die een keer zagen aankomen in de storm op het meer. En toen bleek het ook Jezus te zijn, die zei: ‘Wees niet bang. Ik ben het!’ Ook nu ziet Jezus hun angst en twijfel en hij zegt: ‘Kijk naar mijn handen en voeten, ik ben het zelf. Raak me aan en kijk goed, want een geest heeft geen vlees en beenderen.’ En hij toont hen zijn handen en voeten.
Opstanding is tastbaar Waarom praat Lucas op zo’n lichamelijke, letterlijke wijze over de opstanding van Jezus? De Opgestane is de gekruisigde,
zegt Nico ter Linden. ‘Je kunt zijn wonden nog zien in handen en voeten. Zijn liefde is tastbaar geworden en de Allerhoogste heeft er ja en amen op gezegd. God ontfermt zich over de mens die wonden heeft opgelopen en die door lijden is getekend. Het leven heeft zijn sporen nagelaten, maar dat alles is nu in Gods heerlijkheid opgenomen. Opwekking van het lichaam wil zeggen dat de mens bij God zijn hele geschiedenis terugvindt. In liefde. En het geloof dat van de levenden wordt gevraagd, is het geloof in die liefde.’ Volgens Anselm Grün wil Lucas hier aan de Grieken tonen wat opstanding betekent. Voor de Grieken is het slechts voor te stellen dat de Opgestane nu een geest is, dat de ziel zich van het lichaam heeft gescheiden. Maar opstanding is voor Lucas meer. Het gaat om lichaam en ziel. Met het verwijzen naar de handen en de voeten reageert Lucas op de Platonische filosofie, voor wie de ziel bevrijd moet worden uit de gevangenis van het lichaam. Opstanding is opstanding van het lichaam. Ze schenkt ons handen die bijvoorbeeld kunnen strelen en voeten waarop we staan en onze eigen weg gaan.
Vis Omdat de leerlingen het van vreugde niet kunnen geloven en ze stomverbaasd zijn, vraagt Jezus: ‘Hebben jullie hier iets te eten?’ Ze gaven hem een stuk geroosterde vis. Hij nam het aan en at het voor hun ogen op. Weer heel tastbaar en concreet. Brood en vis. Dit verhaal hoort bij het vorige. In Emmaüs brak Jezus het brood. Hier is er vis. Zoals Jezus in het evangelie met brood en vissen de menigte heeft gespijzigd (Lucas 9:10-17). De vis als het geheime teken van de eerste christenen, het ichtusteken. Ten tijde van de christenvervolgingen. Ook in het
verschijningsverhaal in Johannes 21 is er sprake van vis.
Volgens de Schriften En dan begint Jezus weer over de wet van Mozes, de Profeten en de Psalmen. Ook hier weer een echo van het Emmaüsverhaal, waar de mysterieuze reisgenoot onderweg de Schriften uitlegt aan de leerlingen die somber gestemd uit Jeruzalem komen. Hier wijst Jezus opnieuw op alles wat in de Wet, bij de Profeten en in de Psalmen is geschreven. De hele Schrift komt langs. Het wil zoveel zeggen als, wil je mij begrijpen en mijn boodschap verstaan, dan moet je telkens weer terug naar de teksten, naar die oude verhalen en beloften, naar het verhaal van bevrijding, van uittocht, van Gods blijvende trouw aan het volk van zijn verbond. En hun verstand werd ontvankelijk gemaakt voor het begrijpen van de Schriften. En hij zei tegen hen: ‘Er staat geschreven dat de Messias zal lijden en sterven maar dat hij op de derde dag zal opstaan uit de dood.’
Veranderen Dit evangelie moet verkondigd worden, want alle volken moeten tot inkeer komen. Er zal vergeving zijn, een nieuw begin, verandering. Een nieuwe wereld ligt aan hun voeten en daar mogen ze hard aan gaan werken. ‘Jullie zullen hiervan getuigenis afleggen’, zegt Jezus nog, ‘te beginnen in Jeruzalem’. Dat zijn bijna zijn laatste woorden, zijn testament, de opdracht of de uitnodiging, die hij aan zijn vrienden, aan zijn leerlingen achterlaat. Jullie zullen getuigen zijn van de bevrijdende boodschap, van leven door de dood heen gegaan. Marjan van Hal
28 april t/m 9 juni 2019 | Kind op Zondag
13
Verhalenboek rondom wereldgodsdiensten
Nieuw
Wereld zonder tranen
!
Al zolang er mensen zijn, vertellen ze elkaar verhalen. Dit boek biedt een kennismaking met de rijke traditie van levensbeschouwelijke verhalen uit hindoeïsme, boeddhisme, jodendom, christendom, islam en humanisme. Voorzien van prachtige, sfeervolle illustraties van Mariëlla van de Beek. Voor kinderen vanaf 8 jaar.
€ 1 9, 9
5
Besteln r 0620.B :
www.kwintessens.nl