ESSEN l P L 5
CT VAN
JE RO
JE RO
CT VAN
Way to Learn
Handleiding bij www.waytolearn.nl l project van 5 lessen
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
ESSEN l P 5L
Colofon Š 2017 Kwintessens, Amersfoort www.kwintessens.nl / Con7study, www.con7study.nl Way to Learn is een samenwerkingsproject van Kwintessens en Con7Study, advies en begeleiding in onderwijs, organisatie en IT. Auteurs Pep ten Haken Menga Runneboom Dirk van der Spoel (Hoofdauteur) Henk Stikker Redactie Jeanet Aartsen Nico van der Raad Uitgever Cora Vlaming Vormgeving Richard Feld ISBN 978-90-5788-504-4 Bestelnummer 6548
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Way to Learn Inhoud Inleiding ...................................................................................................................................................................................................... 4 Aansluiting bij de Kerndoelen Primair Onderwijs ............................................................................................................... 6 Gebruikswijzer ........................................................................................................................................................................................ 7 Basislessen 1. Verschillende manieren van leren............................................................................................................................................ 8 2. Way to Learn-test.......................................................................................................................................................................... 10 3. Je vindt ze overal!......................................................................................................................................................................... 12 Vervolglessen variant 1: Kijken naar jezelf 4. Wat moet ik doen om een goede ‌ te zijn?................................................................................................................ 14 5. Werken aan je droombaan...................................................................................................................................................... 16 Vervolglessen variant 2: Met het oog op het VO 4. Interview............................................................................................................................................................................................. 18 5. De elevator pitch............................................................................................................................................................................ 19
Inleiding Way to Learn Project van 5 lessen Met Way to Learn ontdekken kinderen hun eigen leerstijl en talenten. U heeft de keuze uit de volledige methode van 20 lessen of het verkorte project van 5 lessen. In dit katern vindt u de lessen voor het verkorte project. Dit bestaat uit 3 basislessen en 2 vervolglessen. Bij de vervolglessen kunt u kiezen uit twee stromen: Zelfconceptverheldering en Horizonverbreding. Kiest u voor het project WTL-Zelfconceptverheldering (‘Kijken naar jezelf’) dan werkt u met uw leerlingen binnen een periode van ongeveer anderhalve week actief aan het verstevigen van het zelfbeeld van de leerling. Ze krijgen inzicht in hun eigenschappen, talenten en dominante leerstijl. Ook denken ze na over wat deze gegevens betekenen en hoe dat zit bij beroemde mensen. Vanuit deze zelfkennis wordt actief nagedacht over wat de droombaan van de leerling
4
Way to Learn
●
Inleiding
zou kunnen zijn en wat er nodig is om verschillende beroepen goed te kunnen uitoefenen. Het project WTL-Horizonverbreding (‘Met het oog op het VO’) maakt gebruik van dezelfde basis maar is er meer op gericht om na te denken over de brugklas in het VO. Vanuit de opgedane zelfkennis leren kinderen hoe je iemand anders kunt interviewen / bevragen. Welke vragen zijn relevant om te stellen en wat wil je eigenlijk in een bepaalde setting weten van iemand? Daaruit opgedane ervaring zetten de leerlingen ook in om na te denken over zichzelf. Wat is interessant om over jezelf te vertellen en jezelf goed voor te stellen aan de brugklas? Leerlingen werken aan een ‘elevator pitch’ over zichzelf. Wilt u na afronding van het project aan de slag met de complete lesmethode? Dat kan! Kijk op www.waytolearn.nl voor de mogelijkheden.
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
Zelfkennis, de basis:
✔ Les 1: Verschillende manieren van leren ✔ Les 2: Way to Learn-test
✔ Les 3: Je vindt ze overal!
In deze les wordt het project Way to Learn geïntroduceerd. De leerlingen krijgen informatie over waar het project over gaat. Ze maken kennis met verschillende manieren van leren. Ook onderzoeken ze het begrip ‘dialoog’ en oefenen daarmee. De leerlingen komen nog meer over zichzelf te weten. Zij maken de Way to Learn-test, een online test van 48 vragen. De uitslag krijgen ze meteen na de test. Samen kijkt u hoe je deze uitslag kunt ‘lezen’. De leerlingen maken enkele vragen over de test en krijgen een thuisopdracht mee. In deze les gaan de leerlingen op zoek naar de namen en prestaties van beroemde personen. Wat heb je nodig om tot deze prestaties te komen? Welke leerstijl past daarbij? De leerlingen ontdekken dat leerstijlen overal terugkomen. De eerdere leerstof wordt op deze manier verankerd en verbreed.
Zelfconceptverheldering:
Horizonverbreding:
✔ Les 4: Wat moet ik doen
✔ Les 4: Interview
om een goede … te zijn? Leerlingen leren wat competenties zijn en welke competenties je nodig hebt voor een twaalftal beroepen. Op deze manier komen ze erachter dat je voor verschillende beroepen uiteenlopende competenties nodig hebt. Ondertussen denken ze na over hun eigen ambities wat betreft studie en werk.
✔ Les 5: Werken aan je droombaan Leerlingen werken aan hun droombaan. Zij leggen een relatie met de competenties waar zij goed op scoren. Ze werken hun droombaan uit in een werkstuk of presentatie.
Way to Learn
●
Inleiding
➧+➧
In deze les bereiden de leerlingen enkele interviews tot in detail voor. Ze gaan - als thuisopdracht - enkele mensen interviewen. Ze doen dit alleen of in groepjes. Tot slot evalueren ze de opdracht.
✔ Les 5: Elevator pitch! Leerlingen leren over wat een elevator pitch is en waar je die voor kunt gebruiken. Ze maken een elevator pitch over zichzelf en kunnen zichzelf dus in een korte tijd presenteren. Handig voor op hun vervolgschool en bij latere sollicitaties!
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
5
Aansluiting bij de Kerndoelen Primair Onderwijs Het project Way to Learn sluit goed aan bij de Kerndoelen Primair Onderwijs, zoals bepaald door het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen. De kerndoelen zijn ingedeeld bij de verplichte vakken in het primair onderwijs. Met name diverse kerndoelen bij de vakken: • Oriëntatie op jezelf en de wereld • Kunstzinnige oriëntatie • Nederlands worden binnen het Way to Learn-project gehaald.
is niet beperkt tot het kunstzinnige domein. Omgaan met informatietechnologie geldt voor alle gebieden. In de derde plaats dient er aandacht te worden besteed aan doelen die voor alle leergebieden van belang zijn: goede werkhouding, gebruik van leerstrategieën, reflectie op eigen handelen en leren, uitdrukken van eigen gedachten en gevoelens, respectvol luisteren en kritiseren van anderen, verwerven en verwerken van informatie, ontwikkelen van zelfvertrouwen, respectvol en verantwoordelijk omgaan met elkaar en zorg voor en waardering van de leefomgeving.
Tegelijk is het Way to Learn-project vakoverstijgend. In de inleiding (preambule) van het document Kerndoelen Primair Onderwijs staat op hoofdlijnen waar de kerndoelen toe dienen. Hieronder staat de tekst van de preambule met een markering waar Way to Learn in bijdraagt. Preambule Kerndoelen Primair Onderwijs Basisonderwijs bevordert de brede vorming van kinderen. Het onderwijs richt zich op de emotionele en verstandelijke ontwikkeling, op de ontwikkeling van de creativiteit en het verwerven van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. De kerndoelen zijn hiervan een operationalisering. Het geheel van samenhangende en daarom doorgenummerde kerndoelen geeft een beeld van het inhoudelijke aanbod van het basisonderwijs. De kerndoelen in deze opsomming zijn ingedeeld in hoofdstukken voor Nederlandse taal, Engelse taal, Friese taal, rekenen en wiskunde, oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs. Kerndoelen zijn streefdoelen. Ze geven aan wat iedere school in elk geval moet nastreven. Daarbij kunnen echter drie kanttekeningen worden geplaatst. In de eerste plaats omschrijven de doelen het eind van een leerproces, niet de wijze waarop ze kunnen worden bereikt. De kerndoelen doen geen uitspraken over didactiek. Gezien het karakter van het basisonderwijs dienen leraren een beroep te doen op de natuurlijke nieuwsgierigheid en de behoefte aan ontwikkeling en communicatie van kinderen en deze te stimuleren. Door een gestructureerd en interactief onderwijsaanbod, vormen van ontdekkend onderwijs, interessante thema’s en activiteiten, worden kinderen uitgedaagd in hun ontwikkeling. In de tweede plaats dienen inhouden en doelen zo veel mogelijk op elkaar te worden afgestemd, verbinding te hebben met het dagelijks leven en in samenhang te worden aangeboden. In concreet onderwijs zijn doorgaans doelen uit verschillende hoofdstukken tegelijk van belang. Taal bijvoorbeeld komt voor bij alle vakken. Aandacht voor cultuur
6
Way to Learn
●
Aansluiting bij de kerndoelen Primair Onderwijs
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
Gebruikswijzer Deze handleiding hoort bij de website www.waytolearn.nl. Het project bestaat uit vijf lessen. Na drie basislessen kiest u voor de variant ‘Kijken naar jezelf’ of de variant ‘Met het oog op het VO’ voor les 4 en 5. De lessen duren ongeveer drie kwartier (als een les meer tijd vraagt is dat aangegeven). Opbouw van de les
• Nummer en een titel van de les • Een korte omschrijving • Doelen voor de betreffende les • Benodigde tijd De aangegeven tijd is indicatief. • Digibord Hier wordt aangegeven welke onderdelen (leestekst, werkblad, extra) u bij de betreffende les moet laten zien/ gebruiken. • Downloads Hier staan de materialen vermeld die u als leerkracht van tevoren moet downloaden van de website, printen en aan uw leerlingen uitdelen. Deze downloads staan op het digibord naast het betreffende onderdeel. Heeft u bijvoorbeeld Werkblad 1 nodig: deze vindt u op het digibord. De link naar de download staat rechts op de pagina. • Verder nodig Hier staat wat u – naast de downloads – verder nodig heeft voor deze les. • Doen Hier staan de activiteiten die individueel, in groepjes of klassikaal worden uitgevoerd. De instructies zijn stap voor stap en volledig uitgewerkt.
Werkmap en portfolio De leerlingen verzamelen de leesteksten, werkbladen, en verwerkingen in een werkmap. Deze map kunnen ze aan het einde van een module mee naar huis nemen. Aan het einde van het project stellen de leerlingen zelf een portfolio samen. Zij bepalen – in overleg – welke documenten en uitwerkingen uit de werkmap een goed beeld geven over hun leerstijl, talenten en ambities. Zij kunnen dit portfolio presenteren tijdens het gesprek tussen leerling, ouders en leerkracht over mogelijke vervolgscholen. Zie www.waytolearn.nl (materialen en downloads) voor een format van een (digitale) portfolio.
Website Op de website www.waytolearn.nl vindt u alle digitale materialen waarnaar wordt verwezen in deze handleiding. De materialen op de website zijn alleen toegankelijk voor geregistreerde gebruikers. Op de homepage vindt u: • Home • Over Way to Learn • Visie en theorie • Informatie voor ouders Digibord Rechtsboven op de homepage staat de button ‘Digibord’. Vanaf hier komt u op de startpagina van het digibord. In een oogopslag ziet u hier de vijf lessen én de verschillende materialen per les (leestekst, werkbladen, test, extra). U kunt de documenten downloaden vanaf het digibord en uitprinten voor uw leerlingen.
Way to Learn
●
Gebruikswijzer
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
7
les
1
Verschillende manieren van leren
In deze les wordt het project Way to Learn geïntroduceerd. De leerlingen krijgen informatie over de komende vijf lessen en zijn zich bewust waar het project over gaat. In deze eerste les maken ze kennis met verschillende manieren van leren. Ook onderzoeken ze het begrip ‘dialoog’ en oefenen daarmee.
• Dat is handig om te weten. Ook in de keuze van je ver-
Doel les 1 • De leerlingen hebben een beeld van het project Way to Learn. • De leerlingen kunnen de bedoeling van het project in eigen woorden weergeven. • De leerlingen ontdekken dat je op verschillende manieren kunt leren. • De leerlingen weten wat een dialoog is en ontdekken dat je in een dialoog goed ervaringen kunt delen.
Leestekst 1 – Verschillende manieren van leren
Benodigde tijd: 45 minuten
volgschool.
• In de tweede les doet iedereen een online test van 48 vragen. Laat vervolgens op het digibord de lesdoelen van les 1 zien en neem deze door.
U deelt Leestekst 1 uit en leest het samen in de klas. Zijn de verschillen tussen de verschillende manieren van leren duidelijk? Licht het zo nodig toe.
Aanvullende opdracht Verdeel de klas in groepjes. Elke groep krijgt een historische figuur van het blad Leestekst 1 toebedeeld. Laat elk groepje informatie opzoeken over de historische figuur (denk aan: geboorte- en sterfdatum, belangrijke uitvinding / ontdekking / kunstwerk, koppeling met leerstijl). Laat elk groepje een korte presentatie houden over de historische figuur.
Digibord Werkblad 1 – Weet hoe je leert! Les: 1
Downloads
Leestekst 1, Leestekst 2, Werkblad 1, eventueel Extra 1 (2 filmpjes) en/of Extra 2 (leestekst + 2 filmpjes)
Verder nodig Groot vel papier en stift
Doen U vertelt in grote lijnen wat de inhoud is van deze eerste module. • Het zijn vijf lessen. • O nderwerp: hoe leer je het makkelijkst en waar liggen je talenten?
8
Project van 5 lessen
Deel Werkblad 1 uit en leid oefening 1 in met: ‘Je hebt in je leven al veel geleerd. Je kunt vast nu al iets vertellen over hoe je dat doet. In deze les ga je opschrijven wat je al weet en ontdekken hoe anderen leren. Niet iedereen leert namelijk op dezelfde manier.’ De leerlingen maken oefening 1. Laat de leerlingen nu oefening 2 invullen. Leid ook deze oefening in: ‘Je hebt nu opgeschreven hoe jij lesstof leert, maar vertel eens hoe jij iets in elkaar zou zetten, bijvoorbeeld een kastje. Hoe pak je dat aan? In de oefening staan enkele voorbeelden. Misschien combineer je verschillende manieren? Vul ook in hoe je een presentatie voorbereidt. Hoe doe je dat?’
Leestekst 2 – De dialoog Voordat de leerlingen in groepjes gaan uitwisselen over hun verschillende manieren van leren, geeft u eerst uitleg over de dialoog. Leid dit als volgt in: ‘Bij het uitwisselen van ervaringen is het heel belangrijk dat je allebei je verhaal kunt doen, zonder dat de ander commentaar, kritiek of een oordeel geeft. Dat noem je een dialoog. We gaan tijdens dit project oefenen met de dialoog.’ Deel vervolgens Leestekst 2 uit en bespreek dit. Deel de leerlingen in in groepjes van vier. Twee leerlingen gaan een dialoog aan over oefening 1 en 2 van Werkblad 1.
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
De andere twee leerlingen zijn de observanten. Zij houden in de gaten of de twee leerlingen die in dialoog zijn met elkaar zich aan de regels van de dialoog houden. Bespreek eerst de dialoog na. Was het moeilijk om zonder commentaar naar anderen te luisteren? Daarna gaat u de verschillende manieren van leren inventariseren. Maak een lijst op een groot vel papier en verzamel klassikaal verschillende manieren van leren. Deel het in in drie kolommen: voor het leren van theorie, van een praktische vaardigheid (kastje) en van het houden van een presentatie. Bijvoorbeeld:
Leren van theorie - Vier keer overlezen. - Een uittreksel maken. - Elke dag een deel van de lesstof leren. - Opletten in de les. - Vlak voor de les even doorlezen. - Ezelsbruggetjes of bewegingen erbij. - Overschrijven. - …..
Leren van een praktische vaardigheid (kastje) - Gewoon beginnen. - Eerst alle onderdelen sorteren. - Vragen aan je ouders of broer/zus. - Eerst de handleiding doornemen. -D e handleiding stapje voor stapje volgen. - …..
Laat de leerlingen zelf zo veel mogelijk voorbeelden geven. Vul de lijst eventueel aan met eigen voorbeelden. Hang vervolgens de lijst in het lokaal, zodat zichtbaar blijft op welke manieren je allemaal kunt leren. Vul de lijst in de loop van het project aan.
Aanvullende thuisopdracht Laat de leerlingen thuis een mindmap maken bij de leerstijlen van Kolb. Tip: Stuur bij alle thuisopdrachten van Way to Learn een e-mail naar de ouders, zodat zij het project kunnen volgen en met hun kinderen de dialoog kunnen aangaan.
Afsluiting Evalueer de lesdoelen. Zijn ze gehaald? Waarom wel/niet? Blik kort vooruit op de volgende les. Geef de globale opzet van de les weer.
Leren van een presentatie - Informatie verzamelen uit boeken en van internet. - Opzoeken van beeldmateriaal dat erbij past of uitleg geeft. - Gelijk beginnen aan een powerpoint of prezi. - Thuis de spreekbeurt houden en tips en tops vragen. -…
Extra 1. Op het digibord vindt u onder ‘Extra 1’ twee filmpjes:
A. Hoe leer je het beste? Kijk samen naar het filmpje (1.14 min.). Geef de leerlingen de volgende kijkvraag mee: welke manieren van leren worden er in dit filmpje genoemd? Praat erover na. Welke manieren werden er allemaal genoemd? Welke pas jij ook toe? Waarom? Welke gebruik je zelf niet, maar zou je weleens willen proberen?
B. Mindmappen Kijk samen naar het filmpje (5.36 min.). Kijkvragen: • Werk jij zelf met mindmappen? • Zo ja, hoe werkt dat voor jou? • Zo nee, zou je het willen proberen? 2. Op het digibord vindt u onder ‘Extra 2’ een leestekst met twee links: Inspannen en ontspannen in de klas Om iets te leren moet je je inspannen. Maar als dat te lang duurt, word je moe en kun je ‘je hoofd er niet meer bijhouden’. Dan is het tijd om te ontspannen. Deze extra biedt een leestekst + twee links naar filmpjes (3 min. en 4,5 min.) over ontspannen op de Chinese basisschool. Leuk en zinvol om eenmalig te doen, maar ook om structureel in uw lesdag in te bouwen. De leerlingen kunnen de oefeningen zo nadoen. De leerlingen bewaren de leesteksten en het werkblad in hun werkmap.
Project van 5 lessen
Ontdek hoe je leert en wat je talenten zijn
9
t 033 - 460 19 40 e info@kwintessens.nl Adres Postbus 1492 3800 BL Amersfoort Meer informatie? www.kwintessens.nl