print

‫مراحل کارچاپی‬ ‫فهرست مطالب‬ ‫صنعت چاپ در ایران‬ ‫انواع چاپ های رایج‬ ‫روند چاپ‪ :‬قبل از چاپ‬ ‫خود چاپ‬ ‫پس از چاپ‬ ‫رنگ در چاپ‬ ‫چاپ لترپرس و چاپ افست‬

‫صنعت چاپ در ایران‬ ‫شروع صنعت چاپ در ایران به سالهای ‪ 8361‬تا ‪ 8368‬باز می گردد که در جلفای اصفهان کارگاهی به‬ ‫نام باصمه خانه یا کارخانه باصمه چی (باصمه در زبان ترکی به معنی فشار و ‪ Press‬است‪ ).‬که دارای‬ ‫حروف عربی‪ ،‬فارسی و التین بوده است‪.‬در سی سال گذشته پیشرفتهای عظیمی در فناوری چاپ شد که‬ ‫از چاپ سنگی به چاپ رایج رایانه ای رسیده است و هم اکنون در حدود ‪ 0222‬چاپ خانه بزرگ و‬ ‫کوچک به صورت شخصی‪ ،‬شرکتی یا موسسه ای مشغول به کار درکل ایران هستند‪.‬‬

‫انواع چاپ های رایج‬ ‫چاپ ها به طور کلی به سه دسته مستقیم‪ ،‬غیر مستقیم و غیر تماسی تقسیم میشوند‪.‬‬ ‫انواع چاپ ها‪ :‬چاپ برجسته‪ -‬چاپ گود (زوتوگراور )‪-‬چاپ لترپرس تخت – لترپرس دورانی – چاپ‬ ‫هم سطح (چاپ افست) – چاپ فلکسوگرافی‪ )-‬چاپ حکاکی شده (هیلو) – چاپ سیلک – چاپ‬ ‫هولوگرافی – چاپ سیلک اسکرین یا سری گرافی – چاپ طال کوب و نقره کوب – چاپ مخملی –‬ ‫چاپ لیزری – چاپ تریدی و غیره‪.‬‬

‫روند چاپ به سه بخش قبل از چاپ (آماده سازی طرح ) ‪ ،‬خود چاپ و مراحل پس از چاپ تقسیم می‬ ‫شود‪.‬‬

‫قبل از چاپ (آماده سازی طرح )‬ ‫مراحل به طور خالصه به شرح زیر است‪.‬‬ ‫‪-8‬‬ ‫‪-0‬‬ ‫‪-6‬‬ ‫‪-6‬‬ ‫‪-5‬‬

‫در شروع کار طرح اولیه ‪ ،‬جای گذاری تصاویر و نوشته ها به دست می آید بعد اتود از‬ ‫کارفرما تایید می شود ‪ .‬طرح صفحه آرایی نهایی می شود ‪.‬‬ ‫مطالب ‪ ،‬تصاویر و صفحه آرایی تصریح می شود و چک پرینت گرفته می شود ‪.‬‬ ‫طرح نهایی آماده و با فرمت مناسب به لیتو گرافی می رود و توسط ایمیج ستربه فیلم های‬ ‫تفکیک شده تبدیل می شود‪.‬‬ ‫از فیلم ها زینک (زینک مترادف پلیت ) تهیه می شود ‪.‬‬ ‫زینک ها برای چاپ ارسال می گردد‪.‬‬

‫در گذشته مسیر تهیه طرح به صورت دستی‪ ،‬فیلم مونتاژ‪ ،‬ماشین نمونه گیری و تا تهیه زینک زمان‬ ‫بیشتری می برد ولی حاال برای چاپ یک کار‪ ،‬تمامی مراحل آن با کامپیوتر صورت می گیرد‪.‬‬ ‫طرح با کامپیوتر – فیلم توسط کامپیوتر – ازکامپیوتر به پلیت و در نهایت چاپ به وسیله کامپیوتر‬ ‫صورت می گیرد‪.‬‬

‫رنگ در چاپ‬ ‫در کامپیوتر اساس رنگ ‪ R( RGB‬قرمز) (‪ G‬سبز)(‪ B‬آبی) کار می کند که همان رنگهای نوری‬ ‫هستند‪ .‬ولی برای کاری که بر روی کاغذ چاپ می شود رنگهای ‪ CMYK‬است ‪ .‬یعنی‬ ‫{ ‪ C‬سایان (آبی)} ‪ M{ ،‬مژنتا (قرمز)}‪ Y{ ،‬یلو (زرد)} ‪ B{ ،‬بالک (مشکی)}‪.‬‬

‫چاپ لترپرس و چاپ افست‬ ‫از قرن ‪ 85‬میالدی چند دهه گذشته چاپ لترپرس بهترین و ارزانترین شیوه برای چاپ بود که در‬ ‫واقع نوع کار آن ستوه چاپ شونده برجسته تر می باشدو با دریافت مرکب و تماس (تحت فشار) با‬ ‫کاغذ‪ ،‬تصویر چاپی یا نوشته به کاغذ منتقل می شود‪ .‬سطوح سخت چاپی با آلیاژی از سرب و قلع‬ ‫ساخته می شده ولی بعدها با روند تکاملی این شیوه با اختراع فردریش کوئینگ در سال ‪8180‬‬ ‫میالدی توانست با تغییر لوح چاپ از حالت تخت به سیلندری آنرا دگرگون کند و چاپ افست شکل‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫دو تفاوت اصلی نوع کار لترپرس با افست این است که در لترپرس پلیت به صورت تخت و مرکب‬ ‫بدون واسطه با لوح چاپی درگیر می شود ولی در افست‪ ،‬پلیت به صورت سیلندری وبا واسطه با‬ ‫لوح چاپی درگیر می شود‪.‬‬

‫چاپ افست‬

‫چاپ لترپرس‬

‫روش افست از کار آمدترین روش های چاپ مجالت است زینک های لیتوگرافی عمداتا ورقه های‬ ‫نازک و قابل انعطاف آلمینیومی هستند که به راحتی قوس برداشته‪ ،‬خم می شوند ‪ .‬بنابرین می توان‬ ‫آنها را بر روی سیلندر ماشین چاپ بست ‪ .‬زمانی که زینک بر روی سیلندر مخصوص خود در‬ ‫ماشین چاپ نصب شد ‪ ،‬استوانه ای را تشکیل می دهد که نورد های آب و مرکب به راحتی می‬ ‫توانند به سطح آن برسند‪ .‬غلطک ها مرکب را یکنواخت کرده و نهایتا به زینک می رسانند‪ .‬آب و‬

‫الکل (در ماشین های آب الکل ) بر روی زینک که نوشته های آن خوانا است مالیده می شود‪ .‬به‬ ‫دنبال آن بخش هایی از زینک که طرح ما به روی آن نقش بسته است مرکب را به خود می گیرد و‬ ‫در بقیه قسمت ها جذب نمی شود‪ .‬سپس زینک با غلطک الستیکی تماس می یابد و طرح به شکل‬ ‫نا خوانا به روی غلطک الستیکی نقش می بندد‪ ،‬آنگاه کاغذ در تماس با غلطک الستیکی قرار گرفته‬ ‫و سپس طرح با رنگ مورد نظر به روی کاغذ و یا مقوا و غیره نقش می بندد ‪ .‬به همین ترتیب‬ ‫کاغذ از برج های مختلف ماشین چاپ رد و رنگهای دیگر به روی آن منتقل شده و کار نهایی در‬ ‫مخزن طرف دیگر ماشین چاپ جمع می شود‪ .‬این روش چاپ به نام افست یعنی برگردانده شده‬ ‫معروف است ‪ ،‬زیرا هنگام انتقال مرکب از زینک به الستیک ‪ ،‬مطالب نا خوانا‪ ،‬یا اصطالحا‬ ‫‪ Off set‬می شوند و سپس بار دیگر هنگام انتقال از الستیک به کاغذ‪ ،‬مطالب خوانا شده و‬ ‫همچنین از برخورد رطوبت آب با کاغذ جلوگیری می شود ‪.‬‬ ‫بعضی از ماشین ها قادرند چند رنگ را بر روی کاغذی که فقط یک بار وارد ماشین چاپ می شود‪،‬‬ ‫چاپ کنند‪ .‬انجام چنین کاری به دلیل داشتن سیلندر زینک و سیلندر الستیک جداگانه برای هر رنگ‬ ‫میسر می شود و البته داشتن سیستم مرکب دان و سیستم مرطوب کننده نیز برای هر رنگ الزامی‬ ‫است ‪.‬‬ ‫در ماشین های چند رنگ ‪ ،‬کاغذ به طور مکانیکی از یک واحد چاپ به واحد دیگرچاپ منتقل می‬ ‫شود ‪ .‬هر واحد چاپ یک رنگ را در خود دارد و با گذشتن کاغذ از زیر هر سیلندر الستیک ‪ ،‬یک‬ ‫رنگ برروی آن چاپ می شود‪ .‬این کار در سرعت بخشیدن روند تولید مجالتی که دارای تصاویر‬ ‫رنگی هستند ‪ ،‬کمک بسیار می کند‪.‬‬ ‫همچنین ‪ ،‬در روش افست می توان از ماشین هایی استفاده کرد که هم زمان پشت و روی کاغذ را‬ ‫چاپ می کنند ‪ .‬این روش نیز در چاپ مجله‪ ،‬کتاب و روزنامه پرتیراژ به کار می رود‪.‬‬ ‫می توان این عمل را چهار مرتبه در ماشین های یک واحد چاپ تک رنگ در مورد هر رنگی‬ ‫انجام داد و به راحتی کارهای چهار رنگ را نیز با ماشین های تک رنگ به چاپ رساند‪.‬‬ ‫در ماشین های تک رنگ هر نوبت یک رنگ چاپ شده و پس از اتمام ‪ ،‬زینک تعویض می شود‪.‬‬ ‫مخزن رنگ شسته و سپس رنگ بعدی در مخزن ریخته شده و مجددا کاغذ با عبور از میان غلطک‬ ‫ها ‪ ،‬دوباره با رنگ دیگر چاپ می شود‪.‬‬ ‫اما در ماشین های چهار رنگ هر چهار زینک روی برج های مختلف بسته شده و کار نهایی از‬ ‫بخش دیگر ماشین چاپ بیرون می آید‪.‬‬ ‫با توجه به این که سیلندرها پیوسته در چرخش اند‪ ،‬می توان از آنها برای چاپ کاغذ رول (کاغذ‬ ‫برگ برگ) استفاده کرد‪ .‬این کار به میزان چشمگیری در سرعت بخشیدن به روند تولید تاثیر دارد‪.‬‬ ‫ماشین هایی که هر دو روی کاغذ را چاپ می کنند و همزمان (تا) نموده‪(،‬قطع شده) تحویل می‬

‫دهند‪،‬پرفکتور (‪( )Perfector‬چاپ کامل) و آنهایی که رول فقط چاپ می کنند وب (‪)Web-Fed‬‬ ‫(چاپ رول) نام دارند‪.‬‬

‫بعد از چاپ‬ ‫به طور کلی بعد از چاپ ‪،‬کار چاپ شده به صحافی می رود و در این مرحله اوراق با نظمی که از‬ ‫قبل فرم بندی شده‪ ،‬به ترتیب مراحل تا ‪ ،‬چسب‪ ،‬برش‪ ،‬سلفون کشی و غیره را طی می کند‪.‬‬

‫ماشین افست ورقی و رول چهار‪،‬پنج و شش رنگ‬

‫درسیستم چاپ دورو‬

‫ماشین چاپ افست رول‬

‫منابع‬ ‫آنچه طراحان گرافیک و ناظران چاپ می دانند –‬

‫انتشارات موسسه فرهنگی هنری سی بال هنر( بهرام عفراوی)‬

‫طراحی تا چاپ – انتشارات نوردان (مولف‪:‬مهدی احمدی)‬ ‫آشنایی با صنعت چاپ از حروف چینی تا صحافی– وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی سازمان چاپ و‬ ‫انتشارات(اسمعیل دمیرچی)‬

‫کارینه زهرابی‬

90/12/12