مراحل کارچاپی فهرست مطالب صنعت چاپ در ایران انواع چاپ های رایج روند چاپ :قبل از چاپ خود چاپ پس از چاپ رنگ در چاپ چاپ لترپرس و چاپ افست
صنعت چاپ در ایران شروع صنعت چاپ در ایران به سالهای 8361تا 8368باز می گردد که در جلفای اصفهان کارگاهی به نام باصمه خانه یا کارخانه باصمه چی (باصمه در زبان ترکی به معنی فشار و Pressاست ).که دارای حروف عربی ،فارسی و التین بوده است.در سی سال گذشته پیشرفتهای عظیمی در فناوری چاپ شد که از چاپ سنگی به چاپ رایج رایانه ای رسیده است و هم اکنون در حدود 0222چاپ خانه بزرگ و کوچک به صورت شخصی ،شرکتی یا موسسه ای مشغول به کار درکل ایران هستند.
انواع چاپ های رایج چاپ ها به طور کلی به سه دسته مستقیم ،غیر مستقیم و غیر تماسی تقسیم میشوند. انواع چاپ ها :چاپ برجسته -چاپ گود (زوتوگراور )-چاپ لترپرس تخت – لترپرس دورانی – چاپ هم سطح (چاپ افست) – چاپ فلکسوگرافی )-چاپ حکاکی شده (هیلو) – چاپ سیلک – چاپ هولوگرافی – چاپ سیلک اسکرین یا سری گرافی – چاپ طال کوب و نقره کوب – چاپ مخملی – چاپ لیزری – چاپ تریدی و غیره.
روند چاپ به سه بخش قبل از چاپ (آماده سازی طرح ) ،خود چاپ و مراحل پس از چاپ تقسیم می شود.
قبل از چاپ (آماده سازی طرح ) مراحل به طور خالصه به شرح زیر است. -8 -0 -6 -6 -5
در شروع کار طرح اولیه ،جای گذاری تصاویر و نوشته ها به دست می آید بعد اتود از کارفرما تایید می شود .طرح صفحه آرایی نهایی می شود . مطالب ،تصاویر و صفحه آرایی تصریح می شود و چک پرینت گرفته می شود . طرح نهایی آماده و با فرمت مناسب به لیتو گرافی می رود و توسط ایمیج ستربه فیلم های تفکیک شده تبدیل می شود. از فیلم ها زینک (زینک مترادف پلیت ) تهیه می شود . زینک ها برای چاپ ارسال می گردد.
در گذشته مسیر تهیه طرح به صورت دستی ،فیلم مونتاژ ،ماشین نمونه گیری و تا تهیه زینک زمان بیشتری می برد ولی حاال برای چاپ یک کار ،تمامی مراحل آن با کامپیوتر صورت می گیرد. طرح با کامپیوتر – فیلم توسط کامپیوتر – ازکامپیوتر به پلیت و در نهایت چاپ به وسیله کامپیوتر صورت می گیرد.
رنگ در چاپ در کامپیوتر اساس رنگ R( RGBقرمز) ( Gسبز)( Bآبی) کار می کند که همان رنگهای نوری هستند .ولی برای کاری که بر روی کاغذ چاپ می شود رنگهای CMYKاست .یعنی { Cسایان (آبی)} M{ ،مژنتا (قرمز)} Y{ ،یلو (زرد)} B{ ،بالک (مشکی)}.
چاپ لترپرس و چاپ افست از قرن 85میالدی چند دهه گذشته چاپ لترپرس بهترین و ارزانترین شیوه برای چاپ بود که در واقع نوع کار آن ستوه چاپ شونده برجسته تر می باشدو با دریافت مرکب و تماس (تحت فشار) با کاغذ ،تصویر چاپی یا نوشته به کاغذ منتقل می شود .سطوح سخت چاپی با آلیاژی از سرب و قلع ساخته می شده ولی بعدها با روند تکاملی این شیوه با اختراع فردریش کوئینگ در سال 8180 میالدی توانست با تغییر لوح چاپ از حالت تخت به سیلندری آنرا دگرگون کند و چاپ افست شکل می گیرد. دو تفاوت اصلی نوع کار لترپرس با افست این است که در لترپرس پلیت به صورت تخت و مرکب بدون واسطه با لوح چاپی درگیر می شود ولی در افست ،پلیت به صورت سیلندری وبا واسطه با لوح چاپی درگیر می شود.
چاپ افست
چاپ لترپرس
روش افست از کار آمدترین روش های چاپ مجالت است زینک های لیتوگرافی عمداتا ورقه های نازک و قابل انعطاف آلمینیومی هستند که به راحتی قوس برداشته ،خم می شوند .بنابرین می توان آنها را بر روی سیلندر ماشین چاپ بست .زمانی که زینک بر روی سیلندر مخصوص خود در ماشین چاپ نصب شد ،استوانه ای را تشکیل می دهد که نورد های آب و مرکب به راحتی می توانند به سطح آن برسند .غلطک ها مرکب را یکنواخت کرده و نهایتا به زینک می رسانند .آب و
الکل (در ماشین های آب الکل ) بر روی زینک که نوشته های آن خوانا است مالیده می شود .به دنبال آن بخش هایی از زینک که طرح ما به روی آن نقش بسته است مرکب را به خود می گیرد و در بقیه قسمت ها جذب نمی شود .سپس زینک با غلطک الستیکی تماس می یابد و طرح به شکل نا خوانا به روی غلطک الستیکی نقش می بندد ،آنگاه کاغذ در تماس با غلطک الستیکی قرار گرفته و سپس طرح با رنگ مورد نظر به روی کاغذ و یا مقوا و غیره نقش می بندد .به همین ترتیب کاغذ از برج های مختلف ماشین چاپ رد و رنگهای دیگر به روی آن منتقل شده و کار نهایی در مخزن طرف دیگر ماشین چاپ جمع می شود .این روش چاپ به نام افست یعنی برگردانده شده معروف است ،زیرا هنگام انتقال مرکب از زینک به الستیک ،مطالب نا خوانا ،یا اصطالحا Off setمی شوند و سپس بار دیگر هنگام انتقال از الستیک به کاغذ ،مطالب خوانا شده و همچنین از برخورد رطوبت آب با کاغذ جلوگیری می شود . بعضی از ماشین ها قادرند چند رنگ را بر روی کاغذی که فقط یک بار وارد ماشین چاپ می شود، چاپ کنند .انجام چنین کاری به دلیل داشتن سیلندر زینک و سیلندر الستیک جداگانه برای هر رنگ میسر می شود و البته داشتن سیستم مرکب دان و سیستم مرطوب کننده نیز برای هر رنگ الزامی است . در ماشین های چند رنگ ،کاغذ به طور مکانیکی از یک واحد چاپ به واحد دیگرچاپ منتقل می شود .هر واحد چاپ یک رنگ را در خود دارد و با گذشتن کاغذ از زیر هر سیلندر الستیک ،یک رنگ برروی آن چاپ می شود .این کار در سرعت بخشیدن روند تولید مجالتی که دارای تصاویر رنگی هستند ،کمک بسیار می کند. همچنین ،در روش افست می توان از ماشین هایی استفاده کرد که هم زمان پشت و روی کاغذ را چاپ می کنند .این روش نیز در چاپ مجله ،کتاب و روزنامه پرتیراژ به کار می رود. می توان این عمل را چهار مرتبه در ماشین های یک واحد چاپ تک رنگ در مورد هر رنگی انجام داد و به راحتی کارهای چهار رنگ را نیز با ماشین های تک رنگ به چاپ رساند. در ماشین های تک رنگ هر نوبت یک رنگ چاپ شده و پس از اتمام ،زینک تعویض می شود. مخزن رنگ شسته و سپس رنگ بعدی در مخزن ریخته شده و مجددا کاغذ با عبور از میان غلطک ها ،دوباره با رنگ دیگر چاپ می شود. اما در ماشین های چهار رنگ هر چهار زینک روی برج های مختلف بسته شده و کار نهایی از بخش دیگر ماشین چاپ بیرون می آید. با توجه به این که سیلندرها پیوسته در چرخش اند ،می توان از آنها برای چاپ کاغذ رول (کاغذ برگ برگ) استفاده کرد .این کار به میزان چشمگیری در سرعت بخشیدن به روند تولید تاثیر دارد. ماشین هایی که هر دو روی کاغذ را چاپ می کنند و همزمان (تا) نموده(،قطع شده) تحویل می
دهند،پرفکتور (( )Perfectorچاپ کامل) و آنهایی که رول فقط چاپ می کنند وب ()Web-Fed (چاپ رول) نام دارند.
بعد از چاپ به طور کلی بعد از چاپ ،کار چاپ شده به صحافی می رود و در این مرحله اوراق با نظمی که از قبل فرم بندی شده ،به ترتیب مراحل تا ،چسب ،برش ،سلفون کشی و غیره را طی می کند.
ماشین افست ورقی و رول چهار،پنج و شش رنگ
درسیستم چاپ دورو
ماشین چاپ افست رول
منابع آنچه طراحان گرافیک و ناظران چاپ می دانند –
انتشارات موسسه فرهنگی هنری سی بال هنر( بهرام عفراوی)
طراحی تا چاپ – انتشارات نوردان (مولف:مهدی احمدی) آشنایی با صنعت چاپ از حروف چینی تا صحافی– وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی سازمان چاپ و انتشارات(اسمعیل دمیرچی)
کارینه زهرابی
90/12/12