Miękkie lądowanie na rynku pracy Przewodnik dla prowadzącego, moduł nr 2: „Praca w grupie” Cel warsztatu: • poszerzenie procesu integracji grupy warsztatowej, • stworzenie systemu norm i sposobów wyrażania specyfiki zespołu, • określenie i wyrażenie wartości cenionych przez zespół, • budowanie identyfikacji zespołu, • wprowadzenie definicji komunikacji werbalnej oraz niewerbalnej, • poznanie zasad budowania raportu / kontaktu z rozmówcą, • wprowadzenie elementów skutecznej komunikacji: umiejętności efektywnego słuchania, budowania komunikatów zrozumiałych dla rozmówcy, • pojęcie asertywności, jako wyznaczania własnych granic z zachowaniem szacunku dla naszego rozmówcy. Czas trwania warsztatu: 3 x 45 minut, z uwzględnieniem przerw pomiędzy modułami 10-15 minut Podczas warsztatów cenne jest usunięcie wszelkich barier komunikacyjnych pomiędzy uczestnikami a prowadzącym: stołów oraz ławek szkolnych, aby stworzyć najlepszy możliwy kontakt pomiędzy nimi. Materiały niezbędne do przeprowadzenia warsztatu: tablica lub flipchart kolorowe flamastry duży szablon papieru kartki do flipcharta elementy mocujące prace wykonane na ścianie materiały do wykonania totemu Uwaga: Części oznaczone kolorem fioletowym nie są bezpośrednio związane z tematyką warsztatu. Mają na celu utrzymanie odpowiedniego poziomu energii i koncentracji w grupie. Są one jedynie propozycją i mogą zostać zamienione na inne, zależnie od woli prowadzącego czy dynamiki danej grupy. Zależnie od potrzeb można wykonać więcej ćwiczeń typu energizer (np. po każdej przerwie) lub mniej – należy jednak zwrócić uwagę, by były krótkie i stanowiły jedynie dodatek do tematyki warsztatu.
1. Przypomnienie najważniejszych treści ostatniego warsztatu - „Packa na definicje” Metoda pracy w grupie – na kartkach zapisujemy najważniejsze, poznane podczas ostatniego warsztatu kompetencje miękkie. Kartki przyklejamy w losowym układzie na ścianie. Dzielimy grupę warsztatową na dwie mniejsze drużyny, każda wybiera swojego lidera, a każdemu z nich przekazujemy packę wykonaną ze zwiniętej kartki do flipcharta. Następnie czytamy definicję poszczególnych kompetencji miękkich i prosimy przedstawiciela drużyny o uderzenie packą we właściwy wyraz. Kto pierwszy, ten lepszy!
Czas trwania: 20 minut
2. Totem zespołu Metoda pracy: praca w grupie, dyskusja grupowa. Potrzebne materiały: tablica papierowa pisaki różne dostępne materiały, takie jak gałęzie, korzenie, kawałki tektury, gazety, kawałki materiału Przed rozpoczęciem pracy krótko wyjaśniamy, co to jest totem: totem to dla ludów pierwotnych jakiś obiekt, przedmiot lub istota żywa, uważany za przodka – opiekuna danej społeczności. Jest godłem danej grupy, w której koncentrują się jej wartości. W naszym ćwiczeniu chodzi o stworzenie takiego symbolu, w którym zawarte byłyby treści i wartości istotne dla wszystkich członków zespołu i stanowiące o jego specyfice. zadaniem zespołu jest opisanie siebie za pomocą kilku powiązanych ze sobą symboli, ma to być swoisty znak rozpoznawczy zespołu, jeśli jest taka możliwość, zadanie może zostać przeprowadzone w terenie, wykorzystując do budowy totemu znalezione przedmioty, prosimy grupę, aby drogą dyskusji opracowała swój pomysł na totem, pojawiające się pomysły grupa zapisuje na arkuszach papieru, grupa dopracowuje jeden z pomysłów, a następnie gromadzi materiały niezbędne do wykonania totemu, dajemy grupie 10 minut na zgromadzenie materiałów oraz 15 minut na zbudowanie totemu Bardzo istotnym elementem ćwiczenia jest jego omówienie, powinno ono zawierać następujące elementy: jakie wartości uczestnicy uznają za istotne, co stanowi o tożsamości zespołu, na czym polega wyjątkowość i specyfika zespołu utworzonego przez uczestników warsztatu w jaki sposób tożsamość wpływa na jego funkcjonowanie Konieczność oddania istoty zespołu za pomocą kilku powiązanych ze sobą symboli sprawia, że jego członkowie dokonują wspólnego wysiłku intelektualnego, którego celem jest budowanie wspólnej tożsamości. Czas trwania: 30 minut
3. Energizer Krótka gra podnosząca poziom energii w grupie, będąca wstępem do kolejnego modułu warsztatowego. Imię i okrzyk - ćwiczenie grupowe. Prosimy uczestników, aby ustawili się w kręgu, dość blisko siebie. Podajemy następującą instrukcję: Proszę, aby każdy z was kolejno wypowiedział głośno swoje imię, a następnie wydał jakiś okrzyk motywujący grupę do dalszej pracy, na przykład „ hej, działamy ”. Cała grupa natychmiast powtarza okrzyk, bardzo głośno, dokładnie w takim samym tempie i z taką samą intonacją jak osoba, która go zaproponowała. Teraz wskażę osobę, która rozpocznie ćwiczenie. Kontynuujemy zadanie zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż do momentu gdy wszyscy wezmą w nim udział.
Ważne jest dopilnowanie tempa i dynamiki wykonania ćwiczenia. Czas trwania: 10 minut
4. Bezludna wyspa - budowanie kompromisu Metoda pracy: praca w grupie, dyskusja grupowa. Potrzebne materiały: kartki papieru pisaki Uczestnicy dobierają się w pary. Przekazujemy grupie informację, że czeka ich wyjazd na bezludną wyspę – nie wiemy, na jak długo, ani gdzie ta wyspa się znajduje. Na wyspie jest dostępne jedzenie i picie, ale oprócz tego nie ma nic. Prosimy każdą z par o sporządzenie listy 10 rzeczy, które zabiorą ze sobą. Lista musi być konkretna (np. nie „odzież”, a „kurtka puchowa”). uczestnicy dyskutują w parach i wspólnie ustalają, co znajdzie się na ich liście, kiedy każda z par ma już stworzoną swoją listę 10 rzeczy, łączymy po dwie pary, a następnie w tak powstałych czwórkach uczestnicy tworzą nową listę, wybierając jedynie spośród rzeczy znajdujących się na listach każdej z par łączymy uczestników w coraz większe grupy i powtarzamy zadanie tak długo, aż cała grupa warsztatowa stworzy tylko jedną, wspólną listę wspólnie z grupą analizujemy ćwiczenie: co stanowiło największą trudność, jaką strategię działania przyjęła każda z trójek, czy wszyscy uczestnicy wykazywali się taką samą inicjatywą i pełnili taką samą rolę Czas trwania: 15 minut
5. Wspólny rysunek - praca w grupie Metoda pracy: praca w grupie, dyskusja grupowa. Potrzebne materiały: kartki do flipcharta pisaki Uczestnicy dobierają się w trójki. Zdaniem każdej z trójek jest wspólne stworzenie rysunku o określonej tematyce, np. dom z ogrodem i znajdującymi się w nim dwoma zwierzętami. Uwaga: warunkiem, który musi być spełniony podczas tworzenia rysunku jest wspólne trzymanie pisaka przez wszystkich członków trójki przez cały czas rysowania. chętni prezentują na forum efekty swojej pracy ćwiczymy w grupach budowanie komunikatów dopasowanych do odbiorców, chętni prezentują na forum efekty swojej pracy W podsumowaniu należy zwrócić uwagę na fakt, że pomimo iż członkowie jednej grupy mogą pełnić różne zadania, udział każdego z nich ma wpływ na ostateczny efekt. Czas trwania ćwiczenia: 15 minut
6. Energizer Piłka - ćwiczenie podnoszące poziom energii w grupie Podajemy następującą instrukcję: Za chwilę podam komuś z was piłkę i zacznę odliczać czas. Waszym zadaniem jest jak najszybciej zwrócić mi piłkę, ale wcześniej każdy z was musi jej dotknąć. Zatrzymam stoper, gdy piłka będzie z powrotem w moich rękach. Po wykonaniu zadania należy powiedzieć ile czasu zajęło ćwiczenie – w minutach i sekundach, a następnie podać kolejną instrukcję: Na pewno się domyślacie, że to zadanie można wykonać szybciej i bardziej efektywnie. Za chwilę znowu podam wam piłkę i zmierzę czas wykonania zadania. Postarajcie się poprawić swój poprzedni wynik. Czas trwania: 10 minut
7. Cegiełki - mój wkład w rozwój grupy Przygotowujemy cegiełki z kartek papieru (mogą to być po prostu kartki papieru w formacie A5) i rozdajemy uczestnikom. prosimy każdego z uczestników o indywidualne zastanowienie się, jaki wkład indywidualny czuje, że mógłby wnieść w realizację wspólnych zadań przez grupę (np. robienie zdjęć, rysowanie, gra na instrumencie, zdolności językowe, biegłość w mediach społecznościowych, kreatywność, opanowanie itp.) uczestnicy zapisują swoje propozycje, po jednej na każdej z cegiełek grupa przykleja cegiełki na ścianie, tworząc mur, a następnie zapoznaje się z tym, co jest zapisane na cegiełkach wspólnie z grupą analizujemy ćwiczenie: jakie są mocne i słabe strony uczestników jako grupy, co razem mogą osiągnąć dzięki wspólnemu potencjałowi Czas trwania: 15 minut
8. Podsumowanie treści warsztatu oraz ewaluacja spotkania Metoda pracy – dyskusja, mająca na celu podsumowanie poznanych zagadnień oraz ewaluację warsztatu. trener podsumowuje poznane zagadnienia, podkreślając wartość kompetencji miękkich w obszarach życia osobistego i zawodowego; następnie prosi uczestników o krótkie podsumowanie, z wykorzystaniem jednego z wybranych i zapisanych na tablicach haseł: Najważniejszą wartością naszego zespołu … Dziś wychodzę stąd z uczuciem … Czas trwania: do 15 minut w zależności od ilości uczestników