Οδηγός μελέτης βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών σύμφωνα με το ΑΡΑ

1 4η Εργασία στην ΕΚΠ65 της Λαλακίδου Βασιλικής Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένας οδηγός μελέτης που απευθύνεται σε πρωτοετείς μεταπτυχιακούς φοιτητές του προγράμματος «Σπουδές στην Εκπαίδευση» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) και αφορά την σωστή παράθεση των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών σύμφωνα με την έκτη έκδοση του βιβλιογραφικού συστήματος του American Psychological Association που χρησιμοποιείται από το ίδρυμα στις γραπτές και τις διπλωματικές εργασίες. Πολλοί από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, ειδικότερα όσοι προέρχονται από Σχολές Θετικών Επιστημών, δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία από τη συγγραφή ακαδημαϊκών κειμένων και επομένως κρίνεται απαραίτητο να μελετήσουν τον οδηγό αυτό πριν από την εκπόνηση της πρώτης γραπτής εργασίας τους στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος ώστε να εκτιμήσουν την σημαντικότητα των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών αλλά και να εξοικειωθούν με τη χρήση τους. Έτσι κατά την εκπόνηση των γραπτών εργασιών τους θα μπορούν να εστιάσουν στα ζητούμενα κάθε εργασίας κερδίζοντας κόπο και χρόνο. Σύμφωνα με τα παραπάνω ο σκοπός της μελέτης του οδηγού αυτού είναι οι φοιτητές να διερευνήσουν τον ρόλο των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών σε ένα ακαδημαϊκό κείμενο αλλά και να μάθουν να τις χρησιμοποιούν σωστά στις δικές τους γραπτές εργασίες. Ειδικότερα μετά το πέρας της μελέτης του οδηγού αυτού οι φοιτητές σε επίπεδο γνώσεων θα πρέπει να είναι σε θέση να διατυπώνουν τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα ακαδημαϊκό κείμενο υποπίπτει σε λογοκλοπή, να διακρίνουν τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ εκούσιας και ακούσιας λογοκλοπής, να κατονομάζουν τουλάχιστον τρεις επιπτώσεις της και δύο τρόπους να την αποφύγουν, ενώ σε επίπεδο δεξιοτήτων να παραθέτουν σωστά τις βιβλιογραφικές παραπομπές και αναφορές στην περίπτωση πηγής βιβλίου, πρακτικών συνεδρίου, μεταπτυχιακής εργασίας και διαδικτυακής πηγής αλλά και να μπορούν να αναζητήσουν ένα είδος πηγής στο διαδίκτυο το οποίο θέλουν να μελετήσουν διεξοδικότερα. Τέλος σε επίπεδο στάσεων αυτό που αναμένεται είναι ο κριτικός αναστοχασμός των φοιτητών σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά και υποστήριξης που παρέχεται από το ΕΑΠ στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση είτε μέσω γραπτών οδηγών μελέτης, είτε μέσω της συμβολής του καθηγητή-συμβούλου.

2

Οδηγός Μελέτης Βιβλιογραφικών Παραπομπών και Αναφορών σύμφωνα με την 6η έκδοση του Βιβλιογραφικού Συστήματος American Psychological Association (APA) Αξιότιμοι φοιτητές, αξιότιμες φοιτήτριες. Σας καλωσορίζουμε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Σπουδές στην Εκπαίδευση» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) και σας ευχόμαστε καλή φοίτηση. Όπως ήδη γνωρίζετε κατά τη διάρκεια των σπουδών σας θα εκπονήσετε πλήθος γραπτών εργασιών αλλά και την διπλωματική σας εργασία με σκοπό να κατακτήσετε τον μεταπτυχιακό σας τίτλο. Στην προσπάθειά μας να σας παρέχουμε όσο το δυνατόν πληρέστερο υλικό, σας αποστέλλουμε στο εκπαιδευτικό πακέτο και αυτόν τον οδηγό μελέτης συνοδευόμενο από ένα κείμενο. Το υλικό διαπραγματεύεται τον ρόλο των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών σε μια ακαδημαϊκή εργασία και τη σωστή παράθεσή τους. Ο οδηγός μελέτης είναι εμπλουτισμένος με παραδείγματα, δραστηριότητες και ασκήσεις αυτοαξιολόγησης. Μάλιστα έχετε τη δυνατότητα να επαληθεύετε τις απαντήσεις των ασκήσεων στο παράρτημά του. Μην ανησυχείτε αν κάνετε λάθη σε ασκήσεις παράθεσης βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών. Είναι αναμενόμενο λόγω της αξιωματικής δομής τους. Εξάλλου την καλύτερη πρακτική άσκηση στον τομέα αυτό θα την κάνετε στις γραπτές σας εργασίες. Επίσης σας παραθέτουμε το παρακάτω γλωσσάρι εικονιδίων με ενέργειες που θα πρέπει να κάνετε κατά την διάρκεια της μελέτης σας. 

Μελέτη



Μέγιστη χρονική διάρκεια δραστηριότητας ή άσκησης



Αναζήτηση στο διαδίκτυο



Αξιοποίηση συνοδευτικού κειμένου



Οδηγίες για το σύστημα ΑΡΑ Η σωστή παράθεση των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών είναι

αυστηρή σε όλα τα βιβλιογραφικά συστήματα. Για το λόγο αυτό καλό θα είναι να μελετήσετε προσεκτικά τον οδηγό αυτό πριν από την πρώτη σας εργασία και να τον συμβουλεύεστε τακτικά ειδικότερα στην αρχή της φοίτησής σας. Ελπίζουμε να σας φανεί χρήσιμος. Καλή μελέτη!

3 Κεφάλαιο 1. Τα Πνευματικά Δικαιώματα Σκοπός

«Honesty is the best policy» Benjamin Franklin (1706 – 1790)

Ο σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι η κατατόπισή σας σε θέματα σχετικά με τον τρόπο που θα πρέπει να χρησιμοποιείτε τις ξένες πηγές στα ακαδημαϊκά σας κείμενα ώστε να αποφεύγονται ενδεχόμενα φαινόμενα λογοκλοπής (αντιγραφής). Προσδοκώμενα Αποτελέσματα Όταν τελειώσετε το κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να είστε σε θέση να:  Διατυπώνετε τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα γραπτό κείμενο υποπίπτει σε λογοκλοπή.  Διακρίνετε τις ομοιότητες και τις διαφορές της ακούσιας και εκούσιας λογοκλοπής.  Κατονομάζετε τουλάχιστον τρεις επιπτώσεις της λογοκλοπής.  Κατονομάζετε τους δύο τρόπους αποφυγής της ακούσιας λογοκλοπής. Λέξεις – Κλειδιά  Πνευματικά Δικαιώματα

 Λογοκλοπή ακούσια και εκούσια

 Plagiarism

 Λογισμικό ανίχνευσης λογοκλοπής

 Ephorus

 Κυρώσεις λογοκλοπής

 Παράφραση

 Αποφυγή ακούσιας λογοκλοπής

Εισαγωγή Κατά την φοίτησή σας στο ΕΑΠ θα εκπονήσετε πλήθος γραπτών εργασιών που θα κρίνουν την πρόοδο στη μελέτη σας, οι οποίες ως δικά σας κείμενα θα περιέχουν τις δικές σας απόψεις. Από την άλλη όμως οι εργασίες αυτές ως ακαδημαϊκά κείμενα θα πρέπει να είναι εμπλουτισμένες με πηγές μεταξύ άλλων βιβλίων, περιοδικών, πρακτικών συνεδρίων οι οποίες σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αναφέρουν ρητά την πηγή άντλησης. §1.1 Χρήση πηγών σε μια ακαδημαϊκή εργασία Με την παρακάτω δραστηριότητα θα διαπιστώσετε ότι είναι εύκολο να ανιχνευτεί κάτι που έχετε γράψει σε μια εργασία σας και δεν είναι δικό σας είτε το αναφέρετε είτε όχι.

4

Ενέργειες:  

 20’

ηη

1 Δραστηριότητα Ας υποθέσουμε ότι στο πλαίσιο μιας γραπτής σας εργασίας θέλετε να χρησιμοποιήσετε το παρακάτω απόσπασμα του συνοδευτικού κειμένου: Η παράδοση των γραπτών εργασιών είναι το συνηθέστερο μέσο για να επικοινωνούν οι σπουδαστές με τον ΚΣ και είναι σημαντικό αυτός να ενθαρρύνει τις απόψεις τους. Ανατρέξτε στο συνοδευτικό κείμενο να βρείτε την παραπάνω πρόταση, συνδεθείτε στο διαδίκτυο και πληκτρολογήστε στο https://www.google.gr/ τη φράση αυτή. Όπως θα διαπιστώσετε το πρώτο αποτέλεσμα στις αναζητήσεις είναι ένα αρχείο pdf με διαδρομή icodl.openet.gr/index.php/icodl/2013/paper/download/268/128 από τα πρακτικά του 7ου Συνεδρίου για την Ανοικτή & Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, IRODL 2013, μέρος του οποίου αποτελεί το αυτούσιο συνοδευτικό κείμενο. Δοκιμάστε να κάνετε το ίδιο και για άλλα αποσπάσματα του κειμένου. Διαπιστώνετε λοιπόν ότι μπορεί να ανιχνευθεί η μερική και πολύ περισσότερο δε η ολική αντιγραφή ενός κειμένου. Μάλιστα ακόμα και στην περίπτωση παράφρασης μιας πρότασης η ανίχνευση γίνεται μέσα από ειδικά λογισμικά. Φυσικά και μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα κείμενο ή παράφραση αυτού αρκεί να δηλώσετε την πηγή του. Μια τέτοια πηγή μπορεί να είναι ακόμα και η δική σας μεταπτυχιακή εργασία. Όταν κάποιος χρησιμοποιήσει αυτά που εσείς συμπεράνατε με προσωπικό κόπο θα θέλατε να κάνει το ελάχιστο ηθικά, να σας αναφέρει. Το ίδιο θα πρέπει να κάνει και σε νομικό πλαίσιο, γιατί διαφορετικά θα έχει υποπέσει στο παράπτωμα της λογοκλοπής. §1.2 Τι είναι η λογοκλοπή και πως να την αποφύγετε Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί αποκλειστικά και μόνο την δική σας ενημέρωση σχετικά με το θέμα της αποφυγής κρουσμάτων μερικής ή ολικής αντιγραφής στις εργασίες σας. Ουσιαστικά θέλουμε να κάνουμε ένα συμβόλαιο μαζί σας για το τι επιτρέπεται και τι όχι στις γραπτές εργασίες στο θέμα της πνευματικής ιδιοκτησίας και προκειμένου να παραθέσουμε τους όρους του συμβολαίου σας καλούμε στην παρακάτω δραστηριότητα μελέτης. Ενέργειες:   2ηη Δραστηριότητα

 20’

5

Στην δραστηριότητα αυτή καλείστε να μελετήσετε το κείμενο «Περί Λογοκλοπής» του Στεργίου καθηγητή-συμβούλου του ΕΑΠ. Κατεβάστε το κείμενο σε αρχείο word από τον σύνδεσμο www.eap.gr/newsite/images/stories/doc/ske_plagiarism.doc Με βάση τα όσα μελετήσατε στο κείμενο «Περί Λογοκλοπής» καλείστε να απαντήσετε στην παρακάτω άσκηση αυτοαξιολόγησης με σκοπό να διερευνήσετε κατά πόσο γνωρίζετε τους όρους του συμβολαίου που θέσαμε σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία, πως μπορείτε να το τηρείτε και ποιες είναι οι συνέπειες σε περίπτωση που το παραβείτε.  20’ 1ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι Σωστές ή Λάθος. Α. Η λογοκλοπή είναι η χρήση των ιδεών και των λέξεων τρίτων. Β. Για να αποφεύγετε την ακούσια λογοκλοπή να συμβουλεύεστε τον καθηγητήσύμβουλό σας σε περίπτωση που έχετε αμφιβολίες για το ποιες πληροφορίες χρειάζεται να αναγνωρίζετε στις εργασίες σας. Γ. Η αντιγραφή από μια έντυπη πηγή δεν αποτελεί παράδειγμα μερικής αντιγραφής. Δ. Σε περίπτωση λογοκλοπής βλάπτονται μόνο ο φοιτητής και η σχέση του με τον καθηγητή-σύμβουλο. Ε. Στις λέξεις που είναι ακριβές αντίγραφο του γνήσιου κειμένου πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται παρενθέσεις. ΣΤ. Υπάρχει ο κίνδυνος της λογοκλοπής εάν δεν θυμόσαστε ποιες λέξεις ανήκουν σε κάποιον συγγραφέα και ποιες σε εσάς. Ζ. Η παράφραση όπου αντικαθίστανται μερικές λέξεις με άλλες συνώνυμες ή αλλάζει η σειρά της πρότασης είναι ένας έγκυρος τρόπος για να αποφεύγεται η λογοκλοπή. Τις απαντήσεις της άσκησης θα τις βρείτε στο Παράρτημα. Σύμφωνα με τα όσα μελετήσατε στο κείμενο «Περί Λογοκλοπής» μπορείτε να συμβουλεύεστε τους καθηγητές-συμβούλους σας σχετικά με το θέμα της σωστής παράθεσης των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών. Στην μοναχική

6 φοιτητική πορεία σας στο ΕΑΠ, λόγω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ο καθηγητήςσύμβουλος θα είναι κοντά σας να σας υποστηρίξει ποικιλοτρόπως και στην παρακάτω δραστηριότητα μπορείτε να μελετήσετε αναλυτικότερα πως επιτυγχάνεται η υποστήριξη αυτή. Ενέργειες:  

 30’

3ηη Δραστηριότητα Να διαβάσετε το συνοδευτικό κείμενο και να εστιάσετε στη συζήτηση και τα συμπεράσματα του κειμένου. Επίσης μπορείτε να μελετήσετε τις αποφάσεις της Κοσμητείας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ σχετικά με την λογοκλοπή στις γραπτές εργασίες και τις διπλωματικές ώστε να γνωρίζετε πως αντιμετωπίζει το πρόβλημα των λογοκλοπών το ΕΑΠ αλλά τις κυρώσεις που μπορεί να έχει ένας φοιτητής του σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι έχει υποπέσει σε λογοκλοπή. Συνδεθείτε με τους κωδικούς

σας

στο

http://study.eap.gr/

και

ακολουθήστε

το

σύνδεσμο

http://study.eap.gr/mod/forum/discuss.php?d=8159. Σύνοψη Κεφαλαίου 1. Ο σεβασμός στην πνευματική ιδιοκτησία αποτελεί ηθική υποχρέωση και νομική κάλυψη.

2. Οι ακαδημαϊκές εργασίες θα πρέπει να αναφέρουν ρητά τις πηγές άντλησης.

3. Να συμβουλεύεστε τον καθηγητή-σύμβουλό σας σε θέματα σωστής παράθεσης των βιβλιογραφικών αναφορών και παραπομπών.

Κεφάλαιο 2. Βιβλιογραφικές Παραπομπές & Αναφορές Σκοπός

«Μή εἶναι βασιλικήν ἀτραπόν ἐπί γεωμετρίαν» Ευκλείδης (~ 325 π.Χ. – 265 π.Χ.) [Δεν υπάρχει σύντομος δρόμος για να μάθεις Γεωμετρία]

7 Ο σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι η σωστή παράθεση των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών σε ένα ακαδημαϊκό κείμενο με την βοήθεια οδηγιών για το σύστημα APA. Προσδοκώμενα Αποτελέσματα Όταν τελειώσετε το κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να είστε σε θέση να:  Αναγνωρίζετε και να διορθώνετε λάθη κατά την παράθεση βιβλιογραφικών αναφορών και παραπομπών.  Παραθέτετε τις βιβλιογραφικές παραπομπές και αναφορές στην περίπτωση βιβλίου, πρακτικών συνεδρίου, περιοδικού, μεταπτυχιακής εργασίας και διαδικτυακής πηγής με την βοήθεια οδηγιών για το σύστημα APA. Λέξεις – Κλειδιά  Βιβλιογραφική Παραπομπή

 ΑPA

 Βιβλιογραφική Αναφορά

 Βιβλίο

 Μεταπτυχιακή/Διδακτορική Εργασία

 Κεφάλαιο Βιβλίου

 Διαδικτυακή Πηγή

 Πρακτικά Συνεδρίου

Εισαγωγή Σύμφωνα με τα όσα μελετήσατε στο προηγούμενο κεφάλαιο για να χρησιμοποιήσετε μια πηγή σε ένα ακαδημαϊκό κείμενο, οφείλετε να την δηλώσετε. Μάλιστα αυτό θα πρέπει να γίνει τόσο στον κύριο κορμό του κειμένου (βιβλιογραφική παραπομπή), όσο και στο τέλος του (βιβλιογραφική αναφορά). §2.1 Βιβλιογραφικές Παραπομπές Κάθε φορά που χρησιμοποιείτε μέσα στο κείμενό σας μια πρόταση ή ένα συμπέρασμα από μια πηγή οφείλετε να παραθέσετε τόσο το όνομα ή τα ονόματα αυτών που το έχουν γράψει όσο και το αντίστοιχο έτος δημοσίευσης στην πηγή. Στην παρακάτω δραστηριότητα θα μελετήσετε τις δύο μορφές που παρατίθενται οι βιβλιογραφικές παραπομπές και τις οποίες μπορείτε να χρησιμοποιείτε στις δικές σας εργασίες. Ενέργειες:   

 10’

4ηη Δραστηριότητα Στην δραστηριότητα αυτή καλείστε να μελετήσετε την σωστή παράθεση των

8 βιβλιογραφικών παραπομπών σύμφωνα με το σύστημα ΑΡΑ. Ακολουθήστε τη διαδρομή http://eeyem.eap.gr/sites/default/files/ara_ver2.pdf για να βρείτε τις βασικές οδηγίες για το σύστημα APA από το Εργαστήριο Εκπαιδευτικού Υλικού και Εκπαιδευτικής Μεθοδολογίας του ΕΑΠ. Στη συνέχεια μελετήστε στις σελίδες 5, 6 και από 10 έως 22 μόνο την σύνταξη των βιβλιογραφικών παραπομπών. Σας συνιστούμε να εκτυπώσετε τις οδηγίες για το σύστημα ΑΡΑ τις οποίες θα χρησιμοποιήσετε στη συνέχεια της μελέτης του οδηγού αλλά και στις εργασίες σας. Στα παρακάτω παραδείγματα μπορείτε να δείτε πως παρατίθενται οι βιβλιογραφικές παραπομπές σε πληθώρα περιπτώσεων. Ενέργειες: 

 20’

1η Δέσμη Παραδειγμάτων Αναζητήστε τις βιβλιογραφικές παραπομπές στον κύριο κορμό του συνοδευτικού κειμένου για να διαπιστώσετε τον τρόπο που παρατίθενται. Βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να γράψετε σωστά μια βιβλιογραφική παραπομπή, κάτι που θα κάνετε συχνά στις εργασίες σας, με την παρακάτω άσκηση. Ενέργειες: 

 10’

2ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Επισκεφτείτε τη διαδρομή file:///C:/Users/User01/Downloads/268-810-1-PB.pdf και βρείτε τα ονόματα των συγγραφέων του συνοδευτικού κειμένου. Προσπαθήστε να γράψετε τις δύο μορφές βιβλιογραφικής παραπομπής. Την απάντηση της άσκησης θα την βρείτε στο παράρτημα. §2.2 Βιβλιογραφικές Αναφορές Στο τέλος κάθε ακαδημαϊκού κειμένου αναφέρονται αναλυτικά και με αλφαβητική σειρά όλες οι βιβλιογραφικές πηγές ώστε να αντιστοιχίζεται κάθε βιβλιογραφική παραπομπή του κυρίως κειμένου στην βιβλιογραφική αναφορά της. Η δυσκολία στην παράθεση των αναφορών εντοπίζεται στην αξιωματική δομή τους. Έτσι για την αποφυγή λαθών στις εργασίες σας να συμβουλεύεστε τις οδηγίες για το σύστημα ΑΡΑ και να τις επαληθεύετε σε δεύτερο χρόνο. Στην επόμενη δραστηριότητα θα

9 μελετήσετε τον τρόπο με τον οποίο παρατίθεται μια βιβλιογραφική αναφορά ανάλογα με την πηγή άντλησης και τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιείτε στις εργασίες σας. Ενέργειες:  

 1 ώρα

5ηη Δραστηριότητα Στην δραστηριότητα αυτή καλείστε να μελετήσετε την σωστή παράθεση των βιβλιογραφικών αναφορών. Χρησιμοποιήστε τις βασικές οδηγίες για το σύστημα APA και μελετήστε στις σελίδες 10 έως 24 τις βιβλιογραφικές αναφορές. Στα παρακάτω παραδείγματα μπορείτε να δείτε πως παρατίθενται οι βιβλιογραφικές παραπομπές στις βασικότερες περιπτώσεις πηγών όπως είναι τα πρακτικά συνεδρίου, το βιβλίο, το κεφάλαιο βιβλίου, η μεταπτυχιακή εργασία και ο διαδικτυακός τόπος. Ενέργειες:  

 1 ώρα

2η Δέσμη Παραδειγμάτων Αναζητήστε και μελετήστε τις βιβλιογραφικές αναφορές στο τέλος του συνοδευτικού κειμένου για να διαπιστώσετε τον τρόπο που παρατίθενται. Αντιπαραβάλλεται σε κάθε περίπτωση τις αναφορές με τις οδηγίες για το σύστημα ΑΡΑ. Για να βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να αναγνωρίσετε το είδος μιας πηγής στις βιβλιογραφικές αναφορές ενός ακαδημαϊκού κειμένου, ώστε να την αναζητήσετε με τον κατάλληλο τρόπο σε περίπτωση που θέλετε να την μελετήσετε αναλυτικότερα, μπορείτε να κάνετε την παρακάτω άσκηση. Ενέργειες:  

 30’

3ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Με τη βοήθεια των οδηγιών για το ΑΡΑ να μελετήσετε τις βιβλιογραφικές αναφορές του συνοδευτικού κειμένου και να επιλέξετε σε κάθε περίπτωση τη σωστή απάντηση.

1. Στις βιβλιογραφικές αναφορές του συνοδευτικού κειμένου τρία βιβλία έντυπης μορφής έχουν συγγραφείς τους: α. Holmberg, Keegan και Race β. Race, Παππά και Holmberg

10 γ. Παππά, Tait και Keegan δ. Ματραλής, Keegan και Holmberg 2. Η βιβλιογραφική αναφορά στο ΕΑΠ αποτελεί: α. Ηλεκτρονική Αλληλογραφία β. Ιστοσελίδα γ. Ηλεκτρονικό Περιοδικό δ. Wikis 3. Η βιβλιογραφική αναφορά στον Λιοναράκη (2006) αναφέρεται σε: α. Ένα βιβλίο με τίτλο: «Η θεωρία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η πολυπλοκότητα της πολυμορφικής της διάστασης.» β. Ένα βιβλίο με τίτλο: «Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στοιχεία θεωρίας και πράξης.» γ. Ένα βιβλίο που έγραψε ο Λιοναράκης. δ. Ένα βιβλίο στο οποίο ο Λιοναράκης έγραψε μόνο ένα κεφάλαιο.

4. Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση: α. Η βιβλιογραφική αναφορά στον Keegan (1990) αφορά ένα βιβλίο που εκδόθηκε στην πόλη του Routledge. β. Ο Holmberg (2002) έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο: «Ανοικτή και εξ αποστάσεως Εκπαίδευση. Θεωρία και πράξη.» γ. Ο Λιοναράκης είναι ο επιμελητής του βιβλίου με βιβλιογραφική αναφορά Λιοναράκης (1998). δ. Ο διαδικτυακός τόπος στο άρθρο του Tait (2003) θα έπρεπε να είναι http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/viewArticle/134/214 Την απάντηση της άσκησης θα την βρείτε στο παράρτημα. Η επόμενη άσκηση σας δίνει τη δυνατότητα να αναγνωρίσετε και να διορθώσετε τυχόντα λάθη που έχετε κάνει στις εργασίες σας κατά την παράθεση των βιβλιογραφικών αναφορών.

Ενέργειες: 

 30’

4ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Να βρείτε το λάθος (ή τα λάθη) σε καθεμιά από τις παρακάτω βιβλιογραφικές αναφορές και να το (τα) διορθώσετε με την βοήθεια των οδηγιών για το σύστημα ΑΡΑ.

1η Βιβλιογραφική Αναφορά

11 Λιοναράκης Α. (2006). (Επιμ.). Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στοιχεία θεωρίας και πράξης (σελ.11-41). Κεφάλαιο: Η θεωρία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η πολυπλοκότητα της πολυμορφικής της διάστασης. Προπομπός: Αθήνα.

2η Βιβλιογραφική Αναφορά Holmberg, B (2002). Εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Θεωρία και πράξη. Αθήνα: ΕΛΛΗΝ.

3η Βιβλιογραφική Αναφορά Μπουρίκας, Κ., Κορδούλης, Χ., και Λυκουργιώτης, Α. (2001). Η εικονική τάξη ως εργαλείο για την υποστήριξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και το σχεδιασμό

συμπληρωματικού

εκπαιδευτικού

υλικού.

Πρακτικά,

1ου

Πανελλήνιου συνεδρίου για την ΑεξΑΕ.

4η Βιβλιογραφική Αναφορά Τουτουδάκη, Ε. Ο επικοινωνιακός ρόλος του Καθηγητή-Συμβούλου στο ΕΑΠ ως προς την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων. Πάτρα: Ε.Α.Π. (Διπλωματική Εργασία) 5η Βιβλιογραφική Αναφορά ΕΑΠ

(2014).

Ο

στόχος

των

ΟΣΣ.

Διαθέσιμο

στο

δικτυακό

τόπο:

http://www.eap.gr/view.php?artid=505. Με την τελευταία άσκηση θα επιβεβαιώσετε αν μπορείτε να γράψετε μια πλήρη βιβλιογραφία όπως άλλωστε θα χρειαστεί να κάνετε στις εργασίες σας. Ενέργειες: 

 1 ώρα

5ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Να παραθέσετε τις παρακάτω βιβλιογραφικές αναφορές ως πηγές μιας εργασίας σύμφωνα με τις οδηγίες του ΑΡΑ. Αναζητήστε στο διαδίκτυο πηγές για εκείνες που έχουν επιπλέον πληροφορίες με σκοπό να τις παραθέσετε σωστά.

1. Βιβλίο Συγγραφέας: Ρhil Race Τίτλος: 500 Πρακτικές συμβουλές για την ανοικτή και ευέλικτη εκπαίδευση. Εκδόσεις: Μεταίχμιο Έτος έκδοσης: 2001

12 Τόπος: Αθήνα Μετάφραση: Μαρία Βακαλοπούλου και Κατερίνα Ζουγανέλη Έτος έκδοσης πρωτοτύπου: 1998 2. Πρακτικά 5ου Διεθνούς Συνεδρίου για την ΑεξΑΕ Εισηγητές: Σοφία Παπαδημητρίου και Αντώνης Λιοναράκης Τίτλος εισήγησης: Ο ρόλος του Καθηγητή - Συμβούλου και η ανάπτυξη μηχανισμού υποστήριξής του στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση Έτος έκδοσης πρακτικών: 2009 3. Δικτυακός Τόπος http://elektra.teilar.gr/syncppt/qualityDesignOfTeachingMaterial.pdf Αρθρογράφος: Αντώνης Λιοναράκης Τίτλος: Ανοικτή και εξ αποστάσεως πολυμορφική εκπαίδευση: Προβληματισμοί για μία ποιοτική προσέγγιση σχεδιασμού διδακτικού υλικού. Έτος ανάρτησης στην πηγή: 2012 4. Κεφάλαιο Βιβλίου Τίτλος Βιβλίου: Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Τόμος: Α Επιμέλεια Βιβλίου: Αλέξης Κόκκος, Αντώνης Λιοναράκης και Χρήστος Ματραλής Τίτλος Κεφαλαίου: Η συνεχής επικοινωνία και η αξιολόγηση του φοιτητή. Συγγραφέας κεφαλαίου: Αντώνης Λιοναράκης Σελίδες Κεφαλαίου: 241-253 Εκδόσεις: ΕΑΠ Έτος έκδοσης: 1998 Τόπος: Πάτρα 5. Διπλωματική Εργασία της Μαρίας Παππά Τίτλος: Ο ρόλος του Καθηγητή- Συμβούλου στην εκπόνηση των γραπτών εργασιών στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Πανεπιστήμιο: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Έτος κτήσης: 2008 Τόπος: Πάτρα

13 Στις παραπάνω ασκήσεις εστιάσαμε μόνο σε μερικές περιπτώσεις παράθεσης βιβλιογραφικών αναφορών. Μπορείτε να αναζητήσετε στο διαδίκτυο ακαδημαϊκά κείμενα και να μελετήσετε τον τρόπο που παρατίθενται και οι υπόλοιπες πηγές. Επίσης για περαιτέρω μελέτη των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών μπορείτε να επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα της APA http://www.apastyle.org/. Τέλος ακόμη κι αν χρησιμοποιήσετε άλλο βιβλιογραφικό σύστημα σε μια εργασία σας, η χρήση του ΑΡΑ θα σας διευκολύνει να κάνετε την αναγωγή των γνώσεών σας στο σύστημα αυτό. Σύνοψη Κεφαλαίου 1. Οι βιβλιογραφικές παραπομπές και αναφορές έχουν αξιωματική δομή.

2. Σε κάθε εργασία σας να χρησιμοποιείτε τις οδηγίες για την σωστή παράθεση των βιβλιογραφικών παραπομπών και αναφορών σύμφωνα με το βιβλιογραφικό σύστημα ΑΡΑ.

3. Να επαληθεύετε σε δεύτερο χρόνο τις βιβλιογραφικές παραπομπές και κυρίως τις αναφορές. Παράρτημα – Απαντήσεις στις ασκήσεις αυτοαξιολόγησης

1ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Οι σωστές απαντήσεις είναι η Β και η ΣΤ. Ειδικότερα: Η πρόταση Α είναι λανθασμένη, αφού η χρήση των ιδεών και των λέξεων τρίτων αποτελεί λογοκλοπή μόνο όταν δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη πηγή. Η πρόταση Β είναι σωστή. Μάλιστα ένας δεύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η ακούσια λογοκλοπή είναι να επισημαίνεται στην εργασία οποιαδήποτε μορφή βοήθειας που δέχεστε από κάποιον άλλο ή μια ιδέα ή ένα σχέδιο ενός τρίτου. Η πρόταση Γ είναι λανθασμένη και μάλιστα δεν αποτελεί το μοναδικό παράδειγμα μερικής αντιγραφής. Ανάλογα παραδείγματα είναι η χρήση μιας φωτογραφίας, ενός βίντεο, μιας συνέντευξης, μιας συζήτησης ή μιας ηλεκτρονικής πηγής. Η πρόταση Δ είναι λανθασμένη. Σε περίπτωση λογοκλοπής δεν βλάπτονται μόνο ο φοιτητής αλλά τόσο οι συμφοιτητές του που καταβάλουν μεγάλο κόπο για να εκπονήσουν τις εργασίες τους με τίμιο τρόπο όσο και οι καθηγητές-σύμβουλοι που ετοιμάζουν και διορθώνουν τις εργασίες των φοιτητών με επίσης μεγάλο κόπο. Από την άλλη δεν κλονίζεται μόνο η σχέση του φοιτητή με τον καθηγητή-σύμβουλο,

14 αλλά και το εκπαιδευτικό κλίμα, η φήμη και η αξία των πτυχίων του ΕΑΠ. Η πρόταση Ε είναι λανθασμένη, αφού στις λέξεις που είναι ακριβές αντίγραφο του γνήσιου κειμένου πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται μόνο εισαγωγικά. Η πρόταση ΣΤ είναι σωστή. Η πρόταση Ζ είναι λανθασμένη διότι ακόμα και στην περίπτωση παράφρασης μιας πρότασης η λογοκλοπή παραμένει. Το ΕΑΠ με σκοπό να ανιχνεύσει τα φαινόμενα λογοκλοπής στις γραπτές και τις διπλωματικές εργασίες χρησιμοποιεί το λογισμικό ανίχνευσης Ephorus, το οποίο λειτουργεί αθροιστικά σε άλλες μορφές ανίχνευσης. Αν δεν απαντήσατε σωστά σε όλες τις ερωτήσεις, καλό θα ήταν να μελετήσετε το κείμενο «Περί Λογοκλοπής» ξανά και να επαναλάβετε την άσκηση. Ομοίως να το συμβουλεύεστε κάθε φορά που εκπονείτε μια γραπτή σας εργασία.

2ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης H βιβλιογραφική παραπομπή του κειμένου γράφεται: Σύμφωνα με έρευνα (Κωνσταντοπούλου, Αντωνίου, Αποστολάκης & Λιοναράκης, 2013) … ή εναλλακτικά: Σύμφωνα με έρευνα των Κωνσταντοπούλου, Αντωνίου, Αποστολάκη και Λιοναράκη (2013)…

15

3ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης

Ενέργειες: 

Οι σωστές αντιστοιχίες είναι: 1α, 2β, 3β και 4δ Αναλυτικότερα: 1. Βιβλία έντυπης μορφής στις βιβλιογραφικές αναφορές είναι μεταξύ άλλων των Holmberg, Keegan και Race. Ο Ματραλής έχει γράψει κεφάλαιο βιβλίου, ο Tait ηλεκτρονικό άρθρο, ενώ η Παππά διπλωματική εργασία.

2. Η αναφορά στο ΕΑΠ αποτελεί ιστοσελίδα κάτι που μπορείτε να διαπιστώσετε αν επισκεφτείτε τον σύνδεσμο http://www.eap.gr/view.php?artid=505 3. Ο Λιοναράκης (2006) επιμελήθηκε το βιβλίο με τίτλο: «Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στοιχεία θεωρίας και πράξης.» και έγραψε τουλάχιστον το κεφάλαιο: «Η θεωρία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η πολυπλοκότητα της πολυμορφικής της διάστασης.».

4. Το Keegan (1990) εκδόθηκε στο Λονδίνο, το Holmberg (2002) έχει τίτλο: «Εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Θεωρία και πράξη.» και ο Λιοναράκης στο Λιοναράκης (1998) δεν είναι ο μοναδικός επιμελητής του βιβλίου. Αν πληκτρολογήσετε

irrodl.org/index.php/irrodl/article/viewArticle/134/214

θα

διαπιστώσετε ότι ο σύνδεσμος δεν υπάρχει. Καταλαβαίνετε ότι η παράθεση των βιβλιογραφικών αναφορών είναι μια απαιτητική διαδικασία με μεγάλη πιθανότητα λαθών και για το λόγο αυτό να τις επαληθεύετε σε κάθε εργασία σας.

4ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1η Βιβλιογραφική Αναφορά Πρόκειται για κεφάλαιο βιβλίου και η σωστή αναφορά περιλαμβάνει: 1. Μετά το επίθετο του συγγραφέα κόμμα (,).

2. Πρώτα την αναφορά στο κεφάλαιο του βιβλίου και μετά το ίδιο το βιβλίο.

3. Την επιμέλεια πριν από την παράθεση του τίτλου του βιβλίου.

4. Πρώτα τον τόπο έκδοσης κι έπειτα τον εκδότη. Έτσι η σωστή αναφορά είναι η παρακάτω: Λιοναράκης, Α. (2006). Η θεωρία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η πολυπλοκότητα της πολυμορφικής της διάστασης. Στο: Α. Λιοναράκης

16 (Επιμ.), Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Στοιχεία θεωρίας και πράξης (σελ.11-41). Αθήνα: Προπομπός.

2η Βιβλιογραφική Αναφορά Πρόκειται για βιβλίο και η σωστή αναφορά περιλαμβάνει: 1. Μετά το αρχικό γράμμα του ονόματος του συγγραφέα τελεία (.).

2. Εσοχή της γραφής στην δεύτερη σειρά. Έτσι η σωστή αναφορά είναι η παρακάτω: Holmberg, B. (2002). Εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Θεωρία και πράξη. Αθήνα: ΕΛΛΗΝ.

3η Βιβλιογραφική Αναφορά Πρόκειται για πρακτικά συνεδρίου, οπότε η σωστή αναφορά θα έπρεπε να είχε ανάμεσα στον δεύτερο και τρίτο συγγραφέα «&» και όχι «και» όπως φαίνεται παρακάτω: Μπουρίκας, Κ., Κορδούλης, Χ., & Λυκουργιώτης, Α. (2001). Η εικονική τάξη ως εργαλείο για την υποστήριξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και το σχεδιασμό

συμπληρωματικού

εκπαιδευτικού

υλικού.

Πρακτικά,

1ου

Πανελλήνιου συνεδρίου για την ΑεξΑΕ.

4η Βιβλιογραφική Αναφορά Πρόκειται για διπλωματική εργασία, οπότε η σωστή αναφορά θα έπρεπε: 1. Να είχε το έτος συγγραφής 2. Να αναφέρεται πρώτα το όνομα του ιδρύματος και μετά ο τόπος. Έτσι η σωστή αναφορά είναι η παρακάτω: Τουτουδάκη, Ε. (2010). Ο επικοινωνιακός ρόλος του Καθηγητή-Συμβούλου στο ΕΑΠ ως προς την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων (Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα.

5η Βιβλιογραφική Αναφορά Πρόκειται για διαδικτυακή πηγή και η σωστή αναφορά θα έπρεπε: 1. Να μην έχει έτος συγγραφής.

2. Να γράφεται με πλάγια γραφή ο τίτλος της πηγής. Έτσι η σωστή αναφορά είναι η παρακάτω: ΕΑΠ,

Ο

στόχος

των

ΟΣΣ.

Διαθέσιμο

http://www.eap.gr/view.php?artid=505.

στο

δικτυακό

τόπο:

17

5ηη Άσκηση Αυτοαξιολόγησης Βιβλιογραφικές Αναφορές Λιοναράκης, Α. (2012).

Ανοικτή και εξ αποστάσεως πολυμορφική εκπαίδευση:

Προβληματισμοί για μία ποιοτική προσέγγιση σχεδιασμού διδακτικού υλικού. Διαθέσιμο

στο

δικτυακό

τόπο:

http://elektra.teilar.gr/syncppt/qualityDesignOfTeachingMaterial.pdf. Λιοναράκης, Α. (1998). Η συνεχής επικοινωνία και η αξιολόγηση του φοιτητή. Στο: Α. Κόκκος, Α. Λιοναράκης, Χ. Ματραλής (Επιμ.), Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (τομ. Β., σελ. 241-253). Πάτρα: ΕΑΠ. Παπαδημητρίου, Σ., & Λιοναράκης, Α., (2009). Ο ρόλος του Καθηγητή - Συμβούλου και η ανάπτυξη μηχανισμού υποστήριξής του στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Πρακτικά, 5ου Διεθνούς Συνεδρίου για την ΑεξΑΕ. Παππά, Μ. (2008). Ο ρόλος του Καθηγητή- Συμβούλου στην εκπόνηση των γραπτών εργασιών στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή εργασία). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα.

Race, P. (2001). 500 Πρακτικές συμβουλές για την ανοικτή και ευέλικτη εκπαίδευση (μτφ. Μ. Βακαλοπούλου & Κ. Ζουγανέλη). Αθήνα: Μεταίχμιο. (έτος έκδοσης πρωτοτύπου 1998)