EVRENSEL BAKIfi AÇISI Gürbüz Evren
Gizli Belgelerde Fransa’n›n Gerçek Yüzü
Fransa’n›n Ermeni sevdas› yeni yasa tasar›lar› ile devam ediyor. 18 Ocak 2001’de, Ulusal Meclis’te 51 milletvekilinin oyu ile kabul edilen ve "Fransa Ermeni soyk›r›m›n› tan›r" ifadesinden oluflan yasa, Frans›z siyasetçilere yetmedi.. meni iddialar›na karfl› ç›kanlar› cezaland›rma yasas›" dedi¤im, onlar›n ise "Ermeni Soyk›r›m›n› ‹nkâr edenleri cezaland›rma yasas›" ad›n› verdikleri tasar›y› Frans›z politikac›lar daha önce 2006 y›l›nda günde-
E 62
me getirmifllerdi. Ancak tasar› Parlamento gündeminde uzun süre kald›ktan sonra kadük olmufl, yani düflmüfltü. Her seçim öncesi Ermeni as›ll› 500 bin civar›nda Frans›z vatandafl›n›n oyuna göz diken siyasetçiler yeni bir
BD MART 2012
tasar›yla ortaya ç›karlar. Haziran 2012’de yap›lacak seçimler öncesinde de ayn› senaryo bir kez daha gündeme geldi. Bu defa Fransa Cumhurbaflkan› Nicolas Sarkozy’nin öncülük etti¤i yeni tasar›, "‹nkâr Yasas›" ad›yla iktidardaki Halk HaFrans›z Senatosu reketi Birli¤i (UMP) taraf›ndan, Ulusal Meclis’e sunuldu. 22 Aral›k’ta, gürlük, Eflitlik ve Kardefllik" yazar. oturuma kat›lan az say›daki milletve- ‹flte bu üç kelime Fransa’y› özetler. kilinin oylar›yla kabul edilen yasa, Bu üç kelime, Frans›z Ulusal Meclisi Ermeni iddialar›n› reddedenler için 1 (Assamblée Nationale) ve Senato (Sey›l hapis ve 45 bin Euro para cezas› nat) binalar›n›n cephesinde de iri harföngörüyor. Yasa, Mecliste kabulünün lerle yaz›l›d›r. fiimdi soral›m, "Ermeni ‹ddialaard›ndan Senato’da da onayland›. Arr›na karfl› ç›kanlar› ced›ndan da, yasay› Anazaland›rma yasas›" ile yasa Konseyi’ne götürFrans›z siyasetçiler, mek için harekete geçilFransa’y› Fransa yapan di. ‹tiraz için 60 parlabu 3 de¤eri inkâr etmifl menterin imzas› gerekiolmuyorlar m›? yordu. Senato’dan 72, Bu yasa, ifade özgürMeclisten ise 65 üye lü¤ünü engelleyerek, sorumluluk örne¤i ser"Liberté" yani "Özgileyerek yasaya itiraz gürlük" ilkesini inkâr için imza verdi. etmiyor mu? Bu yasa, karfl› tezi susSiz bu yaz›y› okurken, "Akil" adamlardan kurulu turarak, "Egalité" yani "Eflitlik" Anayasa Konseyi karar›n› aç›klam›fl ilkesini inkâr etmiyor mu? Bu yasa, taraflar› birbirine düflman olacak. Fransa’da, anaokullar›ndan bafllayarak okullar›n, tüm resmi kurum k›larak, "Fraternité" yani "Kardefllik" ve kurulufllar›n d›fl cephesinde, "Li- ilkesini inkâr etmiyor mu? Ermeni ‹ddialar›na karfl› ç›kanlar› berté, Egalité, Fraternité" yani "Öz-
Bu yasa, karfl› tezi susturarak, "Egalité" yani "Eflitlik" ilkesini inkâr etmiyor mu?
63
BD MART 2012
cezaland›rma yasas› asl›nda Fransa’y› inkâr etmektir. Bu durumda Frans›z siyasetçilerin bir de, "Fransa’y› ‹nkâr Edenleri Cezaland›rma Yasas›" ç›karmalar› gerekmiyor mu? u de¤erlendirmemin Frans›zcas›n›, tüm Frans›z parlamenterlere gönderdim ve 96 parlamenterden olumlu yan›t ald›m. Yasay› Anayasaya Konseyi’ne götürmeye bir katk›m olduysa ne mutlu bana. fiimdi Fransa’n›n Ermeni sevdas›n›n nereden kaynakland›¤›n› irdeleyelim. Frans›z sömürgecilik tarihinin utanç dolu sayfalar›ndan kimileri de, Ermenilerin Osmanl› Devletine karfl›
B
Georges Clemenceau
Anatole France
kullan›lmas›n› içermektedir. Frans›z gizli belgelerinde bu politika aç›kça yer almaktad›r. Anadolu’da, 1890-96 y›llar›ndaki Ermeni isyanlar› (en büyükleri Erzurum, Zeytun, Van) ‹ngiliz, Frans›z, Alman, Avusturyal›, Amerikan diplomatlar taraf›ndan sadece ba¤l› olduklar› bakanl›klara de¤il ülkelerinde yay›mlanan gazetelere de duyurulunca, Avrupa’da dayan›flma komiteleri ku64
ruldu. Bunlardan biri de 1896’da Paris’te, kurulan "Ermeni Dayan›flma Komitesi"dir. Bu komitenin üyeleri aras›nda Georges Clemenceau, Anatole France, Jean Jaurés ve Francis de Pressensé gibi dünyaca tan›nm›fl isimler vard›. Komite, Pro-Arménien (Ermeni Taraftar›) adl› bir gazete de ç›kard›. Komitedeki kamuoyu oluflturma gücü yüksek isimlerin çal›flmalar› sayesinde, birkaç y›l içinde Fransa’da büyük bir Ermeni lobisi ortaya ç›kt›. Paris, Ermeni davas›n›n önde gelen isimlerinin buluflma noktas› oldu. Frans›z bas›n› ise Ermenilerle ilgili geliflmeleri Türk karfl›t› bir anlay›flla haberlefltirmeye bafllad›. Ermeni Dayan›flma Komitesi’nde yer alan isim-
Jean Jaurés
Francis de Pressensé
lere bak›ld›¤›nda ço¤unun siyasetçi ve devlet adam› oldu¤u görülecektir. Bu da Ermenileri kullanma anlay›fl›n›n bir devlet politikas› olarak belirlendi¤inin göstergesidir. O döneme kadar resmi belgelerinde Ermeniler için "Pis Ermeni" ifadesini kullanan Fransa, neden böyle bir politikaya yöneldi sorusunun yan›t› ise ekonomik ç›karlarda gizlidir. 1890’l› y›llardan itibaren Avrupa’-
BD MART 2012
da tekstil endüstrisi büyük bir geliflme içine girmifl, ama bu sektörün hammaddesi olan pamu¤a eriflim konusunda sorunlar bafllam›flt›r. Tekstil endüstrisinde ‹ngiltere, Fransa ve Almanya aras›nda ise büyük rekabet vard›. ‹ngiltere, sektörün hammaddesi olan pamu¤un yetiflti¤i alanlar›n ço¤unu kontrolü alt›nda tutuyordu. Hindistan ve M›s›r, dönemin pamuk depolar› olarak ‹ngiltere’nin sömürgeleri aras›ndayd›. Fransa ise pamu¤u ‹ngiltere’den almak zorundayd›. Bu da, ‹ngilizlerin yüksek sat›fl fiyatlar› uygulayarak Fransa’n›n rekabet gücünü k›rmas›na neden oluyordu. Ama pamuk deposu olarak bilinen bir baflka bölge daha vard›. Çukurova ile Suriye’yi kapsayan ve büyük bir Ermeni toplulu¤unun yaflad›¤› Kilikya adl› bu bölge Osmanl› topraklar›ndayd›. Kendi pamu¤una sahip olmak ve ‹ngiltere ile rekabet etmek isteyen Fransa için bölgeye ulaflman›n yolu, buradaki Ermeni nüfusu kullanmaktan geçiyordu. Tabii ki tek neden bu de¤ildi. Frans›zlar da di¤er Avrupal› sömürgeci devletler gibi Osmanl›’n›n y›k›lmak üzere oldu¤unu görüyordu. Çat›rdayan imparatorlu¤un genifl topraklar›ndaki, baflta petrol olmak üzere birçok zenginli¤inden pay almay› Frans›zlar da
istiyordu. Bunun için de gayrimüslim ve Türk olmayan topluluklara yöneldiler. En önemli topluluk ise Ermenilerdi. Fransa’n›n, Çukurova pamu¤una ulaflmak için Ermenilerle iliflki kurdu¤unu kan›tlayan belgeler, Frans›zlar›n gerçek yüzünü sergilemektedir. Frans›z belgeleri aras›nda bulunan 21 Kas›m 1914 tarihli gizli mektup, Fransa’n›n M›s›r’daki elçisi Defrance’dan Fransa D›fliflleri Bakan› Delacassé’ye bafll›¤›n› tafl›yor ve Ermenilerin Frans›zlara hizmet etmek istediklerini flu cümlelerle ortaya koyuyordu: "Ermeni liderlerden Bogos Nubar Pafla beni görmeye geldi. Adana ve Mersin’de nüfusun yüzde 40’n› Ermenilerin oluflturdu¤unu, ‹skenderiye bölgesinden yap›lacak bir sald›r›da, Ermenilerin ‹tilaf devletlerine yard›mc› olabileceklerini söyledi…" Bulgaristan’›n baflkenti Sofya’daki Frans›z Büyükelçisi’nin, Fransa D›fliflleri Bakan› Delacassé’ye gönderdi¤i 3 Mart 1915 tarihli rapor da, Ermenilerin Fransa’ya hizmet etmeye can att›klar›n› ortaya koymaktad›r. "Rus meslektafl›m›n iste¤i üzerine, Ermeni komitelerinin temsilcisi Vartanyan ile görüfltüm. Kendisi, müttefiklerin Anadolu’ya ç›kartma yapmas› durumunda Ermenilerin iflbirli¤ini önermek için beni görmeye gelmifl…
O döneme kadar resmi belgelerinde Ermeniler için "Pis Ermeni" ifadesini kullanan Fransa, neden böyle bir politikaya yöneldi sorusunun yan›t› ekonomik ç›karlarda gizlidir.
65
BD MART 2012
‹ngiliz ve Frans›z hükümetleri Adana ya da ‹skenderun Körfezine ç›kartma yapmaya karar verirlerse, bölgenin kurtar›lmas›na Ermeni kardefllerimin de kat›lmas›na izin verilmesinden mutluluk duyar›m dedi. Vartanyan’a göre, 20 000 Ermeni savaflmaya haz›rd›r. K›br›s’ta toplanarak, gerekli askeri e¤itimi alabilirler. Silahlar› ‹ngiltere ve Fransa temin etmelidir. Vartanyan, benzeri bir giriflim de ‹ngiliz Büyükelçisi nezdinde yapt›." uraya kadar aktard›¤›m belgelerin, 27 May›s 1915 tarihinde al›nan "Tehcir", yani Ermenilerin "Zorunlu Göç ve ‹skân›" ile ilgili karar›n öncesinde oldu¤una özellikle dikkatinizi çekmek isterim. Tehcir karar›n›n hemen ard›ndan Paris’teki Ermeni komitesi yöneticisi Arflag Çobanyan’›n, Frans›z D›fliflleri Bakan› Delacassé’ye gönderdi¤i 13 Haziran 1915 tarihli mektup da, Ermenilerin Fransa’n›n hizmetine girmek istediklerinin bir baflka kan›t›d›r. "Fransa’n›n, Kilikya’da ç›karlar› vard›r ve onlar› korumak ister. Bu ç›karlara sayg› göstermeyecek kadar ak›ls›z bir Ermeni olabilir mi? Kilikya’da barbar ve cahil Müslümanlara karfl›l›k, entelektüel, tüccar ve sanayici unsurlardan oluflan 400 binden fazla Ermeni vard›r. Frans›z ve Amerikan okullar›na öncelikle Ermeniler giderler. Say›n Bakan, size bu ça¤r›y› yaparken, dikkatinizi Adana Ovas›’n›n zenginliklerine çekmek istedi¤imi sanmay›n." Çukurova’daki pamu¤a ulaflmak isteyen Fransa, bölgenin iflgali için
bir lejyon birli¤i kurmaktad›r. Ermeniler de, Frans›z üniformas› alt›nda bu lejyonda görev almak istemektedirler. M›s›r ‹skenderiye’deki Ermenilerden, Frans›z diplomatlar›yla iliflkileri yürüten Ermeni Milli Delegasyonu Baflkan› Bogos Nubar Pafla’ya gönderilen18 Ekim 1917 tarihli gizli dosya, lejyon konusunu aç›kça ortaya koymaktad›r.
B
66
Bogos Nubar Pafla "Do¤u lejyonunun oluflturulmas›n›n nedeni küçük bir Ermeni ordusu kurmak ve Kilikya topraklar›nda çarp›flmakt›r. Kafkasya’da oluflturulan gönüllü Ermeni alaylar› Büyük Ermenistan’› kurmak için çarp›fl›rken, hedefimiz Küçük ve Büyük Ermenistan’›n kurulmas›d›r." fiimdi tekrar 27 May›s 1915, yani Tehcir karar› öncesine dönüp Frans›zlar›n Ermenilerle ‹zmir ve ‹stanbul’da isyan ç›karma, önde gelen Osmanl› yöneticilerine suikast düzenleme planlar›n› anlatan gizli belgelere bakal›m.
BD MART 2012
Rusya’n›n Paris Büyükelçili¤i’nden Fransa D›fliflleri Bakanl›¤›’na gönderilen 27 fiubat 1915 tarihli gizli yaz›, ‹stanbul’da ç›kar›lmas› planlanan isyan› anlatmaktad›r. "Gülbenkyan ad›nda, Londra’da oturan varl›kl› bir Ermeni, Paris finans çevrelerinin de deste¤inde Jön Türk Partisi’nin birkaç üyesini sat›n alabileceklerini ve ‹stanbul’da bir isyan ç›karabileceklerini söylüyor…" Fransa D›fliflleri Bakan› Delcassé’ye, Frans›z diplomat Berthelot taraf›ndan gönderilen 8 Mart 1915 tarihli telgraf da, isyan plan›yla ilgili geliflmeleri aktarmaktad›r. "‹stanbul ve ‹zmir’de isyan ç›kar›lmas› için yap›lan propaganda yak›nda eyleme dönüfltürülecektir." Tehcir öncesi taraflar aras›ndaki iflbirli¤inin bir örne¤i de, Fransa vatandafl› bir Ermeni ile Frans›z diplomatlar›n Atina’da yapt›klar› görüflmeyi özetleyen 18 May›s 1915 tarihli
Kalust Sarkis Gülbenkyan
gizli belgedir. "‹stanbul flimdilik Jön Türklerin elindedir. Bir isyan imkâns›z görünmektedir. Enver Pafla ile Talat Beye karfl› bir suikast istenirse kolayl›kla gerçekleflebilir." ehcir öncesi, Ermenilerin, Osmanl› ordusuna sald›rarak, Ruslar›n iflini kolaylaflt›rmay› amaçlayan çabalar› da Frans›z gizli belgelerinde anlat›lmaktad›r. Ermenilerin, Frans›zlardan silah istediklerini gösteren ve Rusya’n›n Paris Büyükelçili¤i’nden Fransa D›fliflleri Bakanl›¤›’na gönderilmifl 23 fiubat 1915 tarihli gizli yaz› flöyle: "Zeytunlu (fiimdi Kahramanmarafl’a ba¤l› Süleymanl› ilçesi) Ermenilerin temsilcisi Kafkasya Rus Ordusu Karargâh›’na giderek 15 Bin Ermeni’nin Türklerin ulafl›m flebekesine sald›rmak için bekledi¤ini, ancak yeterli cephanelerinin olmad›¤›n› söyledi… Ermeni temsilci Zeytun’un, Erzurum Ordusu ulafl›m hatt› üzerinde olmas› nedeniyle ‹skenderiye liman›ndan kolayl›kla yeterli silah ve cephanenin kendilerine ulaflabilece¤ini bildirdi. Zeytun Ermenilerinin bu giriflimi itilaf devletlerinin ç›kar›nad›r. Frans›z ve ‹ngiliz hükümetleri bu silah ve cephaneyi ‹skenderiye liman›ndan sokabilir." Frans›zlar, Ermenilerin Anadolu’daki propaganda çal›flmalar›na destek vermektedir. D›fliflleri Bakanl›¤›’ndan M›s›r’daki Fransa Büyükelçili¤i’ne gönderilen 9 Eylül 1915 tarihli gizli yaz›, Frans›z diplomatlar›n yo¤un çal›flmalar›n›n bir örne¤idir.
T
67
BD MART 2012
"Bu mektup eski Midilli valisi, Ermeni Katolik Eram taraf›ndan size sunulacakt›r. Kendisine Do¤u’da propaganda yapma görevini verdim. Anadolu’da da¤›t›lmak üzere planlanan ilan›n bask›s›n› yapmak amac›yla ‹skenderiye’ye gidebilmesi ve çal›flmalar›nda yard›mc› olunmas› için gere¤inin yap›lmas›n› istiyoruz.” ransa, tehcir öncesi sadece Ermenilerle de¤il Kürtlerle de gizli iliflkiler yürütmektedir. Frans›z diplomat Jung’dan Fransa D›fliflleri Bakanl›¤›’na gönderilen 12 Aral›k 1914 tarihli dosya, Frans›z-KürtErmeni iflbirli¤ini aç›klamas› bak›m›ndan önemlidir. "Kürt fierif Pafla, Kürtlerin destek sa¤layabilece¤ini, binlerce silahl› adam›n› itilaf devletlerinin emrine verebilece¤ini, Ermenilerle anlaflt›klar›n›, Kürtlerin bu bölgeyi boflaltacaklar›n›, Ermenilerin de ayn› fleyi Kürdistan için yapaca¤›n› söyledi… Kürt fierif Pafla, Kürdistan’›n otonomisinin garanti edilmesi karfl›l›¤›nda Basra’ya Kürt süvarilerini getirmeyi de önerdi. " Birinci Dünya Savafl›’n›n bafllang›c›nda Frans›zlar bir yandan Ermenilere yönelik politikalar›n› hayata geçirirken di¤er yandan da Osmanl› sonras›n›n hesaplar›n› yapmaktad›r. Frans›z diplomat Jung’un Fransa D›fl-
F
68
iflleri Bakanl›¤›’na gönderdi¤i ‘çok gizli’ ibareli 21 Ocak 1915 tarihli rapor, söz konusu hesaplar› flöyle özetlemektedir: “Savafl›n ard›ndan Osmanl› topraklar›n›n paylafl›m› için taleplerimiz flunlar olmal›d›r. 1- Halifelik Türklerden al›n›p Peygamber sülalesinden birine verilmelidir. 2- Arap devletinin ba¤›ms›zl›¤› ilan edilmeli, co¤rafi ve etnik yap› nedeni ile tek devlet olmal›d›r. Böylece ArapTürk kopmas› ve çat›flmas› yaflanacakt›r. 3- Rusya’n›n kontrolünde Ermenistan’›n ba¤›ms›zl›¤› sa¤lanmal›d›r. 4- Otonom bir Kürdistan kurulmal›d›r. 5- Yemen ve Kuveyt’in bafl›na ‹mam Mahmut geçmelidir. 6- Anadolu’ya özel bir statü tan›nmal›d›r.” Fransa’n›n D›fliflleri Bakanl›¤›, Sömürgecilik Bakanl›¤› ve Kara Kuvvetleri Komutanl›¤› arflivleri Frans›z-Ermeni iflbirli¤ini kan›tlayan gizli belgelerle doludur. Sömürgeci geçmifllerindeki insanl›k suçu say›labilecek olaylar› gizleme telafl›na düflen Fransa’n›n, ifade özgürlü¤ünü tümden yok eden yasalar ç›karma çabalar›, Ermenileri, sömürgeci ç›karlar› için kullan›rken yapt›¤› hatalar› ve iflledi¤i suçlar› saklama amaçl›d›r. Dikkatleri Türkiye’ye yönelterek, Ermeni politikalar›ndaki yanl›fllar›n›n konuflulmamas›n› hedefleyen Fransa, baflar›l› olmufltur.
Fransa’n›n D›fliflleri Bakanl›¤›, Sömürgecilik Bakanl›¤› ve Kara Kuvvetleri Komutanl›¤› arflivleri Frans›zErmeni iflbirli¤ini kan›tlayan gizli belgelerle doludur.
BD MART 2012
Türkiye, yukarda s›ralad›¤›m›z belgeleri ve daha nicelerini, Fransa baflta olmak üzere Bat› kamuoyuna anlatabilseydi, her yeni yasan›n peflinde koflmak zorunda kalmaz, zor durumlara düflmezdik. Temel sorunumuz hakl›l›¤›m›z› dünyaya anlatabilecek politikalardan yoksun oluflumuzdur.
Yönetici koltu¤una oturanlar, "Bu makama geldi¤ime göre her fleyi ben bilirim" düflüncesine kap›larak, Türkiye’nin hakk›n›, hukukunu savunacak uzmanlar› yok saymaya devam ettikçe, ülkemiz daha nice haks›zl›klarla karfl› karfl›ya kalacakt›r. • gurbuzevren@butundunya.com.tr
Atatürk’ün Ba¤›ms›zl›k Üzerine Sözleri "Biz bar›fl istiyoruz" dedi¤imiz zaman "tam ba¤›ms›zl›k istiyoruz" dedi¤imizi herkesin bilmesi lâz›md›r. Bunu istemeye hakk›m›z ve kudretimiz vard›r. On sene, yirmi sene sonra afla¤›laflarak ölmekten ise flimdiden fleref ve haysiyetle ölmeyi üstün tutmal›y›z. Yabanc› bir devletin himaye ve deste¤ini kabul etmek, insanl›k özelliklerinden mahrumiyeti, beceriksizlik ve miskinli¤i itiraftan baflka bir fley de¤ildir. Gerçekten bu afla¤› dereceye düflmemifl olanlar›n isteyerek bafllar›na bir yabanc› efendi getirmelerine asla ihtimal verilemez. Halbuki Türk'ün haysiyet ve izzetinefis ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet esir yaflamaktansa yok olsun daha iyidir. Ne kadar zengin ve müreffeh olursa olsun, ba¤›ms›zl›ktan mahrum bir millet, medenî insanl›k karfl›s›nda uflak olmak mevkiinden yüksek bir muameleye liyakat kazanamaz. Halbuki Türk'ün haysiyet ve izzetinefis ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet esir yaflamaktansa yok olsun daha iyidir. Bundan ötürü, ya ba¤›ms›zl›k, ya ölüm!... 69