Framkvæmd tilraunar

16. mynd. Mælar sem sýna vatnsnotkun einstakra reita.

Framkvæmd tilraunar

Frá því kerfið var sett í gang, 1. mars ár hvert, var reglulega fylgst með gróðri í tilraunareitunum og hita í reitunum. Fylgst var með grænku reitanna a.m.k. vikulega frá 1. mars og fram í maí. Sjálfvirka skráningin á vatnsnotkun og hita átti það til að bregðast og því voru þessar upplýsingar skráðar handvirkt einnig. Borið var á tilraunina 5‐6 sinnum á ári og reynt að tryggja að nægur áburður væri til staðar á upphitunartímanum. Því var borið á að hausti og svo eftir að upphitun fór í gang. Árleg áburðargjöf var á bilinu 120‐180 kg N/ha í blönduðum áburði (12‐5‐9 eða 20‐3‐19). Áburðargjöfin var heldur meiri tvö seinni árin. Tilraunin var slegin nokkrum sinnum yfir sumarið en ekki eins oft og lagt var upp með vegna fjárskorts. Einnig var önnur umhirða minni en til stóð af sömu ástæðum eins og lóðskurður, götun og söndun.

NIÐURSTÖÐUR

Byrjun gróanda

Vorið 2010 Ekki tókst að ljúka við uppsetningu kerfisins á tilsettum tíma og upphitun hófst ekki fyrr en 30. mars. Þá voru allir reitir farnir að grænka og 9. maí voru allir reitir orðnir algrænir. Sumarið 2009 var mikið þurrkasumar og illa gekk að fá fræið til að spíra og festa rætur. Þekja var metin nokkrum sinnum 2010, þ.e. hversu vel gróður þakti reitina (sjá 1.‐ 4. töflu og 17. og 18. mynd). Nokkuð vantaði upp á að reitirnir væru með fulla gróðurþekju um vorið og þeim hrakaði í apríl en í október er þekjan komin yfir 80 %. Um vorið var þekjan ívið minni í óupphitaða reitnum en þetta hafði jafnast um haustið.

1. tafla. Þekja einstakra yrkja 20. mars 2010 (%) áður en byrjað var að hita.

Meðferð Barc. Bizet Lim. Nord. Bargr. Baroy. Meðaltal

Engin upphitun

55 75 75 20 75 60 5° C, byrjað 30. mars 50 85 65 55 65 70 10° C, byrjað 30. mars 70 80 60 55 70 80 5° C, byrjað 1. apríl 70 70 85 30 85 85 10° C, byrjað 1. apríl 60 80 80 60 85 80 60 65 69 71 74

Meðaltal 61 78 73 44 76 75 68

2. tafla. Þekja einstakra yrkja 9. maí 2010 (%) en þá var tilraunin orðin algræn.

Meðferð Barc. Bizet Lim. Nord. Bargr. Baroy. Meðaltal

Engin upphitun

35 60 45 5 50 45 5° C, byrjað 30. mars 45 70 45 25 55 60 10° C, byrjað 30. mars 45 70 35 20 55 60 5° C, byrjað 1. apríl 55 50 65 10 65 70 10° C, byrjað 1. apríl 30 65 65 25 80 70 Meðaltal 42 63 51 17 61 61 40 50 48 53 56 49

3. tafla. Þekja einstakra yrkja 25. maí 2010 (%).

Meðferð Barc. Bizet Lim. Nord. Bargr. Baroy. Meðaltal

Engin upphitun

60 70 70 10 80 45 5° C, byrjað 1. mars 50 90 70 30 85 80 10° C, byrjað 1. mars 60 75 55 45 80 80 5° C, byrjað 1. apríl 80 60 85 20 85 85 10° C, byrjað 1. apríl 50 80 85 35 90 90 56 68 66 69 72

Meðaltal 60 75 73 28 84 76 66

4. tafla. Þekja einstakra yrkja 6. okt. 2010 (%).

Meðferð Barc. Bizet Lim. Nord. Bargr. Baroy. Meðaltal

Engin upphitun

80 80 95 55 95 85 5° C, byrjað 1. mars 70 95 95 80 90 90 10° C, byrjað 1. mars 75 85 80 85 85 90 5° C, byrjað 1. apríl 80 90 95 40 95 95 10° C, byrjað 1. apríl 70 90 95 80 95 90 82 87 83 83 87

Meðaltal 75 88 92 68 92 90 84

17. mynd. Myndin er tekin 20. mars 2010. Rýgresisreitirnir grænastir.

18. mynd. Myndin er tekin 15. maí 2010 og sýnir að sumir reitirnir eru ekki með fulla gróðurþekju. Sérstaklega lítur Nordlys skriðlíngresi illa út og hefur hrakað frá því í mars.

Vorið 2011 Hita var hleypt á reiti 2 og 3 þann 1. mars en þá var enginn grænn litur á tilrauninni. Hita var svo hleypt á reiti 4 og 5 þann 1. apríl og þá var heldur ekki kominn litur á reitina. Meðalhiti marsmánaðar var undir frostmarki og hefur það haft áhrif á að ekki fór að grænka í upphituðu reitunum. Þann 23. apríl voru allir reitir farnir að grænka og upphituðu reitirnir komnir heldur lengra en óupphitaði reiturinn, einkum sá sem var hitaður í 10° C frá 1. mars. Sá reitur var hálfgrænn rúmum hálfum mánuði á undan óupphitaða reitnum en algrænn einungis 2 dögum fyrr (5.‐7. tafla og 19.‐22. mynd). Þann 7. maí sást örlítið kal í upphituðu rýgresisreitunum en það lagaðist fljótt. Gróðurþekja var metin í maí og var þá 82% að meðaltali og svo aftur 1. september og var þá orðin 94%.

5. tafla. Grænn litur í reitum vorið 2011 (0 = enginn litur, 9 = algrænt). Meðaltal allra yrkja.

Meðferð Litareinkunn 13.4. 23.4. 7.5. 20.5.

Engin upphitun

0 5° C, byrjað 1. mars 1 10° C, byrjað 1. mars 2 5° C, byrjað 1. apríl 0 10° C, byrjað 1. apríl 0 2,3 4,3 8,5 3,2 4,8 8,5 5,0 6,5 8,8 1,8 5,0 8,0 3,5 6,3 8,3

6. tafla. Þekja einstakra yrkja 20. maí 2011 (%).

Meðferð Barc. Bizet Lim. Nord. Bargr. Baroy. Meðaltal Engin upphitun 80 50 90 50 88 85 74 5° C, byrjað 1. mars 85 70 90 80 90 90 84 10° C, byrjað 1. mars 93 80 90 80 90 92 87 5° C, byrjað 1. apríl 85 60 90 35 94 96 77 10° C, byrjað 1. apríl 90 60 90 75 96 96 85 Meðaltal 87 64 90 64 92 92 82

7. tafla. Þekja einstakra yrkja 1. september 2011 (%).

Meðferð Barc. Bizet Lim. Nord. Bargr. Baroy. Meðaltal Engin upphitun 92 90 99 80 98 95 92 5° C, byrjað 1. mars 93 99 99 95 96 99 96 10° C, byrjað 1. mars 97 97 99 94 94 99 97 5° C, byrjað 1. apríl 95 92 98 65 99 99 91 10° C, byrjað 1. apríl 85 96 99 93 99 99 95 Meðaltal 92 95 99 85 97 98 94

19. mynd. Myndin er tekin 4. mars 2011. Reitirnir eru ekki farnir að grænka.

20. mynd. Myndin er tekin 13. apríl 2011. Reitir sem byrjað var að hita 1. mars byrjaðir að grænka.

21. mynd. Myndin er tekin 23. apríl 2011.

22. mynd. Tekin 7. maí 2011.

Vorið 2012 Hita var hleypt á reiti 2 og 3 þann 29. febrúar og þá var jörð frostlaus og allir reitir byrjaðir að grænka (8. tafla og 23. ‐26. mynd). Meðallofthiti í mars var 2,9°C. Í lok mars voru upphituðu reitirnir heldur grænni en hinir. Það kom á óvart hvað óupphitaði reiturinn hafði grænkað mikið og gæti það stafað af því að niðurbrot á lífrænu efni hafi verið meira í upphituðu reitunum 2010 og 2011 vegna hitans og þar af leiðandi meiri spretta. Því hafi næringarefnaforði verið meiri í óupphitaða reitnum um vorið. Þetta getur einnig verið skýring á því að reitirnir sem byrjað var að hita 1. mars voru ekki eins grænir í lok febrúar og hinir. Þetta undirstrikar aftur mikilvægi þess að bera vel á þar sem hitað er svo næringarefnaskortur verði ekki takmarkandi þáttur. Hita var svo hleypt á reiti 4 og 5 þann 30. mars. Reitirnir sem voru hitaðir í 10°C frá 1. mars voru orðnir hálfgrænir 3‐6 dögum á undan hinum og algrænir 4‐12 dögum á undan hinum. Grasið var einnig hávaxnara þar sem hitað var í 10° C.

8. tafla. Grænn litur í reitum vorið 2012 (0 = enginn litur, 9 = algrænt). Meðaltal allra yrkja.

Litareinkunn Meðferð 29.2. 30.3. 7.4. 12.4. 20.4. Engin upphitun 2,7 4,0 6,8 7,2 8,3 5° C, byrjað 1. mars 2,0 4,3 7,0 7,5 8,3 10° C, byrjað 1. mars 2,0 5,3 7,8 8,3 8,7 5° C, byrjað 1. apríl 2,5 2,3 6,0 6,2 7,8 10° C, byrjað 1. apríl 2,7 3,2 7,0 7,8 9,0

23. mynd. Myndin er tekin 29. febrúar 2012.

24. mynd. Tekin 19. mars 2012.

25. mynd. Tekin 7. apríl 2012.

26. mynd. Tekin 16. apríl 2012

Vorið 2013 Hita var hleypt á reiti 2 og 3 þann 28. febrúar en þá var aðeins kominn grænn litur á alla reiti enda búið að vera hlýtt framan af vetri en mars og apríl voru kaldir. Meðallofthiti í mars var 1,2°C en 1,9 í apríl. Það var enginn jarðklaki þegar upphitun hófst 1. mars. Hita var svo hleypt á reiti 4 og 5 þann 1. apríl. Um miðjan mars varð bilun í hitunarkerfinu sem gerði það að verkum að jarðvegshiti í reitum 2 og 3 varð of hár næstu 14 daga. Hitinn komst mest í 13,9° C þar sem hann átti að vera 10° C og í 10,4° C þar sem hann átti að vera 5. Reitirnir sem byrjað var að hita 1. mars grænkuðu mun fyrr en hinir (9. tafla og 27.–33. mynd) og voru orðnir hálfgrænir (einkunn 5) 17 dögum á undan óupphitaða reitnum og algrænir 16 dögum á undan óupphitaða reitnum.

9. tafla. Grænn litur í reitum vorið 2013 (0 = enginn litur, 9 = algrænt). Meðaltal allra yrkja.

Meðferð

Litareinkunn 28.2. 10.3. 25.3. 30.3. 3.4. 9.4. 15.4. 18.4. 27.4. Engin upphitun 3,3 2,2 1,3 1,3 1,5 2,3 2,7 4,8 7,0 5° C, byrjað 1. mars 2,5 2,3 2,3 3,3 4,8 7,2 8,0 8,0 9,0 10° C, byrjað 1. mars 2,8 1,8 2,8 3,8 5,7 7,7 8,0 8,2 9,0 5° C, byrjað 1. apríl 2,5 1,5 1,3 1,0 1,5 2,7 4,3 5,3 7,8 10° C, byrjað 1. apríl 2,8 2,0 1,5 1,7 1,7 4,3 7,2 7,7 9,0

27. mynd. Myndin tekin 30. mars 2013. Reitir sem byrjað var að hita 1. mars áberandi grænni en hinir.

28. mynd. Mynd tekin 3. apríl 2013. Reitir sem byrjað var að hita 1. mars áberandi grænni en hinir.

29. mynd. Tekin 7. apríl 2013. Reitir sem byrjað var að hita 1. mars áberandi grænni en hinir.

30. mynd. Myndin er tekin 11. apríl 2013.

31. mynd. Tekin 15. apríl 2013. Reiturinn fremst á myndinni var ekki hitaður.

32. mynd. Tekin 27. apríl 2013.

33. mynd. Tekin 27. maí 2013.

Vorið 2014 Hita var hleypt á reiti 2 og 3 þann 28. febrúar en þá var enginn grænn litur á tilrauninni. Jarðvegshiti (10 cm dýpt) var þá í óupphituðum reitum um 0°C og hélst þannig þar til viku af apríl. Klaki hefur því verið í óupphituðum reitum þann tíma. Meðallofthiti í mars var 2,1°C en 5,0 í apríl. Að vanda byrjuðu reitir sem farið var að hita 1. mars fyrstir að grænka sérstaklega sá sem hitaður var í 10°C (10. tafla og 34.–41. mynd). Hann var orðinn hálfgrænn þremur vikum á undan óupphitaða reitnum og algrænn 12 dögum á undan óupphitaða reitnum. Hita var svo hleypt á reiti 4 og 5 þann 1. apríl. Þá var nánast enginn grænn litur kominn á þá reiti sem ekki höfðu verið hitaðir. Tilraunin var slegin í byrjun maí og því ekki hægt að halda matinu áfram.

10. tafla. Grænn litur í reitum vorið 2014 (0 = enginn litur, 9 = algrænt). Meðaltal allra yrkja.

Litareinkunn Meðferð 28.2. 1.4. 6.4. 15.4. 22.4. 26.4. Engin upphitun 0,0 0,2 0,7 1,5 2,3 4,0 5° C, byrjað 1. mars 0,0 1,0 2,0 4,0 4,3 6,0 10° C, byrjað 1. mars 0,0 2,5 4,5 6,8 7,8 8,5 5° C, byrjað 1. apríl 0,0 0,2 0,8 2,2 3,0 5,3 10° C, byrjað 1. apríl 0,0 0,2 1,0 2,8 4,7 7,0

34. mynd. Tekin 28. febrúar 2014.

35. mynd. Tekin 1. apríl 2014.

36. mynd. Tekin 10. apríl 2014. Reiturinn sem byrjað var að hita 1. mars í 10 °C er grænastur.

37. mynd. Tekin 15. apríl 2014. Reiturinn sem byrjað var að hita 1. mars í 10 °C er grænastur.

38. mynd. Tekin 15. apríl 2014 af reit 3 sem byrjað var að hita 1. mars í 10°C. Vinstra megin við þennan reit er reitur 4 sem byrjað var að hita 1. apríl í 5°C.

39. mynd. Tekin 22. apríl 2014.

40. mynd. Tekin 22. apríl 2014 af reit 3 sem byrjað var að hita 1. mars í 10°C. Vinstra megin við þennan reit er reitur 4 sem byrjað var að hita 1. apríl í 5°C.

41. mynd. Tekin 26. apríl 2014.