Xavier Champagne
Xavier Champagne selecteerde de mooiste golfcourses in maar liefst negen verschillende regio’s van de Benelux, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Stuk voor stuk toegankelijke banen die iedere golfer uitdagen en bekoren door hun gevarieerde lay-out. Golfen is genieten, maar ook naast de baan kun je volledig ontspannen en de streek verder verkennen. De kwaliteitsvolle adressen werden geselecteerd in de nabije omgeving van de golfbanen en bieden ook hier voor elk wat wils. Overnachten in een designhotel in Limburg of een Engelse manor in Kent, dineren bij de vissers van Étaples of een sterrenkok in Zeeland. Op en top genieten dus!
Xavier Champagne is al meer dan twintig jaar actief als journalist in de nationale en internationale golfwereld. Hij is redacteur bij verschillende binnen-en buitenlandse golfbladen en beheert enkele golfwebsites.
www.lannoo.com
Grensoverschrijdend golfplezier.
golfen, logeren & genieten
Golf zorgt voor toeristische meerwaarde.
20x
20x
Heerlijk logeren in een charmehotel en de mooiste en beste golfcourses afschuimen. Dat zijn de ingrediĂŤnten van deze sfeervolle gids. Op het menu staat een welverdiende adempauze, een weekend of zelfs een week actief genieten met de golfclubs in de hand.
De best golfcou e r in binn ses en- en buitenl and
golfen, logeren & genieten
Xavier Champagne
20x
golfen, logeren & genieten
inhoud
VO O RWO O R D OVERZICHTS K A A RT
4 6
20 X G O L F EN , LO G EREN EN G EN I ETEN 1. B ELG ISC H E KU ST Meer dan zee en duinen alleen
12
2.
L IM B U RG Lieflijk, leuk en lekker‌
32
3.
A RD EN N EN Historisch erfgoed in een aantrekkelijk natuurkader
56
LUXEMBU RG Klein, maar stijlvol
76
4.
2
5.
CHA MPAG N E Bruisend, zoals de bubbels
98
6.
F R A N SE O PA A L KU ST Uitwaaien…
116
7.
ZEEL A N D Mosselen, oesters en kreeft, maar ook…
140
N ED ERL A N D S L IMBU RG of dan toch Bourgondisch-Limburg?
156
9.
K ENT Ver, maar toch zo dichtbij
174
1 0.
O O K D IT N O G …
194
8.
3
voorwoord
Golfen en genieten. Beide beginnen niet alleen met een ‘g’, maar horen ook onverbrekelijk bij elkaar. Golfers zijn nu eenmaal levensgenieters en levensgenieters zijn ook vaak golfers. Meteen ken je de aanzet van dit boek dat je naar de beste golfregio’s in de onmiddellijke omgeving en dus binnen autobereik zal leiden. De keuze van de golfregio’s lag niet meteen voor de hand, maar toch hebben we na heel wat wikken en wegen geprobeerd je het allerbeste voor te schotelen. Niet alleen op het vlak van golfbanen, maar ook op dat van hotels en restaurants. Daardoor krijg je een aantrekkelijk menu voorgeschoteld wanneer je op zoek gaat naar een fikse portie golfen en genieten. We hebben ons bewust tot negen regio’s beperkt. Die vind je in liefst vijf verschillende landen met België als centrale uitvalsbasis. Maar dat kan ook Nederland zijn. De Nederlandse golfers, zoveel talrijker dan de Belgische, trekken immers dolgraag zuidwaarts op zoek naar golf- en ander plezier. Ook zij zullen onze hapklare informatie ongetwijfeld appreciëren. De Belgische kust, Belgisch-Limburg en de Ardennen vormen de Belgische golfruggengraat van dit boek. Drie golfregio’s die niet alleen in eigen land met rood aangestipt staan. We gaan ook naar het kleinste Beneluxland. Dwergje Luxemburg is echter een golfreus. Zeker als men de steun krijgt van grote buur Frankrijk. De Champagne doet haar faam van bruisende regio alle eer aan. Hier overvleugelt het culinaire genot het louter sportieve. Maar maalt daar iemand om? De onvolprezen Franse Opaalkust is voor iedere rechtgeaarde golfer een absolute must. Het bulkt daar van de topbanen.
4
Zeeland is een vaak over het hoofd geziene Nederlandse golfregio. Toch is Nederlands waterprovincie het tripje meer dan waard.
In Nederlands-Limburg dweept men eveneens met de gastronomie. België is immers niet zo ver... Het is bovendien een van de meest gefrequenteerde Nederlandse golfprovincies. Ook helemaal anders dat de rest van Oranje. Zoek je echt het plezier en de uitdaging van een ‘links course’, dan is Kent meer dan aanbevolen. Met de boot, of sneller met de shuttle, ben je er zo. Besluiten doen we met een extraatje. Op onze tocht langs de bovenstaande regio’s zijn we uiteraard op een heleboel uiterst interessante dingen gestoten die we in het slothoofdstuk oplijsten. Boeiende lectuur… We hebben de keuze van de verschillende golfbanen op een zo objectief mogelijke manier gemaakt en niet alleen rekening gehouden met de louter sportieve uitdaging van de golfcourses. Ook een hele reeks andere factoren hielpen onze keuze bepalen. Niet in het minst het toeristische karakter van de regio. Want, zoals we het bij de aanhef al stelden, golfers zijn nu eenmaal levensgenieters... Xavier Champagne
5
overzichtskaart VERENIGD KONINKRIJK A1
4
Ipswich A12
Colchester NOORDZEE
Domburgsche Golfclub
Royal Zoute Golf Club 4
Royal St. George’s Golf Club
Royal Ostend Golf Club
Canterbury M2
Brugge
1
Royal Cinque Ports Golf Club
Prince’s Golf Club
2
7
2 3
5 4
6
Oostende
1
M20
5 3
Damme Golf & Country Club
Dover Folkestone
Dunkerque
BELGIË Calais A2 6
E1
7
FRANKRIJK 0
6
65 km
Lille
Tournai
Zeeland
Belgische Kust
Rotterdam
3 4 5
Hotel Binnenhof Escabèche Bartholomeus
Nolet Het Reymerswale Auberge des Moules Oud Sluis Casa Chico y Luna A
2 Townhouse Hotel 3 Château Neercanne Restaurant Beluga 4Nijmegen 5 Beluga Nxt Door
Wa
al
La Botte
5
1 2 3 4 5 6 7
Badhotel Domburg
12 Arnhem Limburg Nederlands 1 Kruisherenhotel
Restaurant Siphon Refter
E2
NEDERLAND
De Goese Golf
The Pigeon
Limburg A15
1
30 E2
02
A12
1
Hotel Thermae Palace
E4
Den Haag
1 2 3 4 5 6 7
Spork Food Café Penja by ‘t Zilte
Kent
‘t Zilte
1 2 3
De Goei Goesting De Groene Hendrickx Carbon Hotel
The Bell Hotel Dunkerley’s Wallet’s Court Country House
Eindhoven 2
Middelburg E2
E34
5
E1
Terneuzen
Burg Golf Herkenbosch E34
3
Antwerpen Limburg Golf & Country Club
4
E34
7 E1
E313
Millenium Golf
E19
Gent
Mechelen
Sc he ld e
Spiegelven Golf
Flanders Nippon Golf & Business Club Hasselt 6
E314
Leuven
E40
2
3
A1 2
E40
9
Hasselt
7 1 5
ut
Maastricht International Golf
Es
ca
BRUSSEL
Genk
Maastricht 1 2 4 3 5
Het Rijk van Margraten
Liège E1
9
7 E42
Meu
se
overzichtskaart 7
ut
6
E1
ca
A2
NOORDZEE
Es
Golf de Wimereux
St-Omer
Boulogne
E429
Tourcoing
Golf d’Hardelot
Tournai
Lille 4
Le Touquet-Paris-Plage
3 2 1
Golf de Touquet
Douai
Golf de Belle Dune
Es
ca
ut
Arras
5
Cambrai
Abbeville A2 A16
FRANKRIJK Amiens St-Quentin
A2
8
9 A2
A2 6
E15
Laon
2 Les Crayères Le Jardin Sanglier des Ardennes 3 Hotel de la Paix Le Clos des Recollets Beauvais 4 Le Château de Fère
Ardennen
Le Manoir de Lébioles
Luxemburg 02
Hotel Albert Premier Hotel Parc Beaux-Arts
E4
1 2 3
Domaine Thermal de Mondorf
Se
Champagne 8
ine
1
L’Assiette Champenoise
Côte d’Opale
1 2 3 4 5
A16
1 2 3
Manoir Hotel
Compiègne E46
Golf de Reims Château des Dames de France
Westminster Hotel & Spa Perard
Aux Pêcheurs d’ Etaples Les Tourelles
4
Golf de Champagne
A4
BRUSSEL
DUITSLAND
E429
E4
0
E4 0
E4
11
BELGIË
Liège Royal Golf Club du Sart-Tilman
Spa
9 E1
Mons
E42
M
Charleroi
e eus
3
21
Dinant
E4
2 1
Royal Golf Club des Fagnes
Golf de Durbuy E4
Me us e
9 N8
Charleville-Mézières
E2
2
N4
E4
11
GROOTHERTOGDOM LUXEMBURG 5
Bouillon
Golf de Luxembourg Golf Club Grand Ducal A1
LUXEMBOURG 2 1
Kikuoka Country Club
3
A8
6
Golf du Château de Preisch E4
A30
Reims se Mo
3 1
2
Verdun A4
l le
A4
Metz 9
1. Belgische Kust meer dan zee
12
De Belgische kust heeft alles. Vaak ook iets te veel: de overladen skyline bijvoorbeeld. Wat je niet van het aantal golfbanen kunt stellen. Gelukkig compenseert kwaliteit dat gebrek aan kwantiteit. Dat laatste lijkt de volgende jaren wel danig opgekrikt te worden. In heel wat kuststeden en -gemeenten koestert men golfplannen. Een ontegensprekelijke meerwaarde die de Belgische Kust nodig heeft om haar solide plaats in het recreatieve gebeuren te behouden. Gelukkig zorgt ‘Brugge die Scone’ deels voor rugdekking, wat echter niets afdoet aan de kwaliteiten van de kuststeden. Die hebben allemaal een boeiend tot mooi ogend verhaal te vertellen. Wat de Belgische kust net zo Golf zorgt voor toeris- gevarieerd en dus aantrekkelijk tische meerwaarde. maakt. Dat merk je ook op golfvlak.
en duinen alleen Onze golftips: De Belgische kust huisvest twee absolute toppers. De Royal Zoute Golf Club wordt in binnen- en buitenland vaak aangeduid als BelgiĂŤs beste. Royal Ostend is de enige links course van het land en posteert zich steevast in de nationale top vijf. Voeg er de Damme Golf & Country Club aan toe, wellicht de best gemanagede club van BelgiĂŤ, en je kijkt halsreikend uit welke club het klavertjevier helemaal rond zal maken. Het voor 2012 geplande Oostduinkerkse Hof Ter Hille misschien? Onze hotel- en restauranttips: Aan hotels en restaurants is er aan de kust uiteraard geen gebrek. Er is wat naar ieders smaak en zin. Daarom beperken we ons qua hotels. Voor het imposante, zeg maar unieke Oostendse Thermae Palace maken we echter graag een uitzondering. Voor de restaurants gingen we in eerste instantie voor gezelligheid, maar ook voor de innovatieve culinaire top.
13
Waan je een koning thermae palace hotel
Koning Leopold II had duidelijk een voorliefde voor Oostende en deed er aan het einde van de negentiende eeuw alles aan om de stad een koninklijk aureool te geven. Zijn inspanningen en uiteraard zijn bouwwoede zorgden ervoor dat Oostende de ‘Koningin der Badsteden’ werd. Zijn prestigieuze bouwwerken promootten Oostende immers als een ‘place to be’ voor de Europese adel. Leopold II deed alles om hen, en uiteraard ook zichzelf, te vertroetelen. Zo gaf hij begin twintigste eeuw de opdracht Koninklijke Gaanderijen te bouwen tussen het toenmalige Koninklijk Chalet en de Wellingtonrenbaan om zijn gasten bij hun wandeling te beschutten tegen regen en wind. Oostende werd deels daardoor een mondain verblijfsoord en de renbaan een van de belangrijkste van het oude continent. Een referentie die kon tellen. Tijdens het interbellum werd bovenop het midden en aan de achterzijde van de Koninklijke Gaanderijen het Thermae Palace Hotel gebouwd. De Oostendse architect André Daniels bouwde het prachtige art-decogebouw dat in 1933 door koning Albert I en koningin Elisabeth plechtig geopend werd en Oostende als ‘Koningin der Badsteden’ bestendigde.
14
Wie dus op zoek is naar een uitzonderlijke locatie aan de Belgische kust, kan zich geen beter adres indenken. Logeren in een historisch waardevol
Hotel Thermae Palace Koningin Astridlaan 7, B-8400 Oostende www.thermaepalace.be +32 (0)59 80 66 44 The Pigeon Nieuwpoortsesteenweg 114, B-8400 Oostende www.thepigeon.be +32 (0)59 32 64 36
gebouw, zeker als het alle hedendaags comfort aanbiedt, zorgt immers steeds voor een niet te versmaden extraatje. Thermae Palace Hotel zal je dus niet teleurstellen. Het zeezicht vanuit de kamers en het belle-époquerestaurant Périgord is werkelijk grandioos. Wil je in de onmiddellijke omgeving een balletje slaan, dan kan dat op de Wellington Golf Club die een vijftal jaartjes geleden zijn intrek genomen heeft op het domein van de hippodroom. De negenholesbaan en de goed uitgebouwde driving range zorgen voor ontspanning én inspanning voor golfers van elk niveau. Het clubhouse van de Wellington Golf Club is gevestigd in de ‘duivenschieting’, een schitterend volledig gerestaureerd gebouw in boeiende Tudorstijl dat dateert van 1899. Juist, ook een ideetje van koning Leopold II. Daar deed men vroeger aan (klei)duifschieten. Toen met echte duiven… Boven dat clubhouse schittert het gastronomisch restaurant The Pigeon. Het panoramische uitzicht op de holes, de renbaan, het Thermae Palace Hotel en de skyline van Oostende is er adembenemend. Net zoals dat wat op je bord voorgeschoteld krijgt: streekgebonden seizoensproducten die dankzij de buitenlandse ‘touch’ van de chef verrassen.
Koning-Bouwer Leopold II wilde het allerbeste.
15
Net dat extraatje binnenhof
Aan de kust bulkt het uiteraard van de hotels. Knokke-Heist vormt daarop geen uitzondering. Integendeel, de lijst is er ellenlang. Je vindt in Knokke en omstreken een breed scala van hotels die elk hun eigen comfort en vooral specifiek karakter hebben. Onze keuze was dus erg moeilijk, zeg maar verscheurend. Dat we uiteindelijk voor Hotel Binnenhof kozen, dankt men in de Jozef Nellenslaan vooral aan de vele vaste klanten die het hotel fanatiek de hemel in blijven prijzen. Ze hebben daar uiteraard hun redenen voor. In Hotel Binnenhof voel je je meteen thuis. Daar zorgt niet alleen het warme interieur voor, maar ook het topcomfort van de vijfentwintig kamers die het viersterrenhotel rijk is. Voeg er de uiterst vriendelijke en dus gastvrije ontvangst aan toe en je weet waarom de gasten het hotel zo koesteren. Het royale ontbijtbuffet, volgens velen hÊt visitekaartje van Hotel Binnenhof, zorgt voor een smakelijk extraatje. Hotel Binnenhof is rustig en residentieel gelegen op nauwelijks vijftig meter van het Albertstrand. De centrale ligging tussen het Casino en het winkelcentrum van Knokke kan de pret dus alleen maar verhogen. — Hotel Binnenhof 16
Jozef Nellenslaan 156, B-8300 Knokke-Heist
www.binnenhof.be
+32 (0)50 62 55 51
Perfecte culinaire synergie Wat is de ideale combinatie om een succesrijk restaurant te runnen? Sinds ons bezoek aan restaurant Escabèche weten we het. Chef en eigenaar Kim Verhasselt stond als kok geruime tijd naast zijn vader in restaurant Esmeralda en kreeg daarna een gedegen opleiding in binnen- en buitenland. Gastvrouw en tevens Kims echtgenote Lisbeth Morbee werkte voorheen in Hotel Binnenhof dat door haar vader uitgebaat wordt. Edwin Menu, de keukenkompaan van Kim Verhasselt, raakte bij Sergio Herman in Oud Sluis vertrouwd met de moleculaire gerechten. De ideale line-up. Dat uitte zich meteen in succes. In luttele tijd werd Escabèche een begrip in Knokke en omstreken. Ook al omdat te veel restaurants in het Knokse het vooral over de traditionele boeg gooien en halsstarrig bij de klassieke Frans-Belgische gerechten blijven zweren. Niet in Escabèche. Daar eet je eigentijds verfijnd en ook een beetje avontuurlijk met knipoogjes naar de Japanse en mediterrane keuken. Ook het moleculaire komt soms spectaculair om het culinaire hoekje kijken. Het strakke, maar warme interieur rondt alles stijlvol af. Grijsbruine leisteen, de glanzend epoxy gietvloer, de beige en bruinlederen stoelen en banken zorgen voor comfortabele gezelligheid. — Escabèche
Dumortierlaan 94, B-8300 Knokke
www.escabeche.be
+32 (0)50 60 76 50
Belgische Ksut
escabèche
17
Topgastronomie met visie en zeezicht bartholomeus
Bartholomeus ligt op de Zeedijk van Heist-aan-Zee. Sommigen fronsen dan meteen de wenkbrauwen. Zeedijkrestaurants garanderen immers niet altijd opperste culinaire kwaliteit. Ze worden vaak ten onrechte als ‘toeristenvangers’ bestempeld. Gelukkig zijn er erg veel uitzonderingen die het tegendeel bewijzen en terecht overladen worden met lofbetuigingen allerhande. Bartholomeus is daarin een absolute koploper. Chef-kok Bart Desmidt en zijn vrouw Sandra bouwden in anderhalf decennium een klassezaak uit die terecht bejubeld wordt door alles en iedereen die een vinger aan de Belgische gastronomische pols heeft. Dat uit zich ook in allerlei hoge noteringen in zowat alle restaurantgidsen. Die steken allemaal gelijkluidend de loftrompet.
18
Lof van alle culinaire gidsen.
Bartholomeus Zeedijk 267, B-8301 Heist-aan-Zee www.restaurantbartholomeus.be +32 (0)50 51 75 76
De ligging van Bartholomeus, pal aan zee, doet vermoeden dat vis de boventoon voert in de culinaire creaties van chef-kok Bart Desmidt. Een deels verkeerde interpretatie. ‘Ik kan niet loochenen dat ik een kind van de zee ben’, stelt Bart. ‘Mijn grootvader was eigenaar van drie visserssloepen en mijn oom heeft eveneens een groot deel van zijn leven op zee doorgebracht. Natuurlijk houd ik van vis, maar ik heb evenveel aandacht voor vleesgerechten. Hier is variatie troef. De kaart wordt iedere maand vernieuwd. Ik hou er immers van om nieuwe dingen uit te proberen en om mijn creativiteit de vrije loop te laten. Daarom zijn we ook van dinsdag tot en met donderdag gesloten. Dat zijn mijn ‘ontdekkingsdagen’. Als kok moet je immers durven te proberen en op zoek gaan naar nieuwe en verrassende combinaties. Pas dan kun je vernieuwend blijven koken. Ik laat me echter niet verblinden door de... moleculen. Neen, hier komt vooral het heerlijkste uit de zee, samen met het mooiste van het land op tafel.’ Zo zet Bart(holomeus) in het jachtseizoen resoluut wild op het menu. Hij serveert dan uitsluitend hazen, fazanten en patrijzen die door erkende jagers geschoten worden in de Damse polders en exclusief voor zijn restaurant bestemd zijn. Kwaliteit primeert altijd en in alles. Het luxueuze kader en de fantastische service zorgen voor de rest. Helemaal de verdienste van Sandra en haar zaalpersoneel. Dat zorgde er ook voor dat Bartholomeus in de loop der jaren uitgroeide tot een van de vaste waarden aan de kust. Bart en Sandra blijven, ondanks alle lofbetuigingen, echter met beide voeten op de grond en vooral trouw aan hun vertrekformule: aantrekkelijk geprijsde gastronomie.
19
Zelfs voor de Koning een begrip... siphon
Wat een eeuw geleden een bescheiden visserscafeetje was waar verse paling uit de omringende vaarten dagelijks op het menu stond, is nu uitgegroeid tot een van de meest sfeervolle en gezellige restaurants van het Brugse Ommeland. Restaurant Siphon is al ontelbare jaren een absoluut begrip. Zelfs tot in het Koninklijk Paleis. Koning Albert II was er, al dan niet vergezeld van ander koninklijk gezelschap, meermaals. Wat hij uit de uitgebreide menukaart koos, mogen we niet verklappen. Je mag de kroon immers niet ontbloten. Toch dit: het was een authentiek Belgisch gerecht. Dat werd uiteraard voldoende besprenkeld met uitstekende wijn, want ook hier maakt restaurant Siphon een erezaak van, getuige de boeiende wijnkaart. Voor de liefhebbers nog dit: de Siphon heeft een wildtraditie die meer dan zestig jaar oud is. Het is bovendien het enige restaurant in Vlaanderen dat een vergunning heeft om wild te plukken. Eigenaar Frank Callewaert is zelf een jager en haalt het wild van collega-jagers uit Vlaanderen en WalloniÍ. Dat wordt dan, zoals alle andere gerechten, op een oerdegelijke en vooral heerlijke Belgische manier klaargemaakt, alles in het unieke kader van historische en toeristische trekpleister Damme. — Restaurant Siphon 20
www.siphon.be
Damse Vaart-Oost 1, B-8340 Damme +32 (0)50 62 02 02
Een duidelijke Van Hecke-signatuur Vraag aan iedere topchef wat hij het liefste eet, dan krijg je onveranderlijk ‘gehaktballen in tomatensaus’, ‘stoverij’, ‘een goeie américain’ of ‘een solleke (tong)’ als antwoord. Gewone, maar vooral eerlijke gerechten. Vandaar ook de bedoeling van heel wat meester-chefs om naast hun veelsterrenzaak ook een gewoon restaurant te openen waar je voor schappelijke prijzen de allerbeste Belgische gerechten voorgeschoteld krijgt. Traditionele gerechten die door de meester-chef en zijn team naar een hoger niveau getild worden. Niet alleen visueel, maar ook qua smaak. Dat realiseert Geert Van Hecke in Refter. De driesterrenkok van De Karmeliet omschrijft zijn Bistro Refter als een hedendaagse brasserie met eerbied voor de traditionele productgerechten. Met het Refter-concept keert hij terug naar de onvergankelijk goede gerechten van voorheen. Voor Van Hecke is er maar één soort gerechten: de gerechten van de smaak. Voor hem geen moleculair gedoe. Wel stuk voor stuk onberispelijke producten, eenvoudig maar smaakvol bereid. Voor diegenen die toch vrezen dat hun verwachtingen niet ingelost zouden worden, nog dit: Gault Millau duidde Refter aan als de beste brasserie van België. Een hele eer, zeker als je weet dat de relatie tussen de gele gastronomische gids en meester-chef Geert Van Hecke nooit echt hartelijk geweest is. — Refter
Molenmeers 2, B-8000 Brugge
www.bistrorefter.com
+32 (0)50 44 49 00
Belgische Ksut
refter
21
Royal Zoute Belgiës golftrots… — Royal Zoute Golf Club www.zoute.be
Caddiespad 14, B-8300 Knokke-Heist secretariaat: +32 (0)50 60 12 27
Architect: Harry S. Colt (1945)
clubhouse: +32 (0)50 60 16 17
Scorekaart: par 72 (heren: 6172 meter, dames: 5292 meter)
Vereiste handicap: heren: Hcp 20; dames: Hcp 24 Greenfee: € 95
De Britten, en zij niet alleen, zijn dol op de veerden. Belgische golfers wisten al langer Royal Zoute Golf Club. Dat is deels de ver- wat een prachtbaan er in het Zoute ligt. Hoedienste van niemand minder dan Nick Faldo; de zesvoudige Major-winnaar noemde Royal Zoute ooit ‘a hidden gem’, ‘een verborgen juweeltje...’ Woorden die bleven nazinderen bij de buitenlandse greenfee-ers die Royal Zoute tot een van hun favoriete banen promo-
22
wel de inland links vaak aangeduid wordt als de absolute Belgische nummer één, houdt men daar aan het Knokse Caddiespad weinig rekening mee. Men weet dat de baan een pareltje is en dat volstaat.