Editie 52 Februari 2014 Jaargang 5
Van de redactie…
Een editie vol grote namen De latin wereld bruist in februari! Deze maand vinden de al eerder aangekondigde optredens van La India, Gipsy Kings en Charanga Habanera plaats in respectievelijk Antwerpen, Brussel en Amsterdam. Maar dat is nog niet alles: Rasa pakt uit met onder meer een optreden van Latin Grammywinnares Totó la Mompesina, en ook de Melkweg heeft de komende tijd een aantal interessante latin artiesten geprogrammeerd.
Prijsvragen Er staan weer nieuwe prijsvragen op de website. Doe mee!
Speciale aanbiedingen Het komt regelmatig voor dat er tussentijds een organisatie bij ons aanklopt met een speciale aanbieding of korting voor onze lezers en bezoekers. Als wij denken dat zo’n aanbieding/korting interessant genoeg is, geven we die graag aan je door. We verzenden echter geen mailings naar wie dat niet wil. Je moet je voor die speciale aanbiedingen dus wel even aanmelden. Ook als je al bent ingeschreven voor onze reguliere, maandelijkse nieuwsbrief. Schrijf je in….en laat je verrassen! (Noot: in maart 2014 hopen we weer een speciale nieuwsbrief te versturen)
Facebook Vergeet niet ons te liken op onze Facebookpagina. Daar kun je terecht voor alle tussendoornieuwtjes en updates.
02
Ook flamencoliefhebbers zullen de komende tijd zeker aan hun trekken komen. Estrella Morente komt deze kant op en María Juncal danst een bijzondere voorstelling over het leven van Anne Frank. In deze editie bovendien een mooi verslag van Ginette over de voorstelling Afectos van Rocio Molina en La Tremendita. Gerardo Rosales geeft uitgebreid antwoord op de vraag “Wat is salsa?” en we sluiten daarbij aan met een aantal achtergrondartikelen over bekende artiesten. Natuurlijk is er ook weer aandacht voor een aantal nieuwkomers. Houd Leslie Grace in de gaten. Deze dame heeft een zeer veelbelovende start gemaakt! Daar gaan we vast en zeker meer van horen. En verder hebben we natuurlijk onze vaste rubrieken met kort nieuws, cliptips, filmtips, recepten enzovoorts. Bovendien is ook deze maand weer een prijsvraag gekoppeld aan de instructie-dvd van deze maand. We hopen dat er weer iets van je gading bij zit en wensen je weer veel lees– en bladerplezier!
Uitgaanstips: Voor uitgaanstips kun je terecht op de homepage van onze website, en bij onze collega Luc van Salsa.be vind je de Belgische salsa-, bachata-, zouk- en kizombatips.
04 04 09 10 12 17 18 22 26 30 32 36 44 48 54 60 68 71 72 74 81 82 86 94
Totó la Momposina Thalia, Habítame siempre Estrella Morente Nelson Freitas David Bisbal La Oreja de Van Gogh Citytip: Sevilla Elvis Crespo Opkomend artiest: Eddy Parker Leslie Grace Rubén Blades De Melkweg: veel latin Wat is salsa? Opleiding Salsadocent Afectos La Charanga Habanera Nieuwe album Enrique Iglesias Koninklijk Circus: Gipsy Kings Gilberto Santa Rosa 7Avenida, sprookje gaat verder Anne Frank: María Juncal danst Sterke vrouwen: Luz Casal Gocho en Winsin
09 12
10 17
26 36
32 86 Latin Life Radio Cliptips Uitgaanstips Latin in Rasa Latin in De Roma
CD-tips Filmtips Comida Latina Salsa-DVD Films op DVD
74
03
Ze is eigenlijk een levende legende. Totó la Momposina, zangeres en danseres uit het muziek- en cultuurrijke Colombia. In 2013 vierde ze haar 73e verjaardag en kreeg ze in november een Latin Grammy voor haar complete oeuvre, de ‘Lifetime Achievement Award’ uitgereikt. Dat betekent echter niet dat ze haar muzikale carrière nu voor gezien houdt. Vol energie begint ze in februari 2014 aan een nieuwe Europese tournee. Want de muzikale cultuur uit haar geboortestreek mag niet verloren gaan.
Mompos en ‘la Momposina’ Totó dankt haar naam ‘la Momposina’ komt net als haar voorouders uit het dorp Talaigua, op het eiland Mompos in de Magdalena. Deze rivier verbindt de Andes met de Caribische zee en strekt zich uit over duizenden kilometers. In de zestiende eeuw werd de autochtone Indiaanse bevolking van Mompos door de Spaanse invasie de dichte bossen van het eiland ingedreven. Er werden slaven aangevoerd vanuit Afrika, wat later zou leiden tot gemengde Indiaans/Afrikaanse huwelijken. In deze interraciale mix is de muziek van Totó geworteld. Daarbij wordt de basis, de kern gevormd door de percussie.
Cumbia De cumbia is in combinatie met de bijbehorende dans en klederdracht een mooi voorbeeld van de van de bekendste Colombiaanse ritmes en dansvormen. Het ritme werkt hypnotiserend en is in mix van Indiaanse, Spaanse en Afrikaanse invloeden. Toen de Afrikaanse en Indiaanse gemeenschap zich met elkaar begonnen te vermengen, gebruikten de Afrikaanse mannen de cumbia om de Indiaanse vrouwen het hof te maken. Tijdens het dansen hielden de vrouwen in één hand een brandende kaars. In dit filmpje (rechts) geeft de cantadora zelf uitleg over de cumbia (Engels ondertiteld)
Cantadora Totó komt uit een muzikale familie. Haar vader was drummer, haar moeder danste en zong. De muzikale tradities van het kustgebied waren verweven met het dagelijks leven. Totó trok van dorp naar dorp om onderzoek te doen naar de verschillende ritmes en dansen, en naar het fenomeen van de cantadora. Cantadora’s waren gewoonlijk plattelandsvrouwen, die achter hun hutje yucca, bananen en pompoenen verbouwden. Zij speelden een belangrijke rol in de dorpscultuur. In Talaigua werd en wordt die rol glansrijk vervuld door cantadora Ramona Ruiz, die Totó als tiener onder haar hoede nam. Deze inmiddels tachtigjarige dame houdt de traditie in ere. Iedereen in Talaigua kan bij haar terecht voor zaken, variërend van huwelijksadvies tot geneeskrachtige kruiden. Daarnaast is ze in staat om in een oogwenk een complete groep drummers, zangers en dansers op te trommelen. Totó brengt de liederen die de dorpelingen zingen tijdens hun dagelijkse werkzaamheden naar het podium: ritmische gezangen die het tempo voor het fijnstampen van de mais aangeven en suggestieve teksten die de monotonie van het wassen in de rivier doorbreken. De trommen worden bespeeld door de mannen; botenbouwers die boomstammen uithollen met hun bijlen, visserslui, nettenboeters en sigarenmakers.
04
Foto: Ignacio Vierra
Internationale carrière Toto’s stem en haar techniek ontwikkelden zich. In 1968 richtte ze haar eigen groep op en ging professioneel aan de slag. Met haar indrukwekkende stemgeluid en podiumpresentatie bouwde ze snel een goede reputatie op. Colombia werd al snel te klein. In de jaren 70 volgden er tournees door Latijns-Amerika, Europa en de Verenigde Staten. In 1982 vergezelde ze Gabriel García Márquez toen hij naar Stockholm reisde om de Nobelprijs in ontvangst te nemen. Totó trad op tijdens de uitreiking.
05
Periode Frankrijk - Cuba Totó verplaatste haar basis voor vier jaar naar Frankrijk, waar ze zich aan de Sorbonne een jaar lang verdiepte in de geschiedenis van de dans. In die periode trad ze ook veelvuldig op in Europa, met name in Frankrijk en Duitsland. Ook nam ze haar eerste album Totó la Momposina op voor het label Auvidisc, en leverde een bijdrage aan de Colombiaanse compilatie La Ceiba voor ASPIC. In 1987 keerde ze terug naar Colombia, maar de optredens gingen gewoon door: zowel in eigen land als elders in Latijns Amerika en het Caribisch gebied. Ook ging ze naar Cuba om de bolero te bestuderen. In 1991 keerde ze terug naar Europa voor WOMAD, wat leidde tot optredens op festivals in Japan, Canada, Engeland, Duitsland, Spanje en Finland. Er volgenden meerdere albums: La Candela Viva (1992), Carmelina (1995), Pacanto in 1998 en La Bodega (2010). Inmiddels zijn er niet veel landen meer waar ze nooit heeft opgetreden. Overal waar ze komt, maakt ze een onuitwisbare indruk.
Latin Grammy In november 2013 ontving ze een Latin Grammy Lifetime Achievement Award. Maar Totó is nog lang niet klaar. Momenteel werkt ze hard aan haar volgende album El Asunto, dat dit jaar (2014) zal uitkomen.
Rasa in Utrecht Op 14 februari 2013 treedt Totó mét haar Tambores op in Rasa. Een buitenkansje om een voorstelling van deze grammywinnares te beleven. Voorafgaand aan het concert kun je bovendien nog deelnemen aan een dansworkshop door Marco Vinicio Oyaga Basanta (de zoon van Totó la Momposina). Meer weten over deze bijzondere zangeres? Maak nader kennis met haar op haar website.
www.totolamomposina.com
06
07
08
Thalia – Habítame Siempre Ze is de ‘queen of latin pop’, een van de populairste latin artiesten van de laatste decennia. In de afgelopen 20 jaar heeft Thalia een legioen van miljoenen trouwe fans aan zich weten binden. Ze is zangeres, actrice én zakenvrouw en grossiert in onderscheidingen. Haar meest recente productie Habítame Siempre dateert alweer uit 2012. Het moest een artistiek hoogstandje en het best geproduceerde album ooit worden. Het rijtje gastartiesten liegt er dan ook niet om: Robbie Williams, Michael Bublé, Gilberto Santa Rosa, Prince Royce, Erik Rubin, Leonel García, Samuel Parra (Samo) Jesús Navarro verleenden hun medewerking. Tja, en als je dan zelf ook nog over een flinke dosis talent beschikt, dan is het succesrecept wel compleet. Het album werd 1 dag na de release al goud in de Verenigde Staten en andere landen volgden snel. De gouden en platina albums waren niet van de lucht en de recensies waren unaniem lovend. Nieuwsgierig geworden? Meer informatie én filmpjes vind je op haar website
thalia.com/thalia_mx.php
09
Tekst: Ginette Lavell
Annemiek Rooijmans
Zangeres Estrella Morente is een echte flamencodiva. Met haar klassieke schoonheid en stijlkeuze zou ze zo in de 'Edad de Oro' van de flamenco passen. En dat is ergens tegenstrijdig aangezien haar beroemde vader Enrique bekend stond om zijn vernieuwing in de flamencozang. Hij ging samenwerkingen en experimenten aan die niet ieders smaak waren, maar die evengoed veel indruk maakten.
Annemiek Rooijmans
10
In 2010 kwam Enrique Morente plotseling te overlijden, een grote schok voor de hele flamencowereld en niet in het minst voor dochter Estrella, die vaak met haar vader samenwerkte.
Caribische ritmes En nu komt Estrella Morente dan, na jaren stilte, met een nieuwe cd: Autorretrato ('zelfportret'). En mag Estrella dan een klassieke uitstraling hebben, dit werk is zeker niet louter pure flamenco. Er staan oude vormen op als pregones, klassieke sevillanas en bulerías, maar er is ook een habanera door Carlos Cano, er zijn Caribische ritmes te horen en een requiem. Estrella werkte op dit album samen met artiesten als Paco de Lucía, Tomatito, Juan Carmona, Pat Metheny en Michael Nyman. Deze grootheden gaan helaas niet op tournee mee, maar ze heeft een goed stel muzikanten om zich heen verzameld voor de live concerten: Montoyita en Monti, gitaar; El Popo, percussie; Antonio Carbonell, QuiQui en Angel Gabarre, palmas en koor.
Tournee Nederland en België 3 april 2014 - Eindhoven Muziekgebouw Eindhoven 4 april 2014 - Brussel Palais des Beaux-Arts Brussel (Bozar) 5 april 2014 - Amsterdam Koninklijk Theater Carre 6 april 2014 - Den Haag Anton Philips Zaal
'Volver' Dit voorjaar is het mogelijk om Estrella Morente na lange tijd weer op het podium te horen zingen. Verwacht geen scheurend rauwe flamenco, maar mooie luisterliederen met veel invloeden uit onder meer de latin en de klassieke hoek. Zonder natuurlijk het specifieke timbre van de flamenco te missen. Wie nog nooit iets van Estrella heeft gehoord, kan nu de kans grijpen om daar verandering in te brengen. Veel bestaande fans zullen opgetogen zijn over de komst van Estrella naar de Benelux. A propos: het prachtige 'Volver', de titelsong van de gelijknamige film van Almodóvar, is door Estrella Morente ingezongen. Penelope Cruz mocht willen dat ze met al haar talenten ook nog zo'n mooie stem had.
Annemiek Rooijmans
Gregori Civera
11
Nelson Freitas is een kind van twee culturen. Zijn ouders komen uit Kaapverdië, maar zelf is hij geboren en getogen in Nederland. Die combinatie is een rijke voedingsbodem gebleken, want tegenwoordig zingt, schrijft én produceert hij muziek. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor andere artiesten. Bovendien is hij eigenaar van zijn eigen platenlabel ‘NelsonFreitas Music’. Zijn derde soloalbum Elevate is in maart 2013 uitgekomen, en daarvan is de track Bo Tem Mel genomineerd in maar liefst 4 verschillende categorieën van de Cabo Verde Music Awards 2014. Toch is Nelson zijn muzikale carrière niet begonnen als zanger, maar als danser. Hij had een ‘rappende’ oom, die nog op zoek was naar achtergronddansers. Dat zag Nelson wel zitten, dus hij stelde zich beschikbaar. Samen met onder meer zijn kleine broertje breakdancete hij dat de vonken eraf vlogen. Het publiek vond het prachtig en ook Nelson genoot van zijn eerste kennismaking met de muziekscene. Het smaakte naar meer. Ook Nelson sloeg aan het rappen. Hij werd de frontman van de band Quatro Plus, waarmee hij het nummer Hoje em día opnam. Bij wijze van experiment hadden ze daar een zoukbeat in verwerkt, en dat bleek een schot in de roos. Er werd gevraagd naar een album. Daar hadden de bandleden eigenlijk nog niet op gerekend, maar dat album kwam er en er volgden er meer.
12
13
14
Na 3 albums besloot Nelson dat het tijd werd om zijn eigen weg te gaan. Hij ging solo verder en wist op basis van zijn Kaapverdische achtergrond en zijn passie voor hiphop, R&B en house een eigen geluid te creëren voor zijn album Magic. Dat geluid viel in de smaak, want wereldwijd gingen er 70.000 exemplaren van Magic over de toonbank. Na een eerste tournee volgden er meer, veel meer. Zoveel en zo kort op elkaar, dat Nelson 2 jaar lang bijna voortdurend onderweg was. Er zat daarom niets anders op: zijn tweede soloalbum moest hij dan maar ‘on the road’ te maken. En dat deed hij. In 2010 bracht hij My life uit, met hits als Rebound Chick, Saia Branka en Nha Primere. Ook dit album deed het prima. Er werden ruim 90.000 exemplaren van verkocht. Daarmee lag de lat meteen weer een stukje hoger voor het volgende album. Dat derde album, met de titel Elevate is inmiddels in 2013 uitgebracht. Een toepasselijke titel, omdat Nelson met dit album opnieuw wil opklimmen naar een hoger niveau. Hij heeft samengewerkt met andere artiesten en producers uit Angola, Kaapverdië, Congo, Nederland en Marokko om een nieuw, fris geluid neer te zetten. En dat werpt zijn vruchten af: In november 2013 stonden “Nelson Freitas & friends” in een uitverkocht Coliseu in Lissabon (het Portugese equivalent van de Amsterdamse Heineken Music Hall). In december 2013 herhaalde hij dit kunstje in Cine Atlantico in Luanda (Angola). Op oudjaarsavond 2013 werd in Portugal de finale van de Portugese versie van Big Brother uitgezonden. De uitzending, waarin Nelson Freitas zijn hit Bo Tem Mel ten gehore bracht, trok ruim 2 miljoen kijkers. Als klap op de vuurpijl is Nelson genomineerd in maar liefst 4 verschillende categorieën van de Cabo Verde Music Awards 2014. Bo Tem Mel (Best video, Best Cabo zouk, Best electronic album en Song of the year). Intussen werkt hij alweer door aan andere producties en schrijft nummers voor andere artiesten, terwijl de agenda voor 2014 zich weer vult. Zo staat hij op 6 april in het hoofdprogramma van het Spring Break Festival in Lissabon. Succes is voor deze Kaapverdische Nederlander geen reden om achterover te leunen. Hij blijft werken om het beste uit zichzelf naar boven te halen en telkens weer naar een hoger niveau te klimmen. Op naar de volgende verdieping!
www.nelsonfreitasonline.com
15
16
Diez mil maneras Na zijn zeer succesvolle akoestische tournee heeft David Bisbal bepaald niet stilgezeten. Zo heeft hij onder meer het boek Desde dentro gepubliceerd, over zijn leven als artiest. Hij was te zien als coach in de Spaanse én de Mexicaanse versie van het populaire programma The Voice. Bovendien heeft hij tot groot genoegen van zijn fans ook nog een nieuw album geproduceerd. Het nieuwe album met de titel Tú y yo is alweer het vijfde album van de populaire Spaanse zanger. Het is vanaf 18 maart 2014 verkrijgbaar. Als opwarmertje is op 23 januari 2014 alvast de single Diez mil maneras uitgebracht. Radiozenders in Spanje, Latijns-Amerika en de Verenigde Staten pikten het nummer enthousiast op. Kort na de release stond de single dan ook op 1 bij verschillende radiozenders in Spanje en Argentinië, en in de lijst met digitale downloads op iTunes. De voorlopige video van de single is sinds de release al meer dan een miljoen keer bekeken op YouTube. Fans uit de hele wereld hebben de nieuwe single enthousiast in het hart gesloten en maakte het nieuws ‘trending topic’ op Twitter, waar David meer dan 6 miljoen volgers heeft. Natuurlijk heeft ook ‘Dutch Wavin’Flag’, de officiële fanclub van David Bisbal in Nederland, hieraan een steentje bijgedragen via de website davidbisbalholland.nl en de sociale media Facebook en Twitter. De internationale ‘Tú y yo tournee’ van David Bisbal start op 21 maart in Argentinië. Vervolgens staan de grote steden in Chili , Uruguay , Mexico , Ecuador, Peru, Colombia , Venezuela, Verenigde Staten, Canada, Frankrijk en Engeland op het programma. De Spaanse tournee zal op 14 juni beginnen in David Bisbals geboorteplaats Almería.
Natuurlijk staan alle belangrijke steden Spanje, zoals Madrid, Barcelona, Malaga, Valencia en Sevilla op het programma. Een actuele lijst van alle optredens is te vinden op www.davidbisbal.com. En nu maar hopen dat deze keer ook Nederland en België weer eens worden opgenomen in het tourschema. Tenslotte dateert het meest recente optreden van David Bisbal in deze contreien alweer uit 2010. Toen gaf hij in het kader van de ‘Sin mirar atrás’ tour een optreden in Amsterdam. Het is dus de hoogste tijd dat hij weer eens langskomt. Voorlopige video van Diez Mil Maneras
Website: www.davidbisbal.com
17
La Oreja de Van Gogh (het oor van Van Gogh) is een zeer succesvol muzikaal exportproduct van Spanje. De populaire band heeft wereldwijd al meer dan 8 miljoen albums verkocht. Het nieuwste album Primera Fila, uitgekomen in oktober 2013, is al goud in Mexico. Het populaire vijftal toert momenteel door Latijns-Amerika.
Baskische roots De roots van deze band met de aparte naam liggen in het Spaanse San Sebastiรกn. In 1996 snoepten vijf studenten wat uurtjes van het studieprogramma om hun zelfgeschreven nummers uit te proberen in het oefenlokaal. Dat leidde in 1998 tot een eerste album Dile al Sol. De frisse Spaanse pop van de jonge Basken deed het goed. Zeer goed zelfs, want sinds hun tweede album El viaje de Copperpot grossieren ze in nummer 1-noteringen in eigen land.
18
19
Hoe zit het nu met die naam? In een interview met Brenda Guarisma uit 2007 geeft Haritz uitsluitsel. We moeten er vooral niets achter zoeken. Toen het tijd was om de band een naam te geven, had er eigenlijk niemand een briljante ingeving. Uiteindelijk kwam tijdens het brainstormen ‘La Oreja de Van Gogh’ langs en dat vond iedereen wel leuk klinken. Meer motivatie zit er niet achter.
20
Latin Grammy Toen ze in 2006 ook nog een Latin Grammy wonnen voor het beste popalbum, braken ze ook internationaal door. Ze tourden door Mexico, Zuid-Amerika en de Verenigde Staten. Het daarop volgende album Más guapa was echter het laatste dat in de originele formatie zou worden opgenomen. Amaia Montero, zangeres van het eerste uur, gaf te kennen dat ze graag solo verder wilde en stapte uit de band. Haar plaats werd ingenomen door Leire Martínez, die zich een waardige opvolgster toonde.
Nieuwe zangeres De wisseling bleek het succes niet aan te tasten. La Oreja de Van Gogh hield de opgaande lijn vast. Het album A las cinco en el Astoria uit 2008 werd dubbel platina in Spanje, goud in Chili en Venezuela, en genomineerd voor een Latin Grammy in 2009. Het is maar een greep uit hun ‘never ending success story’. Alles wat de band aanpakt lijkt in goud te veranderen: - Nuestra casa a la izquierda del tiempo (2009), een remake van hun grote successen met het Symfonisch Orkest van Bratislava; - Un viaje al Mar Muerto (2010), dvd van een roadtrip van de band onderweg naar de Dode Zee in Israel voor een concert met gastartiesten als de Israelische zanger David Broza en de Palestijnse zangeres Mira Awad; - Cometas por el cielo (2011), album dat op nummer 1 binnenkomt op de Spaanse albumlijst en daar twee weken blijft staan.
Ook de meest recente productie van ‘La oreja’ heeft alweer een vliegende start gemaakt. Met bijdragen van grote namen als Leonel Garcia, Natalia Lafourcade, Samo en Abel Pintos kan dat ook bijna niet anders. Wat begon als een voorzichtig experiment is uitgegroeid tot een wereldsucces. En het einde lijkt nog niet in zicht.
Huidige bezetting: Leire Martínez - zang Haritz Garde - drums Xabi San Martin - toetsenist Pablo Benegas - gitaar Alvaro Fuentes - bas
Wapenfeiten: 1998: Premio Ondas 1999: Premio de la Música 1999: Premio Amigo 2001: Door MTV International uitgeroepen tot “Beste Spaanse artiest” 2003: Premio Ondas 2004: MTV Latino 2005/2007: Antorchas de Oro y Plata y Gaviota de Plata en el festival chileno de Viña del Mar 2006: Latin Grammy: beste popalbum
Website: www.laorejadevangogh.com
21
Deze bijzondere stad ligt aan de oevers van de Guadalquivir. Je vindt er een mix van Spaanse en Arabische stijlen. De stad wordt beschouwd als de geboortestad van de flamenco en was tevens het decor voor een van de Star Wars films. Sevilla heeft een interessante geschiedenis en een bijzonder kenmerkende architectuur. Het is een van Spanjes grootste en best bewaarde culturele steden waar traditie een belangrijke rol speelt en nog in volle glorie aanwezig is. Sevilla wordt gezien als geboortestad van een emotionele dans: de flamenco. Hier kun je op verschillende manieren van genieten. Wekelijks zijn er verschillende flamencovoorstellingen in het theater te zien; je kunt de flamenco bewonderen tijdens een romantisch diner in een restaurant; je kunt zelf de uitdaging aangaan en een cursus Spaans met flamencolessen volgen of een bezoek brengen aan het museum van de flamenco. Ga je liever op pad om de verschillende bezienswaardigheden te bekijken, dan kun je 'Plaza de España' en 'Parque María Luísa' zeker niet aan je voorbij laten gaan. Dit grote plein met aangrenzend park vertegenwoordigt alle provincies van Spanje. Alle provincies worden hier afgebeeld in azulejos (typische Andalusische keramische tegels beschilderd met diverse taferelen).
Het gebouw op de 'Plaza de España' is ontworpen in de vorm van een hoefijzer. De architect wilde het idee creëren dat alle provincies samen worden omarmd door het gebouw. Dit plein is tevens het decor geweest voor een van de Star Wars films.Vlak bij de 'Giralda', de grootste gotische kerk ter wereld, vind je de bijzonder knusse wijk Santa Cruz. Een wijk waarin je zeker wilt verdwalen. Hier tref je smalle straatjes, knusse binnenplaatsen en verfijnde restaurants en bars aan. De meeste huizen zijn wit geschilderd en staan dicht op elkaar. De witte kleur is bewust gekozen om de warmte zo veel mogelijk buiten te houden. In de heetste zomermaanden is het hier naar omstandigheden goed vertoeven, want de warmte kan dan maar moeilijk binnendringen.
Naast bekende toeristische bezienswaardigheden, zoals 'Plaza de España', 'La Giralda' en 'Metropool Parasol', zijn de wijken Santa Cruz en Triana absoluut het bezichtigen waard.
22
Een echte traditionele Sevillaanse tapa is 'Solomillo al Whiskey', een heerlijk combinatie van een zacht stukje vlees en een scheutje whiskey, die samen een sterk contrast en een verrassende smaak opleveren.
In deze wijk vind je veel binnenplaatsen (patio’s) die door de bewoners zelf zijn ingericht als een soort tweede woonkamer. De vele planten zorgen voor een huiselijke sfeer, geven zuurstof af en zorgen voor verkoeling in de schaduw. De omlijstingen van deze prachtige binnenplaatsen zijn geheel in stijl: mozaïekdetails met Arabische invloeden geven deze patio’s extra kleur en karakter. Naast de beroemde wijk Santa Cruz is ook de kunstenaarswijk Triana zeker een bezoek waard. Deze wijk staat bekend als een zeer levendige wijk, waar vroeger de flamencodansers, mozaïekmakers en stierenvechters woonden. Triana is gelegen aan de andere kant van de rivier, de Guadalquivir, en is verbonden met het hart van de stad via de beroemde 'Puente de Isabel'. Deze brug is de trots van de inwoners van Triana. Ze beschouwen hem zo’n beetje als hun eigendom. Hierdoor staat de brug dan ook beter bekend als de 'Puente de Triana'. Naast het feit dat Triana tegenwoordig een hippe en trendy wijk is, huisvest het ook het traditionele feest: 'Velá de Triana'. 'Velá de Triana' is een gezelligheidsfeest waarbij iedereen de straat op gaat. Er worden overal kraampjes opgesteld en je kunt er overheerlijke lekkernijen kopen.
Een traditioneel gerecht dat speciaal op deze avond wordt geserveerd, is 'Pescaíto Frito' (gefrituurde vis). Tot in de late uurtjes kan er gedanst, gedronken en gekletst worden. Daarnaast zijn er overdag modeshows, kunsttentoonstellingen en boekpresentaties. Ook worden er diverse activiteiten voor de kinderen georganiseerd. Dit feest ter ere van de beschermheilige van Triana stamt uit de zeventiende eeuw. Naast het traditionele feest in Triana springen twee andere evenementen er echt uit: 'Semana Santa' en 'Feria de Abril'. Deze indrukwekkende evenementen zetten de stad daadwerkelijk op de kaart. 'Feria de Abril' is hier het bekendste feest van en legt het normale stadsleven een week lang stil. Het centrum van de stad verplaatst zich dan naar het grote feestterrein in de wijk Los Remedios, waar iedereen helemaal in de ban is van de echte Spaanse tradities. Dit spektakel is aan te raden voor iedere cultuurliefhebber. Je ziet mensen sevillanas dansen en met paard en wagen rondrijden, waarbij vrijwel iedereen zich in stijlvolle, traditionele kledij heeft gehuld. Een feest dat doorgaat tot in de late uurtjes en het echte Andalusië vertegenwoordigt.
23
Vrijdag 21 februari 2014
Carla Pires In Portugal is de fado, liederen van smart en weemoed, veelvormig. Begin 19e eeuw worden de liederen met veel alcoholgebral in de kroegen aan de havens gekweeld. Later ontaardt fado in onvervalste folklore. Na de Anjerrevolutie wordt het genre - net als Amália Rodrigues, de koningin van de fado - geassocieerd met het regime van Salazar, en verloedert. Decennia erna verrijst, naast de traditionele fado in de tavernes, een frisse vernieuwende lichting. Met de voeten in de traditie, een eigen stem zoekend. Eén daarvan heet Carla Pires. Ze start haar carrière als zangeres en actrice in 1993. Haar heldere alt is opvallend en in 2002 speelt ze de jonge Rodrigues in de musical Amália. Ze neemt klassiekers van haar op en later twee eigen albums. De typische setting van Portugese gitaar, gitaar en bas, wordt gestuurd door de eigentijdse smaak van Carla Pires.
RASA, Pauwstraat 13a, Utrecht - www.rasa.nl
24
Vrijdag 28 februari 2014
Luisa Palicio Flamencodans met Sevillaanse elegantie en charme Hoewel Luisa Palicio (Estepona, 1984) werd geboren in de provincie Málaga, heeft zij zich onder leiding van grootheid Milagros Menjibar ontwikkeld tot vertegenwoordigster van de Sevillaanse school. Deze stijl binnen de flamencodans kenmerkt zich door elegantie, charme en het gebruik van de bata de cola (jurk met lange sleep), mantón (grote zijden omslagdoek) en castagnetten. De nadruk ligt niet op het voetenwerk, maar op de delicate bewegingen van het bovenlichaam. In 2006 werd Palicio op de Biënnale van Sevilla verkozen tot ‘Artista Revelación’ (Beste Nieuwkomer). Ze wordt geroemd om haar frisse, sensuele en vrouwelijke uitstraling en diepgaand respect voor de traditie. Palicio wordt op gitaar begeleid door Pedro Sánchez, haar mede-docent aan de Sevillaanse flamencoacademie Cristina Heeren, en op zang door Jesús Corbacho en Moi de Morón.
Zaterdag 15 februari 2014 22.00 uur
Moksi Boom Boom Maandelijkse dance-night Deze editie: DJ Natty Bo (Ska Cubano) Club RASA / Word beat & pop / Vintage Uit je plaat op vintage plaatjes met vette grooves & strakke ritmes. Coole cumbia, amazing afrobeat, bronstige biguine, hemelse highlife, supersonische ska & crazy calypso.
25
26
Ja, natuurlijk! Je kent hem waarschijnlijk van de hit Suavemente. Maar deze zanger heeft nog veel meer wapenfeiten op zijn naam geschreven! Zo heeft datzelfde Suavemente het tot buitenaardse hit geschopt. Letterlijk, want het stond in 2006 als enige Spaanstalige nummer op de playlist van de astronauten van het ruimteschip Discovery. Elvis werd geboren in New York, maar verhuisde als 6-jarige met zijn familie terug naar Puerto Rico. Daar ging hij volledig op in zijn twee grote liefdes: muziek en honkbal. Als klein jongetje droomde hij er eerst van om deel uit te maken van de populaire groep Menudo, maar wat later besloot hij dat hij toch liever professioneel honkbalspeler wilde worden. Een spelerscarrière was te hoog gegrepen, maar hij bleek wel een uitstekende coach. Toch bleef de muziek ook trekken en voor hij het wist stond Elvis op 17-jarige leeftijd op het podium met de bands van Willie Berríos, Lenny Pérez en Toño Rosario. In de jaren 90 schopte hij het tot zanger bij de beroemde Grupo Manía, waarvoor hij ook ging schrijven. Zo schreef hij Linda Eh, dat een van de grootste successen van deze band zou worden. De exposure die dat opleverde, was precies wat hij nodig had: drie jaar later bood Sony hem een solocontract aan. Die solocarrière vloog moeiteloos van het ene hoogtepunt naar het andere. Zijn eerste album Suavemente bereikte de top van de Billboard National Hot Latin Top 40 en ook de twee singles Tu Sonrisa en Suavemente deden het meer dan uitstekend. Suavemente stond maar liefst zeven weken achtereen op 1 in de Billboard National Hot List. Elvis Crespo was de eerste ‘tropical’ artiest bij Sony die van een album 1 miljoen exemplaren in de VS en ruim 4 miljoen wereldwijd verkocht. In 2010 bracht de onbetwiste koning van de fusionmerengue zijn 8e soloalbum uit met de titel Indestructible (onverwoestbaar). Een passende titel. Elvis Crespo heeft ruimschoots bewezen dat hij meer is dan een getalenteerde zanger. Ook als componist, producent, acteur en televisieregisseur staat hij zijn mannetje. Niet alleen in Puerto Rico, maar ook ver daarbuiten. Met zijn veelzijdigheid en zijn verlangen om steeds weer nieuwe genres te proberen, weet hij zijn publiek altijd op het puntje van hun stoel te houden, in afwachting van zijn volgende stap. Hij gaat geen enkel risico of uitdaging uit de weg, en blijft zo toonaangevend in het genre van de tropische muziek.
27
In december 2013 is zijn nieuwste album One Flag uitgekomen. Daarop brengt Elvis samen met rapper Pitbull het nummer Sopa de Caracol Yupi, een sterk gemoderniseerde versie van de klassieker van de Hondurese groep ‘Banda Blanca’. Op datzelfde album vinden we ook Pegaíto Suavecito, samen met Fito Blanko. Dat laatste nummer heeft hem een nominatie voor de Premio Lo Nuestro voor de ‘Colaboración del Año (samenwerking van het jaar) opgeleverd. Daarnaast is hij genomineerd in de categorieën ‘Mannelijke artiest van het jaar’ en ‘Tropical artiest’. Op 20 februari vindt de uitreiking plaats, en eind maart is Elvis, wellicht mét een of meerdere trofeeën op zak, live te zien (eind maart 2014) in Zoetermeer!
Discografie: 1998 - Suavemente 1999 – Píntame (bekroond met een Grammy) 2000 - Wow Flash 2002 – Urbano (Grammy-nominatie) 2004 – Saboréalo (Latin Grammy) 2007 - Regresó El Jefe 2008 - Elvis Crespo Live from Las Vegas (CD/DVD) 2010 - Indestructible 2011 - Los Monsters 2013 – One Flag
Website:
www.elviscrespolive.com
Noot v/d redactie: Dit artikel is een update van een eerder artikel verschenen in het Latin Emagazine van november 2012.
28
29
Video Ravishing
30
Houd hem in de gaten, deze ontdekking van Nelson Freitas. Zijn intrigerende YouTube-clips worden gretig bekeken en scheppen hoge verwachtingen voor de eerste single en video van zijn debuutalbum Tropico Myth. Daarnaast wordt er in de documentaire Road to Tropico Myth verslag gedaan van de totstandkoming van dit project. Beide producties zullen naar verwachting in het tweede kwartaal van 2014 uitkomen. Voor de laatste stand van zaken kun je terecht op zijn facebookpagina
Klaar voor de WK De wereldkampioenschappen voetbal in Brazilië staan voor de deur. Sponsor Coca-Cola heeft La Copa de Todos tot officieel WK-lied uitgeroepen en verschillende artiesten hebben zich er enthousiast op gestort. Na de versie van David Correy, met Wisin en Paty Cantu, heeft ook Carlos Vives heeft maar liefst 2 versies uitgebracht. Een Spaans-Braziliaanse versie met de Braziliaanse zangeres Gaby Amarantos en een Spaans-Engelse versie met David Correy. Kiezen maar! David Correy + Wisin + Paty Cantu Carlos Vives + Gaby Amarantos Carlos Vives + David Correy
Romeo Santos: Fórmula Vol 2 Op 25 februari is het zover. Dan komt het nieuwe album van Romeo Santos uit. De zanger heeft na zijn vertrek uit Aventura laten zien dat hij het op eigen kracht prima redt. Zijn eerste album Fórmula Vol 1 heeft maar liefst vier maanden achtereen bovenin de belangrijkste Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse hitlijsten gestaan. Voor dit 2e album heeft hij een indrukwekkend rijtje beroemde collega’s bereid gevonden om een bijdrage te leveren. Zo zijn Nicki Minaj, Marc Anthony, Carlos Santana, Tego Calderón en comedian Kevin Hart.te horen op Fórmula Vol 2. We zijn benieuwd.
31
32
Mix en fusion zijn termen die niet meer zijn weg te denken uit de hedendaagse muziek. De wereld is klein geworden. We reizen meer dan ooit. Worden verliefd, op een persoon, op een land. Via het internet halen we muziek van overal binnen. Exotische klanken, verrassende ritmes, maar ook creatieve, moderne beats. We ontdekken nieuwe én oude nummers. Teksten en melodieën die de tand des tijds glansrijk hebben doorstaan. De artiesten van nu kunnen putten uit de rijkste inspiratiebronnen ooit. En dat doen ze. Voor een succesvolle carrière is echter meer nodig dan een leuke mix. Een flinke dosis talent en eigenheid zijn onontbeerlijk.
De basis Leslie Grace heeft het complete pakket in huis. Een fantastische stem, muzikaliteit, een goede performance, ze heeft het allemaal. Leslie is zelf ook een culturele mix. Haar ouders komen uit de Dominicaanse Republiek, maar zelf groeit ze op in New York en Florida. Het entertainen zit haar in het bloed. Als peuter vermaakt ze het hele gezin al met haar ‘optredens’. Gelukkig merken haar ouders de oprechte bevlogenheid van hun kleine meid op. Zij stimuleren haar dan ook van harte.
Ontdekking Als tiener schrijft Leslie al eigen nummers en op haar 14e neemt ze een eerste album op, met christelijke nummers. Het wordt geen kaskraker, maar trekt enkele jaren later wel de aandacht van producent Sergio George (drievoudig Grammywinnaar in 2013). Ze komt in ware stroomversnelling terecht. Op haar 17e tekent ze haar eerste platencontract bij Top Stop Music, het label van Sergio George. In 2012 komt haar eerste single uit: een eigengereide versie van de klassieker Will U Still Love Me Tomorrow van Carole King. Haar frisse presentatie slaat aan en ze komt als jongste latin artieste ooit op nummer 1 in de latin radiohitlijst van het gezaghebbende tijdschrift Billboard. Voor de bijbehorende videoclip staat de YouTube-teller al op ruim 7 miljoen views.
33
Grammynominatie Tot Leslies grote verbazing wordt het album genomineerd voor een Latin Grammy in de categorie ‘Beste album moderne tropische muziek’. Als jongste genomineerde ooit geeft ze een optreden tijdens de uitreikingsceremonie. Haar album prijkt op de genomineerdenlijst onder het album Asondeguerra Tour van haar eigen idool Juan Luis Guerra. De man met wiens muziek ze is opgegroeid zal uiteindelijk met de trofee aan de haal gaan. Leslie beschouwt het echter als een grote eer om samen met hem op de genomineerdenlijst te hebben gestaan.
Aan de slag Maar Leslie is geen type dat achterover leunt en alles maar over zich heen laat komen. Ze blijft hard werken. En dat moet wel, als je een muzikale carrière moet combineren met het laatste jaar van de middelbare school. Na het uitbrengen van deze eerste single maakt ze een uitgebreide promotietournee door de VS, staat op het podium van het North Sea Jazz Festival in Curaçao, en zingt in het Estadio Nacional in Chili een menigte van circa 60.000 man toe. Intussen schrijft ze samen met Rey King haar tweede single Day 1. Een lied over de “sterke, maar ongrijpbare emoties, bij onze eerste ervaring met liefde. Dat geschenk, de eerste dag waarop we dat gevoel ervaren, dat is Day 1.” Ook deze single stijgt weer razendsnel naar de top van de Billboard ‘Tropical’ hitlijst en leidt tot tal van optredens op belangrijke evenementen. In mei van 2013 verschijnt haar derde single Be My Baby. Zelf omschrijft Leslie deze als het vervolg op Will U Still Love Me Tomorrow, waar tal van fans om hadden gevraagd. Weer een zeer geslaagde productie, die is terug te vinden op het debuutalbum Leslie Grace, dat in datzelfde jaar wordt uitgebracht. Een verrassend studioalbum, waaraan naast Leslie zelf bekende songwriters als Diane Warren, Anne Preven, Daniel Santacruz, Sergio George en Yoel Henriquez hebben meegewerkt.
34
Wij denken dat we nog heel wat van deze jonge artieste zullen horen. Op haar debuutalbum zijn haar Dominicaanse roots merkbaar aanwezig, maar naast de bachata zijn ook andere genres als pop en techno ruim vertegenwoordigd. Ze maakt handig gebruik van haar tweetaligheid door zowel in het Spaans als in het Engels te zingen. Het resultaat is een prettig klinkende, eigenzinnige mix, die goed past in de hedendaagse fusioncultuur.
Voor een nadere kennismaking met Leslie Grace kun je terecht op:
www.lesliegraceweb.com
Filmtip: La jaula de oro Beschrijving: Juan, Sara en Samuel zijn 15 jaar wanneer ze hun thuisland Guatemala ontvluchten om via Mexico de grens bij de Verenigde Staten over te steken. Onderweg ontmoeten ze de indiaan Chouk die geen Spaans spreekt en geen officiĂŤle documenten heeft. Ze geloven allemaal dat er in Amerika een betere toekomst op ze staat te wachten, maar al snel wordt de harde realiteit duidelijk. Regie: Diego Quemada-DĂez Genre: drama Land: Mexico Vanaf 3 april in de bioscoop
35
36
Zijn naam duikt regelmatig op. Ook elders in deze editie van het Latin Emagazine. Reden genoeg voor een korte (hernieuwde) kennismaking met deze in vele opzichten belangrijke artiest.
37
38
Hij is muzikant, componist, schrijver, acteur, advocaat, politicus, en Ambassadeur van de Verenigde Naties tegen het racisme. Een zeer veelzijdig man dus. Zijn stijl wordt ook wel ‘salsa intelectual’ (intellectuele salsa) genoemd en in veel landen kent men hem als ‘el poeta (dichter) de la salsa’. Hij geldt als een van de meest succesvolle en productieve singer-songwriters van Spaans-Amerika. Sinds de jaren zeventig heeft hij meer dan 20 albums opgenomen. En dat is exclusief de 15 albums van andere artiesten waarop hij als gast een bijdrage levert. Maar dan hebben we het alleen over de kwantiteit. Dat het ook goed zit met de kwaliteit blijkt wel uit de 8 Grammy’s in zijn prijzenkast. Rubén is bovendien een meer dan verdienstelijk acteur gebleken. Zijn naam prijkt op de aftiteling van tientallen films en diverse tv-series. In 1994 nam hij deel aan de presidentiële verkiezingen in Panama. Hij eindigde als derde met 20 procent van de stemmen. Tien jaar later steunde hij de kandidatuur van Martín Torrijos, die wél als winnaar uit de strijd kwam. Onder zijn bewind heeft Rubén Blades van 2004 tot 2009 de post van Minister van Toerisme bekleed.
Begin Net als bij een goede pizza is de basis belangrijk. Rubén is geboren in Panama, maar zijn ouders kwamen uit Colombia en Cuba. Beiden maakten muziek. Zijn Cubaanse moeder speelde piano en zong, en zijn Colombiaanse vader was percussionist. Er klonk dan ook altijd muziek door het huis. Ook oma Blades woonde bij het gezin en zij was degene die Rubén een sterk rechtvaardigheidsgevoel bijbracht. Dat gevoel begon flink op te spelen toen er in 1964 doden en gewonden vielen tijdens protestacties rond het Panamakanaal. Rubéns vertrouwen in de Verenigde Staten krijgt een flinke knauw. Hij ging rechten studeren aan de Universiteit van Panama en doorliep na voltooiing van die studie ook de Harvard Graduate Law School, waar hij in 1985 afstudeerde.
39
Via de postkamer naar het podium Tijdens zijn studie in Panama nam hij al een eerste album op met Pete Rodríguez. Ook werkte hij mee aan een album van de Panamese groep Los Salvajes del Ritmo. Het grote werk liet echter nog even op zich wachten. Dat kwam later, toen hij voor het tweede deel van zijn rechtenstudie in New York terecht was gekomen. Om in ieder geval maar bij het muziekwereldje te horen, solliciteerde hij bij de beroemde platenmaatschappij Fania. Hij werd aangenomen op de postkamer, de perfecte plek om met iedereen binnen het bedrijf in contact te komen. Het duurde niet lang voordat Richie Ray en Bobby Cruz, Ismael Miranda, Roberto Roena en Bobby Rodríguez nummers zongen die door Rubén waren geschreven. Zijn grote kans kwam toen Ray Barreto vervanging zocht voor een van zijn zangers. Rubén deed auditie en werd aangenomen. Hij had zijn plek op het podium veroverd.
Willie
Seis del Solar
In 1977 begon Rubén een intensieve samenwerking met de New Yorkse trombonist en muziekproducent Willie Colón. Een bijzonder vruchtbare samenwerking, die jaren zou duren. De arrangementen van Willie Colón combineerden goed met de verhalende teksten van Rubén Blades over de belevenissen van Latijns-Amerikaanse emigranten in de Big Apple.
Onder een nieuw platenlabel vormde Rubén het sextet Los Seis del Solar. Een formatie met piano, synthesizer, bas, ritmesectie en vibrafoon, maar zonder trombones. Hiermee nam hij drie zeer succesvolle albums op, waarvan Escenas zelfs werd bekroond met een Grammy. In de daarop volgende periode werd hij ook steeds actiever als acteur. Hij speelde in meerdere films en maakte een muzikaal uitstapje naar de pop rock met het Engelstalige album Nothing but the truth.
Met het nummer Pedro Navaja op het album Siembra schreven ze zo’n beetje geschiedenis. Met het verhalende karakter, de langzaam opgebouwde, mysterieuze spanning en de uiteindelijke ontknoping, week dit lied sterk af van het bestaande stramien. Dat was immers gebaseerd op dansbaarheid en eenvoudige, repetitieve teksten. Pedro Navaja maakte daarom heel wat los. Er werden zelfs toneelstukken en salsaopera’s op gebaseerd. Ook het anti-materialistische nummer Plástico van hetzelfde album leidde tot de nodige beroering. Maar dat was nog maar het begin. De samenwerking tussen Colón en Blades zou nog meer juweeltjes voortbrengen, zoals Maestra Vida, een soort gezongen hoorspel over het leven van een Latijns-Amerikaans gezin. Er volgden nog een aantal albums, totdat Rubén in 1983 solo verder ging.
40
Son del Solar In 1988 keerde Rubén weer terug naar de meer traditionele salsa met Son del Solar. Een volwaardig orkest met een flinke blazerssectie, waarvan het geluid deed denken aan de succesvolle samenwerking met Willie Colón. Met dit orkest maakte hij drie succesvolle albums, voordat hij in 1995 weer samen met Willie aan de slag ging. Met hem nam hij het album Tras la tormenta op.
41
42
Experimenten Met La rosa de los vientos sloeg Rubén in 1996 opnieuw een andere weg in, weg van de pure salsa. Veertien van de zestien nummers op dit album waren geschreven door de Panamese muzikanten met wie hij samenwerkte. De variëteit aan verschillende stijlen (cumbias, rumba fusion, funk, ballads) baarde de salsapuristen zorgen, maar het album leverde Rubén wel een Grammy op (Best Latin Artist). Het drie jaar later gepubliceerde album Tiempos was al even experimenteel. De jonge muzikanten van het Costa Ricaanse Editus Ensamble hadden totaal geen ervaring met salsamuziek. Maar ook dit album was goed voor een Grammy. In 2002 maakte het album Mundo de experimentele trilogie compleet. Deze mix van ritmes en instrumenten uit Europa, Afrika en Amerika was bedoeld om aan te tonen dat we allemaal met elkaar verbonden zijn. Ook dit album werd gemaakt met het Editus Ensamble en ook dit album werk bekroond met een Grammy.
Multitasking In 2004 werkte Rubén nog mee aan het album Across 110th Street van het Spanish Harlem Orchestra. Hij had echter een politieke plicht te vervullen als Minister van Toerisme, dus daarna ging de platenproductie even op een laag pitje. Wel wist hij het contact met zijn fans vast te houden door middel van een Podcast. In El Show de Rubén Blades SDRB vertelde hij over nieuwe bands en andere zaken die hem bezighielden. Ook beantwoordde hij vragen van zijn luisteraars. In 2009 bracht hij het album Cantares del Subdesarrollo uit, en jawel: wéér een Grammy (Beste singer-songwriteralbum van het jaar). Het was de eerste onafhankelijke productie van Rubén Blades. Hij verkocht het album rechtstreeks via zijn website.
In 2011 kwam Todos vuelven uit. Een dubbel-cd met zijn grootste successen, live opgenomen tijdens een legendarisch concert in het Coliseo van Puerto Rico. De muzikanten van Los Seis del Solar waren van de partij, plus een trombonesectie én Cheo Feliciano. De Grammy-jury kon er opnieuw niet omheen: dit was het Beste Salsa-album. Het meest recente album van deze Panamese duizendpoot is een duopublicatie met Cheo Feliciano. De opnames voor Eba Say Ajá hebben zeven jaar geduurd en hebben in verschillende studio’s plaatsgevonden. Beide artiesten zingen een aantal nummers van elkaar, plus twee duetten. De recensies zijn lovend. Op naar het volgende project!
Meer weten over Rubén Blades? Daarvoor kun je terecht op zijn website: www.rubenblades.com (alleen Spaans) Het beste kun je hem echter ontdekken via zijn muziek. Snuffel maar eens rond op YouTube en andere video- en audiokanalen. En deze is wel zo’n beetje verplichte kost (met Engelse ondertiteling):
Bronnen: www.rubenblades.com https://es.wikipedia.org
43
15 februari Lilian Vieira @ HELEMAAL MELKWEG Dit programma maakt deel uit van HELEMAAL MELKWEG. Een spannende mix van muziek, film, dans, theater, film, lezingen en exposities in het hele gebouw met één (voordelige) ticket toegankelijk! Het blokkenschema is hier te bekijken, het is onder voorbehoud van wijzigingen. Lilian Vieira, bijna 25 jaar in Nederland, is voor velen de verpersoonlijking van Brazilië. Eind 2013 brengt ze haar gelijknamige soloalbum uit, waarvan de melodieën zich moeiteloos als een Braziliaanse canga om je heen wikkelen. De voor Braziliaanse oren ongewone mix van cavaquinho, hammond orgel en akoestische gitaar, in combinatie met de geluidsfragmenten van haar vader en moeder brengen ons háár Samba Soul. Een ritmisch samenspel van soulvolle en groovy fragmenten, geïnspireerd door haar helden zoals Jorge Ben, Trio Mocoto en Tim Maia.
foto: Hans Speekenbrink
9 april 2014 Cuca Roseta Aangemoedigd door Ana Moura en als vaste zangeres bij het befaamde Clube de Fado in Lissabon timmerde de jonge Cuca Roseta de afgelopen jaren hard aan de weg als fadozangeres. Haar harde werk werd beloond toen de Argentijnse Gustavo Santaolalla, Oscarwinnaar voor de soundtrack van Brokeback Mountain, haar uitnodigde om een album op te nemen. Een nationale bekendheid in eigen land, maar sinds ‘De zomer voorbij’ en een duet met Lange Frans hard op weg om Nederland te veroveren. Deze avond promoot zij haar nieuwste album Raiz.
Lijnbaansgracht 234 /A, 1017 PH Amsterdam www.melkweg.nl
44
foto: Prisca Lobjoy
6 april 2014 Salif Keita De meester van West-Afrikaanse ritmes en een van de oprichters van het afro-pop genre treedt deze avond op in een speciale akoestische setting (waarmee hij een uitstapje maakt na zijn energieke ‘dansvloer-album’ Talé). Salif Keita staat wereldwijd bekend om zijn onvergetelijke live optredens, zijn prachtige stem en zijn emotiegeladen liedjes. In zijn muziek verwerkt hij invloeden uit zowel de muziek van de griotten uit zijn vaderland als West Afrikaanse, Cubaanse, Spaanse en Portugese muziek. Keïta wordt beschouwd als één van de absolute sterren van de Afrikaanse muziek. Salif Keïta (1949) is een rechtstreekse afstammeling van Soundjata Keita, de oprichter van de West-Afrikaanse staat Mali in 1240. Keïta werd geboren als een albino, wat in Afrika als een slecht teken wordt gezien. Uiteindelijk werd hij door zijn familie onterfd, nadat hij had aangegeven als musicus zijn brood te willen verdienen. Belangrijke bands waar hij in het begin van zijn carrière werkzaam was, waren The Rail Band en Les Ambassadeurs. Na te zijn geëmigreerd naar Frankrijk wist hij met zijn soloalbum Soro (1987) de overstap naar een Europees publiek te maken en boekte hij ongelooflijk succes, precies op het moment dat wereldmuziek in een stroomversnelling raakte. Kort na 2000 keerde Keita terug naar Bamako in Mali om onder andere zijn eigen studio op te zetten waaruit zijn albums ‘Moffou’ en ‘M’Bemba’ voortkwamen. In 2012 kwam zijn laatste, zeer dansbare, album ‘Talé’ uit.
45
17 april 2014 La Pegatina
Deze energieke jongens uit Barcelona hebben maar ĂŠĂŠn missie: ze willen iedereen met hun Spaanse feestmuziek aan het dansen krijgen. La Pegatina speelt een high energy mix van rumba catalana met hier en daar een vleugje ska en cumbia. Een smile op je face verzekerd, mee hossen aangeraden, polonaise onvermijdelijk!
Lijnbaansgracht 234 /A, 1017 PH Amsterdam www.melkweg.nl
46
18 april 2014 Kassav’
Kassav’ bestaat ondertussen ongeveer net zo lang als het aantal platen dat onder hun naam is uitgebracht. En dat ligt boven de 30. Het zevental Francophonen, oorspronkelijk afkomstig van de Caribische eilandjes Guadeloupe en Martinique besloot eind jaren '70 hun favoriete muziekstijl Carnival (Zuid-Amerikaans carnaval) in een moderner jasje te steken. Deze swingende versie met kompa, salsa, calypso en zelfs rockinvloeden bleek enorm aan te slaan en een heuse nieuwe muziekstijl was geboren: Zouk. Na meer dan 30 jaar blijkt Zouk nog lang geen uitgekauwd genre en weten deze feestbeesten nog steeds wereldwijd de heupjes aan het swingen te krijgen.
47
Ik heb hier in Nederland wel eens aan een meisje gevraagd of ze wist wat salsa was. Dit was haar antwoord: “Salsa is een cursus die je bij verschillende dansscholen kunt volgen voor 9 euro per uur”. Die dag ging ik diep bedroefd naar huis, in het besef dat het erg moeilijk is om mensen uit te leggen dat salsa een muziekcultuur is. Dat het veel meer is dan muzikaal behang om je oefeningen op te doen. Hieronder geef ik het juiste antwoord. Hopelijk leest dat meisje het ook.
Wat is salsa? Salsa is een vloeibaar mengsel van warme of koude ingrediënten, dat bij bepaalde gerechten wordt geserveerd. Het bevat zout, peper, tomaten en specerijen. Zonder ‘salsa’ zouden veel gerechten niet half zo goed smaken. In de jaren 30, 40 en 50 drong de Afro-Cubaanse muziek door tot diep in bepaalde wijken van New York. Ook in landen als Mexico, Colombia, Venezuela, Panama, Peru, Dominicaanse Republiek en Puerto Rico maakte deze muziek furore en ontwikkelde zich verder. De mambo, danzón, chachacha, rumba, guaguancó en de Cubaanse son werden populair. In Hollywoodproducties of films van Walt Disney zag je regelmatig mensen dansen op het ritme van de conga, mambo of rumba. De ‘latin’ koorts had toegeslagen. In de jaren 60 leidde dit tot een nieuwe latin expressievorm uit de New Yorkse latinobuurten (de ‘barrios’). Er ontstond een sound die weliswaar zijn oorsprong had in Cuba, maar niet teruggreep op de heimwee naar het eiland en de herinnering aan de palmbomen.
48
Het werd de sound van de ‘barrio’. Cubanen, Puerto Ricanen, Colombianen, Dominicanen, Venezolanen, Brazilianen en Noord-Amerikanen zouden uiteindelijk samen het genre creëren dat we nu salsa noemen. En dus werd de guaguancó gemixt met jazz, rock met chachacha en de son montuno met soul. Johnny Pacheco, Joe Cuba, Eddie Palmieri, Joe Battan, Johnny Colon, Estrellas Alegres, Charlie Palmieri en vele andere bands gaven een gezicht aan het genre dat vanaf de jaren 70 salsa zou heten.
Eddie Palmieri & Charlie Palmieri
De persoon die in 1968 als eerste de term ‘salsa’ gebruikte om dit muziekgenre aan te duiden was de Venezolaanse dj Phidias Danilo Escalona. Hij had een ochtendprogramma op de radio: La hora de la salsa (het salsa-uurtje). Hierin draaide hij de in New York geproduceerde latin muziek, om tegenwicht te bieden voor het bombardement aan rockmuziek uit die tijd (de ‘beatlemanía’). Toen de grote pianist Richie Ray tijdens het carnaval in Venezuela was, ontspon zich het volgende gesprek tussen ‘El Loco Phidias’ en Richie Ray.
Wat voor muziek spelen jullie nu eigenlijk? Wij spelen muziek met ‘sabor’ (met pit, met smaak). Net als de ketchup, die je eten lekkerder maakt. Ketchup? Wat is dat? Dat is een saus (salsa) die ze in de Verenigde Staten over hamburgers doen om ze meer smaak te geven. Aha! Dus jullie spelen salsa! Dames en heren, dan gaan we nu luisteren naar de ‘salsa’ van Ricardo Ray en Bobby Cruz!
De kreet bleef hangen en ging een eigen leven leiden. Uiteindelijk belde zanger Bobby Cruz, platenproducer Pancho Cristal op met het verzoek om de titel van de eerstvolgende LP te veranderen. Hij wilde de volgende LP Los Durísimos omdopen tot Salsa y Control. Voor een compleet nieuwe hoes was het echter te laat. Als compromis werd onderaan op de hoes nog snel ‘Salsa y Control’ toegevoegd.
Luister dan eens naar de muziek van Arsenio Rodríguez, Benny Moré, Miguel Matamoros, Cachao, Bebo Valdés, Perez Prado, Orquesta Aragón, Celia Cruz, Sonora Matancera, Machito, Tito Rodríguez en Tito Puente. Daar vind je de oorsprong van de salsa.
Daar is de salsa In de jaren 60 veranderde alles. Het succes van de Beatles zette ook de latin wereld op zijn kop. De mix van chachacha met rock leidde tot het ontstaan van de boogaloo, met teksten in het Spanglish (een mix van Spaans en Engels). Willie Bobo, Joe Cuba en Pete Rodriguez speelden een belangrijke rol in dit nieuwe tijdperk. Santana scoorde een wereldhit met Oye Como va, een chachacha van Tito Puente. De mambo klonk niet meer hetzelfde. De brutale trombones van de Amerikaan Barry Rogers en de Braziliaan Jose Rodriguez plaveiden samen met Eddie Palmieri’s band La Perfecta de weg voor de opkomende salsa.
In Cuba werd de term ‘salsa’ overigens al in 1930 gebruikt door Ignacio Piñeiro, toen hij de legendarische son Echale Salsita schreef. Na het succes van Fania in de jaren 70 heeft de oude garde van de Cubaanse muziek in meerdere interviews aangegeven dat de salsa een kopie was van de mambo en de son. Daarin hadden ze deels gelijk, maar de inbreng van andere culturen in de Cubaanse muziek en de salsa valt niet te ontkennen.
De roots van de salsa Hoewel Ry Cooder zich als een toerist zonder paspoort in het avontuur van de Cubaanse muziek heeft gestort, is het een groot succes geworden. Vandaag de dag geldt de Buena Buena Vista Social Club wereldwijd als de belangrijkste vertegenwoordiger van de son. Deze muzikanten hebben de Cubaanse muziek van de jaren 30, 40 en 50 uit de vergetelheid gehaald. Wil je meer wil weten over deze muziek, waaruit uiteindelijk de salsa is ontstaan?
Arsenio Rodríguez
49
Fania All Stars
Die ontwikkelde zich van Cubaans naar stads, werelds. Sociale onderdrukking, politiek, drugs, liefde, bedrog, teleurstellingen en korte verhalen leidden tot teksten die deze muziekstroming een uniek karakter gaven. Met de opkomst van de salsa veroverde de latin muziek een plaatsje in de Amerikaanse popmuziek. Daarbij was er een hoofdrol weggelegd voor de Fania All Stars, onder leiding van de Dominicaan Johnny Pacheco. Johnny richtte samen met de inmiddels overleden advocaat Jerry Masucci het belangrijke salsa-label Fania Records op. Het label zou belangrijke figuren uit de jaren 70 voortbrengen, zoals de zangers Héctor Lavoe (een latin André Hazes), Cheo Feliciano, Ray Barretto, Ismael Miranda, Roberto Roena, Larry Harlow en vele anderen. Tito Puente en Machito zijn een hoofdstuk apart. Zij waren in de jaren 50, de tijd van het Paladium, de koningen van de mambo. Ook in de salsatijd weten zij stand te houden.
50
Vermomd als salseros speelden ze dezelfde muziek als in de jaren 50. Ook de koningin van de salsa Celia Cruz, die in de jaren 50 en 60 al een grote ster was, hulde zich in ‘Azucar’ maar bleef Cubaanse son zingen onder de paraplu van de salsa.
Celia Cruz
Het fenomeen De wieg van Oscar D’Leon stond in de wijk Antimano, Caracas, Venezuela. Hij was geboren voor het succes, maar begon zijn carrière als vrachtwagenchauffeur. Later stapte hij over op een taxi, maar uiteindelijk kocht hij een bas, waarmee hij zich begeleidde tijdens het zingen. Hij had toen al ervaring op de conga’s en hij componeerde en danste. Oscar is uitgegroeid tot de meest succesvolle salsa-artiest ter wereld. Overal kennen ze hem. Zijn energie is dan ook te vergelijken met die van Benny Moré, die altijd al zijn grote voorbeeld was.
De dichter Een bijzondere man, die de geschiedenis van de salsa eind jaren 70 een nieuwe wending gaf, is Rubén Blades. Als componist, gitarist, zanger en advocaat gaf hij de salsa inhoud met zijn maatschappelijk betrokken teksten.
Ray Baretto
Salsa dura De term verwijst naar de traditionele salsa, gebaseerd op het oorspronkelijke geluid, eventueel met descarga- of jazzinvloeden. Voorvechters zijn Willie Colon, Ismael Rivera, Cortijo y Su Combo, Eddie Palmieri, Jimmy Bosch, Bailatino, Spanish Harlem Orchestra, Herman Olivera, Conjunto Libre, Frankie Vazquez en vele anderen.
Salsa erótica en romántica Met elk lied dat hij maakt, probeert hij volkeren te verenigen en mensen hoop te geven. Het is jammer als je geen Spaans spreekt, omdat je dan niet kunt begrijpen hoe belangrijk zijn teksten zijn. Rubén is eigenlijk in de eerste plaats een strijder tegen maatschappelijk onrecht, en daarna pas artiest. Bekijk de volgende nummers maar eens op YouTube: Amor y Control Pedro Navaja Plastico Pablo Pueblo Ojos de Perro Azul Buscando a America
In de jaren 80 kwam de merengue op en wist de salsa wereldwijd te verdringen. Wilfrido Vargas, Fernandito Villalona en het net opgerichte 4:40 van Juan Luis Guerra veroverden de wereld met hun merengues. De salsa werd in die periode min of meer opzij geschoven. Maar de salseros gaven zich niet gewonnen en bleven ‘hun’ muziek maken. En toen… doken er in Puerto Rico twee artiesten op, die de salsa weer op de kaart zouden zetten. Zij slaagden erin om de jeugd weer salsa te laten dansen: Eddie Santiago met Lluvia en Lalo Rodriguez met Devorame otra vez. Hun nummers waren óf meer uptempo óf juist heel langzaam, met ballad-invloeden.
51
De teksten waren vooral erotisch en seksueel getint en beschreven de vurige zoenen en liefkozingen van geliefden. Het genre kreeg navolging en werd steeds populairder. Zo populair, dat zelfs de pioniers van de salsa uit de jaren 70 zich verplicht voelden om zich eraan te wagen. Ray Barretto vond dit zo vernederend, dat hij zich terugtrok uit de salsa en zich op de jazz stortte. Tito Puente ging verder met zijn latin jazz ensemble. Belangrijke figuren uit de salsa romántica zijn Gilberto Santa Rosa, Luis Enrique, Marc Anthony. Ook La India, Frankie Ruiz en enkele andere legendarische salseros als Cheo Feliciano, Oscar D’Leon en zelfs El Gran Combo de Puerto Rico hebben wel eens geflirt met dit genre.
Salsa in Europa Ik ben getuige van de salsabeweging in Europa en speel er een rol in. Wij, de latino’s die naar deze contreien zijn gekomen, brengen onze kennis en cultuur in bij de ontwikkeling van de salsamuziek op dit continent.
De salsa van nu Vandaag de dag maakt het niet meer uit in welk land je woont. Overal vind je wel salsabands en de nieuwe generaties maken vernieuwende muziek. Ik geef jullie enkele voorbeelden van de nieuwe generatie salseros: Grupo Galé, Tono Barrio, Guaco, Isaac Delgado, Alfredo Naranjo y su Guajeo, Bailatino, Victor Manuelle, Porfi Baloa y sus Adolescentes.
La India
De afgelopen 20 jaar hebben in Europa belangrijke groepen, muzikanten en projecten voortgebracht. Om enkele namen te noemen: Conexion Latina (Duitsland), Rumbatá (Nederland), Salsa Céltica (Engeland), Alex Wilson (Engeland), Maite Hontele (Nederland), Cubop City Big Band (Nederland), Doble Jugada (Nederland), Deldongo (Frankrijk), Tromboranga (Spanje), El Gato Perez (Spanje), Bloque 53 (Spanje), Cachito Vaz y la Rítmica (Nederland), Saoco (Nederland) en Kimbiza (Duitsland).
Ook al zal de toekomst ongetwijfeld nog veel andere ritmes brengen, salsa zal altijd blijven. Het genre zal evolueren en afgeleide ritmes voortbrengen, zoals de timba en de songo. Ook deze vormen komen voort uit de son en de salsa, met wat pop-invloeden. Alles groeit en evolueert en dat is goed. Maar salsa is en blijft het beste medicijn als je verdriet hebt. Tekst: Gerardo Rosales Vertaling: Caroline Bergwerf
Hector Lavoe
52
Santo Rico: Salsa/Mambo Basics Niveau: Beginners | Stijl: NY | Inhoud: Basisbewegingen en -draaien Een algemene opmerking: Santo Rico is een naam die aandacht verdient. Deze dansgroep heeft een eigen techniek uitgevonden om supersnelle meervoudige draaien aan te geven. Hun shows behoren regelmatig tot de beste van menig groot salsacongres. Ze hebben blijkbaar een geheim ontdekt, dus er valt vast wel iets van hen te leren. Dit is de eerste van een serie dvd’s. Hierop worden de eerste basisbeginselen doorgenomen, zoals een cross-body-lead, een enkele draai naar rechts, cross-body-lead met draai naar binnen en walk-around (natural top), natuurlijk On2, in New York style. Als je al een beginnerscursus salsa hebt gevolgd, heb je dit waarschijnlijk al onder de knie. Als je echter waarde hecht aan een goede uitvoering, en een stevige basis wil leggen voor je verdere ontwikkeling, kan het de moeite waard zijn om deze dvd in je repertoire op te nemen, en af en toe nog eens te bekijken. Ditzelfde geldt natuurlijk voor docenten. Thomas Guerrero begint de dvd met een korte inleiding, waarin hij de basisbegrippen ritme, tempo en de onderverdeling van de muziek doorneemt.
Ook geeft hij enkele tips voor het luisteren naar de muziek. Geen vervanging voor een cd over timing, maar ook dit is een nuttig gedeelte om nog eens door te nemen als je net begonnen bent met salsadansen. Thomas geeft overal mondeling uitleg bij. De demonstraties worden uitgevoerd door hem en een danspaar uit zijn groep. Ze slaan geen enkel detail over (houding, handbewegingen enz.). Er wordt ingezoomd op het voetenwerk om ervoor te zorgen dat je het goed ziet. Er worden instructies gegeven voor mannen en vrouwen. Het is een video met een rustig tempo. Misschien niet heel spannend om naar te kijken, maar zeker nuttig.
Samenvatting van een recensie van Fabio (SalsaIsGood)
DVD verkrijgbaar bij www.salsa-dvds.com
53
54
Maak van je passie je beroep: word Salsadocent Begin 2012 startte de Stichting SON met de enige erkende, onafhankelijke opleiding Salsadocent in Nederland. Dankzij de cursus Basisvaardigheden Salsadocent konden aspirant-docenten hun carrière in de salsawereld beginnen, met de noodzakelijke basisvaardigheden in hun ‘rugzakje’. Na urenlange vergaderingen, schrijfblokken vol notities, warme oren van het telefoneren en vingerkramp van het typen is het eindelijk zo ver.
De Opleiding Salsadocent Nieuwe Stijl van de SON (Stichting Salsa Onderwijs Nederland) is een feit. Nu kun je het (door de Stichting Dans Educatie Nederland) erkende Certificaat Basisvaardigheden Salsadocent halen door het volgen van losse modules. Waarom volgen aspirant docenten bij de SON de opleiding Salsadocent? * Erkend door Stichting DEN (Dans Educatie Nederland), je behaalt dus een erkend diploma en erkende certificaten. * Onafhankelijk. De SON verbindt zich niet aan een dansschool. * Veelzijdig: modules voor Salsa On1 (LA Style), Salsa On2 (NY Style), Cubaanse Salsa. Je kunt één richting selecteren of ervoor kiezen om meerdere stijlen te volgen. * Lesmateriaal uit de praktijk, met hands-on tools, tips & tricks aangereikt door topdocenten die hun ervaring met je delen. Zowel basisinformatie als specialisatiemodules, voor verdieping of andere dansen. * Waardevolle bedrijfsmodules: Administratie, Social Media, Marketing, Didactiek, Schrijven voor publicaties en meer. * Maximum aan individuele aandacht in een groepsopleiding, online hulp en advies. * Video-opnames van jezelf in lessituaties, feedback van docent en medecursisten. * Elke module wordt afgesloten met een eindopdracht/examen. Bij voldoende resultaat krijg je je deelcertificaat uitgereikt. * Met de opleiding van SON heb je voldoende handvatten om goed voorbereid aan de slag te kunnen als Salsadocent, welke vorm van salsa je ook kiest.
Het modulesysteem werkt als volgt: Je kunt de benodigde deelcertificaten voor het Certificaat Basisvaardigheden Salsadocent één voor één en in je eigen tempo halen (en betalen). Ook de datum waarop de modules gegeven worden, wordt in overleg bepaald. Je schrijft je in voor de module(s) die jij wilt volgen, en zodra het minimum aantal inschrijvers is behaald dat nodig is om de module doorgang te kunnen laten vinden, wordt de datum in overleg met inschrijvers en docent bepaald. Flexibel en budgetvriendelijk!
55
Je leert van de crème de la crème van de Nederlandse salsa community, die jou bijstaan met hands-on modules, en die hun eigen ervaringen uit de praktijk graag met je delen. Alle docenten hebben hun strepen in de scène verdiend en hebben hun eigen methodes ontwikkeld. Zij geven allen les in iets waarin zij specifiek uitblinken. Binnen de opleiding kun je kennismaken met diverse topdocenten met allemaal hun eigen ‘best practices’ en tips & tricks uit de praktijk. Zij stimuleren je en geven je handvatten mee om je EIGEN weg te vinden in salsaland en geen kopie of kloon van iemand anders te worden. Alle docenten behoren tot de absolute top in Nederland, en doen zeker niet voor elkaar onder!
56
Een willekeurige greep: * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Paul Baarn Evie Boerhout Jorge Gomez Sergio Bottse & Daphne Cats Annetje Riel Soeshiel Sharma Marianne Greiner Sanne & Liroy vd Starre Janneke Bexkens Eric Lalta Helmi Bogers Aronnette Martis Ditrich Naarden Angel Luis Ford Mesa Heidy Willaert Mechteld Sterk Petra Hoek Ronald Pieters Sandra Maugeri
Nog elke dag komen er docenten bij, die je willen helpen je droom te verwezenlijken.
Leer alleen wat je interesseert! Na het behalen van het Certificaat Basisvaardigheden kun je je kennis verdiepen door het volgen van B- en C-modules. Ook voor mensen die een opleiding ergens anders hebben gevolgd of al werkzaam zijn als dansdocent dĂŠ mogelijkheid om hun kennis uit te breiden. Als je al ervaring hebt, kun je namelijk vaak vrijstelling krijgen voor (een deel van of alle) A-modules, en je meteen inschrijven voor de vervolgmodules (B en C). Dit is je kans om binnen je budget te leren van the best of the best!
Alle informatie vind je op www.salsaopleiding.nl. Dagelijks wordt er nieuwe informatie toegevoegd, dus check de site vaak.
57
58
In Zuid-Amerika wonen veel mensen van Aziatische afkomst. Vandaar de Aziatische invloeden in veel Zuid-Amerikaanse landen, bijvoorbeeld Peru en Ecuador.
Chaufa uit Peru 2 grote eieren, geklutst 1 el olijfolie 3 el geroosterde sesamolie 300 gr hamblokjes 1 middelgrote ui, grof gesnipperd 500 gr middelgrote rauwe garnalen (gepeld en schoongemaakt) klein blikje mais klein blikje doperwten ongeveer 600 g gekookte koude rijst 125 ml sojasaus (niet zoet) 2 tl droge sherry gehakte koriander om te garneren Voor 6-8 personen Voorbereiding 15 min Bereiding 20 min Verhit de olijfolie in een kleine koekenpan met anti-aanbaklaag. Schenk er zoveel van het losgeklopte ei in dat de bodem bedekt is en beweeg de pan om het ei te laten stollen. Neem de pan van het vuur en draai het ei om. Bak het ei ongeveer een minuut, totdat het volledig gestold is. Neem het gebakken ei uit de pan en herhaal tot al het geklutste ei op is.
Rol elk gebakken ei op, en snij het in reepjes van ongeveer 1 cm breed. Zet apart. Verhit de sesamolie in een grotere pan op hoog vuur. Voeg de ham, ui en garnalen toe, en bak ze, al roerende, tot de garnalen net roze worden (1-2 minuten). Voeg doperwten en mais toe, en warm alles even door. Voeg de rijst toe en roer deze door het hamgarnalenmengsel. Goed mengen. Druppel de sojasaus en sherry over het rijstmengsel en schud alles nog eens goed door elkaar. Voeg eventueel nog zout/peper toe, en dien op in een schaal, met de koriander er overheen gestrooid.
59
Tekst: Ginette Lavell Wat is intimiteit? Naakt zijn, zich geborgen voelen, durven te zwijgen? Danseres Rocio Molina en zangeres La Tremendita brengen een tot de essentie ontleed muziek- en dansstuk dat zowel de flamencoliefhebber als de 'gewone' theaterganger voor zich zal innemen. Afectos is een verhaal zonder lijn dat toch zoveel vertelt. Alsof je afluistert bij een gesprek tussen echtelieden. De lieve woordjes, de stille verwijten, het gedeelde geheim, een blik van verstandhouding. Deze voorstelling is een intiem samenzijn voor een uitverkochte zaal. Het hangen op de bank, het schijnbaar doelloze gepingel op een gitaar: hier doe je of je thuis bent. Je bent geen publiek, maar de vierde muur rondom de intimiteit die zich binnenskamers ontvouwt. De instrumentale rode draad is in Afectos naast de zang niet de flamencogitaar, maar een contrabas, bespeeld door Pablo MartĂn. De warme klanken gaan goed samen met de diepe stem van La Tremendita. De klankkast van de contrabas, toch geen traditioneel flamenco-instrument, blijkt prima geschikt voor effecten die heel flamenco klinken. MartĂn beslaat de klankkast als een cajĂłn en de live opgenomen samples van basloopjes worden in de typische flamencoritmes via de geluidsinstallatie teruggespeeld.
Balanceerdans met gitaar
Annemiek Rooijmans
60
De voorstelling begint met Molina, die op blote voeten opkomt en een zwak gloeiend peertje midden boven het speelveld aanknipt. Een familiair gebaar, dat past bij de huiskamersetting met luie leren stoel en kapstok. Als eerste gaat Molina, gezeten op een stoel, een balanceerdans aan met een gitaar die over haar lichaam rolt op de tonen van de contrabas. Als Molina haar dansschoenen aantrekt en de mouwen opstroopt, wordt het publiek getrakteerd op het eerste virtuoze voetenwerk. Stevige stukken flamenco wisselen af met rust en soms complete stilte. Het stuk waar Molina en La Tremendita elkaar zachtjes toefluisteren, is van een intimiteit waar je als publiek haast beschaamd getuige van bent. Is het een vraaggesprek? Zijn het kooswoordjes? Is het een ingehouden twist?
Onnavolgbare palmas De goede verstaander herkent in het fluistergesprek de woorden 'Chiribi, Chiribi', een bekende rumba Catalana. Wat volgt, is echter een pittige bulerías na een swingend stuk palmas van de twee artiesten samen die zich achter elkaar hebben opgesteld. Dat levert het fascinerende podiumbeeld op van twee vrouwen die tot één muzikaal, handenklappend en ritmisch trappend wezen lijken te zijn geworden.
Félix Vázquez
De laatste scene zet in met La Tremendita die op een kalimba (duimpiano) een dromerige melodie speelt en zachtjes zingt. De contrabas neemt het over en Molina laat zich helemaal door de muziek meenemen met kleine bewegingen en gesloten ogen. Weer krijg je dat gevoel dat je hier door het huiskamergordijn gluurt naar iemand die helemaal voor zichzelf alleen een dans doet; niet dat je naar een wereldartiest kijkt die een goed geregisseerd stuk opvoert. En dat is precies de intimiteit die Molina en La Tremendita hebben willen bereiken met Afectos. 'Afectos' – gezien in Teatro de la Abadía, Madrid. Rocio Molina: choreografie en dans. Rosario Guerrero: ‘La Tremendita' zang. Pablo Martín: contrabas. Carlos Marquerie: regie, décor, licht. Rosario Guerrero ‘La Tremendita’, Pablo Martín: originele muziek. Rocio Molina, Rosario Guerrero ‘La Tremendita’: idee
Annemiek Rooijmans
61
62
Bekijk hier mooie flamencofoto’s van Annemiek Rooijmans
63
Rocio Molina Rocio Molina maakt al jaren furore als jonge flamencodanseres. In 2010 won ze, slechts 26 jaar oud, de grootste prijs die er in Spanje voor de podiumkunsten te verdienen valt: de Premio Nacional de Danza. Ze tourt al jaren door de wereld met verschillende zeer vernieuwende producties. Kenmerkend aan haar dans is, behalve een puntfijne techniek, de uitdrukking en emotie. Ze brengt je aan het lachen en laat je soms schrikken van ontroering. Rocio Molina bracht tijdens de Nederlandse Flamenco Biënnale van 2011 met veel succes de voorstelling Oro Viejo, eveneens met La Tremendita.
Rosario La Tremendita Rosario La Tremendita zingt al sinds haar vijfde jaar flamenco. Opgegroeid in Triana, de beroemde zigeunerwijk van Sevilla, kreeg ze de traditie met de paplepel ingegoten. De cante jondo, 'diepe zang', klinkt dan ook door in haar stem. Maar ze is een echt kind van haar eigen vernieuwende flamencogeneratie en deed mee aan cross-overprojecten als Quasida, flamenco fusion met Perzische muziek en poëzie. Ze werkte ook met moderne flamencodansers als Belen Maya en Andres Marin.
Tournee Nederland 26 feb - Muziekgebouw aan het IJ (Nederlandse première), Amsterdam 28 feb - Rotterdamse Schouwburg 1 maart - Oosterpoort, Groningen 'Afectos' wordt opgevoerd in het kader van Nederlandse Flamenco Biënnale Intermezzo. www.flamencobiennale.nl
Tekst: Ginette Lavell
64
Rocio Molina (links) - Rosario La Tremendita (rechts)
65
Zaterdag 8 februari 2014: Latin Life Dance Club met mini bootcamp Kizomba Latin Life organiseert - naast haar wekelijkse radioprogramma op Radio West – ook elke maand een gratis toegankelijk en gezellig dansfeest in Alphen aan den Rijn. Om dit feest voor een grote doelgroep toegankelijk te maken, is de entree én het parkeren geheel GRATIS! Gratis dansfeest Tijdens het aansluitende dansfeest - dat om 22:00 uur begint en gratis toegankelijk is - kan er zoals elke maand heerlijk gedanst worden op de beste salsa, bachata, merengue, kizomba, semba en reggaeton muziek van DJ Loco. Mini bootcamp Kizomba Voorafgaand aan het dansfeest is een er mini bootcamp Kizomba, een Angolese sensuele dans die enorm populair in Nederland aan het worden is. Latin Life haalt Lemos Jones (Maestra Salsa) en Vivaldo Neto (Dança Angolano) naar Alphen aan den Rijn. Deze 2 docenten van Afrikaanse afkomst zullen de deelnemers in 2 uur de basisbeginselen van de Kizomba aanleren. De mini bootcamp duurt van 20:00 tot 22:00 uur en deelname kost slechts € 10,- per persoon. Wet ’n Wild De Wet ‘n Wild Social Club aan de Zegerplas is een sfeervolle locatie in een natuurlijke omgeving met prachtig uitzicht over het water en hoogstaande gastvrijheid in een ontspannen ambiance. Je kunt er zelfs voor kiezen om voorafgaand eerst te dineren, want Wet ’n Wild beschikt over een uitstekende keuken.
Kijk voor meer informatie op: www.wetnwild.nl
66
Latin Life is elke donderdag van 20:00 tot 22:00 uur landelijk te beluisteren. www.latinliferadio.nl Latin Life is een radioprogramma op Radio West voor liefhebbers van de latin & caribbean lifestyle. In deze show hoor je de lekkerste muziek, het laatste nieuws, interessante gasten, de beste uitgaanstips én er worden veel vrijkaarten weggegeven voor leuke evenementen. De show wordt wekelijks live uitgezonden vanuit de Hofstad met een landelijke dekking, dankzij internet en digitale radio. Latin Life Radio is een non-profit initiatief en wordt gedreven door vrijwilligers. Regelmatig verstrekt Latin Life vrijkaarten voor leuke evenementen aan luisteraars. Het aantal beschikbare vrijkaarten staat op de website www.latinliferadio.nl tussen haakjes vermeld. Als je interesse hebt in de beschikbare vrijkaarten, kun je tijdens de uitzending een mailbericht sturen naar info@latinliferadio.nl o.v.v. voor- en achternaam en telefoonnummer waarop je te bereiken bent. Je kunt ook tijdens de uitzending bellen naar 070-390 54 54.
Donderdag 06 februari 2014 SALSA ANNA; het nieuwe latin initiatief van Anne Karen Boiten in Aalsmeer Live concert van Aviões do Forró (Brazilie) op 7 februari 2014 in Amsterdam Update vanuit Latin-EMagazine.com Donderdag 13 februari 2014 Bachata zanger Ephrem J (Curacao) zingt live in de studio Update vanuit Most Wanted Donderdag 20 februari 2014 Nerynho Schaitl over het 3-jarig bestaan van EventsBR Update vanuit Latinnet Donderdag 27 februari 2014 Sonia Andrade (Kaapverdië) zingt live in de studio Update vanuit CV Lifestyle
67
68
Charanga Habanera is de eerste en enige Cubaanse boyband. Al sinds de jaren 90 gelden ze in Cuba én daarbuiten als een vaste waarde in het populaire timba-genre. Hun talloze internationale hits en vele succesvolle Europese tournees zijn daarvan het bewijs. Aan het einde van de jaren 80 begon Charanga Habanera onder leiding van José Picayo als een orkest met een vrij traditioneel repertoire van chachacha’s, mambo’s, bolero’s en guaracha’s. In 1989 kregen violist Gerardo Aguillón (ex-Ritmo Oriental), David Calzado en fluitist Jorge Emilio Maza versterking van zanger Juan Carlos González. Hun eerste nummer, De la Habana a Montecarlo, werd een succes. Dit trok andere talentvolle muzikanten aan, die ook wel in deze veelbelovende band wilden spelen. In 1992 nam de inmiddels uitgebreide bezetting het debuutalbum Me Sube La Fiebre op, met bijdragen van Juan Manuel Arranz en ‘El Médico de la Salsa.’ Onder het label Magic Music kwam in 1994 Hey You Loca! uit. Twee jaar later volgde Pa' Que Se Entere la Habana. In 1997 luidde Tremendo Delirio echter het einde in van de eerste levensfase van Charanga Habanera. In het jaar daarna richtte zanger Mario Jiménez een nieuwe formatie met de naam Charanga for Ever op, en Danny Lozada ging solo verder met Timba Cubana. David Calzado besloot echter door te gaan met Charanga Habanera, met behoud van de oorspronkelijke naam. En mét behoud van het oorspronkelijke succes: de band bleef nummer 1-hits produceren. Hun meest recente grote hit was Cuéntame van het album No Mires la Carátula. Nog steeds verschijnt er vrijwel elk jaar een nieuw album. Na Acabaito de Nacer uit 2011 kwam in november het album Se Sufre Pero Se Goza uit. In het kader van de bijbehorende tournee doen de boys op 19 februari Paradiso in Amsterdam aan. Met een compleet nieuwe line-up zetten ze een spetterende liveshow neer. Niet te missen als je van explosieve timba én een goede show houdt!
19 februari 2014, Paradiso, Amsterdam
69
70
Nieuw album Enrique Iglesias op komst We moeten nog even geduld hebben voor het nieuwe album van Enrique Iglesias. Maar we hebben een datum: op 18 maart 2014 komt het album SEX+LOVE uit. Het wordt een album met veel gastartiesten, waaronder Pitbull, Kylie Minogue en Marco Antonio SolĂs. Met de laatstgenoemde zingt Enrique Iglesias het nummer El Perdedor, waarvan alvast een fraaie videoclip is gepubliceerd. Een mooi opwarmertje‌
Verkrijgbaar bij www.mostwanted-online.nl
71
72
73
El Caballero de la Salsa komt weer naar Europa Met Valentijnsdag op komst zit er romantiek in de lucht. Het kan dus niet missen: menig dj zal naar de muziek van Gilberto Santa Rosa grijpen. Of het nu een pittig uptempo salsanummer is, of een gevoelige ‘salsa romántica’, deze Puerto Ricaanse zanger zet er zijn eigen stempel op. De nummers Vivir Sin Ella, Montón de Estrellas (oorspronkelijk van Polo Montañez), Sin Voluntad en Que Alguien Me diga behoren tot de dag van vandaag tot de meest gedraaide salsahits. Voor de liefhebbers van zijn muziek is er goed nieuws: eind mei staat er weer een concert van El Caballero de la Salsa in Nederland gepland. Reden om het geheugen nog even op te frissen.
74
75
GRAMMY® Awards - Irrepetible (2010 Latin GRAMMY Award Best Salsa Album) - Una Navidad con Gilberto (2009 Latin GRAMMY Award Best Traditional Tropical Album) - Directo Al Corazón (2007 GRAMMY Award Best Tropical Latin Album) - Directo Al Corazón (2006 Latin GRAMMY Award Best Salsa Album) - Pienso Así… (Milly Quezada) (2003 Latin GRAMMY Award Best Merengue Album, PRODUCER) Discografie 1986 - Good Vibrations 1987 - Keeping Cool! 1988 - De Amor Y Salsa 1988 - Salsa... En Movimiento 1990 - Punto De Vista 1991 - Perspectiva 1992 - A Dos Tiempos De Un Tiempo 1993 - Nace Aquí 1994 - De Cara Al Viento 1995 - En Vivo Desde El Carnegie Hall 1996 - Esencia 1997 - De Corazón 1998 - Salsa Sinfonica en Venezuela 1999 - Expresión 2000 - Perdóname... Exitos! 2001 - Romántico 2001 - Intenso 2002 - Viceversa 2003 - Sólo Bolero 2004 - Auténtico 2005 - Dos Soneros, Una Historia 2006 - Directo Al Corazón 2007 - Contraste 2008 - Contraste en Salsa 2008 - Una Navidad Con Gilberto 2009 - El Caballero de La Salsa Historia Tropical 2009 - Lo Mejor de Gilberto en Las Navidades 2010 - Irrepetible
76
Déjate querer:
Carrière in vogelvlucht In 1976 maakte Gilberto zijn opnamedebuut als achtergrondzanger van het Mario Ortiz Orchestra. Niet lang daarna werd hij echter naar voren geschoven, als zanger van La Grande Orchestra. Zijn talent bleef niet onopgemerkt en in de jaren 80 maakte hij opnames met verschillende muzikanten (waaronder de Puerto Rican All Stars). Hij ontwikkelde zijn unieke soneo-stijl in salsa, die hem zowel in de tropische als romantische variant van de salsa succesvol maakte. In 1986 vormde Gilberto zijn eigen band en tekende hij een contract bij Combo Records. Deze verbintenis leverde een serie regelrechte hits op (zoals Good Vibration, De Amor y Salsa en Punto de Vista). In 1990 voegde de zanger zich bij het all star project ‘La Puertoriqueña’, waar ook ‘El Godfather de la Salsa’ Andy Montañez bij zat. In datzelfde jaar ontving hij ‘The Billboard Lo Nuestro Award’ voor de beste zanger en kort daarna verscheen zijn greatest hits-album Caballero de la Salsa, Vol. 2. In 1997 trad hij onder meer op met grootheden als Andy Montañez en Olga Tañón. Gilberto Santa Rosa heeft een belangrijke rol gespeeld in de carrière van zijn vriend en protegé Victor Manuelle, nog zo’n populaire Puerto Ricaanse salsazanger. Samen brachten ze in 2005 het album Dos Soneros... Una Historia uit. Een ander interessant samenwerkingsproject is Una Sola Salsa.
Samen met vriend en collega Rubén Blades, trok Gilberto in 2011 door Noord-Amerika voor een legendarische concerttour. Het engagement van Rubén Blades en de romantische thema’s van Gilberto Santa Rosa bleken wonderwel te combineren en de recensies waren unaniem lovend. Op zijn meest recente album Gilberto Santa Rosa (2012) brengt de zanger zijn eigen interpretaties van een aantal nummers van andere artiesten, die een speciaal plaatsje in zijn hart hebben. Daarnaast heeft hij zich voor het eerst op het componistenpad begeven. Samen met Rafi Monclova tekent hij voor de compositie van het nummer ¿Estás ahí? Hij is een artiest die zich blijft ontwikkelen, die blijft verrassen.
www.gilbertosantarosa.com
77
Orquesta Tanguedia | Alfonsina & Konkordiaplatz Zaterdag 8 februari 2014: om 20.30 uur
Foto: Lieven Derckx
Zaal De Roma Turnhoutsebaan 286 2140 Borgerhout (Antwerpen) www.deroma.be
78
Orquesta Tanguedia komt terug naar de Roma met een uniek dubbelprogramma! Je kan als luisteraar onmogelijk onbewogen blijven bij de muziek van Orquesta Tanguedia. Dit virtuoze sextet doorbreekt de grenzen van klassiek, folk, jazz en tango in het bijzonder en maakt van dit geheel een bijzonder meeslepende mix. Jarenlang dag aan dag samenspelen bracht hen op een duizelingwekkend niveau van componeren, arrangeren en performen - teder, klein en gevoelig- maar evengoed verrassend eclectisch, onbeschaamd passioneel en groot. In het eerste deel speelt het orkest ‘KonkordiaPlatz’, een samenwerking met componist Chris Carlier (BraaklandZheBuilding, De Legende). ‘KonkordiaPlatz’ is een creatie voor bandoneon, sopraansax en strijkkwartet. In het tweede deel wordt, na meer dan 50 concerten, het concertprogramma ‘Alfonsina’ stijlvol afgesloten. ‘Alfonsina’ is opgebouwd rond het legendarische lied ‘Alfonsina y el mar’. Orquesta Tanguedia speelt een aantal klassieke tango’s in nieuwe versies, maar evenzeer eigen composities, waaronder een ode aan de Roma, en eigen songs.
Foto: Augusto Brázio
Cristina Branco – Alegria Vrijdag 28 februari 2014: om 20.30 uur Voor haar nieuwe album ‘Alegria’ dat in 2013 verscheen, heeft Cristina Branco enkele van de grootste hedendaagse Portugese auteurs uitgedaagd om voor haar te schrijven. Het resultaat is een reis vol melancholie én vreugde, langs twaalf personages in twaalf verhalen uit het leven gegrepen. Cristina Branco behoort tot de groep jonge musici die midden jaren negentig in de fado een nieuwe expressievorm ontdekten en hieraan een eigen interpretatie gaven. Met respect voor de traditie en tegelijkertijd de drang om die te verrijken. Kenmerkend voor Branco is haar lichte, warme en tegelijk doorleefde stem en de mengeling van traditionele fado’s, eigen thema’s en volksliedjes. Op 30 maart 2013 gaf Cristina al een magisch concert in De Roma. Als je er toen niet bij kon zijn, is dit je herkansing.
Aline Frazão Vrijdag 7 maart 2014: om 20.30 uur Relatief kort na de release van haar debuutalbum ‘Clave Bantu’ (2012) liet de Angolese zangers Aline Frazão de voorbije zomer alweer van zich horen met de opvolger ‘Movimento’. Hoewel Aline al een tijdje in Lissabon woont, is ze nog altijd erg begaan met de problematiek in haar geboorteland, waar haar hart ligt. Dit vind je regelmatig terug in haar teksten. Deze tweede plaat laat een vaak ingetogen en smaakvolle mix horen van traditionele muziek uit Angola en Kaapverdië, bossanova, jazz en fado.
79
Ramón Balderas Sánchez brengt de komende periode eens per maand Stadscafé de Observant in Latijns-Amerikaanse sferen. 'Don Ramon' is zanger, maar in Amersfoort minstens zo bekend als festivaldirecteur van Dias Latinos. Het eerste optreden is op woensdag 12 februari 2014. De aanvang 20:30 uur en de toegang gratis. Stadscafé de Observant, Stadhuisplein 7, Amersfoort. Don Ramón neemt het publiek mee op reis door de muziek van Latijns-Amerika. Verwacht deze avond alle soorten en klanken, want het repertoire is immens groot. Don Ramón mengt niet alleen alle stijlen door elkaar, maar ook de muzikanten die diverse stromingen vertegenwoordigen. Sommige maken zelfs voor het eerst kennis met de latin muziek. De lijst van ‘Amigos’ wordt aangevoerd door Danique Kos, een jong talent uit de regio dat drumt op alles waarop gedrumd kan worden, zelfs op haar eigen lichaam. De zussen Danique en Lucienne Tigelhaven zijn een geweldig tweestemmig duo dat deze avond voor het eerst latin zingt. Op saxofoon speelt Morris Rolland. Hij zal zich vooral laten gelden in de vrije improvisaties. De afspraak is dat iedereen de liedjes heeft bestudeerd en dat de muzikanten samen beginnen, maar waar gaan ze naartoe?
80
7Avenida Het sprookje gaat verder… 7Avenida is een boyband die eigenlijk dankzij de overmoed van de jonge bandleider is ontstaan (zie het Latin Emagazine van oktober 2013). Inmiddels staat het jonge kwartet stevig op zijn benen. In Colombia en Argentinië zijn ze erg populair en in februari beginnen ze aan hun eerste tournee door Venezuela. We hebben zo’n vermoeden dat het ook daar wel zal lukken. Hun eerste album is nog in de maak, maar op 23 januari 2014 is alvast de videoclip van Mi Niña uitgebracht. Dat leverde de jongens binnen een week ruim 7000 views op. Voor wie de teller nog verder wil opvoeren is hier de link:
Website: www.7avenida.co
Vier de vakantie met het hele gezin in een vakantiehuisje aan de Spaanse kust! Alle vakantiehuizen in Spanje: www.vakantiehuizen-spanje.nl
81
Maria Juncal danst Anne Frank in bijzondere voorstelling
Op tournee vanaf 2 april 2014 door Nederland en BelgiĂŤ
82
Het bijzondere verhaal van Anne Frank staat centraal in deze mooie en inspiratievolle voorstelling. Maria Juncal gebruikt de flamencodans en muziek als een vorm om de vertolking van Anne’s levensverhaal kracht bij te zetten. Begeleid door een zeskoppig muziekensemble combineert Juncal haar fabelachtige danstechniek met een tomeloze energie en krachtige expressiviteit, afgewisseld met bloedstollende verstilling. Deze voorstelling werd in september 2012 gekozen als beste voorstelling van het Best Of The Fest Festival in Eindhoven.
In deze moderne theatrale dansvoorstelling staat het leven van Anne Frank tijdens haar 'Achterhuis' periode centraal. Juncal gebruikt de flamencodans en muziek als een vorm om de vertolking van Anne’s levensverhaal kracht bij te zetten. Hoop doet leven, is de boodschap achter haar dans. Door de bijzondere bezetting van het muzikaal ensemble met naast de flamenco, gitaar en zang ook o.a. viool, mondharmonica en klarinet fuseren zigeunerinvloeden en Jiddische muziek op een natuurlijke wijze met de flamenco muziek.
83
84
Over het bijzondere onderwerp zegt Juncal: “Ik geloof dat Anne tussen liefde en hemel leefde. Haar dagboek was haar magische vrijheid, waarin ze haar persoonlijke, eeuwigdurende waarheden met ons deelt. Waarheden die onsterfelijk zijn geworden.“
Over Maria Juncal Maria Juncal draagt deze voorstelling op aan ‘Los Inocentes’, de onschuldigen. Anne Frank is voor haar het symbool van alle kinderen in oorlogstijd, van alle tijden, die hun droomwereld creëren om te kunnen overleven. Maria Juncal is zelf beschermvrouwe van een weeshuis voor straatkinderen in Cuba, waar zij haar betrokkenheid gestalte geeft. In het kader van de tournee van Anne Frank organiseren Instituto Cervantes, Stichting Centro Flamenco Utrera en Impresariaat Rini Kersten op 31 maart 2014 een conferentie in Instituto Cervantes te Utrecht, waar recensent Annette Embrechts aan de hand van interviews, beeldfragmenten en foto's met Maria Juncal de ontstaansgeschiedenis van de voorstelling ontleden.
85
Ze hoort thuis in het rijtje van sterke vrouwen: Luz Casal. Ik herinner me haar uit mijn Spaanse tijd als felle rockzangeres. In zwart leer gestoken prijkte ze op de posters in alle platenzaken. Er was geen ontkomen aan: No me importa nada achtervolgde je overal. En dat was helemaal niet erg. Maar ze bleek ook nog een heel andere kant te hebben. Een jaartje later zong zij de prachtige bolero’s in de film Tacones Lejanos van Pedro Almodóvar. Sindsdien prijkt het album A Contraluz in mijn platenkast en het komt er nog regelmatig uit. Haar aankomende tournee, waarin ze ook Brussel aandoet, was reden voor een hernieuwde kennismaking met deze Spaanse ‘power woman’.
86
Bio In 1982 geeft Luz Casal met haar eerste album meteen een mooi visitekaartje af. Vrouwen zijn dan nog niet sterk vertegenwoordigd in de wereld van de rockmuziek, en al helemaal niet als solistes. Maar Luz laat zich niet naar de achtergrond duwen. Nadat ze twee albums vol eigen nummers heeft uitgebracht, neemt ze deel aan de in Spanje legendarische Rocktournee El Rock de una Noche de Verano, samen met Leño en Miguel Ríos. Haar naam is gevestigd. Er volgen nog twee albums onder het platenlabel Zafiro Records, maar in 1989 stapt ze over naar Hispavox. Onder dat label verschijnt Luz V, het album dat haar een uitnodiging van Pedro Almodóvar oplevert om twee nummers in te zingen voor zijn film Tacones lejanos. Het gaat om de bolero Piensa en mí van Agustín Lara en een aangepaste versie van Un año de amor van Mina. Haar interpretatie maakt indruk en de koppeling met een internationaal succesvolle film geeft de carrière van Luz een nieuwe boost. In Spanje en Zuid-Amerika is ze dan al erg populair, maar opeens komen daar nog veel meer landen bij. Het eerstvolgende album A Contraluz wordt in een mum van tijd platina en het mediacircus neemt zo’n grote omvang aan, dat de zangeres besluit om de publiciteit even te ontvluchten. Het volgende album laat dan ook 5 jaar op zich wachten. In 1995 verschijnt Como la flor prometida, en weer 5 jaar later, in 2000 Un mar de confianza. Een album waarmee ze duidelijk laat zien dat ze een ontwikkeling heeft doorgemaakt. Deze Luz Casal is serener, intenser en genuanceerder in haar interpretaties.
Opnieuw oogst ze lovende recensies en opnieuw leent ze haar stem aan de filmwereld. Ze schrijft samen met Pablo Guerrero het titelnummer voor de film El bosque animado. Het levert hun een Goya op, een belangrijke onderscheiding in de Spaanse filmwereld. Ook Alejandro Amenábar is onder de indruk. Hij neemt een nummer van Luz’ project Sencilla Alegría op in de met een Oscar bekroonde film Mar Adentro. In 2007 moet Luz Casal de strijd aangaan tegen borstkanker. Haar ervaringen uit die periode met chemotherapie en het gevecht tegen deze slopende ziekte inspireren haar tot het album Vida Tóxica. Niet achteraf, maar terwijl de behandeling nog in volle gang is, begint ze al aan dit album te werken. De eerste single die daarna verschijnt, is een intentieverklaring: Sé feliz (Wees gelukkig), waarin ze iedereen aanspoort om vooral niet bij de pakken neer te gaan zitten. Het album La Pasión, dat twee jaar later uitkomt is een eerbetoon aan de Latijns-Amerikaanse muziek, die haar sterk heeft beïnvloed. Deze keer geen ‘nieuwerwetse’ bewerkingen, maar een oprechte interpretatie, die de sfeer oproept waarin deze liederen oorspronkelijk zijn geschreven. Kort daarna steekt de kanker weer de kop op, maar opnieuw weet Luz te herstellen. In 2011 begint ze onverstoord aan een wereldtournee en in het jaar daarna gaat ze aan de slag met een idee dat ze al jaren in het achterhoofd heeft. In haar geboortedorp Boimorto organiseert ze ‘El Festival de la Luz’. De volledige opbrengst gaat een goed doel: in 2012 was dat de Spaanse Kankerbestrijding en in 2013 de Voedselbank.
87
Eind 2013 komt Luz met Alma (in Spanje uitgebracht als dubbel-cd onder de titel Almas Gemelas). Een album met tracks in het Spaans, Frans, Portugees en Italiaans. Naast nieuw eigen werk bevat dit album ook een compositie van Vangelis en bewerkingen van bestaande nummers van Luigi Tenco, Benjamin Biolay en Antonio Carlos Jobim. Recente onderscheidingen 2013 - Premio Nacional de MĂşsicas Actuales, van het Spaanse Ministerie van Cultuur. 2012 - Latin Grammy Lifetime Achievement Honoree 2011 - Premio Rolling Stone (Spanje) 2010 - Medaille des Arts, Frankrijk
Website: www.luzcasal.es
Videoclip Piensa en mi: Videoclip Con mil desengaĂąos:
88
MamboDiva ontwerpt en verkoopt Party- & Dansmode en bijpassende accessoires voor vrouwen met rondingen.
www.mambodiva.com
89
Cuban Fury Hoe Nick leerde dansen Op Valentijnsdag komt in Engeland de film Cuban Fury uit, waar we al eerder over berichtten. Daarvoor moest hoofdrolspeler Nick Frost salsa leren dansen. De hele crew dook ‘het salsacircuit’ in en er ging een wereld voor hen open. In deze clip krijg je een voorproefje van Nicks belevenissen op de dansvloer en vertellen hij en enkele leden van de crew (waaronder Susana Montero) over hun ervaringen. Leuke vooruitblik.
La oreja de Van Gogh en Natalia La Fourcade María Prachtige versie van het nummer María door Natalia La Fourcade en La Oreja de Van Gogh. De stemmen van drievoudig Latin Grammywinnares Natalia en Leire Martínez kleuren mooi bij elkaar. Een smaakvol, romantisch lied om lekker bij weg te zwijmelen.
90
Daddy Killa
Toby Love
Ki Lè I Yè
Hey
Deze singer-songwriter uit Guadeloupe/ Martinique geeft met zijn nieuwe clip weer even een mooi visitekaartje af. Daddy Killa laat zich niet graag in een hokje vangen, en varieert graag met verschillende muziekstijlen. Als je echter naar deze aanstekelijke kompa-variant luistert, hoop je stiekem dat hij hierop nog even voortborduurt.
Zelf beschrijft hij zijn muziek als crunkchata’, een fusion van R&B, new age en traditionele bachata. Een logisch gevolg van zijn achtergrond. Hij is geboren en getogen in de Bronx, zijn Puerto Ricaanse ouders waren allebei actief in de muziek, en zelf deed hij jarenlang ervaring op als zanger in de bachatagroep Aventura. Zijn ultieme doel is om zijn crunkchata wereldwijd te verbreiden en zijn meest recente videoclip Hey zal daar vast aan bijdragen.
Grupo Mania Conmigo Te Vas De nieuwe videoclip van Grupo Mania is een variatie op twee eeuwenoude thema’s: “als twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen” en “liefde is niet te koop”. Kijk zelf maar.
91
Kort nieuws: Cuban Beats All Stars De herboren jonge godenzonen van Orishas werken hard aan hun eerste album. Maar ja, ze gaan ook nog op tournee. De release is dus pas gepland in mei 2014. Gelukkig begrijpen de bandleden dat hun fans daar niet op willen wachten. Daarom hebben ze alvast twee singles uitgebracht. Sinds 27 januari staan Back Benny en Yemaya in de etalage van de bekende digitale platforms. En voor wie er nu eenmaal graag de gezichten bij ziet, is hier de gloednieuwe videoclip van Back Benny.
92
Kort nieuws: La India Het platenlabel van Sergio George heeft al een indrukwekkend aantal topartiesten in de portfolio. Denk maar aan Tito Nieves, Leslie Grace, Jorge Villamizar, Eli Jas, Salsa Giants, Jonathan Moly en Valentino. Daar kunnen ze sinds januari 2014 ook La India weer aan toevoegen. Jawel, weer, want het is niet de eerste keer dat deze salsadiva bij Sergio George tekent. Onder zijn platenlabel heeft ze enkele van haar grootste hits, zoals Dicen Que Soy en Vivir lo Nuestro gescoord. Nu is Sergio ook niet de minste. In november 2013 kreeg hij nog de Latin Grammy voor de ‘Producer van het jaar’ uitgereikt. En nu maar afwachten wat de hereniging van deze gouden combi zal brengen.
93
94
Het ‘platina potlood’ schrijft weer een succesverhaal, dit keer samen met urban zanger Wisin. José Ángel Torres Castro, beter bekend als Gocho, heeft in zijn jonge carrière zelfs al een tweede bijnaam verdiend. Vanwege zijn enorme productiviteit én succes als tekstschrijver word hij ook wel ‘El lápiz de platino’ (het platina potlood) genoemd. Hij heeft dan ook een aantal grote hits geschreven en geproduceerd, waaronder La Tortura van Shakira, Dale Don Dale van Don Omar en Ven Báilalo van Angel y Khriz. Zelf heeft hij als singer-songwriter ook al een aantal hits op zijn naam staan, zoals Dándole, Amor Real en Si Te Digo La Verdad. En nu is zijn meest recente single alweer aardig op weg om een succes te worden. De tekst van Desde el Primer Beso is weer door ‘El lápiz de platino’ zelf geschreven, de muziek is van Juan Santana, en niemand minder dan Wisin bleek bereid om samen met Gocho de uitvoering voor zijn rekening te nemen. Een gouden greep, want binnen enkele weken tijd was Desde el Primer Beso de meest aangevraagde single op de Amerikaanse radiozenders. Dit is vast niet het laatste wat we van Gocho zullen horen.
Meer informatie over Gocho vind je op: www.gochomusic.com Desde el Primer Beso:
95
96
Saïdjah Galo - Concert In deze traditionele flamencovoorstelling kunt u een "cuadro flamenco" (flamencogroep gevormd door zang, gitaar en dans) aan het werk zien. Het gitaarspel, de warme Spaanse stem van de "Cantaor" en de klassevolle sensualiteit en elegantie van flamencodanseres Saidjah "La Zambra" zorgen voor een traditioneel vurig optreden. Saïdjah komt uit een muzikale familie. Als Saïdjah vijf jaar is volgt ze haar eerste danslessen. Op 16-jarige leeftijd begint ze aan een reeks ‘master-classes’ in noord-Italië, in Jerez de la Frontera en in België. Verspreid over vier jaren krijgt ze les van gerenommeerde artiesten uit de flamencowereld. Na haar middelbare school gaat ze naar Sevilla om zich daar in haar passie te verdiepen. Ze studeert aan de academie "La Fundación Cristina Heeren de Arte Flamenco" en de "Estudio de Danza y Guitarra Flamenca de Eduardo Rebollar y Yolanda Lorenzo". Haar flamencodans is te bewonderen in de film van Marie Jo Lafontaine "Dance the world" uit 2008.
Vrijdag 21 februari 2014, 20.30 uur Kumulustheater, Herbenusstraat 89 • Maastricht - Meer info op: www.sg.unimaas.nl
97
98
99
Nieuwe films op DVD en Blu-ray 05-02: Het Vonnis (alleen in Vlaanderen), drama/thriller
Als de moordenaar van zijn vrouw door een procedurefout moet worden vrijgelaten, slaan bij Luc Segers de stoppen door… Hij neemt het recht in eigen handen, en zal zich daarna moeten meten met de rechtsstaat die hem in de steek heeft gelaten. Een pakkend, controversieel drama over recht en rechtvaardigheid, over moraal en ethiek. Met o.a. Koen De Bouw, Johan Leysen, Wouter Hendrickx, Veerle Baetens, Jo De Meyere
Nieuwe films op DVD en Blu-ray 04-02: Escape Plan, actie/thriller
Ray Breslin is dé autoriteit op het gebied van gebouwbeveiliging die door gevangenissen wordt ingehuurd om hun zwakke plekken bloot te leggen. Wanneer hij een ultramodern huis van bewaring moet testen – zonder code om de operatie af te breken - komt hij onvoorbereid in een glazen kooi terecht. Breslin zal al zijn kennis, lef én de hulp van gevangene Rottmayer nodig hebben om een weg naar buiten te vinden. Met o.a. Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger, Jim Caviezel, Vinnie Jones.
100
Nieuwe series op DVD en Blu-ray 25-02: Gomorrah Connection
Misdaadserie over de meest meedogenloze maffiaorganisatie die Italië ooit gekend heeft: de Camorra. Een geheim genootschap dat in de 18de eeuw ontstond in Napels en dat door geweld, bedreiging, omkoping en manipulatie kon uitgroeien tot een machtige misdaadorganisatie. Gomorrah Connection is het spannende verhaal over de strijd van de Italiaanse justitie tegen een bijna onzichtbare vijand die geen enkel middel schuwt… Met o.a. Stefano Accorsi, Giuseppe Zeno, Federico Torre.
Nieuwe series op DVD en Blu-ray 25-02: O’Hanlons Helden – Seizoen 2
Documentaireserie waarin de onvoorspelbare Redmond O’Hanlon opnieuw in de huid van de 19eeuwse ontdekkingsreiziger kruipt en zich in de meest bizzare avonturen stort. Politiek incorrect als altijd loopt hij met zijn rolkoffertje vol antieke boeken in zeven sloten tegelijk. Een ode aan de allesoverheersende zucht naar avontuur. Presentatie: Redmond O’Hanlon.
101
102
MamboDiva ontwerpt en verkoopt Party- & Dansmode en bijpassende accessoires voor vrouwen met rondingen.
www.mambodiva.com
103
Hoofdredactie: AndrĂŠ Lambeck (NL) Luc Cooman (BE) PR & Communicatie Annetje Riel Eindredactie: Caroline Bergwerf Fotografie & film Bart Henseler Kati van Helden Hans Gorissen Michele Demeyer Michele van den Heuvel Maarten Mooijman Annemiek Rooijmans
Disclaimer: De redactie accepteert geen verantwoordelijkheid voor foto’s of ander beeldmateriaal dat door derden is aangeleverd. De leveranciers van dit materiaal zijn er verantwoordelijk voor dat dit materiaal met toestemming van rechthebbenden wordt gebruikt. Raadpleeg voor uitgebreide informatie t.a.v. aansprakelijkheid, copyright, merken en informatie van derden de volledige disclaimer op onze website.
104
Redactionele bijdragen van Gerardo Rosales Javier Arenas Annetje Riel Wil Strik Cherry Taylor Gustavo Rademaker Michele van den Heuvel Ginette Lavell Otto van Helden Zuca de la Casa Gaylord Pieters Adverteren: mail naar info@latin-emagazine.com o.v.v. adverteren
Latin Emagazine friends
Festivals
Salsa Supply www.salsasupply.nl
Afro-Latino Festival Antilliaanse Feesten Festival Afrique-Carib Sundown Festival Eindhoven
Salsa Club Weert www.salsaclubweert.nl
Theaters en clubs
SalsArte www.salsarte.com
RASA, Utrecht Paleis voor Schone Kunsten, Brussel Zaal De Roma, Antwerpen North Sea Jazz Club
Salsa Socialclub Cubaten www.cubaten.nl Salsasol Breda www.salsasol.nl Salsa-DVD’s www.salsa-dvds.com La Grande Salsa www.stevetheorga.com conSentido www.consentido.nl
World Connection Agency www.conneccionagency.nl
Media Latin Life Radio
Agendapartners Salsa Info NL & BE www.salsainfo.nl Latin Music www.latinmusic.be Salsa.be www.salsa.be Salsagids.info www.salsagids.info Salsa Suprema www.salsasuprema.nl Cuban Salsa www.cubansalsa.be
105