Rozdział II
Doktrynalne źródła neoliberalizmu oraz ich wpływ na politykę gospodarczą i społeczną Marian Guzek 0000-0003-3580-8117
Jerzy Kur 0000-0001-7822-1303
Wstęp. Czym jest neoliberalizm? Przedrostek „neo-” oznacza nowszą wersję tego, co było. W ekonomii neoliberalizm oznacza więc nowszą, a w domyśle – lepszą wersję liberalizmu Adama Smitha. Jak to wielokrotnie bywało w historii ekonomii jako nauki, powstałych wersji neoliberalizmu było już kilka. Za pierwotne podłoże doktrynalne istniejącego dotychczas nurtu społeczno-politycznego nazwanego neoliberalizmem można uznać rezultaty przedsięwzięć słynnego leseferysty, czyli głosiciela reguł gospodarki wolnorynkowej, Friedricha Hayeka. Pod koniec lat 40. XX wieku zorganizowane przez niego międzynarodowe środowisko pracowników naukowych przyjęło, że niezbędne jest przeciwdziałanie następującym, uznanym za groźne dla ludzkiej cywilizacji zjawiskom: zmniejszaniu roli jednostki na rzecz władzy państwa, deprecjonowaniu zasady własności prywatnej i wolnego rynku oraz uniemożliwianiu wyłaniania się rozproszonej władzy jako gwaranta pełnej wolności społeczeństwa. Należy przypomnieć, że przy takim sformułowaniu wad państwa nie uciekano się do znanych już w bardziej odległej historii, lecz brzmiących propagandowo zarzutów, że władza centralna ograbia społeczeństwo i stosuje przemoc wobec jednostek. Hayekowi i jego zwolennikom chodziło bowiem o naukową postać argumentacji zastosowanej w celu odrzucenia klasycznej teorii liberalizmu i jej wersji udoskonalonej przez Johna Maynarda Keynesa oraz Paula Samuelsona. Już po pierwszym spotkaniu w 1947 roku kierowane przez Hayeka MPS (Mont Pelerin Society) ogłosiło, że w zwalczaniu zidentyfikowanych zagrożeń dla cywilizacji Zachodu nie można polegać na klasycznej teorii liberalizmu. Teoria ta wraz z keynesizmem została w następnych latach zastąpiona doktryną Hayeka-Friedmana, opartą na minarchizmie, czyli pierwszym stadium libertarianizmu, w połączeniu z monetaryzmem Miltona Friedmana. Sprawa stała się na
