Rozdział V
Metodologia teorii ładu społeczno-gospodarczego w zarządzaniu przedsiębiorstwem społecznym Tomasz Gardziński 0000-0001-8491-187X
Wprowadzenie Współczesne dojrzałe gospodarki, uznające konieczność jedności polityki gospodarczej z socjalną i zdające sobie sprawę, że wytrącone z równowagi same do niej nie powrócą według błędnego prawa Saya, dążą do zbudowania takiego społecznego ładu ekonomicznego, w którym tylko w wyjątkowych kryzysowych sytuacjach możliwa jest ingerencja w przebieg procesu gospodarowania. Przez ład gospodarczy Walter Eucken rozumie ogół form, w których zachodzi kierowanie codziennym procesem gospodarowania1 – przy czym przez formy możemy pojmować instytucje (reguły gry)2. Ład gospodarczy stanowią zatem stabilne formy i warunki ramowe przebiegu procesu gospodarowania, określające obowiązujące reguły gry gospodarczej, w ramach których państwo, przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe i jednostki ludzkie podejmują decyzje i realizują działania gospodarcze3. Dopiero w takim ładzie stanowionym przez państwo, określającym z założenia leseferystyczny przebieg procesu gospodarowania4, proces ten ma szansę na samoregulację w spontanicznym już ładzie interakcji podmiotów gospodarczych na rynku. Materialnym zadaniem ładu gospodarczego jest przełamanie rzadkości dóbr i zasobów oraz zmierzanie do ich optymalnej alokacji zapewniającej dobro W. Eucken, Die Grundlagen der Nationalökonomie, wyd. 9, Berlin 1989 s. 51. Zgodnie z rozumieniem: D.C. North, Institutions, „The Journal of Economic Perspective” 1991, t. 5, nr 1, s. 97–112. 3 P. Pysz, Społeczna gospodarka rynkowa. Ordoliberalna koncepcja polityki gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 37. 4 Przyjmujemy prymat ładu gospodarczego nad procesem gospodarowania. W literaturze dyskutuje się o różnicy poglądów między większością ordoliberalnych myślicieli a Friedrichem Augustem von Hayekiem. O ile ci pierwsi opowiadają się za tym, aby organy władzy politycznej kształtowały ład gospodarczy, o tyle ich adwersarz chciałby pozostawić rozwiązanie tego zadania samoregulacji rynkowej. P. Pysz, Społeczna…, op. cit., s. 38. Obecnie w literaturze zauważamy opisywane zjawisko sprzężenia zwrotnego pomiędzy ładem stanowionym i spontanicznym, o czym szerzej w dalszej części rozdziału. 1 2
