Ons Recht september 2013 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 117de jaargang | nummer 7 | september 2013

10-11 Stakingsrecht moet je koesteren

4-5 STAT U U T: B I J ST U R E N IS NODIG!

9 N I E U W E R EG E L S U I TZ E N DA R B E I D

Standpunt Campagne Sectoroverleg In de marge Interim Werknemersrechten Oude dag Over de grenzen Solidariteit Internationaal Arbeids-gericht

Volwassenenonderwijs

Welzijn Non-profit Film Film Boek Non-profit Inbox Indexaanpassingen De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Achterklap Vanmol

3 4 6 7 7 8 9 10 12 14 15 16 18 19 19 20 21 21 22 24 26 26 27 28 29 30 30 30 31 32

Ongeremd en onverzadigbaar Compromis arbeiders-bedienden verdient geen staande ovatie Werkgevers en regering gijzelen sectoronderhandelingen Sectorakkoord in petroleumsector is een feit Diamanten GAS-boete Jobs schrappen moet rendabiliteit Randstad opkrikken Regels uitzendarbeid aangepast sinds 1 september 2013 “Stakingsrecht is hard nodig, zeker in een crisisperiode” Vakbond pleit voor sterk en solidair pensioen Benefietconcert voor mensenrechtenwerk op de Filippijnen Schone Kleren Campagne merkt kentering in het denken Vijftig vrijkaarten voor sociaal feest Manifiësta Meer samenhang krijg je door met elkaar te praten Opleiding van je dromen vind je bij één van de LBC-scholen Dit nummer van Ons Recht kan voor jou geld waard zijn! Kies een opleiding waarin je blijft groeien Invloed commercie in ouderenzorg is zorgwekkend Werkdruk mag niet stijgen in toekomstige ‘maatwerkbedrijven’ Elle s’en va The look of love Gerard Walschap, een biografie Hervorming gehandicaptenzorg lokt flink wat protest uit

RUBRIEKSNAAM inhoud

De wereld reageerde verontwaardigd toen een ramp in een kledingfabriek in Bangladesh eind april meer dan duizend mensenlevens eiste. Ondanks de vreselijke feiten is er toch een lichtpuntje. Meer dan 75 kledingmerken tekenden een overeenkomst waarin ze beloofden de situatie in de kledingateliers aan te pakken. “We merken een kentering in het denken”, zegt Ben Vanpeperstraete van de Schone Kleren Campagne. “Ook bij de grote bedrijven. Ze raken er almaar meer van overtuigd dat het anders moet.” 2 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

RUBRIEKSNAAM

Ongeremd en onverzadigbaar ferre w yckmans

standpunt.

algemeen secretaris

Werknemers zijn inmiddels de favoriete schietschijf van sociaaleconomisch rechts.

Geen gebrek aan uitdagingen die op ons afkomen. Dat blijkt uit dit nieuwe nummer van uw ledenblad.

De beslissing van de federale regering over het statuut arbeiders-bedienden (zie p. 4-5) was nog maar net genomen of Gwendolyn Rutten en Mathias De Clercq, beiden Open VLD, deponeerden op 9 juli een voorstel in de Kamer. Met een perfide gevoel voor timing is dit een nieuwe regelrechte aanslag op de loonafspraken die gelden voor bedienden. Beide liberalen willen de werkzaamheidsgraad vergroten door iets te doen aan de te grote loonspanning die er in ons land voor bedienden zou bestaan. Oudere bedienden zijn volgens hen te duur waardoor ze niet aan het werk geraken. Vermits in vele gevallen het loon vasthangt aan de anciënniteit, moet volgens de liberale logica niet de anciënniteit maar de productiviteit het loonniveau bepalen. Ze geven toe dat die anciënniteitskoppeling vastligt in cao’s. Geen probleem, zeggen ze. Aanpassen die cao’s! Anciënniteitsbarema’s druisen volgens de Open VLD’ers eigenlijk in tegen het principe van nietdiscriminatie. Die anciënniteitsbarema’s zijn dan wel geen leeftijdsbarema’s meer, maar ze beantwoorden niet aan het principe van een legitiem doel en zouden dus eigenlijk discriminerend zijn. Een wat snelle beoordeling die door geen enkele juridische procedure is bewezen. Maar het duo Rutten / De Clercq gaat verder. De lonen zouden moeten zijn afgestemd op de financiële behoeften van werknemers en die zijn voor een 35-jarige anders – hoger bedoelen ze – dan voor 55-jarigen. En dus moet de loonopbouw daarmee rekening houden. Nergens stellen ze echter voor om de jongerenlonen te verhogen. Logische consequentie: de lonen bij hogere anciënniteit moeten zakken. Zeven jaar

De twee pleiten zogezegd niet voor een vermindering. Wel stellen ze voor om de lonen niet langer te laten stijgen na een maximale anciënniteit van zeven jaar. Let wel, het gaat niet over de sector- of bedrijfsanciënniteit, maar over de functie-anciënniteit. Een kassier(ster), boekhouder, verple(e)g(st)er… heeft in die logica zijn of haar maximale loon bereikt na zeven jaar.

Loonsverhogingen kunnen daarna nog alleen het gevolg zijn van functiewijzigingen of productiviteit. Loonsverhogingen bij cao’s zijn momenteel overigens onmogelijk. Wie kan beweren dat dit voorstel niet bedoeld is om de lonen van werknemers met een hogere anciënniteit dan zeven jaar te verlagen? Onze na-vakantie-verwondering werd nog groter toen Groen op exact dezelfde golflengte bleek te zitten. Er zou nog slechts rekening worden gehouden met een maximumanciënniteit van tien jaar. Volgens Groen zou het zo mogelijk moeten worden jongeren meer te laten verdienen via een ‘loonbonus’. Wat daarvan het statuut is, is niet duidelijk, maar we begrijpen dat het geen gewoon loon is. Zo wordt nog maar eens geprutst aan het loonoverleg en aan de reële inkomens van werknemers. Laat het dus ondubbelzinnig duidelijk zijn voor alle bedienden: Open VLD – de voorzitster heeft gesproken! – wil uw loon na zeven jaar prestaties blokkeren, tenzij u productiever bent geworden. Groen legt die lat op tien jaar. Zijn loonafspraken en cao’s dan niet meer van tel? Dit alles wordt verantwoord met de redenering dat werknemers zo langer aan het werk zullen kunnen blijven. Langer werken tegen een lager loon dan nu. Mogen we dat bij de verkiezingen van 2014 nog even onder de aandacht brengen? Schietschijf

Werknemers zijn inmiddels de favoriete schietschijf van sociaal-economisch rechts. Volgens Karel Van Eetvelt van Unizo is elke zieke werknemer een potentiële bedrieger. Volgens Jan De Nul van het gelijknamige baggerbedrijf is dit land een verzameling van luiaards. En volgens het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen leven werklozen zalig in ‘een eeuwigdurend comfortabel vangnet’. De goeroe van Randstad, Jan Denys, vindt het volstrekt verkeerd om de minimumlonen op te trekken. Volgens hem is het beter om na te gaan of jongeren zonder diploma secundair onderwijs nog uitkeringen kunnen krijgen. Mini-jobs en minilonen zijn volgens het VBO de opstap naar werk. En twee andere liberalen, Daems en Lijnen, willen flexi-jobs. En zo gaat het maar door. Elke dwaasheid haalt vlotjes de pers. Met de ijver en kracht ons eigen zal de LBC-NVK ook in het komende werkjaar staan en gaan waar het nodig is. De bescherming van werknemers blijft onze prioritaire opdracht. l

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

RUBRIEKSNAAM

Compromis arbeidersbedienden verdient geen staande ovatie LBC-NVK dringt aan op bijsturing plannen

Ferre W yckmans

Er is in de zomermaanden dan toch een compromis uit de bus gekomen rond de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden. Of we daar echt alle toeters en bellen moeten voor boven halen, is weer een andere kwestie. Een staande ovatie hoeft niemand te verwachten van de LBC-NVK.

Volgens een eerdere uitspraak van het Grondwettelijk Hof moest de discriminatie tussen arbeiders en bedienden tegen 8 juli 2013 worden weggewerkt. Spijtig genoeg lukte dat niet via het gewone sociaal overleg. Bij elk nieuw gesprek legden de werkgevers nog meer onaanvaardbare voorstellen op tafel. De regering nam het roer in handen en ontwikkelde een pendelcompromis. Er werd 4 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

met nogal wat lof gezwaaid voor deze politieke koorddans van Monica De Coninck, Yasmine Kherbache en Eva Van Hoorde. Ja, ze hakten knopen door die onontwarbaar leken, maar neen het is geen compromis dat ons helemaal zint. De bestaande rechten op het vlak van opzeg van in dienst zijnde bedienden worden vastgeklikt. Zoiets is meer dan wat de werkgevers wilden, maar het is tegelijkertijd iets wat juridisch al zo goed als vast stond. Elke andere maatregel zou de toets van enige juridische procedure niet doorstaan hebben. Goed dus, maar zeker niet spectaculair genoeg om algehele tevredenheid te oogsten. De nieuwe opzegregelingen voor arbeiders en bedienden worden per 1 januari 2014 gelijk gesteld. Op zich fraai werk. Eveneens fraai is dat er nu voor arbeiders een convenabele opzeg is voorzien, wat voordien niet het geval was. En ja, we kunnen leven met het principe dat de opzegtermijn in de

toekomst – voor bedienden én arbeiders – niet meer op basis van sprongen per vijf jaar anciënniteit evolueert, maar met jaarlijkse sprongen. Dat de verkorte opzegregeling bij proefperiodes wordt afgeschaft is ook een onbetwistbare stap vooruit. Pestmaatregel

Het wringt wél dat er, om patronale fetisjredenen, een beperking in de opzeggroei komt na 20 jaar. Het aantal werknemers met 20 jaar dienst zal in de toekomst nog sterk verminderen. Dat aan die mensen beperkter opzegrechten worden toegekend, kan je alleen maar omschrijven als een symbolische pestmaatregel. Een pestmaatregel die overigens niet rijmt met de idee om mensen langer aan het werk te houden. Mensen met meer anciënniteit – die dus per definitie ouder zijn – zullen goedkoper kunnen worden ontslagen. Dit klopt met geen enkel principe. Tenzij met de liberale logica

campagne De LBC-NVK wil niet onderhandelen over cao’s die de ontslagkosten verschuiven van de werkgever naar de belastingbetaler.

zullen dragen. Eigenlijk dus de werknemers, want zij betalen correct hun belastingen én hun inkomen is onderhevig aan socialezekerheidsbijdragen. We zijn meer dan benieuwd naar een berekeningsmodel dat aangeeft wie wat betaalt. De werkgevers komen er goedkoper vanaf, is de inschatting van de vakbond. Werkgevers die goedkoper kunnen ontslaan hebben minder obstakels om werknemers aan de deur te zetten. Het is redelijk voorspelbaar wat daarvan de negatieve effecten zullen zijn. Het spreekt voor zich dat een wettelijke minimumregeling een garantie en bescherming biedt. Maar het is quasi ongezien dat het bij wet zou worden verboden om collectief tot betere afspraken te komen. Nochtans is dat voorzien. Na het loonoverleg onmogelijk te hebben gemaakt maakt

De werkgevers komen er goedkoper vanaf, is de inschatting van de vakbond. Werkgevers die goedkoper kunnen ontslaan hebben minder obstakels om werknemers aan de deur te zetten.

ondubbelzinnig vastgesteld dat de werkgever de kosten daarvan moest dragen. Ook hier dus een daling van de kosten bij ontslag voor de werkgevers. En er is nog méér. De minister van Werk wil dat er in de komende jaren cao’s worden gesloten om de parafiscale kosten van ontslagen te verlagen. Zulke afspraken mogen dus nog wel! Nu al mag er geen twijfel over bestaan: de LBC-NVK onderhandelt niet over cao’s om de ontslagkosten te verschuiven van de werkgever naar de belastingbetaler. Dan zijn er nog twee onbegrijpelijke maatregelen. Ten eerste had de carenzdag perfect voor iedereen kunnen worden afgeschaft zonder nog eens extra de nadruk op controles te moeten leggen. Unizo en anderen deden aan stemmingmakerij door zieke werknemers als ‘carottentrekkers’ af te doen. Zoiets hoefde niet te worden officieel gemaakt in het dossier arbeiders-bedienden. Ten tweede was het perfect mogelijk om de Europese verplichting om ontslagen te motiveren na te komen. Door de bestaande regeling van het willekeurig ontslag, zoals die voor arbeiders bestaat, te behouden en te veralgemenen. Maar dat gebeurt niet. De bestaande formule wordt afgeschaft en er moet ijlings over een cao worden onderhandeld. Verwacht je aan onderhandelingen waarbij de werkgevers een straatlengte voorop liggen. Ook dat valt echt niet te snappen. Aanpassingen nodig

In de komende weken en maanden zal het compromis in wetteksten moeten worden gegoten. De LBC-NVK eist op een aantal punten meer duidelijkheid én bijsturingen. Samengevat

van de nieuwe voorstellen van Open VLDvoorzitster Gwendolyn Rutten. Dit klopt des te meer niet omdat voor nieuwe werknemers met een jaarinkomen boven de 32.254 euro de opzeg lager zal uitvallen dan tot nu het geval was. En dat verschil zal alleen maar toenemen. Kortom, niet eens zo fors betaalde bedienden betalen de prijs voor deze harmonisering.

de regering nu ook een ontslagoverleg onmogelijk. Zo wordt het sociaal overleg • Het moet duidelijk worden wie de kosten voor ontslag draagt. Het is onaanvaardniet stilletjes maar heel snel en krachtdabaar dat uiteindelijk de gemiddelde ontdig versmacht. Eigenaardig genoeg kan er slagkosten voor de werkgevers zouden wel nog worden ‘onderhandeld’ over een zakken door een lagere opzeg voor bedienlagere dan de nieuwe wettelijke opzegregeden en een hogere opzeg voor arbeiders, ling. Ongehoord! We willen dat deze totaal waarbij de extra kosten worden afgewenonevenwichtige ingreep daadwerkelijk teld op de sociale zekerheid of de belasongedaan wordt gemaakt. tingbetaler. • De vastgeklikte rechten moeten onbeWerknemers betalen Outplacement twistbaar worden verankerd. En zo komen we bij een cruciaal element om Dat geldt ook voor de geplande aanpassing • Het moet mogelijk blijven om overleg te de recente beslissingen te beoordelen. In de van het outplacement. Outplacement is voeren over ontslagregelingen die beter regel wordt het goedkoper om bedienden nu een recht voor alle ontslagen 45-pluszijn dan het wettelijke minimum. te ontslaan. De solidariteit waarvan je zou sers met één jaar dienst. Dat wordt afge- • Het recht op outplacement moet niet mogen aannemen dat ze wordt gebruikt om schaft. Er komt een outplacementrecht voor worden betaald door de ontslagen werkde ontslagregeling voor arbeiders te verbe- wie ontslagen wordt na zes jaar, maar de nemers. teren. Alleen blijken de kosten van die ver- kosten daarvan worden verrekend met en • Wij sluiten geen cao’s om de ontslagkosbetering voor de arbeiders niet te worden dus afgetrokken van de ontslagvergoeding. ten fiscaal vriendelijker te maken. gelegd bij de werkgevers die ontslaan. Wij Kortom, de ontslagen werknemer betaalt • Er moet een onwrikbare bescherming zijn er stellig van overtuigd dat de sociale via de ontslagvergoeding het eigen recht op komen tegen willekeurig ontslag. l zekerheid en de fiscus deze extra kosten outplacement. Tot op heden was juridisch Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

sectoroverleg

Werkgevers en regering gijzelen sectoronderhandelingen Dramatische loonkloof is een mythe Marijke Persoone

Ons Recht zou hier graag berichten over de sectoren die al een cao klaar hebben voor 2013 en 2014. Maar we moeten u helaas grotendeels teleurstellen. Diverse werkgeversfederaties weigerden te onderhandelen tot er duidelijkheid was over het nieuwe werknemersstatuut en over de vraag wie wat zou moeten betalen.

werd geproduceerd ook voor een deel ten goede kwam aan de werkende bevolking. Interprofessionele akkoorden en sectorale cao’s lieten ook werknemers uit zwakkere sectoren en kleine ondernemingen delen in de geproduceerde rijkdom. Solidariteit in gevaar

Het recht op vrije onderhandelingen, dat wordt gewaarborgd door de Conventie nr. 98 van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), staat onder druk. Naarmate de crisis en de concurrentie scherper worden, krijPraten over koopkracht? De werkgevers gen grote bedrijven en kapitaalgroepen het zitten in een fauteuil, want de regering gedaan dat Europa de vrijheid van ondernefixeerde de maximale loonkostenstijging men en het vrij verkeer van kapitaal, goedevoor 2013 en 2014 op 0,0 procent. De lonen ren en personen steevast laat voorgaan op bevriezen gaat voor de werkgevers niet collectieve rechten zoals het recht op werk ver genoeg. Ze moeten naar omlaag en de en het recht op sociale zekerheid. En acties macht van de vakbonden over de loonvor- die de winsten van bedrijven en de belanming moet worden verminderd, zoals het gen van aandeelhouders bedreigen worden Europese ‘roadbook’ voorschrijft. De solida- verdacht gemaakt of gecriminaliseerd. Die riteit staat op het spel. wereldwijde evolutie is gevaarlijk voor de Vrije onderhandelingen over lonen en democratie en voor de solidariteit. En ook sociale rechten, zowel op het interprofes- in ons land ontsnappen we er niet aan. sionele niveau als in de sectoren, hebben Onder druk van de werkgevers loopt de ervoor gezorgd dat de welvaart die na de regering al lang rond met het plan om Tweede Wereldoorlog door de werknemers de Wet van 1996 ‘tot bevordering van de

werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen’ zo te veranderen dat collectieve loonafspraken in de toekomst zo goed als onmogelijk worden. Een permanente loonblokkering, zeg maar. Dat stond al te lezen in het juninummer van Ons Recht. Daar bovenop zou een wettelijk kader komen voor nog maar eens nieuwe loonlastenverlagingen, onder de vorm van een ‘competitiviteitsbonus’. Het verzet van de vakbonden tegen die plannen had tot gevolg dat er voor de vakantie geen beslissing over werd genomen. Loonhandicap overschat

Toen de regering de begroting voor dit jaar opstelde, ging ze uit van een ‘loonkloof’ met Nederland, Frankrijk en Duitsland van 5,2 procent. Dat betekent dat onze lonen sinds 1996 vijf procent sneller zouden zijn gestegen dan in de buurlanden. Voor de vakbonden gaat het om een grove overschatting omdat geen rekening werd gehouden met de grotere Belgische productiviteit en met de loonsubsidies. De werkgevers hanteren het cijfer van 16 procent. Premier Di Rupo bestelde een studie bij experts van de Nationale Bank, het Planbureau, de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid om uitsluitsel te geven. En wat blijkt? Het rapport geeft de vakbonden gelijk. Tussen 1996 en 2011 stegen onze lonen 4,6 procent sneller dan die in de buurlanden. Maar wanneer de loonsubsidies aan de bedrijven worden meegeteld, bedraagt de zogenaamde loonkloof nog slechts 0,5 procent. Inderdaad, het bedrag dat de belastingbetalers elk jaar aan de bedrijven schenken loopt al op tot ruim elf miljard euro. Heeft u daar ooit van het VBO een bedankbriefje voor ontvangen? De werkgevers en sommige politieke partijen zullen de mythe van de dramatische ‘loonkloof’ blijven voeden. Hun doel is duidelijk. Iedereen moet mee achter de vlag van de competitiviteit. Sociale afbraak en de vakbonden buiten spel is het resultaat. Aan ons om daar een stevig antwoord op te geven! l

De werkgevers en sommige politieke partijen zullen de mythe van de dramatische ‘loonkloof’ blijven voeden. Ze mikken op sociale afbraak en willen de vakbonden buiten spel zetten. De bonden moeten daar een stevig antwoord op geven.

6 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

RUBRIEKSNAAM in de marge

Akkoord in petroleumsector is een feit

Diamanten GAS-boete

Ruimte voor verdere onderhandelingen op bedrijfsniveau

Rik Van Reeth

In de petroleumsector werden op 19 augustus 2013 de stemmen van het referendum over het werkgeversvoorstel voor een sectorale cao geteld. Alle leden konden zich in de ondernemingen uitspreken over het voorstel. Meer dan 63 procent keurde het voorstel goed. Daarmee is het eerste sectorakkoord voor arbeiders, bedienden en kaderleden voor de periode 2013-2014 een feit.

De regering legde een nul-loonnorm op. Bovendien hadden de werkgevers een sterk beperkt mandaat. Gevolg is dat er nu een ‘open akkoord’ is dat ruimte laat voor onderhandelingen op bedrijfsniveau. Een ruime meerderheid van de werknemers keurde het voorstel voor de sectorale cao goed. De plaatselijke vakbondsafgevaardigden hebben zo een flink mandaat om op hun niveau voort te onderhandelen. In de petroleumsector zijn er afzonderlijke paritaire comités voor arbeiders en bedienden/ kaderleden. Maar er werd wel al zeven keer gezamenlijk onderhandeld over een sectorakkoord. Het eisenprogramma werd opgesteld na een grote enquête bij het personeel van de sector.

er al meer nieuws was over die harmonisering. Rekening houdend met de nul-loonnorm staken de vakbonden veel energie in het zoeken naar kwalitatieve verbeteringen. Maar voor de werkgevers mocht het allemaal niks kosten. Tijdens de onderhandelingen werd voortdurend gezwaaid met het argument ‘nul voor loonsverhogingen’. In het uiteindelijke werkgeversvoorstel dat op tafel kwam was er aandacht voor een betere fietsvergoeding, een maximaal gebruik van de stelsels voor tijdkrediet, het behoud van alle vormen van ‘SWT’ (zeg maar het vroegere brugpensioen), een verdere harmonisering van de werknemersstatuten en genderneutraliteit bij klein verlet (bijvoorbeeld klein verlet bij samenwonen). Opzegvergoedingen

Uitermate belangrijk is dat de bestaande verhoogde opzegvergoedingen voor arbeiders en bedienden onverkort blijven gelden. Een erg belangrijk resultaat als je rekening houdt met de beslissing van de regering over nieuwe – voor bedienden lagere – opzegtermijnen. Ook de inspanningen voor risicogroepen worden voortgezet. Met inbegrip van de steun aan internationale projecten en Belgische armoedeprojecten. Weldra worden de protocollen omgezet in cao’s per thema. De SWT-cao werd al op 22 augustus ondertekend. Late start Nu het sectorakkoord een feit is, kunnen in de De onderhandelingen kwamen laat op gang. ondernemingen de bedrijfsonderhandelingen Eerst moeide de regering zich met de loonvor- opstarten. l ming. Daarna was het uitkijken naar de inhoud van een mogelijk interprofessioneel akkoord De volledige tekst van het akkoord vind je (IPA) en de beslissingen over de harmonisering op www.lbc-nvk.be. Kijk daar naar het overvan de statuten van arbeiders en bedienden. zichtskadertje ‘Hoe staat het met het caoUiteindelijk werd er onderhandeld zonder dat overleg in je sector?’ (bij akkoorden).

Het ACV voerde op 31 mei mee actie in het kader van Tax Justice Day. De actievoerders zetten in de verf dat werknemers op hun loon in verhouding veel meer belastingen betalen dan wat vennootschappen aan de fiscus afdragen. Aan stations werden pamfletten uitgedeeld. Zo ook in Roeselare, waar achter de ruitenwissers van geparkeerde auto’s geen boetes maar een pamflet werd gestoken. Daarop volgde een GAS-boete voor de verantwoordelijke uitgever van het pamflet. “Er mag niet ongevraagd iets achter ruitenwissers van geparkeerde auto’s gestoken worden…”, of zoiets van die aard, luidt een gemeentelijke verordening in Roeselare. In deze West-Vlaamse stad wordt actief gewaakt over de leefomgeving en privé-eigendom. Overtredingen worden rechtlijnig bestraft met een boete. Orde, netheid, respect en tucht: het staat vooraan in de Rodenbachstad. Ontvoogding kent ook hier zijn grenzen. Wat een contrast met de laksheid waarmee belastingfraudeurs worden aangepakt. Eerder bij toeval werd bekend dat het parket en de fiscus formeel een ‘minnelijke schikking’ hadden gesloten met Omega Diamonds. Dit diamantbedrijf ontweek belastingen voor minstens twee miljard euro. Het komt er nu vanaf met een minnelijke schikking van 160 miljoen euro. Alsof het een akkefietje, in de marge, van wat kwajongens betrof. Bij Creve Drinks in Waarschoot wordt het principe van de minnelijke schikking nu bepleit ‘om jobs te redden’. Er is een wet om tot minnelijke regelingen als deze te komen en alle verdere processen of procedures en dus veroordelingen of vermeldingen op strafbladen ‘af te kopen’. Van die wet kan je alleen maar zeggen dat ze grote fraudeurs in de kaart speelt en hun belangen dient. Wanneer fraude niet juridisch wordt bestraft maar wordt afgekocht, is dat een blamage voor de rechtsstaat.

Jobs schrappen moet rendabiliteit Randstad opkrikken Economische werkloosheid blijkt niet te volstaan Denis Bouwen

De Nederlandse uitzendgroep Randstad maakte in juni bekend dat er in de Belgische poot 165 jobs moesten verdwijnen op een totaal van bijna 2.000 banen. Het gaat om het eerste collectief ontslag in de geschiedenis van de Belgische tak. “De business gaat achteruit en de groep tracht de winstgevendheid op te krikken door te snoeien in de kosten”, denkt LBC-NVKsecretaris Robert Veekman.

nieuwe stap onder druk van de holding, die de aandeelhouders in Amsterdam wil tevreden houden. De werknemers voelen zich nu wel in de maling genomen.” Normaal gezien zullen de consulenten die in de uitzendkantoren werken buiten schot blijven. “Zij zijn dan ook essentieel om de winkel te blijven laten draaien. Hier en daar zijn wel kantoren gesloten of zijn de openingsuren verminderd. In onze onderhandelingen zullen we ervoor pleiten om de bezetting op de kantoren op te drijven, wat het jobverlies misschien zou kunnen verkleinen.” Kader

Randstad wil jobs schrappen in de drie Belgische entiteiten: Randstad, TempoTeam en B-bridge. Tempo Team is het vroegere Vedior Interim, dat in 2007 werd ingelijfd. B-bridge is een ‘service center’ binnen de groep. De reorganisatie wordt onder meer verantwoord door ‘de economische conjunctuur en de hoge loonkosten in ons land’. “In 2008 nam de sector van de uitzendarbeid een flinke duik”, herinnert Veekman zich. “Een dip die nog altijd aan het nazinderen is. De business staat serieus onder druk en Randstad tracht dat te counteren door op de kosten te besparen.” Jobs afbouwen is voor de vakbonden niet zo vanzelfsprekend omdat de hele groep nog altijd winstgevend is. “Onze vakbondsafgevaardigden hebben de indruk dat de geplande ingreep voor een stuk nog een gevolg is van de overname van Vedior.” IJdele hoop

In februari 2013 werd na lang overleg bij de Belgische poot economische werkloosheid voor bedienden ingevoerd. “De directie dacht het daarmee te redden maar dat blijkt nu ijdele hoop”, stelt Veekman. “Wellicht zetten ze nu een

8 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

interim

Randstad kreeg in het verleden herhaaldelijk prijzen als toonaangevende werkgever. “Een reputatie die ze nu ook maar moeten waarmaken”, zegt de LBC-NVK. “We mikken op een stevig sociaal plan.”

Vooral leden van het middenkader en het hogere kader dreigen nu het kind van de rekening te worden. “Heel wat managers bij Randstad ontwaken uit hun droom”, ervaart Veekman. “Als marktleider had Randstad altijd een heel sterke reputatie maar die ligt nu enigszins aan diggelen. De werkelijkheid blijkt nu heel wat minder mooi dan wat er altijd van werd gemaakt.” Na de informatie- en consultatiefase, voorzien in de Wet Renault, moeten de onderhandelingen over de reorganisatie van start gaan. “We onderhandelen voor de drie entiteiten samen”, onderstreept de secretaris. “De vakbondsafgevaardigden pakken dit dossier zeer serieus aan. Je merkt hoe de militanten groeien in hun vakbondswerk. Boeiend om te zien.” Randstad kreeg in het verleden herhaaldelijk prijzen als toonaangevende werkgever. “Een reputatie die ze nu ook maar moeten waarmaken”, luidt het. “We mikken op een stevig sociaal plan.” Ook bij andere spelers in de sector lopen de zaken minder goed. “Bij een concurrent als Adecco bijvoorbeeld is ook economische werkloosheid voor bedienden ingevoerd. We stellen vast dat heel wat uitzendbureaus zelf consulenten met tijdelijke contracten aan het werk zetten. Dat systeem komt hen goed uit want die consulenten kunnen worden gedumpt wanneer dat goed uitkomt. Een kwestie die we toch eens moeten aankaarten bij Federgon, de beroepsvereniging in de branche.” l

interim

Regels uitzendarbeid aangepast sinds 1 september 2013 Instroom-motief is één van de nieuwigheden Bram Van Goethem

De sociale partners werden het begin 2012 eens over een compromis dat de regels rond uitzendarbeid op een aantal punten verandert. Op basis van dat akkoord werd de Uitzendarbeidwet van 24 juli 1987 aangepast en werd in de Nationale Arbeidsraad cao nr. 108 afgesloten. De nieuwe regels zijn van toepassing sinds 1 september 2013.

Nieuw is dat werkgevers nu een extra motief kunnen inroepen om een beroep te doen op uitzendkrachten. Er zijn ook betere afspraken gemaakt rond de dagcontracten. Tot voor kort was uitzendarbeid alleen mogelijk voor bepaalde motieven. De werkgever moest bijvoorbeeld een vaste werknemer tijdelijk vervangen omdat diens contract was geschorst of stopgezet. Of het werk was tijdelijk ‘vermeerderd’. Of nog, er moest een uitzonderlijk werk worden gedaan. Nu komt er een vierde mogelijk motief bij dat de werkgever kan inroepen: het instroom-motief. Het is voortaan ook mogelijk een uitzendkracht in te schakelen om een vacature in te vullen, met de bedoeling om hem of haar daarna een vast contract te geven. Zo is er nu een wettelijk en conventioneel kader voor een praktijk die al geruime tijd bestaat.

van één maand vanwege het uitzendbureau; de andere uitzendkrachten genieten vanwege het uitzendbureau een tewerkstellingsgarantie gelijk aan de minimumduur van de proefperiode; als het uitzendbureau de overeenkomst vóór het einde en zonder dringende reden beëindigt, moet het zorgen voor vervangingswerk tot het einde van de periode van de tewerkstellingsgarantie of een vergoeding betalen gelijk aan het loon dat verschuldigd was geweest tot het einde van de periode van de tewerkstellingsgarantie; de gebruiker die een uitzendkracht in dienst neemt, moet dat doen op basis van een contract van onbepaalde duur; wanneer de uitzendkracht niet in dienst Voorwaarden wordt genomen door de gebruiker, heeft Wat zijn de voorwaarden om uitzend- hij/zij recht op uitleg van het uitzendbukrachten te mogen inzetten op grond van reau over de redenen waarom hij/zij niet in het instroom-motief? dienst wordt genomen. Per vacature zijn niet meer dan drie pogingen toegestaan voor maximaal zes maanden Opeenvolgende dagcontracten per uitzendkracht, en dat in een periode van De opeenvolging van dagcontracten bij maximaal negen maanden; de overeenkomst voor uitzendarbeid moet dezelfde gebruiker wordt voortaan in voor minstens één week en voor maximaal belangrijke mate beperkt. Uitzendkrachten die met dagcontracten moeten werken, zitzes maanden worden gesloten; de werknemers die een arbeidsovereen- ten in een situatie van grote onzekerheid. komst voor onbepaalde tijd hebben beëin- Bovendien kan het frequente gebruik van digd om te worden tewerkgesteld als uitzend- dagcontracten leiden tot heel wat discussies. kracht genieten een tewerkstellingsgarantie Werken met opeenvolgende dagcontracten

kan nu nog alleen als de gebruiker kan bewijzen dat dit noodzakelijk is wegens de nood aan flexibiliteit. Er is nood aan flexibiliteit wanneer het werkvolume grotendeels afhangt van externe factoren of wanneer het werkvolume sterk schommelt of gekoppeld is aan de aard van de opdracht. Kan de gebruiker de nood aan flexibiliteit niet aantonen? Dan moet het uitzendbureau aan de uitzendkracht een vergoeding betalen die overeenstemt met het loon dat had moeten worden betaald als er een arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid van twee weken zou zijn gesloten. Meer info

De vakbond kan niet genoeg onderstrepen dat uitzendkrachten absoluut niet als tweederangswerknemers mogen worden beschouwd. Er zijn wettelijke en conventionele afspraken om dit zoveel mogelijk te voorkomen. Uitzendkrachten hebben bijvoorbeeld recht op hetzelfde loon en dezelfde voordelen – bijvoorbeeld maaltijdcheques, premies, sociaal abonnement – als vaste werknemers. l Wil je graag meer weten over je rechten als uitzendkracht? Surf dan even naar www.acv-interim.be! Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

“Stakingsrecht is hard nodig, zeker in een crisisperiode” Zonder collectieve acties worden werknemers bedelaars Denis Bouwen

Wanneer werknemers overgaan tot een staking, hebben ze niet altijd de sympathie van de publieke opinie. Meer dan eens is dat te verklaren door het feit dat het publiek te weinig geïnformeerd is over de opeenstapeling van feiten die tot de staking leidden. Advocaat Jan Buelens (Progress Lawyers Network) onderstreept hoe belangrijk het stakingsrecht wel is. Zeker in tijden van economische crisis.

Het stakingsrecht is een fundamenteel recht dat voortdurend onder druk staat. Kan je dat eens uitleggen? Jan Buelens: “Net als het recht van vereniging, het recht van vrije meningsuiting en het recht op privacy is het recht om te staken een recht dat de hoogste waarde heeft. Zulke rechten worden erkend in Europese en internationale verdragen. Ze kunnen alleen in erg uitzonderlijke gevallen worden beperkt.” “Fundamentele rechten zijn ook rechten waarover een bepaalde maatschappelijke consensus bestaat. Staken en andere collectieve acties voeren is eigenlijk het enige effectieve middel waarmee werknemers hun standpunten kracht kunnen bijzetten. Niet voor niets verklaarde de hoogste Duitse arbeidsrechtbank begin jaren 1970 al dat collectief onderhandelen zonder collectieve actie neerkomt op collectief bedelen. Zeker in een economische crisisperiode hebben werknemers het stakingsrecht hard nodig, om toch enig weerwerk te kunnen bieden.” Ons Recht:

“Het is inderdaad zo dat er voortdurend druk wordt uitgeoefend op het stakingsrecht. Sinds de jaren 1980 merken we dat werkgevers met eenzijdige verzoekschriften naar de burgerlijke rechter stappen en dwangsommen laten opleggen aan stakers. Vroeger moest de werkgever nog aantonen dat er geweld dreigde of werd gebruikt of dat het bedrijf werd geblokkeerd. Tegenwoordig is het vaak genoeg om met een e-mail of een pamflet van een vakbondsafgevaardigde te komen aandraven.” “De werkgevers proberen ook om het stakingsrecht aan strengere regels te onderwerpen. Ze krijgen daarbij steun van sommige politieke partijen. Bij de recente staking van de Swissport-werknemers op Brussels Airport zette staatssecretaris Melchior Wathelet zich aan de kant van de directie en kondigde hij maatregelen aan tegen het personeel zoals het intrekken van badges. Hij ging flink zijn boekje te buiten.” Gevangenisstraf

dat staken de arbeidsovereenkomst niet beëindigde maar alleen schorste. In 1981 omschreef Cassatie staken als een individueel recht en verklaarden de rechters dat stakingen niet per se door vakbonden moesten worden uitgeroepen. Vanaf dan kan je staken om beroepsredenen, uit solidariteit of uit protest tegen beslissingen van de overheid. Dat is belangrijk want in andere landen is het amper of niet mogelijk om te staken uit solidariteit of omdat je het oneens bent met bepaalde maatregelen van de overheid.” “Na de Tweede Wereldoorlog werd het collectieve arbeidsrecht gaandeweg ontwikkeld in een reeks landen, waaronder België. Maar het stakingsrecht moet nog altijd voor een deel zijn plaats veroveren. Pas vijf jaar geleden werd erkend dat het stakingsrecht tot de syndicale vrijheid behoort in het kader van het Europese Verdrag over de Rechten van de Mens.” Inhoud

Kan je vertellen hoe het recht op Ons Recht: Sommige werknemers lijken niet staken er destijds is gekomen? meer te beseffen hoe cruciaal het stakingsrecht Jan Buelens: “De Belgische Grondwet wel is? erkende het recht van vereniging maar daar- Jan Buelens: “De media focussen vaak tegenover stond de Wet Le Chapelier die te veel op de vorm van stakingsacties en in feite vakbonden en stakingen verbood. besteden te weinig aandacht aan de inhoud. In 1867 werd de Wet Le Chapelier vervan- Vakbonden moeten vooral de onderliggende gen door artikel 310 in het Strafwetboek. boodschap in de verf zetten. Neem nu de Gedurende lange tijd riskeerden mensen staking bij Swissport: Jan Modaal onthoudt een gevangenisstraf wanneer ze staakten. daarvan vooral de enorme stapels valiezen Pas na de Eerste Wereldoorlog lukte het die niet afgehandeld werden. Terwijl het om artikel 310 uit het strafrecht te laten natuurlijk draaide om ernstige sociale prohalen. Stakers konden dus niet langer in de blemen. Wanneer werknemers staken, moet gevangenis vliegen. Maar het duurde wel tot je dat vaak situeren in een bredere context. 1967 voor het Hof van Cassatie oordeelde Er is in veel gevallen al een hele voorgeschiedenis en een klein voorval kan de druppel zijn die de emmer doet overlopen.” “Het zijn de werknemers zelf die moeten afwegen en oordelen wanneer er moet worden gestaakt. Je neemt een grote stap door te beslissen om over te gaan tot een staking. Werknemers staken meestal pas als ze geen andere uitweg meer zien. Dat wordt te weinig beseft.” Ons Recht:

Werkgevers hebben altijd naar middelen gezocht om stakingen te breken. Die middelen zijn wel geëvolueerd.

Ons Recht:

Bij de staking van de Swissport-werknemers op Brussels Airport zette staatssecretaris Melchior Wathelet zich aan de kant van de directie en kondigde hij maatregelen aan tegen het personeel zoals het intrekken van badges. Hij ging daarmee flink zijn boekje te buiten.

10 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

werknemersrechten

“De werkgever heeft als het ware 1.001 manieren om zijn personeel onder druk te zetten wanneer er een staking dreigt. Er zijn tegenwoordig heel wat werknemers met precaire jobs; dat is een heel kwetsbare groep. Sommige werkgevers deinzen er niet voor terug om werknemers op te bellen of thuis te laten bezoeken. Maar er zijn ook driestere methodes. Denk aan het werken met camerabewaking, het inschakelen van privédetectives, het sturen van privébewakingsagenten. In het geval van Swissport stonden op zeker ogenblik 16 overvalwagens van de politie klaar om desnoods in te grijpen. Heel verontrustend natuurlijk.” “In het huidige politieke en economische klimaat zijn werkgevers minder bereid tot toegevingen. Dat merkte je ook aan de debatten over het statuut arbeiders-bedienden of over de loonnorm. Zo krijg je een moordende concurrentie en een ‘race to the bottom’ die de sociale omstandigheden van werknemers ondermijnt.” “We zien ook dat sommige bedrijven zich wat graag laten bijstaan door advocatenkantoren om stakingsacties klein te krijgen. Het liefst van al willen de werkgevers alles zoveel mogelijk individueel of op bedrijfsniveau regelen. En ze krijgen daarbij steun van een deel van onze overheid. De bonden moeten zich verzetten tegen wetten of cao’s die het stakingsrecht inperken. Om te vermijden dat hun slagkracht wordt verzwakt.” Jan Buelens:

Dwangsommen Ons Recht: Bepaalde werkgevers trekken met

een eenzijdig verzoekschrift naar de rechter en bedreigen stakers met dwangsommen, zoals je deze zomer nog zag bij Katoen Natie ? Jan Buelens: “Die dwangsommen zijn heel intimiderend voor werknemers. In 2008 was er een grote staking bij Carrefour. De directie slaagde er toen in om in een mum van tijd acties te laten verbieden. Een pamflet uitdelen werd al bestempeld als ‘het hinderen van de bedrijfsuitoefening’. Wie aan een stakingspost staat, moet weten dat de uitspraak aan elke actievoerder individueel moet worden meegedeeld. De gerechtsdeurwaarder moet dus ieders identiteitskaart vragen maar hij kan dat niet afdwingen. In de praktijk blijken politieagenten de identiteitskaarten te vragen en die door te geven aan de deurwaarder. Wat niet mag.” “De vakbonden kunnen derdenverzet aantekenen om zo de aanpak van de werkgever te dwarsbomen. Maar de zaak wordt dan wel pas behandeld wanneer de actie al lang voorbij is. Eigenlijk zou de rechter zich pas over een staking mogen uitspreken wanneer hij beide partijen heeft gehoord. De wijze waarop het nu werkt is een rechtsstaat onwaardig.” “Veelzeggend is trouwens dat werknemers niet de mogelijkheid hebben om een

Overwinning bij AG Insurance Recht op collectieve actie bevestigd De verzekeraar AG Insurance brak op 11 juni 2012 een staking door naar de rechter te stappen met een eenzijdig verzoekschrift. Meteen werd door de vakbonden hiertegen derdenverzet aangetekend. Op 6 juni van dit jaar werd het eenzijdig verzoekschrift vernietigd door de rechtbank van eerste aanleg in Brussel. Bij AG Insurance waren er begin 2012 geruchten over een flinke reorganisatie. De directie wilde 265 van de pakweg 4.000 personeelsleden naar andere vestigingen sturen. Hierdoor zouden de betrokken werknemers vaak veel langere reistijden krijgen. De directie wilde geen compenserende maatregelen nemen en wilde al evenmin horen van telewerk. Voor de werkgever was het duidelijk: de betrokken personeelsleden konden de plannen aanvaarden of opstappen. De vakbonden wezen zo’n ultimatum van de hand en eisten een collectieve oplossing. Er werd actie gevoerd tegen de houding van de directie. AG Insurance stapte naar de rechter, die oordeelde dat de acties van het personeel te ver gingen. De bonden lieten het daar niet bij en tekenden derdenverzet aan. Op 6 juni viel in die procedure de

dwangsom te eisen van hun werkgever. Dat staat met zoveel woorden in de wet. In Nederland of Frankrijk kunnen werknemers wel een dwangsom eisen, bijvoorbeeld bij een onterechte overplaatsing.” Wat kunnen werknemers en vakbonden doen om het stakingsrecht te verdedigen? Jan Buelens: “Die strijd moet op diverse niveaus worden gevoerd. Om te beginnen moeten werknemers degelijk worden geïnformeerd over hun rechten wanneer er wordt gestaakt. Vakbonden moeten de motieven voor stakingen goed uitleggen en steevast reageren wanneer het stakingsrecht wordt bedreigd of aangevallen. Ze moeten procedures van derdenverzet aanspannen wanneer werkgevers naar de rechter stappen. Op het niveau van de IAO moet blijvend aandacht worden besteed aan het belang van het stakingsrecht.” Ons Recht:

Europa

Is het bestaan van ‘Europa’ een goede zaak voor het stakingsrecht? Of een handicap?

Ons Recht:

uitspraak: de rechter zag helemaal geen bewijs voor een ‘ontoelaatbare actie’ of voor ‘geweld’ en oordeelde dat de eerste rechter veel te ver was gegaan. De bonden hadden gewoon aangekondigd dat ze actie gingen voeren. “Uiteindelijk haalden de bonden in grote mate hun slag thuis”, vertelt advocaat Jan Buelens, die in dit dossier de LBCNVK vertegenwoordigde. “Er kwam een cao met compenserende maatregelen en telewerk werd ook toegestaan. Het is bizar dat de directie de zaak zo op de spits dreef en probeerde om groepen werknemers tegen elkaar uit te spelen.” Voor Buelens is het duidelijk dat AG Insurance verkeerde argumenten aanhaalde om de acties van het personeel te kunnen dwarsbomen. “De overwinning in dit dossier kan de bonden zeker helpen wanneer andere werkgevers proberen gelijkaardige spelletjes te spelen.” “De rechtbank van eerste aanleg was ondubbelzinnig”, zegt LBC-NVKsecretaris Ben Bellekens. “Er was nooit sprake van een ernstige bedreiging of schending van het recht op arbeid, het eigendomsrecht of de vrijheid van handel. De vakbonden stelden zich altijd constructief op en bleven zoeken naar oplossingen. Maar als de werkgever halsstarrig echt overleg blijft weigeren, rest alleen nog het stakingswapen.”

“Een vraag die ik genuanceerd moet beantwoorden. De Europese Unie zie ik eerder als een bedreiging op dit punt. Enkele jaren geleden werd nog geprobeerd om een wet tegen het stakingsrecht te maken maar die werd gelukkig tegengehouden door twaalf van de lidstaten. De Europese Commissaris van Vervoer onthaalde het optreden van Wathelet bij Swissport op applaus. En bij het Europese Hof van Justitie waren er al uitspraken tegen het stakingsrecht.” “Bij de EU primeert het economische duidelijk op het sociale. Maar er is ook de Raad van Europa, die focust op de fundamentele rechten van burgers. Op dat niveau wordt het stakingsrecht wel goed benaderd. België kreeg van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (Straatsburg) al herhaaldelijk kritiek wegens de eenzijdige verzoekschriften en dwangsommen.” “Het Europees Vakverbond (EVV) tracht de sociale rechten hoger op de agenda te krijgen bij de EU. Ideaal zou het Europees Verdrag moeten worden aangepast om de sociale rechten meer aan bod te laten komen. We zouden de beste sociale bescherming moeten veralgemenen binnen de Unie.” l Jan Buelens:

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

Vakbond pleit voor sterk en solidair pensioen

Liever niet aan doemdenken doen

Chris Van Zeghbroeck

Pijlers

Het debat over onze pensioenen was ook in de zomermaanden niet uit de actualiteit weg te branden. Diverse politieke partijen lanceerden voorstellen om het pensioensysteem in stand te houden. Wie de krantenartikelen over de pensioenen volgt, merkt dat de teneur vaak dezelfde is: wie op zijn oude dag zijn levensstandaard niet wil zien zakken of niet in armoede wil terechtkomen, moet maar zelf sparen voor zijn pensioen.

Eerst wat uitleg over de diverse pensioenpijlers die er bestaan. De eerste pijler is het wettelijk pensioen waarop iedereen recht heeft en dat de overheid je garandeert. Er zijn pensioenstelsels voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. De tweede pijler wordt gevormd door aanvullende pensioenen die opgebouwd zijn via de werkgever of de sector. Zulke pensioenen worden gefinancierd door de werkgever en – in mindere mate – via premies ingehouden op het loon van de werknemers. Er is ook een derde pijler, het individuele pensioensparen. Je spaart zelf voor je pensioen via het klassieke pensioensparen of via langetermijnsparen. De derde pijler is eerder een belastingvriendelijke vorm van sparen en valt niet onder het ‘klassieke’ pensioen. We laten de derde pijler om die reden hier buiten beschouwing.

Er wordt dan aangeraden om liefst zo vroeg mogelijk tijdens de carrière voor het eigen pensioen te beginnen sparen. Liefst met een bedrag dat hoog genoeg is. Wie geluk heeft, kan via de werkgever nog een centje opzij zetten, als extra bovenop het wettelijk pensioen. In elk geval, ongerustheid en onzekerheid troef. Vooral bij de burgers die met moeite de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Moeten we dan maar besluiten dat we in aanvullende pensioenstelsels moeten investeren zodat iedereen later van een zorgeloze oude dag kan genieten? Wordt het ieder voor zich?

12 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Democratisch?

De tweede pijler maakte een flinke evolutie door. Nog niet zolang geleden waren het vooral kaderleden en bedienden die een aanvullend pensioen opbouwden via hun werk. Maar gaandeweg werden in heel wat bedrijfsen sectorcao’s ook afspraken gemaakt over pensioenplannen voor arbeiders. In de wet over de aanvullende pensioenen werd ernaar gestreefd om de tweede pijler toegankelijker te maken. Een doelstelling

die deels werd gerealiseerd. Tegenwoordig bouwt zowat drie vierde van de werknemers een aanvullend pensioen op via de werkgever. Eén vierde van de werknemers valt dus nog altijd buiten de prijzen. Vooral werknemers uit kleinere bedrijven zijn uitgesloten. Er gaan steeds meer stemmen op voor het idee om alle werknemers aan te sluiten. Op zich een gerechtvaardigde eis. Tussen de aanvullende pensioenplannen bestaan er grote verschillen. Sommige werknemers krijgen een behoorlijke aanvulling op het wettelijk pensioen. Voor anderen gaat het eerder om een te verwaarlozen extraatje. Bovendien bestendigen of vergroten de aanvullende pensioenen de kloof tussen hoge en lage wettelijke pensioenen. Wie al een goed wettelijk pensioen heeft, heeft meestal ook nog een goed aanvullend pensioen. En wie een laag wettelijk pensioen heeft, blijft meestal verstoken van enige aanvulling of moet tevreden zijn met een beperkte uitkering. Het spreekt voor zich dat ook zulke ongelijkheden dringend moeten worden weggewerkt. Rol van de markt

De werkgever of sector die een aanvullend pensioen wil invoeren heeft twee mogelijkheden: met een verzekeraar in zee gaan of de premies onderbrengen in een pensioenfonds. In beide gevallen heb je te maken met een vorm van verzekeringsparen via beleggingsfondsen. De opbrengsten zijn dan ook

oude dag Lang niet iedereen heeft dezelfde gezonde levensverwachting. Op hoge leeftijd blijven werken is dus zeker niet aan iedereen gegeven. Laat staan dat het maatschappelijk wenselijk is.

‘marktgevoelig’. Wie kiest voor een zo groot mogelijk rendement, loopt meer risico. En wie voorzichtig belegt, haalt niet altijd de wettelijk opgelegde minimale rendementen. Het is niet altijd zo eenvoudig om daarin een evenwicht te vinden. Iets wat pijnlijk duidelijk werd door de financiële crisis van de voorbije jaren. De beurzen kelderden waardoor de pensioenfondsen en verzekeraars te kampen kregen met grote verliezen. In sommige gevallen konden de jarenlang opgebouwde buffers de tekorten dekken. Maar in andere gevallen moesten de toezichthouders (FSMA en Nationale Bank) ingrijpen en herstelmaatregelen opleggen. Volstaan die ingrepen niet, dan moet de werkgever of sector de tekorten aanvullen. Nederland gaat op dit punt nog een stuk verder. Bij onze noorderburen worden de verliezen van de pensioenfondsen afgewenteld op wie aangesloten is. Door een verhoging van de pensioenpremies op te leggen. Maar zelfs dat volstaat niet. Er wordt bijkomend flink gesnoeid in de uitkeringen van de gepensioneerden. De grote verliezers zijn hier zonder twijfel de gepensioneerden en de actieve werknemers. Gelukkig loopt het in België niet zo’n vaart. De verliezen van de pensioenfondsen mogen niet worden afgewenteld op de werknemers of de gepensioneerden. Het is de werkgever of de sector die de tekorten moet aanvullen. Rechtszekerheid en bescherming

Deze gebeurtenissen stemmen ons tot nadenken. Extra waakzaamheid is geboden. De roep naar een democratisering van de tweede pijler blijft een gerechtvaardigde eis. Maar het aanvullende pensioen mag de mensen geen zand in de ogen strooien. Het moet om volwaardige uitkeringen gaan. Bovendien is er nood aan sterke toezichthouders die genoeg armslag hebben om daadwerkelijk op te treden als het misloopt. In 2011 werd de verzekeraar Apra Leven vereffend. Die kwestie onderstreept hoe belangrijk het wel is om de rechten van werknemers bij aanvullende pensioenen beter te beschermen. Gedupeerde werknemers en gepensioneerden kunnen immers niet altijd aankloppen bij hun werkgever om de tekorten op te eisen. Ze zien dus een deel van hun aanvullend pensioen in rook opgaan. Er moet dan ook dringend een ‘vangnet’ worden ontwikkeld voor wanneer het toch fout gaat. Het is ongehoord dat er wel een beschermingsfonds bestaat voor wie zich individueel verzekert, maar dat elke bescherming ontbreekt bij de tweede pijler.

Sterke eerste pijler

Laten we echter niet uit het oog verliezen dat het wettelijk pensioen voor veel gepensioneerden de belangrijkste – of zelfs enige – pensioenbron blijft. Wie langdurig ziek of werkloos is, heeft in de meeste gevallen geen enkele opbouw meer in het aanvullend pensioen. Zulke mensen vallen volledig terug op het wettelijk pensioen. Het moet dan ook om een volwaardig pensioen gaan. De eerste pijler heeft het grote voordeel niet afhankelijk te zijn van de ontwikkelingen op de financiële markt. Beursschommelingen hebben geen rechtstreekse invloed op het wettelijk pensioen. Dit pensioen is gebaseerd op een ‘repartitiesysteem’: de pensioenen van vandaag worden betaald door wie nu actief is. Zo’n systeem werkt goed zolang er genoeg werkenden zijn in verhouding tot het aantal gepensioneerden. Zoals bekend is onze maatschappij aan het vergrijzen, wat de betaalbaarheid van de pensioenen ondermijnt. Doemdenken is

echter uit den boze. Van de overheid horen we geregeld dat er te weinig geld is. Maar dat is een kwestie van prioriteiten bepalen. De centen van lastenverlagingen en de belastingvoordelen in de derde pijler zouden in de eerste plaats moeten dienen om het wettelijk pensioen te verbeteren. Een belasting op grote vermogens kan ook worden gebruikt om de fundamenten van de eerste pijler te verstevigen. Maar de regering heeft de boodschap niet begrepen. Recent veranderde ze nog de pensioenregels op bepaalde punten. Langdurige werklozen zien zo hun pensioenopbouw voor de betrokken periode zelfs gehalveerd. Het wettelijk pensioen zal voor die groep geen hoge toppen scheren. Het is duidelijk dat zo’n maatregel de kans vergroot dat de betrokken mensen later als gepensioneerden in armoede belanden. Je zou nochtans mogen verwachten dat het wettelijk pensioen mensen op zijn minst uit de armoede houdt en bovendien een bepaalde levensstandaard garandeert. l

Zomerse pensioenideeën Ferre W yckmans

Of de vakantie er voor iets tussen zat weten we niet maar twee jonge CD&V-parlementariërs, overigens van het Vlaamse en niet het federale parlement, stelden voor om de pensioenleeftijd te koppelen aan de gezonde levensverwachting. Het is duidelijk dat de twee geen zware voorbereidende analyse maakten. De ‘gezonde levensverwachting’ is een gemiddelde en geen absoluut gegeven. Ze varieert voor mannen en vrouwen. Willen wij vrouwen pas later met pensioen laten gaan? De gezonde levensverwachting varieert ook volgens sociale klasse, zeg maar volgens het inkomen en de aard van de beroepswerkzaamheden. Moet voortaan de aard van de job of de hoogte van het inkomen de pensioenleeftijd bepalen? Peter Van Rompuy en Robrecht Bothuyne noemen het, in de beste peptalkterminologie, een ‘window of political opportunity’. Ze voegen eraan toe dat zij, lees de jongeren van vandaag, de vergrijzing zullen moeten financieren. Daarmee hervallen ze in het aloude refrein: er is geen geld meer voor de pensioenen en de jongeren betalen de lasten van de potverterende huidige, wat oudere generatie.

Solidariteit Wat dat laatste betreft: het is wel de huidige generatie die ook de opleiding

en vorming betaalt van de nieuwe generatie. Zo hoort het ook. Wie generaties tegen elkaar opzet en daarbij dankbaar misbruik maakt van het pensioendebat, verminkt de solidariteitsgedachte. En solidariteit speelt tussen oud en jong, jong en oud, gezonden en zieken, mannen en vrouwen en ga zo maar door. Twisten tussen generaties of groepen cultiveren is in strijd met de solidariteitsidee. Groen stelt voor om aan iedereen een basispensioen te geven, 1.000 euro of 750 euro voor wie niet heeft gewerkt. Lijkt aanlokkelijk. Maar is het dat ook écht? Het basispensioen zou namelijk worden aangevuld met een tweede pijler, een werkbonus, in functie van het aantal gewerkte jaren. In ruil zou een aantal ‘afgeleide rechten’ worden afgeschaft. Het is maar de vraag of dit ook daadwerkelijk leidt tot een volwaardig pensioen en wat dit teweeg brengt bij werkloosheid en tijdkrediet. Toch nog maar even wachten op de meer concrete invulling van het voorstel van Groen dus. De idee om het belastingvoordeel van het huidige pensioensparen te investeren in het wettelijk pensioen is zeker interessant genoeg om ze voort uit te werken. Minder enthousiast is de vakbond over het voorstel om landingsbanen af te schaffen en zo mensen langer aan het werk te houden. Het pensioendebat verdient aandacht, maar vooral ook degelijk en berekend studiewerk.

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

over de grenzen annick aerts

De ‘Sabrina Factory’ is een textielfabriek in de Cambodjaanse provincie Kampong Speu. Om te produceren is de fabriek sterk afhankelijk van Nike. Tussen 21 mei en 3 juni van dit jaar verlieten 4.000 van de 5.300 werknemers het bedrijf om mee te doen aan een staking. Na die actie, georganiseerd door de vakbonden, identificeerde het management 415 werknemers die actief waren betrokken bij de staking. Zij werden ontslagen. Zestien werknemers werden als ‘aanstokers’ bestempeld; acht van hen werden door de politie opgepakt. De andere acht konden vluchten. Het management van de Sabrina Factory dwingt nu de werknemers om vingerafdrukken af te staan, een manier om hen te intimideren. Maar honderden actievoerders blijven voor de fabriekspoort staan en eisen dat de opgepakte collega’s worden vrijgelaten. Management en werknemers kwamen met elkaar in conflict nadat er op 30 januari van dit jaar een collectief akkoord was gesloten. In dat akkoord stond onder meer dat het loon moest worden opgetrokken tot het nationale minimumloon. Het bedrijf kwam de gemaakte afspraken niet na en dat deed de staking losbarsten. Het Cambodjaanse ministerie van Werk nam deel aan de onderhandelingen die een einde moesten maken aan het sociaal conflict. Maar het bedrijf weigerde een voorstel op tafel te leggen dat tot een oplossing kon leiden. Tijdens de staking trad de politie hardhandig op. Dertig werknemers raakten gewond. En twee zwangere vrouwen verloren hun baby nadat ze door agenten op de grond waren geduwd. De mondiale industrievakbond IndustriAll steunt de Cambodjaanse vakbond, die de aangehouden stakers wil zien vrijkomen en een schadevergoeding eist voor de gewonden. Er worden ook stappen ondernomen om druk uit te oefenen op Nike. Bij Nike zeggen ze dat er aan de Cambodjaanse overheid werd gevraagd om een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar het optreden van de politie. Het is duidelijk dat de Sabrina Factory de vrijheid van vereniging moet naleven en geen acties mag breken. Belangrijke principes die momenteel nog niet in de praktijk omgezet zijn. www.industriall-union.org

14 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Meer nul-urencontracten in Verenigd Koninkrijk De Britse media stonden begin augustus in rep en roer omdat het aantal nul-urencontracten bleek te stijgen. Een bevraging van het Chartered Institute of Personnel Development toonde aan dat één miljoen werknemers met zulke contracten aan het werk zijn. Het komt erop neer dat je als werknemer in dienst treedt bij een werkgever zonder vast uurrooster en vaste garantie op werk. Kortom, de werkgever roept je op wanneer er een bepaalde nood is. Aan het eind van de maand is het voor jou pas duidelijk hoeveel uren je kon presteren en welk loon dit opleverde. Kortom, onzekerheid en flexibiliteit ten top. Bedrijven als McDonald’s werken wat graag met nul-urencontracten. Negentig procent van de bijna 83.000 werknemers bij deze fastfoodketen werkt met zulke arbeidsovereenkomsten. De Britse Queen heeft haar 350 gidsen die in de zomer bezoekers rondleiden door haar paleis op deze wijze in dienst. Zelfs in de zorgsector stelt de vakbond Unison vast dat het fenomeen toeneemt. Zo is 41 procent van de werknemers in de thuiszorg betrokken partij. Andere diensten in de zorgsector zoals poetshulp, fysiotherapie, psychiatrische therapie werken ook met deze contracten. Unison onderstreept dat de nul-urencontracten niet alleen nefast zijn voor werknemers maar ook de kwaliteit van de dienstverlening onder druk zetten. Investeren in het opleiden en begeleiden van personeel is er niet bij. Bekwame krachten pakken hun biezen zodra ze ergens anders een vast contract te pakken

Turkse leverancier Coca-Cola moet vakbondsrechten erkennen

krijgen. En bij nul-urencontracten zijn er meer misbruiken dan bij andere vormen van tewerkstelling. Gewezen medewerkers van het uitzendbedrijf Randstad vertelden in de Britse media dat ze door opdrachtgever Amazon onder druk waren gezet om personeel niet te informeren over hun rechten, onder meer op het vlak van vakantiegeld. Amazon zette werknemers met een nulurencontract na 13 weken aan de deur. Niet toevallig, want na 13 weken hebben zulke werknemers dezelfde rechten als vaste medewerkers. Wanneer ze waren ontslagen, werden de betrokken mensen opnieuw aangeworven met een nul-urencontract. Kortom, de hele kwestie veroorzaakte terecht heel wat heisa over het Kanaal. Uiteindelijk zag de Britse regering zich gedwongen om aan te kondigen dat ze deze vorm van contracten onder de loep zou nemen.

Cambodja: 415 ontslagen bij onderaannemer Nike

vertragingsmanoeuvre om de werknemers te dwarsbomen en de representativiteit van de vakbond aan te vallen. Het management hoopt dat het personeel zijn geduld zal verliezen en de vakbond de rug zal toekeren. De mondiale voedingsvakbond IUF is erg bezorgd over deze situatie. The Coca-Cola Company ondertekende een charter waarin werd beloofd om richtlijnen voor leveranciers uit te vaardigen en af te dwingen. De vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen maken daar deel van uit. Via een e-mailcampagne wil IUF de multinational onder druk zetten om contact op te nemen met Crown Bevcan. The Coca Cola Company moet haar eigen charter respecteren en ingrijpen. Wil je de campagne ondersteunen? Surf dan naar

Crown Bevcan is een belangrijke Turkse leverancier van blikjes voor The Coca-Cola Company (TCCC) en voor Coca-Cola Icecek, de Turkse Coca-Cola-bottelaar. De werknemers van de blikjesproducent verenigden zich in de vakbond Birlesik Metal-Is. Sinds meer dan acht maanden weigert Crown Bevcan om de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandeling te erkennen. Birlesik Metal-Is is nochtans door het ministerie van Werk erkend als officiële onderhandelaar. Crown Bevcan past de regels niet toe. Bij de rechtbank tekende het management beroep aan tegen het besluit van het ministerie om de vakbond te erkennen. Een www.iuf.org

solidariteit

Benefietconcert voor mensenrechtenwerk op de Filippijnen LBC-NVK steunt initiatief

Nederlandse Willem Geertman in juli 2012. Geertman werkte als protestants lekenhelDe mensenrechtensituatie op de per in Centraal Luzon. Filippijnen is al jaren verontrustend. Er kwam internationale druk op de Filippijnse machthebbers, onder meer vanHeel wat medewerkers, verantwege de speciale VN-rapporteur Alston woordelijken en leden van boerenen de mensenrechtenvereniging Amnesty en arbeidersvakbonden worden International. Maar de Filippijnse overheid er het slachtoffer van schendinblijft potdoof voor de oppositie. Militairen, gen van de mensenrechten. Ook paramilitairen en huurlingen krijgen een mensen van niet-gouvernementele vrijgeleide om mensen te bedreigen, te verorganisaties worden getroffen. moorden voor de ogen van hun collega’s of Tijdens het negenjarige bewind van pre- kinderen, of ze te doen verdwijnen wanneer sident Gloria Arroyo documenteerde de ze teveel protesteren tegen de uitbuiting of mensenrechtenorganisatie Karapatan 1.206 plundering van het land. slachtoffers van buitenrechtelijke executies en 206 politieke verdwijningen. Er waren Stop the killings 2.059 slachtoffers van illegale arrestaties en detentie. En 1.099 mensen getuigden over In België werd in de eerste jaren van dit millennium een platform opgericht om de manier waarop ze werden gefolterd. In 2010 was Benigno Simeon Aquino III de eis naar gerechtigheid van de slachtofkandidaat bij de presidentsverkiezingen. fers van mensenrechtenschendingen in Hij beloofde de mensenrechtensituatie te de Filippijnen en van hun families kracht verbeteren. Zelf was hij de zoon van pre- bij te zetten. Zo ontstond de actie ‘Stop sidentskandidaat Aquino, die onder het the killings’. Elk jaar wordt op de Dag bewind van dictator Marcos werd vermoord. van de Universele Verklaring voor de Zodra Benigno Simeon Aquino III aan de Mensenrechten (10 december) een actie macht was, vergat hij zijn belofte meteen. gehouden voor slachtoffers van mensenMeer zelfs, de mensenrechtensituatie werd rechtenschendingen in de Filippijnen. De nog erger. Ook gezondheidswerkers, jour- actie slaat ondertussen ook op landen als nalisten en artiesten worden nu volop gevi- Chili, Colombia en Guatemala. seerd. Zelfs buitenlandse ngo-medewerkers Op zeker ogenblik werd België streng voor de Filippijnse overheid. Een gevolg van de zijn niet meer veilig. In 2011 werd de Italiaanse missionaris acties van het platform en van de toeneFausto Tentorio vermoord. Hij was een felle mende bezorgdheid bij het Belgische ambastegenstander van de grootschalige multina- sadepersoneel in Manila. In mei 2012 wilde tionale mijnbouwbedrijven in Mindanao de ambassade van de Filippijnse overheid die het land plunderen en de inheemse weten welke concrete maatregelen waren volkeren van hun voorouderlijke gronden getroffen om de registratie van buitenechverdrijven. Hetzelfde lot onderging de telijke moorden en verdwijningen in het

Johan Fobelets

land te verbeteren. Enkele maanden later steunde de ambassade een klassiek benefietconcert in Manila, met deelname van de Belgische pianiste Lies Colman en een Filippijnse sopraanzangeres. De opbrengst van de kaartenverkoop ging integraal naar het mensenrechtenwerk van de National Union of People’s Lawyers (NUPL). Dit jaar wordt dit pianoconcert met steun van de LBC-NVK in België herhaald op vrijdag 18 oktober om 20.00u. En wel in het NTGent, Sint-Baafsplein 17 in Gent. Met dit concert willen we de advocaten van de NUPL financieel steunen én onze solidariteit betuigen met de slachtoffers. Meer info en tickets (15 euro) voor het concert zijn te verkrijgen door te e-mailen naar info@ stopthekillings.be. l Los desaparecidos, zij die verdwenen ontvoerd in de nacht, het ergste te vrezen. Een woord te veel gezegd, te luid gesproken. De volgende dag, verdwenen in de menigte, duizenden, één voor één gepakt, vaders en broers, echtgenotes en dochters. In de pijn van moeders, in de kwetsuren van geliefden klampt de hoop zich vast aan het geloof dat ooit op een dag hij wordt gevonden, dat ooit op een dag zij wordt gevonden. Esperanza Pacheco Cortez

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

internationaal

Schone Kleren Campagne merkt kentering in het denken Zowat 75 kledingmerken tekenden akkoord over Bangladesh Jan Deceunynck

“Een jaar geleden zouden we een fles champagne hebben ontkurkt als we met vier kledingbedrijven een akkoord hadden kunnen sluiten over werknemersrechten in Bangladesh.” Dat zegt Ben Vanpeperstraete, de coördinator van de Schone Kleren Campagne in ons land. Eind april eiste de ramp in een kledingfabriek in Bangladesh meer dan duizend mensenlevens. Als gevolg van die ramp tekenden al meer dan 75 merken een akkoord om de situatie in de kledingateliers aan te pakken. De zware menselijke dodentol bleek de hefboom die nodig was om de westerse afnemers met hun verantwoordelijkheid te confronteren.

“Toch is er meer aan de hand”, denkt Vanpeperstraete. “We merken een kentering in het denken. Ook bij de grote bedrijven. Ze raken er almaar meer van overtuigd dat het anders moet.” Het akkoord dat meer dan 75 bedrijven tekenden over werknemersrechten in Bangladesh kwam niet uit de lucht vallen. “We waren al een hele tijd aan het onderhandelen met de sector”, vertelt de man van de Schone Kleren Campagne. “In 2005 lieten 64 mensen het leven in de Bengaalse Spectrum-fabriek. De gesprekken met de sector verliepen heel moeizaam. Slechts twee grote bedrijven hadden al getekend: PVH – het Amerikaanse moederbedrijf van Calvin Klein en Tommy Hilfiger – en de Duitse retailer Tchibo. Maar we voelden wel zenuwachtigheid bij de andere bedrijven.” Eind 2012 brandde het in de Tazreenfabriek: 112 arbeiders kwamen om het leven. Vooral na die catastrofe beseften de bedrijven dat de problemen in Bangladesh groot waren. En ze wilden niet met de vinger worden gewezen bij een volgende ramp. Maar ze bleven de kat uit de boom kijken. De ramp in het Rana Plaza, eind april, gaf het extra duwtje dat nodig was. Toen op 13 mei ook H&M tekende, ging het meteen razendsnel.” De ommezwaai blijkt van grote betekenis. Niet alleen omdat vele tientallen ondernemingen zich nu achter het akkoord schaarden. Ook omdat ze nu eindelijk bereid zijn om de namen van hun leveranciers bekend te maken. In het verleden werd altijd 16 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

geweigerd om de identiteit van de leveran- geconfronteerd met de onveiligheid van ciers te onthullen. Die informatie werd als de gebouwen in Bangladesh, in zijn geval een soort van bedrijfsgeheim gezien. het hotel waar hij logeerde. Die man was “Nu beginnen alle ondertekenaars echter meteen overtuigd van het belang om de netjes hun lijsten samen te leggen. Alle gebouwen daar veiliger te maken.” bedrijven zijn ervan overtuigd dat er iets moet veranderen. Dat heeft voor een deel Veiligheid gebouwen natuurlijk te maken met hun imago. Maar ik proef in de gesprekken ook steeds meer Toch beseft ook Vanpeperstraete dat we er echte bekommernis. Ik denk aan een nog lang niet zijn. Het akkoord dat nu gesbedrijfsleider die enige tijd terug zelf werd loten is gaat enkel over Bangladesh en dan

“Het is zeker niet verkeerd dat we eerst een akkoord over Bangladesh wilden rond hebben”, stelt Vanpeperstraete. “Trouwens, je kan wel streven naar een allesomvattend wereldakkoord maar de kans dat je zoiets binnenhaalt is erg klein. Dan maar liever pragmatisch denken en deelakkoorden afsluiten die we goed kunnen opvolgen. Zulke deelakkoorden leggen ongetwijfeld de basis voor verdere afspraken of overeenkomsten.” Alles wijst erop dat er nog meer deelakkoorden in de pijplijn zitten. “In 2014 kunnen we misschien al een nieuwe stap zetten. Het bedrijfsleven voelt de druk. Die druk komt niet alleen van de Schone Kleren Campagne maar ook van gelijkaardige organisaties overal in de wereld. We merken dat duurzaam ondernemen almaar belangrijker wordt. Duurzaamheid wordt zelfs een

Als je de lonen gevoelig verhoogt, stijgt de prijs van een t-shirt dat nu zes euro kost misschien met vijf cent. Er zijn maar weinig consumenten die daarover zullen struikelen.

verkoopargument. Mensen en organisaties zijn bereid een bijdrage te leveren aan eerlijke producten. De bedrijven en de eigenaars van kledingmerken weten dat natuurlijk ook. Ze willen niet de slechtste leerling van de klas zijn. Vaak weten ze zelf niet eens waar hun kleren precies zijn gemaakt. Ze kennen hun toevoerketen niet. Dat moet nu veranderen. Ze hebben er alle belang bij om alles netjes in kaart te brengen. Want ze willen niet kwetsbaar zijn voor schandalen. En dus moeten ze streng zijn voor zichzelf en de hele keten achter hun productie.” Vijf cent

nog bijna uitsluitend over de veiligheid van de gebouwen en de vrijheid van vereniging. “Dit akkoord zegt niks over lonen, discriminatie of contracten.” Maar toch mag de betekenis van de tekst niet worden onderschat. “Om te beginnen was de situatie in Bangladesh de schrijnendste in de regio. Alle grote merken zijn er vertegenwoordigd in de meer dan 4.000 textielfabrieken, die volop aan een race to the bottom bezig zijn. Steeds goedkoper, steeds sneller. Daar komt nog het specifieke probleem van de hoogbouw bij: fabrieken die bijvoorbeeld vier bouwlagen mogen tellen, doen er daar nog eens vlotjes vier bovenop. Dat speelt veel minder in andere landen, waar fabrieken slechts één of twee bouwlagen tellen en het veiligheidsprobleem dus toch wat kleiner is.”

In het bedrijfsleven groeit het besef dat eerlijke lonen betalen en werknemersrechten toekennen nauwelijks meer kost. “De arbeidskosten vertegenwoordigen een half In Bangladesh kwamen in het voorjaar meer dan duizend mensen om het leven bij de ramp in een kledingfabriek. Een verschrikkelijk drama dat hopelijk toch de geesten deed rijpen bij de westerse afnemers van kleren.

tot één procent van de totale retailkosten die je in de winkel betaalt. Als je de lonen gevoelig verhoogt, stijgt de prijs van een t-shirt dat nu zes euro kost misschien met vijf cent. Er zijn maar weinig consumenten die daarover zullen struikelen.” Ben Vanpeperstraete ziet dat er al heel wat bereikt werd in de voorbije jaren. “Alle merken die zichzelf respecteren sluiten tegenwoordig kinderarbeid uit. Twintig jaar geleden leek dat nog een onhaalbare eis, alle bedrijven verscholen zich toen achter elkaar. ‘Als zij het doen, moeten wij het ook doen’, klonk het toen nog.” De redenering van vroeger wordt nu vaak omgedraaid. “In Nederland zijn al meer dan 70 kledingmerken aangesloten bij de Fair Wear Foundation, die strenge gedragscodes hanteert. De aangesloten merken kunnen hun lidmaatschap uitspelen zodat de vraag rijst waarom anderen géén lid zijn. Als een onderneming merkt dat sommigen de afspraken niet naleven, zal ze die eerder van concurrentievervalsing beschuldigen dan zelf in de oude wanpraktijken te hervallen.” Vakbondsvrijheid

Belangrijk in het hele verhaal is uiteraard ook dat je moet controleren of akkoorden worden nageleefd. Lokale vakbonden hebben in dat opzicht een grote rol te spelen. “In het akkoord voor Bangladesh staat onder meer de eis dat er vrijheid van vereniging moet bestaan. Werknemers moeten zich kunnen verenigen in vakbonden. Die vakbonden moeten mee erop toezien dat de afspraken geen dode letter blijven. Zij moeten hun leden en ook wie niet aangesloten is inprenten dat je gevaarlijk werk mag weigeren en riskante situaties moet melden.” Er zijn in Bangladesh wel negen vakbonden die zich met de kledingindustrie bezighouden. Maar veel van die bonden zitten onder de vleugels van de werkgevers of de overheid. Echte vrije vakbonden zijn eerder uitzonderlijk. “Het wordt een hele klus om die bonden te helpen zodat ze kunnen groeien en hun verantwoordelijkheid opnemen. En om ze in één gemeenschappelijk front te laten werken.” Ook in andere landen met veel textielproductie tracht de Schone Kleren Campagne samen te werken met plaatselijke vakbonden. “Zij weten als geen ander waar de meeste problemen voorkomen. Het mechanisme achter de problemen is altijd weer hetzelfde: de neerwaartse spiraal op het vlak van prijs, kwaliteit en levertermijnen. In Bangladesh is vooral de veiligheid in de textielfabrieken het probleem. Maar in Cambodja raken werknemers vaak bewusteloos omdat ze ondervoed zijn. En in China, Myanmar en Indonesië zullen de problemen er ongetwijfeld nog anders uitzien.” l Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

arbeids-gericht marc weyns

Klacht tegen werkgever is op zich geen dringende reden

Met een korte broek naar het werk is geen zware fout

over de kleding op het werk en verscheen toch in korte broek. De arbeidsrechtbank in Hoei vond dat op 10 oktober 2011 wel een fout van de werknemer, maar geen dringende reden. De werknemer was niet vooraf gewaarschuwd en zijn gedrag werd gerechtvaardigd door de hitte en de arbeidsomstandigheden.

Een werkneemster in een kinderdagverblijf Net zoals tijdens de voorbije zomer waren is van mening dat er toch wel wat misloopt er in 2010 heel wat warme of zelfs hete met onder meer de veiligheid en de kwaliteit dagen. Een werknemer schikte zich niet van de voeding voor de kinderen. Ze dient naar de richtlijnen van zijn werkgever een klacht in tegen haar werkgever bij Kind en Gezin, de toezichthoudende overheid. Kind en Gezin stelt wel een paar tekortkomingen vast, maar voor een deel van de klacht vindt het onderzoek niet meteen een bewijs. Daarop ontslaat de werkgever de werkneemster wegens dringende reden. Het arbeidshof van Brussel wijst in een arrest van 3 december 2012 de dringende reden van de hand. De rechters zeggen dat er een proportionaliteit moet zijn tussen de ernst van de fout en de sanctie van het ontslag zonder vergoeding. Een werknemer moet loyaal zijn tegenover zijn werkgever en zijn reputatie. Van de andere kant heeft een werknemer het recht op vrije meningsuiting en is het in het algemeen belang dat wantoestanden worden aangepakt. Een werkneemster die de toezichthoudende overheid informeert over feiten die het welzijn en de veiligheid van de kinderen kunnen reden wordt afgewezen. Het bedrijf bleek nare gevolgen van dien voor de werknemer. aantasten, begaat geen zware fout. Zij zocht te tolereren dat machines werden ontleend Dat is al meer dan dertig jaar het onwrikgeen ruime bekendmaking in de pers of bij en er is van de kant van de werknemer hele- bare standpunt van het Hof van Cassatie. de ouders en de klacht werd ingediend zon- maal geen bedrieglijk opzet in het spel. Ook De Welzijnswet werkte wel een procedure der de bedoeling om schade toe te brengen in dit geval oordeelden de rechters dat het uit voor de gevallen waarin de preventieadviseur een werknemer niet meer geschikt aan de werkgever. De beschuldigingen waren ontslag willekeurig werd gegeven. acht voor zijn werk. Maar die wet zegt ook niet leugenachtig. Het ontslag wegens niets over een mogelijke beëindiging van de dringende reden was daardoor niet alleen Premie voor arbeidsovereenkomst. Daarover is wel iets onterecht maar het was ook willekeurig. groepsverzekering moet in te vinden in de Arbeidsovereenkomstenwet: de koning kan een procedure uitwerken over opzegvergoeding Lenen van materieel: de vaststelling van de definitieve arbeidsonDe opzegvergoeding moet niet alleen wor- geschiktheid. Het is al ruim zes jaar wachten goede afspraken zijn den berekend op het lopend loon. Ook de op dat koninklijk besluit. Dat alles leidde wenselijk voordelen die de werknemer verwerft krach- het arbeidshof te Luik op 16 april 2013 tot Een werknemer krijgt te weinig loon en zijn tens zijn arbeidsovereenkomst moeten erin het besluit dat er nu helemaal geen specivakbond vraagt aan de werkgever om dat worden opgenomen. De premies voor het fieke regels bestaan over de beëindiging van recht te zetten. Het antwoord van de werk- aanvullend pensioen die de werkgever ten de arbeidsovereenkomst wegens medische gever blijft niet lang uit: vier dagen later gunste van de werknemer betaalt aan een overmacht. wordt de werknemer ontslagen wegens verzekeringsmaatschappij of een pensioen- Als de werkgever de arbeidsovereenkomst dringende reden. Het belangrijkste verwijt fonds, zijn een voordeel dat in de bereke- van een werknemer onmiddellijk stopzet dat hem naar het hoofd wordt geslingerd is ningsbasis van de opzegvergoeding moet wegens zogenaamde medische overmacht, diefstal. De werknemer heeft een cirkelzaag worden opgenomen. zal hij dat ook allemaal netjes moeten en nog een andere kleine machine meege- Op 11 maart 2013 bevestigde het Hof van bewijzen. Het evaluatieformulier van de nomen om thuis een paar klussen te doen. Cassatie dit nog eens in alle klaarheid. preventieadviseur met de beoordeling dat In het bedrijf bestaat de ongeschreven ‘de werkneemster niet meer kon werken in gewoonte dat de werknemers materieel de huidige onderneming’ is daarvan geen van het werk mogen lenen om even thuis Definitieve bewijs. Het toont wel aan dat de samenwerte gebruiken. De werknemer begrijpt dan arbeidsongeschiktheid king tussen de werkneemster en haar chef ook niet dat hij ontslagen wordt, te meer niet langer mogelijk was maar het bewijst omdat zijn directe chef ervan op de hoogte Door een definitieve overmacht komt er een niet dat die werkneemster definitief ongewas dat hij die machines even had geleend. einde aan de arbeidsovereenkomst zonder schikt was voor haar job als directiesecreHet arbeidshof van Bergen is in zijn arrest opzegtermijn of vergoeding. Wanneer een taresse. van 27 november 2012 niet echt mals voor werknemer definitief arbeidsongeschikt De werkgever werd veroordeeld om een de werkgever. De werkgever moet het ach- wordt voor zijn werk, is dat als een defini- opzegvergoeding te betalen. terstallige loon betalen en de dringende tieve overmacht te beschouwen, met alle 18 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Vijftig vrijkaarten voor sociaal feest Manifiësta Afspraak in Bredene op zaterdag 21 september In het Versluyscentrum in de kustgemeente Bredene vindt op zaterdag 21 september het evenement Manifiësta plaats. Vakbonden en ziekenfondsen zijn erg blij met dit sociaal feest waarop de belangen van werknemers prominent aan bod komen.

Graag stelt de LBC-NVK 50 vrijkaarten ter beschikking van de lezers van Ons Recht. Je kan een vrijkaart bestellen door te bellen (03/220.87.11) of e-mailen (bdebondt@ acv-csc.be). De eerste 50 mensen die reageren en ons hun adres bezorgen, krijgen een vrijkaart toegestuurd. Een leuk weetje is dat de LBC-NVK, CNE en ACV-Transcom er samen voor zorgden dat de jonge Britse publicist Owen Jones naar Manifiësta komt. Owen Jones zal in Bredene de vertaling van zijn boek ‘Chavs’ presenteren. Afspraak om 13.30 u. Het boek gaat over de gevolgen van de politiek van sociale afbraak in Groot-Brittannië. De situatie over het Kanaal doet op allerlei punten denken aan wat er bij ons gebeurt.

Chavs is de modeterm waarmee een ‘elite’, Nu worden gewone werkende mensen uitafgestudeerd in Oxford, ‘ugly proles’ of gespuwd. Hoe kon het zover komen? Owen lelijke proleten aanduidt. Elke Brit met een Jones schreef er een beklijvend boek over. beetje standing is allergisch voor zulke pro- Het programma van Manifiësta vind je op leten. Ooit waren mensen trots omdat ze www.manifiesta.be/nl. tot de Britse arbeidersklasse behoorden.

Meer samenhang krijg je door met elkaar te praten Vredesweek zet ‘ontmoetingen in diversiteit’ in de kijker K arin Seberechts & Olivier Forges

Onze maatschappij heeft in de voorbije 20 jaar op vele vlakken een meer verscheiden karakter gekregen. Een diversiteit die verrijkt maar ook wrijvingen kan veroorzaken. Zeker in de publieke ruimte. De samenhang in een samenleving kan je alleen maar vergroten door ontmoetingen en dialoog te stimuleren. Van 21 september tot 2 oktober zet de Vredesweek daarom volop in op ontmoeting in de publieke ruimte.

Anno 2013 stippelen mensen hun leven uit volgens hun eigen voorkeur. Gaan ze de relaties aan die zij zelf belangrijk vinden. In die diverse maar geïndividualiseerde samenleving kun je mensen nog moeilijk een simpele, eenduidige (groeps)identiteit opkleven. Afkomst, gender, politieke overtuiging, opleiding, religie, seksuele voorkeur, familierollen; elk facet weegt op diverse momenten door. Een indeling van mensen bij ‘herkenbare’ bevolkingsgroepen berust vaak meer op vooroordelen en foute beeldvorming dan op de realiteit. Publieke ruimte

De val van de Berlijnse Muur bracht een nieuwe migratiestroom op gang. Nieuwe Diversiteit is het migranten komen uit allerlei landen. Hun meest zichtbaar sociale en etnische afkomst, hun kijk op en hoorbaar in de het leven en hun motieven om te migreren ‘publieke ruimte’. zijn uiteenlopender dan vroeger. De globa- In winkels en lisering en de technologie namen een hoge openbare gebouvlucht. Via internet en sociale media kwam wen, op straat, op pleinen, in trein, de wereld binnen handbereik. Ondertussen ontzuilde de maatschappij tram of bus. Je en trad het individu meer op de voorgrond. ziet er mensen

met uiteenlopende identiteiten en meningen. Het is dan ook een uitgelezen plaats voor ontmoeting en dialoog. Tegelijk is de publieke ruimte een plaats waar wrijvingen kunnen ontstaan. Willen we de samenhang in deze bonte samenleving bevorderen, dan moeten we elkaar ontmoeten, met elkaar praten. Georganiseerde ontmoetingen, die bewust verbondenheid creëren, zijn belangrijk. Maar ook spontane, alledaagse ontmoetingen doen er toe. Zij creëren ‘publieke familiariteit’: een bescheiden vertrouwensband die een onbekende minder onbekend maakt. Een ander kunnen plaatsen neemt een stuk angst en onzekerheid weg en helpt om bij wrijvingen te kiezen voor dialoog. Tijdens de Vredesweek zijn er in heel Vlaanderen activiteiten die ‘ontmoetingen in diversiteit’ in de kijker zetten. Op www. vredesweek.be vind je al die evenementen – debatten, wandelingen, getuigenissen, filmvertoningen, acties – en alle informatie over de Vredesweek terug. Meer info krijg je bij de coördinator van de Vredesweek, Olivier Forges. Bel naar 03/225 10 00 of e-mail naar info@vredesweek.be. Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

volwassenenonderwijs

Opleiding van je dromen vind je bij één van de LBC-scholen Gevarieerd aanbod aan cursussen

Johan Nicasie

De opleiding waar je altijd van droomde volgen? Dat kan! Bij één van de zes centra voor volwassenenonderwijs van de LBC.

Sinds bijna 120 jaar organiseert de LBC onderwijs van hoge kwaliteit voor volwassenen. De zes scholen hebben hun hoofdafdelingen in Antwerpen, Mortsel, Borgerhout, Sint-Niklaas, Turnhout en Beringen. Maar daarnaast zijn er tal van lesplaatsen in andere gemeenten: Brasschaat, Wilrijk, Herk-de-Stad, Boom, Kalmthout, Wuustwezel, Lummen, Beveren, Dendermonde, Stekene, Waasmunster, Wetteren, Hoogstraten… Op die manier bestrijken we een groot deel van de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Limburg. De lessen vinden plaats tijdens de voormiddag, namiddag of avond, al naargelang het aanbod. In sommige gevallen kan je ook ‘s zaterdags les volgen. 20 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Aan interessante opleidingen is er slogan: wil je in onze steeds sneller draaigeen gebrek. Denk aan vreemde talen, ende maatschappij meekunnen met de jongNederlands als tweede taal, personenzorg, ste ontwikkelingen, dan kan je niet anders. computer- en programmeercursussen, toe- Zowel op het werk als thuis zal de kennis, risme, boekhouden, transport & logistiek opgedaan in één van de centra van LBCmedewerker, kapper, schoonheidsspecialist, Volwassenenonderwijs, van pas komen. Of masseur, pedicure, kleding, mode, koken, het nu gaat om computervaardigheid, een fietshersteller, CAD-PLC en nog veel meer. vreemde taal spreken, een bijzondere handvaardigheid of meer inzicht in de boekhouding, je collega’s en huisgenoten zullen verEducatief verlof steld staan van wat je hebt opgestoken. Voor heel wat cursussen kan je gebruik Eind augustus en begin september hielmaken van het stelsel van educatief verlof den de diverse centra voor volwassenenonen kan je betalen met opleidingscheques derwijs van de LBC al hun opendeurdagen. voor werknemers. In een aantal gevallen Neem zeker een kijkje op www.lbconderwijs. kan je zelfs worden vrijgesteld van de verbe en klik er maar eens goed op los. Je zult plichting om inschrijvingsgeld in te betalen. versteld staan van het omvangrijke aanbod. Maar zelfs zonder die vrijstelling blijft het Bovendien krijg je als LBC-lid nog een aarLBC-volwassenenonderwijs spotgoedkoop: dige korting op het inschrijvingsgeld als je voor 1,15 euro per lesuur – plus de kosten gebruik maakt van de bon op p. 21. van boeken en cursussen –krijg je les van De opleiding volgen waarvan je altijd al gediplomeerde leerkrachten en leveren de droomde? Wacht er niet langer mee, kom scholen een officieel certificaat af als je eens langs in een van de centra van LBCslaagt in de evaluatieproeven. Volwassenenonderwijs. Tot dan? l Levenslang leren is vandaag méér dan een

De LBC-NVK voert de vorming en (bij-) scholing van bedienden en kaderleden hoog in het vaandel. Meteen na de oprichting kwam er een aparte organisatie die in de loop der jaren uitgroeide tot de vzw Volwassenenonderwijs LBCNVK. Zes grote centra voor volwassenenonderwijs (het vroegere avondonderwijs of onderwijs voor sociale promotie) organiseren elk jaar honderden cursussen die duizenden gegadigden bedienen. De LBC-NVK besloot haar leden een fikse korting aan te bieden als ze zich inschrijven voor een cursus in één van de eigen scholen tijdens het schooljaar 2013-2014. Die korting geldt alleen voor de leden zelf, dus niet voor familieleden, vrienden of kennissen. Ze geldt alleen voor een inschrijving in een CVO LBC-NVK. De adressen en het aanbod vind je op www.lbconderwijs.be. Leden die van de korting willen genieten, vullen de (originele) bon hiernaast volledig in en bezorgen hem aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat of sturen hem op naar LBC-NVK Bon CVO, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. In december 2013 en juni 2014 worden alle ingezamelde bons verwerkt. De storting op de bankrekening zal dan gebeuren.

BON TER WAARDE VAN 10 EURO

✁

Dit nummer van Ons Recht kan voor jou geld waard zijn! Deze bon geeft leden van de LBC-NVK recht op een tegemoetkoming door LBCNVK ter waarde van 10 euro voor het door hen betaalde inschrijvingsgeld voor een cursus bij een CVO LBC-NVK in het schooljaar 2013-2014 voor de periode september 2013 – januari 2014. De bon geeft uitsluitend recht op terugbetaling als het gaat om een originele bon én om een volledig ingevulde bon. De bon geldt bovendien alleen voor leden, en elk lid kan maar één bon terugbetaald krijgen. De terugbetaling gebeurt via overschrijving op de bankrekening van het lid.

Naam:................................................................................................................................................... Adres:................................................................................................................................................... Lidnummer LBC-NVK:................................................................................................................... Rekeningnummer:........................................................................................................................... Ingeschreven in CVO (schrappen wat niet past): Antwerpen - Borgerhout – Mortsel – Beringen - Sint-Niklaas - Turnhout Inschrijvingsnummer in CVO:...................................................................................................... Knip deze bon uit. Alleen originele bonnen komen in aanmerking.

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

welzijn

Invloed commercie in ouderenzorg is zorgwekkend “We werken met mensen, niet met auto’s of conserven” Denis Bouwen

Ons Recht: Een groot populair dagblad publi-

ceerde in mei een reportagereeks over de wantoestanden in sommige rusthuizen. Hoe reageerden de werknemers uit de sector hierop? Olivier Remy: “Sommige van onze leden en militanten waren verontwaardigd over het feit dat bepaalde wantoestanden nog altijd voorkomen. Anderen onderstreepten dat het probleem niet algemeen is en dat er bij hen juist veel werd geïnvesteerd in kwaliteit en inzet van personeel. De oprukkende commercie in de ouderenzorg wordt ook meer en meer bekritiseerd. Kijk naar de recente overname van de Belgische rusthuisuitbater Senior Living Group door het beursgenoteerde Medica. Die deal deed 47 privérusthuizen in Franse handen belanden. Een illustratie van het toenemende belang van de privésector in de ouderenzorg.” “Enkele rusthuisdirecties reageerden kwaad op de berichten over wantoestanden. Maar ze erkenden ook dat werknemers een boekje open deden vanuit hun engagement en bezorgdheid.” Wat leerde je zelf uit de aangehaalde wanpraktijken? Olivier: “Als vakbond beseffen we maar al te goed dat er uitdagingen en problemen zijn. Om te beginnen vind ik dat de commerciële spelers in de sector meer tekst en uitleg moeten geven over hun manier van werken. Ze mogen zich niet achter de regels van de aandelenbeurs wegsteken om te weinig transparant te zijn. De werknemers moeten meer tijd krijgen om goede zorg te geven. Je mag het werk in een woonzorgcentrum niet reduceren tot ‘processen’ of ‘een aantal minuten’ om taken uit te voeren. Zeker de commerciële bedrijven – maar zij Ons Recht:

22 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Een belangrijke privé-uitbater van woonzorgcentra, de Senior Living Group, werd in de zomer overgenomen door de Franse groep Medica. Voor wie het nog niet wist: nogal wat privé-ondernemers hebben geld geroken. Ze zien de ouderenzorg als een aantrekkelijke melkkoe. Olivier Remy, vakbondssecretaris bij de LBC-NVK, wijst op de gevaren van deze commercialisering. Hij reageert ook op de signalen over wantoestanden waarvan bewoners van sommige rusthuizen het slachtoffer kunnen zijn. Een gesprek.

niet alleen – zijn sterk geneigd om te be- 2,5 miljard euro. Zal Vlaanderen willen sparen op personeel en zo de winst op te bezuinigen op personeel of juist niet? De drijven. Maar we werken niet met auto’s of toekomstige organisatie van de (ouderen) conserven, wel met mensen. Processen en zorg wordt dus een van dé uitdagingen van werkmethodes uit de industrie of de dien- de volgende Vlaamse regering. Vakbonden stensector kan je niet zomaar overplanten en middenveld moeten de partijen uitdagen naar de non-profit.” om hierrond het achterste van hun tong te laten zien.” Politiek Toegankelijk graag

Hoe kijkt de politiek tegen de uitdagingen in de ouderenzorg aan? Olivier: “Een opsteker is dat nogal wat partijen, van CD&V tot PvdA, niet echt voorstander lijken van een grotere rol voor de commercie in de ouderenzorg. Open VLD is wél vragende partij voor meer commercialisering. Niet zolang geleden pleitte Vlaams parlementslid Vera Van der Borght van die partij nog voor meer privé-initiatief in de sector. De houding van N-VA is minstens dubbelzinnig te noemen.” “Een doorgedreven liberale visie op de economie gaat ervan uit dat het privéondernemerschap de remedie zal blijken voor diverse noden, niet alleen in de ouderenzorg maar ook bijvoorbeeld in de gehandicaptenzorg. Maar als ACV geloven we daar om diverse redenen niet in. Politici aarzelen nog teveel om duidelijke grenzen te stellen aan de commercialisering. Misschien uit schrik om te worden teruggefloten door Europa?” “Na de verkiezingen van mei 2014 zullen we de zesde staatshervorming moeten uitvoeren. Een aantal sectoren van de nonprofit wordt geregionaliseerd. De volgende Vlaamse regering zal dus moeten beslissen hoe ze die zal aanpakken en beheren. We spreken over een budget van pakweg Ons Recht:

Wat moet er gebeuren om onze ouderenzorg nog beter te maken? Olivier: “Er moet een breed en toegankelijk en geïntegreerd aanbod aan woonzorgcentra, thuiszorg en assistentiewoningen (serviceflats) worden ontwikkeld dat betaalbaar blijft voor iedereen die deze zorg en ondersteuning nodig heeft. Eindeloos rusthuizen bijbouwen zal niet gaan, er moet ook worden ingezet op thuiszorg. Het gaat ook niet alleen over zorg in de klassieke zin van het woord maar ook over de organisatie van onze steden en over activiteiten die mensen weerbaarder maken.” “De personeelsnormen en de financiële middelen voor de sector moeten worden opgekrikt. We moeten de loon- en arbeidsvoorwaarden van de werknemers voort verbeteren, ook al konden we de voorbije jaren al veel afspraken maken met de regering en de werkgevers. Logistieke assistenten moeten meer mogelijkheden krijgen om via een opleiding zorgkundige te worden. Idem dito voor zorgkundigen die dromen van een job als verpleegkundige.” “We moeten ook mogelijkheden creëren om mensen uit andere sectoren te laten instromen. En er moet meer gebeuren om jongeren aan te trekken. In de ouderenzorg Ons Recht:

zullen binnen dit en pakweg tien jaar zeker 10.000 ‘koppen’ moeten worden vervangen. En dan zwijgen we nog over de nood aan extra personeel om de vergrijzing baas te kunnen en de werkdruk te verlichten.” “Ook de bezetting tijdens de nacht is een belangrijk aandachtspunt. Volgens de huidige normen moet er ’s nachts in een woonzorgcentrum één personeelslid zijn per ‘begonnen schijf’ van 60 bewoners. In een instelling met 110 bewoners heb je het dus over twee personeelsleden voor de nachtploeg. Dat is niet houdbaar, tenzij wanneer er ’s nachts niets speciaals gebeurt. Jo Vandeurzen, de Vlaamse minister van Welzijn, erkent dit probleem maar heeft er niet meteen een oplossing voor.” Als vakbond weten we goed welke verzuchtingen er zijn onder de werknemers in de ouderenzorg. Maar hebben we ook voeling met de noden van de bewoners van de woonzorgcentra? Olivier: “De Vlaamse overheid heeft plannen om de bewoners van woonzorgcentra en hun families te bevragen. Als vakbond kijken we zeker uit naar de resultaten die zo’n bevraging kan opleveren.” Ons Recht:

aandeelhouders, krijg je onvermijdelijk druk om te besparen op personeel en kwaliteit. Eigenlijk horen commerciële bedrijven niet thuis in de ouderenzorg. Als ze dan toch worden toegelaten, moeten ze klare wijn schenken, hoge personeels- en kwaliteitsnormen naleven en zo min mogelijk winst doorsluizen naar hun aandeelhouders. We pleiten daarom voor meer transparantie, hogere personeels- en kwaliteitsnormen en een verbod op het uitkeren van winst uit zorg.” “In Nederland kreeg ‘de markt’ veel kansen in de thuis- en ouderenzorg toen Jan-Peter Balkenende daar premier was. Dat had zeer kwalijke gevolgen. Neem nu de Nederlandse thuiszorg: het aanbod werd ingekrompen, de concurrentie werd heviger, 30.000 jobs gaan nu verloren. We zien ook dat er veel geld verdiend wordt in de Nederlandse ouderenzorg, door commerciële en andere spelers. Managers strijken er hoge lonen op. Allemaal ontwikkelingen die bij onze Nederlandse collega’s van AkvakaboFNV veel kwaad bloed zetten.” Ons Recht: Hoe moet het verder met onze

ouderenzorg als je weet wat de gevaren zijn? Olivier: “De markt zijn gang laten gaan is geen goede zaak in deze sector. We praten hier over zorg voor mensen en Kostprijs over het algemeen belang. Niet over Ons Recht: Het is een publiek geheim privébelangen. De zorgsector behoort, dat verblijven in een woonzorgcentrum net als de rest van de non-profit, tot handenvol geld kost. onze welvaartsstaat. Met onze zorg O livi e r : “De gemiddelde dagprijs scoren we al bij al hoog in vergelijking zal al snel 47 of 50 euro bedragen. met andere landen. Laten we dus niet Vermenigvuldig dat met 30 dagen en je omgooien wat goed werkt. We moeten komt aan een maandelijks bedrag van ons hoeden voor wilde avonturen die 1.400 of 1.500 euro. Een soort van max- verkeerd dreigen af te lopen.” l imumfactuur invoeren is essentieel om de toegankelijkheid van de voorzieningen te bewaken. Als we de dagprijzen niet voort willen zien stijgen, moet de overheid meer tussenbeide komen. Dat is mogelijk op voorwaarde dat we eindelijk werk maken van een rechtvaardige fiscaliteit, zoals de vakbonden en het middenveld al lang vragen. Als we ons belastingsysteem anders en eerlijker organiseren, vinden we geld dat we kunnen inzetten voor de ouderenzorg en andere belangrijke noden in onze samenleving.”

Drang naar efficiëntie eist zijn tol Sommige rusthuizen blijken amper 4 euro per dag te besteden aan het eten van een bewoner. Met zo weinig geld kan je moeilijk lekker eten garanderen natuurlijk. Er is ook kritiek op de manier waarop in sommige woonzorgcentra wordt omgesprongen met het gebruik van incontinentiemateriaal. “De kwaliteit van het eten is een heel gevoelig onderwerp bij onze achterban”, weet Olivier Remy van de LBC-NVK. “Sommige vakbondsmilitanten bevestigen dat de kwaliteit van de maaltijden te wensen overlaat. Heel wat anderen betwisten dan weer dat er een probleem is.” Wanneer een woonzorgcentrum almaar sneller en efficiënter wil werken, riskeer je natuurlijk ontsporingen. “In zulke omstandigheden hoeft het niet te verbazen dat bewoners een smaakloze maaltijd voorgeschoteld krijgen en dat je moeilijk van een gezellig eetmoment kan spreken. Het kan nochtans anders: wie werkt met kleinschalige wooneenheden, krijgt ruimte om beter te koken en om de maaltijden aangenamer te maken. Ook op dit punt kijk ik uit naar de meningen van bewoners en families.” Schrijnend zijn de getuigenissen van werknemers die vertellen hoe incontinentiemateriaal pas wordt vervangen wanneer het ‘te nat’ is. “Ook zulke verhalen raken de zorgverleners diep. Sommige fabrikanten van incontinentiepampers moedigen rusthuizen aan om de producten langer te gebruiken en zo te besparen. Wanneer ik hierover praat met onze militanten, zijn het slechts enkelingen die vertellen dat er bij hen gebruiken zijn waarbij je vragen kan stellen.”

In sommige commerciële woonzorgcentra zijn er zeker uitwassen die niet kunnen. Wil dat zeggen dat niet-commerciële spelers per definitie vrijuit gaan? Olivier: “Als vakbond willen we overal de problemen aanpakken, zowel in de commerciële rusthuizen als elders. Voor ons is de commercialisering wel een ernstige zaak. Als een rusthuis winst moet maken om die te kunnen uitkeren aan de Ons Recht:

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

RUBRIEKSNAAM

Werkdruk mag niet stijgen in toekomstige ‘maatwerkbedrijven’ Nieuwe naam voor beschutte en sociale werkplaatsen Denis Bouwen

Het Vlaamse ‘maatwerkdecreet’ zal in de komende jaren het uitzicht van de sociale economie grondig veranderen. De beschutte en sociale werkplaatsen worden ‘maatwerkbedrijven’. En bij invoegbedrijven zal sprake zijn van ‘maatwerkafdelingen’. “De vakbond steunt de grote principes achter de hervorming”, zegt LBC-NVKsecretaris Kris De Block. “Maar we willen niet dat er banen verdwijnen of dat de werkdruk nog meer stijgt.”

De hervorming houdt onder meer in dat bedrijven uit de sociale economie een deel van de subsidies niet langer zelf krijgen. Wel wordt er geld gestoken in het ‘rugzakje’ van elke werknemer uit de doelgroep. Geld dat hij kan meenemen wanneer hij van bedrijf verandert. De term sociale economie slaat hier op de beschutte en sociale werkplaatsen en de invoegbedrijven. Behalve de bekende beschutte werkplaatsen gaat het bijvoorbeeld ook over fietspunten, kringwinkels, strijkwinkels, sociale restaurants en sociale bio-boerderijen. Het maatwerkdecreet werd eerder dit jaar 24 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

goedgekeurd door de Vlaamse regering. Na de goedkeuring in het Vlaams parlement moeten in het najaar de uitvoeringsbesluiten worden geschreven. Dat wordt nog een hele klus. Op dat moment zal moeten blijken of het decreet ook toepasbaar is in de praktijk. “Vlaanderen geeft subsidies om mensen uit bepaalde doelgroepen te werk te stellen en te begeleiden”, legt De Block uit. “Op federaal niveau is er geld voor individuele inschakelingstrajecten. De inspanningen op beide niveaus moeten elkaar aanvullen.” De beschutte en sociale werkplaatsen zullen vanaf midden 2014 maatwerkbedrijven worden. In zo’n maatwerkbedrijf moeten minstens 20 mensen tewerkgesteld zijn. Wanneer een invoegbedrijf ergens minstens vijf personen samen tewerkstelt, zal worden gesproken van een maatwerkafdeling. In de alom bekende beschutte en sociale werkplaatsen werken mensen ‘met een grote afstand tot de arbeidsmarkt’. Bedoeling is om hen zoveel mogelijk werkvaardigheden aan te leren en de kans te vergroten dat ze doorstromen naar het gewone economische circuit. In beschutte werkplaatsen worden personen met een handicap begeleid. Bij de sociale werkplaatsen gaat het onder meer om langdurig werklozen, ex-gedetineerden en mensen met een drugs- of alcoholverslaving.

De beschutte werkplaatsen geven werk aan pakweg 18.000 mensen, begeleiders meegerekend. In de sociale werkplaatsen zijn rond de 6.000 mensen aan het werk, inclusief begeleiders. Iedereen aan boord

Wat zijn de grootste knelpunten of problemen in de sociale economie, in het licht van de veranderingen die nu op til zijn? Kris De Block: “Voor de vakbond was het belangrijk om iedereen aan boord te houden in de sector. Als gevolg van een Europese verordening dreigde een deel van de doelgroepwerknemers uit de sociale werkplaatsen buiten het nieuwe maatwerkdecreet te vallen. Europa drong er ook op aan om de subsidies te herbekijken en de concurrentiepositie tegenover het normale economisch circuit te behouden. Maar het kabinet van Vlaams minister Freya Van den Bossche (sp.a) en de sector lobbyden zwaar zodat iedereen onder het nieuwe decreet kon blijven vallen.” “Een ander punt is dat er met name in de beschutte werkplaatsen heel zwakke werknemers werken die eenvoudige routinetaken uitvoeren. Het wordt steeds moeilijker om mensen, die door hun beperkingen een zwakkere arbeidsattitude hebben, een aangepaste job te geven.” Ons Recht:

non-profit er inderdaad ook geld moeten zijn om een directie en ondersteunende diensten te nieuwe maatwerksector. Een stevige uitdaging. kunnen bekostigen. Een organisatiesubsidie die gebaseerd moet zijn op de omvang van het bedrijf. Je hebt hele grote bedrijven niet zo. De grens tussen beschutte en soci- met diverse vestigingen maar net zo goed bio-boerderijen met 40 werknemers waar ale werkplaatsen zal vervagen.” “Hoe het allemaal in de praktijk zal uit- de directeur iedereen bij naam kent. Als draaien, moeten we afwachten. Is het bij- er genoeg subsidies zijn voor de staf, zal er voorbeeld mogelijk om iemand in een minder druk zijn om héél hard te draaien en rolstoel permanent werk te geven in een genoeg geld te verdienen, denken we.” bio-boerderij? En hoe zullen werknemers met een handicap reageren wanneer ze Winst maken plotseling ex-gedetineerden als werkmakOns Recht: Dreigen de zwakste werknemers kers krijgen?” niet meer en meer uit de boot te vallen? Kris: “Wij vrezen daar alleszins voor. Begeleiding Uiteraard is het logisch dat de bedrijven Ons Recht: Vertel nog ’s wat meer over de ver- uit de sociale economie professioneler woranderingen die eraan komen? den en moderne managementtechnieken Kris: “De samenstelling van het personeel in toepassen. Maar de klemtoon mag niet te de vroegere werkplaatsen zal evolueren, dus veel verschuiven naar zoveel mogelijk winst zal er ook voor de begeleiders heel wat ver- maken. Essentieel is en blijft dat we zoveel anderen. Er zal zeker bijscholing nodig zijn mogelijk mensen aan aangepast werk helvoor de begeleiders. In het verleden werd pen. Als we de zwaksten nu aan de kant de begeleiding in de beschutte werkplaat- schuiven, moeten we over een jaar of tien sen veel te weinig gesubsidieerd. Gevolg: de misschien weer een nieuw circuit uitvinden.” doelgroepwerknemers werden veel te veel “Vergeet ook niet dat de werknemers in de afgejakkerd. In de toekomst zullen er meer sociale economie hun job niet alleen als subsidies zijn voor de begeleiding. Maar de werk bezien. Hun werk is ook hun sociale omvang daarvan zal wel gekoppeld zijn aan omgeving, waar ze veel mensen kennen en de intensiteit van de begeleiding.” vrienden maken. Als de zwaksten worden “Verder zal elke werknemer uit de doelgroep verdrongen, verliezen ze hun leefomgeving een ‘rugzakje’ met subsidiegeld krijgen. Of en dreigen ze te vereenzamen. Zoiets kan het geld in de rugzakjes altijd zal volstaan niet de bedoeling zijn.” om de begeleiding te financieren, is niet dui- “Uit ervaring weet ik ook dat heel wat vroedelijk.” gere gedetineerden of mensen met een “Een andere kwestie die ons bezig houdt, is alcohol- of drugsprobleem in de sector een het feit dat er nogal wat oudere mensen aan nieuw elan vinden. Ze vinden er opnieuw de slag zijn in de werkplaatsen. Die hebben houvast en vergroten hun zelfvertrouwen meer anciënniteit en zijn dus ook duurder door daar te kunnen werken.” voor de werkgever. Wat het moeilijker kan maken om het bedrijf rendabel te exploi- Ons Recht: De werkgevers zien het enigszins anders, neem ik aan? teren.” Kris: “We merken dat winst maken almaar belangrijker wordt in de sociale econoLoon- en arbeidsvoorwaarden mie. De werknemers worden ook meer en Ons Recht: De LBC-NVK wil ook werk maken meer gecontroleerd. En de werkdruk en de van geharmoniseerde loon- en arbeidsvoor- stress zitten in de lift. Voor de vakbond waarden in de nieuwe maatwerksector. Een een verkeerde evolutie. Opvallend genoeg flinke uitdaging. maken heel wat werkplaatsen nog altijd zeer Kris: “Eerst moet de Vlaamse overheid dui- behoorlijke winsten ondanks de economidelijk zeggen of ze bereid is een harmoni- sche crisis. Het gaat niet op tegelijkertijd sering van de loon- en arbeidsvoorwaarden veel winst te boeken en de druk op het perte subsidiëren. Als vakbond willen we graag soneel op te voeren.” de beste kanten van de regelingen in de beschutte en sociale werkplaatsen samen- Ons Recht: Soms sturen maatwerkbedrijven brengen. Maar de Vlaamse regering wil wel ook mensen naar ‘gewone’ ondernemingen? ‘binnen het budget blijven’. De werkgevers Kris: “Wij noemen dat enclaves. Die prakstaan niet te trappelen om afspraken te tijk blijkt uit te deinen. Zo zou het in theorie maken die op alle punten een vooruitgang kunnen dat rusthuizen hun catering vollebetekenen. Hoe dan ook hopen we dit dos- dig uitbesteden aan een sociale werkplaats. We kunnen aanvaarden dat maatwerkbesier tussen 2014 en 2019 op te lossen.” drijven sommige klussen doen in gewone Ons Recht: Volgens de vakbond is er ook nood bedrijven. Maar het loopt fout wanneer aan ‘organisatiesubsidies’? de praktijk zulke vormen aanneemt dat er Kris: “In de nieuwe maatwerkbedrijven zal gewone jobs worden vernietigd.” l De LBC-NVK wil graag werk maken van gehar-

moniseerde loon- en arbeidsvoorwaarden in de

“De LBC-NVK vindt het verder uitermate belangrijk dat er genoeg begeleiding op de werkvloer is. Maar die begeleiding laat nu vaak te wensen over. Voor de begeleiding gelden bepaalde personeelsnormen. In de sociale werkplaatsen worden die normen redelijk strikt nageleefd. Maar bij de beschutte werkplaatsen worden de normen vaak niet gehaald. De vakbond wil dat de kwaliteitsregels van de sociale werkplaatsen ook worden toegepast in de beschutte werkplaatsen. Alleen lopen de werkgevers daar niet warm voor.” VDAB evalueert

Zal de geplande hervorming de situatie in de sector verbeteren? En hoe zit het met de rol van de VDAB in het hele verhaal? Kris: “Vroeger bepaalden provinciale commissies welke mensen een plaats konden krijgen in een beschutte of sociale werkplaats. Dat systeem wordt opgedoekt. In de plaats zal de VDAB met multidisciplinaire teams moeten evalueren welke mensen aan de voorwaarden voldoen om in een maatwerkbedrijf terecht te komen. De toekomst zal moeten uitwijzen of de VDAB die taak aan kan.” “Positief is dat de doelgroepwerknemers voortaan zelf zullen kunnen bepalen waar ze terecht kunnen. In het verleden was dat Ons Recht:

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

film k arin seberechts

The look of love

La douce France door, aan de arm van een ontwapenende Deneuve.

Elle s’en va Voor wie het even heeft gehad met het belabberde entertainment dat Hollywood ons ’s zomers in de maag splitst: er zijn gelukkig evenveel troostende kleinoden. Niet dat het optimisme nu meteen van Emmanuelle Bercots ‘Elle s’en va’ afspat.

regisseert morsig en vertelt hobbelig. Maar dat deert allemaal weinig. Zij levert haar film met een ontwapenende generositeit over aan haar hoofdrolspeelster, Catherine Deneuve. En dat is geen vergissing. Deneuve neemt ons én haar grotendeels onprofessionele medespelers van minuut één op sleeptouw en trekt ongedwongen heel haar register open. Zestigplusser Bettie baat met Ze is verteder(en)d in haar bloehaar moeder een restaurant menblouse bij een Bretoens uit in een ingedommeld dorp. boertje dat in stilte een sigaretje Wanneer ze verneemt dat haar voor haar rolt. Zij is behoorlijk amant van jaren het heeft aan- teut en – later – gegeneerd aan gelegd met een wicht van 25, is de zijde van de Don Juan van ze dringend aan afleiding én aan een baancafé. En zij is geestig een sigaret toe. Geen van beiden gepikeerd wanneer zij samen blijkt voorhanden in zondags met Miss 1969-collega’s het etiBretagne en de weduwe gaat de ket ‘troisième âge’ krijgt opgehort op. Veel vrolijkheid valt plakt. Zeventig wordt Deneuve er onderweg overigens niet te binnenkort, en de tijd heeft rapen. ondertussen ook haar bijgeHalverwege haar zwerftocht beend. Maar zelfs dat gegeven krijgt Bettie ook nog eens de neemt de vrouw met de beste 11-jarige nakomeling van haar coiffeuse van het Europese filmniet al te liefhebbende dochter wezen met een treffend naturel op haar dak. Zonder dat ze er ter harte. Vraiment touchant. erg in heeft, gaat Miss Bretagne Hoort u het Jan de Nul en Karel 1969 er echter stilaan een beetje Van Eetvelt ook al hardop denschik in krijgen… ken: “Laat al die nepinvaliden De zomer duurt zowaar nog en andere steuntrekkers dààr even voort met deze preten- maar eens een voorbeeld aan tieloze road movie. ‘Elle s’en va’ nemen”?… is goed met en voor mensen, zonder meer. Actrice van huize ‘Elle s’en va’ komt op 18 sepuit Bercot omzeilt geen enkel tember in de Belgische cinecliché en pittoresk plaatje, ze ma’s.

26 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Misschien wist u dit wel, maar ik alvast niet: Paul Raymond (1925-2008), ‘The King of Soho’, was een Britse seks- en vastgoedtycoon. Geboren in Liverpool en multimiljonair geworden in Londen. In een na de komst van de tv tanend theaterlandschap deed Raymond de kassa’s rinkelen met entertainment dat tegen de censuur aanschuurde. En dat appelleerde aan de guilty pleasures van een steeds happiger publiek.

Maar precies daarin schuilt de tragiek van deze tussen drama en entertainment schipperende inkijk in het leven van een ‘jongen uit Liverpool die in Londen arriveerde met vijf piek op zak’ en nu een stulp heeft ‘helemaal ontworpen door Ringo Starr!’. Een rijke man die zijn liefde voor zijn dochter bewijst door een lijntje coke voor haar te leggen tijdens haar bevalling. Een lege man die weinig om het lijf en nog minder te vertellen heeft. Winterbottom blikt gereserveerd maar niet zonder minzaamheid aan tegen Raymonds wereld vol glamour, seks, drugs en succes. Maar het zijn de schijnbaar plompverloren dialogen en stekelige interacties die het zenuwstelsel van deze film vormen. Die blootleggen hoe disfunctioneel Raymonds gezin is en waar de haarscheurtjes in zijn relatie met glamouractrice Fiona ontstaan. Acteur en komiek Steve Coogan smokkelt een drietal impressies de film binnen maar zet voor de rest een opmerkelijk zuinige en innemende vertolking neer. Deze vierde samenwerking tussen Winterbottom en Coogan is een curieus brouwsel: een nuchter en redelijk smaakvol portret van een nuchter en redelijk smaakloos man.

In de openingsbeelden van Michael Winterbottoms ‘The Look of Love’ zien we een gebroken Raymond, die net de dood van zijn dochter Debbie heeft vernomen. Raymond kan het niet vatten: “Ze kon alles krijgen wat ze maar wou”. Winterbottom gaat vervolgens op een draf door 40 jaar smeuïge levenswandel en dito ondernemerschap. Van leeuwentemmeracts met roterende naakte juffrouwen, over striptease-en topless glamourshows en aangebrand variététheater met ‘uitsluitend niet-functioneel bloot’ tot vunzige mannenbladen. En niet te vergeten het vergaren van panden in Soho (“Alleen de ‘The Look of Love’ is sinds stoep is van de koningin!”). Veel dimensie krijgt de figuur 28 augustus te zien in de van Raymond onderweg niet. Belgische bioscopen.

Glamour, seks, drugs, succes en leegheid (Chris Addison, Imogen Poots en Steve Coogan).

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Gerard Walschap, een biografie Jos Borré Nu Vlaanderen stilaan de rest van de wereld begint in te halen op het gebied van de literaire biografie, kan een schrijver maar beter geluk hebben met zijn biograaf. Elsschot had misschien meer verdiend dan Vic Van de Reijdt, wat Piet Piryns zal doen met Hugo Claus valt nog te bezien, maar grand old man Gerard Walschap kon het onmogelijk beter hebben getroffen dan met Jos Borré.

Voorbestemd

Borré kende Walschap uit interviews en eerdere publicaties, maar het moet heldenmoed van hem hebben gevergd om het lange, tumultueuze leven van de schrijver zo gedetailleerd in kaart te brengen. Tegelijk was ‘de eeuw van Gerard Walschap’ natuurlijk een interessante en spannende periode om te beschrijven. Walschaps leven (18981989) viel samen met dat van een ontluikend Vlaanderen en een emanciperende wereld. Hij maakte twee wereldoorlogen mee en ging er prat op dat hij in zijn eigen land in zijn eentje de macht van de katholieke kerk had verslagen. In zijn oude dag beleefde hij nog mei ‘68, de seksuele vrijheid, de emancipatie van de vrouw en de triomfantelijke vooruitgang van de wetenschap. Op persoonlijk vlak evolueerde Walschap van een Vlaamsgezinde, idealistische seminarist tot een rabiate godsdiensthater die de mens als maat van alle dingen zag. Hij deed zowel ‘J. Van Nazareth’ als Marx af als ‘wereldbeschouwelijke tafelspringers’ en had het volste vertrouwen in het materialisme, dat zou ‘zorgen voor aards geluk voor iedereen’.

Maar natuurlijk was zinnelijkheid niet de enige drijfveer in Walschaps bestaan. Al op school was hij er zich van bewust dat hij bijzonder was, voorbestemd tot belangrijke daden. In zijn eerste roman, ‘Waldo’, uit 1928, laat hij zijn hoofdpersoon zuchten: “Ik alleen, alleen tegen dat grote, lege, raadselachtige, verdoemelijke leven.” Het is een eerste poging om zijn complexe verhouding tot God en de wereld uiteen te zetten. Meteen ook formuleert hij zijn opvatting over wat romankunst moet zijn: “Een groot schrijver is iemand die iets groots te zeggen heeft. Schone stijl is bijkomstig. (...) Wij zullen die mannen van niks op ons duizend gemakken overhoop lopen met boek na boek en daarin de grootse adem van het leven, grootse algemeen-menselijke visie en hartstocht.” ‘Waldo’ is het begin van een vruchtbare carrière die Walschap roem en fortuin zal brengen en alle literaire prijzen behalve de Nobelprijs. Maar ook een carrière die veel weerstand zal opwekken, eerst van rechts en daarna - als ‘de oude vechter en revolutionair een echte bourgeois geworden is’ ook van links.

Missionaris

Eredoctoraat

als voedsel en lucht.” Heel zijn lange leven is Walschap een hartstochtelijk, zinnelijk man gebleven. Hij was trouw aan zijn jeugdliefde en had vijf kinderen bij Ninette en hoewel hij met zijn koppige, vrijgevochten principes voortdurend met haar in de clinch ging, was het motto van Jan Houtekiet, zijn beroemdste held, ook het zijne: “Niemand kon hem nog afdoen dat als ge ze (de vrouw, red.) in uw armen hebt, ge alles hebt en dat er niets anders is.”

Vlaamse letterkundigen en hoe Walschap komaf maakt met Teilhard de Chardin, belagers en critici, gelovigen en agnosten (“Schaamt gij u niet? Uw agnosticisme is broekschijterij”). Hij gaat in detail in op al zijn werken, zowel zijn polemische essays als zijn romans, zoals de cyclus rond de familie Roothooft, ‘Houtekiet’ en ‘Nieuw Deps’ en ‘Zuster Virgilia’, dat hij in 1951 schreef voor zuster Oswalde, een vriendin van zijn vrouw, “opdat u zonder moreel voorbehoud zoudt kunnen genieten.” Eén na één sterven zijn vrouw en al zijn vrienden, tot Walschap zelf, op 24 oktober 1989, tevreden en bijgestaan door zijn zoon dokter, in zijn eigen bed overlijdt. Op zijn graf op het Antwerpse Schoonselhof staat een variant op het zinnetje waarmee zijn strenge vader altijd afscheid van hem nam, wanneer Gerard als een kleine jongen naar de kostschool vertrok: “Dag, mensen, dat ‘t wel ga.” In de biografie van Jos Borré staat veel meer dan de gemiddelde Walschapfan zal willen weten, maar niemand zal kunnen ontkennen dat het boek een erudiet en verhelderend liefdewerk is, een groot man en een grote schrijver waardig. l

Jos Borré begint zijn monumentale levens- Jos Borré volgt Walschaps leven op de voet, beschrijving met een incident dat tot nu via zijn strijd om literaire erkenning en een toe haast onopgemerkt was gebleven: vaste baan (inspecteur van de bibliotheken), Walschap had zijn opleiding als missiona- zijn reizen, zijn polemieken, zijn vriendris niet afgemaakt, omdat er zich ‘treurige’, schappen, onder andere in de legendarische ‘ernstige’ feiten hadden voorgedaan tussen Mijol-club, het lot van zijn kinderen, zijn hem en een Spaanse seminarist. Later zal gedrag tijdens de oorlog, zijn eenzaamheid, GERARD WALSCHAP hij schrijven: “In een klooster moet men zijn wanhoop en zijn triomfen, onder meer door Jos Borré verzaken aan vriendschap én liefde. (...) wanneer hij een eredoctoraat krijgt van de Uitgeverij De Bezige Bij Antwerpen Toen ik getrouwd was ondervond ik dat ik VUB en geadeld wordt. Hij beschrijft de 751 blz. vriendschap en liefde evenmin kon missen aanhoudende kinnesinne tussen jaloerse

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

non-profit

Hervorming gehandicaptenzorg lokt flink wat protest uit Geld anders gebruiken volstaat niet om wachtlijsten weg te werken wees begin augustus in een rapport op het gebrek aan gelijke en effectieve toegang tot De Vlaamse minister van Welzijn, sociale diensten. In Brussel is er te weinig advies en persoonlijke hulp voor personen Jo Vandeurzen, wil de sector van met een handicap. Op nationaal niveau is de gehandicaptenzorg grondig er een groot tekort aan dagen nachtverhervormen. Ons Recht berichtte zorgingsvoorzieningen waardoor veel perhierover al eerder dit jaar. Nu de sonen met een handicap het moeten stelplannen concreter worden, komt er len zonder sociale dienstverlening op maat heel wat protest vanuit de sector. van hun specifieke behoefte. Zo wordt hun recht op bescherming tegen sociale uitsluiEind juni stapten alle leden van de zorgregie ting geschonden. in Oost-Vlaanderen op. Die zorgregie is er De gebruikers hebben weinig vertrouwen om aanvragen voor dringende opvang van in de plannen van minister Vandeurzen. personen met een handicap te behandelen. Zullen de wachtlijsten door die plannen verGevolg: er konden geen aanvragen meer dwijnen? Neen. Vandaag niet, morgen niet worden ingediend. Nu geven ook de verwij- en ook niet tegen 2020. “Er zijn te weinig zers en de voorzieningen er de brui aan. De centen, we investeren al veel in de sector en reden? Te weinig armslag om alle dringende we zullen meer moeten doen met dezelfde hulpvragen te behandelen. middelen”, klinkt meestal het antwoord van Het Europese Comité voor Sociale Rechten de overheid.

Persoonlijk budget

De Vlaamse overheid wil de gehandicaptenzorg anders financieren. Momenteel worden de voorzieningen gesubsidieerd op basis van het aanbod dat ze geven. Op termijn zal het nieuwe systeem daarmee komaf maken. De overheid wil niet langer de voorzieningen subsidiëren. Wel aan personen met een handicap een budget toekennen waarmee ze zorg kunnen kopen. Minister Vandeurzen wil de hervorming in fases aanpakken. In fase 1 krijgen alle personen met een handicap een basisondersteuningsbudget. Precieze cijfers zijn er nog niet maar er is sprake van 300 tot 400 euro per persoon. Fase 2 komt erop neer dat het budget uit fase 1 wegvalt wanneer mensen met een handicap nood hebben aan meer gespecialiseerde ondersteuning. Het Vlaams Agentschap

Fatiha Dahmani

28 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

RUBRIEKSNAAM inbox jan deceunynck

voor Personen met een Handicap (VAPH) Logica zoek moet voor de meer gespecialiseerde onderDe LBC-NVK begrijpt niet waarom bij het steuning zorgen. geven van zorg en ondersteuning door de omgeving van de persoon met een handicap Niet genoeg geen rekening wordt gehouden met de sociDe minister gaat ervan uit dat de wachtlijs- ale context. Niet elk gezin is hetzelfde. Toch ten zullen ophouden te bestaan wanneer de wil de minister aan elke persoon met een beschikbare centen anders worden gebruikt. handicap eenzelfde basisondersteuningsMaar de LBC-NVK denkt dat het niet zal vol- budget toekennen, los van de sociale constaan om de financiering om te gooien. text. Als vakbond vinden we dat de finanOm de wachtlijsten te doen sneuvelen moet ciering als resultaat moet hebben dat elke het aanbod worden uitgebreid en versterkt. persoon met een handicap genoeg zorg op Niet alleen in de sector van de personen met niveau kan krijgen. een handicap maar ook in de andere secto- Erg vreemd is dat in de ‘conceptnota’ over ren. Want de minister wil niet alleen de de nieuwe financiering nergens wordt gerept omgeving – gezin, andere familie, vrienden – over de duizenden werknemers die dag in betrekken bij de zorg voor en ondersteuning dag uit zorg en ondersteuning geven aan van personen met een handicap. Hij denkt personen met een handicap. Degelijke zorg ook aan andere sectoren zoals kinderopvang, organiseren kan alleen met werknemers die gezinszorg en algemeen welzijnswerk. genoeg geschoold zijn en goede loon- en Het plan om een basisondersteuningsbud- arbeidsomstandigheden hebben. Als je de get in te voeren roept heel wat vragen op financiering omgooit, bestaat het risico dat bij de LBC-NVK. Maar een beperkt deel van een persoon met een handicap op zoek gaat de personen met een handicap is zelfstandig naar de goedkoopste vorm van ondersteugenoeg om zo’n budget goed en correct te ning. Zo zet je de deur minstens op een kier gebruiken. Niet al te veel mensen zijn daad- om de commercie binnen te brengen in de werkelijk in staat om hun zorg in eigen han- sector. Verontrustend. Eerder dit jaar publiden te nemen. ceerde een grote krant een reeks artikelen over huiveringwekkende toestanden in sommige commerciële rusthuizen. De berichdaarover zouden moeten volstaan om Het plan om een basis- ten ervoor te zorgen dat de commercie wordt ondersteuningsbudget buitengehouden in de gehandicaptenzorg.

Sectoronderhandelingen De onderhandelingen in de sectoren komen stilaan op gang. Inmiddels zijn de eerste sectoren klaar met hun eisenbundels voor de onderhandelingstafel en starten binnenkort de gesprekken met de werkgevers. Op www.lbc-nvk.be kan je het verloop van de onderhandelingen uiteraard op de voet volgen. Op de homepage vind je een handig overzicht van de stand van zaken in de diverse sectoren. Op het moment dat we dit schrijven valt er al nieuws te rapen in de sector van de Verzekeringen (PC 306); Banken (PC 310); Apothekers en Tarificatie (PC 313); Scheikunde (PC 207); Petroleum (PC 211); Textiel en Breiwerk (PC 214); Voedingsnijverheid (PC 220); Papiernijverheid (PC 221); Papier- en Kartonbewerking (PC 222), Non-ferro (PC 224), Logistiek (PC 226), Kleinhandel in voedingswaren (PC 202, Grote Kleinhandelszaken (PC 311); Warenhuizen (PC 312)en Farmaceutische groothandel (PC 321). Maar volg het vooral zelf op www.lbc-nvk.be.

Startende werknemers

Na de zomermaanden begint elk jaar een hele nieuwe lading pas afgestudeerden aan hun loopbaan. Speciaal voor hen heeft het NVK, de kaderorganisatie van de LBC-NVK, een hele reeks weetjes gebundeld. Handige in te voeren roept heel tips voor wie voor het eerst om de hoek Personeelsnorm komt piepen op de arbeidsmarkt. wat vragen op bij de Met de huidige financiering wordt rekening Je kan er meteen ook advies krijgen over LBC-NVK. gehouden met heel wat kosten die de voor- wat je als starter waard bent op de arbeidszieningen maken. De personeelskosten, die markt. De service ‘startersloon’ geeft je een gepaard gaan met de personeelsnormering, realistische kijk op wat je als aanvangsloon De situatie van die beperkte groep projec- worden in detail geregeld. Wanneer de finan- mag verwachten. Neem eens een kijkje in teren op àlle personen met een handicap ciering verandert, moet een nieuwe perso- de rubriek ‘jongeren’ op www.nvk.be. is verkeerd. Wie zijn oor goed te luisteren neelsnormering worden uitgewerkt. Voor de legt bij de werknemers uit de sector, krijgt vakbond is het onaanvaardbaar dat de per- Lid worden? Afgestudeerd en nieuw op de arbeidsmarkt? te horen dat de meeste personen met een soneelsnorm wordt opgegeven. handicap gewoon willen worden geholpen De sector van de gehandicaptenzorg is niet Alvast van harte welkom! Misschien wil je en vragen naar een plaats in een voorzie- de enige sector binnen de opvoedingsinstel- je dan ook wel aansluiten bij de vakbond? ning waar alle professionele ondersteuning lingen die in hervormingsmodus verkeert. Neem eens een kijkje op www.lbc-nvk.be Zo werd in de sector van het jongerenwelzijn en ontdek welke dienstverlening we voor voorhanden is. Hetzelfde geldt trouwens voor heel wat begin dit jaar gestart met het ‘Experiment jou in petto hebben. En je kan er uiteraard ouders en familieleden van personen met Modulair Kader’ (EMK). De voorzieningen ook meteen online lid worden. Doen! een handicap. In het nieuwe systeem zal op zullen ‘modules’ aanbieden die meer aansluiLBC-NVK hen flink een beroep worden gedaan om de ten bij de vraag van jongeren. zorg en ondersteuning te verzekeren. Maar Maatwerk leveren voor jongeren is prima en sociale media ouders of familieleden voelen zich dikwijls voor de LBC-NVK. Veel problematischer zijn niet geroepen of zijn niet meer in staat om ook hier de plannen op het vlak van finan- Naast onze website laten we via de sociale nog meer zorg en ondersteuning te geven. ciering en de verandering van het bestaande media onze stem horen. Via twitter, faceZij zoeken dan ook vooral een plaats voor personeelskader. De LBC-NVK zit mee in de book en youtube klinkt onze boodschap hun zoon of dochter, voor hun broer of zus. diverse commissies die het experiment moe- door. Volg ons via deze media: Uitpakken met een basisondersteunings- ten evalueren. Het spreekt vanzelf dat onze ‘Like’ ons op facebook: budget is geen oplossing voor hun probleem. vakbondsafgevaardigden dit experiment bij- www.facebook.com/vakbondlbcnvk zonder kritisch zullen bekijken en becom- Twitter: www.twitter.com/lbcnvk mentariëren. l De overheid wil niet langer de voorzieningen Youtube: subsidiëren. Wel aan personen met een handicap een budget toekennen waarmee ze zorg kunnen kopen.

Volg ons op www.wittewoede.be.

www.youtube.com/vakbondlbcnvk

Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 |

indexaanpassingen

uitbetaling vakbondspremie

juni 2013

202.00 kleinhandel in voedingswaren 313.00 apotheken en tarificatiediensten

vorige lonen x 1,01 vorige lonen x 1,02

209.00 221.00 222.00 308.00 309.00 310.00

vorige lonen x 1,0139 vorige lonen x 1,0071 vorige lonen x 1,0071

JULI 2013

metaalfabrikatennijverheid papiernijverheid papier- en kartonbewerking maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie beursvennootschappen banken

vorige lonen x 1,0032 vorige lonen x 1,003158 vorige lonen x 1,0032

AUGUSTUS 2013

312.00 warenhuizen

vorige lonen x 1,02

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

BEGELEIDING VIJFTIGPLUSSERS A.K. - PER E-MAIL

In het meinummer van Ons Recht verscheen een artikel over de inspanningen van de VDAB om vijftigplussers weerbaarder te maken op de arbeidsmarkt. Graag wil ik alsnog mijn eigen ervaringen uit de doeken doen. Zelf val ik sinds 2012 onder het ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’ (SWT). Ik merkte dat de VDAB me per se naar nieuw werk wilde ‘begeleiden’. Dat vond ik geen probleem, tot ik ondervond wat de VDAB precies voor ogen had. Zo wilden ze me sturen naar een jobbeurs van de non-profit op de Heizel vanuit de gedachte dat ik in die sector een administratieve job zou kunnen vinden. In mijn dossier bij de VDAB staat nochtans duidelijk dat ik moeilijkheden heb met typen wanneer ik vermoeid ben of onder stress sta. Een medisch onderzoek om dit na te gaan heb ik nooit gekregen. Wel zei de VDAB dat ik een premie en een lastenvermindering kon uitspelen om mezelf te verkopen bij werkgevers. De RVA en het ACV bevestigden overigens duidelijk dat ik een voldoende lange loopbaan had om vrijgesteld te zijn van de verplichting om te werken.

Verzekeraars en verzekeringen

Banken en spaarbanken

In de sector van de verzekeringsmaatschappijen (paritair comité 306) wordt de vakbondspremie uitgekeerd tussen 15 september en 15 november 2013. Wie werkt bij een verzekeringsmakelaar (paritair comité 307) krijgt dit jaar voor het eerst een vakbondspremie. Om de vakbondspremie te krijgen moet je minstens zes maanden aangesloten zijn bij de LBC-NVK op het ogenblik waarop de vakbondspremie wordt uitbetaald en in orde zijn met de betaling van het lidgeld. Verder moet je minstens zes maanden in de sector hebben gewerkt in de periode van 1 januari tot 31 december 2012. Vertrek je met brugpensioen of heb je een andere uitstapregeling? Dan blijf je recht hebben op de premie als je in 2012 nog minstens één maand werkte en als je nog altijd lid bent van de LBC-NVK op het ogenblik van de betaling. Wie met tijdkrediet is of arbeidsongeschikt is, blijft recht hebben op de vakbondspremie. De vakbondspremie wordt gestort op je bankrekening. Het enige wat je moet doen is controleren of de gegevens op het premieattest kloppen. Bezorg het ondertekende en eventueel gecorrigeerde attest bij voorkeur aan je LBCNVK-afgevaardigde.

Bij de banken en spaarbanken (paritair comité 310) wordt de vakbondspremie van 35 euro uitbetaald. Om de vakbondspremie te krijgen moet je aan diverse voorwaarden voldoen. Zo moet je minstens zes maanden aangesloten zijn bij de LBC-NVK op het ogenblik waarop de vakbondspremie wordt uitbetaald. Je moet ook minstens zes maanden in de sector hebben gewerkt in de periode van 1 januari tot 31 december 2012. Vertrek je met brugpensioen of heb je een andere uitstapregeling? Dan blijf je recht hebben op de premie als je in 2012 nog minstens één maand werkte en als je nog in orde bent met de bijdrage op het ogenblik van de betaling. Wie met tijdkrediet is of arbeidsongeschikt is, blijft recht hebben op de vakbondspremie. De vakbondspremie wordt uitgekeerd tussen 15 september en 15 november 2013. Het bedrag wordt gestort op je bankrekening. Het enige wat je moet doen is controleren of de gegevens op het premieattest kloppen. Bezorg het ondertekende en eventueel gecorrigeerde attest bij voorkeur aan je LBC-NVK-afgevaardigde.

De hele toestand maakte me op een bepaald moment ziek. Het plaatselijke ACV steunde me sterk en was zelfs bereid om het grotere verhaal in de openbaarheid te brengen. Dat wilde ik liever niet. Gelukkig kende ik de wettelijke regels en had ik beroepshalve veel ervaring opgedaan waarop ik kon terugvallen dan nog uit Congo, dan weet je dat om me te verdedigen. er bloed aan kleeft. Wie duidelijk lang genoeg werkte en Onze politici bedienen superrijke aan alle voorwaarden voldoet om ‘captains of industry’ op hun wenvrijgesteld te zijn van de verplich- ken. Dit neemt totaal buitenspoting om werk te zoeken, kan zich rige proporties aan. Er kwam een beter niet bij de VDAB inschrijven wetgeving waardoor criminele zolang het systeem daar niet op organisaties als Omega Diamonds afgestemd is. Ik hoop dat de VDAB kunnen wegkomen met een megaook leert om positief en correct om fraude door belachelijk lage bedrate gaan met vrijwillig werkzoeken- gen te betalen. Die wetgeving werd den. Met meer mensen langer wer- geschreven door advocaten van de ken is iets anders dan uitkerings- diamantsector! trekkers uitsluiten om te besparen. De minister van Justitie, Annemie Turtelboom, zette haar handtekening onder deze wet die de eerlijke FRAUDEURS OP HUN belastingbetaler miljarden kost. WENKEN BEDIEND P.D. - EEKLO Zo spuugt ze haar kiezers en alle De belastinginspectie heeft met belastingbetalers in het gezicht Omega Diamonds een minnelijke en ondermijnt ze de democratie. schikking gesloten in een fraude- Hoe kan je nu nog spreken van een zaak van meer dan twee miljard echte rechtsstaat? Om een broodje euro. Gevolg: de diamantairs beta- te eten op de trappen van een kerk len 160 miljoen boete en komen er riskeert Jan met de Pet tegenwoorvanaf zonder gevangenisstraf of dig een GAS-boete van enkele honzelfs maar een veroordeling. Ze derden euro’s. Heel rijke mensen worden niet meer vervolgd. Een mogen blijkbaar voor miljarden groot deel van de diamanten kwam frauderen en komen er met een

30 | SEPTEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

schijntje vanaf. Politici lijken niet meer bezig te zijn met het algemeen belang maar wel met de belangen van diegenen die hen na hun politieke carrière nog van dienst kunnen zijn. Het aantal politici met een dik betaald zitje in raden van bestuur van bedrijven – die ze hebben geholpen – is ondertussen niet meer te tellen. Jean-Luc Dehaene is het bekendste voorbeeld. Onze democratie is nog meer ondergraven door veel macht over te laten aan de vetbetaalde en niet verkozen maatpakken zonder gezicht van het IMF, de Wereldbank, de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank. Begrotingen moeten eerst de zegen krijgen van deze maatpakken voor ons eigen verkozen parlement er zijn zeg kan over doen. De gevolgen zijn meer armoede, meer werkloosheid en een algemene verzuring van een bevolking die zich totaal machteloos voelt. Zo glijden we af naar een schijndemocratie.

achterklap walter

Op de hoogte We hadden een huis gehuurd op een Franse heuvel. Het had geen uitzicht op de zonnebloemen in de vallei, maar rond de tuin stond een hoge bamboehaag die schaduw gaf. Slechts heel af en toe drong een geluid van een tractor door tot op het terras.

mijn kameraad hevig op kickt. Er zijn er nog een paar, zoals Twitter, RSS-feed en Nicole Kidman, maar bij wifi reageert hij werkelijk als een stier op een rode lap. “Er is geen wifi-aansluiting in het dorp. Als je wifi wil, zal je naar E. moeten.” “Bedoel je dat niemand van die hufters hier...?” Hij wees naar de boerderij in de verte waar monsieur Christian zijn eigen armagnac stookte en al zijn hele leven dacht dat Mijn vriendin en ik waren al wat loom en traag Antwerpen in Engeland lag. geworden door een paar weken in de zon, maar “Nee. Niemand. Ze zijn hier niet zo begaan met één van onze gasten was pas aangekomen. Ik het nieuws. Ze zetten hier nog het bedrag in zag dat hij het moeilijk had om af te kicken, Franse francs op hun rekeningen.” want hij heeft zijn bestaan opgebouwd rond de “Oh. My. Gawd. Hoe achterlijk kan een mens actualiteit. Hij is iets hoogs en zenuwachtigs wel zijn! En waar mag dat geweldige E. dan bij de televisie en hij wordt via allerlei elektro- wel liggen?” nische snuffen op de hoogte gehouden van wat er in de wereld gebeurt. Er mag geen president Laveloos een scheet laten of hij wil het weten en als er op een plein in Noord-Afrika iemand zijn vuist Mijn vriend probeerde een wegenkaart op te opsteekt, beginnen zijn oogjes van opwinding roepen op zijn Apple, maar ook dat lukte maar te schitteren. Hij zat nog tot aan zijn nek in half. Ik tekende het voor hem uit op: twee kilometer tot in M. en dan nog twaalf naar het het nieuws. Het was dus een hoogdag voor hem, toen al noorden. Hij moest wel opletten, want in E. zijn apparaten tegelijk begonnen te zoemen en waren ze de feesten van het weekend aan het te toeteren: koning Albert zou nog diezelfde voorbereiden: iedereen verkleedde zich dan in avond een toespraak houden en de leiding van Romeinse soldaat en reed laveloos rond in een strijdwagen van bordkarton. Les fêtes Galophet land overdragen aan zijn oudste zoon. “Gadverdikkie,” zei hij met overslaande stem. Romains, noemden ze het hier met een moei“Dat ik nu nét niet in het land ben, zeg. Dit is zame woordspeling. Het kwam neer op lege veel vroeger dan verwacht. Gadverdikkie nog flessen Saint-Mont en kotsen in de Rue des Arènes. aan toe.” Mijn vriendin keek op uit haar boek. “Arme “Sorry, maar ik moét die toespraak zien.” Filip,” zei ze, “en zo midden in de vakantie. “Breng je dan een krantje voor me mee?” vroeg Hebben we eigenlijk al een restaurant gere- mijn vriendin. “O, toch geïnteresseerd in het nieuws?” serveerd voor vanavond?” “Nee, maar ze hebben altijd zo’n handig weerbericht voor de hele week.” In real time Mijn kameraad is nu al tien dagen bij ons. De “Kijk,” zei onze journalistieke vriend. “Op ochtend na de troonsafstand had hij Le Monde mijn iPad zal ik de toespraak van de koning gekocht voor het commentaar, maar in de hele in real time kunnen volgen. Rechtstreeks uit krant stond er geen ene letter over België in. Brussel, tot hier in de bled. Dit is een historisch Hij is dan maar overgeschakeld op La Dépêche moment. En jullie mogen allemaal meekijken.” du Midi. Het helpt. Vanmorgen heeft hij zich “O, ik geloof het wel,” zei mijn vriendin. al opgewonden over de landbouwschool van “Waarde landgenoten, wil er iemand mijn rug Beaulieu, waar ze hun afdeling melkkoeien hebben afgeschaft. En vanavond doet hij mee insmeren alstublieft?” Ik probeerde het nieuws voorzichtig aan te aan een petanquewedstrijd in Puycasquier, met daarna grillades en buvette. brengen. “Eh... er zou misschien een probleem met de Hij blijft op de hoogte heb ik hem gezegd, maar het is maar de hoogte van een lome, warme wifi kunnen zijn.” “Wat zeg je?” Wifi is één van de woorden waar heuvel in de zon.

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

ons recht verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be Steunpunt: Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 117de jaargang | SEPTEMBER 2013 | 31