Ons Recht december 2013 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 117de jaargang | nummer 10 | DECEMBER 2013

13-20

Eindejaarspremie komt eraan!

10-11 G R OT E A D E R L AT I N G B I J O N Z E K RA N T E N

25 S O L I DA I R MET DE FILIPIJNEN!

Steun de Filipijnen

Standpunt Sociaal Campagne Rechten Sectoroverleg Campagne Media In de marge Internationaal Dossier Internationaal Arbeids-gericht

RUBRIEKSNAAM inhoud

Over de grenzen Sociaal

3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 21 22 23 24 25

Film Film Boek Migratie Inbox Uitbetaling vakbondspremie Achterklap Vanmol

26 26 27 28 29 30 31 32

2 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

De verkiezingen zijn begonnen Vakbond opgetogen over 500 nieuwe banen bij Nike Sociale ongelijkheid verkleinen lijkt wel taboe Nieuw systeem klikt recht op SWT vast Akkoord in internationale handel, vervoer en logistiek “Denk niet te gauw: mij zal het nooit overkomen” Schrik zit er goed in bij werknemers Mediahuis Voedingsbedrijf Mondelez hongert vakbondsmensen uit in Egypte Eindejaarspremies 2013 Vakbonden handel stemmen violen in Buenos Aires Drang naar ‘efficiëntie’ kost 115 banen bij TNT Express Wereldsolidariteit helpt slachtoffers tyfoon Haiyan Strijd tegen aanpak Ryanair gaat voort What Maisie knew The Immigrant Vel Jozef Hertsens: “Delen met anderen maakt je een beter mens”

Op de tv zagen we in de voorbije maanden heel schrijnende beelden over Afrikaanse vluchtelingen die nabij Lampedusa of Malta waren verdronken. Vele vluchtelingen die de oversteek naar Europa wagen, zetten hun leven letterlijk op het spel. “Het is vreselijk dat wij Europeanen toelaten dat zovele mensen verdrinken in de Middellandse Zee. De Europese aanpak van ‘het probleem’ wordt sterk gevoed door de toegenomen vreemdelingenhaat”, zegt Jozef Hertsens van de vluchtelingenwerkgroep VLOS. Hij vindt het Europese beleid ten aanzien van asielzoekers erg ontgoochelend. Jozef komt aan het woord op p. 28-29.

RUBRIEKSNAAM

ferre w yckmans

standpunt.

algemeen secretaris

Betere lonen voor jongeren? Gráág. Maar van de afgesproken lonen op basis van rechten en anciënniteit wordt wel afgebleven.

De lonen van de jongeren moeten naar omhoog. Want wie jong is en nog aan het begin van zijn loopbaan staat heeft wanneer het gezin uitbreidt of gesetteld raakt meer centen nodig dan wie ouder en uit de kinderen is en al gesetteld is. Dat is geen ‘quote’ van de jongerenafdeling van deze of gene politieke partij, al zou die redenering daar perfect op applaus worden onthaald. Neen, het is de stelling waarmee onze federale minister van Werk, Monica De Coninck – uiteraard – de pers haalde.

De verkiezingen zijn begonnen Even naar de werkelijkheid kijken, te beginnen bij de jongerenwerkloosheid. In Vlaanderen, in België en in heel Europa is de jongerenwerkloosheid een gigantisch probleem en het is nog absoluut niet onder controle. Loon is er pas als er werk is. In Europa bedraagt de jongerenwerkloosheid nu om en bij de 25 procent, met uitschieters in Spanje en Griekenland waar de helft of meer van de jongeren onder de 25 geen job heeft. Vorming en opleiding – of het gebrek eraan – zijn niet zelden bepalende factoren. Maar ook bij ons is de jongerenwerkloosheid bij hoger geschoolden opnieuw een fenomeen dat opdaagt. Geen gebrek aan scholing? Dan is het wel het gebrek aan ervaring. Of de loonkosten. Verkiezingskoorts

Minister De Coninck is niet de eerste die deze voor jongeren aanlokkelijke redenering verwoordt. Het probleem van zulke betogen is dat het een typisch voorbeeld is van alleen ‘a’ zeggen en over ‘b’ zwijgen. Het a-verhaal, beperkt tot de hogere lonen voor jongeren, is niet te schrijven zonder de b-alinea, namelijk dat er dan aan de lonen van de ouderen zal worden geraakt. Want het gaat over ‘meer’ bij het begin en ‘minder’ aan het einde. Hoeveel meer en dus hoeveel minder, dat wordt er nooit bij verteld. Zogenaamd welmenende humanresourcesmanagers vinden het een fraai voorstel waarop voort te borduren valt. Ja, hoe dan? Zullen we de barema’s –al een tijdje geen leeftijdsbarema’s meer maar anciënniteitsbarema’s – helemaal omgooien of weggooien ondanks het feit dat ze bij cao werden afgesproken? Of zullen alleen de jongerenlonen nu plots worden verhoogd?

Bovenstaande bedenkingen zijn niet onze inschattingen, wel vaststellingen die we telkens opnieuw moeten maken. Hoe kan je dan het fraai ogende en heerlijk klinkende idee van hogere lonen voor jongeren – en lagere voor ouderen –als beleidsvisie proclameren? Ik vrees dat we hier met een opstoot van verkiezingskoorts zitten. Die verkiezingsmodus zal in de komende periode een groot deel van de politieke actualiteit bepalen. Er zal naar de mond worden gepraat van kiezers dat het een lieve lust is, er zal met wetenschappelijke en amateuristische studies en enquêtes worden gezwaaid tot we er moe van zijn. Het zal kortom weer weerwerk vragen om beloftes en realiteit van elkaar te kunnen onderscheiden. Dat zal niet beletten dat wij inderdaad onze visies, verzuchtingen en voorstellen zullen aankaarten. Voor ons geen redeneringen die steunen op eenzijdige aspiraties over staatkundige kronkels eerst, geen redeneringen waarbij de economie de motor van alle vooruitgang wordt genoemd en geen Geen misverstand maatschappijkeuze waarbij alles vertrekt van de Laat er géén misverstand over bestaan. Uiteraard individuele verantwoordelijkheid of mogelijkis de vakbond voorstander van betere lonen voor heden. Die laatste zijn immers, zoals zoveel, erg jongeren. Maar van de afgesproken lonen op basis ongelijk verdeeld. van rechten en anciënniteit wordt wel afgebleven. Een rechtvaardige herverdeling van middelen En de vraag is dus of dat ook de keuzes zijn waar- en mogelijkheden. Het zal onze toetssteen van voor wordt gepleit. De vakbond heeft een donker- elk voorstel of plan zijn en blijven. De electorale blauw vermoeden dat werkgevers ergens anders opsmuk van sommige voorstellen zullen we met op uit zijn. Alle dagen opnieuw wordt het refrein deskundige demaquillage tot de werkelijkheid van de te verlagen loonkosten in alle toonaarden terugbrengen. U leest er de komende maanden gezongen. En nu zouden plots hogere lonen voor meer over. jongeren hier perfect mee te verzoenen zijn? Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

sociaal

Vakbond opgetogen over 500 nieuwe banen bij Nike Goed sociaal overleg werpt vruchten af Joeri Saenen

De sportartikelenmaker Nike kondigde half oktober aan dat zijn Europees logistiek centrum in Laakdal zou worden uitgebreid. Nike wil een nieuw distributiecentrum van 40.000 vierkante meter neerpoten in het nabijgelegen Ham. Een uitbreiding die op termijn 500 nieuwe banen moet opleveren. Ons Recht legde zijn oor te luisteren bij de LBC-NVK-afgevaardigden Nathalie Engelen, Chari QuesadaGarcia en Peter Van der Auwera.

Nike gelooft in zijn werknemers. Onze col- Chari: “In 2011 werd een overeenkomst lega’s behoren tot de top op het vlak van bereikt over de lonen voor nieuw aan te werlogistieke kennis en van inzet. In de onder- ven magazijnpersoneel. Dat was één van de neming is er een constante aandacht om de voorwaarden die de directie had gesteld om werkprocessen efficiënter te laten verlopen. nieuwe investeringen te doen. Het vergde Het gevolg is dat we heel klantgericht zijn. heel wat syndicale moed om die overeenMaar er is ook een keerzijde aan de medaille. komst af te sluiten. Maar de deal leverde De hoge mate van flexibiliteit die van het wel 300 bijkomende vaste contracten op personeel wordt verwacht, heeft zo zijn en er werden duidelijke afspraken gemaakt effecten op de werkdruk. Gelukkig kunnen over het takenpakket. Voor de medewerkers we dat wel grotendeels opvangen via het die toen vast in dienst waren veranderde er niets aan het loonpakket.” sociaal overleg.” Vaste contracten

Leg uit. Hoe verloopt het sociaal overleg hier? Hadden jullie mee een invloed op De investering “Wij zijn blij dat Nike hier opnieuw inves- de investeringen? levert het bewijs dat teert”, reageert Nathalie. “Maar het is geen Peter: “Wij geloven wel dat we onrechtvolledige verrassing. Nike wil nog sterk streeks een invloed hadden. Natuurlijk Nike gelooft in zijn groeien in Europa. De groei wordt wel wat hangt zo’n grote investering af van heel wat werknemers. Onze afgeremd door de economische crisis. We factoren. Maar het sociaal overleg verloopt zien de verkoop dalen in landen die sterk hier goed. En dat wierp in het verleden al collega’s behoren tot getroffen werden zoals Spanje, Italië en vruchten af. Geregeld komt een uitbreiding Griekenland. Die daling wordt wel groten- van de flexibiliteit opnieuw op tafel. Bijna 80 de top op het vlak van deels opgevangen door nieuwe groeilanden procent van de werknemers werkt in één of logistieke kennis en van in Oost-Europa en door volop in te zetten andere flexibele regeling. De vakbond gaat op e-commerce. Sinds 2011 week Nike met daarin mee voor zover er goede afspraken inzet. een deel van zijn activiteiten uit naar een kunnen worden gemaakt. Eerder konden huurpand in Herentals; in Laakdal was er we al het aantal tijdelijke krachten verminte weinig plaats om de groeiende volumes deren door meer mensen een vast contract op te vangen. Het is de bedoeling om die te bezorgen. Tijdelijke werknemers en uit- Overheidssteun activiteiten mettertijd opnieuw te integre- zendkrachten vragen uitdrukkelijk naar vaste contracten. Iets wat wij zeker niet uit Ons Recht: Wat betekent de nieuwe invesren in Laakdal.” Chari: “De investering levert het bewijs dat tering verder voor het personeel en de streek? het oog verliezen.” 4 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Ons Recht:

campagne

Sociale ongelijkheid verkleinen lijkt wel taboe Politiek mikt haar pijlen liever naar beneden Ferre W yckmans

“De ‘groten’ lijken alleen maar groot omdat wij op onze knieën zitten. Laten we dus rechtstaan.” Een slogan die nog uit de tijd van de Franse Revolutie dateert en die nog meer weerklank vond toen de Ierse vakbondsleider James Larkin (18761947) hem gebruikte om reactie uit te lokken bij een ‘lock-out’ door de werkgevers in Dublin in 1913.

De grote flexibiliteit die van het Nike-personeel wordt verwacht, vergroot de werkdruk. “Gelukkig kunnen we dat wel grotendeels opvangen via het sociaal overleg”, zeggen de LBC-NVK-militanten.

“De overheid geeft vier miljoen euro aan investeringssteun, centen voor opleidingen en ecologische ingrepen. Maar daar zijn wel tewerkstellingsvoorwaarden aan verbonden. Nu werken er 1.850 vaste medewerkers bij Nike. Tijdens piekperiodes komen daar nog eens tot 500 tijdelijke medewerkers en uitzendkrachten bij. Sommigen van hen zijn hier al heel wat jaren aan de slag en het is voor hen een kans om een vast contract te krijgen. Wij zullen daar zeker voor ijveren.” Peter: “Voor de streek is het symbolisch een belangrijke investering maar globaal blijft het een beperkt verhaal. De eerste steen moet nog worden gelegd en het nieuwe distributiecentrum opent pas in 2016 zijn deuren. Nike zal de aanwervingen over een langere periode spreiden. Dat biedt geen soelaas voor wie nu zonder werk zit. Positief is wel dat zowel specialisten als mensen zonder specifieke vooropleiding aan de slag kunnen. En dat er opleidingssteun is voorzien. Die kan dienen om nieuwe medewerkers op te leiden en om bestaand personeel verdere ontwikkelingskansen te geven.” Nathalie:

Hoe waar deze woorden zijn mag nog maar eens blijken uit onze eigen sociaaleconomische actualiteit. Wie momenteel het lef en de moed heeft om te zeggen dat hij of zij bij de vakbond actief is, loopt een risico. Gelukkig niet voor lijf en leden, maar wel qua meewarige blikken van ongeloof. Dat is merkwaardig omdat de sociale ongelijkheid, ook bij ons, toeneemt in plaats van afneemt. Een gelijke inkomensverdeling is verder af dan ooit en dus ook meer nodig dan ooit. Het deel van de inkomens dat naar een kleine ‘elite’ gaat groeit en een grote meerderheid moet het gemiddeld met minder stellen. De financiële en economische crisis en de maatregelen om die te bezweren treffen wie minder heeft harder dan wie meer heeft. Wereldwijd, in Europa en in België. Meer miljonairs

Ook in België en Vlaanderen neemt de zogenaamde 1-99 spanning toe. De rijkste één procent wordt rijker en dat ten koste van de overige 99 procent. We zien geen fundamentele aanzet om dat te keren. Integendeel. De gevolgen van de crisis worden afgewenteld op de werknemers en de sociaal verzekerden. En de ongemeen harde sociale ongelijkheid verandert niet. Het aantal miljonairs stijgt en proportioneel zijn ook daar de miljardairs nog altijd beter af. Politiek is dit geen onderwerp van gesprek of beleid. Onze bewindslieden mikken liever hun pijlen naar beneden. Er wordt bijna alleen nog gediscussieerd over lagere loonlasten, te activeren werklozen, verplichte prestaties voor het stijgende aantal leefloners, meer flexibiliteit, goedkopere opzegregelingen en goedkopere overuren. Niet één (!) van al die maatregelen zal

de inkomensverdeling ook maar een beetje minder ongelijk maken. De armoede wordt herverdeeld, de rijkdom blijft onaantastbaar. Verwoord je de vakbondseisen rond waardig werk, waardig loon en een sociale zekerheid die houvast geeft en sociaal is? Of over het behoud of afdwingen van werknemersrechten? Dan nagelen politici en media je tegen de muur omdat je ‘zo de economie kapot maakt’. Wie streeft naar en actie voert voor de naleving van wetten en cao’s en het behoud van sociale verworvenheden hindert de groei want hij ‘verhindert besparingen’. Dat is de sociale wereld op zijn kop. Eenzijdig

Besparingen worden aan de werknemers opgedrongen. Van besparingen bij kapitaalkrachtigen is er geen sprake. De huidige wet op het concurrentievermogen treft alleen de werknemers, àlle (!) andere inkomensgroepen worden ontzien. En de plannen om de wet aan te passen zullen geen beterschap opleveren, integendeel. Opnieuw zullen alleen de werknemerslonen worden geviseerd. Wie vraagt of daar enige garantie rond het behoud of de creatie van jobs tegenover staat, is ‘te kwader trouw’. In een vraaggesprek in De Morgen mag het trio van ‘usual suspects’ – Jan Denys, Koen Schoors, Ivan Van de Cloot – zich uitspreken over de vraag of economische groei zal leiden naar meer tewerkstelling en goede jobs. Géén van de drie zelfverklaarde experts komt verder dan de traditionele recepten: meer flexibiliteit, afschaffing van de index, lagere loonkosten. En géén van de drie waagt te bevestigen dat de – dan te verwachten (?) – groei ook extra jobs zal opleveren. Maar de heftigheid om de sociale afbraak nog intenser voort te zetten blijft hun credo. “Wie gelooft die kerels nog?” Stelletje dilettanterige prutsers. Werknemers verdienen beter dan dit sloganeske patronale verhaal. Wij eisen en ijveren voor echte veranderingen. En we weigeren te vertrekken van de stelling dat het ‘moeilijk zal zijn’. Met dat antwoord geven we immers toe en formuleren we een deel van het foute, maar gewenste antwoord. Het is niet moeilijk, het is makkelijk. Het moet gewoon helemaal anders. Sterke vakbonden zijn daarvoor wel noodzakelijk. Goed dat jij die keuze al maakte. Overtuig je samen met ons je collega’s?

Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

rechten

Nieuw systeem klikt recht op SWT vast

een persoon in SWT ook recht op een aanvullende vergoeding die door de werkgever wordt betaald. Is er op het ogenblik van het ontslag nog een SWT-cao die voorziet in een recht op een aanvulling? Dan is er geen probleem. Langer werken wordt zo niet bestraft Is er op het ogenblik van het ontslag geen SWT-cao meer die voorziet in een recht op Bram Van Goethem nr. 17) en voor de regeling SWT ‘lange loop- een aanvulling? Dan kan je terugvallen op baan’ vanaf 58 jaar (vanaf 2015 wordt de ver- cao nr. 107. Die cao bepaalt immers dat je Stelsel van werkloosheid met eiste leeftijd in deze regeling opgetrokken onder bepaalde voorwaarden je recht op een tot 60 jaar). aanvullende vergoeding behoudt op basis bedrijfstoeslag is de nieuwe naam Hoe wordt het SWT-statuut in de werk- van de cao die bestond op het ogenblik dat van het vroegere brugpensioen. In loosheid vastgeklikt? je rechten werden vastgeklikt. een aantal SWT-stelsels worden de Zodra je op een bepaald ogenblik binnen de leeftijds- en loopbaaneisen geleidegeldigheidsduur van een SWT-cao tegelijker- Attest lijk opgetrokken om de werkzaamtijd aan de gestelde leeftijds- én loopbaanheidsgraad te verhogen en meneisen voldoet, worden je rechten op SWT Er wordt onder meer voorzien in een voorafsen langer aan de slag te houden. vastgeklikt. Als je bij het effectieve einde gaandelijke attestprocedure. De werkgever Maar het is wel uitkijken geblazen. van je arbeidsovereenkomst niet meer zou kan immers voorafgaandelijk aan het ontvoldoen aan de op dat ogenblik van toepas- slag de werknemer verzoeken om een forHet kan namelijk gebeuren dat werkne- sing zijnde voorwaarden, dan kan je toch mulier C17-Beroepsverleden-Cao17-LC voor mers die op een bepaald moment in aan- nog met SWT gaan op basis van je eerder te leggen. Doet de werknemer dat niet binmerking komen om met SWT te gaan niet vastgeklikte rechten. nen bepaalde termijnen, dan zal hij of zij langer aan alle voorwaarden voldoen op het geen recht meer hebben op een aanvullende ogenblik dat ze daadwerkelijk worden ont- Automatisch vergoeding. slagen. Voor zulke werknemers zou langer De aanvulling behouden is geen probleem werken dus betekenen dat ze niet meer met Het vastklikken van het SWT-statuut in de als de werkgever het attest niet heeft opgewerkloosheid gebeurt in principe automa- vraagd, als de werkgever niet kan bewijzen SWT kunnen. Gelukkig komt er een ‘vastkliksysteem’ tisch. Je hebt wel de mogelijkheid om bij dat hij dit heeft opgevraagd vóór het ontzodat werknemers niet worden gestraft het bereiken van de leeftijdsvereiste een slag of als de werkgever al overgaat tot ontwanneer ze langer aan het werk blijven. Op formulier ‘C17-Beroepsverleden-Cao17-LC’ slag voor hij het attest heeft ontvangen. basis van hun vastgeklikte rechten kunnen aan te vragen bij de RVA. Met dat attest kan Voor meer informatie over deze regeje duidelijk aantonen dat je rechten op een ze alsnog van SWT genieten. ling kan je altijd terecht bij het secreVoor welke stelsels geldt deze vastklikre- bepaald ogenblik werden vastgeklikt. tariaat van de LBC-NVK bij jou in de Hoe behoud ik het recht op een aanvulling geling? buurt. De adressen vind je achteraan De vastklikregeling geldt alleen voor het ten laste van de werkgever? in Ons Recht. algemene stelsel SWT vanaf 60 jaar (zie cao Naast een werkloosheidsuitkering heeft

6 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

sectoroverleg

Akkoord in internationale handel, vervoer en logistiek Hogere vakbondspremie en andere verbeteringen voor 40.000 bedienden

Wannes Gielis

De sociale partners in het paritair comité 226 (internationale handel, vervoer en logistiek) hebben op 28 oktober een nieuw sectorakkoord bereikt. Onderhandelen over een akkoord was niet vanzelfsprekend omdat de overheid de vakbonden had verboden om een reële verhoging van de koopkracht te vragen.

Noodgedwongen legden de bonden de klemtoon op kwalitatieve verbeteringen. Verder werden de grenzen van de loonnormwet creatief afgetast om ook maatregelen te vinden die de portemonnee van de werknemers toch ten goede konden komen. Voor de woon-werkvergoedingen wilden de sociale partners de nodige ‘groene accenten’ leggen. Zo komt er een specifieke fietsvergoeding van 0,22 euro per kilometer, het maximale vrijgestelde bedrag. De LBC-NVK drong al langer op zo’n vergoeding aan. Maar ook werknemers die met het openbaar vervoer naar het werk komen zijn niet vergeten. De werkgeversbijdrage wordt op dat punt opgetrokken tot 80 procent, met een derdebetalersregeling waar mogelijk zodat de terugbetaling in totaal 100 procent bereikt. Voor de woon-werkvergoeding voor wie de auto gebruikt, worden de sectorale terugbetalingstarieven met negen procent verhoogd. Ecocheques

De ecocheques worden behouden. Los van het uurrooster heeft elke werknemer recht op 250 euro aan ecocheques. Voortaan

worden die ecocheques begin december PC 226 voert een sectoraal recht op een lanverdeeld. Het is wel mogelijk om de ecoche- dingsbaan (4/5de) in vanaf 50 jaar, als de werkques om te zetten in een ander gelijkwaar- nemer een loopbaan heeft van minstens 28 jaar. dig voordeel op bedrijfsniveau. Hiervoor is een schriftelijk bedrijfsakkoord of cao nodig. Voor de LBC-NVK is het ook belangrijk om werk en gezin goed te kunnen combine- – vroeger het brugpensioen – op 58 jaar tot ren. Daarom spande de vakbond zich in om eind 2014. Wie twintig jaar lang nachtwerk het ‘tijdkrediet met motief’ maximaal uit presteerde, kan vanaf 56 jaar met SWT blijte breiden, tot 36 maanden. En dat zowel ven gaan. voor voltijdse als halftijdse werknemers. Het tijdkrediet met motief komt boven op Vorming het algemene recht van één jaar. Opleiding en vorming is voor de vakbonden altijd een belangrijk aandachtspunt. In 2014 zullen de nodige inspanningen worden gedaan om de sectorale opleiding en loopbaanbegeleidingsmaatregelen voort uit te Voor de woonwerken De werkgeversbijdrage voor opleiwerkvergoedingen ding wordt in 2014 verhoogd met 0,1 procent van de totale loonmassa. Het aantal wilden de sociale collectief gegarandeerde vormingsdagen partners de nodige over twee jaar zal stijgen van 5,5 naar zes dagen per bediende. De opleidingsplannen ‘groene accenten’ in de ondernemingen moeten voorafgaanleggen. delijk worden besproken in de overlegorganen. Binnen het paritair comité wordt een werkgroep gevormd om de nodige maatregelen voor loopbaanbegeleiding te onderzoeken. Landingsbaan Tegen midden 2014 zal die werkgroep binPC 226 voert verder een sectoraal recht op dende voorstellen uitwerken. Het sectoraal een landingsbaan (4/5de) in vanaf 50 jaar, programma voor outplacement wordt aanals de werknemer een loopbaan heeft van gepast in functie van de nieuwe wettelijke minstens 28 jaar. Voor de werknemers in regels. een viervijfderegeling wordt de aanvullende De leden van de vakbond worden overigens sectorale premie behouden vanaf de leeftijd beloond. Vanaf 2014 wordt de vakbondsprevan 55 jaar. Vanaf 1 januari 2014 wordt die mie verhoogd van 125 naar 135 euro. premie opgetrokken van 75 naar 80 euro. Het nieuwe akkoord verlengt het stelsel van Wil je het akkoord in alle details kennen? werkloosheid met bedrijfstoeslag of SWT Surf dan naar http://226.lbc-nvk.be. Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

RUBRIEKSNAAM

“Denk niet te gauw: mij zal het nooit overkomen”

Mustafa Harraq geeft kansarme jongeren en daklozen een nieuw leven

Denis Bouwen

Een zeer ernstig ongeval werd een kantelmoment in het leven van Limburger Mustafa Harraq. Na een lange revalidatie besloot hij zich intens in te zetten voor anderen. “Denk niet te vlug: mij zal het nooit overkomen”, vertelt Mustafa. “Iedereen kan door ziekte of andere problemen in armoede terechtkomen.”

De mijnwerkerszoon Mustafa Harraq werd als oudste van zeven kinderen geboren in Genk. Hij groeide op in de mijncité van Waterschei, een mengelmoes van culturen. “Alles werd er geregeld door de mijn”, herinnert Mustafa zich. “Het leven in de wijk was een goeie leerschool. Voor de middelbare school moest ik buiten de wijk gaan. Pas toen leerde ik wat discriminatie is. Destijds noemde ik de reacties racisme maar nu zou ik eerder spreken van vooroordelen en angst voor het onbekende.” Als jonge gast op de technische school leek Mustafa voorbestemd om later arbeider te worden. Eigenlijk wilde hij ingenieur worden maar de leerkrachten vertelden dat hij de studies ‘toch niet zou aan kunnen’. “Het had nochtans wel gekund”, mijmert hij nu. Mustafa kon méér dan een beetje tegen een bal trappen. In die mate zelfs dat hij droomde van een carrière als profvoetballer. Omdat vader Harraq het niet breed had, ging Mustafa in het weekend kleine baantjes doen om zo wat geld binnen te brengen. Voor één van die baantjes moest hij in een aardappelverwerkingsfabriek in een grote snijmachine kruipen. De machine werd 8 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

per ongeluk aangezet en de jonge Mustafa als een kind. Uiteindelijk werkte ik van 1988 raakte heel zwaar gewond. Hij werd meteen tot 2003 bij Ford.” geopereerd en verloor gelukkig geen ledematen. Maar de droom van een fraaie voet- Voetbalploeg ballerscarrière lag wel aan diggelen. Ons Recht: Je begon ook met een voetbalploeg? Bijna-doodervaring Mustafa: “Eigenlijk kwam dat voort uit de Terwijl hij op de operatietafel lag, kreeg BDE die ik had meegemaakt. Tijdens mijn Mustafa een bijna-doodervaring (BDE). Hij BDE had ik een onbeschrijflijk goed gevoel. trad uit zijn eigen lichaam en zag alles wat In zekere zin was ik nadien kwaad dat ik er in de operatiekamer gebeurde. Een ingrij- nog leefde. Maar ik aanvaardde wat er in pende ervaring die zijn latere leven sterk mijn leven was gebeurd. In het ziekenhuis zou bepalen. sloeg ik een bijbel open en daarin las ik een Na de operatie volgde een lange revalidatie- tekst die me sterk inspireerde. God had me periode. Mustafa zat in een rolstoel en was in leven gelaten met een doel, besefte ik. sterk afhankelijk van anderen. “Erg verne- Vroeger stond ik sceptisch tegenover godsderend.” diensten, na mijn BDE wist ik: er is iets nà Het lukte de jonge Genkenaar om opnieuw de dood.” te leren lopen. “Ik speel nu opnieuw voetbal, “Veel huizen bezitten of een vette bankrebeoefen kungfu-boksen, fiets en jog en heb kening hebben, dat zegt me allemaal niks. zelfs al de Mont Ventoux beklommen. Mijn Sinds mijn BDE wil ik vooral heel graag anderevalidatieperiode maakte me sterk en deed ren helpen, als ze dat toestaan natuurlijk.” me veel affiniteit krijgen met mensen met “Door de sluiting van de mijnen zaten veel allerlei beperkingen.” gasten aan het eind van de jaren tachtig in een zwart gat. Sommigen gingen drugs Ons Recht: Toen je uit de rolstoel raakte, vond nemen of criminele feiten plegen. Ik wilde je ook werk? zoveel mogelijk jongeren via de sport uit die Mustafa Harraq: “Ergens in 1988 hoorde wereld weghouden. Tussen 1988 en 2005 ik op café vertellen dat ze bij Ford Genk aan begeleidde ik elk jaar opnieuw een aantal het aanwerven waren voor het Sierra-model. jongeren om ze sterker te maken en meer Veel van mijn vrienden en kennissen had- kansen te geven.” den een taalachterstand en konden geen goeie sollicitatiebrief schrijven. Ik ging mee Ons Recht: Vertel ’s wat meer over die jonnaar de fabriek om voor een man of twin- geren? tig een sollicitatieformulier in te vullen. Bij Mustafa: “Het ging om jongeren van allerFord vroegen ze me waarom ik zelf niet solli- lei nationaliteiten die geen echt netwerk citeerde. Ik waagde dan maar mijn kans, ook hadden. Met mijn voetbalploeg, Euroal mankte ik nog en was ik nog blind aan één Afro Genk, bereikten we elke week zo’n van mijn ogen. En ik werd aangeworven met 160 jongeren. Jongens die arm waren en een contract van zes maanden! Ik was zo blij die soms een strafblad hadden. Door in

campagne Mustafa Harraq: “Heel wat mensen verbergen liever dat ze weinig hebben, oude kleren dragen of de gasrekening niet meer kunnen betalen. De armoede zit niet alleen bij mensen met een uitkering maar ook bij nogal wat burgers die werken.”

groepsverband te voetballen gingen die gasten weer in zichzelf geloven. Kortom, we boekten successen. Maar in 2005 hield ik het voor bekeken: wat we met de ploeg deden was niet interessant genoeg voor potentiële sponsors. Andere projecten kregen wel veel geld toegestopt.” Ons Recht: In 2002 werd je tot ‘beste werkne-

Mustafa: “Inderdaad. Het CAW wilde dat ik allerlei regeltjes en formulieren. Voor een in Genk daklozen ging begeleiden om ze te aantal mensen wordt het leven veel te ingehelpen opnieuw te functioneren. Zo vorm- wikkeld gemaakt. Ook analfabeten kampen den we een groep voor daklozen die van met dat probleem. Zonder hulp of netwerk alles ging doen: wandelen, capoeira dansen, raken zulke mensen niet uit de armoede.” praten met ex-triatleet Marc Herremans of met een vroegere topbokser. Activiteiten Ons Recht: Zie jij ‘de onderklasse’ in onze om de daklozen wakker te maken en in actie maatschappij groeien? te doen schieten. En om ze te bevrijden van Mustafa: “Zeer zeker. Officieel hebben we 15 procent armen in België. Maar het wertrauma’s uit het verleden.” “De daklozen konden voetballen bij Racing kelijke cijfer ligt volgens mij hoger. Heel wat Genk. Bij de club konden ze ook douchen, mensen verbergen liever dat ze weinig hebwat hun gevoel van eigenwaarde ten goede ben, oude kleren dragen of de gasrekening kwam. Ze leerden gedisciplineerd zijn, op niet meer kunnen betalen. De armoede zit tijd komen, omgaan met winst en verlies en niet alleen bij mensen met een uitkering in team werken. De daklozenploeg speelde in maar ook bij nogal wat burgers die werbinnen- en buitenland op tornooien en deed ken. Zeker in gezinnen met één kostwinner kom je vaak ‘werkende armen’ tegen. zelfs mee aan de ‘Homeless Cup’ in Polen.” “Onze aanpak had resultaat. Drie van onze Mensen werken zich ook diep in de schuldaklozen volgen nu een opleiding in de den, mee onder invloed van de consumptiemaatschappij.” bouw. Alle anderen vonden werk.”

mer van Vlaanderen’ uitgeroepen? “Andere mensen hadden me genomineerd voor die onderscheiding. De andere kandidaten waren allemaal bedienden. Ik was stomverbaasd dat ik de prijs won.” “Ondertussen was ik beginnen te studeren aan de Sociale School in Heverlee. Dat had Ons Recht: In januari 2014 moet er iets te maken met mijn afkeer van onrecht. Op nieuws beginnen? zeker ogenblik zag ik dat het ACV in Hasselt Mustafa: “We willen het project dan openiemand zocht voor werk wat ik voordien als trekken naar alle mensen in armoede. Met vrijwilliger had gedaan. Ik schatte mijn kan- de hulp van de VDAB hopen we de deelnesen niet al te hoog in maar solliciteerde toch. mers binnen de zes maanden aan een job te En het lukte. In februari 2003 startte ik bij helpen. Dat moet lukken.” het ACV als bijblijfconsulent, een job waar ik erg dankbaar voor ben. Via die job kan ik doen wat ik graag doe en dat in een sterke organisatie. Als het nodig is, schop ik wel tegen de benen van een beleidspersoon of “Veel huizen bezitten of stel ik lastige vragen. Waarom zijn er zoveel een vette bankrekening wachtlijsten? Waarom zijn schoolboeken zo duur? Waarom is er nog zoveel discrimina- hebben, dat zegt me tie op de arbeidsmarkt?” allemaal niks. Sinds Mustafa:

Wandelen in de bossen Ons Recht:

precies?

Wat doet zo’n bijblijfconsulent

mijn BDE wil ik vooral heel graag anderen helpen, als ze dat toestaan natuurlijk.”

Mustafa: “Als bijblijfconsulent help je allerlei mensen om weer aan de bak te komen: armen, allochtonen, ex-gedetineerden, 55-plussers, personen met een beperking, langdurig werklozen, daklozen, jongeren die deeltijds studeren. Jongeren die lijden aan schoolmoeheid stimuleer ik om toch Eigen schuld, dikke bult een diploma te halen, een stiel te leren, een knelpuntberoep te leren. Ik tracht ze te Ons Recht: ‘Eigen schuld, dikke bult’, denken sommigen wanneer ze over armen of werklolaten geloven in zichzelf.” “Met de jongeren die ik begeleid beoefen ik zen praten? soms tai-chi. Of we wandelen een uur lang Mustafa: “Het is heel gevaarlijk om te denin de bossen zonder te praten. Wat er na ken: mij zal het nooit overkomen. Iedereen zo’n uur loskomt bij die jongeren! Een the- kan door ziekte of andere problemen in rapeut zou het er zo gauw niet uit halen. armoede terechtkomen. Sommige mensen Veel van mijn jongeren hebben moeilijke in armoede worden zo gefrustreerd dat ze familiale omstandigheden, zien de deur- vreemdelingen of asielzoekers de schuld waarders komen en gaan, hebben geen voor- geven van hun situatie. Ik zie dat diverse uitzichten. Ze denken dat het leven alleen groepen in de samenleving tegen elkaar worden uitgespeeld, terwijl ze vaak dezelfde maar uit miserie kan bestaan.” miserie meemaken.” Ons Recht: Drie jaar geleden werd je aan- “Neem nu iemand die uit de gevangenis gesproken door het plaatselijke CAW en Marc komt: die wordt daarbij veel te weinig begeHardy, de community manager van KRC Genk? leid. Of hun kop wordt zot gemaakt met

Sociale zekerheid

Wat betekent het woord solidariteit voor jou? Mustafa: “Ik wil solidair zijn met al wie het minder goed heeft en behoeftig is. Ook met mensen met een depressie of burn-out die geen stap vooruit of achteruit meer kunnen zetten. De prestatiedruk in onze maatschappij eist een hoge tol.” “Onze sociale zekerheid is een heel mooi voorbeeld van solidariteit. Uiteraard kant ik me tegen misbruiken van die sociale zekerheid. Sommige politieke partijen willen het systeem graag inkrimpen, maar zo stevenen we regelrecht af op meer armoede en sociale achteruitgang. Als vakbond moeten we heel goed uitkijken dat antisociale gedachten niet nog meer terrein winnen.” “Nu is er een te grote kloof tussen politici en gewone mensen. Veel politici zijn ‘zonen of dochters van’, ze stonden nooit aan de lopende band en bibberden nooit van de kou omdat de stookolie op was. Onze parlementen zitten vol advocaten. Wat weten veel van die parlementairen van een leven met minder kansen?” Ons Recht:

Ons Recht: Het neoliberale denken vergiftigt

de geesten van velen.

Mustafa: “Dat hebben we voor een stuk te

danken aan onze media. Het is aan de vakbond om tegen die trend te blijven ingaan en getuigenissen te brengen die tot een andere kijk inspireren. Wie een dakloze of een asielzoeker over zijn leven hoort vertellen, zal hem vlugger als mens zien en minder als een dossiernummer of een statistiek. De vakbond moet de spirit van Daens nieuw leven inblazen: opnieuw meer de straat op en luisteren naar de mensen en met hen van gedachten wisselen. Het is dàt of bepaalde politieke stromingen laten betijen en ze vrije baan geven om onze sociale zekerheid onderuit te halen.” Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

media

Schrik zit er goed in bij werknemers Mediahuis Vier Vlaamse kranten moeten veel intenser samenwerken concurrerende krantenuitgever is De Persgroep (Het Laatste Nieuws, De Morgen, Het reorganisatieplan van De Tijd, L’Echo). Jean-Marie Houben werkt al 34 jaar bij Mediahuis, de joint venture van Gazet van Antwerpen. Hij laat mee het serde mediagroepen Corelio en vicecenter van de redactie draaien. “Het is Concentra, betekent een flinke bang afwachten voor het personeel”, zegt aderlating voor de Vlaamse kranJean-Marie. “We vermoeden dat Gazet van tensector. De directie wil 205 Antwerpen de zwaarste klappen zal te verjobs laten sneuvelen, één vijfde duren krijgen maar heel precies weten we van alle banen. Bij de redacties het nog niet. Het Mediahuis zegt in de drie alleen zouden 67 jobs op de tocht vestigingen – Antwerpen, Hasselt en Grootstaan. Logisch dat het plan de Bijgaarden – te willen besparen.” werknemers heel angstig stemt. Volgens het reorganisatieplan moet GvA Ons Recht legde zijn oor te luiszich specialiseren in regionaal nieuws uit Antwerpen, Mechelen en de Kempen. Het teren bij LBC-NVK-militanten uit Nieuwsblad wordt verantwoordelijk voor de betrokken ondernemingen. nationale en internationale berichtgeving De directie van Mediahuis wil De Standaard, en voor het nationale sportnieuws. Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg intenser doen Al ingeleverd samenwerken ‘om als groep voorop te kunnen blijven lopen in de digitalisering’. “De werknemers van Concentra zijn al langer Het hoofdkantoor van Mediahuis wordt aan het inleveren. In 2009 gaven ze een soort in Antwerpen gevestigd. En de redactie renteloze lening aan de onderneming om jobs van Het Nieuwsblad moet verhuizen naar te redden. Eind 2011 deden ze een nieuwe het gebouw van Gazet van Antwerpen op inspanning. Toch veranderde de directie de de Antwerpse Linkeroever. Voor de druk- manier waarop de lonen worden berekend en kerijen en de verwerking van sportuitsla- de functieclassificatie. En meer dan 20 jobs gen was er al langer samenwerking tus- verdwenen ondanks alle inspanningen; het sen Concentra en Corelio. De enige grote merendeel in Antwerpen trouwens.” Denis Bouwen

10 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

GvA trachtte met allerlei middelen de dalende oplagecijfers op te krikken maar het haalde niet veel uit. “Het Belang van Limburg was lang de sterkhouder maar begint toch ook barstjes te vertonen. De consument is veel kritischer geworden. En in het digitale tijdperk gaan velen op zoek naar gratis nieuws. Veel lezers zijn al een dagje ouder. Wanneer zij in het rusthuis belanden, verlengt de familie het abonnement vaak niet.” Op de reclamemarkt woedt ondertussen een bikkelharde concurrentie. “De radio gaat met het grootste deel van de reclamekoek lopen”, constateert Jean-Marie. “In het nadeel van de televisie en de gedrukte media. Met de digitale platforms worden nog altijd te weinig inkomsten gerealiseerd.” De vakbondsafgevaardigden bij de diverse kranten overleggen goed. “We zullen niet aanvaarden dat de directie de ene vestiging tegen de andere uitspeelt. Op zich zijn we niet gekant tegen het fusieproject. Maar we snappen niet waarom er zoveel personeel weg moet. Het jobverlies willen we zoveel mogelijk te beperken. Wie toch moet vertrekken, moet dat tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden kunnen doen.” Jean-Marie Houben raadt de werknemers aan loyaal te blijven en normaal voort te werken. “Het is beter om nu niet dwars te

RUBRIEKSNAAM in de marge wf De redactie van Het Nieuwsblad moet verhuizen naar het gebouw van Gazet van Antwerpen op de Antwerpse Linkeroever.

Of zullen we genoegen moeten nemen met wat anderen ons aanleveren?” Luc vermoedt dat het banenverlies op de redactie van Het Belang nog enigszins zal meevallen. “We vrezen voor veel meer schade bij onze abonnementendienst, de financiële dienst, de logistiek, de ICT. Mogelijk zullen sommige collega’s in Antwerpen moeten gaan werken. Niet vanzelfsprekend met de ellende van de files. En de NMBS schafte de rechtstreekse treinverbinding tussen Hasselt en Antwerpen af.” Volgens Luc valt de samenwerking met de vakbondscollega’s in de andere vestigingen best mee. “Binnen Concentra werken de bonden al 16 jaar lang samen. Het valt wel op dat de relaties tussen directie en bonden bij Corelio afstandelijker zijn. Een cultuurverschil dat toch kan spelen tijdens de onderhandelingen. Zo waren de collega’s van Corelio verbaasd dat we bij Concentra gewoon het intranet kunnen gebruiken voor onze vakbondsmededelingen en communicatie. Bij hen is dat absoluut niet vanzelfsprekend.”

De consument is veel kritischer geworden. En in het digitale tijdperk gaan velen op zoek naar gratis nieuws. liggen en de directie niet de kans te geven om mensen wegens dringende reden te ontslaan. De bonden willen alles doen om de schade te beperken. Ze zullen met hun informatie kort op de bal spelen.” Belang van Limburg

Ook bij Het Belang van Limburg weegt de onzekerheid over de toekomst zwaar. “Hier bestaat de indruk dat vooral Gazet van Antwerpen zal worden getroffen”, stelt veteraan en buitenlandredacteur Luc Standaert. “Maar ook het personeel van Het Belang is ongerust. Ook hier zullen jobs worden geschrapt. En hoe zal de geplande samenwerking verlopen?” Net als GvA zal Het Belang van Limburg nog meer de regionale kaart moeten trekken. “Zullen we zelf nog keuzes mogen maken?

Vierde werkplek

Henk Hillewaere werkt op de redactie van Het Nieuwsblad en is eindredacteur van het magazine Rondom. Hij startte zijn loopbaan bij Het Volk in Kortrijk. Nadien verkaste hij naar Gent (Het Volk) en Groot-Bijgaarden (Het Nieuwsblad). “Straks ben ik dus aan mijn vierde werkplek toe, in Antwerpen.” “Bij ons reageren de werknemers nogal gelaten op het slechte nieuws”, legt Henk uit. “De mensen stellen zich de nodige vragen maar uiteindelijk weten we nog niet zoveel. Wie zal bij de slachtoffers zijn en wie niet? Dat weten we nog niet. De collega’s klampen de militanten links of rechts aan maar het is nog te vroeg om al heel duidelijke informatie te kunnen geven. Uiteraard is er ook in Groot-Bijgaarden ongerustheid. We moeten wachten tot er knopen worden doorgehakt.” De verhuizing van Het Nieuwsblad van Groot-Bijgaarden naar Antwerpen beroert zeker de geesten. “Niemand had dat verwacht, ik ook niet. Voor sommige mensen zal het toch een grote aanpassing zijn om naar Antwerpen te moeten gaan werken. Zelf zou ik per dag slechts 24 kilometer extra rijden, maar op jaarbasis kom ik dan toch al gauw aan meer dan 5.000 bijkomende kilometers.” “Een ander punt is ons bedrijfsrestaurant. In Groot-Bijgaarden serveert Sodexo ’s middags en ’s avonds warme maaltijden. De collega’s in Antwerpen hebben geen eigen restaurant. Ook dat zal even wennen worden.”

Klassenjustitie bestaat Bois Sauvage is niet de eerste vennootschap die via een afkoopregeling een proces en veroordeling vermijdt en het zal ook niet de laatste zijn. In ons land is het wettelijk mogelijk om een proces of een veroordeling af te kopen. Wie geld bezit, heeft die luxe. Wie over te weinig sollen beschikt moet de gerechtelijke molen helemaal door en zal de bijpassende veroordeling, sanctie en boete kunnen krijgen. Niet dus als je bankrekening goed gespijsd is, zelfs als die goed gespijsde rekening het resultaat is van onbetwistbaar gefoefel en duistere praktijken. Dat geldt voor vennootschappen – en de verantwoordelijken ervan – en voor particulieren. Zo ook dus Bois Sauvage. Dat is naar eigen zeggen een vermogensvennootschap die een beleidsbepalende invloed tracht uit te oefenen in de ondernemingen waarin zij belegt, meer in het bijzonder wat de keuze van het leidinggevend personeel en het uitstippelen van het strategische beleid betreft. Kortom: het is een bedrijf werkend volgens de logica van ‘Wij zijn de baas, want wij hebben de centen’. “Compagnie du Bois Sauvage draagt het belang van haar eigen aandeelhouders hoog in het vaandel”, zo staat het letterlijk in haar publicatie. En daar is inderdaad geen woord van overdreven of gelogen. Deze holding heeft een akkoord gesloten met het parket. Een proces over handel met voorkennis in Fortis-aandelen werd de dag voor de start ervan afgekocht. De holding betaalt een minnelijke schikking en in ruil komt er geen veroordeling. Bois Sauvage verkocht eind 2008 voor 2,6 miljoen euro aan aandelen van Fortis. Volgens het gerecht wist de holding dat die aandelen op korte termijn minder waard zouden zijn. Die wetenschap kon worden geleverd door (ex VBO-) topman Luc Vansteenkiste die ook in de raad van bestuur van Fortis zat en die zou hebben gelekt. Negen miljoen euro is aan het parket betaald, bij een veroordeling riskeerde Bois Sauvage in het slechtste geval een boete van 30 miljoen euro. Mijn oproep: welke parlementair wil asjeblief dringend een wetsvoorstel indienen om deze wansmakelijke praktijken een halt toe te roepen? Ik ben bereid om mee te zoeken naar een juridisch onderlegd iemand om daarbij te helpen… Schrijven kan naar de redactie! Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

internationaal

Voedingsbedrijf Mondelez hongert vakbondsmensen uit in Egypte Povere lonen en gevaarlijke werkomstandigheden Sebastia an Kok

Mondelez, het vroegere Kraft, is bij ons bekend door sterke merken als Côte d’Or, Lu, Milka, Philadelphia, Prince, Stimorol en Tuc. De voedingsgroep heeft natuurlijk fabrieken in heel wat landen. Bij Mondelez in Egypte laat de directie vijf werknemers niet langer werken. Weg loon. De directie wil zo de vijf, die vakbondsafgevaardigden zijn, uithongeren. Vakbondsman Nasr Awad vertelt het schrijnende verhaal.

Nasr doet onwennig, in gebroken Engels, zijn verhaal aan Ons Recht. De tolk is nog onderweg. Onlangs was de Egyptenaar in onze contreien, op zoek naar steun voor de vakbondsstrijd in zijn land. Hij bezocht de vakbondsmensen van de Belgische Mondelez-vestigingen, die bijeen waren om een Europese ondernemingsraad voor te bereiden. “Ik werk in de fabriek van Mondelez in de stad Alexandrië”, vertelt Nasr. “Onze lonen zijn pover, de werkomstandigheden zijn soms gevaarlijk en arbeidsongevallen worden niet verzekerd. Wie een arbeidsongeval meemaakt, speelt zijn job kwijt.” De problematische omstandigheden zetten een aantal werknemers, onder wie Nasr, ertoe aan om een vakbond op te richten. “Eind april 2012 kwam onze vakbond uit de startblokken. Van de 300 werknemers werden er 250 meteen lid. De nood is dan ook groot.” Boven de wet

In juni 2012 werden alle lonen in Egypte bij wet met 15 procent opgetrokken. Maar de bedrijfsleiding bij Mondelez trok zich niets aan van die wet. “Wij protesteerden daartegen”, zegt Nasr. “Toen de arbeiders hun oude loon op de rekening gestort kregen, kwamen ze in opstand. Wij vroegen hen om geen amok te maken en probeerden een gesprek met de directie te regelen. Maar de directie weigerde elke dialoog. Daarna legden de arbeiders het werk neer.” De bedrijfsleiding vroeg aan de vakbond om te bemiddelen maar leek niet bereid om de verplichte loonsverhoging toe te kennen. 12 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

De Egyptische vakbondsman Nasr Awad bezocht onlangs zijn collega’s bij de Belgische vestigingen van Mondelez.

“Wij toonden onze goede wil en lieten de fabriek opnieuw draaien, in afwachting van verdere onderhandelingen.”

screamdelez.org lanceerden we een petitie om steun te vragen aan de internationale gemeenschap.”

Op non-actief

Belgische reactie

“Groot was onze verbazing toen alle vijf werknemersvertegenwoordigers de volgende dag op non-actief werden gezet”, stelt Nasr. “Dat was onwettig. Ook in Egypte zijn vakbondsafgevaardigden beschermd. We mochten het fabrieksterrein niet meer betreden. Ons loon werd niet meer uitbetaald maar we bleven wel contractueel gebonden zodat we geen andere job konden zoeken. Zo hoopte de directie de vakbond te breken.” De Egyptische vakbondslui schreven een brief naar Irene Rosenfeld, de topvrouw van de groep. Zonder respons. In de brief werden wantoestanden in de fabriek aangeklaagd en aangetoond. “We stapten naar de arbeidsrechtbank maar anderhalf jaar later is er nog altijd geen uitspraak. Gelukkig krijgen we steun van de IUF, de internationale vakbond van de voedingsindustrie. De IUF steunt ons door de zaak internationaal aan te kaarten en ons een vervangingsinkomen te geven. Op www.

De Belgische vakbondsvertegenwoordigers zijn verbaasd en verontwaardigd over wat er in Egypte gebeurt en bewonderen Nasr’s doorzettingsvermogen. Zij zullen de kwestie opnieuw op tafel gooien op de Europese ondernemingsraad en met een pamflettenactie starten. De Amerikaanse directie weigert steevast om met de IUF een wereldwijd overleg te voeren. Iets wat niet langer te dulden valt. Vanuit de vakbonden vertrokken ook brieven naar de Belgische, Europese en Amerikaanse directies. In de brieven eisen ze dat de Egyptische vakbondsmensen opnieuw aan het werk mogen. Ze willen ook dat de problemen in de fabriek in Alexandrië worden opgelost en dat de veiligheid van de arbeiders wordt gecontroleerd. Als er geen verandering komt, zullen de Belgische vakbondsvertegenwoordigers naar de pers stappen om de bevolking in te lichten over de productieomstandigheden in de Egyptische vestiging van Mondelez.

dossier

eindejaars premies 2013 Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

RUBRIEKSNAAM

dossier eindejaarspremies 2013

Eindejaarspremie op komst! Bram Van Goethem

Hoewel hier en daar nog wat bladeren dapper weerwerk bieden, valt er niet meer aan te ontsnappen: de winter komt eraan en het einde van het jaar is in zicht! Traditioneel een periode gevuld met jaaroverzichten, goede voornemens, festiviteiten allerhande en bovenal gezellig samenzijn. In de meeste ondernemingen ook de periode waarin een eindejaarspremie of dertiende maand wordt uitgekeerd aan de werknemers.

Dikwijls hebben werknemers wel een vraag over de toekenning van de eindejaarspremie. Ons Recht tracht een antwoord te geven op de meest gestelde vragen in dit verband.

Heb ik recht op een eindejaarspremie? Er bestaat geen algemene wettelijke regeling die van toepassing is op alle werknemers. Als werknemer heb je alleen recht op een eindejaarspremie als er één of andere rechtsbron voorhanden is. Zo’n rechtsbron kan voorwaarden koppelen aan de toekenning van de eindejaarspremie. Op zich zijn zulke voorwaarden geldig, tenzij ze een verboden discriminatie zouden vormen. Zo is het mogelijk om een anciënniteitsvoorwaarde van bijvoorbeeld zes maanden te hanteren. Maar het is niet toegestaan om bijvoorbeeld de deeltijdse werknemers uit te sluiten. Die hebben recht op de eindejaarspremie in verhouding tot hun arbeidsduur. Voor de meeste werknemers is het recht op een eindejaarspremie vastgelegd in een sectorale cao. Een overzicht van deze sectorale regelingen vind je terug in de hierna opgenomen tabel. Is er geen sectorale cao? Dan wil dat niet per se zeggen dat je geen recht hebt op een eindejaarspremie. Het recht op zo’n premie kan immers ook blijken uit een ondernemingscao, het arbeidsreglement, je arbeidsovereenkomst of zelfs een gebruik in de onderneming. Want zelfs als er niets op papier staat, kan het recht op de premie toch ‘verworven’ zijn omdat ze al jarenlang is toegekend. Van een gebruik is sprake als de toekenning algemeen, vast en bestendig is. ‘Algemeen’ wil zeggen dat de premie aan alle werknemers of aan bepaalde categorieën wordt toegekend. ‘Vast’ betekent dat er duidelijke berekeningsregels zijn. En ‘bestendig’ houdt in dat de premie is toegekend gedurende een voldoende lange tijd.

14 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Hoeveel bedraagt de eindejaarspremie? De omvang van de eindejaarspremie wordt bepaald door de rechtsbron waarin de

toekenning ervan wordt geregeld. Je zal dan ook de sectorale of andere regeling moeten raadplegen om het exacte verschuldigde bedrag te kunnen bepalen. Meestal gaat het om een vast bedrag gelijk aan het maandloon van de werknemer in een welbepaalde

ÂŠ foto: imageglobe

maand (bijvoorbeeld het salaris van decem- van de eindejaarspremie in verhouding tot effect zullen hebben op de omvang van de ber). Soms wordt verwezen naar een percen- de effectieve arbeidsprestaties geleverd tij- eindejaarspremie. Sommige periodes wortage van het jaarloon of wordt de premie dens de referteperiode. Dat houdt in dat den sowieso gelijkgesteld op basis van dwinberekend op basis van een bepaald aantal schorsingen of afwezigheden (bijvoorbeeld gende rechtsregels en dit zelfs als ze niet uurlonen. Het kan ook voorkomen dat naast ziektedagen) het bedrag van de premie zul- uitdrukkelijk worden voorzien in de sectohet vaste maandloon nog moet rekening len verminderen. Vaak zal de sectorale of rale of andere regeling. Het gaat onder meer worden gehouden met bijvoorbeeld com- andere regeling bepaalde periodes van inac- om het sollicitatieverlof, het syndicaal vermissielonen of andere premies. tiviteit gelijkstellen met effectieve arbeids- lof en het betaald educatief verlof. In de meeste regelingen staat het bedrag prestaties zodat deze periodes geen negatief

Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013â&#x20AC;&#x201A; |

Heb ik nog recht op een eindejaarspremie als ik zelf ontslag neem of ontslagen word?

werknemersbijdrage bedraagt 13,07 procent) als bedrijfsvoorheffing moet worden ingehouden. Het percentage in de bedrijfsvoorheffing is afhankelijk van het belastbaar jaarloon en kan worden vastgesteld aan de hand van In principe wordt de eindejaarspremie opge- deze tabel: bouwd in functie van de geleverde prestaties. Komt er met andere woorden een effectief einde aan de arbeidsovereenkomst voordat de eindejaarspremie is uitbetaald, Belastbaar jaarloon % BV dan heb je toch nog recht op de uitbetaling van deze premie in verhouding tot de geleTot 7.245 euro 0 verde prestaties. Van 7.245,01 tot 8.945,00 23,22 Maar let op. Van die algemene regel kan worden afgeweken in de sectorale of andere Van 8.945,01 tot 11.065,00 25,23 regeling die de toekenning van de eindeVan 11.065,01 tot 13.075,00 30,28 jaarspremie regelt. Als je dus van plan bent Van 13.075,01 tot 15.190,00 35,33 om zelf je ontslag in te dienen, kijk je best Van 15.190,01 tot 17.305,00 38,36 ook de toepasselijke regeling rond de einVan 17.305,01 tot 21.480,00 40,38 dejaarspremie even na. Vaak wordt immers een anciënniteitsvoorwaarde opgenomen Van 21.480,01 tot 23.590,00 43,41 bij ontslag door de werknemer of wordt Van 23.590,01 tot 32.055,00 46,44 bepaald dat de werknemer in dienst moet Van 32.055,01 tot 42.645,00 51,48 zijn op het tijdstip van uitbetaling om recht Boven 42.645,00 53,50 te kunnen hebben op de premie.

Hoeveel houd ik netto over? De eindejaarspremie is in principe loon. Wat betekent dat er zowel RSZ-bijdragen (de

Vermits de tarieven in de bedrijfsvoorheffing vrij hoog zijn, zal dit ertoe leiden dat je netto meestal minder dan de helft van het brutobedrag overhoudt.

dossier eindejaarspremies 2013

Vrije universiteiten De leden van het academisch en administratief technisch personeel van de vrije universiteiten krijgen een eindejaarspremie zoals toegekend aan de personeelsleden van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Het bedrag is een percentage van het baremamaandloon van november. En het toegepaste percentage hangt af van de graad van de werknemer. Voor doctoraatsbursalen wordt de eindejaarspremie zo berekend dat het nettobedrag op hetzelfde neerkomt als dat van assistenten (AAP) - dus 59 procent van het brutoloon van een assistent. Dit zou na belastingen op hetzelfde moeten neerkomen als 41 procent van het (lagere) brutobeursbedrag, waar enkel nog RSZ van afgaat. De uitzondering op de regel zijn de IWTbursalen, die geen eindejaarspremie krijgen aan het einde van het jaar, maar elke maand in hun beursbedrag één twaalfde van hun eindejaarspremie krijgen. Academisch personeel: percentage van het brutoloon(beurs) van november: • het zelfstandig academisch personeel 53 procent; • het niet gerangschikt vastbenoemd wetenschappelijk personeel 53 procent; • de doctor-assistenten en het bijzonder academisch personeel met de weddeschaal doctor-assistent of hoger 53 procent; • de gastprofessoren 53 procent; • de assistenten, praktijkassistenten en wetenschappelijke medewerkers 59 procent; • de doctoraatsbursalen 41 procent. Administratief en technisch personeel: percentage van het brutoloon van november: • personeel met graad 10, 11, 12, 13, 15, 16 en 17: 53 procent; • personeel met graad 6, 7, 8, 9 en 14: 59 procent; • personeel met graad 3, 4 en 5: 65 procent; • personeel met graad 1 en 2: 70 procent. De eindejaarstoelage wordt volledig toegekend bij voltijdse prestaties tijdens de referteperiode 1 januari – 30 september. Bij deeltijdse prestaties tijdens deze periode wordt het bedrag pro rata toegekend.

16 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

En daar is mijn eindejaarspremie Als u in een sector werkt waar een eindejaarspremie wordt uitbetaald, is het verstandig hieronder even te kijken of u wel krijgt waarop u recht hebt. Let op: dit overzicht slaat op de regelingen zoals die per sector werden vastgelegd. Gunstiger regelingen op ondernemingsvlak zijn dus niet uitgesloten. Je vindt de informatie ook terug op http://eindejaarspremies.lbc-nvk.be.

Bedrag van de premie

Tijdstip van betaling

Toekenningsmodaliteiten

DISTRIBUTIE Zelfstandige kleinhandel (PC 201) en middelgrote levensmiddelenbedrijven (PC 202.01) A. Bedienden: 100% van het maandloon berekend op basis van het gemiddelde van al de effectief ontvangen lonen in het lopende jaar. B. Filiaalhouders of ingeval commissieloon wordt betaald: 100% maandelijks gemiddelde van de vaste en veranderlijke lonen van het betrokken jaar. C. In geval van onvolledig dienstjaar wordt de premie berekend door alle effectief ontvangen lonen te delen door het aantal gepresteerde maanden.

- In dienst zijn op 31/12 en 6 maanden anciënniteit hebben in de onderneming. - Ook toegekend als men op het ogenblik van de betaling in tijdkrediet, palliatief verlof, verlof voor verzorging van zwaar ziek familielid, ouderschapsverlof is. - De premie kan worden verminderd met afwezigheden wegens ziekte, ongeval of zwangerschap (behalve de eerste 30 dagen). - Wanneer de bediende op 31 december geen 12 maar tenminste 6 maanden in dienst is, moet de premie worden berekend door alle effectief ontvangen lonen te delen door het aantal gepresteerde maanden. - Zelfde regeling bij einde arbeidsovereenkomst, wanneer werknemer niet zelf ontslag heeft genomen en tenminste 6 maanden in dienst is geweest.

Tussen 15 en 31 december.

Kleinhandel in voedingswaren (PC 202) Kerstpremie - Administratief en verkooppersoneel: 100% van het maandloon berekend op basis van het gemiddelde van al de effectief ontvangen lonen in het lopende jaar. - Filiaalhouders: gemiddelde van de maandlonen waarop vakantiegeld wordt berekend, begrensd tot 1.487,36 euro - Aanvullende Kerstpremie: 148,73 euro voor voltijdsen (deeltijdsen in verhouding tot hun prestaties)

- In dienst zijn op 31/12. - 3 maanden (al dan niet opeenvolgend) in de onderneming werkzaam zijn. - Ook toegekend aan bedienden die per 31/12: · in tijdkrediet, palliatief verlof, verlof voor verzorging van zwaar ziek familielid, ouderschapsverlof zijn en die tijdens het beschouwde kalenderjaar arbeidsprestaties hebben uitgevoerd; · zich in een toestand bevinden die gelijkgesteld is met effectieve arbeid (cfr. wetgeving jaarlijkse vakantie)

Vóór Kerstdag.

Grote kleinhandelszaken (PC 311) Voltijds: - volledig jaar dienst: loon december. - niet volledig jaar in dienst of periodes gespreid over meerdere jaren: pro rata dienstperiode. Deeltijds: maandelijks gemiddelde over de dienstperiode.

- Ten minste 3 maanden (al dan niet opeenvolgend) in dienst zijn in de loop van het jaar. - Ook toegekend aan bedienden die per 31/12: · in tijdkrediet, palliatief verlof, verlof voor verzorging van zwaar ziek familielid, ouderschapsverlof zijn en die tijdens het beschouwde kalenderjaar arbeidsprestaties hebben uitgevoerd; · zich in een toestand bevinden die gelijkgesteld is met effectieve arbeid (cfr. wetgeving jaarlijkse vakantie)

December, tenzij andere overeenkomst of gebruik.

Warenhuizen (PC 312) Maandloon november, verhoogd met: - maandgemiddelde late uren, bijkomende uren, overuren voorbije 12 maanden; - Aanvullende Kerstpremie 297,47 euro voor voltijdsen (pro rata voor deeltijdsen).

- Einde december in dienst zijn. - Ten minste 3 maanden anciënniteit (al dan niet opeenvolgend) in het betrokken jaar. - Ook toegekend aan bedienden die per 31/12: · in tijdkrediet, palliatief verlof, verlof voor verzorging van zwaar ziek familielid, ouderschapsverlof zijn en die tijdens het beschouwde kalenderjaar arbeidsprestaties hebben uitgevoerd; · zich in een toestand bevinden die gelijkgesteld is met effectieve arbeid (cfr. wetgeving jaarlijkse vakantie)

December.

Apothekers en tarificatiediensten (PC 313) Een eindejaarspremie van 20% van het brutomaandloon wordt toegekend aan de werknemers die betaald worden volgens het sectorale minimumbarema. Werknemers die beter betaald worden ontvangen een EP als hun brutojaarloon lager is dan het baremaloon x 12,2 (exclusief vakantiegeld, inclusief alle extralegale voordelen). De EP bedraagt dan het verschil tussen het bruto baremaloon x 12,2 - het ontvangen brutojaarloon.

Betaling met het loon van december.

FINANCIEN Notariaat (PC 216) Volledig maandloon.

Voor bedienden die gedurende het hele kalenderjaar contractueel verbonden zijn: - in geval van tijdelijke afwezigheid met loonderving in de loop van het kalenderjaar om andere redenen dan ziekte, ongeval of zwangerschap, wordt het bedrag verminderd in verhouding tot de dagen van loonderving ten overstaan van 250 werkdagen per jaar; - indien de bediende in de loop van het jaar een notariskantoor verlaat om bij een ander notariskantoor in dienst te treden, moeten de beide werkgevers een deel van de premie betalen in verhouding tot de bij hen gepresteerde maanden en berekend op resp. het maandloon bij vertrek en het maandloon voor december.

Aan het einde van het jaar.

Makelaars (PC 307) Werknemers hebben recht op een eindejaarspremie gelijk aan een volledige 13e maand als ze op 31 december van het lopende jaar ten minste 6 maanden anciënniteit hebben in de onderneming en een arbeidsovereenkomst hebben met de onderneming op 31 december van het jaar. De 13de maand stemt overeen met evenveel twaalfden van het maandloon als het aantal gewerkte maanden in het betrokken jaar.

Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

dossier eindejaarspremies 2013

Bedrag van de premie

Toekenningsmodaliteiten

Spaarbanken (PC 308) Maandloon.

Pro rata indien geen volledige arbeidsprestaties.

Beursvennootschappen (PC 309) Maandloon

- Verbonden zijn door een contract van onbepaalde duur op het ogenblik van betaling. - Anciënniteit van minstens 6 maanden op het ogenblik van betaling. De toekenning gebeurt per volledig gepresteerde kalendermaand. - Gepensioneerden ontvangen de premie pro rata wanneer zij de onderneming verlaten voor de datum van de betaling van de premie en mits een anciënniteit van 6 maanden. - Het bedrag van de premie mag worden herleid a rato van de afwezigheden in de loop van het jaar die niet voortspruiten uit de toepassing van de wettelijke reglementaire en conventionele bepalingen inzake jaarlijkse vakantie, wettelijke feestdagen, kort verzuim, beroepsziekte, arbeidsongeval en bevallingsrust en van 30 dagen ziekte of ongeval.

Banken (PC 310) Volledig maandloon. Alternatieve regelingen zijn mogelijk via ondernemingscao’s

Pro rata indien geen volledige arbeidsprestaties.

Openbare Kredietinstellingen (OKI’s) (PC 325) Volledige maandwedde

- In geval van zwangerschapsverlof of afwezigheid door arbeidsongeval wordt deze niet verminderd, bij andere afwezigheden wordt deze pro rata berekend maar kan de dertiende maand niet zakken onder de wedde van de laatste maand van het jaar voordien.

Tijdstip van betaling

December of bij het indienen van de maatschappelijke rekeningen of volgens afspraak op ondernemingsvlak.

INDUSTRIE Scheikunde (PC 207) 100% maandloon.

- - - - - - - -

31/12 lopende jaar minstens 6 maanden anciënniteit. Op ogenblik van betaling arbeidsovereenkomst. Pro rata aantal gewerkte maanden. Recht bij ontslag door werkgever (min. 6 maanden anciënniteit), ook voor bruggepensioneerden. Zelfde voorwaarden gepensioneerden en rechtverkrijgenden als gevolg van overlijden. Recht bij zelf ontslag nemen (min. 1 jaar anciënniteit) Geen recht bij ontslag om dringende reden. Voor handelsvertegenwoordigers is premie maximum 2.106,30 euro

Vóór 25/12.

Metaal (PC 209) Geen nationale overeenkomst of regeling. Metaalsector Waasland 13de maand. Loon referte 30/11.

- 60 dagen effectieve prestaties (of gelijkgestelde dagen) in de referteperiode van 1/12 tot 30/11. - Pro rata van het aantal gepresteerde maanden in geval van opzegging of pensionering.

Uiterlijk de laatste werkdag vóór 25/12.

Metaalsector Oost- en West-Vlaanderen (behalve Waasland) 13de maand (loon referte 1/7)

- In dienst op 30/11. - 60 dagen effectieve prestaties (of gelijkgestelde dagen) in referteperiode van 1/12 tot 30/11. - Pro rata van de prestaties in geval van opzegging, brugpensioen, pensioen, contract bepaalde duur.

Uiterlijk op 31/1 volgend jaar.

Metaalsector Brabant 6,66% van jaarlijks brutoloon (effectieve prestaties en gelijkstellingen).

- 1 jaar anciënniteit. - Pro rata temporis bij ontslag, contract bepaalde duur, brugpensioen en pensioen, in de referteperiode (1/12 – 30/11).

December.

Metaal Antwerpen en Limburg 100% van brutoloon van november (premies niet inbegrepen met uitzondering van productiepremie).

- In dienst op 30/11. - 6 maand anciënniteit. - 60 dagen effectieve prestaties (of gelijkgestelde dagen) in referteperiode 1/12 - 30/11. - Pro rata temporis bij brugpensioen, pensioen, ontslag, einde stage...

Uiterlijk op 31/12.

Petroleum (PC 211) Opname 13de maand in het jaarinkomen. Vandaar de bepaling dat de officiële loonschaal 13 keer per jaar moet worden betaald.

Niet bepaald in de cao maar in het algemeen eind december.

Textiel (PC 214) 1. Anciënniteit van 6 maanden tot minder dan 12 maanden: 7,3% jaarlijkse bezoldiging. 2. Anciënniteit van + 12 maanden - 8,33% van de jaarlijkse bezoldiging voor bedienden wier bezoldiging veranderlijk is - 13de maand gelijk aan maandloon december voor werknemers waarbij bezoldiging forfaitair wordt vastgesteld.

Behoren tot de uitvoerende bedienden; minstens 6 maanden anciënniteit; niet meer dan één ziekteperiode van hoogstens 30 dagen afwezigheid hebben; bij herhaalde ziekteperiodes berekening pro rata temporis. Uitzonderingsregeling voor handelsvertegenwoordigers. Pro rata bij vroegtijdige uit-diensttreding behalve om dringende redenen.

Afrekening december.

Kleding en confectie (PC 215) Aanvulling van het dubbel vakantiegeld: 90% van maandloon december. Bij pro rata berekening 7,5% van de brutolonen door de werkgever betaald in de loop van het dienstjaar. Specifieke regeling handelsvertegenwoordigers.

Pro rata toekenning in geval van vroegtijdige uitdiensttreding (minstens 3 maanden dienst) behalve om dringende redenen.

Samen met maandloon december

Diensten en organismen voor technische controles en gelijkvormigheidstoetsing(PC 219) Geen regeling op sectorvlak. Het jaarloon – loon voor overuren en premies voor nachtarbeid, weekendwerk en andere voordelen niet inbegrepen - moet wel minstens gelijk zijn aan 13,92 keer het baremiek minimummaandloon. In de meeste ondernemingen hebben de bedienden wel recht op een 13de maand.

18 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Tijdstip van betaling

Bedrag van de premie

Toekenningsmodaliteiten

Voedingsnijverheid (PC 220) - Volledig maandloon. - Bij veranderlijk loon: gemiddelde van 12 voorgaande maanden.

Aan de bedienden die tijdens het dienstjaar gedeeltelijke prestaties hebben geleverd, wordt de premie betaald naar rato van hun effectieve en gelijkgestelde prestaties, behalve: - de bedienden die vrijwillig ontslag nemen en op dit ogenblik nog geen vol jaar anciënniteit hebben; - in geval van ontslag door de werkgever om zwaarwichtige reden; - indien de bediende op het ogenblik van de betaling van de premie nog op proef is; De premie naar rato is wel verschuldigd aan de bedienden die met wettelijk of conventioneel brugpensioen gaan. De maanden van pensioen of brugpensioen geven recht op betaling van 20% van de overblijvende premie en dit tot 31 december van het lopende jaar. De gelijkstellingsperiode bij ziekte of ongeval is beperkt tot 12 maanden.

Einde boekjaar of einde kalenderjaar.

Papiernijverheid (PC 221) Volledig maandloon.

- In dienst zijn op het ogenblik van de uitbetaling; - 6 maanden anciënniteit hebben; - Pro rata indien geen volledig jaar anciënniteit. - Bedrag wordt verminderd a rato van niet-gelijkgestelde afwezigheidsdagen.

Bij het neerleggen van de maatschappelijke rekeningen of in de maand december, tenzij anders overeengekomen op ondernemingsvlak.

Papierverwerking (PC 222) Minimum een maandloon.

- In dienst zijn op het ogenblik van de uitbetaling. - Minstens 6 maanden anciënniteit hebben. - Bedrag wordt verminderd naar rato van de niet gelijkgestelde afwezigheden. - Voor bedienden die in dienst kwamen en die ten minste zes maanden anciënniteit hebben, staat de premie in verhouding tot het aantal gewerkte maanden.

In de loop van de maand december, tenzij op ondernemingsvlak anders overeengekomen.

Non-Ferro (PC 224) 1 maandloon.

- verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst voor bedienden, op het ogenblik van de betaling van de premie; - op het ogenblik van de betaling van de premie een desgevallend onderbroken anciënniteit hebben van ten minste zes maanden, voor zover deze periode zich situeert in een periode van 12 maanden vanaf het begin van de tewerkstelling; - in de onderneming in dienst zijn getreden ten laatste de eerste dag van het beschouwde werkjaar. Voor de bedienden die in de onderneming in dienst zijn getreden na de eerste dag van het beschouwde werkjaar en die de anciënniteitsvoorwaarde zoals hierboven vermeld vervullen, wordt de premie pro rata temporis toegekend. - Bij uitdiensttreding vóór de betaaldatum – uitgezonderd bij ontslag om een dringende reden – wordt ongeacht het soort arbeidsovereenkomst, en voor zover de voorwaarden vermeld hierboven vervuld zijn, de eindejaarspremie betaald pro rata temporis op het ogenblik van deze uitdiensttreding.

December.

In dienst van 1/1/13 tot 30/9/13 maar proportioneel indien men minder gewerkt heeft. Deeltijdsen pro rata.

December.

NON-PROFIT Federale Non-Profitsectoren(PC 330) A. Ziekenhuizen: 331,86 euro + 2,5% van brutojaarloon (brutojaarloon = brutoloon maand oktober inclusief haardof standplaatstoelage x 12) + (Attractiviteitspremie: 626,14 euro + 0,53% van bruto jaarloon (brutojaarloon = brutomaandloon inclusief haardof standplaatstoelage x 12). B. Thuisverpleging (o.a. Wit-Gele Kruis): idem ziekenhuizen. C. Revalidatiecentra: idem ziekenhuizen. D. Rustoorden: idem ziekenhuizen. E. Wijkgezondheidscentra: idem ziekenhuizen. Vlaamse Non-Profitsectoren F. Opvoedingsinstellingen (PC 319.01): 128,43 euro + 7,57% van brutojaarloon (brutojaarloon = brutoloon maand oktober inclusief haardof standplaatstoelage x 12). G. Kinderopvang (Kribben, Peutertuinen en diensten Opvanggezinnen )(PC 331): idem opvoedingsinstellingen H. Centra voor geestelijke gezondheidszorg (PC 331): idem opvoedingsinstellingen I. Gezinszorg(PC 318.02): idem opvoedingsinstellingen behalve voor werknemers dienstencheques, die hebben de volgende eindejaarstoelage: 1. Variabel gedeelte: 2,5% van brutojaarloon (brutojaarloon = brutoloon maand oktober inclusief haardof standplaatstoelage x 12). 2. Vast geïndexeerd gedeelte van 331,86 euro 3. Vast niet-geïndexeerd gedeelte van 55,08 euro J. Socio-cultureel Werk (PC 329) - Maatschappelijk opbouwwerk: idem opvoedingsinstellingen - Integratiecentra: idem opvoedingsinstellingen - Andere sectoren sociaal-cultureel werk: 128,43 euro + 5,26% van brutojaarloon (brutojaarloon = brutoloon maand oktober inclusief haardof standplaatstoelage x 12) - Doelgroepwerknemers (oa.wep-plus): 4,05% van brutojaarloon (brutojaarloon = brutoloon maand oktober inclusief haardof standplaatstoelagex12) verminderd met 596,03 euro K. Beschutte en sociale werkplaatsen (PC 327) - Beschutte werkplaatsen: · Productiepersoneel: 87% van maandloon

Laatste kwartaal voor de Attractiviteitspremie Idem ziekenhuizen. Idem ziekenhuizen. Idem ziekenhuizen. Idem ziekenhuizen.

Idem ziekenhuizen. Idem ziekenhuizen. Idem ziekenhuizen. Idem ziekenhuizen.

In dienst van 1/1/13 tot 30/9/13 maar proportioneel indien men minder gewerkt heeft. Deeltijdsen: pro rata

December.

Idem.

Referteperiode 1/1/13 – 30/11/13: iedere gewerkte of ermee gelijkgestelde maand geeft recht op 1/11 van de premie. Deeltijdsen: pro rata.

December.

In dienst van 1/1/13 tot 30/9/13 maar proportioneel indien men minder gewerkt heeft. Deeltijdsen: pro rata

December.

Referteperiode: septemberpremie: 1 september voorafgaand jaar tot 31 augustus dit jaar. Proportioneel indien men minder gewerkt heeft.

13de maand: december. Septemberpremie: met loon september

Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

dossier eindejaarspremies 2012

Bedrag van de premie · Omkaderingspersoneel: 13de maand: septemberpremie van 5,07% van jaarloon(= 12 X brutomaandloon augustus)-197,83 euro - Sociale werkplaatsen: · Productiepersoneel: 87% van maandloon juli · Omkaderingspersoneel: 125,92 euro + 7,57% van jaarloon (werkelijk loon toegekend in de periode van 1 december vorig jaar tot 30 november dit jaar)

Toekenningsmodaliteiten

Tijdstip van betaling

In dienst van 1/1/13 tot 30/9/13 maar proportioneel indien men minder gewerkt heeft. Deeltijdsen: pro rata

DIENSTEN Aanvullend Nationaal Paritair Comité (PC 218) - Volledig maandloon. - Voor handelsvertegenwoordigers met veranderlijk loon: maandgemiddelde van de laatste 12 maanden (evenwel begrensd op het hoogste bedrag van de 4de categorie in de loonschaal). Indien het vast gedeelte hoger ligt dan dit bedrag wordt de premie toegekend op dit vast gedeelte.

- 1/12 premie per gepresteerde maand, vanaf 6 maand tewerkstelling. Gelijkgesteld met arbeidsprestaties: vakantie, feestdagen, klein verlet, beroepsziekte, arbeidsongeval, bevallingsrust, eerste 60 dagen bij ziekte en ongeval, vaderschapsverlof, syndicaal verlof, betaald educatief verlof - Ook bij ontslag of einde arbeidsovereenkomst wegens definitieve medische overmacht, brugpensioen, einde tijdelijk contract of contract voor een duidelijk omschreven werk van minstens 6 maanden - Ook bij ontslag op initiatief werknemer, mits 5 jaar anciënniteit - Niet bij ontslag om dringende reden

Op het einde van het jaar, tenzij anders bepaald in de onderneming.

Internationale handel, vervoer en aanverwante sectoren (PC 226) - Er wordt een jaarlijkse premie uitgekeerd, gelijk aan de bezoldiging van de maand waarin de uitbetaling plaatsgrijpt, aan de bedienden die gelijktijdig aan volgende twee voorwaarden voldoen: - in dienst zijn op de datum waarop de premie wordt uitbetaald, en - in de onderneming effectief tewerkgesteld zijn geweest gedurende het hele refertejaar. - een pro rato recht van een twaalfde van de premie voor elke volledige maand effectieve prestaties in de onderneming in de loop van het refertejaar voor de bedienden die in dienst zijn op de datum vvan de uitbetaling van de premie, maar die slechts in de loop van het refertejaar in dienst van de onderneming zijn getreden of de bedienden wier arbeidsovereenkomst een einde neemt voor de datum waarop de premie wordt uitbetaald.

- Voor bedienden wier bezoldiging contractueel samengesteld is uit een vast gedeelte en een veranderlijk gedeelte, is het bedrag van de premie gelijk aan het vast gedeelte van de maand waarin de uitbetaling gebeurt, verhoogd met het maandelijks gemiddelde van de veranderlijke gedeelten die betaald werden in de loop van de twaalf maanden die de maand van uitbetaling van de premie voorafgaan. - Voor de bedienden die in de loop van het refertejaar overstappen van een voltijds naar een deeltijds arbeidsregime of omgekeerd of die in de loop van het refertejaar overstappen van een deeltijds arbeidsregime naar een ander deeltijds arbeidsregime, wordt de premie als volgt vastgesteld: de som van elk maandloon van het refertejaar (exclusief de jaarpremie, het dubbel vakantiegeld en andere veranderlijke bezoldigingselementen die niet regelmatig en op voortdurende wijze worden toegekend) gedeeld door twaalf.

Aan het einde van het jaar

Audiovisuele sector (PC 227) - Wie volledig jaar ononderbroken bij werkgever heeft gewerkt: bruto vast maandloon december - Wie tijdens hele jaar met verschillende contracten bij werkgever heeft gewerkt: in december berekend op basis van het gemiddelde bruto maandloon van dat jaar - Wie niet het hele jaar, maar minstens 130 dagen heeft gewerkt bij de zelfde werkgever, een pro rata premie. - Indien ontslagen door de werkgever, pro rata indien minstens 6 maanden anciënniteit of 130 dagen gewerkt. - Indien zelf ontslag gegeven, pro rata indien minstens 5 jaar anciënniteit. Filmzalen (PC 303.03) Eindejaarspremie 8,33% brutoloon betaald in refertejaar (1 december tot 30 november), betaalbaar tussen 15 en 31 december, mits minstens 5 maand anciënniteit of 120 niet opeenvolgende dagen. Bij opzeg door werkgever zelfde anciënniteitsvoorwaarde (5 maanden) bij opzeg door werknemer minstens 6 maanden anciënniteit.

Tussen 15/12 en 31/12.

Begrafenisondernemingen (PC 320) Idem als ANPC.

Idem als ANPC, behalve: geen pro rata wanneer bediende zelf ontslag neemt.

Idem als ANPC.

Groothandel verdelers van geneesmiddelen (PC 321) Loon december voor wie het hele jaar in dienst is geweest. 1/12 van de premie per maand tewerkstelling voor wie ten minste 6 maanden anciënniteit heeft.

In dienst zijn op 31 december en op die datum minstens 6 maanden anciënniteit hebben of in de loop van het jaar met pensioen of brugpensioen vertrokken zijn of ontslagen zijn en 6 maanden anciënniteit hebben.

Vóór 25 december.

Uitzendarbeid De eindejaarspremie bedraagt 8,27 procent van de lonen die je als uitzendkracht verdiende tussen 1 juli 2012 en 30 juni 2013. Het brutobedrag van de premie wordt verminderd met de RSZ-bijdrage van werknemers (13,07 procent) en met de bedrijfsvoorheffing (18 procent).

- Leden bezorgen het formulier van eindejaarspremie uitzendarbeid aan de LBC-NVK, in plaats van het te sturen naar het Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten - Tewerkstelling gedurende 65 dagen als uitzendkracht in de periode van 1 juli 2012 tot 30 juni 2013. Uitzendkrachten die vast in dienst treden in de onderneming waarin ze voorheen als uitzendkracht werkten, hebben recht op de eindejaarspremie na 60 dagen tewerkstelling als uitzendkracht

Geschreven pers Idem als Aanvullend NPC.

Idem als ANPC

Universiteiten Zie op blz 16.

20 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Idem als ANPC

internationaal

Vakbonden handel stemmen violen in Buenos Aires Heel wat sociale afbraak en onzekerheid bij distributeurs Chris Van Droogenbroeck

Wal-Mart

Waarom zou een vakbondsafgevaardigde een vergadering bijwonen aan de andere kant van de wereld? “Omdat onze ondernemingen internationaal zijn en minstens een schakel vormen in de wereldwijde economische keten”, zegt Dirk Beyne, LBC-NVKmilitant bij Makro. “Wat bedrijven hier doen, heeft een impact op wat er elders gebeurt.”

Bij nagenoeg alle distributeurs is de sociale afbraak en de onzekerheid groot. Vooral het Amerikaanse Wal-Mart is heel gortig. Lage lonen, hoge werkdruk, vakbonden saboteren. In de week van 18 november voerde UNI Global Union wereldwijd samen met haar partners actie tegen Wal-Mart in alle landen waar de groep aanwezig is. Onlangs werd in Australië nog een rechtszaak tegen WalMart gewonnen. Die ging over niet-betaalde toeslagen voor zondagwerk. Uiteindelijk moet Wal-Mart méér dan 480.000 dollar aan achterstallig loon betalen aan zijn personeel. Erg beklijvend was de uitleg van een vak-

Lage lonen, hoge werkdruk, vakbonden saboteren. Het is schering en inslag bij het Amerikaanse Wal-Mart.

Dirk was één van de LBC-NVK’ers die onlangs deelnamen aan de ‘UNI Commerce Global Conference’ in het Argentijnse Buenos Aires. Bestel je bij een internetbedrijf zoals Bol. com, Amazon of Zalando, dan wordt je Erg beklijvend was bestelling verwerkt door logistieke medewerkers in Nederland of Duitsland. Het de uitleg van een hemd, de schoenen, het speelgoed, de lapvakbondsvrouw top of tablet die je bestelde, worden gemaakt in China, Indonesië, Cambodja, Bangladesh uit Paraguay. of India, en dat door arbeiders die worden gedwongen om in ongezonde omstandigheden veel uren te presteren tegen een veel bondsvrouw uit Paraguay. Zij vertelde op te laag loon. een heel emotionele en pakkende manier over het extreme geweld dat vakbondsmensen ondervinden en over de wijze waarop Lid van UNI de werkgevers en de overheid werknemers De economie is geglobaliseerd, bedrijven onderdrukken. De harde strijd in België en zijn multinationaal en de werknemers Europa lijkt klein bier in vergelijking met blijven verdeeld. Om die reden is de LBC- wat die mensen te verduren krijgen. NVK lid van de internationale vakbond UNI Global Union die honderden lokale vakbonden over heel de wereld bundelt om samen de grensoverschrijdende problemen aan te pakken. In Buenos Aires dachten vakbondsmensen uit de handel na over de manier waarop vakbonden werkgevers wereldwijd kunnen bewegen om meer oog te hebben voor veiligheid en hygiëne, waardig werk en een leefbaar inkomen voor alle werknemers. “Aan deze kant van de wereld vechten we al een hele tijd om te behouden wat we hebben. Aan de andere kant wordt eenzelfde strijd gestreden, maar dan om te bereiken dat mensen niet langer tegen een hongerloon en in onmenselijke omstandigheden moeten werken”, vertelt Frank De Maeyer, militant bij Carrefour. “Mensen worden aangeworven in mini-jobs of onder slechte omstandigheden, raken maar niet aan voltijds werk en komen niet rond met het loon dat ze in de handel verdienen.”

In de komende jaren wil UNI in elke multinational een ‘Global Alliance’ oprichten. Een structuur waardoor vakbondsafgevaardigden uit allerlei landen met elkaar informatie uitwisselen, overleggen en de strategie afspreken. Meer en meer wil UNI ook met multinationals internationale collectieve afspraken maken over de vrijheid van meningsuiting, overleg met de werknemers en een degelijke basis aan loon- en arbeidsvoorwaarden. Zulke afspraken worden gebundeld in een ‘Global Agreement’. Bij het Metro-concern (Makro, MediaMarkt, Metro), Carrefour, H&M en Inditex (Zara, Berschka, Massimo Dutti) bestaan zulke akkoorden al of zijn ze in de maak. UNI wil verder overal de vakbondsbasis versterken, niet alleen bij multinationals. Solide vakbonden zijn nodig om geloofwaardig te zijn bij werkgevers en overheden. De congresgangers maakten afspraken over de uitbouw van vakbondswerkingen en de ledenwerving. De Europese sociale dialoog blijft ook belangrijk voor UNI Commerce. Sinds tien jaar is er een dialoog tussen de werkgeversorganisatie Eurocommerce en vertegenwoordigers van UNI. De Europese Commissie doet daarbij dienst als voorzitter.

Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

arbeids-gericht marc weyns

Opeenvolgende contracten voor bepaalde tijd Het is een oude regel: door de opeenvolging van arbeidsovereenkomsten voor een bepaalde tijd ontstaat een overeenkomst voor onbepaalde tijd. Daar bestaan wel enkele uitzonderingen op. Het Hof van Cassatie gaf in zijn arrest van 30 september 2013 een antwoord op de vraag wat de gevolgen zijn wanneer de werkgever – na een reeks contracten voor een bepaalde tijd –geen nieuwe overeenkomst meer aanbiedt. Het arbeidshof van Brussel had geoordeeld dat de opeenvolgende contracten voor een bepaalde tijd een overeenkomst voor onbepaalde tijd deden ontstaan. Door geen nieuw contract aan te bieden na afloop van de periode van het laatste contract, verbrak de werkgever de arbeidsovereenkomst en moest hij dus een opzegvergoeding betalen aan de werknemer. Tegen die uitspraak ging de werkgever in cassatie, maar hij kreeg ongelijk. Het Hof van Cassatie bevestigde de beslissing van het arbeidshof.

Hiv-besmetting geen reden voor ontslag Een werknemer vertelt aan zijn directe collega’s dat hij mogelijk besmet is met het hiv-virus. Dat nieuws gaat als een lopend vuurtje rond in de onderneming. Enkele collega’s dringen bij de werkgever aan op het ontslag van de mogelijk besmette werknemer omdat hij volgens hen een bedreiging kan zijn voor hun gezondheid. De werkgever wil daarop niet ingaan en houdt een informatiebijeenkomst waarop de bedrijfsarts uitlegt dat een hiv-besmetting geen gevaar is voor de gezondheid van de andere werknemers. Maar de uitleg van die deskundige arts neemt de schrik bij een deel van de werknemers niet weg. Omdat de druk op hem aanhoudt maakt de werkgever toch een einde aan de arbeidsovereenkomst. Deze onverkwikkelijke zaak speelde zich af in Griekenland en uiteindelijk moest het

Griekse Hof van Cassatie een beslissing nemen. Die rechters oordeelden dat het ontslag niet onrechtmatig was. De werkgever wilde immers alleen maar de vlotte werking van zijn onderneming verzekeren. Maar de gedupeerde werknemer diende tegen die beslissing een klacht in bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het Hof in Straatsburg was in zijn uitspraak van 3 oktober 2013 glashelder. Volgens de rechters in Straatsburg was het ontslag wegens de hiv-besmetting onterecht. Het Griekse Hof van Cassatie baseerde zich op onjuiste informatie over de besmettelijkheid van het hiv-virus. De beoordeling dat de vlotte bedrijfsvoering in het gedrang kwam, was ongegrond. En de belangen van de werkgever en die van de zwakke werknemers werden niet zorgvuldig tegenover elkaar afgewogen. De werknemer werd onrechtmatig gediscrimineerd en zijn privacy werd nodeloos geschonden.

Dit arrest is te vinden op www.cass.be.

Almaar meer werknemers worden niet langer met een louter vast loon betaald maar krijgen ook voor een deel variabel loon. Voor het vakantiegeld komt niet alleen het vast maar ook het variabel loon in aanmerking. Het gemiddelde van het variabel loon van de voorbije twaalf maanden moet worden meegeteld, zowel voor het enkel als voor het dubbel vakantiegeld. In die periode van de voorbije twaalf maanden zit doorgaans ook de vorige vakantieperiode. Moet het gemiddelde van het variabel loon van de twaalf maanden vóór die vorige vakantiemaand ook worden meegeteld om het gemiddelde van het variabel loon te berekenen voor het nieuwe vakantiegeld? Na een mooi uitgewerkte juridische redenering kwam het Hof van Cassatie op 7 oktober 2013 tot het besluit dat dit wel degelijk het geval is.

Vakantiegeld en variabel loon

Ook deze uitspraak vind je volledig op www.cass.be.

begint te lopen vanaf 1 december. Maar een opzegbrief die aangetekend verVerkeerde begindatum stuurd wordt, heeft pas uitwerking op de derde werkdag nadat hij is verstuurd. In dit maakt opzeg niet nietig geval kon de opzegtermijn dus niet al op Een werkgever zegt een arbeidsovereen- 1 december beginnen lopen, maar wel pas komst op met een aangetekende brief. Hij vanaf 1 januari. verstuurt die brief op 29 november en ver- Deze fout van de werkgever maakt de opzeg meldt in zijn brief dat de opzegtermijn echter niet ongeldig. Want de ingangsdatum 22 | NOVEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

van de opzegperiode schuift gewoon met een maand op. De werkgever ging er echter van uit dat de opzeg wél was ingegaan op 1 december en beëindigde de arbeidsovereenkomst een maand te vroeg. Hij werd dan ook op 24 mei 2013 door het arbeidshof van Brussel veroordeeld om een bijkomende opzegvergoeding van een maand te betalen.

RUBRIEKSNAAM sociaal

Drang naar ‘efficiëntie’ kost 115 banen bij TNT Express

Werkzekerheid is erg relatief begrip bij koerierbedrijf

efficiëntie verbeteren. Overal in Europa moest worden gesnoeid. De Belgische poot De Benelux-directie van TNT kon niet aan de operatie ontsnappen. In België en Nederland stonden de vakbonExpress, één van de vijf belangden voor voldongen feiten. Gelukkig was in rijkste koerierbedrijven bij 2011 al een goed sociaal plan uitgedokterd ons, kondigde eind septemin de Belgische tak. Dat diende als basis om ber het verlies van 115 banen in te onderhandelen. de Belgische vestigingen aan. Het is inderdaad niet de eerste keer dat TNT In een eerste fase sneuvelen 52 reorganiseert. In 2005 verkocht de onderjobs. Tegen eind 2015 moeten neming haar logistieke poot. En vorig jaar nog eens 63 jobs eraan geloven. werd de mailafdeling (post) van de hand gedaan. Er zijn vestigingen in Boom, Machelen, De werknemers die dachten zo uiteindeKortrijk en Luik. In totaal bieden die nu lijk meer werkzekerheid te krijgen worden nog werk aan zowat 720 mensen. nu met de harde werkelijkheid geconfronTNT, ontstaan uit de Nederlandse Post, teerd. In onze ‘geliberaliseerde’ wereld stelbeleefde glansrijke jaren. Maar die zijn nu len mooie beloftes bitter weinig voor. Bij wel duidelijk voorbij. Het afgelopen jaar elke herstructurering komt de beloofde incasseerde TNT een verlies van 1,86 mil- werkzekerheid onder druk te staan. Telkens joen euro. De directie weet dat vooral aan opnieuw moeten de vakbondsafgevaardigde ongekende prijsdruk, het gevolg van de den en –secretarissen zich schrap zetten om felle concurrentie op een krimpende markt. de bestaande akkoorden te doen naleven. In het voorjaar haalde TNT het nieuws door zijn poging om de Amerikaanse ‘Duizenden jobs’ rivaal United Parcel Service (UPS) over te nemen. Bedoeling was om samen het Een enthousiaste topman van luchthavengrootste koerierbedrijf in Europa te wor- uitbater The Brussels Airport Company den. De andere grote spelers, DHL, GLS en (TBAC) verklaarde onlangs dat er tegen Fedex, keken ernaar. Maar de Europese 2020 wel 10.000 jobs zouden worden gecreMededingingsautoriteit stak er een stokje ëerd op Zaventem. De huidige situatie op de luchthaven toont echter aan dat zoiets voor; de deal ging niet door. onrealistisch is. Er woedt een moordende concurrentie en de werknemers zijn daar‘Deliver’ van de eerste slachtoffers. TNT Express pakte in maart uit met een De politieke overheid moet dan ook haar nieuwe, wereldwijde strategie, Deliver. Met verantwoordelijkheid opnemen. Er wordt die strategie wilde de onderneming haar gesnakt naar een structureel overleg tussen Paul Buekenhout

Het is niet de eerste keer dat TNT reorganiseert.

vakbonden en werkgevers zodat het probleem van de toenemende flexibiliteit kan worden aangepakt. Sommige werkgevers en politieke partijen dromen ervan om minijobs in te voeren. Onaanvaardbaar. De vakbonden zullen dit niet toestaan. Het zal nodig zijn om de discussie ook op Europees niveau te voeren en zo een gezamenlijke vakbondsaanpak in de hand te werken. En de werknemers die moeten ophoe-

TNT, ontstaan uit de Nederlandse Post, beleefde glansrijke jaren. Maar die zijn nu wel duidelijk voorbij. pelen bij TNT? Zij zullen moeten op zoek gaan naar een nieuwe werkgever. De blijvers moeten het stellen met wat financieel directeur Bernard Bot eind oktober botweg aankondigde: Deliver is niet het eindpunt. “Onze aandacht blijft nu eerst gericht op het Deliver-programma. Maar we kunnen het ons niet veroorloven om stil te blijven zitten en kijken naar verdere herstructureringen.” Toch een waarschuwing die kan tellen. Voor de vakbonden is het behoedzaam afwachten. Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

RUBRIEKSNAAM over

de grenzen

annick aerts

Herstel het vertrouwen in werkgelegenheid en groei! Met die boodschap kwamen regeringen, werkgevers en werknemers uit Europa naar buiten. Dat gebeurde in het kader van een regionale vergadering van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) in april van dit jaar. De IAO kreeg het mandaat om landen zoals Griekenland, Spanje, Portugal, Cyprus en Ierland ter hulp te schieten als er om zou worden gevraagd. In Griekenland is er een permanente afgevaardigde van de IAO om de sociale dialoog tussen werkgevers en werknemers opnieuw op gang te brengen. Het opgelegde besparingsbeleid heeft de overlegstructuren namelijk teniet gedaan. Er wordt technische ondersteuning gegeven aan de sociale inspectie, de uitbouw van de sociale economie en de leer-werksystemen voor jongeren. Ook Portugal vroeg hulp. In een rapport gaf de IAO zijn aanbevelingen om de werkgelegenheidscrisis in dit land aan te pakken. Niet alleen in deze landen is een groeistrategie nodig om uit de crisis te komen. De werkloosheid treft dit jaar wereldwijd 202 miljoen werknemers. In de voorbije vijf jaar gingen 32 miljoen jobs verloren, waarvan tien miljoen in Europa, acht miljoen in Zuid-Oost-Azië en 4,5 miljoen in Afrika ten zuiden van de Sahara. De meningen zijn verdeeld over de oorzaken van de crisis. Maar over één kwestie is iedereen het eens: de daling van de wereldwijde vraag. In alle landen gaat het aandeel van de werknemers in het nationaal inkomen al jaren naar beneden. Volgens het IAO moet er werk worden gemaakt van inkomensgroei. Het Europees Vakverbond heeft alvast een investeringsplan voor Europa klaar om tot een duurzame groei en kwaliteitsvolle jobs te komen. In dat plan berekenen ze ook welk effect deze maatregelen op korte en lange termijn kunnen hebben op de economie. Wil je meer lezen? www.etuc.org of www.mo.be/wereldblog/luc-cortebeeck

Iraakse werknemers hebben recht op goede wetten Onder het regime van Saddam Hoessein hadden de vakbonden in Irak geen rechten. Niet alleen politiek maar ook economisch hield de dictator alles strak in handen. In de vroege jaren zeventig nationaliseerde Saddam de oliesector en andere industrieën. De staatsbanken werden onder zijn controle geplaatst. Via de arbeidswetgeving maakte Saddam het mogelijk om vakbondswerk te 24 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

Mondiale vakbond voor huispersoneel is een feit

of de gewone arbeidswetgeving. In de praktijk blijken deze werknemers vaak te worden geconfronteerd met discriminaties op het vlak van het niveau van bescherming. Zo kan in Spanje een thuiswerker zonder enige motivatie op straat worden gezet. De Ieren werkten een goed wetgevend wettelijk kader uit maar in de praktijk is dat weinig of niet afdwingbaar. In het algemeen zijn de lonen er heel laag. De toegang tot de sociale zekerheid is niet altijd verzekerd. Voor de Europese vakbonden zijn er dus grote uitdagingen. Op andere continenten zijn de uitdagingen nog groter. Eind oktober besloten ze de handen in elkaar te slaan en een mondiale vakbond voor thuiswerkers (IDWN) op te richten. IDWN groepeert 48 vakbonden uit 42 landen. Naast ervaringsuitwisseling willen ze lobbyen voor de toepassing van het bestaande internationale arbeidskader voor huispersoneel.

Huispersoneel oefent één van de oudste beroepen uit. Spontaan denk je aan een butler, persoonlijke kok of chauffeur bij de rijkere klasse maar het gaat veel verder. Het gaat namelijk over alle huishoudelijke taken die je maar kan bedenken zoals poetsen, strijken, winkelen, tuinieren. Op mondiaal vlak werkt huispersoneel het vaakst zonder tewerkstellingscontract maar eerder op basis van private afspraken tussen individuen. Velen van hen wonen mee in het huis van het gezin dat hen inhuurt. Anderen wonen elders en werken voor diverse gezinnen. Ook in Europa is er een stijgende vraag naar huispersoneel door het stijgende aantal tweeverdienersgezinnen en de almaar moeilijkere combinatie werk-gezin. Hierdoor is het niet langer een privilege voor de rijkere klasse, ook de middenklasse maakt er meer gebruik van. Anders dan op andere continenten wordt deze tewerkstelling Meer informatie is te vinden gereglementeerd door specifieke wetge- op www.idwn.info ving, collectieve arbeidsovereenkomsten

Tegengif voor besparingsbeleid

weren in de publieke sector. Eind december Iraakse industrievakbond. Tegelijkertijd 2011 verlieten de laatste Amerikaanse troe- werd de kans gegrepen om een ontmoepen het land maar de wetgeving is nog altijd ting te hebben met de minister van Werk van kracht. Vermits 80 procent van de eco- en Sociale Zaken en andere belangrijke polinomie in publieke handen is, blijft het erg tici. Industriall maakte hen duidelijk dat een moeilijk om sociaal overleg uit te bouwen. nieuwe wetgeving geen luxe is. Vakbonden Bovendien is er ook repressie. moeten vrij zijn om hun eigen democratiIn de afgelopen tien jaar mobiliseerden de sche structuur uit te werken zonder bemoeivakbonden in Irak en voerden ze campagne enis van de overheid. Deze missie kwam op voor een nieuwe arbeidswetgeving. De bon- een tijdstip dat het parlement hierover disden vragen respect voor de fundamentele cussies hield. Het voorstel dat nu op tafel basisrechten van werknemers, zoals het ligt, voldoet te weinig aan de internationale recht om zich vrij te verenigen, het recht standaarden. om collectief te onderhandelen, het recht IndustriAll tracht de druk te verzwaren om te betogen. Om de eisen te ondersteunen besloot de via een online-campagne. Geef je graag mondiale industrievakbond IndustriAll steun? www.industriall-union.org een bezoek te brengen aan de aangesloten

de Filipijnen Wereldsolidariteit helpt slachtoffers tyfoon Haiyan

n oogwenk verwoest door dokters supertyfoon Marijke Persoone en verpleegkundigen is AHW uitstekend geplaatst om op saties zijn in actie geschoten om hun De tyfoon Haiyan/Yolanda het terrein aan eerste hulpver-

Strijd tegen aanpak Ryanair gaat voort

daarbij onontbeerlijk. Met uw gift kunnen we Alliance of Health Workers ondersteuheeft op vrijdag 8 novem- lening te doen en om de men- nen bij hun medische missies en bij de wederopbouw. Giften ber een zware ravage zijn mogelijk op het rekeningorkers, een vakbond van dokters en aangericht in het centrale nummer van Wereldsolidariteit, vanWereldsolidariteit de Filipijnen. Er rtner deel van en LBC. BE96-7995-5000-0005 met veris een enorme mensemelding “Heropbouw Filipijnen”. Met uw gift

e missies getroffen lijke tol. naar In totaalde zijn zwaarst zo’n twaalf miljoen Filipijnen kunnen en traumabegeleiding. Later zullenwe ze AHW getroffen door de ramp. ondersteunen Ookland, de LBC-NVK voelt zich an het met de nadruk op toegang sterk betrokken bij de dramatierarmsten. sche gebeurtenis. Sinds jaar en

dag ondersteunt onze centrale samen met Wereldsolidariteit de Alliance Health Workers sen te voorzien 0-0005 van ofWereldsolidariteit, of van opmedicijnen (AHW), een vakbond van maar ook van voedsel, water, 1.11.,gezondheidswerkers. Met een kleding en bedden. AHW werkt kleine 30.000 leden is het de daarbij nauw samen met andere an 12grootste Belgische in de vakbond in dengo’s, gezond- actief Filipijnse gezondheidsorganisaheidssector. AHW verzet zich ties die sterke banden hebben ng van ‘Heropbouw Filipijnen’. sterk tegen de privatisering van met de lokale gemeenschappen. ziekenhuizen in de Filipijnen, Naast de noodhulp is het even tegen besparingen in de gezond- belangrijk nu al de heropbouw heidszorg en tegen het alomte- voor te bereiden. Wanneer de genwoordige gebruik van kort- grote internationale hulpordurende arbeidscontracten voor ganisaties vertrekken, zullen medisch personeel. lokale organisaties als AHW de De Filipijnse vakbond brengt nu bevolking blijven ondersteunen, alles in gereedheid voor medi- het sociale weefsel herstellen en sche missies naar de getroffen aan lokale dienstverlening doen. eilanden. Via zijn netwerk van F i n a n c i ë l e steun is

solidariteit.be

Meer info over de tyfoon Haiyan en de steun van Wereldsolidariteit aan haar partnerorganisaties AHW en KAJ is te lezen op www.wereldsolidariteit.be.

De vakbond CNE staakt de strijd voor het personeel bij de lagekostenmaatschappij Ryanair niet. Op 4 november 2013 verklaarde de arbeidsrechtbank van Charleroi zich onbevoegd in het geding dat zes gewezen stewards en stewardessen hadden aangespannen tegen Ryanair. De ex-personeelsleden vonden dat het bedrijf het Belgische arbeidsrecht moest toepassen en niet de Ierse regels, die veel voordeliger uitvallen voor de onderneming. Met de rechtszaak hoopten de ex-werknemers ongeveer 20.000 euro toegewezen te krijgen. Als compensatie voor nietbetaald vakantiegeld, gemiste eindejaarspremies en nog verschillende andere vergoedingen. “De rechtbank wilde de indruk geven dat het verzoek van de klagers werd afgewezen omdat ze niet konden bewijzen dat hun arbeidscontract wel degelijk in Charleroi werd uitgevoerd”, zegt CNE-secretaris Yves Lambot. “Wie het vonnis leest, krijgt eerder de indruk dat de rechtbank essentiële elementen verwarde met bijkomstigheden. Essentieel is de plaats waar de werknemer zijn verplichtingen vervult. Bijkomstig is de vraag of de werkgever communiceert via een fysieke persoon in België, of met behulp van elektronica. En of de sociale administratie gebeurt vanuit België, Ierland of zelfs Timboektoe of Vladivostok.” CNE, de Franstalige zustervakbond van de LBC-NVK, ijvert er al jaren voor om het Belgische arbeidsrecht te laten toepassen op het Belgische personeel van Ryanair. Iets wat Ryanair tot elke prijs wil verhinderen. Volgens het bedrijf is Charleroi maar een luchthaven die wordt aangedaan en gebeurt het meeste werk tijdens de vlucht. “De argumentatie van de rechters weegt niet zwaar door”, vindt Yves Lambot. “We tekenen dan ook beroep aan tegen de uitspraak.”

Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

RUBRIEKSNAAM film k arin seberechts

The Immigrant

Ouderlijke onkunde en ontwapenende tête-à-têtes (Aleksander Skarsgard en Onata Aprile).

What Maisie knew Het werk van auteur Henry James (1843-1916) – ‘Portrait of a Lady’, ‘The Wings of the Dove’, ‘The Bostonians’ en ga zo maar door – is een geliefde inspiratiebron voor filmers. James’ vaak innerlijke beschouwingen laten zich paradoxaal genoeg doorgaans goed omzetten naar cinema.

en nieuwe partners nemen de ouderrol met meer toewijding waar. En Maisie… kijkt, zwijgt en blijft – met gebakkelei op achter- én voorgrond – onverstoorbaar zichzelf. Het is tevergeefs wachten tot dit taaie kind haar bespottelijke ouders de wacht aanzegt en haar modelkinderkamer met kleurige snuisterijtjes en pedagogisch verantwoord speelgoed de stoep van Soho opkeilt. Maar de emoties blijven uitdagend onderScott McGehee en David Siegels huids in deze nuchtere demon‘What Maisie knew’ vormt daar stratie van ouderlijke onkunde. geen uitzondering op. Al is het Julianne Moore en Steve natuurlijk wel een vreemde Coogan zijn passend irritant eend in de bijt, want dit aan als het bekvechtende luxestel een kortverhaal van James ont- met grandioos botsende ego’s. leende (melo)drama speelt zich Maar het is vooral de tederheid niet af in de somptueuze sferen die opborrelt tussen Maisie en van rond de vorige eeuwwisse- haar al even goed bij het groot ling, maar in het Manhattan vuil gedeponeerde surrogaatouvan nu. ders die deze Jamesverfilming Titelfiguur Maisie, een kind met uitermate aimabel maken. een zo te zien onuitputtelijke McGehee en Siegel (en hun scegarderobe, is de inzet van een narioschrijvers) mogen dan al bits opbod tussen haar artis- af en toe dicht tegen de sentitieke ouders. De rockzangeres mentaliteit aan schuiven, de en de Britse kunsthandelaar minzame tête-à-têtes tussen leveren slag om ‘iets’ waar ze Johanna Vanderham en (vooral) geen weg mee weten, maar dat Aleksander Skarsgard en de aanze de tegenpartij hoe dan ook doenlijk gelijkmoedige Onata niet gunnen. Ze slepen hun kind Aprile zijn ontwapenend én van hot naar her of vergeten hoopvol om zien. haar doodgewoon op te halen. Kortom: ze zitten met een joekel ‘What Maisie knew’ loopt sinds van een vechtscheiding. De res- 4 december in de Belgische pectievelijke kinderoppassers zalen.

26 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

In ‘The Immigrant’ gaat regisseur James Gray terug naar de tijd waarin zijn eigen joodse voorouders vanuit Rusland naar de States uitweken: de jaren ’20 van de vorige eeuw. De motieven uit zijn vorige, hedendaagse(re) films – zoals ‘Little Odessa’ en ‘The Yards’ – resoneren echter evengoed in dit bedrukte melodrama over een jonge Poolse die samen met haar zus in de Nieuwe Wereld aanmeert.

naar sombere, van twijfel, verraad en rivaliteit doortrokken biotopen van getormenteerde zielen. Gray wentelt zich als regisseur en ensceneur in de schaduwzijde van de Amerikaanse Droom. In zijn roerige beginjaren ’20 kruipt de teloorgang al lang vóór de Grote Depressie onder de huid van de protagonisten. Knipogen naar onze tijd doet Gray niet. Maar dat hoeft ook niet eens. Want vijf films ver in zijn oeuvre zijn Gray’s personages ondertussen bijna universeel en tijdloos geworden: zo goed als allemaal zijn het ontwortelde kinderen van de migratie, voor wie familie en (morele) tradities een baken en een houvast zijn, maar evengoed een obstakel om hun vleugels uit te slaan in hun nieuwe bestaan. ‘The Immigrant’ is langzame, theatrale cinema. Een in schaduw en donkere tinten gedrenkt periodedrama met de allures van een stille film en melodramatische clichés zo oud als de zevende kunst zelf. Met een excentrieke stilist aan het roer kan dat kennelijk zelfs zonder ironie en referenties naar de 21ste eeuw heel intrigerend en wonderlijk mooi zijn.

Het Beloofde Land blijkt niet meteen de armen wijd open te gooien voor de haveloze gelukzoekers die er voet aan wal zetten. Terwijl haar aan tbc lijdende zus in quarantaine achterblijft op Ellis Island, wordt Ewa (Marion Cotillard) net voor haar uitwijzing opgevist door Bruno Weiss (Joaquin Phoenix). De variétépresentator annex pooier raakt verslingerd aan de Poolse schone , maar trekt haar hoe dan ook de prostitutie binnen. Zijn neef Orlando ‘the magician’ (Jeremy Renner) heeft het beter voor met Ewa en steekt stokken in de wielen. Kijken naar een film van James ‘The Immigrant’ loopt sinds Gray is altijd een beetje reizen. 27 november in de Belgische Beklemmend reizen weliswaar, cinema’s. Beklemmend periodedrama (Joaquin Phoenix en Marion Cotillard).

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Vel Joost Vandecasteele

Joost Vandecasteele is 34 jaar. Hij kwam dus nog net in aanmerking voor de lijst van tien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs die volgens Humo de literaire toekomst zullen uitmaken van de Lage Landen. (De andere zijn: Yannick Dangre, Daan Heerma van Voss, Maarten Inghels, Arjen Lubach, Joost de Vries, Maartje Wortel, Franca Treur, Jamal Ouariachi en Roderik Six) Vandecasteele zelf reageerde helemaal in stijl: “Ik heb bedenkingen bij mijn naam op die lijst. Na vier boeken wil ik voorbij het etiket ‘beloftevol’ geraken.”

genoemd. Van die anonieme grootstad met haar eenzame vrouwen op eenzame flatjes heeft de Man zijn jachtterrein gemaakt. Door de jaren heen heeft hij zijn versiertechniek geperfectioneerd. Hij zoekt zijn vrouwen zelden in cafés of op feesten. Hij werkt – zoals hij schrijft – “het best één op één”, via Facebook bijvoorbeeld, of in een boekenwinkel, wanneer een studente hem verlegen vraagt “of hij het is.” In een park, wanneer een vrouw op een bank rechtover hem haar sigaret weggooit en opstapt, roept hij haar terug: “Wacht.” Ze spelen allebei het spel, het spel met de allergrootste inzet, maar de Man is er de man niet naar om kinderachtig te flirten of schijnheilig rond de pot te draaien. (Daarom heet het boek waarschijnlijk ook niet Huid,

Met ‘Vel’ heeft Vandecasteele in elk geval een boek geschreven over een thema dat bij mijn weten in het Nederlands nog nooit Twee orgasmes en zo vrijelijk en eerlijk is behandeld: de allesverterende passie van een man om vrijblij- het leven is weer de vende seks te hebben met zoveel mogelijk moeite waard om vrouwen en zijn onmogelijkheid of onwil om lief te hebben. In Frankrijk had regis- geleefd te worden. seur François Truffaut al in 1977 de film ‘L’homme qui aimait les femmes’ gemaakt, over een ingenieur in Montpellier die na zes maar Vel.) Als de vrouw vraagt “Wat is het uur ‘s avonds het gezelschap van mannen plan?”, antwoordt: hij “Dat weet je maar vermijdt om zich exclusief aan de jacht op al te goed”. En als ze aandringt, “overliep seksueel plezier te wijden. hij elk stadium, van lippen op vel, hand op Henry Miller en Charles Bukowski hadden lichaam, tong in mond, lul in kut.” al veel eerder hun bekentenissenromans Ondanks deze compleet onromantische geschreven, Jan Cremer neukte er in de benadering van de liefde begint de vrouw jaren ‘60 ook aardig op los, maar nu is er een stiekeme relatie met hem, ze zien elkaar dus het Vlaamse ‘Vel’ en het relaas van de eens om de veertien dagen. En dan schrijft Man, met een hoofdletter, van wie de auteur Vandecasteele: “Het duurt nooit lang, nooit in de eerste paragrafen schrijft: “Hij is bij bij hen, en ze zijn beiden goed genoeg om een vrouw nu en hij is naakt nu, ergens het de moeite waard te maken. Om aan anders en iets anders kan hij niet zijn. (...) elkaar te bewijzen dat dit nooit een vergisKop gedomineerd door lichaam. De mens sing was, maar een logisch lijfelijk gebeugereduceerd tot een automatisme, ontlast ren.” Twee orgasmes en het leven is weer de van ballast, van twijfel, van alternatief. Zo moeite waard om geleefd te worden. is ook zijn omgang met vrouwen, overtuigd en steeds bevestigd door de evidentie van Geen egoïst seks.” Hoewel een aantal lezers/lezeressen geschokt zal zijn door de bijna brutale Jachtterrein manier waarop hij met zijn partners omgaat, De Man uit ‘Vel’ is een loner, een is de Man daarom geen egoïstische of onverEinzelgänger. Hij schrijft, werkt mee aan schillige minnaar. Hij houdt van vrouwen en televisieprogramma’s en heeft een min of hun lichaam, is begaan met hun plezier en meer bekende kop. Hij woont in Brussel, kust hen teder bij het afscheid. Alleen, als hoewel de naam van de stad nooit wordt ze hem vragen om te blijven slapen, weigert

hij vriendelijk maar vastberaden: “Dat gaat niet. Echt niet.” De Man is “als een dief die binnen raakt bij vrouwen en dan wegglipt.” Er zijn nog meer overeenkomsten tussen de ‘coureur de filles’ van Truffaut en die van Vandecasteele. Beiden vatten hun queeste naar seks dodelijk ernstig op. Waar Jan Cremer in de jaren ‘60 nog vrolijk lachend rondneukte in een schelmenroman, zijn in 2013 zelfs de vrijblijvende relaties van de Man serieus en gecompliceerd, met veel uitdagende, confronterende, soms verwijtende gesprekken voor- en achteraf. Therapeute

Een zelfde soort conversaties voert hij met zijn therapeute: “Ik wil gewoon weten wat er aan de hand is. Ben ik niet oké bezig of ben ik fundamenteel niet oké?”. De Man is intelligent en oprecht, maar tegelijk kritisch en trots en op zijn hoede voor banaliteiten en zorgverleningsclichés. Ook bij haar eindigt haast elk van hun gesprekken in een conflict. ‘Vel’ is een eerlijke, subtiele, goedgeschreven roman over een man die consequent najaagt wat hem het meest plezier doet in het leven, een levenshouding waarvan anderen, uit morele overwegingen of misschien uit louter lijfsbehoud, nog niet eens zouden durven dromen. VEL Joost Vandecasteele De Bezige Bij Antwerpen 214 blz. Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

Jozef Hertsens: “Delen met anderen maakt je een beter mens” Onderwijs kan veel doen om solidariteit met vluchtelingen te versterken Denis Bouwen

In een tijd waarin ‘solidariteit’ voor sommigen een soort vloek lijkt te zijn geworden, is het een verademing om te praten met een man als Jozef Hertsens (70). Hij runt in Sint-Niklaas de vereniging VLOS, die zich inzet voor asielzoekers en mensen zonder papieren. “De solidariteit met vluchtelingen is de jongste jaren sterk teruggelopen”, weet Jozef. “Maar je wordt een beter mens door te delen met anderen.”

Voor Jozef is er weinig twijfel mogelijk: “Wie echt geluk wil vinden, kan bij VLOS of een andere groep voor vluchtelingen mee de handen uit de mouwen steken. Zo’n engagement maakt veel materiële dingen overbodig. Soms zit ik rond zeven uur ’s avonds nog in mijn kantoortje en moet ik dan nog een mens zonder papieren opvangen die komt binnenwaaien. Na een babbel met zo iemand fiets ik vaak fluitend naar huis.” Lampedusa

In de voorbije maanden toonde de tv schokkende beelden over Afrikaanse

migratie

28 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

vluchtelingen die nabij Lampedusa of Malta waren verdronken. De vluchtelingen verloren bij tientallen, zelfs honderden, het leven. “Politieke en gewapende conflicten, gebrek aan water, milieuproblemen en de groeiende kloof tussen arm en rijk hebben tot gevolg dat zulke vluchtelingen blijven komen, ook al wil het rijke Europa hen het liefst in Afrika houden”, zegt Jozef. “En de Syriërs zoeken door de burgeroorlog in hun land mogelijkheden om via de Balkan het veilige Europa te bereiken.” Als veteraan van 11.11.11 zou Jozef Hertsens de Afrikanen dolgraag in hun eigen land aan een beter bestaan helpen. “Maar in de praktijk lukt dat veel te weinig. Het kapitalistische systeem maakt veel kapot. Zolang de indignado’s niet veel talrijker worden, zal het systeem niet gauw veranderen.” “Het is vreselijk dat wij Europeanen toelaten dat zovele mensen verdrinken in de Middellandse Zee. De Europese aanpak van ‘het probleem’ wordt sterk gevoed door de toegenomen vreemdelingenhaat. In Griekenland worden vluchtelingen opgesloten in iets wat ik alleen maar als concentratiekampen kan omschrijven. De Grieken, de Italianen, de Spanjaarden mogen het vuile werk opknappen voor de EU. We zien een Europa dat op een drafje extra centen uittrok om de buitengrenzen nog strenger te laten bewaken. Het Europese beleid ten aanzien van asielzoekers is heel teleurstellend.”

Welvarend genoeg

De Europese leiders beslisten op hun herfsttop in Brussel om de mensensmokkel en de mensenhandel harder aan te pakken, de oorzaken van de migratiestromen beter te bestrijden en te voorkomen dat veel mensen ‘in gammele bootjes stappen’. Wat vind jij van de keuzes? Jozef: “Het resultaat van die top lijkt me eerder bedroevend. Uiteraard moet je iets doen aan de elementen die mensen massaal doen wegvluchten. Hoe Europa dat denkt te doen, wil ik nog wel eens zien. De Europeanen doen nog lang niet genoeg om de miserie in Afrika te verkleinen. We zijn nog altijd zeer welvarend en kunnen gerust een groter deel van onze rijkdom met Afrika delen. Ngo’s als Bevrijde Wereld leveren prima werk aan de basis door hun kleinschalige projecten die voedselzekerheid brengen. Maar het blijft een druppel op een hete plaat.” “Op zich snap ik best dat Europa de mensensmokkel wil aanpakken. Maar je kan niet alle zogenaamde mensensmokkelaars over dezelfde kam scheren. Je hebt er die veel geld willen verdienen maar er zijn er ook die gewoon vluchtelingen willen helpen. Ik herinner me het geval van een brave Afghaanse jongen die hier een baantje gevonden had in een Pakistaanse winkel. Die jongen had zijn gsm laten gebruiken door ‘passeurs’. Ons Recht:

RUBRIEKSNAAM inbox jan deceunynck

Toen dat uitkwam, kreeg hij drie jaar cel waarvan hij één jaar uitzat. Daarna werd hij opgehaald en teruggestuurd naar Afghanistan. Waarom moet je een kleine vis zo hard bestraffen?” ‘Gelukzoekers’

zeker aanwakkeren. In het verleden trokken wij met onze groep, VLOS, geregeld naar scholen. Maar tegenwoordig komen de klassen naar ons toe. De leerlingen zien zo hoe wij ons vluchtelingenwerk met erg sobere middelen doen en hoe een groot deel van onze medewerkers uit mensen zonder papieren bestaat. Hoe ze reageren, hangt af van hun leeftijd en van het type onderwijs dat ze volgen. Kinderen uit het ASO zijn wat intellectueler en stellen soms erg kritische vragen, ook onder invloed van politieke propaganda. Leerlingen uit de beroepsschool hebben sowieso meer contacten met kinderen van buitenlandse herkomst en tonen vaak meer begrip. Soms worden leerlingen zodanig aangegrepen dat ze later zelf kiezen voor de sociale sector en dan bij ons komen stage lopen en meedraaien.”

Een deel van de publieke opinie veroordeelt de ‘gelukzoekers’ die naar hier komen. Jozef: “Die term vind ik wel heel gemakkelijk. Veel Eritreeërs bijvoorbeeld ontvluchten hun land omdat ze daar een vreselijke dictatuur hebben die martelt. Uiteraard zijn er ook veel economische vluchtelingen die met hun laatste krachten proberen om Europa te bereiken en daar een iets beter bestaan op te bouwen. Veel Belgen zijn vergeten dat vorige generaties in de Tweede Wereldoorlog ook noodgedwongen naar Frankrijk vlucht- Ons Recht: Staatssecretaris Maggie De ten. En dat enkele miljoenen mensen uit Block maakt zich bij sommigen populair Europa onze Red Star Line gebruikten door strak de regels toe te passen en door om hun geluk te beproeven in de States.” ook goed geïntegreerde mensen als de jonge Afghaanse loodgieter Navid naar hun land Ons Recht: Jij kent vluchtelingen als men- terug te sturen. Jozef: “Ik staar me niet teveel blind sen met een grote inwendige kracht? Jozef: “Zeker. Ik denk aan een groep op de persoon van Maggie De Block. Afghanen die na een hongerstaking in Het gaat om een systeem dat voor veel Elsene een soort verblijfsstatuut kreeg kritiek vatbaar is. De Block lijkt haar van de vorige staatssecretaris van Asiel diensten veel meer hun gang te laten en Migratie, Melchior Wathelet. Zelf gaan dan haar voorganger Wathelet. Er heb ik nadien gezien hoe zowat 30 van gebeuren vreemde dingen bij de Dienst die mensen een arbeidscontract vonden, Vreemdelingenzaken, alle trucs lijken vaak voor een schamel loon trouwens. goed om mensen het land uit te krijgen. Van een vervangingsinkomen leven Over een jongen als Navid, voor wie mogen ze niet. Die Afghanen zijn sterke VLOS solidariteitsacties organiseerde, mensen die niet profiteren maar willen verscheen veel onzin in de kranten. werken en vooruitgaan.” Navid wilde vooral de extreme armoede ontvluchten. Hij zat in het deeltijds onderwijs en vond een baan. Prima toch?” Menselijker Ons Recht:

Hoe kunnen we ons beleid rond asiel en migratie beter en menselijker maken? Jozef: “Om te beginnen stel ik vast dat het soms zelfs in politieke partijen met een sociale reflex of binnen de vakbond moeilijk is om te praten over dit thema. We moeten onze bevolking veel meer bewust maken rond het probleem. Het gaat om veel meer dan even wat centjes storten voor 12-12 of Music for Life. Naarmate mensen beter begrijpen wat er allemaal speelt, zullen ze ook sneller mee op straat komen uit solidariteit met de vluchtelingen van Lampedusa of de Syrische burgerbevolking. Bij mijn eigen kinderen merk ik dat ze toch meer sympathie ontwikkelen naarmate ze ouder worden.” “Via het onderwijs kan je de solidariteit

Fiscaliteit als verkiezingsthema Stilaan bereiden de diverse politieke partijen zich voor op de verkiezingen van 25 mei 2014. Voor de vakbonden is alvast duidelijk dat rechtvaardige fiscaliteit een belangrijk thema moet worden voor een nieuwe federale regering. Dat vertelden vakbondsvoorzitters Marc Leemans en Rudi De Leeuw op 15 november in ‘De Ochtend’ op Radio 1. Wil je het interview nog eens beluisteren? Dat kan op de site van Radio 1: http://www.radio1.be/ programmas/de-ochtend/hoe-zien-de-vakbonden-de-fiscaliteit-van-de-toekomst.

Sectoronderhandelingen De onderhandelingen over een nieuwe cao voor 2013-2014 zijn in de sectoren volop bezig. In een aantal sectoren hebben de onderhandelingen intussen al een nieuwe cao opgeleverd. Maar in andere sectoren is het water tussen werkgevers en werknemers nog te diep. Op www.lbc-nvk.be vind je alleszins altijd een actueel overzicht van de stand van zaken in de diverse sectoren.

Breng je stem uit voor de mensenrechten Traditioneel vraagt Stop the Killings, een actieplatform van vakbonden en niet-gouvernementele organisaties, op 10 december aandacht voor de repressie tegen collega’s in Colombia, Guatemala en de Filipijnen. Dit jaar doet het platform dit door prijzen uit te reiken. Jij kunt mee bepalen wie de prijs krijgt van zowel de ‘Human Rights Defender’ als de ‘Human Rights Violator’ van het jaar. Komen in aanmerking: mensen, organisaties of initiatieven die zich het afgelopen jaar in positieve of in negatieve zin hebben onderscheiden met betrekking tot mensenrechten in hun land. Meer info vind je op www.stopthekillings.be

Ons Recht:

Zwaar geslagen

Ook paus Franciscus uitte zijn verontwaardiging over het lot van de vluchtelingen die Europa trachten te bereiken via Lampedusa.

Ons Recht: In Brussel is er een flinke groep Afghanen die actie voert om minstens te Lees Ons Recht digitaal kunnen praten met de mensen die het beleid Sinds enige tijd kan je je ook abonneren op de bepalen. Jozef: “De Afghanen die actie voeren digitale versie van het vakbondsblad dat je nu in zouden in hun eigen land écht geen handen hebt. Krijg je Ons Recht liever digitaal in leven hebben. Bij de acties gaat het er je mailbox dan op papier in de brievenbus? Geef soms hardhandig aan toe. Eén van de ons dan je gegevens door via www.lbc-nvk.be. Op actievoerders werd bijvoorbeeld in een de startpagina vind je een handige link. politiebusje geduwd en zwaar geslagen. Zo wordt geprobeerd de kopstukken het Volg ons op de voet via zwijgen op te leggen. Toestanden die een facebook democratische maatschappij onwaardig zijn. Wijze politici zouden op zijn Al geruime tijd is de LBC-NVK ook op facebook minst het gesprek niet uit de weg gaan. actief. Je vindt ons op www.facebook.com/vakMaar De Block komt liever op de radio bondlbcnvk. Onze pagina heeft al méér dan 2.000 om te praten over leuke ditjes en datjes. fans. Help ons nog meer mensen te bereiken. Zo Dialogeren met het middenveld doet ze blijf je dagelijks op de hoogte van de sociale en syndicale actualiteit. overigens ook nauwelijks of niet.” Je vindt ons overigens ook op Twitter Interesse in de werking van VLOS? (www.twitter.com/lbcnvk) en Youtube Surf dan naar www.vlos.be. (www.youtube.com/vakbondlbcnvk). Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 |

onderneming die valt onder het paritair comité voor de bedienIn de periode van 5 november den uit de scheikundige nijver2013 tot 5 maart 2014 krijgen de heid (PC 207). Ook moet je ten gesyndiceerde bedienden uit de laatste op 1 augustus 2013 lid voeding hun vakbondspremie. zijn van het ACV en nog altijd De premie bedraagt maximaal aangesloten zijn op het ogenblik 128 euro. Het precieze bedrag van de uitbetaling. In orde zijn is afhankelijk van het aantal met de betaling van de ledenbijgewerkte dagen en de duur van drage is ook vereist. het lidmaatschap. De premie wordt gestort op de Om recht op de vakbondspre- rekening van de rechthebbende. mie te hebben, moet aan een Uitbetaling in speciën of via ciraantal voorwaarden worden vol- culaire cheque is niet mogelijk. daan. Zo moet je tussen 1 april De rechthebbende moet zijn of 2012 en 31 maart 2013 minstens haar attest ingevuld en onderteelf dagen gewerkt hebben in een kend terugsturen naar het plaatonderneming die valt onder het selijke LBC-NVK-secretariaat. paritair comité voor de bedienden uit de voeding (PC 220). Ook moet je ten laatste op 1 maart Uitzendkrachten 2013 lid zijn van het ACV en nog altijd aangesloten zijn op het Uitzendkrachten die lid zijn ogenblik van de uitbetaling. In van de LBC-NVK krijgen ook nog orde zijn met de betaling van de eens een vakbondspremie wanneer hun eindejaarspremie via ledenbijdrage is ook vereist. De premie wordt gestort op de onze diensten wordt uitgekeerd. rekening van de rechthebbende. De vakbondspremie bedraagt 95 Uitbetaling in speciën of via cir- euro. culaire cheque is niet mogelijk. Om aanspraak te kunnen maken De rechthebbende moet zijn of op de eindejaarspremie moet je haar attest ingevuld en onderte- 65 dagen hebben gewerkt in de kend terugsturen naar het plaat- referteperiode, die loopt van 1 juli 2012 tot 30 juni 2013. Voor selijke LBC-NVK-secretariaat. de 65 dagen mogen hoogstens vijf dagen tijdelijke werkloosScheikunde heid – wegens economische werkloosheid, technische werkIn de periode van 1 november loosheid of crisiswerkloosheid 2013 tot 31 januari 2014 krijgen voor bedienden – als uitzendde gesyndiceerde bedienden uit kracht worden meegeteld. de scheikunde hun vakbonds- Treed je als uitzendkracht in premie. De premie bedraagt 90 vaste dienst bij de gebruiker euro. Om er recht op te hebben, waarbij je onmiddellijk daarmoet aan een aantal voorwaar- voor als uitzendkracht was den worden voldaan. tewerkgesteld? Dan heb je al Zo moet je in de loop van recht op een eindejaarspremie 2012 gedurende ten minste als je in de referteperiode minéén maand tewerkgesteld (in stens 60 dagen hebt gewerkt Je dienst) zijn geweest in een lidgeld loont dus.

Schrijf je in voor Ons Recht digitaal via

Voeding

indexaanpassingen NOV 2013 308.00 309.00 310.00

30 | DECEMBER 2013 | 117de jaargang | Ons Recht

http://onsrecht.lbc-nvk.be

uitbetaling vakbondspremie

maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie beursvennootschappen banken

vorige lonen x 1,00 vorige lonen x 1,00 vorige lonen x 1,00

achterklap

ons recht

walter

Vergeten schatten Op de Boekenbeurs lagen alleen maar nieuwe boeken, zelf zal ik dus maar weinig vergeten schatten meer ontdekken, maar Michael Popek, een zorgzame Amerikaan, vindt ze elke dag nog in zijn tweedehandsboekhandel in New York. Overdag koopt, registreert, klasseert en verkoopt Michael zijn boeken, en ‘s avonds, als het echte werk er op zit, snuffelt hij tussen de duizenden bladzijden in zijn kasten, op zoek naar vergeten boekenleggers. De Amerikaan vraagt zich nooit af waarom de lezer er net op die pagina is mee opgehouden – verveling? betrapt? doodgevallen? – maar hij concentreert zich op de bladwijzers zelf, in die mate dat hij er nu zelfs een boek en een site heeft over gemaakt: Forgotten Bookmarks en www.forgottenbookmarks.com. Het is ontroerend om te zien wat mensen allemaal tussen de pagina’s van een boek hebben gestopt op het moment dat ze niet meer voort konden lezen. Natuurlijk zijn er de klassieke treintickets en boodschappenlijstjes, recepten, foto’s en rekeningen, maar Popek heeft ook een hoofdstuk over rariteiten. In een oud handboek over mechanica vond hij bijvoorbeeld tussen pagina 172 en 173 een pluk donker kroezelhaar, in een roman uit 1908 zaten acht gedroogde klavertjevieren, in een fotoboek uit 1935 een rode kartonnen fez. Breukbanden

blinde wel- en boosdoener die, meer dan we zouden willen, de loop van ons leven bepaalt, af en toe een handje toe te steken. Ik doe het al in beperkte mate. Zo schrijf ik op het schutblad van een bijzonder mooie roman, een waarvan ik opvallend veel heb genoten, op het schutblad wààr ik hem heb gelezen, in welk jaar en zo nodig: met wie en waarom. Soms, per ongeluk, vind ik zo’n boek dan terug: “Gelezen op La Palma, dec. 1993, met AM” en dan een zonnetje erbij. Voor een nostalgisch type als ik is zo’n vondst een gemengd plezier. Het is leuk omdat ik me AM nog herinner en wat we voor en na het lezen zoal op La Palma hebben gedaan, maar tegelijk vraag ik me af waar de afgelopen twintig jaar van mijn leven zijn gebleven en of ik niet zorgvuldiger had kunnen omspringen met mijn tijd. Nee, het is geen goed idee om in je eigen bibliotheek te gaan neuzen naar vergankelijkheid. Veel spannender is het om met opzet tekens na te laten voor de volgende lezer van een boek. Zou het niet geweldig zijn om in onze lievelingsboeken berichten aan te brengen die pas binnen twintig of dertig jaar zullen worden teruggevonden door lezers die nu nog niet bestaan? Net zoals kinderen hun naam en adres aan een ballon vasthangen in de hoop dat een jongen of meisje in een ver land hen zal terugschrijven of romantische dwepers een fles met een briefje in de golven gooien, kunnen we onze boeken boodschappen meegeven voor de toekomst, in de kantlijn, op het schutblad of – als schrijven in een boek voor u een heiligschennis is – op een geel postit-briefje binnenin. Het mogen best persoonlijke mededelingen zijn, want uw boek duikt pas weer op wanneer u er zelf al lang niet meer bent, in een stoffig antiquariaat of op een rommelmarktje in een andere stad.

Hij vond breukbanden en scheermesjes tussen zijn boeken, dollarbiljetten en obligaties, maar het allermooist zijn natuurlijk de brie- Verbazing ven en briefjes, vergeten door kinderen en verliefden, bezorgde moeders en afgewezen Stelt u zich de verbazing voor van een onbeminnaars. Mannen en vrouwen die nu al lang kende koper wanneer hij in 2040 in uw handrustig en vreedzaam zitten te lezen in de Grote schrift leest, onderaan op bladzijde 14 van Stadsbib in de wolken, leven op aarde nog even ‘Sprakeloos’ van Tom Lanoye: “Gelezen in verder in de pagina’s van Michael Popeks boek 2013, toen er nog gedrukte boeken waren en en herinneren ons eraan – mocht dat al nodig België nog bestond, met een koning en al. We zijn –dat zelfs voor fanatieke boekenwurmen waren met zeven miljard 192 miljoen mensen het bestaan een veel te dun werkje is gebleken, op de wereld en er waren nog net iets meer met een begin, een midden en een onvermij- dan één miljard vaten olie over. Bestaat er nog delijk slot. altijd liefdesverdriet? Is de president van de Verenigde Staten al een vrouw? Ik ga nog wat lezen en dan naar bed. Ik wens u een zonnige Gelezen op La Palma toekomst toe.” En dat bracht me op het idee om het toeval, die

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be Steunpunt: Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 117de jaargang | DECEMBER 2013 | 31