Rechtvaardige fiscaliteit

Recht vaar di ge Fi scal i t ei t ar t i kel enr eeks ui t OnsRecht

CaMpagne

grote vermogens belasten is kiezen voor solidariteit lBC-nVk voert campagne rond rechtvaardige fiscaliteit mARiJke PeRsoone

belastingen correct wil innen, maakt komaf met de fiscale fraude.

De zwarte economie in ons land wordt geschat op ruim 20 procent van het bruto binnenlands product. Dat betekent dat één vijfde van de geleverde producten en diensten ontsnapt aan belastingen en socialezekerheidsbijdragen. “Frauderen is een nationale sport.

Iedereen doet het”, hoor je wel eens lachend zeggen.

Twintig jaar geleden berekende professor Max Frank al dat de tien procent laagste inkomens verantwoordelijk was voor 0,1 Fraude is diefstal procent van de fraude. Terwijl De LBC-NVK kiest niet zomaar de tien procent hoogste inkovoor belastingen. Wij willen dat mens meer dan de helft van de de staat de belastingen correct belastingfraude voor hun rekeen rechtvaardig int en de inkom- ning nam. sten hieruit doelgericht inzet Door de zwarte economie loopt voor goede openbare diensten de Belgische staat jaarlijks zo’n en voor een sociaal beleid. Zo 30 miljard euro inkomsten mis. kan de geproduceerde welvaart Een gigantisch bedrag dat de eerlijk worden herverdeeld. Wie overheid niet kan uitgeven aan

© foto: Van Parys Media

overal hebben overheden vele miljarden geïnvesteerd om de banken te redden. Daardoor is de staatsschuld gegroeid en moet de buikriem worden aangehaald. europese regeringsleiders wisselen met elkaar besparingsrecepten uit: beknibbelen op ambtenaren, op pensioenen, op gezondheidszorg, op lonen, op werkloosheidsuitkeringen. Bedrijven, aandeelhouders en kapitaalkrachtigen blijven buiten schot. De lBCnVk heeft op haar congres in april andere maatregelen bedacht. maatregelen die een solidaire toekomst garanderen. Rechtvaardige belastingen zijn onmisbaar. Rond dit thema zal de centrale dit werkjaar campagne voeren.

Wat was de redenering van de militanten op het congres? De LBC-NVK wil een samenleving waarin iedereen recht heeft op gratis onderwijs, waardig werk, zorg en welzijn, sociale zekerheid, wonen, energie, communicatie en kwaliteit van leven.

Die rechten voor elke burger waarmaken is een belangrijke taak van de overheid. Daarvoor heeft de overheid centen nodig.

Die haalt ze uit de belastingen die bedrijven en burgers betalen.

Belastingen zijn nodig in een zorgzame en solidaire samenleving. Wie pleit voor almaar minder belastingen, wil een wereld van ‘ieder voor zich’. Dat is niet onze keuze.

4 | SEPTEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

onderwijs, zorg, pensioenen, sociale woningen en noem maar op. Fraude is géén sympathieke sport maar een superdiefstal, met de kwetsbaarsten als eerste slachtoffer.

Daarom eist de LBC-NVK een actieve strijd tegen fraude.

Een rechtvaardig belastingsysteem laat meer betalen naarmate je meer hebt. Daar wringt het schoentje. In de verdeling van het nationale inkomen in ons land zag je de voorbije dertig jaar een verschuiving van ruim tien procent van inkomen uit arbeid naar inkomen uit kapitaal. De werkende bevolking betaalde de sanering van de staatsschuld. Bovendien wordt inkomen uit kapitaal veel minder zwaar belast dan inkomen uit arbeid.

Kijk maar naar de belasting op winst. Officieel bedraagt de aanslagvoet 33,99 procent. “Veel te hoog”, jammeren de werkgevers.

De vakbondsafgevaardigden in de ondernemingsraden weten wel beter. Zij bespreken elk jaar de economisch-financiële informatie van hun bedrijf en zien zo dat de werkelijk betaalde vennootschapsbelasting veel lager ligt. Dankzij allerlei aftrekmogelijkheden. Ook het systeem van notionele intrestaftrek bezorgt de bedrijven extra lage belastingen. De 500 grootste Belgische bedrijven betaalden in 2008 gemiddeld 13,5 procent

aCtie belasting op hun winst. Hoeveel vermogenskadaster in te voebetaal jij op je inkomen uit ren. arbeid? De LBC-NVK pleit voor een Europese vennootschapsbe- Kapitaalvlucht? lasting van 30 procent.

Een veel gehoord argument tegen de invoering van een Vermogensbelasting taks op grote vermogens is: boven 1 miljoen euro “Het geeft geen zin. Ze nemen De LBC-NVK wil een jaarlijkse, de benen naar het buitenland”. progressieve belasting op ver- Het zou inderdaad best zijn dat mogens van meer dan 1 miljoen alle Europese landen zo’n belaseuro, de eigen en enige woning, ting zouden invoeren. In somvoor een bedrag van maximum mige landen waar een vermo500.000 euro niet meegere- gensbelasting bestond werd hij kend. Het vermogen is de som onder liberale druk afgeschaft. van onroerende goederen (zoals Het Belgische voorzitterschap huizen en gronden) en roerende zou ervoor kunnen pleiten om goederen (zoals financiële bezit- overal in Europa de grote vertingen, auto’s, diamanten). De mogens te belasten. Die eis kunspreiding van de vermogens nen we meenemen naar de grote is erg ongelijk in ons land. De Europese vakbondsbetoging van tien procent minst vermogende 29 september. Het Franse voorgezinnen bezit samen een half beeld toont aan dat we niet op procent van het nationale ver- andere landen hoeven te wachmogen, terwijl de één procent ten. In Frankrijk, dat een prorijkste gezinnen goed zijn voor gressieve vermogensbelasting een kwart van het totale vermo- heeft vanaf 800.000 euro, is gen. De grens van 1 miljoen euro inderdaad sprake van kapitaalkwam tot stand na een brede vlucht, maar die blijft al bij al bevraging binnen onze centrale. beperkt. Op een geschatte aanWe willen niet dat er een extra slagbasis van 900 miljard euro is heffing komt op de zuurver- een kleine twintig miljard naar diende spaarcenten van werk- het buitenland verdwenen. In nemers. Daar is met die grens 2007 kon daardoor 150 miljoen weinig gevaar voor. Iemand die aan belastingen niet worden per maand 250 euro kan sparen geïnd, op een totaal van 4,4 milheeft 333 jaar nodig om een for- jard euro. tuin van 1 miljoen euro bijeen te harken. Is het normaal dat Niet alleen alleen gewone mensen belastingen betalen en dat superrijken De LBC-NVK is er zich goed van bewust dat de politieke wil nog de dans ontspringen?

De miljonairsbelasting waar de ontbreekt om zo’n miljonairsbeLBC-NVK voor pleit zou in België lasting te realiseren. We staan zo’n 88.000 gezinnen treffen, gelukkig niet alleen met onze met name de twee procent rijk- eis. ACV en ABVV willen kracht ste personen. Zij zullen er niet zetten achter hun eisen voor echt armer van worden en de een stevige aanpak van de fisoverheid krijgt meer armslag cale fraude en voor een rechtom de nodige middelen uit te vaardige belasting op hoge trekken voor jobs, zorg, onder- vermogens. Samen met heel wijs en pensioenen. Stel dat wat andere organisaties onderdie rijkste families 1% betalen schrijven ze het Charter van op het deel van hun vermogen het Financieel Actie Netwerk boven 1 miljoen euro, de eigen (FAN)) / Réseau pour la Justice ), dat opkomt voor woning niet inbegrepen, 2% op Fiscale (RJF), het deel boven de 2 miljoen en de opheffing van het bankge3% op het deel boven de 3 mil- heim en voor een vermogensjoen, dan kan dat de gemeen- belasting op vermogens vanaf 1 schap 8,7 miljard euro per jaar miljoen euro. Samen willen we opleveren. Om zo’n vermo- de publieke opinie en de poligensbelasting te kunnen heffen tiek winnen voor rechtvaardige moet de overheid wel de vermo- belastingen waarbij ook de allergens van de inwoners kennen. rijksten hun deel bijdragen. We Dus is het nodig het bank- rekenen daarvoor ook op jou. geheim op te heffen en een

europese vakbonden maken vuist op 29 september Betoging voor duurzame groei en rechtvaardige fiscaliteit in Brussel De lBC-nVk en het ACV steunen voluit de europese actiedag die het europees Vakverbond (eVV) (eVV op woensdag 29 september in Brussel organiseert. een grote europese betoging vertrekt die dag om 13.00u op de europa-esplanade aan het treinstation Brussel-Zuid. De vakbonden willen dat er vooral inspanningen worden gedaan om jobs te creëren en een duurzame groei te verwezenlijken. en ze eisen een rechtvaardige fiscaliteit.

De datum van 29 september is niet toevallig gekozen. Want de dag nadien komen de ministers van Economie en Financiën van de 27 EU-lidstaten bijeen. De vakbonden verwachten circa 60.000 deelnemers, van wie het merendeel uit de Benelux, Frankrijk en Duitsland.

Strenge besparingsmaatregelen in Europa dreigen te leiden tot een recessie en een stijgende werkloosheid. De recente financiële crisis resulteerde in 23 miljoen werklozen in Europa.

Miljoenen Europeanen verkeren in een kwetsbare positie of leven in bestaansonzekerheid. Overal neemt de sociale onrust toe. Het enige antwoord van de Europese regeringen lijken strenge bezuinigingsmaatregelen die de sociale solidariteit en de groei zullen ondermijnen.

Niet onze crisis

Deze crisis is niet onze crisis, zeggen de vakbonden vastberaden. Niet de werknemers maar de banken en de speculanten moeten de rekening betalen.

Daarom verzetten de bonden zich tegen strenge besparingsmaatregelen. Ze zeggen neen

tegen de bestaansonzekerheid en de werkloosheid, tegen de uitholling van de arbeidswetgeving en sociale afbraak, tegen armoede en sociale uitsluiting en tegen nog meer sociale ongelijkheid.

De vakbonden willen wel een meer sociaal en meer solidair Europa. Met duurzame jobs, in het bijzonder voor jongeren.

Met meer vormingskansen.

Waardige lonen. Een sterke sociale bescherming. Een bescherming van de koopkracht. Betere pensioenen. Een rechtvaardige fiscaliteit. En een openbare en sociale dienstverlening die van hoge kwaliteit en voor iedereen toegankelijk is.

Er is nood aan een werkelijk duurzame groei. De invoering van een taks op financiële transacties moet de overheid meer middelen geven om te investeren. Voor de bonden moet er een duurzaam en dynamisch industrieel beleid komen dat mikt op een koolstofarme economie. En er zijn maatregelen nodig om fiscale concurrentie in Europa te vermijden.

Alle werknemers hebben dus redenen genoeg om deze belangrijke Europese betoging een warm hart toe te dragen. En om er actief aan deel te nemen. Op 29 september in Brussel!

Ons Recht | 114de jaargang | SEPTEMBER 2010 |

5

CAMpAGne

huidig belastingsysteem verdeelt lasten niet eerlijk Rijkste gezinnen mogen dans niet ontspringen Een voorbeeldje? Als een bedrijf winst realiseert op de verkoop van aandelen van De volgende federale regering zal een andere vennootschap, moet het op die meerwaarde geen vennootschapsbelasting op zoek moeten gaan naar ettebetalen. Zo’n meerwaarde is dus volledig lijke miljarden euro’s om de overen onvoorwaardelijk vrijgesteld. Die vrijheidsfinanciën in evenwicht te stelling bestaat sinds het aanslagjaar 1992. brengen. opnieuw de werkneDoor deze maatregel liep de staat alleen al mers en uitkeringstrekkers de voor het aanslagjaar 2007 bijna 12,9 miljard rekening laten betalen en kapieuro aan inkomsten mis. taalkrachtigen ontzien? Dat ziet Via een koninklijk besluit van 1982 bedacht de vakbond zeker niet zitten. de staat de zogenaamde coördinatiecentra met een erg gunstig belastingregime.

Werknemers worden zwaar belast op wat ze De staat wilde hoofdkwartieren van grote met hun arbeid verdienen. Andere mensen internationale groepen naar België lokken puren uit hun vermogen een inkomen dat door speciale belastingvoordelen toe te kenmisschien een veelvoud is van het gemid- nen. Uit een studienota van de Nationale delde werknemersloon. Maar zij betalen Bank van België blijkt dat de coördinatieveel minder belasting of gebruiken technie- centra in 1989 een gezamenlijke winst voor ken om de fiscus helemaal te ontlopen. Het belasting van 36,2 miljard oude franken reahuidige belastingsysteem zorgt niet voor liseerden. Op dat bedrag werd amper 300 een eerlijke verdeling van de lasten. Die miljoen frank aan belasting betaald. Minder situatie moet dringend veranderen, vindt dan één procent dus. de LBC-NVK. Voor het aanslagjaar 2007 incasseerde de Laten we even kijken naar vroegere beslis- staat 1,33 miljard euro minder aan inkomsingen die vooral voor ondernemingen, hun sten uit de vennootschapsbelasting als aandeelhouders en kapitaalkrachtigen gevolg van het cadeau aan de een enorm belastingvoordeel opleverden.

ReNilDe De BuSSchoP

Vennootschapsbelasting

Als een onderneming minder vennootschapsbelasting moet betalen, kan ze op korte of lange termijn meer geld uitkeren aan haar aandeelhouders. Een lagere vennootschapsbelasting betekent dus goed nieuws voor wie aandeelhouder is.

Het nominale tarief van de vennootschapsbelasting bedraagt nu 33,99 procent (33 procent, verhoogd met drie procent aanvullende crisisbijdrage). In het verleden lag het percentage veel hoger.

Voor het aanslagjaar 1982 was er nog een vennootschapsbelasting van 48 procent.

Je mag je niet blindstaren op het officiële tarief van deze belasting. In de praktijk betaalt een bedrijf geen vennootschapsbelasting op de werkelijke winst maar op een veel lager bedrag.

Van de werkelijke winst mogen immers tal van posten worden afgetrokken. Als gevolg daarvan ligt het echte belastingpercentage een stuk lager.

6 | OKTOBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

coördinatiecentra. De Europese Commissie bestempelde het systeem als ‘illegale staatssteun’ zodat België de maatregel uiteindelijk moest intrekken. Op 31 december 2010 is het gedaan met dit belastingvoordeel.

Maar geen nood, de regering-Verhofstadt II bedacht een nieuwe maatregel om het bedrijfsleven te paaien. De notionele intrestaftrek.

Notionele intrestaftrek

De nieuwe maatregel komt erop neer dat vennootschappen zonder enige voorwaarde een percentage van hun eigen vermogen mogen aftrekken van de werkelijke winst.

Voor het aanslagjaar 2010 gaat het om 4,473 procent van de eigen middelen. Door de notionele intrestaftrek zakte de winst aanzienlijk waarop nog vennootschapsbelasting wordt betaald. Vooral grote bedrijven met veel eigen kapitaal profiteren van de maatregel. In 2006 betaalden de bedrijven dankzij de maatregel 2,6 miljard euro minder vennootschapsbelasting. In 2008 was dat bedrag al opgelopen tot 4,4 miljard euro.

Alle ondernemingen samen betaalden in 2001 gemiddeld 19,9 procent vennootschapsbelasting op hun winst. In 2008 was dat geslonken tot 13,6 procent.

Die sterke daling was voor een belangrijk deel te wijten aan de notionele intrestaftrek.

Naast het normale officiële tarief van 33,99 procent heb je een ‘verlaagd opklimmend tarief’ voor vennootschappen met een belastbare winst die niet hoger is dan 322.500 euro per jaar. Dit lagere tarief wordt toegepast op bepaalde schijven van de winst en bedraagt respectievelijk 24,97 procent, 31,93 procent en 35,53 procent (inclusief aanvullende crisisbijdrage).

Vermits deze tarieven veel lager liggen dan het tarief van de personenbelasting, richten heel wat particulieren om louter fiscale redenen een vennootschap op.

Wie een vennootschap opricht, kan allerlei fiscale spitsvondigheden gebruiken. Een doorsnee werknemer gaat natuurlijk niet die toer op. Wel de goedbetaalde manager of de beoefenaar van een vrij beroep.

Roerende voorheffi ng

Fiscale amnestie

Successierechten

De roerende voorheffing was vroeger een echte voorheffing, met nadien een aangifte in de personenbelasting en een gezamenlijke taxatie met de andere inkomsten. Maar tegenwoordig is het een ‘bevrijdende belasting’. Als de roerende voorheffing al is afgehouden, moeten de bewuste inkomsten niet langer in de belastingaangifte vermeld worden. Toen de roerende voorheffing in 1984 ‘bevrijdend’ gemaakt werd, steeg het tarief van 20 naar 25 procent. Ondertussen werd het tarief wel verminderd tot 15 procent. Op opbrengsten uit aandelen moet je soms nog 25 procent roerende voorheffing betalen.

Je kan ook geld beleggen in een beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal, een ‘bevek’. Zo kan je de roerende voorheffing ontwijken. Opbrengsten uit beleggingen in een bevek worden omgezet in meerwaarden die vrijgesteld zijn van belasting.

De heel grote vermogens zoeken hun toevlucht tot nog andere technieken om inkomsten uit hun vermogen te kunnen opstrijken zonder er inkomstenbelasting op te betalen.

In 1984 deed de staat een eerste poging om zwart geld dat in het buitenland geparkeerd was terug te brengen naar België. Wie intekende op schatkistbons met een looptijd van vijf jaar, kon zwart geld wit maken.

Niet zo lang geleden kregen fraudeurs een tweede kans om met de fiscus in het reine te komen en een minieme boete te betalen. In de loop van 2004 konden belastingontduikers in het buitenland verstopt geld naar België terugbrengen. Met een eenmalige boete van zes procent op het gerepatrieerde kapitaal als het geld werd geïnvesteerd. Of met een boete van negen procent als het geld gewoon op een rekening werd gezet. De operatie gold alleen voor natuurlijke personen, niet voor vennootschappen of rechtspersonen. Ze leverde 496 miljoen euro op voor de Schatkist en er keerde 5,7 miljard naar ons land terug. Op dat moment stond naar schatting 170 miljard euro op buitenlandse rekeningen.

In 2006 kwam er een tweede amnestie, deze keer onder de naam ‘fiscale regularisatie’.

Opnieuw kregen belastingontduikers de kans om hun toestand in orde te brengen.

Deze operatie was er zowel voor natuurlijke personen als voor bedrijven. Op de maatregel uit 2006 staat geen einddatum maar de belastingontduiker kan er wel maar één keer een beroep op doen. Hij moet dus in één keer met al zijn zwarte inkomsten voor de dag komen.

Gaat het om zwarte beroepsinkomsten, dan betaalt de ontduiker het normale belastingtarief dat van toepassing was op het ogenblik dat de belasting betaald had moeten worden. Wie zwarte beroepsinkomsten op buitenlandse rekeningen heeft staan, kan die dus op dit moment zonder bijkomende boete repatriëren. Voor andere zwarte inkomsten, bijvoorbeeld inkomsten uit beleggingen, moet je wel een milde boete betalen. Zo wordt voor kapitaalinkomsten die pas vanaf 1 januari 2007 worden geregulariseerd, het normale tarief verhoogd met een boete van tien procentpunten. Als het normale tarief 15 procent bedraagt, zal dus 25 in plaats van 15 procent aangerekend worden.

De tweede amnestie bracht tussen 2006 en eind 2009 een bedrag van 145 miljoen euro op voor de Schatkist. Een ‘magere’ opbrengst, mogelijk omdat de sjoemelaars te weinig garanties kregen dat ze niet strafrechtelijk zouden worden vervolgd.

Meer en meer worden belastingzondaars in het nauw gedreven. Door internationale verdragen worden almaar vaker bankgegevens tussen staten uitgewisseld. Geen wonder dus dat liberalen graag pleiten voor een nieuwe vorm van fiscale amnestie.

Wie graag roerend vermogen wilde doorgeven aan het nageslacht, kon jarenlang effecten aan toonder gebruiken om de fiscus te ontlopen en de betaling van successierechten te vermijden. Bij een effect aan toonder wordt aangenomen dat de persoon die het aandeel, de kasbon of de obligatie toont er ook de eigenaar van is. Sinds 1 januari 2008 mogen Belgische banken geen aandelen of obligaties aan toonder meer afleveren. Ook niet wanneer het om buitenlandse effecten gaat. Effectentransacties moeten sindsdien altijd via een ‘effectenrekening’ gebeuren.

En effecten aan toonder, uitgegeven voor 2008, moeten op een effectenrekening gezet worden.

Door de vorige staatshervormingen kregen de gewesten een verregaande autonomie op het vlak van onder meer successie- en schenkingsrechten. Zij maakten daarvan gebruik om de tarieven te verlagen.

BTW

De belasting op de toegevoegde waarde (BTW) werd hervormd in 1992. Er werd afgestapt van diverse tarieven die tot dan van kracht waren: 17 procent, 25 procent en 33 procent (dat laatste percentage sloeg op wagens, juwelen en andere luxeproducten).

Het normale tarief van 19 procent werd opgetrokken naar 19,5 procent. Het verlaagde tarief van zes procent werd behouden. En er werd een tweede verlaagd tarief van twaalf procent ingevoerd.

De hervorming van de BTW hing samen met de harmonisering van de indirecte belastingen in Europees verband. Maar de operatie leidde tot een averechtse herverdeling: wie veel uitgaf of kon uitgeven, profiteerde van de hervorming. En wie krap leefde, kreeg het nog iets moeilijker.

In 1993 werd het normale BTW-tarief verhoogd van 19,5 naar 20,5 procent. Dat gebeurde in het kader van het Globaal Plan van de toenmalige regering-Dehaene. Het was één van de ingrepen die gebeurden om het gat in de sociale zekerheid te dichten. Die put was er gekomen omdat de staat bepaalde RSZ-bijdragen voor de werkgevers verlaagd had. In 1996 werd het normale BTW-tarief nog maar eens opgetrokken, deze keer naar 21 procent. Toen gebeurde dat om het overheidstekort te beperken tot drie procent van het bruto binnenlands product (BBP).

Verbruiksbelastingen als de BTW houden geen rekening met de hoogte van het inkomen en met de gezinstoestand van de belastingplichtige. Ze wegen het zwaarst voor de laagste inkomens.

Eerlijker belasting op vermogens

Dit alles toont aan dat de diverse regeringen en overheden van dit land ferme cadeaus gaven aan ondernemingen en kapitaalkrachtigen. De overheid verzuimde om de fiscale fraude en de belastingontwijking streng aan te pakken. Ze was wel bijzonder vergevingsgezind voor berouwvolle belastingzondaars.

Een regelrechte discriminatie van de eerlijke belastingbetaler.

Recent wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat de Belgische overheid jaarlijks 16 tot 20 miljard euro aan belastingontvangsten misloopt door fraude. Er zijn dus dringend maatregelen nodig om dit te stoppen. Zo zou het bankgeheim volledig moeten worden opgeheven.

De overheid moet verder dringend werk maken van een eerlijker vermogensfiscaliteit zodat ook de rijkste gezinnen, bij wie het gros van het vermogen geconcentreerd zit, belasting betalen naar draagkracht.

Nationale, Europese en internationale maatregelen moeten ertoe leiden dat deze groep de dans niet blijft ontspringen.

www.hetgrotegeld.be

De gloednieuwe website www.hetgrotegeld.be is sinds 28 september operationeel. Dit wordt een informatieve en interactieve website met allerlei informatie over de Campagne Rechtvaardige Fiscaliteit. De site bevat onder meer ‘fiches’ rond diverse onderwerpen. In de loop van de campagne zullen alle mogelijke acties en initiatieven op de site worden aangekondigd. De website zal zo actueel mogelijk gehouden worden.

Ons Recht | 114de jaargang | OKTOBER 2010 |

7

© foto: belga

rUBrieKsnaam

Superbelegger Albert Frère is één van de extreem kapitaalkrachtige landgenoten die in het huidige systeem veel te weinig belastingen moeten betalen.

“Werknemers krijgen aanzienlijk kleiner deel van koek” Belastinginspecteur Marco Van Hees legt vinger op de wonde mag zeker niet nog groter worden. We moeten wel een ‘BHV’ invoeren, een Belasting De werknemers hebben in de afgeop de Hoge Vermogens. En de belastingen moeten een stuk progressiever worden.” lopen dertig jaar veel ingeleverd Door zijn job als belastinginspecteur in ten voordele van bedrijven en kapiBergen kent Van Hees de realiteit op het taalkrachtigen. “Het deel van de terrein erg goed. Hij is ook vakbondsafgewerknemers in de koek werd een vaardigde namens de ambtenarenvakbond stuk kleiner”, constateert belasACOD. Bij uitgeverij Aden publiceerde Van tinginspecteur Marco Van Hees.

Hees diverse boeken. Het bekendste boek “Die trend moeten we trachten is ‘Didier Reynders, l’homme qui parle à om te keren. als de werknemers l’oreille des riches’, verschenen in 2007. opnieuw een groter deel van de De Campagne Rechtvaardige Fiscaliteit koek krijgen, consumeren ze ook komt volgens de belastinginspecteur niets meer. en dat is goed voor de ecote vroeg. “Ons belastingsysteem moet fundamenteel veranderen en rechtvaardiger nomie. De huidige gang van zaken worden”, onderstreept hij. “Ingrepen zijn raakt economisch kant noch wal.” noodzakelijk om de taken van de overheid Als Marco Van Hees zijn zin zou krijgen, zou en de sociale uitgaven te blijven financieeen aantal cadeaus aan het bedrijfsleven ren. Mensen moeten wel het gevoel heben kapitaalkrachtige burgers stante pede ben dat ze rechtvaardig belast worden. Nu ongedaan gemaakt of beperkt worden. “Een is dat niet geval. Met dank aan de neolibemaatregel zoals de notionele intrestaftrek rale tijdsgeest.” bijvoorbeeld is onverantwoord. De vermin- Hoog tijd dus om iets te doen aan de onrechtdering van de sociale lasten voor werkgevers vaardigheden in de huidige fiscaliteit. “Vele Denis BouWen

6 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

ambtenaren bij het ministerie van Financiën zijn het met mij eens”, weet Van Hees. “Zij zien maar al te dikwijls hoe grote bedrijven en vermogende particulieren door de mazen van het net glippen.”

Een duik in de cijfers. Ook al is dat niet altijd even makkelijk. Marco Van Hees kijkt met name naar het ‘primair inkomen’ in België, het bruto inkomen dat verdiend wordt door ‘productiefactoren’ ter beschikking te stellen. Bijvoorbeeld de lonen als vergoeding voor gepresteerde arbeid. En rentes en dividenden als vergoeding voor ter beschikking gesteld kapitaal.

Scharnierjaar

Voor Marco Van Hees is 1981 een scharnierjaar. “Tot dan steeg het aandeel van de werknemers in het primair inkomen nog”, zegt hij. “Onder de regeringen Martens-Gol werden de werknemers duidelijk onder vuur genomen.”

In 1981 waren de lonen en wedden van particulieren goed voor 59,7 procent van het

CamPagne primair inkomen. Maar in 2007 bleek het aandeel van die lonen en wedden te zijn gekrompen tot 51,5 procent. “Ik kijk liever naar 2007 dan naar 2009 omdat we toen nog niet in de financiële crisis zaten”, legt Van Hees uit. “De cijfers van 2007 zijn dus niet vertekend door die crisis.”

Het besteedbaar inkomen van particulieren vertegenwoordigde in 1981 bijna 81 procent van het bruto binnenlands product (BBP).

In 2007 ging het nog maar om 60,1 procent.

Bij de vennootschappen klom het aandeel in het BBP van 6,5 procent in 1981 naar 15,7 procent in 2007. “Meer dan een verdubbeling dus. De ondernemingen werden een stuk rijker maar dat gebeurde ten koste van de brutoloonmassa. Als je rekening houdt met de fiscaliteit, werden de bedrijven nog veel rijker.”

overheid diverse maatregelen om ouderen weer te ‘activeren’, lees: ze opnieuw beschikbaar te maken voor de arbeidsmarkt. Zoiets zet natuurlijk meer druk op de lonen.”

“In de jaren tachtig waren er ook ingrepen om de lonen te blokkeren. Iets subtieler was een wet uit 1996 die het concurrentievermogen van de bedrijven moest opkrikken. Die wet beperkte de stijging van de lonen op basis van de evolutie in onze buurlanden.”

Er waren ook aanvallen op de loonindexering. “Zonder die aanvallen zou een werknemer met een gemiddeld loon per maand bruto 248 euro meer verdiend hebben tussen 1982 en 2006. In totaal spreek je dan van een verlies van 54.000 euro over heel die periode.”

Kleine auto

De sociale zekerheid stond ook sterk onder druk in de voorbije dertig jaar. Zo werden tal van maatregelen getroffen om de uitgaven van het stelsel te beperken. Bijvoorbeeld in de gezondheidszorg. De uitkeringen aan werklozen en gepensioneerden stegen minder vlug dan de lonen. Er kwamen ook maatregelen om werkgevers minder socialezekerheidsbijdragen te laten betalen. “Een gigantische lastenverlaging ten koste van de werknemers. De politiek beweerde zo veel nieuwe jobs te kunnen creëren. Maar ik betwijfel of daar veel van in huis kwam.”

Voorstanders van de cadeaus houden vol dat er nog veel meer jobs zouden zijn gesneuveld zonder toegevingen aan het bedrijfsleven.

“Een twijfelachtige bewering. De cadeaus aan de werkgevers hebben zelden of nooit de beloofde effecten. Werkgeversorganisaties willen die maatregelen handhaven door te bezuinigen op het overheidsapparaat. Je zou dus ambtenarenbanen moeten vernietigen om elders andere jobs te creëren. Een vreemde redenering. De staat zou beter die cadeaus afschaffen en het geld inzetten om echte jobs te scheppen, bijvoorbeeld in de non-profit.”

Sociale zekerheid

“Tussen 1981 en 2007 gingen de ondernemingen met 30,8 miljard euro van de werknemers aan de haal”, becijfert Van Hees, die zich baseert op de statistieken over het besteedbaar inkomen. “Per werknemer uit de privé-sector praat je over bijna 10.000 euro per jaar. Een kleine auto.”

De bedrijfswinsten namen in de voorbije dertig jaar zeer aanzienlijk toe. Terwijl de lonen navenant veel minder stegen. De uitkeringen groeiden nog minder snel. “In 2004 bedroeg de minimale werkloosheidsuitkering voor een alleenstaande 737 euro. Nu is dat 847 euro. Als je rekening houdt met de inflatie, stagneerde de werkloosheidsuitkering. Het klopt dat België één van de weinige landen is waar je onbeperkt werkloosheidsgeld kan krijgen. Maar in onze buurlanden liggen de werkloosheidsuitkeringen meestal wel hoger.”

De belastinginspecteur maakt gewag van vier soorten aanvallen op de positie van de werknemers. Maatregelen met een effect op de loonmassa en dus ook op de tewerkstelling. Aanvallen op de sociale zekerheid.

Belastingmaatregelen. En ingrepen die het overheidspatrimonium verkleinden.

Belastingen Lonen

Als een werkgever de loonmassa wil verminderen, kan hij allerlei technieken gebruiken. Hij kan activiteiten overhevelen naar een goedkoper paritair comité of werk toevertrouwen aan onderaannemers die minder ‘last hebben’ van vakbonden. Hij kan ook nieuw personeel in dienst nemen tegen slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld in de banksector gebeurt.

“Werkgevers hebben belang bij het bestaan van een ‘industrieel reserveleger’, zoals Marx het ooit uitdrukte. Als er een grote reserve aan werklozen is, vergroot de druk op de lonen. De voorbije jaren nam de

Een erg flagrant voorbeeld van een fiscaal cadeau aan het bedrijfsleven is de notionele intrestaftrek. Die maatregel komt erop neer dat vennootschappen een fictieve rente mogen aftrekken van hun winst. De regeling kost de staat elk jaar pakweg vier miljard euro.

“Een staalreus als ArcelorMittal bijvoorbeeld profiteert geweldig van de notionele intrestaftrek en betaalt nauwelijks of geen belasting. Maar de werkgelegenheid ging gevoelig achteruit bij die groep.”

Veel bedrijven aanvaarden een cadeau als de notionele intrestaftrek gretig zonder dat het veel oplevert voor de maatschappij. “De gunstige effecten van de notionele intrestaftrek worden zwaar overdreven.”

In de personenbelasting schafte de veelbesproken minister van Financiën, Didier Reynders, de hoogste belastingschijven af.

Reynders voegde de schijven van 52,5 en 55 procent samen met die van 50 procent. “Hij beperkte dus de progressiviteit van de belastingen. Voor iemand als Jean-Pierre Votron, de ex-topman van Fortis, leverde dat in 2007 een extraatje van 200.000 euro op. Een mooie illustratie van de manier waarop de liberale denkbeelden werkelijkheid werden.

Met de steun van de socialisten en de groenen nog wel.”

Meerwaarden op aandelen worden in België amper of niet belast. “In sommige jaren loopt de staat zo wel twaalf miljard euro aan inkomsten mis. Het is ongelooflijk maar waar: de conciërge van superbelegger Albert Frère wordt meer belast dan de holdings van Frère.”

“We moeten wel een ‘BHV’ invoeren, een Belasting op de Hoge Vermogens.

En de belastingen moeten een stuk progressiever worden.”

Privatiseringen

Er waren ook herhaalde aanvallen op het overheidspatrimonium. Overheidsbedrijven als Belgacom, de ASLK, het Gemeentekrediet, De Post en BIAC werden stuk voor stuk volledig of gedeeltelijk geprivatiseerd. Het trieste verhaal van de luchtvaartmaatschappij Sabena is genoegzaam bekend.

“Een spaarbank als de ASLK werd geprivatiseerd zonder dat de liberalen in de regering zaten. Dat was zogenaamd nodig om de begroting en de sociale zekerheid te kunnen blijven financieren. De ASLK ging op in Fortis, een bank die bijna failliet ging en moest worden gered met staatsgeld. Nu is de Fortis Bank zoals bekend een onderdeel van het Franse BNP Paribas.”

Volgens Van Hees zou het beter zijn geweest om de ASLK niet te privatiseren. “Het zou ook geen slecht idee geweest zijn om van Fortis een nieuwe staatsbank te maken.

Volgens Reynders is het niet de taak van de overheid om voor bankier te spelen. Maar een bedrijf als de ASLK kon toch 130 jaar lang bestaan zonder staatsinterventie? Tien jaar in privé-handen was genoeg om de overheid te doen ingrijpen. Winsten worden geprivatiseerd, terwijl verliezen op de gemeenschap worden afgewenteld.”

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

7

© foto: photonews

De families de Spoelberch, de Mévius en Vandamme behoren tot de rijkste families van België. Alle drie hebben ze aandelen in bierbrouwer AB InBev.

Vermogensbelasting is grote stap naar meer rechtvaardigheid Maatregel raakt alleen allerrijksten en levert veel inkomsten op het schoentje. In de verdeling van het nationaal inkomen in ons land is de voorbije dertig jaar ruim zes procent van het inkoDe belastingdruk is in België erg men uit arbeid verschoven naar het inkohoog. En de ‘put’ in de kas van men uit kapitaal. De werkende bevolking de sociale zekerheid dreigt te draaide op voor de sanering van de staatsgroeien. Op de staatsbegroting schuld. Bovendien wordt inkomen uit kapizou 25 miljard euro moeten worden taal veel minder zwaar belast dan inkomen bespaard. Het aantal armen neemt uit arbeid. toe in ons land. We worden om Dat betekent dat er 21 miljard euro inkomde oren geslagen met cijfers en sten per jaar minder naar de werknemers en onheilsboodschappen. Waarom de uitkeringstrekkers ging. Er vloeide wel gooien we het niet over een andere meer geld naar de bezitters van kapitaal. In boeg, bijvoorbeeld door een ons land tellen we 15 tot 20 procent armen vermogensbelasting in te voeren? en bestaansonzekeren, zoals de nieuwe Als trouwe lezer van Ons Recht weet je al lan- ACW-voorzitter Patrick Develtere in sepger dat het Financieel Actie Netwerk (FAN) tember in het weekblad Knack verklaarde. campagne aan het voeren is onder de slogan ‘Laat het grote geld niet ontsnappen!’. Armoede groeit De LBC-NVK, het ACV en andere vakbonden onderschrijven de campagne ten volle. Met De financiële en economische crisis doet de onze vele honderdduizenden leden kunnen armoede toenemen. Ook zelfstandigen en de middenklasse worden nu getroffen. Bea we deze oproep kracht bijzetten.

“De rijken worden rijker, de armen worden Cantillon, de directeur van het ‘Centrum armer.” Een kreet die we de voorbije jaren voor Sociaal Beleid Herman Deleeck’, is er niet gerust in. Terecht, zoals blijkt uit wel vaker hoorden. Maar is ze ook waar?

In een rechtvaardig belastingsysteem beta- de Armoedebarometer, opgesteld door len mensen meer belastingen naarmate ze Decenniumdoelen 2017. De barometer toont meer hebben. En daar wringt nu precies elk jaar de evolutie van de armoede op zes Anne Dhooghe

6 | DECEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

levensdomeinen. De cijfers van dit jaar zijn verontrustend. Ze geven aan dat de zwaksten in onze samenleving de zwaarste prijs betalen voor de economische crisis.

De kloof tussen rijk en arm wordt dus groter.

Nu moet opnieuw een gat van meer dan 25 miljard euro in de begroting gedicht worden. Alle kranten hebben het over besparingen. Maar deze keer mogen de besparingsmaatregelen niet langer op de kap van de

De miljonairsbelasting waar de LBC-NVK voor pleit zou in België voor ongeveer 92.000 gezinnen ingevoerd kunnen worden. Het gaat dus over de allerrijksten, iets meer dan twee procent van de hele bevolking.

campagne De tien rijkste families in België en hun vermogen 1. Families de Spoelberch, de Mévius en Vandamme (AB InBev) 17,3 miljard euro 2. Familie Colruyt 2,86 miljard euro 3. Familie Emsens (Kiezelzand SCR-Sibelco) 2,05 miljard euro 4. Albert Frère (GBL) 2,02 miljard euro 5. Familie Lhoist-Berghmans (wereldleider kalk en dolomiet) 1,98 miljard euro 6. Jan De Nul (baggeraar) 1,56 miljard euro 7. Familie Cigrand (Cobelfret) 1,25 miljard euro 8. Familie Boël (onder meer Sofi na) 1,17 miljard euro 9. Roland D’Ieteren 1,07 miljard euro 10. Velge-Bekaert 1,04 miljard euro totaal 32,3 miljard euro Bron: Le Soir Magazine, mei 2010

werknemers en uitkeringstrekkers komen.

Zij leverden de afgelopen 25 jaar al aanzienlijk in.

Voor renteniers is het goed toeven in België.

Dat was in juni van dit jaar te lezen in het economische weekblad Trends, in deze een onverdachte bron. Inkomen uit kapitaal wordt in België veel minder zwaar belast dan inkomen uit loon. Er is wel een bescheiden ‘bevrijdende’ roerende voorheffing: een voorheffing van 15 of 25 procent op dividenden en 15 procent op intresten.

Meerwaarden gerealiseerd bij de verkoop van aandelen worden niet belast.

Buurlanden

Een jaarlijkse vermogensbelasting is er in ons land niet. Anders dan in buurlanden als Nederland en Frankrijk. In de Belgische personenbelasting varieert het tarief wel tussen de 25 en 50 procent. Het hoogste tarief moet je al betalen op het deel van je inkomen boven de 34.330 euro.

Laten we even kijken naar het aandelenbezit en andere financiële beleggingen. Op dat vlak is er een grote ongelijkheid onder de Belgische gezinnen. Zulke beleggingen zijn voor meer dan 60 procent in handen van de tien procent rijkste gezinnen. Zij worden op de inkomsten uit die beleggingen maar weinig belast. Terwijl ze toch de sterkste schouders hebben en meer zouden kunnen bijdragen tot een zorgzame samenleving.

Waarom zouden we geen vermogens- of miljonairsbelasting invoeren? Is het normaal dat alleen gewone mensen belastingen betalen en dat superrijken de dans ontspringen?

Meer armslag

daar weinig gevaar voor. Iemand die per maand 250 euro kan sparen heeft 333 jaar nodig om een fortuin van 1 miljoen euro bijeen te harken.

Met een vermogensbelasting viseer je alleen de allerrijksten. Mensen die een fortuin hebben vergaard van meer dan 1 miljoen euro, de eigen woning niet inbegrepen. Anders gezegd, alles wat iemand op 31 december bezit aan financiële bezittingen als aandelen, obligaties, kasbons, bankrekeningen, onroerende goederen (huizen en gronden) en roerende goederen (auto’s, diamanten, kunstwerken). Alleen de zes procent rijksten in dit land hebben een fortuin van meer dan 1 miljoen euro. Hou je rekening met de aftrek voor een huis van 500.000 euro, dan wordt alleen de groep geraakt die meer dan 1,5 miljoen euro heeft.

Roerende voorheffi ng

Kranten en tijdschriften tonen meer en meer aandacht voor de mogelijke invoering van een vermogensbelasting of een hogere belasting op inkomsten uit vermogen. “De ondernemerswereld is niet bij voorbaat tegen een hogere belasting van vermogensinkomsten”, verklaarde een vertegenwoordiger van de christelijke werkgeversorganisatie VKW in juni in Trends. Volgens Trends is het meest voorkomende denkspoor een verhoging van de roerende voorheffing naar 20 of 25 procent. “De roerende voorheffing kan nog meer opbrengen als ook de vrijstelling op spaarboekjes wordt afgeschaft.”

Ook Rudi Thomaes van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) brak een lans voor een verhoging van de belasting op obligaties en kasbons van 15 naar 20 procent. Tegelijkertijd zou de voorheffing voor dividenden op aandelen moeten zakken van 25 naar 20 procent.

De miljonairsbelasting waar de LBC-NVK voor pleit zou in België voor ongeveer 92.000 gezinnen ingevoerd kunnen worden. Het gaat dus over de allerrijksten, iets meer dan twee procent van de hele bevolking. Deze groep zal écht niet armer worden van een vermogensbelasting. Door zo’n belasting in te voeren kan de overheid meer armslag krijgen om te investeren in jobs, Zo komt de aap weer uit de mouw. Als het zorg, onderwijs en pensioenen. van de werkgevers afhangt, zijn het niet de Het jongste LBC-NVK-congres (maart 2010) superrijken die extra inspanningen moeten pleitte voor een progressieve belasting op doen. Maar wel Jan of Maria Modaal, die vermogens boven de 1 miljoen euro, de meer moet betalen op spaargeld dat vereigen en enige woning niet inbegrepen. Als diend werd door te werken. we voor de eigen woning een waarde van 500.000 euro nemen, is de eerste 1,5 miljoen Wil je meer weten over de campagne euro van het vermogen vrijgesteld. voor een rechtvaardige fi scaliteit?

Een progressieve heffing zou er als volgt Op www.hetgrotegeld.be lees je er kunnen uitzien: één procent op het deel alles over. Op de startpagina vind je een overzicht van de fi scale actuavan het vermogen tussen 1,5 en 2,5 milliteit en fl agrante voorbeelden van joen euro; twee procent op het deel van het gesjoemel met belastingen. Dieper vermogen tussen 2,5 en 3,5 miljoen euro; in de site vind je meer tekst en uitleg drie procent op het deel van het vermogen over de verschillende deelaspecten boven de 3,5 miljoen euro. De opbrengst van de campagne. Dat eerlijke belasvan zo’n vermogensbelasting wordt geschat tingen niet ingewikkeld hoeven te op 7,6 miljard euro per jaar. zijn, blijkt ook duidelijk uit een knap De grens van 1 miljoen euro is gebaseerd fi lmpje dat in het kader van de camop een brede bevraging binnen de LBC-NVK. pagne is gemaakt. Rechtvaardige Voor de vakbond moet er géén extra heffing belastingen zijn kinderspel! Je vindt het fi lmpje op www.lbc-nvk.be. komen op de zuurverdiende spaarcenten van werknemers. Met deze grens bestaat Ons Recht | 114de jaargang | DECEMBER 2010 |

7

campagne

Vermogenskadaster is onmisbaar IJveren voor rechtvaardige belastingen wil ook zeggen dat er een vermogenskadaster moet komen. Zo’n kadaster kan worden uitgebouwd als het bankgeheim volledig sneuvelt. Als het over huizen of ander vastgoed gaat, is het in ons land bijna altijd mogelijk om te zeggen wie de eigenaar ervan is. Dat vindt iedereen normaal. Maar als je gelijkaardige regels voorstelt voor financieel vermogen, wordt er moord en brand geroepen.

Het is nochtans wenselijk om een register of kadaster uit te werken waarin alle financiële bezittingen van de Belgen wordt genoteerd. Een vermogenskadaster maken is onmogelijk zolang financiële instellingen een rookgordijn kunnen ophangen rond de vermogens van hun klanten.

Een vermogenskadaster is onmisbaar als de belastingdienst moet achterhalen op welke inkomsten nu weinig of geen belastingen betaald worden. Met zo’n kadaster krijgt de overheid een krachtig wapen om fraude met roerende inkomsten te bestrijden. Via het register kan ze checken of de aangegeven inkomsten wel in verhouding staan tot wat iemand bezit.

Effecten aan toonder Door de afschaffing van de effecten aan toonder wordt het pad geëffend om een vermogenskadaster te kunnen invoeren. Sinds 1 januari 2008 zijn in ons land geen anonieme papieren kasbons, obligaties of andere effecten meer te krijgen. Tot eind 2013 hebben eigenaars nog de tijd om effecten op een effectenrekening te zetten. ‘Dematerialiseren’ heet zoiets in vakjargon.

Vanaf 2014 worden alle uitgegeven effecten automatisch omgezet. Als ze na een jaar door niemand zijn opgeëist, worden ze verkocht. De rechtmatige eigenaar kan ze dan nog wel terugeisen met zijn papieren effect in de hand; al gaat er elk jaar wel een boete van tien procent vanaf. Vanaf 2025 kan niets meer worden gerecupereerd.

Door de effecten aan toonder af te schaffen komt er meer transparantie.

Het is alleszins een stap in de richting van een kadaster van roerende inkomsten. Maar we zijn er nog lang niet.

6 | JANUARI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Bankgeheim moet er helemaal aan geloven Financiële discretie scheert hoge toppen in België Guido Deckers

In de ‘financiële discretie index’, een ranglijst van het Tax Justice Network, staat België op de negende plaats. De index meet in welke mate geheimdoenerij en discretie een gezond belastingklimaat in de weg staan. Er wordt niet zozeer gekeken naar de bestaande belastingvoordelen. Wel naar de mogelijkheden om fiscaal gevoelige informatie verborgen te houden.

Dat België op dit punt een hoge score haalt, is geen verrassing. Ons land is één van de weinige EU-lidstaten die het bankgeheim hoog in het vaandel blijven dragen. De Belgische score is mee te verklaren doordat in belastingverdragen met andere landen zelden of nooit iets wordt geregeld over de uitwisseling van bankgegevens. België trekt belastingvluchtelingen uit zowel Nederland als Frankrijk aan. Wat alleen maar bevestigt dat ons land een ‘paradijs van financiële discretie’ is.

Vind jij ook dat de belastingen rechtvaardig moeten worden geïnd? En dat de overheid de belastingfraude van 20 tot 30 miljard euro moet bestrijden? Dat kan allemaal.

Als de belastingdienst hiervoor genoeg middelen krijgt. België houdt nog altijd vast aan het bankgeheim, wat het werk van de belastingcontroleurs alleen maar bemoeilijkt. Van de 27 lidstaten van de Europese Unie zijn er nog welgeteld drie met het bankgeheim. België, het Groothertogdom Luxemburg en Oostenrijk.

Obstakel

hoeveel centen of aandelen iemand bij de bank deponeerde. Voor werknemers maakt dat eigenlijk niet veel uit. De fiscus kent de inkomsten van werknemers perfect via de fiches die de werkgever opstelt. Voor zelfstandigen, vennootschappen en kapitaalbezitters werkt het bankgeheim de belastingfraude wel in de hand.

Als het over bankrekeningen voor professioneel gebruik gaat, liggen de zaken anders.

Een bank mag niet weigeren om informatie te geven over professionele rekeningen. Als ze dat wel doet, volgt een ambtshalve belastingaanslag.

Bewezen fraude

In uitzonderlijke omstandigheden kan het bankgeheim van tafel worden geveegd. Als er sprake is van ‘bewezen fraude’, bestaat er een procedure om het bankgeheim op te heffen. Alleen is die procedure in de praktijk moeilijk uit te voeren. Op een totaal van zes miljoen belastingplichtigen kon in 2008 amper acht keer het bankgeheim worden opgeheven.

De belastingdienst mag aan banken ook informatie vragen als er na een ernstig onderzoek sterke vermoedens van fraude bestaan en als een belastingplichtige een klacht indient. Wordt het bankgeheim opgeheven door de klacht van een belastingplichtige die niet akkoord gaat met de aanslag en vindt die belastingplichtige dat de gevraagde inlichtingen niet nuttig zijn?

Dan moet de bank die inlichtingen niet meedelen.

Er geldt geen bankgeheim voor belastingplichtigen die een onbeperkt uitstel van belastingschulden kregen. Over btw en successierechten mag de belastingdienst ook informatie opvragen bij de banken. In erfenisdossiers mogen de belastingcontroleurs niet zomaar alle beschikbare informatie raadplegen. Ze mogen dan alleen inlichtingen vragen over verrichtingen die de overledene of zijn echtgenote (echtgenoot) deed minder dan drie jaar voor of na het overlijden. De belastingdienst mag bijvoorbeeld niet speuren naar de namen en adressen van erfgenamen.

Wanneer het over de inkomstenbelasting gaat, is het bankgeheim in ons land in theorie toch een flink obstakel. De belastingdienst mag bij banken en krediet- of spaarmaatschappijen geen informatie inwinnen om klanten van die instellingen te belasten.

Op geen enkele manier zijn financiële instellingen verplicht om nummers van bankrekeningen door te geven of te zeggen aan wie een bepaalde rekening toebehoort. Ze moeten ook niet melden hoeveel geld er op een Frankrijk rekening staat en waar die centen vandaan komen. De banken zijn al evenmin verplicht In de meeste landen van de wereld is er om te vertellen hoeveel interesten ze uit- geen bankgeheim of op zijn minst een afgezwakte versie. Neem nu onze zuiderburen. keerden aan belastingplichtigen.

De belastingdienst mag dus niet weten In Frankrijk moeten de banken elk jaar alle

informatie over rekeningen en rente digitaal bezorgen aan de belastingdienst. Die informatie gaat niet alleen over de rekeninghouders – die stromannen kunnen zijn – maar ook over de personen die hun handtekening kunnen zetten.

De Franse belastingadministratie heeft een geautomatiseerd systeem om de gegevens van de banken te verwerken. Via dat systeem kan voor elke belastingplichtige informatie worden gevonden over banken, rekeningnummers en ontvangen interesten. Die informatie kan helpen om selectief controles te doen. Als de Franse fiscus nog meer gegevens nodig heeft, moeten de banken die op verzoek geven.

In ons land stelde de parlementaire onderzoekscommissie ‘Grote Fiscale Fraude’ voor om het bankgeheim te ‘versoepelen’. Het was één van de 108 aanbevelingen die de onderzoekscommissie op papier zette. Momenteel zegt de wet dat het bankgeheim kan worden opgeheven ‘als er concrete elementen zijn die het bestaan of de voorbereiding van belastingontduiking kunnen doen vermoeden’. In een aangepaste wettekst zou sprake zijn van ‘aanwijzingen die kunnen doen vermoeden dat de verschuldigde belasting hoger is dan blijkt uit de aangegeven inkomsten’.

Maar het bankgeheim versoepelen is iets anders dan het helemaal opheffen. Het FAN wil niet dat het bankgeheim wordt versoepeld, wel dat het volledig verdwijnt.

Bankiers moeten worden verplicht om automatisch inlichtingen te geven aan de belastingdienst.

Er zijn goede redenen om de eis zo scherp te stellen. Het is allemaal goed en wel dat je het bankgeheim kan opheffen als er aanwijzingen zijn van grote fiscale fraude. Maar in het verleden bleek al vaker dat het moeilijk te bewijzen is dat er grote fiscale fraude in het geding is. Trouwens, wat is dat juist, grote fiscale fraude? Vanaf wanneer kan je daarvan spreken? Waar ligt de grens?

Alleen maar het bankgeheim versoepelen verschilt niet fundamenteel van de regels die nu bestaan. Ook nu mag je het bankgeheim in principe opheffen als er na ‘ernstig onderzoek’ sterke vermoedens van fraude zijn.

wat eist het financieel actie netwerk?

© foto: daniël rys

Het Financieel Actie Netwerk (FAN), waarvan het ACV en de LBC-NVK deel uitmaken, eist dat het bankgeheim helemaal verdwijnt. Zo’n ingreep heeft alleen maar voordelen. Op die manier kan de belastingdienst eindelijk werk maken van een rechtvaardige fi scaliteit.

Concreet wil het FAN dat het bankgeheim zo vlug mogelijk uit de wet verdwijnt. De belastingdienst moet toegang krijgen tot de bankgegevens die ‘automatisch’ worden aangeleverd door de banken. Er moeten zware sancties en controles op belastingontduiking komen.

België moet met buitenlandse administraties informatie uitwisselen over het vermogen dat mensen in het buitenland hebben. Elk jaar moet een lijst worden gemaakt met informatie over wie interesten, dividenden, meerwaarden en andere fi nanciële inkomsten incasseert. Als er kapitaal uit België vertrekt, moet dat worden gemeld, mét identifi catie van de opdrachtgever.

Het is niet de bedoeling dat de Belg te weten kan komen wat zijn buurman of buurvrouw op de bank heeft staan.

Maar de belastingdienst moet wel databanken of kadasters kunnen aanleggen om diegenen te belasten die nu weinig of geen belastingen betalen.

Want het is dankzij het bankgeheim dat de fraudeur weinig belastingen betaalt, terwijl de eerlijke belastingbetaler te veel afgeeft. En daar moet dringend een einde aan komen. Zo wordt het mogelijk de belasting op beroepsinkomsten te verminderen. En om de vermogensinkomsten in hun geheel te bekijken en eerlijk te belasten.

Ons Recht | 115de jaargang | JANUARI 2011 |

7

CAMpAgNe

grote fiscale fraude ondermijnt onze verzorgingsstaat Remedies zijn bekend maar doortastend beleid laat op zich wachten Denis Bouwen

opkomen voor een rechtvaardige fiscaliteit houdt ook in dat je belastingfraude ernstig neemt en bestrijdt. elke nieuwe federale regering beschouwt de bestrijding van fiscale fraude als een handig middel om het begrotingstekort te verkleinen. Maar tussen droom en daad gaapt doorgaans een grote kloof. wat is dat eigenlijk, fiscale fraude? Hoe ontstaat ze? en vooral, wat kan je doen om deze fraude in te dijken?

Belastingfraude ontstaat wanneer inkomsten niet worden aangegeven bij de fiscus.

Soms kiezen belastingplichtigen er bewust voor om wettelijke inkomsten niet aan te geven. In andere gevallen ontsnappen inkomsten aan het oog van de fiscus omdat ze verdiend worden in de ‘ondergrondse economie’.

In een verslag over fraude constateerde het federale parlement dat onze verzorgingsstaat alleen maar kan worden in stand gehouden als burgers voldoende ‘fiscaal verantwoordelijkheidsgevoel’ aan de dag leggen. Elke ‘rechtsonderhorige’ moet genoeg financieel bijdragen zodat de overheid de centen heeft om haar taken te vervullen.

Maar nogal wat mensen trachten hun bijdragen voor de gemeenschap ‘goedschiks of kwaadschiks’ te beperken, aldus het parlement.

Maatschappelijk probleem

De politieke klasse erkent dat belastingfraude een ‘groot maatschappelijk probleem’ is. Een probleem dat het voortbestaan van de moderne welvaart- en verzorgingsstaat in gevaar brengt. Het besef is er dus. Maar het Financieel Actie Netwerk (FAN), dat samen met de LBC-NVK ijvert voor een rechtvaardige fiscaliteit, stelt vast dat de politiek nog altijd veel te weinig inspanningen doet om de belastingfraude serieus aan te pakken.

Volgens de Oostenrijkse professor Friedrich Schneider heeft België van alle OESO-landen de op vier na grootste ondergrondse economie als je ze afzet tegen het bruto binnenlands product (BBP). In 2010 zou de ondergrondse economie in ons land 17,9 procent van het BBP vertegenwoordigd hebben.

6

| FEBRUARI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Onderzoekers van de ULB becijferden op twee manieren de belastingfraude in België. Volgens één berekeningsmethode zou de fiscus bijna 20 miljard euro aan inkomsten mislopen. Bij de andere berekeningsmethode was sprake van 16 miljard gemiste fiscale ontvangsten.

is dat ze tegen de lamp lopen.

Het Belgische I n s t i t u u t voor Openbare Financiën organiseerde in het najaar van 2010 een conferentie over de belastingfraude in België. De professoren Jozef Miljarden euro’s Pacolet (KU Leuven) en Michel Maus (VU Het FAN en zijn Franstalige tegenhanger Brussel, UA en UGent) lieten daar hun licht Réseau pour la Justice Fiscale (RJF) pleiten schijnen over het thema. ervoor de bestrijding van belastingfraude Volgens professor Pacolet zijn er in ons efficiënter te maken en de belastingen even land niet zoveel studies over belastingefficiënt te innen als in de buurlanden. Als fraude omdat onderzoekers maar moeilijk dat gebeurt, kan de staat op termijn elk jaar toegang krijgen tot databanken die infor10 miljard euro extra inkomsten binnenrij- matie bevatten waarmee je het probleem ven, zeggen beide netwerken. preciezer kan in beeld brengen. Informatie De researchers van de ULB verklaren de over de omvang van de fraude en de bestrijgrote belastingfraude in ons land ‘in niet ding ervan zou veel meer moeten worden onbelangrijke mate’ door het feit dat de bekendgemaakt, vindt de expert. “Zo krijg belastingcontroles weinig druk uitoefe- je een verhoogde politieke en maatschappenen op de belastingplichtigen. Volgens lijke bewustwording rond het probleem en de onderzoekers zou de belastingdienst de nefaste gevolgen ervan voor de samenintensievere en meer doelgerichte contro- leving en de economie.” les kunnen doen en meer ‘ontradend’ kunnen werken. In een land als Frankrijk heb- Pakkans ben belastinginspecteurs toegang tot het zogeheten FICOBA-bestand. Daarin staat De lage ‘pakkans’ is zeker niet de enige informatie over alle rekeningen van perso- verklaring voor de grote belastingfraude. nen en vennootschappen. Door het bestaan “We hebben te maken met een complex van dit instrument aarzelen particulieren verschijnsel dat wordt beïnvloed door en bedrijven in Frankrijk om te sjoemelen. een breed scala aan economische, sociale, Ze weten immers dat er een redelijke kans institutionele en culturele factoren”, dixit

hoe pak je de fraude aan?

Alle overheden in ons land trachten momenteel de buikriem aan te halen. een eventuele nieuwe federale regering zal de burgers waarschijnlijk trakteren op een hele reeks besparingsmaatregelen. Als de politiek echt werk wil maken van de bestrijding van belastingfraude, kan dat de pijn helpen te verzachten. wat is er mogelijk om de fraude te verminderen en inkomsten voor de staat te recupereren?

Professor Michel Maus vindt het belangrijk dat de regering eindelijk iets doet met alle aanbevelingen die voortvloeiden uit de parlementaire onderzoekscommissie voor grote dossiers van fiscale fraude.

“Over deze aanbevelingen bestaat een politiek akkoord. De politiek weet wat ze moet doen om het systeem beter te laten presteren. Maar tot nu toe werd van de aanbevelingen nog maar weinig in wetgeving omgezet. Eén mogelijke maatregel is bijvoorbeeld de oprichting van een ‘fiscaal auditoraat’, een apart parket met specialisten die zich toeleggen op de vervolging van belastingmisdrijven. Andere denkbare maatregelen zijn onder meer de afschaffing van het fiscaal bankgeheim en meer internationale samenwerking in de strijd tegen misbruiken via belastingparadijzen.

Pacolet. Hij verwijst bijvoorbeeld naar de hoge belastingdruk, de fraudegevoeligheid van het systeem, de afkeer van de politiek, de complexiteit van de belastingregels en de maatschappelijke tolerantie tegenover fraudepraktijken.

Michel Maus vraagt zich af of de hoge belastingdruk niet eerder een gevolg is van de fiscale fraude in plaats van een oorzaak ervan. “Als belastingplichtigen zich onttrekken aan hun fiscale verplichtingen, zijn er onmiskenbare gevolgen voor al wie het spel wel correct speelt. Zo kom je terecht in een opwaartse spiraal die op termijn niet houdbaar is.”

Maus zegt dat de overheid de pakkans moet vergroten en erop moet toezien dat fraudeurs daadwerkelijk bestraft worden. Zo zal de verleiding om te frauderen verminderen. “Zo’n aanpak kan positieve budgettaire gevolgen hebben en ruimte creëren om de fiscale lasten te verlagen.”

Als een land een hoge belastingdruk heeft, betekent dat niet automatisch dat er ook veel gefraudeerd wordt. Nederland bijvoorbeeld heeft een betrekkelijk kleine ondergrondse economie. Het noodlijdende Griekenland heeft dan weer een lage

Maus is van mening dat je fundamentele hervormingen moet koppelen aan ‘een nieuwe fiscale amnestieronde’.

“Belastingplichtigen moeten het signaal krijgen dat de overheid nu fraude ernstig wil aanpakken. Ze moeten een ultieme kans krijgen om alsnog aan de regels te voldoen. Ook de ‘ernstige en georganiseerde fraudeur’ zou nog een kans moeten hebben om geregulariseerd te worden.”

Voor de LBC-NVK en het ACV is een nieuwe fiscale amnestieronde zeker niet nodig. Wie jarenlang de dans ontsprongen is, mag daarvoor niet worden beloond, stelt de vakbond. De fiscus moet juist alle mogelijkheden krijgen om kleine en grote fraudeurs op te sporen en aan te pakken. Misschien is het ook nuttig de verjaringstermijnen voor fraudedossiers te verlengen of af te schaffen. Advocaten maken nu handig gebruik van die termijnen om hun cliënten uit de wind te zetten. Er moet ook worden opgetreden tegen pogingen om langs politieke weg invloed uit te oefenen om fraudedossiers te seponeren.

‘Informatie opgraven’ Professor Jozef Pacolet ziet allerlei mogelijkheden om spijkers met koppen te slaan in de strijd tegen belastingfraude. Zo kan je veel meer informatie ‘opgraven’ uit databanken en op basis

belastingdruk maar een aanzienlijke ondergrondse economie.

Aftrekmogelijkheden

Volgens Pacolet is er nood aan een streng handhavingsbeleid. Hij vindt niet dat je de belastingdruk zo laag mogelijk moet maken omdat de staat nu eenmaal middelen nodig heeft. De professor zegt wel dat het belastingsysteem zo simpel mogelijk moet zijn.

“Je kan de fraude terugdringen door te vereenvoudigen. En ook door een fiscale harmonisatie en door te snoeien in de mogelijkheden om belastingen te ontwijken.”

Het belastingsysteem vereenvoudigen is zeker één middel om de fraude aan te pakken, denken Maus en Pacolet. “Nu is ons systeem ongelofelijk ingewikkeld met allerlei uitzonderingsregimes, vrijstellingen en aftrekmogelijkheden”, aldus nog Maus.

Eén van de bronnen voor dit artikel was de Sociaal-economische nieuwsbrief van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) van december 2010. De informatie daarin is te raadplegen via www.ccecrb.fgov.be.

daarvan betere controles uitvoeren.

Fiscale en sociale administraties kunnen de onderlinge uitwisseling van gegevens verbeteren. Boetes kunnen worden verhoogd. Pacolet dringt ook aan op een ‘mobilisatie van vakbonden en werkgeversfederaties’. Het brede publiek moet informatie krijgen over de controles, de pakkans, de straffen, de omvang van de belastingfraude en de kosten en nadelen van fraude. Elk jaar zou daarover een rapport moeten worden opgesteld.

Maatregelen Het Financieel Actie Netwerk (FAN), waarvan de LBC-NVK en het ACV lid zijn, wil dat de belastingfraude eindelijk serieus wordt bestreden. Elke burger moet op basis van de reële inkomsten bijdragen tot de collectieve voorzieningen in onze maatschappij.

Diverse maatregelen zijn volgens het FAN dringend nodig. Het bankgeheim moet helemaal sneuvelen. Er moet een kadaster komen voor roerende inkomsten. De belastingdienst moet genoeg middelen krijgen om fraude aan te pakken. Elke belastingplichtige moet een ‘uniek dossier’ krijgen met daarin alle informatie die nodig is voor een juiste aangifte. En de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie voor grote fiscale fraude moeten worden omgezet in wetten.

Gespreksavond rechtvaardige fiscaliteit in Antwerpen LBC-NVK Antwerpen organiseert op maandag 28 februari een panelgesprek over het uitdagende thema ‘rechtvaardige fiscaliteit’. De LBC-NVK werkt voluit mee aan de campagne van het Financieel Actie Netwerk (FAN) om onze fiscaliteit veel rechtvaardiger te maken. Hoe denkt de vakbond over rechtvaardige fiscaliteit? En wat vinden diverse politici hierover?

Het panel bestaat uit Marijke Persoone (LBC-NVK en ACV), Meyrem Almaci (Groen!), Servais Verherstraeten (CD&V) en Jan Jambon (N-VA).

Moderator van dienst is Jan Renders, de vroegere voorzitter van de christelijke arbeidersbeweging ACW. De gespreksavond op 28 februari start om 19.30u en vindt plaats in auditorium ‘De Stroming’, Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen. Alle leden en militanten van de LBC-NVK en het ACV zijn van harte welkom op deze avond.

De entree is gratis. En achteraf is er nog een drankje.

Ons Recht | 115de jaargang | FEBRUARI 2011 |

7

campagne

Alternatief plan brengt elk jaar 25 miljard euro in het laatje FAN voert actie bij federale overheidsdienst Financiën Marijke Persoone

De nieuwe federale regering zal op zoek gaan naar 20 tot 25 miljard euro besparingen, zo wordt algemeen aangenomen. Om te vermijden dat ze dat bedrag bij de gewone mensen komt zoeken heeft het Financieel Actie Netwerk (FAN) een alternatief plan bekendgemaakt. Dat gebeurde met een actie aan de voet van de ‘Belastingtoren’ in Brussel.

20 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

verouderde informaticaprogramma’s en sysRond de 200 actievoerders daagden op 9 temen die geregeld uitvallen. Examens en februari op bij de centrale belastingdien- bevorderingen blijven uit waardoor de orgasten. De actievoerders waren mensen van nisatie aan kwaliteit dreigt in te boeten. Op de vakbonden, sociale groeperingen en de diverse diensten draait de arbeidsorganisaNoord-Zuidbeweging. tie vierkant. Al deze problemen zijn een oud Op 8 februari had het personeel van de fis- zeer. “Wij stellen ons de vraag wie er belang cale administratie al het werk onderbroken bij heeft dat Financiën slecht functioneert”, uit protest tegen de slechte gang van zaken zo opperde één van hun vakbondsafgevaarop Financiën. Een greep uit de klachten. De digden luidop. controle van ondernemingen en zelfstandigen is ondermaats omdat de inspectiediensten onderbezet zijn. Ze zitten opgescheept met

Eisen aan minister van financiën Aan de Minister van Financiën Wetstraat 12 1000 Brussel Geachte Minister,

Fraudeurs aanpakken

Het FAN ondersteunt volmondig de eisen van het personeel van Financiën. Als zij hun werk goed kunnen doen, is dat in het voordeel van elke eerlijke belastingbetaler.

Wanneer fraudeurs vrijuit gaan, loopt de overheid inkomsten mis en betalen de werknemers het gelag.

De federale regering moet de broeksriem aanhalen en tegen 2015 een som van 25 miljard euro besparen om de begroting in evenwicht te krijgen. Die stelling lees je haast elke dag in de krant. Ondertussen blijven grote vermogens, sterke bedrijven en speculanten zich schaamteloos verrijken op de kap van de gewone mensen.

De vakbonden en sociale organisaties, verenigd in het FAN, willen vermijden dat de werknemers en uitkeringstrekkers nog maar eens de crisis moeten betalen. Daarom stellen ze maatregelen voor die de federale overheid elk jaar 25 miljard kunnen opleveren.

Verder hebben ze drie eisen op internationaal niveau. Je vindt de eisen terug in een petitie, gericht aan de huidige en toekomstige minister van Financiën (zie kader).

Ons Recht

|

115de

jaargang |

Onze sociale welvaartsstaat kan niet overeind blijven zonder fi scale rechtvaardigheid. Wij stellen vast dat in ons land in toenemende mate alleen nog gewone mensen belastingen betalen en dat nieuwe besparingen de levenskwaliteit en de bestaanszekerheid van velen bedreigen. Wij zijn ervan overtuigd dat een aanpak waarbij iedereen werkelijk naar draagkracht bijdraagt eerlijker en socialer is.

Daarom onderschrijven wij de negen voorstellen van het FAN (Financieel Actie Netwerk) voor meer fi scale rechtvaardigheid. Wij vragen u al het mogelijke te doen om deze voorstellen te realiseren.

Eisen op federaal niveau: • invoering van een vermogensbelasting; • volledige opheffi ng van het bankgeheim en de fi scus moet toegang krijgen tot alle bankgegevens die automatisch worden aangeleverd door de banken; • beperking van het gebruik van de notionele interest en een halt toeroepen aan de trend om de vennootschapsbelasting te verlagen; • invoering van een taks op de superwinsten van Electrabel; • invoering van een meerwaardebelasting; • de fi scus moet alle mogelijkheden krijgen om bij ‘alle’ ondernemingen en bij ‘alle’ burgers belastingen te innen.

Eisen op mondiaal en Europees niveau: • de Belgische regering moet blijven aandringen dat er een Financiële Transactie Taks (FTT) komt op Europees en mondiaal niveau; • automatische uitwisseling tussen de staten van gegevens over alle fi nanciële producten; • invoering van een Europese minimum vennootschapsbelasting.

Onderteken deze petitie op de website van het FAN, www.hetgrotegeld.be.

MAART

2011

Steunactie voor Mexicaanse vakbonden Zowat 50 actievoerders stonden op 16 februari aan de deur van de Mexicaanse ambassade in Brussel.

Vertegenwoordigers van Belgische vakbonden en medewerkers van de Europese vakbond EMCEF en de wereldvakbond IVV waren op het appel. Er namen zelfs vijf gepensioneerde mijnwerkers deel.

De actievoerders wilden met een symbolische actie de schrijnende situatie aanklagen waarin vakbonden in Mexico moeten werken.

Mexicaanse bonden in normale omstandigheden hun werk te kunnen laten doen.

Aan de actie bij de Mexicaanse ambassade namen ook gepensioneerde mijnwerkers deel.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

21

© foto: imageglobe

Bonden en politici willen belastingdruk niet verhogen maar verschuiven Diverse mogelijkheden om vermogens meer te belasten Jan Deceunynck

Het Grote Geld ontsnapt nog al te vaak aan de fiscus. Daarover waren alle genodigden het eens op het debat dat het Financieel Actie Netwerk (FAN) op 22 februari bij de LBC-NVK in Antwerpen organiseerde. Hoe maak je fiscaliteit een stuk rechtvaardiger? Daarover liepen de meningen lichtjes uiteen. Er is nog werk aan de winkel om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. En om die fiscale remedie dan ook politiek te realiseren.

De jaarlijkse studiedag van het FAN stond helemaal in het teken van de campagne ‘Laat het grote geld niet ontsnappen’, waarover Ons Recht elke maand bericht. Dirk Van der Maelen (sp.a), Meyrem Almaci (Groen!), Peter Mertens (PVDA), Ann Van Laer (ACV), Eddy Van Lancker (ABVV) en Caroline Jonckheere (ACLVB) legden tijdens een panelgesprek diverse pistes en voorstellen op tafel. De nuance zat in de manier waarop vermogens moeten worden belast.

De verzamelde vakbonden en de PVDA pleitten voor een belasting op vermogen. Terwijl de politieke partijen sp.a en Groen! kozen voor een belasting op winsten uit vermogens.

Akkoord over bankgeheim is maat voor niets De Kamercommissie Financiën en Begroting heeft begin maart het akkoord goedgekeurd over de opheffing van het bankgeheim en de daaraan gekoppelde minnelijke schikking. Het akkoord kreeg de steun van PS, MR, CDH, Open Vld en CD&V. Ecolo-Groen! onthield zich. En sp.a, N-VA en Vlaams Belang stemden tegen. Voor sp.a ging het compromis niet ver genoeg. Terwijl N-VA en VB niet aan het bankgeheim wilden laten raken.

Het Financieel Actie Netwerk (FAN), dat opkomt voor een rechtvaardige fiscaliteit, is niet gelukkig met het compromis en vindt dat het bankgeheim helemaal moet verdwijnen. Banken

6 | APRIL 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

moeten worden verplicht om automatisch inlichtingen te geven aan de fiscus. Aantonen dat er aanwijzingen van fraude zijn, blijkt in de praktijk erg lastig. Het akkoord schaft het bankgeheim niet af maar resulteert alleen in een beperkte versoepeling.

Alleen als het bankgeheim volledig sneuvelt, kan de fiscus eindelijk werk maken van een rechtvaardige fiscaliteit.

In de ruimste betekenis van het woord is er nu jaarlijks 30 miljard euro fraude in België. Als het zou lukken de fraude terug te dringen tot de percentages die Frankrijk, Nederland en Duitsland optekenen, kan dat elk jaar tien miljard euro opleveren voor de overheid.

Vermogenswinst

“Neem twee gezinnen. Het eerste haalt zijn inkomen uit arbeid. Van elke 100 verdiende euro’s gaan er 48 naar de fiscus. Het tweede gezin haalt zijn inkomen uit vermogen. Dat gezin betaalt maar 15 euro belastingen op elke 100 verdiende euro’s. Zoiets is onrechtvaardig”, stelt Dirk Van der Maelen. “Zeker als je weet dat meer dan de helft van de nationale rijkdom geconcentreerd zit bij nauwelijks tien procent van de Belgische bevolking.”

Van der Maelen becijferde dat het aandeel van de inkomens uit arbeid in het bruto nationaal product (BNP) daalt, terwijl het aandeel van de inkomens uit vermogen stijgt.

Almaar meer mensen halen hun inkomen volledig of gedeeltelijk uit vermogens, terwijl die nauwelijks belast worden. De overheid ziet zo met lede ogen haar inkomsten afkalven. Van der Maelen vindt de belasting op vermogen ‘ondermaats’ en ‘ondoorzichtig’. “Voor de belasting op arbeid is er een duidelijk en samenhangend systeem met progressieve aanslagvoeten, aftrekposten en verminderingen. Maar vermogens worden heel onduidelijk belast. Wie een beetje de weg kent, wordt daardoor vaak helemaal niet belast. Die ziet de aanslagvoet herleid tot nul procent.”

Nederland

De sp.a’er pleit ervoor een samenhangend belastingsysteem voor vermogens te organiseren. Hij haalt de mosterd in Nederland.

Daar is aan het begin van de jaren 2000 een ‘vermogensrendementsbelasting’ ingevoerd.

campagne

‘De Fortuinjagers’, een prent die veel duidelijk maakt

De verzamelde vakbonden en sommige politieke partijen vinden dat mensen die in luxe en geld baden best meer belastingen kunnen betalen. Het gaat om een beperkt deel van de bevolking dat nu vaak veel te weinig aan de fiscus afdraagt. Onrechtvaardig natuurlijk.

De LBC-NVK lanceerde eind februari ‘De Fortuinjagers’, een prent van de jonge filmmaker Pieter De Vos. Deze documentaire film legt in een kwartiertje uit wat particulieren en bedrijven allemaal bedenken en doen om te voorkomen dat het ‘Grote Geld’ eerlijk wordt belast. Er wordt ook in verteld wat de overheid kan ondernemen om achterpoortjes te sluiten en zo meer inkomsten te hebben.

De Fortuinjagers is een stevig onderbouwd pamflet over hoe de Belgische overheid miljarden aan mogelijke inkomsten laat liggen om daarna vast te stellen dat de overheidsrekening in

het rood gaat. Professoren, journalisten en politici antwoorden in de film op de vraag waar het misloopt met onze fiscaliteit.

Er is geen evenwicht tussen de belastingen op inkomsten uit arbeid en die op vermogens. Wettelijke sluipwegen als de notionele intrestaftrek kosten de gemeenschap veel geld. Met als resultaat dat giganten als AB InBev en Electrabel nauwelijks belastingen betalen op hun megawinsten.

Je vindt De Fortuinjagers op YouTube (zoek naar ‘Fortuinjagers’), op www.lbc-nvk.be en op www.hetgrotegeld.be.

en Groen! treffen één vijfde tot één zesde Pragmatisch van de bevolking. Dat is teveel. Als we niet de vermogenswinsten maar de vermogens Van der Maelen en Almaci pleiten voor een zelf belasten, kunnen we ervoor zorgen pragmatische aanpak. “Voorstellen voor een dat slechts twee procent van de bevolking vermogensbelasting maken geen schijn van Op een vermogen wordt een forfaitair ren- getroffen wordt.” kans in het parlement”, ondervond Van der dement van vier procent verondersteld. Dat Maelen in het verleden. “Ze worden zelfs niet rendement wordt dan belast tegen 30 pro- Eerste stap besproken in de commissies. Daarom pleit ik cent, wat overeenkomt met de gemiddelde ervoor om de principes van de belasting op belastingvoet op inkomsten uit arbeid. Met dat standpunt staat de PVDA dicht bij arbeid door te trekken naar het rendement “Uiteraard met de nodige sociale correcties”, de vakbonden, die ook principieel voorstan- op vermogens: progressieve belastingvoelegt Van der Maelen uit. “Zo wordt bijvoor- der zijn van een vermogensbelasting, al kan ten, met vrijstellingen en aftrekposten. We beeld de eigen woning vrijgesteld. Het is niet een vermogenswinstbelasting wel een goede moeten inkomsten uit arbeid en inkomsten de bedoeling de modale spaarder te treffen. eerste stap zijn om vermogens solidair te uit vermogen op eenzelfde manier behandeIn Nederland betaalt maar één op vijf de ver- laten bijdragen tot de welvaart van ons land. len. In Europees perspectief wordt inkomen “Als vakbond maken we ons zorgen over de uit arbeid in ons land heel zwaar belast en mogensrendementsheffing.”

Groen! pakte in het parlement met gelijkaar- financiële uitdagingen waar we voor staan”, wordt inkomen uit vermogen heel weinig dige voorstellen uit. “Wij vragen een pro- stelt Ann Van Laer van het ACV. “Om de belast. Dat is het probleem dat we moeten gressieve belasting op vermogenswinst”, sociale zekerheid en de publieke dienstver- aankaarten. Met dat verhaal maken we meer zegt Meyrem Almaci. “We schaffen de hui- lening te kunnen blijven betalen, zal het kans in het parlement.” dige vormen van vermogensbelasting af: de kapitaal ook een inspanning moeten doen. Peter Mertens ziet het anders. “We moeroerende voorheffing voor privé-personen, Die inspanning moet vergelijkbaar zijn met ten de maatschappelijke druk opvoeren. de onroerende voorheffing voor natuurlijke wat we vragen aan de werknemers. Wij wil- Daarvoor is het belangrijk dat gewone menpersonen, de registratierechten en de suc- len geen extra belasting op inkomsten uit sen beseffen dat zij niet geviseerd worden, cessierechten. In de plaats daarvan komt er arbeid.” dat het slechts gaat om de twee procent rijkeen progressieve heffing op vermogenswinst. Eddy Van Lancker van het ABVV zit op sten. En niet om de 15 of 20 procent rijksten, We hebben berekend dat dit voor 75 procent dezelfde lijn. “We willen geen verhoging van die getroffen worden door de voorstellen van van de bevolking neerkomt op lagere lasten. de fiscale druk op inkomens en geen bespa- Groen! en sp.a. Als we de vermogens genoeg Voor nog eens tien procent maakt het geen ringen in de openbare dienstverlening of de belasten, blijft de rest buiten schot en kunverschil. Alleen de 15 procent allerrijksten sociale zekerheid. De belastingdruk moet nen we veel meer mensen warm maken voor zullen meer worden belast. Als zij een half verschuiven in de richting van inkomens ons voorstel.” tot één procent meer bijdragen aan de fiscus, die vandaag niet genoeg belastingen beta- “Laten we vooral stoppen met bekvechten”, behoudt de schatkist haar huidige niveau len. Dankzij een verbreding van de belas- stelt Ann Van Laer voor. “We moeten stappen tingbasis – naar inkomens uit vermogen en vooruit zetten. Een belasting op het rendevan inkomsten.” kapitaal – moet de personenbelasting pro- ment van het vermogen kan een eerste stap gressiever gemaakt worden in het voordeel zijn.” Van Laer maakt een vergelijking met de Doelgroep beperken van de lagere inkomens.” discussie over de dienstencheques. “Iedereen Peter Mertens (PVDA) zit op een ietwat Ook het ACLVB denkt in dezelfde richting. weet dat die financieel niet houdbaar zijn. Ze ander spoor. “We moeten goed de doel- “De belasting op arbeid zit aan het plafond”, kosten de overheid te veel. Maar niemand wil groep afbakenen die we voor ogen heb- bedenkt Caroline Jonckheere. “Het wordt eraan raken, want dan raak je de middenben en ervoor zorgen dat de vermogensbe- tijd dat ook de institutionele beleggers klasse. Met fiscaliteit is het precies hetzelfde. lasting genoeg opbrengt. Een symbolisch bijdragen. Een vermogensbelasting moet We moeten opletten dat we niet opnieuw bij gebaar volstaat niet. De voorstellen van sp.a focussen op de kleine groep rijksten.” dezelfde groep aankloppen.”

Ons Recht | 115de jaargang | APRIL 2011 |

7

© foto: DANIËL RYS

Afschaffing bankgeheim laat op zich wachten Nieuwe regels gaan nog niet ver genoeg Renilde De Busschop

België loopt heel wat belastinginkomsten mis als gevolg van fiscale fraude. Onderzoekers van de ULB hebben het over een inkomstenverlies tussen 16 en 20 miljard euro. Als de overheid dit probleem ernstig aanpakt, heeft ze een sterk middel om haar begroting opnieuw in evenwicht te brengen. Eerder dit jaar werden nieuwe regels afgesproken over het bankgeheim. Van een afschaffing van dat bankgeheim is zeker geen sprake.

Het bankgeheim schrappen zou aanzienlijk helpen om de strijd tegen belastingfraude op te voeren. In onze campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit wordt dan ook geëist om korte metten te maken met het bankgeheim. Nieuwe regels maken het bankgeheim minder solide. Maar daarmee is het systeem zeker nog niet weg.

6 | MEI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Als de fiscus een belastingplichtige wil controleren, mag hij aan die belastingplichtige allerlei informatie vragen. Maar de fiscus mag ook aan ‘derden’ inlichtingen vragen die nodig kunnen zijn om de verschuldigde belasting te berekenen. Financiële instellingen zijn derden in de verhouding tussen de fiscus en de belastingplichtige, maar toch mogen aan deze bedrijven – op het vlak van de inkomstenbelasting – geen inlichtingen worden gevraagd. Dat wil zeggen dat fiscale geheimen bijzonder veilig zijn bij financiële instellingen.

Wanneer een financiële instelling als onderneming zelf wordt gecontroleerd, kunnen elementen aan het licht komen die het bestaan of de voorbereiding van een ‘mechanisme van belastingontduiking’ doen vermoeden. In zo’n geval kunnen inlichtingen uit de rekeningen van de financiële instelling wel worden gebruikt om de hierbij betrokken cliënten te belasten. De voorbije vijf jaar gebeurde het maar 28 keer dat het bankgeheim in zo’n situatie werd opgeheven.

Veranderingen

Wat verandert er vanaf 1 juli 2011? Vanaf dan zal de belastingdienst inlichtingen kunnen vragen aan een financiële instelling wanneer in één of ander dossier van een belastingplichtige aanwijzingen voor belastingontduiking worden gevonden. Vroeger kon dat dus alleen als er een mechanisme van belastingfraude ontdekt werd bij de financiële instelling zelf, en dit naar aanleiding van een controle van de instelling als bedrijf. In de nieuwe situatie zal het dus, logischerwijze, vaker voorkomen dat de belastingdienst zich richt tot financiële instellingen. Maar in de wet is nu sprake van ‘één of meer aanwijzingen voor belastingontduiking’. Die formulering zal ongetwijfeld leiden tot heel wat procedure- en interpretatieproblemen. Het bankgeheim is dus zeker nog niet weg.

De LBC-NVK doet overtuigd mee aan de campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit die het Financieel Actie Netwerk (FAN) aan het voeren is (zie www.hetgrotegeld.be). Eén van

campagne Vanaf 1 juli 2011 kan de belastingdienst inlichtingen vragen aan een financiële instelling wanneer in een dossier van een belastingplichtige aanwijzingen voor belastingontduiking worden gevonden.

2011 verplicht om de rekeningnummers en de identiteit van de rekeninghouders door te geven aan dit centrale aanspreekpunt.

Aanwijzingen

Drie gevallen

Welke vaststellingen kunnen een aanwijzing zijn voor belastingontduiking? Toen de nieuwe wet werd voorbereid, werd hierover een ‘niet-beperkende lijst’ opgesteld. Eén van de mogelijke aanwijzingen is bijvoorbeeld het bestaan van een bankrekening in het buitenland zonder dat dit werd vermeld in de aangifte. Andere aanwijzingen zijn bijvoorbeeld de vaststelling van zwartwerk. Of het feit dat er geen belastingaangiftes zijn ingediend. In de lijst werden 22 voorbeelden opgenomen. Maar deze ‘gevallen’ zijn niet terug te vinden in de wet zelf.

Toen de wet werd voorbereid, werden ook voorbeelden genoemd van vaststellingen die geen aanwijzing voor belastingontduiking zijn. Het ging bijvoorbeeld om de vermelding in de aangifte van aftrekken die niet voldoen aan de voorwaarden, fouten op het vlak van de gezinslasten, loonfiches die niet of niet correct zijn aangegeven en laattijdige aangiftes.

In de nieuwe wettekst staan drie situaties waarin de financiële instellingen inlichtingen zullen moeten doorgeven over hun klanten.

Situatie 1 doet zich voor wanneer de belastingdienst na een onderzoek van het fiscaal dossier van de belastingplichtige één of meer aanwijzingen voor belastingontduiking heeft.

Situatie 2 is die waarbij de belastingdienst na een onderzoek van het fiscaal dossier besluit om het belastbaar inkomen ‘volgens tekenen en indiciën’ te bepalen. Dit gebeurt wanneer de uiterlijke tekenen van rijkdom of de uitgaven van de belastingplichtige niet stroken met het inkomen dat hij in zijn jaarlijkse aangifte vermeldt en wanneer de persoon hiervoor geen sluitende uitleg kan geven. Het belastbaar inkomen zal dan worden bepaald door de belastingdienst, die hierbij vertrekt van het uitga- Jaarlijkse evaluatie venpatroon van de belastingplichtige. Als deze situatie zich voordoet, wordt ze zonder Een stap vooruit is alleszins dat er elk meer als een aanwijzing voor belastingont- jaar een evaluatie moet worden gemaakt.

Volgens de wet moet de belastingadminisduiking beschouwd.

En situatie 3 is die waarbij een buiten- tratie één keer per jaar een verslag bezorgen landse staat een inlichting vraagt op aan de minister van Financiën. basis van de wederzijdse bijstand Wat moet er in dat verslag staan? Om te tussen België en de EU-lidstaten beginnen het aantal keer dat een onderzoek op het vlak van belastingen of is gevoerd bij financiële instellingen op basis op basis van de bepalingen uit van de al bestaande wetgeving, die dus ook een dubbelbelastingverdrag of blijft gelden. Het gaat hier om een fiscale een andere internationale over- controle van de financiële instelling zelf die de eisen uit de cameenkomst. Die vraag wordt ook concrete elementen oplevert die wijzen op pagne is dat het bankgelijkgesteld met een aanwijzing een ‘mechanisme van belastingfraude’. geheim volledig moet Het verslag vermeldt ook het aantal keer voor belastingontduiking. verdwijnen. Wanneer Eerst worden de gezochte inlichtingen dat in overeenstemming met de nieuwe belastbare inkomsten niet zijn aan de belastingplichtige zelf gevraagd. wetgeving een onderzoek is gevoerd en dat aangegeven, moet de belastingdienst zich Die krijgt daarvoor een maand de tijd. Als er gegevens zijn opgevraagd bij financiële rechtstreeks kunnen richten tot financiële er geen antwoord komt of als de belasting- instellingen. De concrete aanwijzingen voor instellingen om inlichtingen te krijgen over dienst vermoedt dat er gegevens worden belastingontduiking, opgedeeld in categode rekeningen van hun klanten. Het gaat achtergehouden, zal een inspecteur zich rieën, waardoor de directeurs zich lieten leiniet op deze mogelijkheid te beperken tot kunnen richten tot de financiële instelling. den bij hun beslissing om het bankgeheim enkel die gevallen waarin de fiscus kan aan- Nadat hij hiervoor toestemming kreeg van op te heffen. Het aantal positieve en negatonen dat er aanwijzingen zijn voor belas- een directeur. Op de dag dat de vraag om tieve beslissingen van de directeurs. En, tot tingontduiking. inlichtingen vertrekt naar de financiële slot, een globale evaluatie, zowel technisch In Nederland, Frankrijk, Spanje en Groot- instelling, wordt ook de belastingplichtige als juridisch, van de manier waarop de proBrittannië heeft de fiscus op dit punt meer op de hoogte gebracht. Bestaat het vermoe- cedure tot opheffing van het bankgeheim armslag. Neem bijvoorbeeld de toestand den dat de belastingplichtige hiervan zal volgens de nieuwe wetgeving is gevoerd. in Frankrijk. Daar moeten banken elk jaar profiteren om zijn frauduleus opgebouwd De minister van Financiën moet dit verslag alle gegevens over de bankrekeningen (reke- vermogen te laten verdwijnen? Dan moet openbaar maken en het naar de Kamer van ningsaldo en intresten) van hun cliënten via hij pas later op de hoogte worden gebracht. Volksvertegenwoordigers sturen. Ook de digitale weg automatisch meedelen aan de Uiteraard moet de belastingdienst weten tot LBC-NVK zal, samen met het FAN, deze evafiscus. Die gegevens kunnen door de fiscus welke financiële instellingen hij zich moet luatie goed in de gaten houden en erop toeworden gebruikt bij een controle. Voor het richten. Die informatie zal te vinden zijn bij zien dat de juiste impulsen gegeven worden FAN moet zo’n automatisme ook in ons land een centraal aanspreekpunt bij de Nationale om het bankgeheim volledig te laten sneuworden ingevoerd.

Bank van België. Iedere bank-, wissel-, kre- velen.

Wat zal er concreet veranderen vanaf 1 juli? diet- en spaarinstelling wordt vanaf 1 juli

Ons Recht | 115de jaargang | MEI 2011 |

7

campagne

‘Tax Justice Day’ brengt nuance in debat over fiscaliteit Belastingen maken tal van collectieve diensten mogelijk Renilde De Busschop

Populisme

Het Financieel Actie Netwerk (FAN) heeft op 31 mei de allereerste editie gehouden van de ‘Tax Justice Day’. Anders gezegd, de Dag van de Rechtvaardige Fiscaliteit. Het FAN, dat uitdrukkelijke steun krijgt van de LBC-NVK, wil zo weerwerk bieden aan iedereen die pleit voor minder inkomsten voor de overheid.

Maar de vakbond en het FAN zijn het grondig oneens met de boodschap van PwC. Die boodschap is populistisch en ongenuanceerd.

Zo vertelt de berekening niets over de belastingdruk in de enge zin van het woord omdat de socialezekerheidsbijdragen – betaald door werknemers, werkgevers en zelfstandigen – worden meegeteld.

De berekening van PwC zegt al evenmin iets over de erg ongelijke verdeling van de belastingdruk. Arbeid wordt zwaar belast, kapitaal en vermogen veel minder. Stel dat we alleen kijken naar de vennootschappen. Die blijken op basis van hun gemiddelde effectieve aanslag al op 18 februari de Tax Freedom Day te mogen ‘vieren’. Wie veel vermogen heeft, doet het nog beter.

Voor hen valt de Tax Freedom Day al op de tweede dag van het jaar.

PwC pakt het erg populistisch aan met de boodschap dat de (para-) fiscale lasten in België te hoog zijn in vergelijking met andere landen. Die lasten moeten ‘dringend naar omlaag’. Wel te verstaan, in de eerste plaats voor de klanten van het bureau, multinationals en mensen met grote vermogens.

Het bedrijf rept met geen woord over het feit dat belastingen dienen om overheidsuitgaven te financieren en inkomens te herverdelen.

PricewaterhouseCoopers (PwC), een bekende internationale accountant en belastingadviseur, berekent ieder jaar wanneer de ‘Tax Freedom Day’ valt. Dat is dan de dag waarop de Belg al zijn belastingen voor dat jaar heeft betaald. Pas vanaf de dag nadien werkt hij voor eigen rekening, is de gedachte.

De nieuwe Tax Justice Day van het FAN wil onderstrepen hoe belangrijk het wel is om belastingen te innen. Belastingen zijn een grote bron van inkomsten voor de overheid, die daarmee haar collectieve dienstverlening kan financieren, in het belang van de hele bevolking.

PwC telt elk jaar alle belastingen en sociale bijdragen op die de Belgische overheid int. Dat bedrag wordt dan gedeeld door het bruto binnenlands product (BBP). In 2010 leverde dat het cijfer van 43,3 procent op.

PwC leidde daaruit af dat de Belgen tot 8 juni niets voor zichzelf verdienen. De Andere kant inkomsten die ze verdienen tussen 1 januari en 8 juni, belanden in de vorm van belas- De nieuwe Tax Justice Day toont de andere tingen en sociale bijdragen bij de overheid. kant van het verhaal. Die andere kant is

6 | JUNI 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

dat de Belgische belastingbetaler vanaf 1 januari op allerlei collectieve diensten kan rekenen.

Degelijk en goedkoop onderwijs voor de kinderen, wegen, openbaar vervoer, bescherming enzovoort. Zonder genoeg belastinginkomsten kan de overheid nooit al die dienstverlening organiseren.

De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen naar draagkracht bijdraagt voor de collectieve diensten. Beter begoeden moeten meer bijdragen dan anderen. Op dat punt schort er nog wel wat aan ons belastingstelsel. Inkomsten uit arbeid worden veel sterker belast dan inkomsten uit vermogen.

Terwijl de inkomsten uit vermogen natuurlijk geconcentreerd zitten bij de hogere inkomensgroepen. Er bestaan tal van aftrekken, belastingverminderingen, vrijstellingen, uitzonderingsregimes en constructies voor mensen en bedrijven die gespecialiseerd advies kunnen betalen om zo min mogelijk af te dragen. De overheid talmt met het treffen van de juiste maatregelen om de sociale en fiscale fraude in te dijken.

Het Belgische overheidstekort moet tegen 2015 worden weggewerkt. De politici willen dat bereiken door te besparen. Het FAN wil met zijn campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit beklemtonen dat er langs de inkomstenkant nog heel wat mogelijk is. De overheid moet de belastingen correct innen en grote vermogens meer laten bijdragen.

Lees alle eisen van het Financieel Actie Netwerk op www.hetgrotegeld.be.

“Beoefenaars van vrije beroepen, zelfstandigen en bedrijfsleiders zijn op papier vaak arm maar ze wonen wel in een mooie villa en dragen een kostuum van Armani”, weet belastinginspecteur Danny Bruggeman.

Rijk zijn en toch amper belastingen betalen Bedrijfsleiders en vrijeberoepers kennen alle achterpoortjes Denis Bouwen

Dokters die tien appartementen bezitten en verhuren. Advocaten met een riante villa en een ronkende 4x4. Notarissen met een luxeleventje die van het ene golfterrein naar de andere serviceclub hollen. Het bestaat allemaal.

En op zich is daar weinig mis mee.

Alleen, heel wat beoefenaars van een vrij beroep slagen er meesterlijk in de belastingregels optimaal ‘te gebruiken’. Zo betalen ze nauwelijks of geen belastingen.

Nogal wat bedrijfsleiders, hoge kaderleden en zelfstandigen doen precies hetzelfde. Om onze fiscaliteit een stuk rechtvaardiger te maken moet die massale belastingontwijking worden ingedijkt.

vennootschapsconstructies slagen ze erin hun belastbaar inkomen aanzienlijk te verminderen en zo weinig of geen belastingen te betalen.”

“Door de Brepols-doctrine en het Charter van de Belastingplichtige is het voor belastingambtenaren erg moeilijk tegen de constructies op te treden”, onderstreept Bruggeman.

De zogenaamde Brepols-doctrine komt erop neer dat belastingplichtigen constructies mogen opzetten om minder belastingen te betalen zolang ze maar de wet naleven en alle gevolgen van de gebruikte constructie dragen. Sinds 1993 is er wel een ‘antimisbruikbepaling’ maar die blijkt in de praktijk erg moeilijk toepasbaar Danny Bruggeman werkt bij de belastingdienst in Dendermonde. Het stoort hem mateloos dat de échte rijken in ons land meestal weinig of niets aan de fiscus betalen. In veel gevallen zelfs zonder echt te frauderen. Het volstaat om de bestaande belastingregels maximaal uit te buiten, bij voorkeur met de hulp van een ervaren accountant of fiscalist. Nogal wat accountants en fiscalisten lokken trouwens klanten met de belofte ze zo weinig mogelijk belastingen te laten betalen.

“Het zijn de gewone arbeiders, bedienden en ambtenaren die de meeste personenbelasting betalen”, vertelt belastinginspecteur Danny Bruggeman. “Niet de vrijeberoepers, zelfstandigen en bedrijfsleiders.

Die mensen zijn op papier vaak arm maar Wet van 1987 ze wonen wel in een mooie villa en dragen een kostuum van Armani. Via allerlei “Voor 1987 betaalden bedrijfsleiders, hogere 18 | SEPTEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

kaderleden, notarissen, deurwaarders, tandartsen en andere vrijeberoepers nog 50 procent op hun belastbaar inkomen”, legt Bruggeman uit. “De wet van 14 juli 1987 gaf hen de kans een eigen vennootschap op te richten. Op de winst van zo’n éénpersoonsvennootschap wordt maximaal 34 procent belasting betaald, voor zover er officieel winst is natuurlijk.”

Wie zo’n vennootschap in het leven roept, heeft er alle belang bij zoveel mogelijk kosten te boeken om de belastbare winst maximaal te drukken. Zo is het doodnormaal om alle kosten aan de eigen woning in te brengen in de boekhouding. Hetzelfde gebeurt met de kosten van het appartement aan de kust, het buitenverblijf in de Ardennen, de dure auto, telefoon- en gsm-kosten, tuinonderhoud, de plasma-tv. “Ik ken mensen die elke maand netto 50.000 euro over houden en toch geen belasting op die inkomsten betalen”, stelt Bruggeman. “Het is perfect mogelijk dat er in een éénpersoonsvennootschap op jaarbasis 600.000 euro binnenkomt zonder dat daar veel belasting wordt op betaald. Sommige vrijeberoepers zagen sinds 1987 hun gezinsinkomen verdubbelen omdat ze veel minder afgaven aan de fiscus.”

Door uitspraken van het Hof van Cassatie kreeg de fiscus recent de mogelijkheid om bij eenpersoons-bvba’s bepaalde nietberoepsgebonden kosten te weigeren, zoals

campagne de kosten van buitenverblijven. “Het probleem is alleen dat vennootschappen veel te weinig gecontroleerd worden. Zolang ze geen controle krijgen, kunnen ze dus ongestoord bepaalde praktijken voortzetten.”

Werknemers die op de belastingaangifte kosten vermelden, moeten die kunnen koppelen aan hun beroepsactiviteit. “Iemand met een eenpersoonsvennootschap moet zijn kosten niet per se kunnen linken aan zijn beroep. Hij kan bijvoorbeeld alle kosten van zijn woning aftrekken en moet alleen een forfaitair voordeel aangeven omdat hij gratis mag wonen in zijn huis. Dat forfaitair voordeel is gebaseerd op het kadastraal inkomen – in prijzen van 1975! – en is belachelijk laag. Iemand met een villa van 1 miljoen euro moet soms maar een voordeel van 3.000 euro per jaar melden.”

Oplossing

Deze praktijk is volgens Bruggeman eenvoudig aan te pakken door de wet lichtjes aan te passen. “Ik heb dat ook uitgelegd aan partijen als Groen!, sp.a en CD&V. Neem een situatie waarbij een eenpersoonsvennootschap 30.000 euro kosten aan een woning boekt: mijn voorstel is dan dat het in rekening gebrachte voordeel niet lager mag zijn dan die kosten.”

“Te weinig jongeren bij de fiscus” Danny Bruggeman begon zijn loopbaan bij de fiscus in 1982. Hij startte als opsteller maar klom in snel tempo op tot ‘eerstaanwezend inspecteurdiensthoofd’. Bruggeman is sinds jaar en dag gespecialiseerd in de vennootschapsbelasting. Hij engageert zich ook als vakbondsmilitant bij ACVOpenbare Diensten.

Een ‘klein probleem’ is wel dat er in het kunnen vrijeberoepers hun belastingen federale parlement nogal wat vrijeberoepers flink verminderen. Die constructies zijn ook zitten die zo’n aanpassing van de regels wei- handig om registratie- en erfenisrechten te nig genegen zullen zijn. “Omdat ze zichzelf ontwijken. Bruggeman herinnert zich een dan in het vlees snijden.” bouwproject waarbij de ontwikkelaar elke kavel in een bvba had ondergebracht. “De projectontwikkelaar verkocht dan niet de Dure wagens huizen als dusdanig maar de aandelen in Danny Bruggeman vindt ook dat er iets elke bvba. Een zoveelste voorbeeld van de moet gebeuren om gebruikers van peper- vindingrijkheid die sommigen aan de dag dure luxewagens ernstiger te belasten. leggen.”

Momenteel wordt het fiscaal voordeel van Officieel is er nu een belastingvoet van 33,99 een auto niet op de aankoopprijs berekend procent voor grote vennootschappen. Dat maar alleen op de CO2-uitstoot. Het gevolg aanslagtarief is wel zeer theoretisch want in is dat iemand met een acht jaar oude Ford de praktijk betaalt de gemiddelde vennootFiesta een hoger fiscaal voordeel moet aan- schap nog geen twaalf procent op haar winst. geven dan iemand met een splinternieuwe Bij kleinere vennootschappen bedraagt de dure Mercedes. “Op zich is het uit ecologi- laagste aanslagvoet 24,95 procent. Aan dat sche overwegingen verdedigbaar dat de fis- tarief zijn wel allerlei voorwaarden gekopcus rekening houdt met de CO2-uitstoot”, peld. “Waarom zouden we niet voor alle venzegt Bruggeman. “Maar we moeten het nootschappen een belastingtarief van tien fiscale voordeel ook koppelen aan de aan- procent invoeren?”, bedenkt Bruggeman. koopprijs van de auto. Op die manier zou- “Alle mogelijke aftrekken zouden dan wel den we rechtvaardiger te werk gaan. De eige- moeten sneuvelen, behalve diegene die vernaar van een oude Ford Fiesta voelt zich in plicht zijn op basis van Europese of interde huidige situatie onheus behandeld. En nationale afspraken. Maar de voorwaarde terecht. Als belastinginspecteur ben ik moet dan wel zijn dat er een normale pronatuurlijk verplicht de regels toe te passen. gressieve personenbelasting betaald wordt Ook al zijn ze soms onrechtvaardig.” op de centen die de aandeelhouder of zaakVia zogenaamde villavennootschappen voerder uit zijn vennootschap haalt.”

hebben nu computers en kunnen grotendeels papierloos werken, een droom.

Ook de beschikbare informatie op onze computers maakt het mogelijk efficiënter te controleren. Maar toegegeven, een liberaal als Reynders zal nooit maatregelen nemen die de échte rijken rechtvaardig belasten.”

Financieel Actie Netwerk

Nog niet zo lang geleden maakte Danny Bruggeman kennis met het Financieel Actie Netwerk (FAN), dat opkomt “Op de buitendiensten van de belastinvoor een rechtvaardige fiscaliteit. Het gen vind je tegenwoordig nog amper FAN ijvert voor een vermogensbelasjonge mensen”, zegt Bruggeman. “De ting, een vermogenskadaster en de meeste jongeren werken op het hoofdvolledige afschaffing van het bankgebestuur in Brussel en zijn daar bezig heim. Belastingfraude moet zeer kormet ons veranderingsproces.” daat worden aangepakt. En de notioBij de belastingen in Dendermonde zijn nele intrestaftrek moet verdwijnen. Het er nu geen medewerkers onder de 45 Netwerk eist verder de invoering van de jaar. “Wij zouden jongeren nochtans Tobintaks, een taks op financiële transgoed kunnen gebruiken, onder meer acties. omdat ze goed thuis zijn in informatica.

Bruggeman heeft goede contacten met Bovendien hebben we jongeren nodig om onze ervaring te kunnen doorgeven.” het FAN maar deelt niet alle standpunten van het Netwerk. “De Tobintaks Volgens Bruggeman heeft de huidige is geen slecht idee maar je kan zoiets minister van Financiën, Didier Reynders, alleen realiseren als alle lidstaten van de verdienste dat hij werk maakte van de OESO eraan meewerken”, luidt het. een grondige modernisering bij de “De notionele intrestaftrek is naar mijn belastingen. “Onder Reynders werden mening een regeling die onze econowe vanuit de Middeleeuwen naar de moderne tijden gekatapulteerd. We mie ten goede komt, ook al heb ik daar

geen harde bewijzen voor. Ik ken wel zeker één fabriek in België die er niet zou staan zonder de notionele intrestaftrek.”

De belastinginspecteur vindt een vermogensbelasting op zich geen verkeerd idee. “Het probleem is alleen dat het vermogen van rijke mensen niet bekend is. Als de villa en het buitenverblijf in een bvba zitten, heeft de eigenaar alleen aandelen op zak. Hoe moeten we dan de waarde van die aandelen bepalen? Mijn schrik is dat een eventuele vermogensbelasting alleen mensen zal raken die nu al veel personenbelasting betalen, de arbeiders, bedienden en ambtenaren.”

Het dient onderstreept dat het FAN met zijn pleidooi voor een vermogensbelasting uitsluitend de allerrijksten voor ogen heeft. Mensen die een fortuin van meer dan 1 miljoen euro opbouwden, de eigen woning niet meegerekend. Als je rekening houdt met een aftrek voor een huis van 500.000 euro, treft de vermogensbelasting alleen de groep die meer dan anderhalf miljoen euro bezit. Een maatregel die dus zeker sociaal te verantwoorden valt.

Lees meer over de eisen van het FAN op www.hetgrotegeld.be

Ons Recht | 115de jaargang | SEPTEMBER 2011 |

19

campagne

“Vermogensbelasting leidt niet tot massale exodus van kapitalen” Symbolische gestes van superrijken volstaan in géén geval Denis Bouwen

© foto: daniël rys

Tegenstanders van een vermogensbelasting argumenteren wel eens dat zo’n maatregel kan leiden tot een massale kapitaalvlucht naar het buitenland. “Klinkklare onzin”, zegt Guido Deckers van het ACV. “In landen met een vermogensbelasting blijkt het ontzettend mee te vallen met die exodus van kapitalen. Bovendien ga je toch niet de verkeerslichten afschaffen omdat er een paar auto’s door het rood rijden?”

Guido Deckers is lid van de ‘bewegingsploeg’ van het ACV en verdiept zich sinds lang in het thema fiscaliteit. Hij noemt zichzelf vol overtuiging propagandist. “Meer dan ooit “Bij vele rijken lijkt er een schrijnend gebrek aan moreel besef te zijn”, zegt Guido Deckers. moeten wij vakbondsmensen naar buiten komen en onze waarden krachtig uitdragen”, zou betalen, dan rijft de Amerikaanse ook bereid te zijn om ‘tijdelijk’ meer af te drastelt Guido. gen. Andere rijken als Fernand Huts (Katoen De Amerikaanse belegger en speculant Schatkist elk jaar 1 miljard dollar binnen.”

Warren Buffett, Franse superrijken en zelfs “Een aantal superrijken wil nu iets dieper Natie), Leopold Lippens (de burgemeester van onze eigen Etienne Davignon verklaarden in de portemonnee tasten maar sommige Knokke), distributeur Eric Mestdagh en Paul zich in de voorbije maanden allemaal bereid waarnemers koppelen dit aan de groeiende Buysse (Bekaert) staan duidelijk niet te popeom meer belasting te betalen. Al werd daar in angst voor sociale onrust. In België wil de len om meer te worden belast. veel gevallen wel haastig aan toegevoegd dat politiek enkele tientallen miljarden euro’s Guido: “Bij vele rijken is er toch een schrijhet om een ‘tijdelijke’ maatregel moest gaan. besparen, een gigantisch bedrag. En de nend gebrek aan moreel besef. Als ze alleen “Rijke mensen moeten goed beseffen dat ze superrijken zijn natuurlijk niet ongevoelig maar een tijdelijke maatregel willen accephun bezittingen ook te danken hebben aan voor de protesten in Griekenland en Spanje teren of bezwaar maken tegen hogere belastingen, kunnen wij dat toch niet normaal de gemeenschap. Alles wat je weet, weet je en de heftige rellen in de Britse steden.” vinden? Veel superrijken zijn in hetzelfde van een ander. Zonder degelijk onderwijs bedje ziek: ze willen zoveel mogelijk rijkdom zouden veel ondernemers hun bedrijven voor zichzelf opbouwen en zo min mogelijk nooit kunnen laten draaien. Warren Buffett Als we de één procent aan anderen gunnen. Ze vergeten dat hun zei zelf dat hij nooit zoveel kansen had vennootschappen veel te weinig belast worgekregen als hij niet in de VS had geleefd rijkste Belgen belasten, den en van allerlei aftrekposten en voordemaar in Bangladesh. Er is in de wereld meer len genieten.” dan genoeg om iedereen te eten te geven, als verdienen we jaarlijks “We zouden eventueel de vennootschapsbewe maar goed herverdelen. We moeten dan al bijna zeven miljard lasting kunnen verminderen zoals sommiook niet de armoede bestrijden maar overgen bepleiten. Maar dan moet een aantal dreven rijkdom aanpakken en werk maken euro.” fiscale aftrekposten wel sneuvelen en moet van herverdeling.” het allemaal veel transparanter worden.

Ons Recht: Guido, jij vindt Warren Buffett “De rijken moeten vooral niet vergeten Onder bedrijven onderling is er trouwens helemaal niet zo vrijgevig met zijn uitspraak dat de banken en de kapitaalbezitters met maar weinig solidariteit. KMO’s betalen vaak dat hij gerust meer belasting wil ophoesten? belastinggeld gered werden. Zij kunnen dan betrekkelijk veel belastingen, terwijl grote Guido Deckers: “Buffett heeft nu een ook moeilijk helemaal buiten schot blijven bedrijven de dans ontspringen.” belastbaar inkomen van 40 miljoen dollar als de middenklasse in tal van landen extra en betaalt daarop 17 procent belasting. Stel moet betalen.”

Permanent graag dat ze die belasting verdubbelen, dan draagt Ons Recht: De vakbonden en het Financieel hij nog geen 14 miljoen af aan de fiscus. Wat Davignon Actie Netwerk (FAN) willen geen tijdelijke gesstelt dat voor als je weet dat Buffetts vermogens op 50 miljard dollar geschat wordt? Als Ons Recht: Etienne Davignon, een bekende tes van superrijken maar een permanente verhij nu eens twee procent op dat vermogen vertegenwoordiger van de ‘haute finance’, zegt mogensbelasting?

12 | OKTOBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

“Klopt helemaal. Om vermogens te kunnen belasten hebben we een kadaster van roerende goederen als spaargeld, aandelen en obligaties nodig. De kadastrale inkomens moeten worden herzien. En het bankgeheim moet helemaal verdwijnen, wat nog altijd niet gebeurd is. Wij pleiten voor een progressieve belasting op alle vermogens boven de 1 miljoen euro, de eigen en enige woning niet meegerekend; voor die woning rekenen we een waarde van maximaal 500.000 euro, toch een heel flink bedrag.”

“Met een vermogensbelasting lossen we niet alle problemen op maar bezorgen we de overheid wel veel extra inkomsten. De tien rijkste families in België bezitten samen ruim 32 miljard euro. En de tien procent rijkste Belgen hebben de helft van al het vermogen in ons land in handen. Het fortuin van de familie De Spoelberch, grootaandeelhouder in de bierbrouwer AB InBev, is volgens sommige bronnen even groot als de jaarlijkse begroting van de RVA. Als we de één procent rijkste Belgen belasten, verdienen we jaarlijks al bijna zeven miljard euro.”

Guido:

Verkeerd signaal

De ‘nota’ van Elio di Rupo sprak over een mogelijke tijdelijke heffing van 0,5 procent op vermogens vanaf 1,25 miljoen euro?

Guido: “Spreken van een tijdelijke vermogensheffing is een verkeerd signaal geven.

Mensen met grote vermogens werden gedurende vele jaren met rust gelaten. Dus is het nu zeer verantwoord om een permanente vermogensbelasting in te voeren.”

Ons Recht:

Een vermogensbelasting zal veel kapitaal het land uit jagen, zeggen critici?

Guido: “In Frankrijk is er al langer een progressieve vermogensbelasting. De ervaring leert dat er daar amper kapitaal naar het buitenland wegvluchtte. Zowel in Europa als binnen de OESO werden al schuchtere maatregelen tegen belastingparadijzen genomen. Die beperkte maatregelen sorteerden al een zeker effect. We zagen daardoor ook al kapitaal naar België terugkeren.

In heel wat Europese landen komen er nu maatregelen om mensen met veel vermogen of grootverdieners zwaarder te belasten.

Bij onze noorderburen is er een vermogensrendementsheffing. Daar word je belast op het rendement dat je uit je vermogen haalt.”

Ons Recht:

Dat heeft niets met communisme te maken, zoals tegenstrevers wel eens beweren. Het Politici is gewoon een kwestie van rechtvaardigheid. Als je het opneemt voor herverdeling, Ons Recht: Veel politici uit onze diverse parlemoet je je niet in een ideologisch hoekje menten zijn niet bepaald arme mensen. Hoe ga je die mensen overtuigen om de rijksten meer laten duwen.” belasting te laten betalen?

Ons Recht: Heb je het gevoel dat de FAN- Guido: “Daar heb je een punt. Ik vind het campagne rond ‘Het Grote Geld’ effect heeft? prima dat parlementsleden goed hun brood Guido: “In de jaren negentig sprak bijna nie- verdienen en een zekere bescherming geniemand over het thema rechtvaardige fisca- ten. Zolang het maar niet de spuigaten uitliteit. Tegenwoordig is dat heel anders. De loopt. Maar net als syndicalisten moeten LBC-NVK en een tijdschrift als Ons Recht politici in de eerste plaats uit overtuiging doen veel om de campagne te steunen. Veel en uit engagement hun werk doen. Ze moeleden van de LBC-NVK staan erg positief ten het algemeen belang behartigen en voor tegenover de campagne. Als ik nu naar een positieve veranderingen ijveren. En niet de gespreksavond ga, ondervind ik veel minder belangen verdedigen van het rijkste deel weerstand dan vroeger. Heel wat bekwame van de bevolking zoals de liberalen bijvoormensen, ook ambtenaren, werken mee aan beeld doen.” de strijd voor een rechtvaardige fiscaliteit. “Er woedt nu een debat over de nood om Een bijkomend voordeel is dat we nu niet langer te werken. Maar hoe kunnen paralleen met het ACV campagne voeren maar lementairen daar geloofwaardig over meemet een breed netwerk van organisaties.” praten als ze zelf na 20 jaar in het parlement op hun 52ste een volwaardig pensioen Ons Recht: De kleine PvdA ijvert al lang voor krijgen? Hoe geloofwaardig zijn politici als een ‘miljonairstaks’. Hoe zit het met de andere Jean-Luc Dehaene en Luc Van den Bossche politieke partijen? die, ondanks hun ideologische adelbrieven, Guido: “De sp.a laat zich door Nederland nu handenvol geld oprapen? Iemand als inspireren en pleit voor een vermogens- Dehaene verdient honderdduizenden euro’s winstbelasting. Bij Groen! wordt daaraan per jaar, terwijl mijn zoon – met ernstige toegevoegd dat ze de vermogenswinst pro- gezondheidsproblemen – amper 933 euro gressief willen belasten. Open VLD, N-VA en per maand krijgt. Zoiets is ronduit wraakCD&V moeten niets weten van een vermo- roepend.” gensbelasting. In het geval van CD&V met “Laten we ons echter niet blindstaren op uitzondering van de ACW’ers natuurlijk.” de politiek. Als we grote maatschappelijke “Er zijn ook mensen die de roerende voorhef- veranderingen willen afdwingen, moeten we fing willen optrekken. In een ideale wereld ook genoeg druk van onderuit creëren. Ik zouden we alle inkomsten moeten ‘globali- ben ervan overtuigd dat een betere samenseren’. Dat komt erop neer dat je alle inkom- leving mét een rechtvaardige fiscaliteit sten onder de personenbelasting laat val- mogelijk is. Laten we daar de mensen van len en dat daarop dan een progressief tarief bewust maken en er met zijn allen onze wordt betaald.” schouders onder zetten.”

Middenklasse

Bij ons huivert de goegemeente voor het idee van een vermogensbelasting. Ze vreest dat zo’n belasting de middenklasse zal treffen.

Guido: “Die vrees is volkomen ongegrond want de vermogensbelasting viseert uitsluitend de superrijke bovenlaag van de bevolking. Wie heel veel bezit, mag best een stukje daarvan aan de gemeenschap afstaan.

Ons Recht:

Ons Recht | 115de jaargang | OKTOBER 2011 |

13

© foto: imageglobe

“Kapitaal moet sterker worden belast” Experts wisselen van gedachten op Fiscale Raad De roep om grote vermogens sterker te belasten stuit hier en daar op weerstand. Maar zelfs de Amerikaanse supermiljardair Warren Buffett beseft dat de steenrijken best zwaarder mogen worden belast.

luidde stelling nummer 1. “Als we de bedrij- belastingen heffen op wat aandeelhouders ven meer belasten, wordt de concurrentie incasseren en op wat bedrijfsleiders voor “We moeten het kapitaal sterker bedreigd, gaan bedrijven failliet of verlaten hun persoonlijk gebruik uit de vennootbelasten.” Dat vindt Koen Meesters, ze het land”, klonk stelling nummer 2. Voer schap halen.” Aandeelhouders halen divigenoeg voor een boeiende uitwisseling van denden uit de bedrijven waar ze geld in steeen expert van de studiedienst van ken. Bedrijfsleiders hebben bijvoorbeeld een ideeën. het ACV. Volgens Meesters moet er bedrijfswagen of andere ‘voordelen van alle Danny Bruggeman kwam als eerste aan vooral ‘beter’ worden belast. “De het woord. Hij is sinds 1982 actief bij aard’ zoals een gratis woning. In een BVBA is overheid moet mechanismen om Financiën. Eerst als ambtenaar bij de de bedrijfsleider tegelijk de enige of belangte frauderen en ontwijken beter Bijzondere Belastinginspectie met als rijkste aandeelhouder.” bestrijden.” Een en ander was te actieterrein Belgisch vastgoed in handen Koen Meesters is van mening dat het kapihoren op een recente bijeenkomst van Panamese vennootschappen. Daarna taal sterker moet worden belast. “Zeker nu van de Fiscale Raad in Elewijt. was Danny betrokken bij de controle van onze politici fors willen besparen en vanuit de coördinatiecentra. Tegenwoordig contro- het idee dat ieder zijn eerlijk deel van de Ook dit werkjaar, een jaar met sociale ver- leert hij dokters, advocaten, notarissen en belastingen moet betalen. Niet alle kapitaal kiezingen, laat de vakbond het thema van de andere beoefenaars van een vrij beroep die kan vluchten naar het buitenland. Huizen rechtvaardige fiscaliteit niet links liggen. De een BVBA hebben opgericht. zijn niet zo verplaatsbaar en de jongste eerste Fiscale Raad van het nieuwe werkjaar jaren zijn er maatregelen genomen die de vond op zaterdag 1 oktober plaats. Op de Versluisde winsten kapitaalvlucht tegengaan. Denk maar aan Fiscale Raden discussiëren geïnteresseerde de Europese spaarrichtlijn en de internatimilitanten en vrijgestelden over fiscali- De belastinginspecteur heeft vele jaren onale uitwisseling van informatie.” teit. Dat gebeurt onder leiding van Guido ervaring. “Het is erg moeilijk om de win- In de ogen van de ACV-expert wil ‘meer Deckers , de verantwoordelijke voor het sten van grote ondernemingen, actief in belasten’ vooral zeggen dat er ‘beter’ moet thema fiscaliteit bij de ACV-bewegingsploeg. verschillende landen, te belasten omdat worden belast. Anders gezegd, de overheid Bij de jongste editie was er een debat met zij hun winst doorschuiven naar landen moet mechanismen om te frauderen en ontDanny Bruggeman (Inspecteur-diensthoofd, waar die winst amper of niet wordt belast. wijken beter bestrijden.

FOD Financiën Dendermonde), Koen Ik ben ervan overtuigd dat de wereldwinst Meesters (ACV-Studiedienst), prof. dr. Jozef van grote ondernemingen naar België wordt Minder aftrekken Pacolet (Hoger Instituut voor de Arbeid versluisd omdat die winst hier via de notio- HIVA) en Eric Goeman (coördinator van nele intrestaftrek – voordien via de coördi- Volgens Jozef Pacolet kan het begrotingstekort tegen 2015 worden weggewerkt door natiecentra – niet wordt belast.” het Financieel Actie Netwerk - FAN).

Twee stellingen stonden centraal op de Voor Danny Bruggeman mag de vennoot- het mes te zetten in de lange lijst van belasFiscale Raad. “Als we het kapitaal meer schapsbelasting desnoods zelfs nul procent tingaftrekken, vrijstellingen en verminbelasten, vlucht het naar het buitenland”, bedragen. “Wat we moeten doen, is meer deringen waardoor de staat nu een hoop Renilde De Busschop

16 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

campagne inkomsten misloopt. In 2007 bedroegen die ‘minderontvangsten’ voor alle soorten belastingen samen 57,7 miljard euro. Het valt trouwens op dat de minderontvangsten in de loop der jaren sterk stegen: van tien procent van het bruto binnenlands product in de jaren negentig naar twintig procent van het BBP in 2008. Op dat gebied zijn er dus heel wat mogelijkheden om de belastingen eerlijker te maken.

De staat loopt ook inkomsten mis als gevolg van sociale en fiscale fraude. Dat verlies van inkomsten bedraagt volgens sommigen zes miljard euro. Maar anderen spreken zelfs van 30 miljard euro.

Nog nooit was het moment zo gunstig om kapitaal beter te belasten. Zo zijn er vanuit de OESO, de Europese Unie en de VS initiatieven om belastingparadijzen te laten verdwijnen. Binnen de EU wordt gewerkt aan een voorstel om overal in Europa een transparante, eenvoudige berekening van de belastbare basis voor vennootschappen in te voeren. Frankrijk en Duistland willen zelfs een gezamenlijk tarief invoeren.

bestaat de vermogensbelasting uit kleine percentages op het vermogen en is het een minderheid die vlucht.”

“De strijd om kapitaalkrachtigen meer te belasten zullen we ook Europees moeten voeren”, denkt de man van het FAN. “Als we alle achterpoortjes willen sluiten, is er zelfs een wereldwijde aanpak nodig.”

Het publiek had nog interessante vragen voor de deelnemers aan de discussie op de Fiscale Raad. Iemand uit het publiek verwees naar een studie van professor Pacolet, ‘De kost van fiscale en parafiscale uitgaven en ontwijking in België’. Is het in dat verband wel verstandig om in de lijst van belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen alle aftrekken over dezelfde kam te scheren? Moet je bijvoorbeeld geen onderscheid maken tussen het belastingvoordeel voor een hypotheeklening en andere aftrekken zoals de notionele intrestaftrek voor vennootschappen die eigenlijk neerkomen op ‘wettelijk toegestane belastingontwijking’?

“Met mijn studie wilde ik vooral uitleggen wat er allemaal bestaat aan belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen”, zegt Pacolet.

“Zo wilde ik aantonen dat er op dat vlak veel Vermogensbelasting kan gebeuren om de overheidsbegroting in De jongste tijd is er ook meer en meer evenwicht te brengen.” discussie over een belasting op grote vermogens. Eric Goeman stelt vast dat altijd Warren Buffett opnieuw dezelfde argumenten worden bovengehaald om zo’n maatregel te verket- “Niet iedereen is ervan overtuigd dat bedrijteren. “Het is technisch niet mogelijk en het ven en kapitaalkrachtigen de verzorgingsgrote kapitaal zal wegvluchten”, beweren de staat echt nodig hebben”, stelt Goeman.

“Denk bijvoorbeeld aan Warren Buffett, tegenstanders steevast.

Volgens Goeman is het juist dat er nog maar de Amerikaanse supermiljardair die vindt in een minderheid van de landen een ver- dat de steenrijken in de VS best zwaarder mogensbelasting bestaat. “Maar dat is te mogen worden belast.” wijten aan de neoliberale globalisering en “Buffett geeft zelf toe dat hij zijn rijkdom aan het feit dat het kapitaal in de loop van kon vergaren dankzij de overheid. Laten we niet vergeten dat mensen met vermode tijd steeds mobieler werd.”

De man van het FAN onderstreept dat belas- gen ook nood hebben aan onderwijs voor tingfraude en belastingontwijking misda- hun kinderen, wegen, financiële zekerheid dige gevolgen hebben voor onze verzor- voor bejaarden – want dan zijn ouderen congingsstaat. “Alleen is dat nog niet genoeg sumenten en blijven ze langer consumeren doorgedrongen bij brede lagen van de bevol- – en rechtbanken voor hun commerciële king. Ook de rijken en de bedrijven moe- overeenkomsten. Wie veel vermogen heeft, ten beseffen dat zij baat hebben bij die ver- krijgt dus ook veel terug van die overheid. zorgingsstaat. Nationaal moeten we blijven Vandaar dat het gerechtvaardigd is hen ijveren voor de invoering van een vermo- meer te laten bijdragen dan nu het geval is gensbelasting. Om dit mogelijk te maken door bijvoorbeeld een vermogensbelasting moet het bankgeheim volledig worden in te voeren.” afgeschaft. Volledige transparantie is erg Een andere vraag is of een vermogensbelasting de superrijken echt zal treffen. Danny belangrijk.”

“Als België een vermogensbelasting invoert, Bruggeman heeft sterke twijfels omdat zal er natuurlijk kapitaalvlucht zijn”, aldus rijke mensen hun vermogen onderbrengen Goeman. “Zoiets deed zich ook voor in in en spreiden over diverse vennootschapNederland en Frankrijk. Maar na 2001 keer- pen. Die vennootschappen zijn met elkaar den heel wat rijke Nederlanders naar hun verbonden via ingewikkelde structuren. Het land terug. In dat jaar schakelde Nederland is dus erg moeilijk om na te gaan hoeveel over van de vermogensbelasting naar de het vermogen van die superrijken bedraagt. vermogenswinstbelasting, een belastingheffing van 30 procent op een forfaitair rende- Riante villa’s ment van vier procent op het vermogen. Bij ons zijn de sp.a en Groen! voorstander van “Ze wonen wel in chique villa’s, hebben een zo’n vermogenswinstbelasting. In Frankrijk buitenverblijf aan de Belgische kust en in

het buitenland, rijden met blitse wagens.

Maar ze leggen het zo aan boord dat dit eigendommen zijn van de vennootschap waarvan zij de bedrijfsleider zijn. Alle kosten voor die eigendommen laten ze betalen door de vennootschap. Voor het gebruik van die woningen en die wagens wordt hun wel een ‘voordeel van alle aard’ aangerekend waarop personenbelasting verschuldigd is.

Maar die fiscale lasten stellen weinig voor in vergelijking met de werkelijke kosten van die woningen en die wagens.”

“In de belastingaangiftes van deze mensen zal je niet veel belastbaar inkomen aantreffen want hun inkomen bestaat voornamelijk uit dividenden uit hun verschillende vennootschappen waarop al belasting betaald is via een roerende voorheffing van 15 procent. Dat roerend inkomen moet dus niet meer worden vermeld in de belastingaangifte. Volgens hun belastingaangiftes hebben ze een klein belastbaar inkomen. Zo kunnen ze dan weer profiteren van maatregelen die eigenlijk bedoeld zijn voor mensen die het niet breed hebben. Denk aan gratis huisvuilzakken of het recht op een aantal liter gratis stookolie.”

Koen Meesters vindt hoe dan ook dat er werk moet worden gemaakt van een vermogensbelasting. “Maar sommige voorwaarden zijn nog niet vervuld om zoiets goed te kunnen organiseren. Er is inderdaad veel te weinig transparantie rond de vraag wie welk vermogen heeft. Daar moet iets aan gedaan worden. Het is op dit moment al wel mogelijk om inkomsten uit vermogens beter te belasten.”

Studiedag op 9 december Het Financieel Actie Netwerk (FAN) organiseert op 9 december 2011 een studiedag die zal plaatsvinden in zaal Torrepoort, Ravensteinstraat 4, 9000 Gent. Van 10.00u tot 16.30u. Op de agenda staan de volgende interessante onderwerpen: • “Het pensioenspook”, het nieuwe boek van Gilbert De Swert over onze pensioenen • de Financiële Transactie Taks • Europa en de financiële markten • waarom de rijken geen belasting betalen.

Wil je graag naar de studiedag komen? Dat kan! Schrijf je in via eric.goeman@skynet.be.

Meer over het Financieel Actie Netwerk op www.hetgrotegeld.be.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

17

campagne

“Overdadige rijkdom bestrijden is vanzelfsprekend” Roep naar rechtvaardige fiscaliteit spreekt ook Welzijnszorg aan rechtvaardiger te maken.”

Soms is het maar een kwestie van tijd om gelijk te krijgen, bedenkt D’hondt. “Zo was de Tobintaks, de taks op financiële transacties, lange tijd erg omstreden.

Tegenwoordig wordt het idee van zo’n taks veel algemener aanvaard.

Zelfs de Franse president Nicolas Sarkozy en onze vroegere premier Guy Verhofstadt, toch geen linkse rakkers, pleiten nu voor de invoering van zo’n taks.”

Denis Bouwen

Welzijnszorg, de organisatie die vecht tegen armoede en sociale uitsluiting in Vlaanderen en Brussel, kan zich goed vinden in de roep naar een rechtvaardige fiscaliteit. “Als we armoede willen aanpakken, spreekt het vanzelf dat we overdadige rijkdom moeten bestrijden en dat we een rechtvaardige fiscaliteit voorstaan”, verklaart Bert D’hondt, stafmedewerker politiek beleidswerk bij Welzijnszorg.

Het Financieel Actie Netwerk (FAN) zet zich met de steun van de LBC-NVK, het ACV en heel wat anderen al langer in voor een meer rechtvaardige fiscaliteit. Volgens het FAN kan de overheid elk jaar 25 miljard euro vinden als ze een reeks maatregelen treft.

Tot de voorgestelde maatregelen behoren de invoering van een belasting op grote vermogens, de volledige opheffing van het bankgeheim, de beperking van het gebruik van de notionele intrestaftrek en een taks op de superwinsten van Electrabel. Op Europees en wereldwijd niveau moet er een taks op financiële transacties komen. Europa zou ook een minimale vennootschapsbelasting moeten invoeren.

“De eisen van het FAN lijken mij zeker zinnig en belangrijk”, zegt Bert D’hondt van Welzijnszorg. “Als wij vragen om armoede intenser te bestrijden of de sociale uitkeringen te verhogen, krijgen we van de politiek geregeld te horen dat daar geen geld voor is.

Maar er is wel degelijk geld. Alleen moet je de centen willen halen waar ze te vinden zijn.”

Net als de christelijke arbeidersbeweging ACW pleit Welzijnszorg ervoor om de laagste uitkeringen op te trekken. “Zo’n ingreep zou 1,25 miljard euro op jaarbasis kosten. Dat lijkt veel maar vergeet niet dat de notionele intrestaftrek de staat al gauw zes miljard euro per jaar kost. Terwijl de fiscale fraude

6 | DECEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

volgens sommige bronnen wel 20 miljard bedraagt. Als de politieke wil bestaat, kan er veel veranderen. Het is geen kwestie van kunnen maar van willen.”

Vermogensbelasting

Het pleidooi van het FAN voor een vermogensbelasting sluit goed aan bij de opvattingen van Welzijnszorg. “Maar om grote vermogens fatsoenlijk te kunnen belasten moeten we wel een degelijk vermogenskadaster op poten zetten. Critici die een vermogensbelasting voorstellen als een ‘aanslag op de kleine spaarder’, weten niet waarover ze het hebben. Vermits zo’n belasting slechts zou worden geheven op fortuinen van meer dan 1 miljoen euro, de eigen woning tot 500.000 euro niet meegerekend.”

Welzijnszorg vindt het een goede zaak dat er een netwerk als het FAN is. “Via dat netwerk wordt een aantal ideeën becijferd. Het FAN houdt het niet bij slogans maar formuleert concrete voorstellen om de fiscaliteit

Ons Recht: Hoe ondervinden mensen in armoede dat het huidige belastingsysteem in België onrechtvaardig is?

Bert D’hondt: “Nogal wat mensen in armoede betalen geen inkomensbelasting omdat hun inkomsten gewoon veel te klein zijn. Maar zo missen ze ook wel voordelen die de overheid toekent via de fiscaliteit.

Denk bijvoorbeeld aan fiscale voordelen die mensen krijgen wanneer ze investeren in dakisolatie, een nieuwe stookketel voor de centrale verwarming of zelfs een koelkast die minder stroom verbruikt. Bij Welzijnszorg pleiten we voor een soort derdebetalersregeling, een systeem waardoor mensen in armoede bepaalde zinvolle investeringen in energie toch kunnen financieren. Zo’n oplossing zou ook een opsteker zijn voor de bedrijven die toestellen en materialen leveren.”

“De werkelijkheid is dat er in verhouding veel meer middelen gaan naar de middenklasse en de superrijken dan naar mensen met een klein inkomen en uitkeringstrekkers. Er wordt flink wat overheidsgeld besteed aan belastingvoordelen voor de middenklasse.

Geld voor renovatiepremies bijvoorbeeld komt vaak ten goede aan dat deel van de bevolking. Het is dus zeker niet zo dat de ‘hardwerkende Vlaming’ niets terugkrijgt voor zijn belastingen. Wie zoiets beweert, vertelt een fabeltje.”

Eenvoudiger graag

Hoe kunnen we ons belastingsysteem hervormen zodat mensen in armoede meer

Ons Recht:

worden ontzien?

Bert: “Het zou voor iedereen en zeker voor de armen een goede zaak zijn als het belastingsysteem zou worden vereenvoudigd.

Verder moeten we het progressieve karakter van de belastingen behouden. De tarieven zijn nu betrekkelijk hoog maar er zijn wel heel wat mogelijke aftrekposten. Het is ook geen geheim dat arbeid zwaar wordt belast in België, terwijl grote vermogens grotendeels ongemoeid worden gelaten. Voor mensen met een modaal inkomen mag de belastingdruk best wat verminderen. Als we naar de btw kijken, valt op dat het tarief op energie even hoog is als dat op luxeartikelen, toch vreemd.”

“Sommige groepen ontsnappen nu veel te gemakkelijk aan de fiscaliteit. Kijk maar hoe een banenvernietiger als ArcelorMittal en de bedrijven uit de Bel20-index profiteren van de notionele intrestaftrek. Kleine bedrijven of gewone werknemers hebben helemaal niet de mogelijkheid om hun belastingen tot bijna nul te herleiden. Zo’n scheeftrekking krijg je aan de burgers niet uitgelegd, zeker niet aan wie in armoede leeft.”

Fraude

Wat is jullie mening over fraude?

“Welzijnszorg kant zich tegen iedere vorm van fraude en pleit ervoor om alle vormen van fraude in hun geheel te bekijken.

We merken dat te lage sociale uitkeringen de gebruikers aanmoedigen om te sjoemelen. Hoe dikwijls gebeurt het niet dat twee samenwonenden aparte domicilies nemen om niet te moeten inleveren op hun uitkering? Vaak uit bittere noodzaak om te overleven. Fraude kan niet, maar een onleefbare uitkering evenmin. We moeten ook erkennen dat sommige mensen wel recht hebben op een leefloon maar het toch niet ontvangen. Soms zijn mensen ook te fier om een leefloon aan te vragen.”

“Als mensen met een werkloosheidsuitkering dat bedrag willen aanvullen door zwartwerk, is dat een vorm van sociale fraude die wij niet kunnen goedkeuren of toelaten. Zwartwerk kan natuurlijk wel alleen maar bestaan omdat werkgevers of particulieren werk in het zwart laten uitvoeren. Dat is de keerzijde van de medaille.”

“Een kleine groep uitkeringstrekkers blijft liever aan het sociale vangnet vasthangen.

Maar bijna alle mensen in armoede die geen job hebben willen wat graag werken en vooruitgaan in het leven. Zij voelen zich er helemaal niet prettig bij dat ze van een uitkering moeten leven.”

“Het komt ook voor dat mensen van generatie op generatie in armoede zitten. Als kind zagen zij niks anders dan ouders die leefden van een uitkering en maakten ze heel wat tegenslagen mee. Generatiearmen verkeren soms in zo’n uitzichtloze situatie dat je heel grote inspanningen moet leveren om Ons Recht:

Eén op vijf kinderen groeit op in armoede De nieuwe campagne van Welzijnszorg loopt van eind november tot eind januari. ‘Armoede is geen kinderspel.

Bouw mee aan een toekomst zonder armoede!’ is deze keer de kernboodschap van de campagne. Eén op vijf kinderen in België groeit op in armoede, een onthutsend cijfer.

Welzijnszorg hangt zijn nieuwe campagne op aan drie kapstokken, de school, het gezin en de vrije tijd. Rond elk van die kapstokken werd grondig gediscussieerd in de Welzijnsschakels, lokale vrijwilligersgroepen die de strijd aanbinden tegen armoede en sociale uitsluiting.

Het Vlaamse onderwijs heeft een heleboel kwaliteiten maar toch zijn de sociale verschillen op school nergens zo groot als bij ons. Niet alle kinderen starten op hetzelfde niveau in de kleuterschool. Kinderen uit arme gezinnen moeten heel wat hindernissen op school nemen. En één op zes leerlingen verlaat het secundair onderwijs zonder diploma.

Bert:

Cadeautjes op school “Er zijn ook kleine vormen van uitsluiting op school”, weet Bert D’hondt van Welzijnszorg. “Zo is het niet voor elk kind vanzelfsprekend om de ‘juiste’ cadeautjes mee te brengen wanneer het verjaart. Of om de leerkracht aan het eind van het schooljaar met een geschenk te bedenken, zoals tegenwoordig soms de gewoonte is. Kinderen in armoede moeten het vaak stellen met het materiaal dat de school aanbiedt, terwijl hun klasgenootjes wel met een pennenzak van Hello Kitty of Diddl komen aandraven.”

Een normaal gezinsleven is ook niet altijd weggelegd voor wie in armoede opgroeit. Zo groeit één op vier kinderen op in een huis met gebreken. Geen eigen kamer hebben kan de schoolcijfers negatief beïnvloeden. De dagelijkse stress van het overleven creëert spanningen die het voor kinderen niet

de vicieuze cirkel te doorbreken. We moeten ook realistisch blijven: als een werkzoekende bij een werkgever gaat solliciteren met een cv dat weinig voorstelt, maakt hij ook bitter weinig kans om een job te krijgen.”

Is ‘rechtvaardige fiscaliteit’ een thema waarover Welzijnszorg en zijn Welzijnsschakels soms nadenken en discussiëren?

makkelijker maken.

In de vrije tijd willen ook kinderen uit arme gezinnen graag zinvolle activiteiten doen. Maar de drempel naar de jeugdbeweging, de sportclub of de muziekschool is vaak veel te hoog.

Financiële barrières, wantrouwen bij de ouders of te weinig zelfvertrouwen bij het kind kunnen roet in het eten strooien.

Voorstellen Welzijnszorg heeft voorstellen om de strijd tegen kinderarmoede meer vlees en bloed te geven. Zo moet elk gezin, ook zij die van een uitkering moeten leven, een inkomen hebben boven de armoedegrens. Zowel de uitkeringen als de kinderbijslag moeten dan stijgen of je moet de uitkeringen afstemmen op de situatie van het gezin. Leerkrachten moeten in hun opleiding een speciale module rond (kans)armoede krijgen zodat ze de leefwereld van mensen in armoede beter leren kennen.

“Het vrijetijdsaanbod moet toegankelijk worden voor alle kinderen en jongeren in armoede. En er is in iedere gemeente nood aan een laagdrempelige ontmoetingsplaats en een aanspreekpunt voor opvoedingsvragen. Mensen uit kwetsbare groepen maken nu veel te weinig gebruik van de voorzieningen voor opvoedingsondersteuning. De opvoedingswinkels in de centrumsteden hebben een aanpak die toch vooral gericht is op gezinnen uit de middenklasse.”

Hoe kan je meedoen aan de campagne van Welzijnszorg? Door materiaal te bestellen via www.welzijnszorg.be, handtekeningen in te zamelen voor de politieke eisen uit de campagne of geld te storten voor de 150 projecten van Welzijnszorg in Vlaanderen en Brussel.

Je kan ook een lokale actie – bijvoorbeeld ‘Soep op de stoep’ – opzetten.

In je eigen stad of gemeente kan je de eisen ook steunen vanuit de vakbond of vanuit je vereniging.

Bert: “Het thema komt wel eens aan bod bij

ons maar veel te weinig, denk ik. We hebben ook niet per se de middelen of de kennis om veel te discussiëren over fiscaliteit. Vanuit Welzijnszorg werken we wel rond allerlei thema’s samen met partners uit het middenveld.”

Ons Recht:

Lees meer over de campagne van het FAN op www.hetgrotegeld.be

Ons Recht | 115de jaargang | DECEMBER 2011 |

7

campagne

Rechtvaardige fiscaliteit staat ook in Duitsland op agenda Dienstenvakbond Ver.di trekt mee aan de kar nancy pauwels

In ons land is het Financieel Actie Netwerk (FAN) de grote voortrekker in de strijd voor rechtvaardige fiscaliteit. Maar in Duitsland leeft het thema net zo goed. Hoe pakt de Duitse dienstenvakbond Ver.di de strijd voor een eerlijke fiscaliteit aan? Zijn de eisen in Duitsland vergelijkbaar met de verzuchtingen van het FAN? Ons Recht sprak hierover met Ralf Krämer, vakbondssecretaris bij Ver.di.

Waarvoor staat Ver.di en wat houdt uw job precies in?

Ralf Krämer: “Ver.di vertegenwoordigt 13 branches in de dienstensector, in de gezondheidssector en de zorg, het vervoer, de telecommunicatie, de media en de handel. Het is een vakbond met twee miljoen leden. Ik werk bij het hoofdbestuur in Berlijn en hou me daar bezig met economische kwesties zoals fiscaal beleid en herverdelingspolitiek. Samen met mijn collega’s help ik onze standpunten te bepalen. Daarmee stofferen

die uitgerekend werknemers en uitkeringstrekkers hard treft. Sinds 2000 werden de belastingen geregeld verminderd ten voordele van ondernemingen en mensen met meer vermogen. De vermogensbelasting nam sinds 1996 niet meer toe.”

Trend ombuigen Ons Recht: Wat zijn de krachtlijnen van jullie

kijk op rechtvaardige fiscaliteit?

“Wij willen de trend ombuigen in de richting van een rechtvaardige fiscaliteit en ervoor zorgen dat de openbare dienstverlening beter wordt gefinancierd. We eisen de herinvoering van het hoogste belastingtarief van 50 procent, in ruil voor een lager tarief voor de lagere inkomens. Ver. di vraagt verder een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000 Ralf:

© foto: IMAGEGLOBE

Ons Recht:

we onze debatten, zowel intern als met de buitenwacht.”

Ons Recht: Sinds wanneer is rechtvaardige fiscaliteit een thema voor Ver.di?

Ralf: “Rechtvaardige fiscaliteit staat al op onze agenda sinds de start van Ver.di in 2001. We vinden het belangrijk dat de rijken genoeg belastingen betalen, overeenkomstig hun inkomsten en vermogens. Zo kunnen werknemers met een kleiner inkomen wat worden ontzien. De overheid moet haar inkomsten op een sociaal rechtvaardige manier vergroten zodat ze haar publieke en sociale taken fatsoenlijk kan financieren.”

“In Duitsland werd in de voorbije twintig jaar dertig procent van de jobs bij de overheid afgebouwd of geprivatiseerd. Vooral met het argument dat er geld tekort was.

Er is juist nood aan meer jobs en investeringen, vorming, degelijke gezondheidszorg en andere sociale diensten. En aan een ecologische overgang. Maar hiervoor zijn extra inkomsten voor de overheid nodig.”

Ons Recht: Hoe onrechtvaardig is de fiscaliteit vandaag in Duitsland?

Ralf: “Het aandeel van de btw in de belastingontvangsten werd de jongste tien jaar alleen maar groter. De btw is een belasting

Ver.di eist een belasting van één procent op vermogens van meer dan 500.000 euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel grote erfenissen.

6 | JANUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

euro (na aftrek van schulden) en hogere successierechten op heel grote erfenissen.

De tarieven van de belasting op vennootschapswinsten moeten worden verhoogd.”

“Op inkomsten uit roerend vermogen, bijvoorbeeld dividenden, zou niet langer 25 procent belasting moeten worden betaald; die inkomsten willen we, net als de lonen, onderwerpen aan de gewone inkomstenbelasting. Allerlei achterpoortjes om belasting te ontwijken dienen gedicht. De belastingfraude moet sterk worden bestreden. En we eisen een taks op financiële transacties.

Ver.di werkt hierrond samen met andere vakbonden en met derden zoals Attac, sociaal bewogen wetenschappers, ngo’s , sociale organisaties en mensen uit kerkelijke bewegingen. Ons ‘Tax Justice’-netwerk vormt een goed referentiekader.”

Ons Recht: Konden jullie al iets realiseren van

jullie eisen?

Ralf: “Het lukt ons toch al om politieke partijen en het brede publiek anders te laten denken over belastingen. In 2000 was er nog een algemene politieke consensus dat de belastingen op vennootschapswinsten, dividenden en grote inkomsten moesten worden verlaagd. Die consensus is er nu niet meer. De Duitse regering steunt de invoering van een taks op financiële transacties.

Ook al willen de liberalen (FDP) alleen zo’n taks aanvaarden als alle EU-landen meedoen.”

“Op het vlak van het begrotingsbeleid konden we nog geen koersverandering afdwingen. Nog niet al te veel partijen steunen ons pleidooi voor een rechtvaardige fiscaliteit als hefboom om de overheid meer inkomsten te bezorgen. De klemtoon ligt nog altijd op uitgaven verminderen en de welvaartsstaat inkrimpen. Het credo van neoliberale kringen dat ze nu ook aan andere landen in de eurozone willen opleggen.”

Jan met de pet

Hoe denkt Jan met de pet over rechtvaardige fiscaliteit? En wat zeggen de media?

Ralf: “De gewone mensen voelen goed aan dat de huidige situatie onrechtvaardig is. In brede lagen van de bevolking overheerst het beeld dat de rijken op alle mogelijke manieren hun deel van de belastingplicht willen ontwijken. Recente schandalen over belastingfraude van rijken via Zwitserland hebben dat beeld nog versterkt. In de media werd over die kwestie trouwens meteen veel bericht.”

“Er is meer weerstand tegen een verslechtering van de openbare diensten en de overheidsfinanciën als gevolg van stijgende staatsschulden dan tegen een eventuele verhoging van de belastingen. Meer en meer mensen raken gewonnen voor het idee van een rechtvaardige fiscaliteit, ook al is die Ons Recht:

“Duitsland is geen model voor Europa” Neoliberale kringen kunnen bij ons het ‘Duitse model’ niet genoeg de hemel in prijzen. “Maar Duitsland is helemaal geen model voor Europa”, zegt de Duitse vakbondskoepel DGB. Bij onze oosterburen eisen de bonden dat de arbeidsmarkt opnieuw beter wordt geregeld.

minimumloon invoert. Uitzendwerk moet aan meer regels worden onderworpen. Het moet ook worden betaald zoals normaal werk. De overheid moet loondumping en het misbruik van mini-jobs en contracten van beperkte duur aanpakken. Werklozen mogen niet worden gedwongen om eender welke slecht betaalde job te aanvaarden.

Ver.di wil dat de algemeen verbindend verklaarde cao’s ruimer worden toegepast.”

Het ‘Duitse model’ staat voor een afbouw van de automatische indexkoppeling, een matiging van de lonen, een vermindering van de regels op de arbeidsmarkt en een aftakeling van de sociale zekerheid. De gevolgen laten zich raden: Duitsland is dé Europese kampioen op het vlak van lage lonen. “Het gaat niet op om je concurrentiepositie en welvaartsgroei te baseren op a-typische werkgelegenheid”, verklaarde de vakbond IG Metall nog in de zomer.

Ons Recht: Eén politoloog bestempelde de Duitse vakbonden als ‘papieren tijgers’. Jullie zouden strijdvaardiger moeten worden, meer moeten demonstreren, staken en samenwerken met werklozen en armen. Nu werken jullie te veel samen met de werkgevers, luidt de kritiek. Is die kritiek terecht?

Ralf: “Ver.di is een vakbond met veel strijdlust. Om succes te boeken moeten genoeg van onze leden bereid zijn om te staken. Dat is niet het geval bij elke vakbond in Duitsland. Ver.di is ook een erg ‘politieke’ vakbond. Maar ook wij willen niet alleen maar oproepen om te betogen en actie te voeren. Je moet ook genoeg mensen kunnen op de been brengen. We werken daaraan.”

Wat wil Ver.di veranderen aan het Duitse model? En hoe vinden jullie dat de arbeidsmarkt beter moet worden geregeld?

R a l f K r ä m e r : “Het belangrijkste voor ons is dat Duitsland een wettelijk

Ons Recht:

gedachte nog niet gesteund door een brede politieke beweging.”

Via www.campact.de wordt ook campagne gevoerd tegen een belastingakkoord tussen Duitsland en Zwitserland. Waarover gaat dit en wat staat er op het spel?

Ralf: “Als dat belastingakkoord erdoor komt, zullen vermogens die door Duitsers naar Zwitserland werden versast tegen een ‘vast tarief’ worden belast. In ruil worden die mensen niet strafrechterlijk vervolgd en blijven ze anoniem. Volgens het mogelijke akkoord zouden fraudeurs minder betalen dan wat ze hadden moeten ophoesten als ze niet hadden gefraudeerd of als ze waren betrapt onder de oude regels.”

“Dit omstreden akkoord ondermijnt ook het EU-principe dat lidstaten automatisch gegevens kunnen uitwisselen. Als het wordt aanvaard, dreigen andere lidstaten dit slechte voorbeeld te volgen. Met steun van de sociaaldemocraten (SPD) hopen wij dit akkoord tegen te houden in het parlement van de deelstaten; in dat parlement hebben de christendemocraten (CDU/CSU) en liberalen (FDP) geen meerderheid. Als het lukt, kan er opnieuw worden onderhandeld en kan kan de belastingontduiking strenger aangepakt worden.”

Ons Recht:

‘Vermogensbelasting nu’ Ons Recht: Jullie hebben ook de campagne ‘Vermogensbelasting nu’ (Vermögensteuer jetzt).

Kan je daar wat uitleg over geven? Blijkbaar hebben de plaatselijke ‘superrijken’ ook iets gezegd rond het idee om meer te worden belast?

R a l f: “Het Tax Justice-netwerk en www.campact.de werken actief samen om van een belasting op erg grote vermogens een realiteit te maken. Online loopt de petitie ‘Vermogensbelasting nu’ op www.vermoegensteuerjetzt.de. Die wordt gesteund door een aantal bekende Duitsers en veel actieve leden van Ver.di. De oproep is al getekend door verscheidenen tienduizenden mensen. Een minderheid van de mensen met veel vermogen nam ook een eigen initiatief.”

Komt er een ‘campagne rechtvaardige fiscaliteit’ zoals die rond het minimumloon?

Ralf: “Diverse vakbonden, waaronder Ver.di, voerden in de voorbije jaren campagne voor minimumlonen. Die campagne zal weldra succes opleveren. Wat we rond rechtvaardige fiscaliteit en de vermogensbelasting doen, is niet van dezelfde orde. In 2013 zijn er weer verkiezingen. Of we in de aanloop naar die verkiezingen ook een nationale campagne rond rechtvaardige fiscaliteit opzetten, is nog een open vraag. Maar ik ben er zeker voor te vinden.”

Ons Recht:

Ons Recht | 116de jaargang | JANUARI 2012 |

7

campagne

Schreeuw naar meer rechtvaardigheid is ook in Portugal te horen Lieve Meersschaert schetst problemen in haar nieuwe thuisland Kristin Meersschaert

De LBC-NVK werkt met hart en ziel mee aan de campagne voor een rechtvaardige fiscaliteit in België.

Het is duidelijk: de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. In een groeiend aantal landen van Europa weerklinkt dezelfde roep. Ook in Portugal.

Ons Recht praatte met Lieve Meersschaert, een Vlaamse die al 33 jaar in Portugal leeft en werkt.

Hoe kijkt zij, vanuit Portugees perspectief, aan tegen de nood aan een rechtvaardige fiscaliteit?

Wie een beter idee wil krijgen van de scheef- Lieve: “Zeer zeker. We moeten met zijn trekkingen in ons fiscaal systeem, moet allen samen de bestaande onrechtvaardigzeker eens kijken naar ‘De Fortuinjagers’. heden aanklagen. Zo kunnen we de regeDie documentaire kan je vinden op Youtube, ring en het parlement dwingen om wetten meer bepaald door te surfen naar www.you- en decreten te veranderen en vastgeroeste tube.com/vakbondlbcnvk. Het gaat om een vormen van corruptie en misbruiken te ontfilm die nu al meer dan 100.000 keer beke- mantelen.” ken is. Stel je voor.

Problemen bij de vleet

Lieve, ook jij bekeek ‘De Fortuinjagers’ op Youtube. En je reageerde Ons Recht: Laten we vanuit de Belgische situatie de sprong maken naar Portugal. In 2011 enthousiast?

Lieve Meersschaert: “Ik vond het inder- haalde Portugal de media met zijn slechte daad een knappe documentaire. Omdat begrotingscijfers. Hoe is de situatie daar nu? ze duidelijk maakt waar het ‘grote geld’ in Lieve: “Een eerste groot probleem in België te vinden is, waar de corruptie zit en Portugal is de wijze waarop de begroting wat de oorzaken zijn van de crisis. De film wordt opgesteld. Welke begrippen worden toont wat er allemaal ten goede zou moeten gebruikt in de financiële balansen? En hoe Lieve werkte aan het begin van haar loop- veranderen.” worden de staatsuitgaven gewaardeerd? Een baan drie jaar lang voor de christelijke arbeivoorbeeldje: al het werk dat staatsambtenadersbeweging, meer bepaald bij de KAJ in Ons Recht: Vind jij het belangrijk dat een vak- ren doen, wordt gezien als een uitgave voor de Kempen. In Portugal draaide ze mee bond als de LBC-NVK energie steekt in de strijd de overheid. Wordt hetzelfde werk gedaan in een vakbond voor dienstmeisjes. Lieve voor een rechtvaardige fiscaliteit? door een privé-bedrijf, in opdracht van de engageert zich sinds jaren voor kansarmen in Lissabon. Ze heeft dan ook veel inzicht in het armoedeprobleem in het land. De Vlaamse werkte ook op het Portugese ministerie van Financiën. Kortom, een vrouw die zeker ook een interessante mening heeft over rechtvaardige fiscaliteit.

Bij ons bedacht het Financieel Actie Netwerk (FAN), waarvan de LBC-NVK en het ACV deel uitmaken, niet minder dan negen voorstellen om het belastingsysteem rechtvaardiger te maken. Zo wordt er gepleit voor een belasting op grote vermogens, de volledige opheffing van het bankgeheim, een beperking van het gebruik van de notionele intrestaftrek, een taks op de superwinsten van Electrabel en een belasting op meerwaarden. De belastingadministratie moet alle middelen en mogelijkheden krijgen om haar werk goed te doen. Europees en internationaal moet werk worden gemaakt van een taks op financiële transacties. Landen moeten automatisch informatie kunnen uitwisselen over financiële producten. En er moet een minimale vennootschapsbelasting komen in heel Europa.

Op 6 december trad in ons land de nieuwe federale regering aan. Het regeerakkoord van de nieuwe coalitie maakte de eisen van het FAN opnieuw brandend actueel. “Neen Lieve Meersschaert engageert zich al lang bij de dynamische buurtwerking ‘Moinho da Juventude’, aan blinde bezuinigingen. Wij hebben alter- in een wijk met veel migranten, net buiten Lissabon. De ‘Moinho’ vecht voor de rechten van de natieven”, zeggen de vakbonden en het FAN. inwoners van de wijk Cova da Moura. © foto: gratis ter beschikking gestld door rui palha

O n s R echt:

6 | FEBRUARI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

staat maar tien keer duurder, dan spreken ze van ‘outsourcing’ en zien ze dat als een stimulans voor de economie.”

“Maar er is in Portugal een tweede groot probleem. Veel overheidsopdrachten gaan naar ‘politieke vrienden’, die als wederdienst verkiezingscampagnes financieren. Die praktijken kom je vooral tegen op het niveau van steden en gemeenten. Op het eiland Madeira zagen we hoe ongedekte ‘openbare werken’, uitgevoerd door familieleden of vrienden van de gouverneur, enorme gaten sloegen in de Portugese schatkist. En toch werd de gouverneur van Madeira herkozen.”

“Een derde probleem van formaat is wat er allemaal kan in de banksector. Zo hielden de aandeelhouders van de BPN-bank (Banco Português de Negocios) alle winsten voor zich zolang de zaken goed draaiden. Toen die bank op de klippen liep, werd ze gekocht door de Portugese staat. Daarna werd ze voor een vriendenprijsje overgedragen aan BIC, een bank die toebehoort aan een dochter van de president van Angola, José Eduardo dos Santos.”

RSI-trekkers zijn kinderen en bejaarden. In de groep van 23 procent die in aanmerking kan komen voor de arbeidsmarkt vind je drugsverslaafden, personen met een mentale handicap en mensen van boven de 55 jaar. ” Wordt de roep groter naar een sociaal rechtvaardige oplossing voor de crisis in Portugal?

Lieve: “Het is tragisch om te zien dat jongeren die van de universiteit komen in fastfoodrestaurants tafels moeten schoonmaken zonder uitzicht op een betere job.

‘Rustig blijven, anders raak je ook dit werk kwijt’, lijken ze te denken.”

Ons Recht:

“Er is een reële repressie tegen al wie zich verzet. De Portugese regering maakt haar huiswerk voor de troïka – de Europese Centrale Bank, de Europese Commissie en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) – en wij moeten allemaal braaf mee straf schrijven, zonder eindejaarspremie of vakantiegeld te krijgen. Een drama in Portugal, waar velen die centen nodig hebben om hun verzekeringen en achterstallige rekeningen te betalen.”

“Het aantal ‘indignados’ of verontwaardigden is wel aan het groeien. Er zijn debatten op tv en er wordt ook veel over de problemen geschreven. Op 24 november was er nog een enorme betoging in alle Portugese steden.”

“Nog een probleem is dat zowat twintig grote Portugese ondernemingen hun officiële zetel in Nederland hebben om belastingvoordelen binnen te rijven. De managers van die bedrijven zeggen op tv dat ‘iedereen’ zijn bijdrage moet leveren om de crisis te bedwingen. Als gevolg van politieke beslissingen wordt in 2012 in Portugal 23 dagen méér gewerkt: er zijn vier feestdagen geschrapt, de Portugezen krijgen minder Armoede vakantiedagen en ze moeten meer uren per dag werken dan voordien. Ondanks de neo- Ons Recht: Wat is de invloed van de slechte liberale pleidooien in de Portugese media begrotingssituatie op de leefomstandigheden waren zelfs liberale politici begin dit jaar van de kansarmen in de wijk Cova Da Moura verontwaardigd nu ook de eigenaars van een en op het buurtcentrum De Moinho? erg bekende plaatselijke supermarktketen Lieve: “In mijn wijk in Lissabon zijn de mensen het al jaren gewend om in armoede naar Nederland trekken .” te leven. Armoede is voor hen niets nieuws.

In Cova Da Moura vind je veel immigran‘Profiteurs’ ten uit het Afrikaanse land Guinée-Bissau.

O n s R echt: Leeft er in Portugal een Die Guinezen tonen zich enorm solidair: maatschappelijk debat rond de fiscaliteit? wie rijst heeft, deelt die met de anderen.

Lieve: “De Portugese middenklasse wordt er De buurvrouw brengt tien broodmandjes voortdurend toe aangespoord om de finan- naar de Moinho, van een restaurant in de ciële problemen in het land te koppelen aan naburige wijk dat over kop ging. Er zijn wel ‘de profiteurs van de RSI’. Het letterwoord in toenemende mate problemen met drugs RSI staat voor ‘rendimento social de inser- en diefstallen.” ção’, zeg maar het systeem dat een sociaal “De mensen hebben geen centen om elke inkomen uitkeert om migranten, zigeuners maand 75 euro te betalen voor de crèche of en ‘werkonwillige’ armen te integreren in de kleutertuin. Net als vroeger laten ze kinde maatschappij. De Portugese minister deren van acht jaar zorgen voor de baby’s van Buitenlandse Zaken, Paulo Portas, deed die thuis blijven terwijl de ouders gaan wernogal populistische uitspraken over deze ken of werk zoeken.” kwestie. Hij is de voorzitter van de chris- “In ons buurtcentrum werken 80 personen tendemocratische partij CDS.” voltijds. Ze komen vooral uit de wijk zelf. De “Maar de socioloog Eduardo Vitor Rodrigues financiële touwtjes aan elkaar knopen wordt publiceerde een grondige studie – ‘Escassos een probleem voor het centrum. We zoeken Caminhos’ of ‘Schaarse uitwegen’ – die de nu naar een oplossing door onze creativiteit hypocrisie blootlegde. Gemiddeld wordt in te gebruiken en mensen diensten te laten Portugal een ‘RSI’ van amper 89 euro per uitwisselen zonder dat er betalingen aan te maand uitgekeerd. En 77 procent van alle pas komen.”

Buurtwerking ‘Moinho da Juventude’ De dynamische buurtwerking ‘Moinho da Juventude’ werd informeel gelanceerd in 1984. Drie jaar later werd de buurtwerking officieel opgericht door de bewoners, die de migrantenwijk meer kansen wilden geven. De ‘Moinho’ vecht voor de rechten van de inwoners van Cova da Moura en wil hen helpen om zich creatief te integreren in de Portugese maatschappij. Er wordt daarbij uitgegaan van de culturele eigenheid van de bewoners.

Bij de buurtwerking worden tal van sociale, culturele en economische activiteiten georganiseerd voor kinderen, jongeren en volwassenen. Enkele voorbeelden: kinderopvang, een kleuterschool, buitenschoolse kinderopvang, muziek- , dans- en sportgroepen, opleiding tot kinderhulp met diploma van secundair onderwijs, opleiding tot ervaringsdeskundige, cursussen om te leren lezen en schrijven, begeleide tewerkstellingsprogramma’s.

In 2007 kreeg de Moinho de prijs voor de Rechten van de Mens van het Portugese parlement. Momenteel werken 80 mensen, vooral uit de wijk, voltijds bij de vereniging.

De website van de buurtwerking vind je op www.moinhodajuventude.pt.

Wie is Lieve Meersschaert?

Lieve Meersschaert komt uit het Waasland. Na haar opleiding tot psycholoog aan de KU Leuven begon haar beroepsleven in 1968 op de studiedienst van de toenmalige Boerinnenbond in Leuven. Daarna werkte Lieve drie jaar lang bij de KAJ in de Kempen. In 1978 besloot ze om naar Lissabon te verhuizen en er mee te draaien in de vakbond en coöperatieve die was opgericht door dienstmeisjes. Na een bijscholing in systeemanalyse kon ze in 1985 aan de slag op het Informatica-instituut van het Portugese Ministerie van Financiën.

Sinds 1982 woont Lieve, samen met haar echtgenoot, in Cova da Moura.

Een ‘clandestiene wijk’ met meer dan 6.000 inwoners, net buiten de Portugese hoofdstad Lissabon. Er wonen vooral Afrikaanse migranten, afkomstig van de Kaapverdische eilanden en uit Guinée-Bissau en Angola.

In die wijk stonden Lieve en haar man mee aan de wieg van het buurthuis, de ‘Associação Cultural Moinho da Juventude’.

Ons Recht | 116de jaargang | FEBRUARI 2012 |

7

© foto: imageglobe

Weg naar rechtvaardige fiscaliteit is nog lang Pleidooi voor vermogensbelasting valt in dovemansoren roerende voorheffing. Voor intresten uit vastrentende beleggingen en de opbrengHet Belgische Staatsblad heeft op sten van aandelen met verminderde voorheffing bedroeg de roerende voorheffing 30 december 2011 de ‘wet houmeestal 15 procent. Sinds 1 januari 2012 dende diverse bepalingen’ gepusteeg het tarief naar 21 procent. De roebliceerd. Zo werd duidelijk hoe rende voorheffing blijft 25 procent voor roerende inkomsten vanaf 1 janudividenden uit aandelen en intresten die ari 2012 worden belast. De nieuwe voordien al belast werden tegen een tarief federale regering wil inkomsten van 25 procent. uit roerend vermogen méér belasIn een aantal gevallen blijft de roerende voorten. Het pleidooi voor een vermoheffing 15 procent. Om te beginnen voor de gensbelasting voor superrijken intresten van staatsbons die uitgegeven weren het voorstel van een belasting den tussen 24 november 2011 en 2 december op gerealiseerde meerwaarden 2011 en waarop tijdens diezelfde periode is ingeschreven. Verder voor de intresten van bij aandelenverkopen werden tijgewone spaarboekjes, met name het deel dens de regeringsonderhandelinboven de vrijgestelde schijf van 1.830 euro gen van tafel geveegd. En er wordt (geïndexeerd bedrag voor inkomsten 2012). niets gedaan aan de mogelijkheJe blijft ook 15 procent betalen op de inkomden om de hogere belasting op sten van roerende goederen en kapitalen roerende inkomsten te ontlopen. die volgens de bepalingen van het Wetboek Inkomstenbelasting (WIB) geen intresten of Wanneer er intresten worden uitgekeerd, dividenden zijn – bijvoorbeeld inkomsten betaal je een belasting aan de bron, de uit auteursrechten en inkomsten begrepen Renilde De Busschop

20 | MAART 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

in lijfrenten en tijdelijke renten. En eveneens op de diverse inkomsten van roerende aard bedoeld in art. 90, 5° tot 7° WIB. Dat zijn bijvoorbeeld ‘inkomsten uit de niet-beroepsmatige onderverhuur van onroerende goederen en opbrengsten uit de verhuring van jachtrechten’.

De regering raakt niet aan de belasting op ‘liquidatieboni’ die er zijn wanneer een vennootschap volledig of deels verdeeld wordt.

Liquidatieboni zijn de bedragen die aandeelhouders krijgen bovenop het bedrag dat ze in de vennootschap inbrachten. Voor zulke opbrengsten blijft de roerende voorheffing tien procent bedragen.

Als een bedrijfsleider een deel van zijn aandelen in de vennootschap opnieuw inkoopt en daarbij een bonus realiseert, wordt hij voortaan wel zwaarder belast. De roerende voorheffing op zo’n bonus wordt opgetrokken van tien naar 21 procent. Een terechte maatregel, vindt de vakbond. Deze techniek om geld uit de vennootschap over te pompen naar het privévermogen van de bedrijfsleider zal dus zwaarder worden belast.

fiscaliteit Extra heffing vier procent

Bovenop de roerende voorheffing van 21 procent wordt een belasting van vier procent geheven wanneer het totale nettobedrag van de roerende inkomsten – intresten en dividenden uit aandelen – de som van 20.020 euro overtreft. De vier procent moet dan worden betaald op het deel boven de 20.020 euro. In feite is deze bijkomende heffing een extra personenbelasting voor belastingplichtigen met erg hoge roerende inkomsten en dus een groot financieel vermogen. Gemeentebelasting moet er niet worden op betaald.

De term ‘nettobedrag’ betekent hier het geïnde bedrag vóór aftrek van innings - en bewaringskosten en verhoogd met de roerende voorheffing, de woonstaatheffing – de heffing ingehouden door een buitenlandse bank in het kader van de Spaarrichtlijn – en de hier bedoelde bijkomende heffing. Het is immers mogelijk dat de bijkomende heffing al in de vorm van een verhoogde roerende voorheffing werd ingehouden.

Vrijgesteld

De volgende roerende inkomsten zijn vrijgesteld van deze heffing en tellen ook niet mee om te bepalen of het grensbedrag van 20.020 euro wordt bereikt. Ze worden dus volledig buiten beschouwing gelaten. Het gaat om: - de liquidatieboni - de vrijgestelde eerste schijf van 1.830 euro van de gewone spaarboekjes - de inkomsten uit staatsbons uitgegeven tijdens de periode van 24 november tot 2 december 2011 en waarop tijdens diezelfde periode is ingeschreven.

Andere roerende inkomsten zijn ook vrijgesteld van de bijkomende heffing maar tellen wel mee om na te gaan of het grensbedrag werd bereikt: - de intresten en dividenden onderworpen aan een tarief van 25 procent - de intresten van gewone spaarboekjes onderworpen aan een tarief van 15 procent (het deel boven de vrijgestelde schijf van 1.830 euro).

belastingwetgeving intresten en dividenden zijn. Vermits de eerste schijf van 1.830 euro van de intresten op een spaarboekje volgens die wetgeving geen belastbare roerende inkomsten zijn, ontsnappen ze aan de meldingsplicht. De belastingdienst kan bij het aanspreekpunt inlichtingen vragen om de extra heffing juist te kunnen toepassen.

Het aanspreekpunt zal de belastingdienst automatisch moeten informeren wanneer het totaal van de netto roerende inkomsten van een bepaalde belastingplichtige de limiet van 20.020 euro overtreft.

Er zijn nog inkomsten die niet moeten gemeld worden bij het aanspreekpunt. Het gaat om de roerende inkomsten onderhevig aan 21 procent roerende voorheffing en waarbij de belastingplichtige ervoor koos om de vier procent extra heffing meteen aan de bron te laten afhouden, dus vanaf de eerste euro. De belegger kan dus zijn ‘anonimiteit’ kopen door extra vier procent te betalen bovenop de roerende voorheffing.

Kiest de belastingplichtige niet voor de afhouding aan de bron, dan is de bijkomende heffing verschuldigd wanneer de belastingdienst de definitieve jaarbelasting vaststelt.

De berekening zal dan gemaakt worden op basis van de gegevens die de belastingplichtige in zijn aangifte heeft vermeld en de inlichtingen die de belastingdienst eventueel heeft gevraagd aan het aanspreekpunt.

Aangifteplicht

Ook de belastingplichtige krijgt dus een meldingsplicht vanaf het aanslagjaar 2013 (inkomsten van 2012). In zijn jaarlijkse belastingaangifte moet hij al zijn belastbare roerende inkomsten vermelden, ook die waarop al roerende voorheffing is ingehouden. De enige bedoeling van die verplichte aangifte is na te gaan of de bijkomende heffing van vier procent al dan niet verschuldigd is. Inkomsten onderhevig aan een roerende voorheffing van 21 procent en waarvoor de extra heffing van vier procent al aan de bron werd afgehouden, moeten niet worden aangeven.

De belastingplichtige heeft wel de mogelijkheid om ook die inkomsten aan te geven. Als dan zou blijken dat teveel bijkomende hefMeldingsplicht fing van vier procent aan de bron werd afgeVanaf aanslagjaar 2013 (inkomsten van houden, kan die teveel ingehouden belasting 2012) moeten de schuldenaars van de roe- gerecupereerd worden via het aanslagbiljet. rende voorheffing – lees: de uitbetalers van intresten en dividenden – aan een centraal Opbrengst aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België laten weten wat ze aan dividenden De eerder vermelde veranderingen moeten en intresten uitkeerden en aan wie. Maar voor het lopende begrotingsjaar 917 miljoen de Nationale Bank ziet die opdracht niet zit- euro opbrengen. Voor het begrotingsjaar ten. Daarom zal een speciale dienst bij de 2014 wordt de opbrengst geschat op 943 milfederale overheidsdienst (FOD) Financiën joen euro. In dat bedrag zit de bijkomende heffing van vier procent meegerekend voor die informatie verzamelen.

Volgens de wettekst is de meldings- zo’n 100 miljoen euro. plicht erg ruim en heeft ze betrekking op Vraag is of de verwachte opbrengsten wel alle roerende inkomsten die volgens de gehaald zullen worden als je rekening houdt

met de talrijke ontsnappingsroutes. Er bestaan immers beleggingsvormen waarmee je de roerende voorheffing kan ontwijken.

Bijvoorbeeld beleggingsverzekeringen met een looptijd van minstens acht jaar en beleggingsfondsen die vooral beleggen in aandelen en geen jaarlijks dividend uitkeren maar de winst – de meerwaarde – uitkeren wanneer de belegger uit het fonds stapt. Mensen met grote vermogens kunnen een groot stuk van hun financieel vermogen jaren opzij zetten en zo voldoen aan de voorwaarden om te ontsnappen aan de roerende voorheffing.

Ook het Rekenhof, de onafhankelijke overheidsinstelling die de uitgaven en ontvangsten van de overheden controleert, zegt dat de opbrengsten uit de hogere roerende voorheffing niet realistisch zijn ingeschat.

Meerwaarden gerealiseerd bij de verkoop van de aandelen of andere effecten door particulieren blijven onbelast. Nochtans zijn dat ook inkomsten. In de voorstellen van Elio Di Rupo was een heffing van 25 procent voorzien als de verkoop plaatshad binnen de acht jaar na de aankoop en een heffing van 50 procent als er van speculatieve meerwaarden sprake was (aankoop en verkoop binnen hetzelfde jaar).

Los van de vraag of de geschatte opbrengst zal worden gehaald, is een extra inspanning van 100 miljoen euro voor de superrijken bitter weinig in vergelijking met de ingrijpende maatregelen op andere vlakken.

Maatregelen die werknemers en werklozen treffen.

Wat wil de vakbond?

De vakbond heeft diverse eisen. Ten eerste moet er een kadaster komen van de financiële bezittingen om iedereen juist te kunnen belasten op de inkomsten uit dat financieel vermogen. Maar de overheid aanvaardt dat mensen een extra belasting kunnen betalen om anoniem te blijven en zo hun vermogen verborgen te houden. Hoe kan je zo meer transparantie mogelijk maken?

Verder is het niet meer dan normaal dat van de superrijken een extra belasting wordt gevraagd. Hun potentieel om bij te dragen is ook enorm veel groter. Zo is het vermogen en zeker het financieel vermogen van de Belgische gezinnen erg ongelijk verdeeld.

De tien procent meest vermogende gezinnen bezitten zowat de helft van het totale vermogen. Elk van die gezinnen heeft een gemiddeld vermogen van 1,9 miljoen euro.

De één procent meest vermogende gezinnen bezitten ongeveer 20 procent van het totale vermogen. Zij bezitten gemiddeld een vermogen van 7,5 miljoen euro.

De LBC-NVK en het ACV pleiten samen met het Financieel Actie Netwerk (FAN) voor een progressieve vermogensbelasting voor de twee tot drie procent meest vermogende gezinnen. Zo’n belasting zou 7,6 miljard euro kunnen opbrengen.

Ons Recht | 116de jaargang | MAART 2012 |

21

campagne

Financiële transactietaks kan veel geld in het laatje brengen Maatregel viseert kleine spaarders niet Eric Goeman

De handel in buitenlandse deviezen is tussen 1977 en 2011 niet minder dan 234 keer zo groot geworden. Vandaag wordt alleen al op deze markt voor 4.000 miljard dollar gespeculeerd. Dat is ruim 30 keer de jaarlijkse ontwikkelingshulp wereldwijd. Alle financiële transacties samen, wisseltransacties meegerekend, zijn goed voor 4.200 biljoen dollar. Ziedaar de belastingbasis om een financiële transactietaks te heffen.

© foto: imageglobe

De financiële transactietaks (FTT) is een kleine belasting die je heft op alle transacties op de financiële markten, meer in het bijzonder op beurzen, valutamarkten en markten van afgeleide producten, en op de transacties van alle andere financiële producten die verhandeld worden door de professionelen van de financiële markten. Het is de bedoeling de taks te beperken tot transacties op de financiële markten.

Transacties, uitgevoerd door consumenten, moeten buiten schot blijven. Hetzelfde zou gelden voor kortetermijnleningen tussen Wall Street, de Londense City en de lobby van de financiële sector in Europa zijn als de dood voor banken en bankverrichtingen. de invoering van een financiële transactietaks.

Het Oostenrijkse Instituut voor Economisch Onderzoek (WIFO) berekende dat een invloed te hebben op occasionele transacties Australië, Japan, Nederland, Polen, Rusland, wereldwijd toegepaste transactietaks van van spelers uit de ‘reële economie’. Maar wel China en India kanten zich tegen de taks.

0,05 procent per jaar tussen de 447 en 1.022 hoog genoeg om speculatie tegen te gaan.

Om nog te zwijgen van grote zakenbladen miljard dollar kan opbrengen. Een heffing als The Economist en The Financial Times. van de taks in de eurozone kan tussen de Tegen speculatie 250 en 400 miljard euro opbrengen.

Sociale belasting De FTT viseert niet de kleine spaarders, wel De FTT is nog iets anders dan de taks op wis- financiële instellingen die op korte ter- De tegenstanders hebben ongelijk. Vanuit seltransacties (Tobintaks). Bij een belasting mijn speculeren. In de middenklasse zijn het streven naar een rechtvaardige fiscaliop wisseltransacties hef je een taks op het de meeste investeerders zelden betrokken teit is de FTT juist een erg sociale belasting. wisselen van deviezen. Die belasting is niet bij zulke instellingen; zij willen vooral spa- De taks treft namelijk een kleine groep verbedoeld om speculatie te beperken maar ren met een bepaald doel voor ogen – bij- mogenden die het zich kunnen veroorloven moet alleen geld opleveren om extra mid- voorbeeld een extra pensioen opbouwen – om hun kapitaal in speculatieve ondernedelen voor ontwikkelingssamenwerking te en niet om extra inkomsten te creëren via mingen te steken. Kleine spaarders worhebben en maatregelen tegen de klimaat- speculatie. De middenklasse hoeft dan ook den nauwelijks door de taks getroffen. Per opwarming te financieren. Een FTT zou veel niet al te bang te zijn voor een FTT. Hoe dan slot van rekening profiteren alle burgers ook het is beter om collectieve pensioensys- van zo’n taks omdat de overheid dan niet meer opbrengen dan de Tobintaks.

Voor de financiële transactietaks worden temen te promoten in plaats van systemen gedwongen wordt extra belastingen te innen door algemene belastingverhogingen. meestal tarieven tussen 0,01 en 0,5 pro- om aan privé-sparen te doen. cent voorgesteld. De meeste experts plei- Lang niet iedereen staat te popelen om ten voor tarieven die verschillen naarge- de financiële transactietaks in te voeren. Via de FTT haal je het kapitaal waar het in lang het soort transactie. Anderen geven Zo zijn de Britse regering en de Londense overvloed voorhanden is. De taks is ook een de voorkeur aan één tarief omdat ze vrezen City zeker tegen. Net zoals Wall Street en dankbaar instrument voor al wie de financidat investeerders anders vooral zullen kie- de lobby van de financiële sector in Europa. ële markten onder democratische controle zen voor de minst belaste transacties. Het Vanuit de Amerikaanse regering komt er ook wil brengen. tarief moet laag genoeg zijn om nauwelijks flink wat verzet. En ook landen als Canada, 12 | APRIL 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

© foto: imageglobe

Plannen staatssecretaris voor Fraudebestrijding stemmen FAN positief “John Crombez heeft wel maar beperkte mogelijkheden” Denis Bouwen

Een delegatie van het Financieel Actie Netwerk (FAN) ging op 6 maart op de koffie bij John Crombez, de staatssecretaris voor Fraudebestrijding. Beide partijen zullen elkaar in de toekomst geregeld ontmoeten. Guido Deckers, die het thema rechtvaardige fiscaliteit volgt bij het ACV, vertelt over de ontmoeting met Crombez.

Ons Recht: Verwacht het FAN meer van deze

bestrijden.” het ‘una via’-systeem. Dankzij dat systeem “Grote fraudeurs kunnen hun straf ontlopen wordt erg snel beslist wie een fraudedossier door een minnelijke schikking te treffen. Een zal behandelen, het gerecht of de fiscus. Hoe groot schandaal. Na het faillissement van dan ook een vooruitgang. Want nu werkt de Sabena bleek dat de nationale luchtvaart- Bijzondere Belasting Inspectie (BBI) soms maatschappij een zwarte kas gebruikt had vier of vijf jaar aan een dossier en moet het om het loon van haar kaderleden te verdub- daarna alsnog bij het gerecht belanden. Daar belen. Een kwalijke zaak voor het bedrijf, mogen ze dan helemaal van nul beginnen. In de fiscus en de sociale zekerheid. De ver- de toekomst zou een ‘una via’-comité uitmazekeraar Axa Assurances Vie Luxembourg ken wie een dossier behandelt. Bij justitie speelde een sleutelrol in het fraudedossier. zou elk hof van beroep een gespecialiseerd Maar Axa betaalde een boete van twee mil- parket tegen grote belastingfraude krijgen, joen euro en kwam zo niet voor de rechter. het fiscaal auditoraat.”

Tweehonderd gewezen Sabéniens klaagden Ons Recht: Crombez hoopt door de strijd tegen de gang van zaken aan maar vingen bot. De fiscale en sociale fraude 720 miljoen euro per wet op de minnelijke schikking is een mooi voorbeeld van klassenjustitie. Zelfs de Liga voor de Mensenrechten voert actie om de Alleen in Griekenland, wet af te schaffen.”

Italië, Spanje en

staatssecretaris dan van zijn voorgangers in de strijd tegen fiscale en sociale fraude?

Guido Deckers: “Jazeker. Vorige federale regeringen maakten altijd plannen om fraude te bestrijden maar pakten het allePortugal is de zwarte maal weinig efficiënt aan. John Crombez wil Gespecialiseerde teams ernstig werk leveren maar wettelijk heeft hij economie nog groter. maar beperkte mogelijkheden. De staatsse- Ons Recht: De staatssecretaris wil gespecicretaris maakt van de nood een deugd en aliseerde teams inzetten en onderstreept de jaar binnen te halen. Maar volgens het FAN pakt de fraude aan met de middelen die hij belangrijke rol die justitie moet spelen. heeft. Een voorbeeld is de manier waarop Guido: “Hij heeft gelijk. Je hebt gespecia- wordt er elk jaar voor 20 miljard euro gefrauhij het misbruik van managementvennoot- liseerde teams nodig om de ingewikkelde deerd? fraudeconstructies te kunnen ontwarren. G u i d o : Volgens een studie van de schappen wil aanpakken.”

De diverse sociale en fiscale controlediensten Oostenrijkse professor Friedrich Schneider Ons Recht: Crombez wil de klemtoon leggen op moeten dan ook optimaal samenwerken. En zou de zwarte economie in België in 2010 de strijd tegen ‘de grote georganiseerde fraude’? justitie moet ook zijn rol spelen. De verjaring maar liefst 17,9 procent van het bruto binGuido: “Ik ben bang dat de staatssecretaris van grote fraudezaken had als gevolg dat er nenlands product (BBP) vertegenwoordide grote georganiseerde fraude maar moei- een commissie fiscale fraude werd opgericht. gen. Alleen in Griekenland, Italië, Spanje en lijk zal kunnen uitroeien. Het bankgeheim Die commissie deed 108 voorstellen om de Portugal is het nog erger. Op basis van de is nog niet helemaal opgeheven en er is nog grote en georganiseerde fraude terug te drin- studie van Schneider kom je voor ons land altijd geen vermogenskadaster. Twee ele- gen. Eén van de voorstellen is bijvoorbeeld zelfs uit op een geschatte fraude van 61 milmenten die nodig zijn om fraude efficiënt te om justitie efficiënter te laten werken door jard euro. Volgens fiscaal expert Michel Maus 6 | MEI 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

campagne Het Financieel Actie Netwerk (FAN) verwacht veel van de nieuwe staatssecretaris voor Fraudebestrijding, John Crombez.

onderaannemer in dienst neemt. Van zodra een opdrachtgever een contract afsluit moet dat worden gemeld bij de RSZ.” “Naar het voorbeeld van wat er in de bouw gebeurt, wordt nu voor andere sectoren een wettelijk kader uitgewerkt om een systeem van hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden in te voeren of te verfijnen. Die hoofdelijke aansprakelijkheid wordt ook doorgetrokken voor de betaling van het loon. In sommige sectoren bestaan er ingewikkelde constructies om onderbetaalde arbeidskrachten te laten werken zonder een sanctie te riskeren. Dat probleem werd de jongste jaren nog groter omdat de grenzen binnen de Europese Unie werden opengesteld. Wie profiteert wanneer personeel ondermaats wordt betaald, zal door een aanpassing van de wet niet langer vrijuit gaan.”

Managementvennootschappen Ons Recht: Crombez heeft ook beloofd om iets

liep de Schatkist in 2010 maar liefst 26 miljard euro aan inkomsten mis als gevolg van fraude. Als we de fraude in België kunnen beperken tot het niveau in de rechtstreekse buurlanden, doen we acht miljard extra in de Schatkist belanden. Vergeleken met dat bedrag is de doelstelling van John Crombez dus nog erg miniem.”

Malafide onderaannemers

De ministerraad keurde op 24 januari 2012 een pakket van 16 maatregelen goed ter bestrijding van fiscale en sociale fraude.

Welke van die maatregelen vind jij bijzonder positief of waardevol?

Guido: “De maatregelen tegen malafide onderaannemers vind ik erg goed. In de bouw werden op dit vlak eerder al maatregelen genomen. Die aanpak wordt nu uitgebreid naar de vleesindustrie en andere fraudegevoelige sectoren.”

“In de bouwsector wordt vaak gewerkt met ingewikkelde constructies met aannemers en onderaannemers. Voor een opdrachtgever een overeenkomst afsluit met een aannemer, heeft hij er alle belang bij om te weten of die aannemer schulden heeft bij de fiscus of de RSZ. De opdrachtgever is immers hoofdelijk aansprakelijk voor het volledige schuldsaldo van zijn aannemer. Hij is niet hoofdelijk aansprakelijk als hij respectievelijk 35 of 15 procent inhoudt op elke factuur van de aannemer die hij betaalt en dat geld rechtstreeks aan de RSZ of fiscus stort. De schuld van de aannemer wordt zo afbetaald. Die regel geldt ook wanneer de aannemer op zijn beurt een Ons Recht:

te ondernemen rond de managementvennootschappen die sommigen gretig misbruiken om belastingen te ontwijken.

Guido: “De staatssecretaris verdient een pluim omdat hij het misbruik van managementvennootschappen niet wil laten voortduren. Maar organisaties als het VBO en Unizo saboteren de boel door de Raad van State in te schakelen.”

“Er is een antimisbruikbepaling voor operaties die louter en alleen dienen om belastingen te ontwijken. Crombez wilde die bepaling aanpassen omdat ze door allerhande rechtspraak niet efficiënt werd toegepast.

Met de nieuwe regeling zou de fiscus constructies kunnen aanpakken die als hoofddoel hebben belastingen te ontwijken en die in strijd zijn met de belastingwetgeving. De belastingplichtige zou de fiscus ervan moeten overtuigen dat het hoofddoel niet was om belastingen te ontlopen. Als dat niet zou lukken, zou de fiscus de operatie kunnen ‘herkwalificeren’. Volgens belastingexperts kreeg de fiscus zo een bazooka in handen. Die kritiek werd gevolgd door de Raad van State, die waarschuwde voor een mogelijke onverenigbaarheid met de Grondwet.

De fiscus zou de bevoegdheid krijgen om belastingen te heffen, terwijl dat volgens de Grondwet de bevoegdheid van het parlement is.”

“De regering had oren naar de kritiek en liet aan de werkgevers weten dat de wet zou worden aangepast. In de nieuwe wet staat nu dat de fiscus een dubbel bewijs moet leveren om een fiscale constructie te kunnen aanpakken. Fiscalisten zijn blij met de aanpassing omdat de macht van de belastingdienst wordt beperkt.”

Actie rond Tax Justice Day op 31 mei “Belastingen zijn de prijs voor onze beschaving en voor onze sociale welvaartstaat. Het is de mooiste uitvinding van de democratie. Als verantwoordelijke burger wil ik die belastingen betalen. Als ze rechtvaardig zijn.” Dat verklaarde de gerenommeerde filmregisseur Luc Dardenne vorig jaar, meer bepaald op de eerste Tax Justice Day op 31 mei 2011.

Op 31 mei van dit jaar organiseert het Financieel Actie Netwerk (FAN) haar tweede feestelijke Tax Justice Day, de Dag van de Rechtvaardige Fiscaliteit.

Veel reden om te feesten is er niet. De aanvallen tegen de progressiviteit van ons belastingsysteem gaan gewoon door en het zijn nog altijd de gewone mensen die de meeste belastingen betalen. Ook de nieuwe federale regering laat het grote geld voort ontsnappen. Redenen genoeg dus om actie te voeren!

De Olympische spelen komen eraan en dan worden er medailles uitgereikt.

Ter gelegenheid van Tax Justice Day worden nu medailles uitgereikt aan veel mensen, met daarop een speciale boodschap. Een medaille heeft twee kanten. Enerzijds heb je de diensten die openbaar worden verstrekt, anderzijds moeten die wel worden betaald dankzij belastingen. De belastingdruk is nu wel erg onrechtvaardig verdeeld.

Eind mei zal het FAN bij de treinreizigers, de gewone belastingbetalers, in Vlaanderen actie voeren. Het FAN ijvert voor rechtvaardige belastingen en verdedigt het openbaar vervoer en andere openbare diensten. In Franstalig België wordt actie gevoerd door de vrienden van het Réseau pour la Justice Fiscale (RJF). Na de lokale acties aan een aantal treinstations sporen zoveel mogelijk ‘belastingspookjes’ van het FAN en RJF naar Brussel-Centraal. Daar worden op een nationale persmeeting met animatie drie olympische medailles uitgereikt.

Publieke financiën zijn noodzakelijk voor een sterke publieke en sociale dienstverlening. Mensen met grote vermogens moeten meer worden aangesproken via een vermogenskadaster en een vermogensbelasting. De sterkste schouders moeten eindelijk ook de zwaarste lasten dragen. Zoiets is alleen mogelijk als er een vermogensbelasting komt.

Op www.hetgrotegeld.be kom je meer te weten over het FAN.

Ons Recht | 116de jaargang | MEI 2012 |

7

RUBRIEKSNAAM in de marge

Meer rechtvaardige belastingen voor sociale bescherming voor iedereen Stijgende armoede is verontrustend De effectieve gemiddelde vennootschapsbelasting is in tien jaar tijd gehalveerd. Ze ging van twintig procent in 2001 naar nog geen tien procent in 2009. Dat blijkt uit een studie van de denktank Itinera waarover in de pers werd bericht.

Voor het Financieel Actie Netwerk (FAN) is het nieuws helemaal geen verrassing.

Maar het blijft choquerend dat de belastingdruk zo onrechtvaardig verdeeld is in ons land. De regering tracht miljarden euro’s te vinden, bijvoorbeeld door werkloosheidsuitkeringen degressief te maken en zo de armoede aan te wakkeren. Een asociale maatregel. Tegelijkertijd ontlopen de grootste bedrijven, die volop winst maken, hun maatschappelijke verantwoordelijkheid dankzij fiscale spitstechnologie.

In theorie bedraagt de belastingvoet voor vennootschappen in ons land 33,9 procent.

Maar allerlei fiscale en financiële mechanismen en het advies van ‘fiscale experts’ helpen de bedrijven om hun belastingen flink te verminderen. Zo was er in 2009 een effectieve belastingvoet van amper 9,8 procent.

De grootste bedrijven voerden gewoon hun eigen ‘minimumbelasting’ in.

Schrijnend is dat de armoede ondertussen wel stijgt. Zo wordt 8,6 procent van de kinderen in Vlaanderen geboren in een kansarm gezin. Zowat 140.000 Vlaamse kinderen leven momenteel in armoede. Eén vierde van de kinderen woont in een woning

zonder bad, toilet, centrale verwarming of warm en stromend water. De langdurige werkloosheidsgraad klom vorig jaar naar 37 procent.

Voor het FAN is er nood aan een rechtvaardige fiscaliteit en moet er eindelijk werk worden gemaakt van een vermogenskadaster en een vermogensbelasting. Het kan niet langer dat gewone werkende mensen het cement van de publieke welvaart gieten, terwijl grootverdieners en burgers met grote vermogens zich schaamteloos blijven verrijken. De sterkste schouders moeten eindelijk eens de zwaarste lasten dragen.

Op 31 mei hielden het FAN en zijn Franstalige tegenhanger, het Réseau pour la Justice Fiscale (RJF), opnieuw de Tax Justice Day. Er waren acties aan 17 treinstations in Vlaanderen, twee stations in Brussel en twee stations in Wallonië. Met daaraan gekoppeld een centrale happening in Brussel.

Met Tax Justice Day willen de initiatiefnemers de gewone mensen feliciteren voor de manier waarop ze met hun werk het hele jaar door bijdragen tot het algemeen belang.

Maar er is meer. De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen naar draagkracht bijdraagt tot de collectieve dienstverlening. Op dat vlak schort er nog veel aan ons belastingstelsel. Een onrechtvaardigheid die Tax Justice Day in de verf wil zetten.

Wil je meer weten over de campagne ‘Laat het grote geld niet ontsnappen’? Surf dan naar www.hetgrotegeld.be.

Tax Justice Day werd voor het eerst georganiseerd in 2011.

wf

DWDD

Ik ben een haast onvoorwaardelijke DWDD-fan. Wie niet meteen weet waar DWDD voor staat laat ik voorlopig en nog even in het ongewisse, dit gebrek aan kennis is immers zijn of haar eigen fout. En fouten zijn er om uit te leren, niet om meteen bij de eerste beste vaststelling zomaar voor niks met gratis hulp te vergeven.

Wat volgt zal mogelijk toch al een lichtje doen branden.

De tafelheren en tafeldames die Matthijs van Nieuwkerk vijf dagen per week uitnodigt zijn niet allemaal en niet altijd even sterk. Maar er passeert een keure van side-kicks die verwondering, eloquentie en gevatheid weten te combineren op een redelijk zeldzaam hoog niveau.

Natuurlijk zijn er voorkeuren, ik wil de mijne hier openlijk betuigen. Jan Mulder was eertijds een fenomenaal voetballer, hij heeft jarenlang samen met Remco Campert een duo-column (CaMu) gehad in de Nederlandse Volkskrant die op zich al volstond om die krant te kopen. Hij is een meester in het zich ergeren en dat ongebreideld tonen en toelichten, maar hij is ook kampioen van de be- en verwondering, op dit terrein een natuurtalent. Naast zijn onvermijdelijke aanwezigheid op maandag levert hij ook aan het einde van elke maand nog eens zijn top-vijf van ergernissen af. Je zal maar onderwerp van ’s mans ergernis zijn, met wat een scherpte worden daar middelmatigheid, domheid en wrevel neergesabeld. Een discipline die veel vaardigheid vergt en door heer Mulder als geen ander wordt beoefend.

Ik smacht haast elke woensdag om in DWDD de huisdichter Nico Dijkshoorn te kunnen aanhoren. Ter plaatse schrijft hij met vulpen in een onvolprezen Moleskineschrift een even onvolprezen ‘gedicht’ dat hij dan, met theelichtje voor hem, debiteert. De tekst is eigenlijk noch naar vorm noch naar inhoud een gedicht, maar hij raakt zoals gedichten dat moeten en kunnen doen en hij wordt voorgelezen met het ritme dat alleen gedichten gegeven is.

DWDD staat voor ‘De Wereld Draait Door’.

Het is een Vara-televisieprogramma en is naar mijn smaak de standaard voor een vlotte spraak-tv. Het programma is vanaf nu met zomerreces. Voorlopig is het even wachten vooraleer er op tv wat is om naar uit te kijken. Gelukkig biedt internet de kans om programma’s te herbekijken. Twee aanraders: Nico Dijkshoorn op 8 februari 2012 over de gemiste Elfstedentocht en Triggerfinger op 24 januari 2011. Ik ga overstag bij elke herhaling.

Ons Recht | 116de jaargang | JUNI 2012 |

Ons Recht juni 2012

19