Kader 157

4 Participeren – anticiperen, impact voor morgen, NVK-2-daagse 7 Bedrijfswagens: rechten, plichten en kosten 12 Hoe zit het met de loonkloof M/V?

Snoeien in de gezondheidszorg?

© Daniël Rys

NVK Netwerk is de kaderwerking van LBC-NVK | V.U.: Sandra Vercammen, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen

Ledenblad van het Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel | nummer 157 | Verschijnt driemaandelijks | jan - feb - mrt 2015

In dit nummer

04

Participeren – anticiperen, impact voor morgen, NVK-2-daagse Op de 2-daagse van het NVK werd stevig van gedachten gewisseld over de uitdagingen voor het NVK, alternatieve syndicale modellen, 25 jaar LBCNVK en de kaderwerking van de toekomst. We laten je even meedenken.

07

Bedrijfswagens: rechten, plichten en kosten

10

“Ik wil als NVK-lid kaderleden meer gewicht geven in het sociaal overleg”

Voor veel werknemers is de bedrijfswagen nog de enige manier om het loonzakje aan te vullen. Maar wie mag met je bedrijfswagen rijden? Wie draait op voor kosten bij ongevallen? Op deze en andere vragen geven we een juridisch onderbouwd antwoord.

NVK-lid Eric Loveniers vertelt over het belang van een constructieve vakbond voor kaderleden en hoe een engagement voor het bedrijf en de vakbond perfect samengaan.

12

Hoe zit het met de loonkloof M/V?

15

snoeien in de gezondheidszorg?

De loonkloof tussen mannen en vrouwen is nog steeds niet verdwenen.

Wat zijn de oorzaken? Welke nieuwe wettelijke instrumenten kunnen we gebruiken om de kloof in kaart te brengen en weg te werken? Welke rol kunnen vakbondsmilitanten spelen?

Ook in de gezondheidszorg zal er bespaard worden. Wat kan efficiënter?

Is de vermaatschappelijking van de zorg geen valkuil? Hoe springen we best om met het prijsbeleid van de farmaindustrie? Een gesprek met Dr. Michiel Callens.

Digitale nieuwsbrief Het NVK-team maakt werk van een sterke communicatie met kaderleden. Tussen het verschijnen van twee Kadermagazines door, ontvang je een digitale nieuwsbrief met actuele informatie. Ontvang je de digitale nieuwsbrief nog niet? Gelieve ons dan je e-mailadres te bezorgen op kader@acv-csc.be. De digitale versie vervangt niet het Kadermagazine.

Colofon Deze uitgave verschijnt vier maal per jaar en wordt verstuurd naar alle leden Vormgeving www.x-oc.com Hoofdredactie Sandra Vercammen, Jan De Paepe Eindredactie Sebastiaan Kok Drukkerij Artoos Communicatiegroep Verantwoordelijke Uitgever Sandra Vercammen, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen

2 | JAN - FEB - MRT 2015

Editoriaal NATIONAAL Nationaal Secretaris NVK Sandra Vercammen Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen tel 03 220 87 37 - fax 03 220 89 83 NVK Secretaris Jan De Paepe Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen tel 03 220 87 19 - fax 03 220 89 83 Dagelijks Bestuur NVK Marnix Aerssens Dirk De Cuyper Veerle Vanpoucke Monique Vanwalleghem Jelle Vercoutere

REGIONAAL LBC-NVK Aalst-Oudenaarde Kris De Block Hopmarkt 45, 9300 Aalst tel 053 73 45 24 - fax 03 220 88 01 LBC-NVK Antwerpen Karin Schaerlaekens Nationalestraat 111-113, 2000 Antwerpen tel 03 222 70 15 - fax 03 220 88 02 LBC-NVK Brussel-HalleVilvoorde Marian Willekens Pletinckxstraat 19, 1000 Brussel tel 02 557 86 56 - fax 03 220 88 05 LBC-NVK Brugge-oostende Erik Somers Kan Dr L Colensstraat 7, 8400 Oostende tel 050 44 41 64 - fax 03 220 88 04 LBC-NVK Gent-Eeklo-Zelzate Swat Clerinx Poel 7, 9000 Gent tel 09 265 43 15 - fax 03 220 88 08 LBC-NVK Hasselt Koen De Punder Mgr Broekxplein 6, 3500 Hasselt tel 011 29 09 83 - fax 03 220 88 09 LBC-NVK kempen Werner Sels Korte Begijnenstraat 20, 2300 Turnhout tel 014 44 61 61 - fax 03 220 88 20 LBC-NVK Kortrijk-ieperroeselare Gino Dupont Pres Kennedypark 16D, 8500 Kortrijk tel 056 23 55 63 - fax 03 220 88 12 LBC-NVK Leuven Luc De Lentacker Martelarenlaan 8, 3010 Kessel-Lo tel 016 21 94 33 - fax 03 220 88 13 LBC-NVK Mechelen Magali Verhaegen Onder den Toren 5, 2800 Mechelen tel 015 71 85 07 - fax 03 220 88 14 LBC-NVK WAAS & dender Patrick Wauman H Heymanplein 7, 9100 Sint-Niklaas tel 03 765 23 70 - fax 03 220 88 18

Onrechtvaardige lastenverdeling stuit op verzet Bevinden we ons op een keerpunt? Er is het pleidooi van vakbonden voor een meer rechtvaardige verdeling van lasten en lusten. Deze vraag is niet nieuw en vakbonden staan er zeker niet alleen mee. Decennia lang proberen middenveldorganisaties samen met vakbonden via tal van campagnes gehoor te krijgen bij beleidsmakers.

120.000 mensen stapten mee in de nationale betoging van 6 november in Brussel. Een duidelijk protest tegen het beleid van de Belgische en Vlaamse regering. Een pleidooi voor behoud van en voor meer solidariteit. Mensen maken de rekening. Iedereen is het er over eens dat de eenzijdige zware lasten op arbeid dringend afgebouwd moeten worden. Maar die afbouw wordt niet gecompenseerd door bijdragen uit andere inkomens. Wel door besparingen die op de schouders terecht komen van diezelfde werknemers en mensen die van een uitkering leven. De afbouw van de sociale zekerheid en de openbare dienstverlening lijkt wel een doel op zich.

Twee maanden geleden werd ‘Hart boven Hard’ boven het doopvont gehouden. Een beweging die niet alleen tegen de wilde besparingen ageert. Het is een grote groep mensen die durft dromen van een nieuwe samenleving en die daarvoor een nieuwe taal wil uitvinden, nieuwe woorden en een nieuwe visie op de toekomst. Na een serie drukbezochte publieksavonden sloten 10.000 mensen en 1000 organisaties zich aan.

Een kantelmoment?

Volgens VKW, een beweging van beslissingsnemers uit Vlaamse en Waalse bedrijven, zijn mensen echter vooral bezig met hun kortetermijnbelang en vallen de besparingen al bij al nog mee. “Wie eet er nu een boterham minder van enkele honderden euro’s minder?” Ik verslikte me toch even toen ik dat las. Het ACV maakt op www. watkrijgjijopjebord.be een andere rekening.

Een bijdrage van kapitaalkrachtigen blijkt al bij al toch niet zo’n kortzichtig voorstel van het ACV, als je bedenkt dat het draagvlak voor meer rechtvaardig fiscaliteit groeiende is. Ook de OESO, het IMF de Nationale Bank, het Planbureau en de Hoge Raad voor de financiën tot zelfs Europa wijzen op het belang van een meerwaardebelasting. Dat dit maar kans op slagen heeft als dergelijke maatregelen in groter internationaal verband worden gekaderd, is al te vaak een reden om het op de lange baan te schuiven. Uitstel is afstel.

De verontwaardiging groeit. Sinds de economische crisis zijn er twee keer zoveel miljardairs. De frauduleuze belastingontduikingen en de onethische belastingsdeals van bedrijven die recent de pers haalden, zijn slechts het topje van de ijsberg. Ook steeds meer ondernemers hebben bedenkingen en zetten zich openlijk af tegen dergelijke onethische praktijken. Dat is een goede zaak. Besparingen treffen bovendien ook de lokale ondernemer en het ondermijnt op termijn de economische groei.

Ondernemers voelen de terugval in consumptie nu reeds. Er zijn er die verder gaan en zich vragen stellen bij het huidige economisch model waar ze gedwongen in mee moeten: meer concurrentie, meer competitie, kostenbesparingen, korte termijn …

Wie wordt daar vrolijk of beter van?

Het kan wel degelijk anders! Het NVK wenst jou en je gezin een schitterend Nieuw Jaar: een jaar waarin je de meerwaarde van solidariteit mag ervaren; een jaar vol kwaliteitsvolle professionele activiteiten met een gezonde balans tussen werk en privé.

Reacties? Laat het ons weten op kader@acv-csc.be

KADER |

3

Participeren – anticiperen

Impact voor morgen

Jan De Paepe

Wat zijn de uitdagingen van een vakbond voor kaderleden de komende jaren? Een kern van 45 kadermilitanten maakte op 24 en 25 november 2014 in Oostende tijd om daarover te bezinnen tijdens de tweedaagse van het NVK. Te veel problemen op het werk van kaderleden roepen om een collectieve oplossing. In het verleden is al meermaals gebleken dat collectieve afspraken tot een betere werksituatie leiden voor alle kaderleden.

We zijn nog niet toe aan conclusies, daaraan wordt de komende maanden verder gewerkt. Maar Kader wil je al wel nog laten meedenken over de thema’s, bevindingen en inzichten uit de tweedaagse.

Kaderafgevaardigden signaleren …

Het alarmpeil is bereikt: veel kaderleden vinden de druk van meer en beter presteren te hoog. Komt daar nog bij dat de regering snoeit in de recuperatiemogelijkheden via tijdkrediet en vervroegd uittreden.

Wij, kaderleden, zijn vaak hoger opgeleid, werken deskundig, autonoom en nemen belangrijke beslissingen. Een goede mix voor een motiverende job.

In ons enthousiasme vergeten we soms de balans te bewaken. De gsm en laptop laten ons toe overal en altijd te werken. Bekommerd om onze projecten, laten we ons meeslepen met de steeds hogere eisen en werkdruk. Gevolg: het evenwicht werk-privé is zoek, we krijgen last van te veel stress en sommigen krijgen zelfs een burn-out. Maar het kan, nee, het moet anders!

‘Als je eens ‘flexibel’ een avond door moet werken, dan moet je durven om die uren een andere keer ‘flexibel terug te nemen’ Philip Vanparys in Kader 156 Hoe is het zo ver kunnen komen? Veel heeft te maken met het personeelsbeleid dat focust op prestaties en het welzijn van de werknemers uit het oog verliest.

Vage of bijna onhaalbare doelstellingen, prestatiegebonden verloning in een sfeer van onderlinge competitie tussen de werknemers. Het niet halen van doelstellingen wordt verkeerdelijk uitgelegd als een persoonlijk falen.

Deze welzijnsproblematiek bleef te lang onder de radar. Het zal er de komende jaren op aan komen ze zichtbaar te maken en oplossingen aan te reiken. Er zijn heel veel kwalitatieve en kwantitatieve inrijpoorten om dat te doen: de arbeidsduur regelen en bewaken, grenzen stellen aan de beschikbaarheid en het flexibel werken, een correcte prestatiegebonden verloning, leiding met aandacht voor de motivatie en het welzijn van de werknemers … Het is voor de vakbondsafgevaardigden niet altijd even eenvoudig om via sociaal overleg oplossingen te zoeken voor deze problemen.

Innoverend vakbondswerk voor kaderleden anno 2015

HIVA-onderzoeker Guy Van Gyes reikt alternatieve syndicale modellen aan.

4 | JAN - FEB - MRT 2015

Tijdens de tweedaagse stelde HIVA* onderzoeker Guy Van Gyes een aantal innoverende modellen voor, voor de toekomst van het kadersyndicalisme. Naast een sterke structuur, die collectief onderhandelen mogelijk maakt, moet ook slagkracht ontwikkeld

Een debat met Sandra Vercammen (nationaal secretaris NVK), Ferre Wyckmans (algemeen secretaris LBC-NVK), Katrien Verwimp (voorzitter ACV-Transcom) en Marc Leemans (voorzitter ACV), naar aanleiding van 25 jaar LBC-NVK. worden om de doelgroep aan te spreken. Hiervoor moet rekening gehouden worden met de specifieke professionele identiteit van het kaderleden. Een groep die houdt van autonomie, van directe inspraak en graag meepraat over loon- en arbeidsvoorwaarden en de arbeidsorganisatie. Is dit niet in tegenspraak met het streefdoel om collectieve afspraken te maken die gelden voor alle kaderleden? Wij denken van niet.

Collectieve afspraken moeten de optimale omstandigheden creëren waarbinnen kaderleden zich individueel het best kunnen ontplooien. Als collectieve afspraken ervoor zorgen dat je werk behapbaar is, je geen tijd moet verliezen met individuele onderhandelingen voor een prestatiepremie … dan hou je al je tijd en energie vrij om te doen waarvoor je komt werken: je projecten en taken. * Hoger Instituut van de Arbeid (HIVA - hiva.kuleuven.be) is een samenwerkingsverband tussen de K.U. Leuven en de christelijke arbeidersbeweging. Zij vormen reeds meer dan 30 jaar de brug tussen wetenschap, beleid en praktijk.

Werknemers in een kaderfunctie geven aan dat ze sympathie hebben voor het vakbondswerk maar dat hun werkdruk hen niet toelaat om zich gedurende vier jaar te binden aan een mandaat. Is het een goed idee om met nieuwe vormen van activisme te werken, zoals een engagement als taak-militant, oproepmilitant, ad-hoc-militant, project-militant of specialist-militant? Intussen bieden wij een ‘NVK-netwerk’ aan om los van een mandaat toch deel te nemen aan allerlei NVK-initiatieven. Meer info vind je op onze website www.nvk.be. Ben je geïnteresseerd? Mail je naam door naar kader@acv-csc.be.

‘Veel werkgevers zouden zich sterker moeten engageren in het sociaal overleg met hun kaderleden … Het gaat om de ziel van hun onderneming’ Marnix Aerssens

KADER |

5

Zelfredzaamheid en responsabilisering vervangt sociale bescherming niet. Wie via een uitkering werk en privé met elkaar probeert te verzoenen, lijkt in deze context wel een profiteur. De vele jonge gezinnen die via het stelsel van loopbaanvermindering werk en privé beter op elkaar proberen afstemmen, zullen het geweten hebben. Werkzoekenden activeren tot 65 jaar is niet realistisch.

Politieke keuzes worden in zo’n taalgebruik voorgesteld alsof ze als uitgangspunt gelden, als het ware als een natuurwet worden aanzien. Door een heel subtiel gebruik van de ‘wij’-taal wordt elk verzet ondenkbaar geacht: ‘wij’ moeten inspanningen leveren, ‘wij’ snoeien om te groeien, ‘wij’ moeten allemaal ons steentje bijdragen. Het gebruik van de ‘wij’-vorm geeft het gevoel dat het om de waarheid gaat in plaats van een ideologische keuze. In deze benadering hebben vakbonden geen plaats.

Het consensus ‘wij’-gebruik wordt dan vervangen door een oorlogstaaltje … Het ‘wij’ wordt plots een ‘zij’, de vijand, de amokmakers. Staking wordt afgeschilderd als iets wat nog nooit iets heeft opgebracht. Iets dat de hard werkende Vlaming schade toebrengt omdat taal als ideologisch wapen zijn ‘recht op arbeid’ geschaad wordt. Vakbonden De politieke en maatschappelijke context waarweigeren zogezegd te overleggen … maar premier binnen de vakbond werkt, is veranderd. Marijke Michel vergat er wel bij te zeggen dat overleg voor Persoone, adjunct algemeen secretaris van de LBChem betekent: verduidelijken, maar geen inspraak.

NVK, maakte een scherpe analyse van de maatschapIs dit ‘democratie’? Neen. Democratie betekent meer pelijke context en toont aan hoe er met woorden en dan eens om de vijf jaar een bolletje rood kleuren. perceptie gegoocheld wordt. Vandaag stellen we vast dat politici en werkgeversorganisaties de handen in In de context van vandaag worden ook kaderleden elkaar slaan voor een beleid dat alles inzet op het gevat door deze maatregelen. We steunen het proondernemerschap als enige bron van waardencreaces van georganiseerde tegenspraak, in de school, op tie. Daarbij moeten werkgevers geen jobs beloven en het werk, in cultuuruitingen, in sociale bewegingen moeten werknemers nog flexibeler werken en verop alle niveaus van de besluitvorming. Wie dat brede der inleveren. Volgens het beleid staat sociaal overmiddenveld monddood wil maken, doodt niet enkel leg de ‘rechtszekerheid’ van ondernemingen in de de sociale acties maar de democratie zelf. weg. Uitkeringstrekkers worden profiteurs genoemd.

Marijke Persoone, adjunct-algemeen secretaris van LBC-NVK, vertelt over hoe het beleid taal als ideologisch wapen gebruikt

‘Bedrijfsleiders moeten er van overtuigd worden dat een democratisch platform in de onderneming cruciaal is om de leiding en het ondernemingsproject te legitimeren.

Vakbonden zijn hier nodig.

In landen waar jarenlang een dictatuur heerste, zijn het eerst en vooral de vakbonden die opstaan.’

Er is wél een alternatief, een socialer en een rechtvaardiger. Samen met andere sociale organisaties vormen we het netwerk ‘Hart boven hard’. Neem eens een kijkje op www.hartbovenhard.be.

En wat nu?

Samen met de kerngroep van kadermilitanten, die deel uitmaken van het NVK Nationaal Comité, zullen we de komende periode een strategie ontwikkelen: wat kunnen we als vakbond voor kaderleden doen om van de huidige werksituatie van kaderleden te komen tot een werksituatie met een goed evenwicht Frank Vandenbroucke in Kader 156 werk-privé, voldoende uitdagingen, autonomie en waardering, met een gezonde werkdruk, met werkDeze beleidskeuze is nefast voor de samenleving zekerheid en goede arbeidsvoorwaarden en -omstanwant economie hoort in dienst te staan van mens en digheden enzovoort? De keuzes zijn niet vrij en samenleving … en niet omgekeerd. Overheidsbeleid, zullen mee bepaald worden met de sociale context publieke dienstverlening, zorg en cultuur moeten waarin we ons bevinden. Die worden mee bepaald niet volgens de wetten van de markt georganiseerd door het regeringsbeleid. We zullen vechten voor een worden. Het onderwijs moet wel geschoolde, maar beleid dat sociaal overleg de juiste plek geeft … ook daarom nog geen marktklare werknemers afleveren. voor de kaderleden.

6 | JAN - FEB - MRT 2015

Bedrijfswagens: rechten, plichten en kosten Bram Van Goethem

Voor heel wat werknemers in België is en blijft de bedrijfswagen een belangrijk onderdeel van het loon- en arbeidsvoorwaardenpakket, omdat de bedrijfswagen vaak het enige middel is om het loon aan te vullen. Zo zou om en bij de helft van de nieuwe wagens op onze wegen een bedrijfswagen zijn. Eén en ander heeft uiteraard te maken met de relatief gunstige behandeling ervan op fiscaal en parafiscaal vlak. Maar wie mag allemaal met een bedrijfswagen rijden? En wie draait op voor de kosten van een ongeval met een bedrijfswagen? Op deze en andere vragen geven we in dit artikel een antwoord. We zullen ook kort ingaan op het fiscale en parafiscale regime van de firmawagen.

KADER |

7

Afsprakenkader binnen het bedrijf

Bij problemen gerelateerd aan je bedrijfswagen, bekijk je eerst welke afspraken erover bestaan binnen de onderneming. Deze kunnen betrekking hebben op de toekenning van de wagen (personeelsfuncties met recht op een wagen), de keuzemogelijkheden (types, budget, opties, accessoires …), de duur van de toekenning, het gebruik ervan (bv. onbeperkt privégebruik of niet, in het buitenland of niet, ook andere gebruikers zoals de partner of niet …), de tankkaart, het onderhoud, de kosten verbonden aan de wagen (en wie daarvoor opdraait), schadegevallen (al dan niet met een franchise ten laste van de werknemer) …

Dit behoort volledig tot het domein van de afspraken die binnen de onderneming gemaakt worden.

Uiteraard mag je werkgever niet discrimineren. Gelijke gevallen dienen in principe gelijk behandeld te worden. Zo mag de werkgever binnen dezelfde functiecategorie bv. geen onderscheid maken naargelang de werknemer man of vrouw is of al dan niet de Belgische nationaliteit heeft.

Een bijzonder probleem stelt zich t.a.v. deeltijdse werknemers, alsook personen die hun prestaties (al dan niet tijdelijk) verminderen, bv. in het kader van tijdkrediet. In principe mogen zij niet minder gunstig behandeld worden dan de voltijdse werknemers Dergelijke afspraken kunnen vastgelegd worden met een gelijkaardige functie, tenzij de werkgever bij cao, in het arbeidsreglement, via een bijlage bij kan aantonen dat er een objectieve rechtvaardiging de arbeidsovereenkomst (bv. een gebruiksovereen- voorhanden is. Enkel dan kan het voordeel van de komst) of in een wagenreglement (zgn. ‘car policy’). wagen ontzegd worden aan deeltijdse werknemers.

Indien niets op papier staat, dan zal je moeten kijken hoe de toekenning van de bedrijfswagen bij je werkgever juist in de praktijk gebeurt. Eventueel kunnen op basis daarvan de nadere regels worden afgeleid die van toepassing zijn (deze vormen dan een eenzijdige verbintenis uitgaande van de werkgever of een ‘gebruik’ binnen de onderneming).

Sowieso dient steeds ook rekening te worden gehouden met de hogere rechtsvormen, bv. de dwingende wettelijke bepalingen.

Kan de werkgever je recht op een bedrijfswagen intrekken?

Het voordeel van het privégebruik van de firmawagen maakt deel uit van je loon. Aangezien het loon een essentiële arbeidsvoorwaarde is, kan de werkgever je bedrijfswagen niet eenzijdig wijzigen of intrekken. Wel dien je als werknemer binnen een redelijke termijn te reageren tegen dergelijke wijziging. Doe je dit niet, dan kan het stilzwijgen beschouwd worden als een impliciete aanvaarding van deze wijziging.

Wie heeft recht op een bedrijfswagen?

Geen enkele wettelijke bepaling legt op aan wie wel Of een werknemer ook een toekomstig recht heeft een bedrijfswagen moet worden toegekend en aan op een bedrijfswagen, moet bekeken worden rekewie niet, noch op welke bedrijfswagen je recht hebt. ning houdend met alle concrete omstandigheden.

8 | JAN - FEB - MRT 2015

Zo zal het bv. van belang zijn om te weten of je arbeidsovereenkomst bepaalt dat je steeds recht zal hebben op een bedrijfswagen. Daarnaast is het ook mogelijk dat de toekenning van de wagen binnen je onderneming gekoppeld is aan bepaalde functies of slechts gebeurt voor een bepaalde termijn. Wanneer je dan overstapt naar een andere functie of de overeengekomen termijn afgelopen is, dan zal in principe ook het recht op de wagen vervallen.

Schorsing arbeidsovereenkomst

Vaak wordt de vraag gesteld wat het lot is van de bedrijfswagen wanneer je arbeidsovereenkomst geschorst wordt bv. door ziekte of vakantie. Mag je de wagen ook privé gebruiken (voor woon-werkverkeer en voor zuivere privéverplaatsingen), dan vormt de wagen een onderdeel van je loon en moet de werkgever je bedrijfswagen blijven toekennen tijdens elke schorsing van de arbeidsovereenkomst waarin hij verplicht is om je loon verder te betalen.

Bv.: eerste 30 kalenderdagen ziekte of gedurende je vakantie. Bv. niet: tijdens zwangerschapsverlof of tijdkrediet (in die gevallen krijg je immers een uitkering). Best verifieer je tevens de afspraken hierover binnen de onderneming. Deze kunnen immers gunstiger zijn.

Wie is aansprakelijkheid voor schade?

Wie draait op voor de schade aan een bedrijfswagen?

Dikwijls worden regelingen uitgewerkt waarin wordt voorzien dat je als werknemer de franchise (of een deel ervan) dient op te hoesten telkens er sprake is van schade aan je wagen.

Dergelijke afspraken zijn niet volledig rechtsgeldig.

Voor schade veroorzaakt tijdens de uitvoering van je arbeidsovereenkomst kan je immers enkel worden aangesproken als je een opzettelijke fout, een zware fout of een gewoonlijk voorkomende lichte fout hebt begaan. Voor schade veroorzaakt buiten de uitvoering van je arbeidsovereenkomst (bv. in het weekend of op vakantie) kan je daarentegen wel voor elke fout worden aangesproken. Belangrijk is dus het ogenblik van het schadegeval. Sowieso kan je niet worden aangesproken voor schade of sleet door regelmatig gebruik van de bedrijfswagen.

Fiscaal en parafiscaal regime

Als werknemer dien je geen persoonlijke RSZ-bijdragen te betalen op het voordeel van privégebruik van je wagen. De werkgever is echter wel een CO2bijdrage verschuldigd.

Fiscaal vormt het voordeel van privégebruik van je bedrijfswagen een belastbaar voordeel dat wordt

De bedrijfswagen … een concept in transitie?

Sandra Vercammen

Het vaak beperkt basisloon van werknemers wordt alsmaar vaker aangevuld met extralegale voordelen.

De bedrijfswagen is daar een voorbeeld van. Deze alternatieve verloning is aantrekkelijk voor zowel de werkgever als de werknemer. Ze biedt de mogelijkheid om te ontsnappen aan de hogere loonkosten maar draagt minder bij aan het solidariteitsprincipe.

Of het toekennen van extralegale voordelen de beste methode is om de lasten op arbeid te laten dalen, is nog maar de vraag. Anderzijds moet men dergelijke regelingen in hun context zien. Ja, die context is in verandering.

Als vakbond pleiten we in ieder geval voor een tax shift, waarbij de lasten op arbeid dalen en die op vermogen(swinst) stijgen. Op die manier draagt iedereen op een eerlijke manier bij.

Hoe mooi het voordeel ook is … Uit onderzoek blijkt dat bedrijfswagens zorgen voor meer gereden kilometers, meer files en een zwaardere impact op het milieu. We rijden ons stilaan vast, dat merkt iedereen.

Het NVK wil hierrond echter meer onderzoek gevolgd door een debat met kadermilitanten en -leden.

Ondertussen zitten vakbondsmilitanten niet stil en zoeken ze naar alternatieven om het hoofd te bieden aan de alsmaar groter wordende mobiliteitsproblematiek. Een mobiliteitsbudget, de fietsvergoeding, fietsen ter beschikking stellen … zijn enkele van de mogelijkheden die vandaag in bedrijven bestaan.

Welke vragen moeten we ons stellen?

Is de (bedrijfs)wagen wel volledig uit te sluiten? Tot slot moeten werknemers op het werk geraken om hun brood te verdienen. En het huidig aanbod van openbaar vervoer blijkt voor velen vandaag geen waardig alternatief. Welke alternatieven vinden onze leden de moeite waard? Onder welke voorwaarden en wat zijn de consequenties, ook op financieel vlak? Welke ervaringen hebben werknemers met een mobiliteitsbudget of met andere vervoersmodi? Omdat dit thema een grote groep van kaderleden aanbelangt, komen we hierop in volgende edities zeker terug. berekend a.h.v. de cataloguswaarde en de CO2-coëffi­ ciënt:

cataloguswaarde* x quotiënt datum eerste inschrijving** x gebruiksduur x CO2 percentage x 6/7 * De cataloguswaarde is de prijs in nieuwe staat, voor particulieren, incl. opties, accessoires en BTW, en excl. kortingen. ** De datum eerste inschrijving wordt degressief toegepast, zodat een jaarlijkse vermindering op de berekende cataloguswaarde van 6% wordt gerekend vanaf het tweede jaar en met een minimum van 70%.

KADER |

9

“Ik wil als NVK-lid kaderleden meer gewicht geven in het sociaal overleg” Interview met NVK-lid Eric Loveniers (IBM)

Sebastiaan Kok

10 | JAN - FEB - MRT 2015

IBM heeft een open communicatiecultuur. Toch was er te weinig aandacht voor kaderleden in het sociaal overleg binnen het bedrijf. Hebben kaderleden in een bedrijf als IBM wel een vakbond nodig? En wat vinden kaderleden van de vakbondswerking? Kader praat erover met Eric Loveniers. Hij is nog maar enkele jaren lid van het NVK maar het was wel een bewuste keuze.

Kader: Hoe lang werk je al voor IBM? Eric: “27 jaar geleden, in 1987, startte ik hier met een uitgebreide opleiding. Daarna verzorgde ik de technische kant van de populaire bedrijfscomputer AS/400, een model uit 1988. Ik heb ook gewerkt in de dienst educatie, in de verkoop en nu in de outsourcing en infrastructuur services, waaronder in diverse managementfuncties. Nu doe ik vooral business development voor industriële klanten.”

vindt de directie kadermilitanten niet bedreigend.

Sommige kaderleden vragen zich af of je een hogere functie in een bedrijf wel kan combineren met vakbondswerk. Ik kan daar kort over zijn: ja, dat werkt prima! Als je zowel de wensen en noden van het bedrijf als dat van de werknemers bij elkaar legt, kom je tot de beste afspraken. En dat geldt ook voor kaderleden. Ik word door de IBM-directie niet anders bekeken, nu ik vakbondsafgevaardigde ben.

Kader: Waarom heb je je aangesloten bij het NVK? Eric: “Bij ons in de familie is er geen vakbondstraditie, maar we zijn wel sociaal gedreven. Eigenlijk zijn er twee redenen waarom ik lid ben geworden.

Enerzijds wou de directie van IBM zelf meer kaderleden in het sociaal overleg, omdat deze groep sterk ondervertegenwoordigd is. Anderzijds vond ik zelf ook dat bijvoorbeeld de kaderleden uit de verkoop te weinig hun stem lieten horen. Er was vooral aandacht voor niet-kaderleden.

Kaderleden proberen problemen meestal individueel op te lossen. We kennen elkaar en pakken de zaken als collega’s aan. Maar soms moet je afspraken maken die voor iedereen gelden en ze op papier zetten. Werkgroepen, discussies, mee de agenda bepalen. Dat is het werk van de vakbond. De vakbond staat sterker als hij meer kaderleden vertegenwoordigt. Daarom is het belangrijk dat kaderleden zich lid maken van het NVK. Ik ben zelf altijd overtuigd lid geweest, ook al had ik het gevoel dat ik wel zonder vakbond kon. Ik ben pas als militant echt beginnen te beseffen hoe belangrijk de vakbond, en het NVK in het bijzonder, is voor alle kaderleden.”

Ik heb altijd sympathie gehad voor de vakbondswerking. Voor mij was het maar een kleine stap.

Ik vind het erg belangrijk dat de vakbond op een constructieve manier werkt. Toen ik begon bij IBM was hier nog geen vakbondswerking. IBM draagt veel zorg voor zijn personeel. Maar door de herstructureringen in de jaren ’90 zijn de zaken veranderd. Er kwamen besparingen en afvloeiingen.

Toch kwam het hier zelden tot stakingen. Dat is zowel aan de vakbond als aan de directie te danken, die samen op een constructieve manier naar oplossingen zoeken.

Pas bij de laatste sociale verkiezingen, in 2012, ben ik militant geworden van NVK.” Kader: Welk imago heeft de LBC-NVK bij de kaderleden?

Eric: “Het stakersimago van ‘de vakbond’ stoot veel kaderleden af. Maar als we het hebben over werken bij IBM, dan is de houding van kaderleden opvallend anders. Ik sta ervan versteld door hoeveel collega’s ik word aangesproken. Vragen specifiek voor kaderleden beantwoord ik meestal zelf. Bijvoorbeeld over het variabel loon (commissies bij verkoop). In andere thema’s ben ik minder thuis, zoals de regeling bij langdurige ziekte. Dan verwijs ik door naar andere vakbondscollega’s die beter kunnen helpen.

Voor kaderleden is het erg belangrijk dat de vakbond op een constructieve manier te werk gaat.

Dat is bij de LBC-NVK zeker het geval. Daardoor

Kader: Zou IBM er anders uitzien zonder vakbond?

Eric: “Ik denk van wel, ook al heeft IBM veel oog voor het sociaal overleg. De vakbond houdt IBM alert. We zijn een Amerikaans bedrijf. Soms krijgt IBM impulsen uit de Verenigde Staten, die niet altijd stroken met de Europese regels. Dan grijpen we als vakbond in, met positief gevolg.”

Kader: Hebben kaderleden een aparte vakbond nodig?

Eric: “De vakbonden staan erg sterk in België.

Traditioneel wordt er een onderscheid gemaakt tussen arbeiders en bedienden. Toch is er nood aan een aparte kaderwerking binnen de vakbond.

Waarom? Omdat kaderleden specifieke problemen op het werk tegenkomen. Hoe is het variabel loon geregeld? Moeten kaderleden permanent ter beschikking staan? Moeten overuren niet gerecupereerd kunnen worden? Het zijn maar enkele van de klassieke kaderthema’s. Juist omdat de groep van kaderleden relatief klein is en de syndicale dossiers vaak erg complex zijn, is er nood aan specialisatie binnen de vakbond. De NVK-werking is een goede stap, maar wat mij betreft mag het nog een stap verder gaan, bijvoorbeeld met secretarissen die zich alleen met de kaderwerking bezig houden.

Niet dat ik nu reden tot klagen heb. Ik ben erg tevreden over de kwaliteit, kennis en ondersteuning die het NVK mij nu biedt.”

KADER |

11

Hoe zit het nog met de loonkloof M/V?

Wereldvrouwendag

Jolien Pollet *

8 maart is traditioneel de Internationale Vrouwendag. Vroeger werd er op wereldvrouwendag vooral gefocust op het opkomen voor algemene vrouwenrechten, zoals het algemeen stemrecht. Vandaag staat de Internationale Vrouwendag vooral in het teken van een solidariteit van vrouwen overal ter wereld. In België hebben vrouwenbewegingen via politieke beleidsbeïnvloeding in de twintigste eeuw al vele paden geëffend. Toch zijn we er nog niet. Eén van de problemen die we daarom willen aankaarten, is de blijvende loonkloof tussen mannen en vrouwen.

12 | JAN - FEB - MRT 2015

Loonkloof anno 2015: geen fabeltje

Vrouwen verdienen gemiddeld nog steeds minder dan mannen. De gemiddelde loonkloof in België ligt tussen de 10% en de 23% afhankelijk van de vergelijkingsbasis en van de sector.

De oorzaken? Vrouwen werken vaker deeltijds en maken vaker een studiekeuze die resulteert in lager betaalde jobs.

Mannen zijn nog steeds sterker vertegenwoordigd in de beter betaalde sectoren en functies. In sommige sectoren en ondernemingen verdienen vrouwen minder met hetzelfde werk en hetzelfde aantal uren. Vrouwen worden bijvoorbeeld door bepaalde functieclassificatiesystemen steevast een categorie lager betaald dan mannen, ze hebben geen toegang tot bepaalde bonussen en extralegale voordelen, enz. Daarnaast botsen nog heel wat hoogopgeleide vrouwen tegen het fameuze ‘glazen plafond’ aan.

Vrouwen in kaderfuncties worden, net als hun mannelijke collega’s, geacht zich meer dan honderd procent in te zetten voor hun job – en voor veel werkgevers betekent honderd percent inzet, ook meer dan honderd percent aanwezigheid. Met als gevolg dat vrouwen – vaker dan mannen – voor de verscheurende keuze staan tussen carrière en gezin. Kiezen voor het gezin betekent vaak ambities terugschroeven en afzien van een meedogenloze competitie.

Finaal resulteert dit in een lager loon, minder toegang tot hogere functies, minder kans op promoties en minder toegang tot formele, erkende opleidingen die vaak leiden tot een ‘trapje hoger’ in de functieclassificatie.

Wat doen we eraan?

De loonkloofwet van 22 april 2012 voorziet in een aantal instrumenten waarmee werknemersorganisaties in overleg met de werkgevers binnen de ondernemingen en binnen de paritaire comités de loonkloof op kwalitatief en kwantitatief vlak in kaart kunnen brengen. Uiteindelijk duurde het echter tot mei 2014 vooraleer alle uitvoeringsbesluiten bij deze wet verschenen. Daardoor zijn sommige verplichtingen pas vanaf dit jaar in voege.

Naast de verplichtingen om interprofessioneel en sectoraal werk te maken van genderneutrale functieclassificaties en deze ter evaluatie voor te leggen aan de paritaire comités, zijn er ook een aantal verplichtingen op ondernemingsniveau, waarmee vakbondsmilitanten aan de slag kunnen:

liggen toch lager dan bij mannen, kan dit wijzen op een ongelijke behandeling van mannen en vrouwen.

Bij alle ondernemingen met een ondernemingsraad moet zo’n gesplitste sociale balans voorgelegd worden.

• Analyserapport van de bezoldigingen in de onderneming Volgens de loonkloofwet en de uitvoeringsbesluiten van 25 april 2014, moeten ondernemingen met meer dan 50 werknemers elke twee jaar een bezoldigingsrapport overhandigen samen met de jaarlijkse economische en financiële informatie. Het bezoldigingsrapport, waarvoor een modelformulier werd opgesteld, maakt elke twee jaar een gedetailleerde analyse van de lonen in de onderneming. De ondernemingsraad of vakbondsafgevaardigde bespreekt deze analyse met de werkgever. In deze analyse wordt informatie verstrekt over de lonen en sociale voordelen, de patronale bijdragen voor buitenwettelijke verzekeringen en voordelen die uitbetaald worden aan de werknemers. Deze cijfers worden weergegeven volgens geslacht en onderverdeeld volgens functieniveau (zoals van toepassing in de functieclassificatie in de onderneming), anciënniteit en opleidingsniveau. Dit betekent dat je bijvoorbeeld het loon en de extralegale voordelen van mannen en vrouwen, die dezelfde functie uitoefenen, zult kunnen vergelijken. In het voorjaar van 2015 wordt deze analyse, van de jaarrekening van 2014, voor de eerste keer voorgelegd.

Aanvullend bij de gegevens over de ‘gemiddelde werknemer’ uit de sociale balans, is dit analyserapport een belangrijke meerwaarde. De oorzaken van een eventuele loonkloof tussen mannen en vrouwen kunnen er mee achterhaald worden. We sporen de ondernemingsmilitanten aan om de cijfers grondig te bekijken en te bespreken, om later eventueel voorstellen te doen tot een meer gendergelijk bezoldigingsbeleid.

• Aanstellen van een genderbemiddelaar Dankzij de loonkloofwet kan een loonkloofbemiddelaar aangesteld worden in ondernemingen, en dit op vraag van de ondernemingsraad of de vakbondsafvaardiging.

Deze bemiddelaar is dan bevoegd om personen te horen die vermoeden het slachtoffer te zijn van oneerlijke behandeling op basis van geslacht. De bemiddelaar kan advies verstrekken bij het opstellen van een genderactieplan en is er ook om te bemiddelen tussen de leidinggevende en het betrokken personeelslid. Belangrijk is natuurlijk dat de bemiddelaar te allen tijde onpartijdig en onafhankelijk is en de privacy van het slachtoffer beschermt.

• Een naar geslacht gesplitste sociale balans Alle jaarrekeningen die worden neergelegd, moeten de sociale balans splitsen voor mannen en vrouwen. Dit betekent dat de personeelskosten opgedeeld worden naar vrouwelijke en mannelijke werknemers, alsook hun gepresteerde uren, hun scholingsniveau, en de gegevens Aan de slag! over opleidingen die ze volgden. Op die manier kan de Er is dus heel wat voor handen om binnen de ondernegemiddelde bruto uur- en jaarloonkloof van de onder- ming genderongelijkheid op te sporen en weg te werken. neming berekend worden. Dit laat toe om na te gaan of Het ACV ontwikkelde een stappenplan om gemakkelijk vrouwen gemiddeld minder uren opleiding volgden, of de eventuele loon- en opleidingskloof te meten en je als goedkopere opleidingen genoten, etc. Deze gesplitste militant te verdiepen in de sociale balans. Dit is te vinden sociale balans zegt natuurlijk niet alles, maar geeft wel op de ACV-website. Daarnaast raden we ook de brochure een indicatie van een mogelijke kloof. Als er bijvoor- ‘Pak de loonkloof in je onderneming aan’ aan, waarin alle beeld meer hooggeschoolde vrouwen aan het werk zijn, middelen ter bestrijding van de loonkloof staan opgesomd, maar de personeelskosten per vrouw in de onderneming met tips om er op ondernemingsniveau aan te werken.

KADER |

13

Snoeien in de gezondheidszorg?

Interview met Michiel Callens

De sociale zekerheid bestaat niet alleen uit pensioen, tijdkrediet ‌ maar ook uit gezondheidszorg. De regering wil snoeien in de sociale zekerheid. Zal dat ook gevolgen hebben voor de gezondheidszorg?

We legden de vraag voor aan Dr. Michiel Callens, Directeur Onderzoek en Ontwikkeling van de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten (LCM).

14 |  JAN - FEB - MRT 2015

Jan De Paepe

Kader: Zal de regering ook hard snoeien in de gezond­heidszorg?

Michiel Callens: Er is toch een wezenlijk verschil tussen gezondheidszorg en de andere sociale uitkeringen. Bij uitkeringen wordt het geld rechtsreeks toegekend aan de mensen. In gezondheidszorg gaat de steun onrechtstreeks naar de patiënten. Het totale kostenplaatje van de gezondheidszorg neemt in de hele wereld toe maar naast de consumptie is er ook nog de aandacht voor de kwaliteit van de zorg, nl. de zorgefficiëntie. In de beleidsverklaring werd nu voor de eerste keer het principe van Evidence Based Medecine (EBM) opgenomen. EBM stelt voorop dat zorgcriteria moeten gebouwd worden op basis van resultaten van gecontroleerde klinische onderzoeken.

Het principe is reeds jaren gekend in de medische wetenschap.

Geneeskunde is immers geen exacte wetenschap. Van een aantal therapieën is de geneeskundige bewijskracht eerder beperkt of er zijn goedkopere alternatieven voor. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg / Centre d’Expertise (KCE, http:// kce.fgov.be/nl) adviseert de beleidsmakers met analyses en wetenschappelijke studies. Het doel is een optimaal toegankelijke gezondheidzorg van hoge kwaliteit, rekening houdend met de toenemende vraag en de budgettaire beperkingen.

patiënt kost LCM jaarlijks 800.000 euro. In België wordt screening voor borstkankeronderzoek gratis aangeboden tussen 50 en 69 jaar. In Nederland is het gratis tot 75 jaar. In-vitrofertilisatie is heel duur. In 2009 betaalden we daar 65 miljoen euro voor. Voor dit bedrag kunnen we de 10 duurste geneesmiddelen terug betalen.

Het is niet gemakkelijk om hier keuzes te maken.

Kader: Ontstaat er niet te veel de neiging om mensen zelf verantwoordelijk te stellen voor hun ziektes?

Michiel Callens: De eigen is LCM jaarlijks 800.000 euro. In België wordt screeningverantwoordelijkheid voor borstkankeronderzoek gratis aangeboden tussen 50 en 69 jaar. In Nederland is het gratis tot 75 jaar. In-vitrofertilisatie is heel duur. In 2009 een heel gevoelige zaak. Recent kwam de bekende betaalden we daar 65 miljoen euro voor. Voor dit bedrag kunnen we de 10 duurste geneesmiddelen arts Brugada in het nieuws toen hij opperde om terug betalen.

Het is niet gemakkelijk om hier keuzes tealcoholici maken. zwaarlijvige mensen, of rokers te responsabiliseren voor hun gedrag.

Gedragingen van menKader: Ontstaat er niet te veel de neiging om mensen zelf verantwoordelijk te stellen voor hun sen zijn echter niet altijd vrije keuzes. Soms zijn ze ziektes??

Michiel Callens: De eigen verantwoordelijkheid is een heel gevoelige zaak. Recent kwam de bekende gerelateerd met een sociale klasse. Dat zie je bij rook-, arts Brugada in het nieuws toen hij opperde om zwaarlijvige mensen, alcoholici of rokers te drinken eetgedrag. responsabiliseren voor hun gedrag. Gedragingen van mensen zijn echter niet altijd vrije keuzes.

Soms zijn ze gerelateerd met een sociale klasse. Dat zie je bij rook-, drink- en eetgedrag.

aandeel van de bevolking (vanaf 15 jaar) dat zware roker is aandeel van de (vanaf 15 jaar) dat (minstens 20bevolking sigaretten per dag) zware roker is (minstens 20 sigaretten per dag) 14,0% 12,0% 10,0% 8,0%

Kader: Welke norm kan men hanteren om het gezondheidsbeleid te sturen? Is dit niet heel subjectief?

Michiel Callens: Om de waarde van een behandeling te beoordelen werken we met qaly’s (Qualityadjusted life year). Als je dankzij een bepaalde behandeling één jaar langer in goede gezondheid overleeft kent men een hele qaly toe. Indien dat jaar met de nodige pijn en gebreken gepaard gaat kent men voor die behandeling een halve qaly toe. In Europa wordt algemeen aangenomen dat een qaly 40.000 à 50.000 euro waard is. Volmaakt is de methode niet, maar het is een goede vergelijkingsmethode om moeilijke keuzen systematisch en zonder al te veel willekeur te maken. Op deze manier wordt de effectiviteit van de behandelingen op een objectieve manier in kaart gebracht.

Ligt die verantwoordelijkheid wel (alleen) bij de conBron: ???? sument?

In Finland bijvoorbeeld heeft de overheid Ligt diezoutverantwoordelijkheid wel (alleen) bij de consument?

In Finland bijvoorbeeld heeft de het en vetgehalte van voedingsproducten sterk overheid het zout- en vetgehalte van voedingsproducten sterk beperkt. In Groot-Brittannië wil de beperkt.

In Groot-Brittannië wil de overheid producoverheid producten merken met een rode, oranje of groene bol op de verpakking om aan te duiden ten merken eenmaterode, oranje ofworden groene bolsoms opmisleidend de of je een product veel met of juist met moet gebruiken.

Bij ons producten als ‘light’ verkocht, terwijl en vetten of bevatten, weliswaar minder dan sommige verpakking omze toch aanveeltesuikers duiden je een product veel concurrerende producten. of juist met mate moet gebruiken. Bij ons worden Kader: Wat betekent de vermaatschappelijken van gezondheidszorg? producten soms misleidend als ‘light’ verkocht, terMichiel Callens: Gezondheidszorg is niet alleen een zaak van de zorgverstrekkers, maar van wijl zeMettoch veel suikers en datvetten iedereen. ‘vermaatschappelijking’ bedoelt men de zorg voorbevatten, een deel gedragenweliswordt door waar minder dan sommige concurrerende producten.

Kader: Worden er ook ethische keuzes gemaakt?

Op basis van welke criteria? En wie maakt die?

Michiel Callens: Naast kostprijs spelen in de uiteindelijke beoordeling ook andere criteria een rol, zoals ethiek en de toegepaste techniek. De farmaceutische industrie heeft een heel goed vaccin om baby’s te beschermen tegen een rotavirusinfectie.

Toch wordt dit vaccin niet in de basisvaccinatie van kinderen opgenomen, omdat er jaarlijks in België maar één kindje aan sterft en de totale bevolking vaccineren veel te duur is voor de sociale zekerheid.

Hoe gaan we om met het opstarten van dialyses bij personen van meer dan 95 jaar? Hoe gaan we om met heel zeldzame stofwisselingsziekten? In de praktijk worden die geval per geval bekeken. De duurste

Kader: Wat betekent de vermaatschappelijken van gezondheidszorg?

Michiel Callens: Gezondheidszorg is niet alleen een zaak van de zorgverstrekkers, maar van iedereen. Met ‘vermaatschappelijking’ bedoelt men dat de zorg voor een deel gedragen wordt door de maatschappij. Het gaat bijvoorbeeld om familieleden die bepaalde zorgtaken overnemen van professionele hulpverleners.

We moeten keuzes maken en dat doen we best allemaal samen. De geneesmiddelen, die wij het meest gebruiken, zijn niet altijd het meest aangewezen of men kan soms hetzelfde effect bereiken door een ander gedrag te ontwikkelen. Daarmee kunnen we het volume aan geneesmiddelen laten dalen. Nu

6,0% 4,0% 2,0% 0,0%

lager onderwijs of geen lager secundair onderwijs diploma

hoger secundair onderwijs

hoger onderwijs

KADER |

15

Commen Klopt dit?

Kader: Vermaatschappelijken is dus toch een vorm van weloverwogen efficiëntie?

Michiel Callens: Het gaat om het maken van weloverwogen keuzes en om het beter omgaan met de middelen en kwaliteit. Het Kenniscentrum toonde aan dat de overlevingskans voor behandelingen van slokdarm- en pancreaskanker heel sterk verschilt van centrum tot centrum. Een concentratie van chirurgie in expertisecentra dringt zich op. Meer en meer wordt duidelijk dat zorg een multidisciplinaire zaak is. We worden immers meer geconfronteerd met chronische ziekten. Een gemiddelde 75 jarige heeft gemiddeld 5 chronische ziektes die best verzorgd worden via een geïntegreerde benadering met de zorgsector. LCM probeert nu ook internettoepassingen uit om de patiënt bij zijn eigen zorg te betrekken, zoals ‘Kilootje minder’ of ‘Pluk je geluk’. LCM promoot initiatieven van de overheid zoals Vitalink (info op de CM-website) waarbij op een beveiligde manier medische gegevens worden uitgewisseld.

Kader: Naast vakbonden maken ziekenfondsen ook deel uit van het ‘middenveld’. Wordt hun rol in de samenleving ook zo kritisch bekeken?

Michiel Callens: Ja hoor … ook wij worden vaak afgeschilderd als ‘dure’ organisaties. Maar de overheadkosten van ziekfondsen bedragen maar 3,3% van het totale budget. In de privésector houdt men standaard rekening met 15% overheadkosten. Wij hebben zeker een belangrijke maatschappelijke rol te spelen. Men benijdt soms deze positie.

Een aantal artsen zijn niet ‘geconventioneerd’ en houden zich niet aan de maximale prijsafspraken. Ze wijzen regulering af en zweren voor het zeer dure vrijheid-blijheidprincipe.

Als wij voor de toekomst denken aan elektronische facturatie dan weigeren de artsensyndicaten momenteel alle medewerking. Zo hebben ziekenfondsen en de maatschappij er het raden naar wat een patiënt werkelijk betaalt aan de arts en kunnen geen gepaste maatregelen genomen worden. Nu al schat de OESO dat de patiënt in België al ongeveer 20% uit eigen zak betaalt en klaagt het gebrek aan transparantie aan.

LBC-NVK Sudermanstraat 5 2000 Antwerpen

België - Belgique PB - PP Antwerpen X

16 | JAN - FEB - MRT 2015

Tijdschrift toegelaten gesloten verpakking Antwerpen X

nemen meer dan 1,5 miljoen Belgen cholesterolremmers.

Dat kost 181 miljoen euro per jaar. Het is best mogelijk om 77 miljoen euro (43%) te besparen indien men enkel het goedkope simvastatine voorschrijft. Het voorschrijven op stofnaam (in plaats van merknaam) zou verder aangemoedigd moeten worden, omdat de apotheker dan het goedkoopste geneesmiddel kan afleveren. Dan komt er geld vrij waarmee je bijvoorbeeld de meest dure kankermedicatie en medicatie voor zeldzame erfelijke aandoeningen kan betalen.

Zo’n 1,9 miljoen Belgen nemen maagzuurremmers en zo’n 1,1 miljoen Belgen nemen antidepressiva.

België is de wereldkampioen in het slikken van psychofarmaca. Een gezonde leefstijl maakt veel van deze 3 groepen medicatie overbodig. Daarvoor moeten we investeren in gezondheidspreventie. In België is het budget voor preventieve gezondheidszorg slechts 1,2% van alle uitgaven. In Duitsland bedraagt dit 3,8%.

kosten voor het Riziv per patiënt per jaar totaal per jaar cholesterolremmers € 116 € 181 miljoen maagzuurremmers € 48 € 91 miljoen antidepressiva € 111 € 126 miljoen Kost voor het Riziv per patiënt per jaar (cijfers 2013, bron: CM & KWB)