Ons Recht, maart 2010 by LBC-NVK

ONS RECHT

114DE JAARGANG NUMMER 3 MAART 2010

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

ONTHAALOUDERS PAKKEN UIT CONSTERNATIE BIJ CARREFOUR

BRUSSEL BEROERT DE GEESTEN

ALDI EN LIDL IN HET VIZIER

AAN DE SLAG IN HAÏTI

inhoud Standpunt Non-Profit

Onaanvaardbaar Onthaalouders zetten strijd voor volwaardig statuut voort Doe mee aan jongerenenquête van het ACV Nieuw non-profitplan gelanceerd Bonden wijzen krimpscenario Carrefour van de hand Colruyt speelt bedienden en arbeiders tegen elkaar uit Bonden verdedigen herstructureringscao bij Kraft Actieve solidaire overheid is van onschatbare waarde Rondetafelconferentie over toekomst financiële sector Jonge Europese vakbondslui verzamelen in Antwerpen Torenhoge jongerenwerkloosheid tekent Brussel

3 4 5

Non-Profit Distributie Distributie Sociaal Congres Financiën Jong geweld Hoofdstad Over de grenzen Belastingen Woon-werkverkeer Arbeids-gericht Nieuwe Belgen Schone kleren Distributie Aardbeving In de marge Film

5 6 7 8 9 10 11 12 14

Ander fiscaal beleid zou België deugd doen Werkgeverstussenkomst in de treinkaart

15 16 19

Silvio Espirito: “Ik voel me voor 100 procent geïntegreerd” Textiel bij Aldi en Lidl eist zware menselijke tol Bonden pakken ‘creatieve’ loonpolitiek Charles Vögele aan Haïtiaanse partners Wereldsolidariteit laten moed niet zakken

20 22 23 24 25

Henri-Georges Clouzot’s Inferno Soul Kitchen Congo, de schoonste tijd van mijn leven Weg met de clichés. Werk aan gelijkheid! Weinig zinnige argumenten bij Janssen Pharma

26 26

Boek Vrouwen

27 28 29

Inbox De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Achterklap Vanmol

29 30 30

Waar staat de LBC-NVK voor?

Tot voor kort leek het antwoord op die vraag erg vanzelfsprekend. Recent besloot de LBC-NVK toch om haar missie kernachtig onder woorden te brengen. De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn. Een uitgebreide versie van onze missie kan je lezen op www.lbc-nvk.be.

???. · p. ??

2 ons recht | 113de jaargang | JULI-AUGUSTUS 2009

???. · p. ??

Onaanvaardbaar ferre wyckmans · algemeen secretaris

et voorstel van de werkgevers was pijnlijk duidelijk. “Voor de werkgevers moet het nieuwe ontslagrecht voor alle werknemers in dit land identiek worden en bestaan uit drie onderdelen”, zeiden ze. En hierbij braken ze een lans voor ‘een opzegtermijn van een aantal weken per vijf dienstjaren, een netto-ontslagpremie zonder fiscale en parafiscale lasten en een sterk activerend werkloosheidsregime waarin ontslagenen zo snel mogelijk begeleid worden naar een nieuwe job zodra ze werkloos worden’. Nog even kort samenvatten wat dit proza in de praktijk betekent. Volgens de werkgevers bedraagt de opzegtermijn voor een bediende met twaalf jaar anciënniteit geen negen maanden zoals het wettelijke minimum nu voorziet, namelijk drie maanden per begonnen schijf van vijf jaar. Maar nog slechts een week of zes. Anderhalve maand tegenover negen maanden, zes keer slechter dan de huidige regeling. Een nooit geziene terugschroeving van rechten. Ontiegelijk veel goedkoper voor de werkgever. En een gigantisch inkomensverlies voor de bediende die ontslagen wordt. Daarnaast komt er een ‘premie’ waarop geen sociale zekerheid of belasting moet worden betaald. Er is nu al zo’n premie. De eind vorig jaar ingevoerde nettocrisispremie voor arbeiders van 1.666 euro. In alle gevallen zal de sociale zekerheid het grootste stuk hiervan financieren. En in bijzonder veel gevallen zal deze premie helemaal ten laste van de sociale zekerheid komen.

Niet ernstig

“Laat ons ondernemen”, roepen de werkgevers. Terwijl ze eigenlijk bedoelen: “Laat ons makkelijker ontslaan.”

Het plan van de werkgevers is een ongehoorde provocatie. En dus niet ernstig. Kortom, onbespreekbaar. Niet alleen de werknemers, maar ook de sociale zekerheid en de gemeenschap zullen de bokkensprongen van deze graaiende werkgevers moeten betalen. Laten we voortborduren op het voorbeeld van een bediende met twaalf jaar dienst. Momenteel heeft deze man of vrouw minstens een opzegtermijn van negen maanden, die in principe te presteren valt. Wanneer er niet wordt gepresteerd, houdt de overheid op het loon voor de opzegperiode of op de opzegvergoeding sociale zekerheidsbijdragen in. De werknemer betaalt 13,07 procent op het bedrag, de werkgever 33,94 procent. In het voorstel van de werkgevers praten we nog

standpunt.

“Laat ons ondernemen”. Onder die vlag hielden de werkgevers op 25 januari een persconferentie waarop ze duidelijk in hun kaarten lieten kijken. Bij die gelegenheid gaven ze hun visie op de vraag hoe er één statuut zou moeten komen voor arbeiders en bedienden.

over bijdragen op anderhalve maand loon. Zegge en schrijve zes keer minder aan bijdragen. De ontslagen werknemer zou nog een premie krijgen. Maar de sociale zekerheid noch de fiscus ontvangt hierop enige bijdrage. Als de premie al niet door de sociale zekerheid zelf moet worden opgehoest. Stel dat de premie neerkomt op nogmaals een nettobedrag gelijk aan anderhalve maand loon. Dan komt de ontslagen werknemer niet langer na negen maanden (zoals nu) maar al na drie maanden aankloppen bij de RVA. De sociale zekerheid en de fiscus lopen geld mis. En de RVA mag nog eens zes maanden vroeger werkloosheidsgeld betalen.

‘Werklozen activeren’ Ik hoor het u terecht vragen: “De sociale zekerheid zit al in het rood. Waar gaat die al dat geld halen?” De verenigde werkgevers hebben hun antwoord gereed. Zij vragen ‘een sterk activerend werkloosheidsregime’. In feite willen ze werknemers minder lang recht geven op een werkloosheidsuitkering en werklozen sneller uitsluiten. Werknemers zullen vlugger en goedkoper de bons kunnen krijgen. Als ze dan zonder werk zitten, kunnen ze sneller hun recht op een uitkering verliezen. Ziedaar de vernietigende logica van werkgevers die om respect vragen. “Laat ons ondernemen”, roepen ze. Terwijl ze eigenlijk bedoelen: “Laat ons makkelijker ontslaan.” De LBC-NVK zal zich krachtig tegen deze asociale voorstellen verweren. En blijven opkomen voor het constructieve plan van het ACV. Een plan dat mikt op een harmonisering van de statuten die alle werknemers beter beschermt. Tegelijkertijd strijden we voort tegen alle voorstellen die werknemers en de sociale zekerheid bestelen. Een dreigement? Zeker. Maar ook een belofte. Meer over onze standpunten lees je op www.laatonswerken.be. n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 3

non-profit Monique Braam

De LBC-NVK knokt al tien jaar voor een volwaardig werknemersstatuut voor onthaalouders die aangesloten zijn bij een erkende dienst. Want onthaalouders hebben geen inkomenszekerheid. Het huidige sociale vangnet geeft ze niet dezelfde sociale rechten als andere werknemers. Midden februari meldde de federale regering dat ze een voorstel van werknemersstatuut had uitgewerkt . Maar de LBC-NVK laat zich niet zomaar meer bedotten. De vakbond eist garanties. Vandaar dat de provinciale acties in februari werden gehandhaafd.

Onthaalouders zetten strijd voor volwaardig statuut voort “Eerst zien, dan geloven”

“E

erst zien, dan geloven”, zei Fatiha Dahmani aan Ons Recht op de actiedag in Genk. Zij is bij de LBC-NVK de nationaal verantwoordelijke voor de onthaalouders. Klaartje Martens, onthaalmoeder in Oost-Vlaanderen: “Sinds 2003 hebben wij een nepstatuut. Jarenlang werden we aan het lijntje gehouden met mooie beloftes. Eigenlijk moest op 1 januari 2010 het nieuwe statuut ingaan. Nu is er weer een nieuwe belofte voor 1 januari 2011. Maar er staat nog niet genoeg op papier.” “Beloftes en mooie intenties horen we van overheidswege al jaren”, beaamt Fatiha. “Nu dit federale voorstel op tafel ligt, verwachten we van de Vlaamse regering formele garanties om het voorstel van de federale regering uit te voeren. En garanties dat de overheid de nodige financiële middelen uittrekt.” Ons Recht: Wil de Vlaamse regering geld op tafel leggen? Fatiha: “Dat is de hamvraag. De

Vlaamse regering lijkt bereid te zijn om drie miljoen euro voor het statuut vrij te maken. Maar tot voor kort werd altijd gesproken van miljoenen euro’s die nodig zouden zijn om het volwaardige statuut te financieren. Nu zou zo’n drie miljoen euro volstaan. We zullen dit van erg nabij opvolgen, want we aanvaarden geen lege doos.”

Federaal voorstel Onthaalouders hebben nu geen recht op vakantiegeld, betaalde feestdagen, een volledige ziekteen werkloosheidsuitkering, een eindejaarspremie of een volledige pensioenopbouw. Met het voorstel van de federale regering zouden ze een volledige sociale bescherming krijgen. Het voorziet in de toepassing van alle sociale rechten die ook voor andere werknemers gelden.” Komt het voorstel van de federale regering in de buurt van een volwaardig werknemersstatuut? Fatiha: “Het voorstel is een belangrijke stap vooruit. Maar er Ons Recht:

4 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

zijn nog zaken die zeker, minstens op termijn, geregeld moeten worden. De samenstelling van het loon bijvoorbeeld. Het voorstel gaat uit van een gewaarborgd minimumloon waarvan een stukje beschouwd wordt als onkostenvergoeding. Maar een onkostenvergoeding dient om kosten te dekken. Volgens ons mag dat niet als loon worden gezien. Als je die onkostenvergoeding aftrekt van het minimumloon, wil dat zeggen dat onze onthaalouders eigenlijk keihard werken voor minder dan het huidige minimumloon. Zo’n constructie kunnen we misschien als overgangsmaatregel accepteren. Maar het kan niet zo zijn dat zoiets jaren van kracht blijft. (Ferm) Er moeten snel waardige lonen komen. De enige manier om genoeg mensen te vinden die deze job willen doen. Het aantal onthaalouders vermindert nog altijd. Onthaalouders moeten een arbeidsovereenkomst voor bedienden krijgen.” De LBC-NVK pleit voor een stappenplan en wil dat vertaald zien in

de beslissing van de Vlaamse regering. Op termijn moeten de lonen van de onthaalouders op hetzelfde niveau komen als de lonen in de sector van de kinderopvang. Fat i h a : “Als je onthaalouders gaat zien als werknemers – en dat is toch de bedoeling van het nieuwe statuut – moeten ze ook kunnen genieten van de loon- en arbeidsvoorwaarden van de werknemers uit deze sector.”

Klaartje, wat moet er voor jou zeker in het nieuwe statuut zitten? Klaartje: “Het allerbelangrijkste van een nieuw volwaardig statuut is een vast inkomen en gelijke sociale rechten. Wij doen hetzelfde werk als een kinderverzorgster. Een kinderverzorgster heeft een volwaardig statuut. Wij nog niet.” Fatiha: “Onze stakingsaanzegging en acties misten hun effect niet. De overheid schoot in gang. Nu maar hopen op formele engagementen en de nodige budgetten.” n Ons Recht:

non-profit

Doe mee aan Nieuw jongerenenquête non-profitplan van het ACV gelanceerd

Startmeeting is schot in de roos

Vakbond vreest voor ‘verloren generatie’ De ACV-jongeren klopten op 11 januari met worstenbroodjes aan bij federaal premier Yves Leterme. Een verwijzing naar een oud gebruik op Verloren Maandag, de eerste maandag na Driekoningen. De actievoerders wilden de aandacht vestigen op de erg grote jongerenwerkloosheid. Veel jonge Belgen die werk zoeken dreigen een ‘verloren generatie’ te worden. Dat wil het ACV uiteraard trachten te voorkomen.

et bezoek aan Leterme viel samen met de lancering van een enquête waarmee de ACVjongeren bij werkende en werkzoekende jongeren tussen 18 en 30 jaar wil peilen naar hun sociaaleconomische situatie en naar de manier waarop ze de crisis beleven. Sinds het uitbreken van de crisis groeide de jongerenwerkloosheid dramatisch. In de voorbije twee jaar steeg het aantal werkloze jongeren in Vlaanderen met meer dan 30 procent. Vandaar ook de

angst voor een verloren generatie. De ACV-jongeren vroegen aan de premier om maatregelen te nemen die jongeren zoveel mogelijk uit de werkloosheid houden en aan een baan helpen. Net als de ACV-jongeren hecht de LBC-NVK groot belang aan dit probleem. Hoe ervaren jonge LBC-NVK’ers de crisis? Komen zij rond met hun loon of uitkering? Zijn ze bang voor wat de toekomst zal brengen? Allemaal pertinente vragen. Ons Recht lanceert hierbij een warme oproep aan alle werkende of werkzoekende jonge LBCNVK-leden onder de 30 om te surfen naar de jongerensite van het ACV. Op die plek kunnen ze hun mening geven. Het duurt maar twee minuutjes, maar je stem wordt wel gehoord. In april trekken de ACV-jongeren opnieuw naar de premier om de resultaten van de enquête te overhandigen. Officieel wordt de enquête afgerond in het weekend van 24 en 25 april. Op dat moment worden de resultaten aan het grote publiek bekendgemaakt. Je kan de enquête invullen via www.acv-enter.be. n

Meer dan 3.000 non-profitmilitanten vulden op 2 februari de Brusselse concertzaal Ancienne Belgique tot in de nok. Meteen het publieke startschot van een nieuwe wittewoedebeweging. Het vorige non-profitakkoord loopt na vijf jaar op zijn laatste benen. Voor de meer dan 300.000 werknemers moet in 2010 een nieuw meerjarenplan met de overheid tot stand komen.

e LBC-NVK organiseerde in de voorbije maanden een grootschalige informatiecampagne met een enquête bij de werknemers uit alle sectoren, regio’s en instellingen. Er vonden talrijke discussievergaderingen plaats. De bevraging leverde massaal veel reacties op. Vele duizenden zegden ‘hun gedacht’ en droegen bij aan een onderbouwd onderhandelingsplan. Na de meeting volgde een grote optocht door de straten van Brussel om het nieuwe non-profitplan te overhandigen aan federaal premier Yves Leterme en Vlaams minister-president Kris Peeters.

De toon is gezet. LBC-NVK nonprofit kleeft niet in alle stilte een postzegel op het nieuwe onderhandelingsplan, maar brengt het actief als één solidaire beweging naar buiten. Wij zijn klaar voor onderhandelingen. En we willen een duidelijke timing voor de besprekingen. Bij een non-profitakkoord staat meer op het spel dan een ‘traditionele’ eisenbundel. Kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg en welzijn raakt elke burger en elk gezin, in elke fase van het leven. Het wordt in de komende jaren een enorme maatschappelijke en politieke uitdaging om daar niet op in te boeten. De realiteit is dat kwaliteitsvolle zorg alleen kan met genoeg jobs en kwaliteitsvolle jobs, tegen een rechtmatig loon, met werkbare werkomstandigheden die respect en ruimte geven voor het leven van de non-profitwerknemers. Alleen zo kan je het nodige personeel vinden en houden. Daarom is een stevig sociaal investeringsplan nodig. Voor meer informatie over het nieuwe non-profitplan ben je welkom bij onze afgevaardigden in de instellingen en in de LBCNVK-secretariaten. Volg de actualiteit op www.wittewoede.be en www.lbc-nvk.be. n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 5

distributie

“Maatregelen zijn onvermijdelijk”

Bonden wijzen krimpscenario Carrefour van de hand Distributeur gaat er met vuile voeten door

Denis Bouwen

“Een worstcasescenario in het kwadraat.” Zo omschrijft Chris Van Droogenbroeck, nationaal secretaris distributie bij de LBC-NVK, de herstructurering bij Carrefour Belgium. “De vakbonden willen niet meewerken aan dit plan. Wij willen geen scenario dat winkels in de uitverkoop zet en werknemers dumpt. We gaan toch zelf geen sociale dumping organiseren? Als Carrefour het plan inslikt, zijn we bereid tot een opbouwende dialoog om mee naar een langetermijnoplossing te zoeken.”

e bonden eisen dat Carrefour eindelijk een ernstig commercieel plan laat zien. En dat de Belgische activiteiten de som van 1 miljard euro terugkrijgen die naar het coördinatiecentrum werd geëvacueerd. “Wij blijven ons inzetten voor kwaliteitsvolle, duurzame jobs in de sector”, zegt Van Droogenbroeck.

“En het ministerie van Werk moet ervoor zorgen dat er schot komt in de gesprekken over de herindeling van de paritaire comités in de distributie.” De nationaal secretaris zet vraagtekens bij de ‘economische argumenten’ van Carrefour. “Carrefour spreekt van 845 miljoen euro gedane investeringen, maar hoe komen ze aan dat bedrag? Het klopt wel dat ze in tien jaar tijd 40 miljoen euro exploitatieverlies leden. Maar is dat een reden om bij zo’n groot bedrijf zo drastisch te reorganiseren? Zowel de hyperals de supermarkten zagen hun omzetten achteruitgaan, terwijl de markt juist flink groeide. Carrefour heeft een probleem aan de inkomstenkant en slaagt er niet genoeg in de klanten aan zich te binden. De vakbonden zeggen dat al jaren.”

Verouderde panden Carrefour Belgium zit met verouderde winkelpanden waarvoor het te hoge huren betaalt. Het bedrijf mist ook een duidelijk gezicht, anders dan de succesvolle concurrenten Delhaize en Colruyt. “In tien jaar tijd waren er bij Carrefour Belgium vier algemeen directeurs, allemaal met hun eigen plannen. Het ontbrak aan een

6 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

langetermijnvisie.” De klanten werden geconfronteerd met laattijdig geleverde artikelen, slordige winkels, een dienst naverkoop die weinig om het lijf had en lange wachtrijen aan de kassa’s als gevolg van te weinig personeel.”

Hautain Volgens Van Droogenbroeck onderhandelde Carrefour nooit ernstig met de Belgische vakbonden. “Naar Frans model gedroegen ze zich zelfs erg hautain tegenover de vertegenwoordigers van het personeel.” Het Belgische familiebedrijf Mestdagh (Champion) wil misschien 17 supermarkten en drie hypermarkten in Wallonië en Brussel overnemen. “Als het zover komt, zullen die 20 vestigingen in paritair comité 202 terechtkomen. En zullen de werknemers dus genoegen moeten nemen met slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden.” Of er ook in Vlaanderen spelers zijn die sommige winkels willen overnemen, valt af te wachten. Bij het ter perse gaan waren er nog geen aanwijzingen in die zin. De herstructureringsplannen lokten spontane acties uit bij Carrefour. Op zaterdag 27 februari staakten de werknemers in alle winkels. n

Bij de distributeur Carrefour Belgium dreigt een waar sociaal bloedblad. Volgens Carrefour is de reorganisatie pijnlijk maar ‘onvermijdelijk’. Carrefour Belgium verklaarde op 23 februari dat 27 hypermarkten en 25 supermarkten ‘structureel verlieslatend’ waren. De Franse algemeen directeur, Gérard Lavinay, wil ten laatste op 30 juni 14 hypermarkten en zeven supermarkten dichtdoen. Daardoor staan bijna 1.700 banen op de tocht. In totaal telt Carrefour Belgium een kleine 13.800 vol- en deeltijdse werknemers. Qua loon- en arbeidsvoorwaarden wil de groep graag onder de condities bij Colruyt en Delhaize duiken. De hypermarkten moeten verhuizen naar PC 202. Het personeel van het hoofdkantoor – Carrefour Management Services – zou terechtkomen in PC 218. Op het hoofdkantoor zijn natuurlijke afvloeiingen gepland. De distributeur wil zeven winkels overdragen aan zelfstandige ondernemers en 300 miljoen euro investeren om zijn activiteiten nieuw leven in te blazen. In Wallonië en Brussel zal Mestdagh misschien 20 vestigingen overnemen. Al is dat lang niet zeker. Tot overmaat van ramp besloot Kuehne+Nagel zopas om Logistics Ternat op te doeken. Een verlies van 270 banen. Logistics Ternat levert droge voeding aan de hypermarkten van Carrefour. Het personeel daar was al langer bang voor een sluiting. De toekomst van Logistics Kontich lijkt momenteel ook onzeker.

distributie

ollect and Go is de internetbesteldienst van Colruyt. Via Collect and Go kunnen klanten digitaal bestellen. Daarna kunnen ze hun artikelen ophalen bij een afhaalpunt in één van de Colruyt-winkels. Bedienden uit die winkels zetten de producten klaar en incasseren het verschuldigde bedrag. “Wegens verbouwingen gaat de winkel in Overijse tijdelijk dicht”, legt Veerle Verleyen uit. “Colruyt wil het afhaalpunt van Collect and Go in een hangar onderbrengen. De bestellingen zouden in een andere vestiging van Colruyt worden opgehaald. Volgens de directie kan dit werk niet tijdens de gewone werktijden gebeuren. Alternatieve voorstellen van de bonden vielen in dovemansoren.” De bedienden krijgen nu de keuze. Ofwel aanvaarden ze tijdelijk nachtwerk, ofwel schakelt Colruyt arbeiders in. Een situatie die de LBC-NVK sterk betreurt. “Misschien wil Colruyt alles rond de activiteiten van Collect and Go uit de winkels weghalen? Of sommige taken in de winkels ’s nachts laten uitvoeren?”

Colruyt speelt bedienden en arbeiders tegen elkaar uit “Keten organiseert werk zo goedkoop mogelijk”

gen merk je trouwens bij andere spelers in de distributie”, aldus Verleyen.

Ecocheques

Nachtwerk

DENIS BOUWEN

Colruyt bleek nauwelijks bereid tot overleg. “Wij hebben alle begrip voor collega-arbeiders die al nachtwerk presteren”, stelt Verleyen. “Maar nachtwerk is op termijn nefast voor je gezondheid en heeft een flinke impact op het privé-leven. In de distributie is er geen sectoraal kader voor nachtwerk. De betrokken bedienden zitten niet in een doorlopend productieproces of een stelsel van continue ploegenarbeid.” De werkgever kon de bonden niet overtuigen dat nachtwerk echt noodzakelijk is. Arbeiders en bedienden hebben ook niet hetzelfde loonpakket. “Voor de betrokken bedienden wil Colruyt deels de toeslag van de arbeiders toepassen. Als een bediende ’s nachts zou werken, zou hij loon dreigen in te leveren. Onaanvaardbaar.” De LBC-NVK en CNE vragen al sinds juli 2008 om te onderhandelen over allerlei aspecten van de arbeidsorganisatie. Maar Colruyt wilde zulke onderhandelingen pas in november 2009 laten starten, rekening houdende met

De tijdelijke sluiting van de Colruyt-winkel in Overijse heeft gevolgen die de LBC-NVK zorgen baren. “Als de directie van de bedienden haar zin niet krijgt, dreigt ze ermee arbeiders in te schakelen”, constateert LBC-NVK-secretaris Veerle Verleyen. “Een trieste primeur”.

wijzigende trends in de sector. De keten mikt op ruimere openingsuren en werktijden. In een aantal toeristische centra in Wallonië wil ze méér zondagswerk. De vakbonden eisten eerst garanties over de aanpak van de huidige werkdrukproblemen. Op de

werkvloer is lang niet iedereen enthousiast over een mogelijke verruiming van de werktijden. De directie biedt voorlopig amper compensaties en geeft evenmin oplossingen om werk en gezin goed te kunnen blijven combineren. “Gelijkaardige ontwikkelin-

Een aantal maanden terug waren er gesprekken over een eventuele omzetting van ecocheques in een ‘minstens gelijkwaardig voordeel’. Maar Colruyt weigerde het hele bedrag van de ecocheque te garanderen aan elke werknemer. De werknemers zouden eventueel maaltijdcheques kunnen krijgen in plaats van ecocheques. Maar dan wel met het verlies van sommige ‘gelijkgestelde periodes’. Een zwangere werkneemster moet op zeker moment ‘naar huis’ en mist daardoor flink wat maaltijdcheques. Het alternatief van Colruyt is erg vrouwonvriendelijk en kreeg dus een ruime onvoldoende. De LBC-NVK, CNE, BBTK en Setca vinden dat een groeier als Colruyt beter kan. De directie nam genoegen met een akkoord met de kleinste vakbond, de liberale. Zo verzuur je de sociale verhoudingen. De recente ervaringen bij Colruyt illustreren dat het sociaal overleg niet altijd optimaal verloopt. Bedienden en arbeiders tegen elkaar uitspelen is een regelrechte provocatie. Zeker nu het debat over één statuut voor arbeiders en bedienden zo actueel is. Voor Colruyt is het vooral zaak om het werk zo goedkoop mogelijk te organiseren. Dankzij druk van de bonden is het Collect and Go-plan voorlopig van de baan. Is alles bij Colruyt dan kommer en kwel? Dat nu ook weer niet. Colruyt werkt vooral met voltijdse contracten van onbepaalde duur en zorgt door zijn sterke expansie voor heel wat nieuwe jobs. De vakbonden gaven de directie een duidelijk signaal. Als Colruyt ernstig en in een geest van respect wil onderhandelen, staat de deur open. n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 7

SOCIAAL

Bonden verdedigen herstructureringscao bij Kraft Deel personeel moet verhuizen van Halle naar Mechelen

Guy Tissen

De chocolade van Côte d’Or was ooit het uithangbord bij uitstek van échte Belgische chocolade. Côte d’Or, vroeger een typisch Belgische onderneming, is sinds – veel te – lang in handen van het Amerikaanse Philip Morris. Alleen kenners kunnen zeggen of de huidige Côte d’Or-chocolade nog kan tippen aan de ‘kwaliteit van vroeger’. Maar het staat als een paal boven water dat Kraft Foods Halle (Côte d’Or) een bedrijf met een sterke vakbondstraditie bleef.

ij Côte d’Or kroop veel tijd en energie in het sociaal overleg. Dat overleg en de strijd van de vakbonden leverden in de loop der jaren een aardige bloemlezing aan bedrijfscao’s op. Eén van die cao’s gaat over mogelijke herstructureringen. Bij een ontslag om economische redenen is het inkomen van de werknemer in feite zes jaar lang gewaarborgd, voor zover aan enkele voorwaar-

den is voldaan. Deze afspraak is een grote sociale verworvenheid bij Côte d’Or. De cao is ook een flinke stok achter de deur wanneer de werkgever nog maar eens wil reorganiseren of ‘outsourcen’. Bij de jongste, moeizame onderhandelingen konden de bonden de cao tot 2015 doen verlengen. De opmerkelijke cao is een doorn in het oog voor de fabrieksdirectie en de top in de VS. Alle middelen zijn goed om er onderuit te geraken. De vakbonden zien het als een heilige plicht om deze cao met vuur te verdedigen. Door de huidige regeling zal Côte d’Or niet al te lichtzinnig nieuwe zware ontslagrondes aankondigen.

Overname LU Kraft Foods, de voedingspoot van Philip Morris, kocht in de zomer van 2007 de koekjesactiviteiten van LU van het Franse Danone. LU heeft een andere bedrijfscultuur en eigen vakbondstradities. Na de overname wilde Kraft Foods uiteraard graag weer herstructureren. Alle niet-fabrieksgebonden activiteiten worden samengetrokken. Niet bij Kraft in Halle of bij LU in Herentals. Wel in Mechelen. Bij Kraft in Halle moeten 175 bedienden en kaderleden verkassen naar

8 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

Mechelen. Niet vanzelfsprekend omdat veel van deze werknemers in Henegouwen en het zuiden van Oost-Vlaanderen wonen. In vogelvlucht is de afstand HalleMechelen niet zo gek groot. Maar elke dag de Brusselse Ring gebruiken is een hele opgave. De extra verplaatsingstijd dreigt het privéleven van nogal wat mensen sterk te ondermijnen. Voor bijna 30 bedienden en kaderleden zal er in Mechelen geen werk meer zijn. Zij zullen in het kader van de herstructureringscao ontslagen worden. De vakbonden vrezen dat heel wat Kraftwerknemers niet naar Mechelen zullen willen verhuizen. Als ook zij moeten worden ontslagen, rijst de vraag tegen welke voorwaarden dit zal gebeuren. Voor de bonden moet de herstructureringscao gelden. “Als we die cao algemeen toepassen, komt ons budget in gevaar”, reageert de directie.

Principieel De bonden zien de kwestie als een principiële discussie. Het personeel vroeg niet om naar Mechelen te verkassen. Als werknemers in eer en geweten oordelen dat in Mechelen werken voor hen niet haalbaar is, zijn ook zij het slachtoffer van de reorganisatie. Dus

moet de bestaande cao worden toegepast. Het conflict hierover sleept al maanden aan. De bonden voerden in gemeenschappelijk front herhaaldelijk actie. Op zeker ogenblik blokkeerden ze een aantal uren lang de poorten van Kraft in Halle. Daardoor liep een ‘schoolreis’ van zo’n 100 Franse fabrieksdirecteurs van LU in het honderd. Deze kwestie is geen ‘fait divers’. Jarenlang knokten de bonden voor een geheel van bedrijfsakkoorden die onder meer bedoeld waren om jobs te beschermen. Als de bonden nu dwars liggen, heeft dat niks te maken met een conservatieve opstelling. Wel met een gefundeerde strijd voor sociale verworvenheden. De verhuizing naar Mechelen tast de slagkracht van de vakbonden bij Kraft Foods flink aan. De ploeg van de LBC-NVK en CNE wordt erg zwaar uitgedund. Meer en meer ervaren de bonden dat werkgevers trachten om moeizaam opgebouwde arbeidsvoorwaarden en sociale verhoudingen te omzeilen. Met name wanneer er fusies of overnames plaatsvinden. Wat Kraft Foods nu meemaakt, is een situatie die je ook elders in het bedrijfsleven geregeld tegenkomt. n

Actieve solidaire overheid is van onschatbare waarde Marijke Persoone

Maakte jij vandaag al gebruik van openbare diensten of overheidsmiddelen? Stond de radio op de openbare omroep bij het ontbijt? Hoofdpunt in het nieuws: een ingestort gebouw. Brandweer, politie, hulpdiensten en ziekenhuizen zijn in de weer om mensenlevens te redden. Wie organiseert, wie financiert? Heb je de jongste naar de crèche gebracht en de oudste aan de school afgezet? Onderweg nog even een brief gepost? Is je partner ondertussen met het openbaar vervoer naar het werk?

nig idee wat dat alles je zou kosten zonder tussenkomst van de overheid? De LBCNVK wil daarover nadenken op haar vierjaarlijks congres eind maart. In Ons Recht van januari en februari las je al dat we het ook zullen hebben over waardig werk in een economie op mensenmaat. Maar daarmee is het verhaal niet rond. In een economie op mensenmaat speelt de overheid een actieve en herverdelende rol. Dat lijkt vanzelfsprekend. Toch is lang niet iedereen te vinden voor een solidaire overheid.

Regeldiarree Er gaat geen dag voorbij of werkgevers en liberale goeroes klagen dat ze te veel regels opgelegd krijgen. Ze schreeuwen moord en brand over de ‘verstaatsing van onze economie’. De Vlaamse werkgevers spreken van een ‘regeldiarree’. Toen de banken over de kop dreigden te gaan en het economisch systeem moest worden gered, klonk het minder stoer. Toen was de staat ineens broodnodig om 20 miljard euro belastinggeld op te hoesten. En een gigant als General Motors is niet te beroerd om in de Europese landen met een Opelfabriek zo’n 2,7 miljard euro belastinggeld bij-

een te bedelen om het concern te herstructureren en bijna 10.000 jobs te laten verdwijnen. Europa is nu al jaren aan het dereguleren en privatiseren. Investeringsfondsen zijn op zoek naar nieuwe markten. Begerig lonken ze naar overheidsactiviteiten: transport, telecommunicatie, energie, pensioenen, sociale woningbouw, tot en met zorg. Daar valt een mooie cent mee te verdienen. Dus wordt er in de Schumannwijk druk gelobbyd.

Gulzig kapitaal Pure gulzigheid van het kapitaal dat op zoek is naar steeds meer winst. Maar zo wordt het ons natuurlijk niet verkocht. “De overheid is log, duur en inefficiënt. Privé-bedrijven zijn goedkoper en klantvriendelijker”, luidt het. Hoe zit het met jouw rekeningen voor energie, internet, gsm? Drastisch gedaald sinds de vrijmaking van de markt? Heb je de beelden van de vervuilde Zenne nog voor ogen? Commerciële waterzuivering met een reukje aan. Of die van de Eurostar-reizigers, urenlang geblokkeerd in de Kanaaltunnel, zonder airco, zonder communicatie? Te weinig geïnvesteerd in onderhoud en communicatie, wijst het onderzoek uit. Waren veiligheid en klantvriendelijkheid dan toch geen prioriteit voor het betrokken bedrijf? Hoog tijd om onze visie op de rol van de overheid uit te klaren.

Recht op welzijn De LBC-NVK wil een samenleving waarin iedereen recht heeft op onderwijs, waardig werk, zorg en welzijn, sociale zekerheid, wonen, energie, gezonde voeding, drinkbaar water en een schoon milieu. En op mobiliteit en communicatie, democratische inspraak, een correcte rechtspraak, vrijheid van vereniging, cultuur. Die rechten voor elke burger realiseren is een belangrijke taak van de overheid. Goede en betaalbare openbare diensten werken herverdelend. Samen met de sociale zekerheid beschermen ze mensen met een laag inkomen tegen armoede. Geloven we dan blindelings dat de overheid

alles wat ze doet ook goed doet? Nee, de overheid maakt niet spontaan keuzes voor een sociale politiek en ruime dienstverlening. Samen met andere sociale bewegingen hebben vakbonden de opdracht om het beleid in die richting te sturen. Wij moeten er op toezien dat de zorgen en vragen van werknemers in beleidsvoorstellen worden vertaald. Een mooi voorbeeld is het verlanglijstje dat onze collega’s in de non-profitsector recent aan premier Leterme bezorgden. Zij eisen waardige lonen en zeggen dat er nood is aan duizenden bijkomende banen om de stijgende zorgvraag de baas te kunnen. En ze verzetten zich tegen commercialisering. Dat doen ze niet alleen in naam van de 400.000 werknemers in de sector. Kwaliteit en betaalbaarheid van zorg, welzijn en cultuur gaat ons allemaal aan, nu en in de toekomst, wanneer we met z’n allen ouder worden. En ja, dat kost veel geld en dus moeten politieke keuzes gemaakt worden. Daarover zal ons congres uitspraken doen. Je hoort er nog van. n

Goede en betaalbare openbare diensten werken herverdelend. Samen met de sociale zekerheid beschermen ze mensen met een laag inkomen tegen armoede. MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 9

financiën

Rondetafelconferentie over toekomst financiële sector LBC-NVK hoopt ‘business as usual’ te vermijden

Stefaan Decock

De Belgische banken zijn weer een stuk stabieler. Allemaal kregen ze ondertussen het groen licht van Europa en worstelen ze zich door een afslankingskuur. Deed de crisis iets veranderen in de financiële sector? Of wordt het weer ‘business as usual’? Dit jaar komt er een rondetafelconferentie over het interne beleid van de financiële ondernemingen en de toekomstige structuur van de sector. Een prima gelegenheid voor de LBC-NVK om haar beste beentje voor te zetten.

e LBC-NVK gelooft in een nieuwe financiële toekomst. Maar als partner in het sociaal overleg zal de vakbond flink op het gaspedaal moeten duwen om ook voor de werknemers de juiste veranderingen af te dwingen. Op de bühne wat schreeuwen over extreem hoge bonussen en schandalig riante ontslagvergoedingen van toplui is niet genoeg. Wat verandert fundamenteel in de aanpak van financiële instellingen? En hoe zal de overheid haar toekomstige rol ten aanzien van de sector invullen?

Met werkgevers, politici en academici willen we praten over een ethische en duurzame toekomst en kwalitatief hoogstaande jobs. Dure woorden die om een concrete inhoud vragen. In maart 2009 lanceerden de bonden op een militantenconcentratie het ‘Charter voor een nieuwe financiële toekomst’. Dat charter moet de leidraad zijn. De crisis heeft zonder meer invloed op de werkgelegenheid. Hoe zal het aantal jobs evolueren? En de kwaliteit van de banen? In welke richting evolueert het distributienet? En wat zal er gebeuren met de ‘back office’?

Hefboom De sector kan als hefboom dienen voor nieuwe, groene en duurzame economische activiteiten. Misschien kan de sector mee richting geven aan de economische toekomst van ons land. Wie weet kunnen de overheid en financiële instellingen samenspannen om nieuwe industriële projecten op stapel te zetten. Voor de LBC-NVK is het ook belangrijk te weten hoe de crisis het personeelsbeleid beïnvloedt. Geeft deze crisis nieuwe impulsen aan dat personeelsbeleid? Een andere kwestie is of het verloningsbeleid zal veranderen. In de voorbije tientallen jaren was er een sterke trend naar variabele beloning en een geïndividualiseerde aanpak.

10 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

Geïnspireerd door toplui die het snelle geldgewin aanmoedigden. Los van cao’s kwamen er excessieve, onethische verloningsregelingen voor de ‘happy few’. Dat moet morgen anders. Het moet vooral transparanter en op basis van degelijke criteria gebeuren.

Deugdelijk bestuur En dan is er de discussie over deugdelijk bestuur en risicobeleid. Hoe zullen financiële instellingen in de toekomst hun risico’s beheren? Op een doorzichtige manier? En waar liggen de limieten, met de belangen van spaarders, werknemers en aandeelhouders voor ogen? Hoe ziet deugdelijk bestuur eruit? En kan het debat daarover ook aan bod komen in het sociaal overleg? Er zijn nog meer prangende vragen. Verandert er iets aan het aanbod van financiële producten en aan de manier waarop klanten worden benaderd? Zullen ethische overwegingen daarbij een grotere rol spelen? Willen de bedrijven werknemers in commerciële activiteiten anders aansturen en ze anders of beter opleiden? Misschien is er wel nood aan meer diversiteit in ons financiële landschap? Om nog te zwijgen over de invulling van ‘waardig werk’, ethisch investeringsgedrag en andere punten. Hoe dan ook gaat het om een debat met vele facetten. De LBC-

NVK wil weten in welke ploeg er wordt gespeeld. Het personeel wil opnieuw meer respect krijgen en eist het recht op om mee de toekomst uit te stippelen.

Sociaal overleg Structurele hervormingen dringen zich ook op in de sector. Het sociaal overleg stemt sinds vele jaren niet meer overeen met de economische werkelijkheid. Dat is niet efficiënt en onrechtvaardig. Voor pakweg 115.000 werknemers heb je zeven paritaire comités, elk met hun eigen overlegstructuur en instellingen. Meer dan 20.000 personeelsleden zitten bij het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (PC 218), terwijl ze bij de financiële sector thuishoren. Zijn de verschillen in de sectorale minimale loon-en arbeidsvoorwaarden nog gerechtvaardigd? En zijn ze in realiteit wel zo groot als ze lijken? Ook op het vlak van loon- en arbeidsvoorwaarden en sociaal overleg moet er één en ander gebeuren. De controlebevoegdheid van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) en de Nationale Bank zijn een prima uitgangsbasis om het landschap te hertekenen. De werkgevers willen graag een dynamischer arbeidsmarktbeleid. De bonden geven ze de kans om er werk van te maken. n

jong geweld

Jonge Europese vakbondslui verzamelen in Antwerpen Vechten tegen onrechtvaardigheid is belangrijke drijfveer

Katrien Lindemans en Joeri Saenen

organisatie kom ik op voor de belangen van jongeren.”

Uni Europa is de Europese vakbond voor diensten en communicatie. De koepel staat voor zeven miljoen bedienden en 330 vakbonden. Uni Youth is de jongerenwerking van Uni Europa. Eind januari bliezen 120 jonge vakbondslui uit heel Europa verzamelen bij de LBC-NVK in Antwerpen. Ze discussieerden over onderwerpen als waardig werk en ledenwerving. Ook sociale thema’s zoals opleiding en klimaatverandering stonden op de agenda. Ons Recht praatte met Irena, Maria, Catalin en Cornelia.

Catalin Cmiciu uit Roemenië:

Ons Recht: Op welke leeftijd begonnen jullie aan vakbondswerk te doen? Ir e n a K a l n i n i u i t L e t l a n d :

“Ik was 20 jaar oud en studeerde rechten toen ik ermee startte. Jongeren kregen voor hetzelfde werk minder betaald dan hun oudere collega’s. Dat vond ik onrechtvaardig. In Letland krijgen jonge vrouwen na een zwangerschap dikwijls minderwaardige jobs. Die onrechtvaardigheid deed me besluiten om op halftijdse basis advocate te worden bij de vakbond in Letland. Werk dat ik nu al tien jaar lang doe. Met trots kan ik zeggen dat ik nog nooit een zaak verloor.” Maria Giorgini uit Italië: “Ik liep op 28-jarige leeftijd stage bij de vakbond die opkomt voor bedienden met tijdelijke contracten en voor uitzendkrachten. In Italië werken veel jongeren met overeenkomsten van bepaalde duur en uitzendcontracten. Omdat het vakbondswerk me zo beviel, bleef ik bij de vakbond. Binnen de

“Ik startte ook bij de vakbond rond mijn twintigste. Het ging niet echt om een keuze, want in mijn onderneming was iedereen bij de vakbond. Ik ben nu voorzitter van de jongerenorganisatie. Van beroep ben ik IT-ingenieur bij een telecombedrijf. Maar ik werkte al voor diverse werkgevers. Een typisch probleem waar jonge mensen mee te kampen hebben in Roemenië. Ik hoop ondanks de crisis mijn baan te kunnen behouden.” Ons Recht: Waarom wilden jullie deelnemen aan de bijeenkomst van Uni Youth in Antwerpen? M a r i a G i org i n i : “Uni Europa Youth organiseerde in de zomer van 2009 een zomerschool in het Duitse Hamburg. Na mijn terugkeer in Italië beslisten we om binnen onze vakbond te ijveren voor een jongerenwerking. We maakten een webpagina voor jonge vakbondslui en organiseerden enkele evenementen. En we trachten jonge mensen in Italië warm te maken voor Europees

of zelf mondiaal vakbondswerk. Onze algemeen secretaris steunt ons. Hij is 40 jaar oud maar jong van geest. Mee dankzij hem kon ik naar het seminarie komen.”

Gelijk loon Irena Kalnini: “België heeft een goed systeem van sociaal overleg. Daar kunnen wij van leren. Soms heb ik de indruk dat de lonen van jonge mensen almaar dalen in Letland. Daarom ijveren wij voor gelijk loon voor gelijk werk. Alleen collectieve onderhandelingen, misschien zelfs op Europees of mondiaal niveau, kunnen die neerwaartse spiraal een halt toeroepen.” Cata l i n Cm i c i u : “Roemenië is nog niet zo lang lid van de Europese Unie en heeft een minder goed sociaal overleg dan België. Een vakbondsvertegenwoordiging vind je bij ons alleen al in bedrijven die al een hele tijd bestaan. Deelnemen aan een Europees seminarie is de moeite omdat je zo iets kan opsteken van collega’s uit andere landen.”

Cornelia,jij werkt voor Uni Europa. Lukt het om over de Ons Recht:

verschillende vakbonden heen gemeenschappelijke standpunten in te nemen? Cornelia Berger uit Oosten-

“Elke vakbond heeft zijn eigen structuur. Het is niet gemakkelijk om alle belangen met elkaar te verzoenen. Maar dat heb je toch ook binnen één land of zelfs binnen één bedrijf? Als we een Europees vakbondswerk willen op de been krijgen, moeten we met zijn allen samenwerken en netwerken. De leden zijn onze kracht. Maar het mag niet gaan over de vraag wie de grootste of de machtigste vakbond is.” “In het noordelijke deel van Europa is er een goed uitgebouwd sociaal overleg. Daar dwingen de vakbonden sterke cao’s af. In de nieuwe EU-lidstaten moeten de vakbonden zich nog ontwikkelen en hun plaats vinden. Vakbondswerk doen blijkt ook erg moeizaam in een land als Engeland. En in Noorwegen gaat het dan weer vlot. Hoe dan ook kunnen we erg veel leren van elkaar.”

rijk:

Meer informatie over Uni Europa Youth vind je op www.uni-europa.org. n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 11

Torenhoge werkloosheid onder jongeren tekent Brussel “Geen betutteling, wel graag meer samenwerking”

Denis Bouwen

Nogal wat mensen kijken met verbazing naar wat zich in Brussel afspeelt. De vlijmscherpe sociale tegenstellingen en de onveiligheid in sommige wijken zijn méér dan verontrustend. Ons Recht ging praten met twee ACV’ers die Brussel als hun broekzak kennen. Guy Tordeur, verbondssecretaris voor Brussel-HalleVilvoorde, en Myriam Gerard, gewestsecretaris in Brussel.

uy Tordeur en Myriam Gerard werden allebei in Brussel geboren. En allebei hebben ze hun kantoor in ‘de Pletinckxstraat’. Ze beseffen dat een deel van de Vlamingen ver12 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

vreemdde van ‘hun hoofdstad’. Ten onrechte, vinden ze. “De verfransing van Brussel beïnvloedde gedurende vele jaren de houding van de Vlamingen”, denkt Tordeur. “Historisch gezien is het zo dat je vroeger in heel wat ondernemingen Frans moest kennen om te kunnen opklimmen. Veel Vlamingen in Brussel voedden daarom vroeger hun kinderen in het Frans op. In een aantal gevallen vergaten ze hun moedertaal. Anderen trokken weg uit de hoofdstad.” Gérard: “Mij als Brusselaar valt het op dat de Vlaamse pers stelselmatig negatieve berichten over Brussel brengt. We organiseerden in Brussel bijvoorbeeld een prachtige staten-generaal waaraan duizenden mensen meededen. In de Vlaamse media merkte je daar weinig of niets van. Moet je Brussel reduceren tot een aantal probleemwijken? Natuurlijk niet. Net zoals de situatie in sommige wijken van Antwerpen niet representatief is voor het geheel.”

Cosmopolitisch “Anno 2010 is Brussel een cosmopolitische stad waar allerlei talen en culturen door elkaar lopen”, zegt Gérard. “Een stad met 670.000 banen en 360.000 pendelaars. In veel bedrijven en overheidsdiensten hoor je even veel Nederlands en Engels praten als Frans. Ik zie de verhoudingen tussen Nederlands- en Franstalige Brusselaars echt beter worden. Vooral dankzij de rol die de kunsten spelen. Heel wat Franstaligen, zowel autochtonen als allochtonen, sturen hun kinderen naar Nederlandstalige scholen.” “De Vlamingen vergissen zich als ze zouden denken dat ze in Brussel niet welkom zijn. In sommige winkels vind je nog laaggeschoolde verkoopsters die niet goed tweetalig zijn. Maar dat probleem is aan het verdwijnen.” De ACV’ers erkennen de problemen in Brussel maar nuanceren ook: “We hebben hier gelukkig nog geen toestanden als in de Parijse banlieues. Vermoedelijk is dat mee te danken aan onze sociale zekerheid.” Ons Recht: Een hogeschool kondigde in januari aan dat ze haar lessen verplaatste van Anderlecht naar Brussel-centrum. Er waren ook feiten van zwaar banditisme. De situatie loopt nog meer uit de hand, was de reactie van sommigen? Guy Tordeur: “Het is waar dat er in Brussel bendes opereren en dat er op een aantal plaatsen serieuze problemen bestaan. Eén van de grote oorzaken is de torenhoge werkloosheid, in het bijzonder onder jongeren. Anderlecht, Schaarbeek, Sint-Joost en Molenbeek hebben

hoofdstad een jongerenwerkloosheid tussen de 35 en 45 procent. In sommige probleemwijken ligt het cijfer zelfs boven de 50 procent.” Myriam Gerard: “Brussel verloor veel van zijn industrie en de tertiaire sector ging domineren. Veel oude industriegebouwen liggen er nog altijd verlaten en ongebruikt bij. Bijvoorbeeld in een wijk als Kuregem (Anderlecht). In de tertiaire sector komen allochtonen veel minder aan de bak.” Tordeur: “In september 2009 had je in Molenbeek zware rellen. Zulke feiten mag je niet onbestraft laten. Maar vergeet ook niet dat er in een aantal buurten veel verloedering is en dat veel jongeren daar zonder werk zitten. Dikwijls gaat het om allochtone jongeren.”

Discriminatie Voor beide ACV’ers is er duidelijk veel discriminatie op de arbeidsmarkt. Tordeur: “Er zijn jobs in Brussel, maar vraag en aanbod zijn slecht op elkaar afgestemd. De werkzoekenden zijn vooral laaggeschoold, de jobs eerder voor hooggeschoolden.” Gérard: “Maar dat onevenwicht legt niet alles uit. Heel wat werkgevers nemen weinig allochtonen of nieuwe Brusselaars in dienst. In het grote sorteercentrum van De Post bij BrusselZuid vind je amper 3 procent Brusselaars onder het personeel.” Tordeur: “Via het onderwijs kunnen we aan dat probleem sleutelen. We moeten jongeren goesting geven om te studeren en aantonen dat zoiets loont. Het onderwijs moet échte kansen geven en mag geen uitsluitingsmachine zijn.” “Ik vergelijk de situatie van allochtone jongeren wel eens met die van de sanspapiers. Sommige mensen zonder papieren zagen op zeker ogenblik geen uitweg meer en kropen dan maar in torenkranen. Welnu, veel Brusselse jongeren zijn ook tot de slotsom gekomen dat ze niet veel meer te verliezen hebben.” Gérard: “We moeten wel opletten voor culturele misverstanden. In de Turkse cultuur bijvoorbeeld hebben ze veel respect voor leerkrachten. Naar een ouderavond gaan wordt daar gezien als een gebrek aan respect voor de leraar. Het is zeker niet zo dat allochtone ouders niet geïnteresseerd zijn in de schoolprestaties van hun kinderen. We moeten leerkrachten beter vormen om van diversiteit een verrijking en plezier te kunnen maken.”

onder allochtonen. De jongere broers en zussen van die jongeren zien ook dat een diploma niet genoeg helpt. Ik zag nog nergens zoveel hooggeschoolde taxichauffeurs als in Brussel. Sommige jongeren komen in de verleiding om makkelijk geld te verdienen. Er moet iets veranderen om de vicieuze cirkel te doorbreken. De personeelsmanagers in het bedrijfsleven moeten van aanpak veranderen.”

Bevoogding Ons Recht: Brussel heeft geen betutteling of bevoogding nodig, zeggen jullie? Tordeur: “Brussel heeft genoeg intellectuele capaciteit om zichzelf te besturen. Maar het ontbreekt het gewest aan genoeg middelen. Tevergeefs vraagt Brussel sinds lang om meer politieagenten en andere inspanningen. Wanneer criminelen worden opgepakt, blijft de bestraffing al te vaak uit. De huidige straffeloosheid geeft een verkeerd signaal. Daarmee ondermijn je het gezag van de overheid.”

Jullie verwijzen graag naar de speciale rol van Brussel? Tordeur: “Honderdduizenden mensen pendelen elke dag naar Brussel om daar hun brood te verdienen. Brussel moet centen hebben om op de noden van die werknemers in te spelen. Bijvoorbeeld op het vlak van vervoersinfrastructuur. De Brusselse politie moet veel betogingen begeleiden. En de aanwezigheid van de Europese instellingen brengt ook extra taken met zich mee. Als de Brusselaars extra geld vragen, zijn ze niet aan Ons Recht:

“We hebben hier gelukkig nog geen toestanden als in de Parijse banlieues. Vermoedelijk is dat mee te danken aan onze sociale zekerheid.”

het bedelen. Ze willen alleen de middelen krijgen waarop ze recht hebben.” Gérard: “Onze internationale rol blijkt bijvoorbeeld uit de aanwezigheid van 6.000 journalisten. Alleen Washington DC doet beter. De Brusselaars willen niet dat Vlaanderen en Wallonië het gewest in hun plaats komen besturen. Maar de meesten snappen wel dat ze niet alles alleen kunnen bedisselen en met anderen moeten samenwerken. De vraag is wie in Vlaanderen en Wallonië de regionale oogkleppen wil laten vallen en samenwerking wil laten primeren op concurrentie.” “Binnen het ACV-verbond Brussel-Halle-Vilvoorde trachten wij de onderlinge samenwerking alleszins aan te wakkeren. De werkgeversorganisaties lijken meer dan vroeger te beseffen dat het lot van Brussel nauw verbonden is met het gebied dat errond ligt. En in het openbaar vervoer zie je ook meer samenwerking groeien.”

Vakbond Wat kan het ACV doen om de sociale verhoudingen en de leefbaarheid in Brussel te verbeteren? Gerard: “Bij de regionale verkiezingen in juni 2009 zette het Brussels regionaal comité van het ACV twaalf prioriteiten op papier. Met onze afdelingen spelen we in op de noden in Brussel. Kijk maar naar wat we doen rond vrouwen, kansarmoede en sanspapiers. In het kader van de strijd tegen discriminatie hebben we twee consulenten die werken aan diversiteitsplannen in ondernemingen. Een nieuwe werkgroep moet de win-winrelatie tussen Brussel en Halle-Vilvoorde bevorderen. Veel mensen uit Halle-Vilvoorde werken in Brussel. En de zone van Brussels Airport heeft heel wat nieuwe krachten nodig.” n Ons Recht:

Lang genoeg studeren garandeert niet altijd een baan op niveau? Tordeur en Gérard: “Gelukkig studeren ook in het hoger onderwijs allochtonen af. Maar bij sollicitaties vissen ze vaak achter het net. Dat leidt tot moedeloosheid en frustraties Ons Recht:

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 13

over de grenzen door Annick Aerts

Vrijhandelszones of ‘maquilas’ zijn speciale zones in een land waar exportgerichte bedrijven genieten van allerlei bijkomende voordelen. Voordelen op het vlak van fiscaliteit, infrastructuur enzovoort. In El Salvador vind je ongeveer 240 maquilabedrijven. De meeste daarvan zitten geconcentreerd in 15 zones. In de maquilas werken 67.000 mensen, onder wie 90 procent vrouwen. Alle managementjobs zijn in handen van mannen. Uit een recent onderzoek van de wereldwijde vakbondskoepel IVV blijkt dat de arbeidsomstandigheden in de maquilas verontrustend zijn. Als werknemers proberen zich te organiseren, dreigen de directies met ontslagen of zelfs een sluiting. Werknemers maken melding van beledigingen, vernederingen, ongewenst seksueel gedrag en soms zelfs fysiek misbruik door mensen die toezicht uitoefenen. Vele vrouwen moeten verplicht een zwangerschapstest ondergaan. Zwangere vrouwen verliezen hun baan. In 2008 concludeerde het Salvadoraanse ministerie van Arbeid en Economie dat zowat 10.000 werknemers geen sociale zekerheid hadden en niet de uitkeringen kregen waarop ze recht hadden. De overheid laat te weinig inspecties uitvoeren. Er is ook te weinig toezicht in de maquilas om het respect voor de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen af te dwingen. Voor een volledig overzicht van de arbeidsrechten in El Salvador kan je kijken op www.ituc-csi.org

Vakbondswerk bij UPS in Duitsland DHL, TNT, UPS en FedEx zijn de vier grootste koerierbedrijven ter wereld. In deze ondernemingen willen de mondiale dienstenvakbond UNI en de transportvakbond ITF strategieën ontwikkelen

Vrijhandelszones in El Salvador

om werknemers beter te organiseren in vakbonden en de onderlinge solidariteit aan te wakkeren. Ze doen dit samen met de nationale vakbonden die de meer dan 1 miljoen werknemers in deze bedrijven vertegenwoordigen. Via dit netwerk vraagt de Duitse dienstenvakbond Ver.di om solidair te zijn met de vakbondsvertegenwoordigers van UPS in Keulen. Volgens Ver.di laat het gedrag van UPS tegenover leden van de ondernemingsraad en vakbondsactivisten veel te wensen over. Werknemersvertegenwoordigers die hun taak ernstig nemen en de belangen van hun collega’s verdedigen worden gediscrimineerd. Er is sprake van willekeurige tuchtmaatregelen en zelfs ontslagen. Murat Sahin is één van de slachtoffers. Sinds jaren is Murat lid van de ondernemingsraad in Keulen en even lang heeft hij te maken met discriminerend en racistisch gedrag van managers. Murat klaagde hierover bij UPS Duitsland, maar dat leverde niets op. Gesprekken met het management leidden tot niets. Ver.di vroeg aan de topman van het UPS-concern om zich hierover uit te spreken. Zonder resultaat. Door lokale vakbonden te vragen om protestbrieven te sturen naar UPS moet nu de druk worden opgevoerd. Terwijl de campagne gelanceerd werd, kwam er schot in de zaak. Er loopt nu een bemiddelingspoging om naar een oplossing te zoeken voor de situatie van Murat Sahin. ITF wil dat UPS snel en resoluut stappen onderneemt om de relaties met de bonden in Keulen te verbeteren. Meer informatie vind je op www.itfglobal.org

14 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

Meer flexibiliteit in Europese bedrijven De Europese onderzoeksinstelling Eurofound lanceerde in de lente van 2009 een grootschalig onderzoek bij bedrijven uit de 27 EU-lidstaten en Kroatië, Turkije en Macedonië. Eurofound wou de flexibiliteit van de arbeidsmarkt evalueren. De onderzoekers stelden vragen over werktijden, contracten, training, variabele verloning en sociaal overleg op de werkvloer. De eerste bevindingen werden eind 2009 bekend. Via bepalingen over de werktijd trachten de meeste bedrijven de flexibiliteit te regelen. In de voorbije vier jaar gingen opvallend meer ondernemingen werken met een flexibele werktijdregeling voor de start of het eind van de dagtaak. Zulke regelingen bestaan in 56 procent van de bedrijven. Er zijn veel minder ondernemingen waar je kredieturen kan opbouwen voor een periode van meer dan één jaar (de ‘langetermijnrekeningen’). Denemarken is de hoogste uitschieter, met 36 procent van de bedrijven waar zoiets mogelijk is. Deeltijdse jobs maakten een opmars in de voorbije vier jaar. De onderzoekers constateerden een aanzienlijke stijging, met uitzondering van Bulgarije, Portugal en de 3 kandidaat-lidstaten. Op het vlak van werktijden blijken de hoogste percentages overwerk voor te komen in Nederland, Duitsland en de Scandinavische landen. Bij de soorten arbeidsovereenkomsten blijkt het aantal contracten van bepaalde duur toe te nemen. De percentages variëren wel sterk van land tot land. Er zijn ook maatregelen om werk-

nemers ‘inzetbaarder’ te maken. Drie op de vier bedrijven zeggen geregeld de noden van de werknemers op het vlak van opleiding te screenen. Een kleinere groep geeft werknemers vrij om vorming te volgen. Lees meer op www.eurofound.europa.eu

Sociaal overleg in metaalsector Onder toezicht van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) ontstond in 1952 een eerste sectorcomité voor de mijnbouw. In dat comité kwamen werkgevers en vakbonden uit de toenmalige lidstaten bijeen om afspraken te maken. Meer dan 50 jaar later bestaan er 36 Europese sectorcomités. Die werken voor de banken, verzekeringen, chemie, distributie, ziekenhuizen enzovoort. De sectorcomités hebben erg diverse activiteiten. Gaande van de uitwisseling van informatie tot de afsluiting van akkoorden rond een aantal thema’s. Op 14 januari 2010 werd in de metaalsector een nieuw sectorcomité boven de doopvont gehouden. Op een aantal gebieden werkten de Europese metaalvakbond ETF en de Europese werkgeversfederatie CEEMET al samen. Nu is die samenwerking geformaliseerd in een overlegcomité. De metaalindustrie staat voor grote uitdagingen in Europa. Het sectorcomité dient als overlegplatform om naar gemeenschappelijke oplossingen te zoeken en voorstellen te doen aan de Europese Commissie. Voor 2010 en 2011 ligt een werkprogramma klaar. Rond thema’s als de veroudering van het personeel, internationale concurrentiekracht, mobiliteit van werknemers, onderzoek & ontwikkeling en innovatie. Wil je meer weten? Surf dan naar www.emf-fem.org n

belastingen Ferre Wyckmans

Het woord ‘belastingen’ ontlokt bij niemand een spontane vreugdekreet. Belastingen doen aan ‘last’ denken. Geen wonder dat niemand er vrolijk van wordt. Aan het woord ‘lust’ denkt al helemaal niemand. En toch. Overheden halen uit belastingen inkomsten die ze hard nodig hebben om een beleid te voeren en voorzieningen aan de bevolking aan te bieden. Geen lusten zonder lasten.

elasting ‘mogen betalen’ was lang geleden een voorwaarde om als vrije burger te worden gezien. Toen België in 1830 ontstond, mocht een burger alleen stemmen als hij een bepaalde hoeveelheid cijns (belasting) betaald had. Bij de nationale verkiezingen van 1830 mochten maar 46.000 Belgen hun stem uitbrengen voor de Kamer. Alleen wie belasting betaalde, mocht ‘meedoen’. Sindsdien werd het stemrecht in België gelukkig veel democratischer. Burgers verwachten nu veel meer openbare dienstverlening dan vroeger. De belastingen moesten dan ook stijgen. Met belastingen financier je niet alleen diensten. Ze dienen ook om de rijkdom tussen burgers in een samenleving te (her-) verdelen. Dat brengt ons meteen bij de kern van het belastingdebat. De personenbelasting is bij ons progressief. Dat wil zeggen dat het belastingpercentage stijgt naarmate het inkomen hoger is. Wie veel belastingen betaalt, verdient ook meer. Zowel in absolute als in relatieve cijfers geeft hij meer terug aan de gemeenschap. Zo helpt een progressieve belasting te herverdelen. Mensen die veel belastingen betalen, verwachten ook dat ze er meer voor terugkrijgen. Net zoals mensen die weinig of geen belastingen betalen even goed rekenen op bepaalde voorzieningen of inkomsten.

Vennootschappen In de vennootschapsbelasting heb je geen systeem van progres-

Ander fiscaal beleid zou België deugd doen

Waarom geen vermogensbelasting of ‘miljonairstaks’?

sieve inkomstenbelasting. Daar gelden vaste percentages, die samenhangen met de grootte van de onderneming. Vennootschappen betalen verhoudingsgewijs en in reële cijfers veel minder belastingen dan personen. De personenbelasting en de vennootschapsbelasting zijn ‘directe’ belastingen. Maar er zijn ook ‘indirecte’ belastingen. Verbruiksbelastingen bijvoorbeeld, zoals de btw en accijnzen. Ook die belastingen zijn niet progressief. Ze zijn gelijk voor iedereen die een bepaald product koopt. Iemand met een lager inkomen wordt daardoor relatief zwaarder belast dan iemand met een hoger inkomen. Indirecte belastingen zijn zelden herverdelend.

Keuzes Een rechtvaardig belastingbeleid vergt dus flink wat evenwichtsoefeningen. Maar bovenal gaat het om keuzes. Zonder genoeg middelen krijg je als overheid geen beleid van de grond. En elk beleid betekent kiezen. Om genoeg cen-

ten in kas te krijgen, blijven keuzes noodzakelijk. In 2002 hervormde de overheid bijvoorbeeld de vennootschapsbelasting en verlaagde ze de tarieven. Dat resulteerde in minder inkomsten en dus minder ruimte voor een beleid. Of in een verschuiving van belastingen naar bijvoorbeeld de btw of naar de personenbelasting. Als de maximumtarieven in de personenbelasting zakken, betekent dat ook minder inkomsten. Zo’n daling bevoordeelt vooral mensen met (erg) grote inkomens. De invoering van de ‘notionele intrestaftrek’ kwam neer op een belastingverlaging voor sommige bedrijven. Maar die maatregel deed de gemeenschap wel 4 miljard euro inkomsten verliezen. Geld dat de overheid had kunnen gebruiken om de tewerkstelling te steunen en een sociaal beleid te voeren. De notionele intrest is en blijft een asociale maatregel. Een verkeerde keuze dus. Ter vergelijking: het tekort in de sociale zekerheid bedroeg vorig jaar 2,7 miljard

euro. Tegen 2010 dreigt dat tekort aan te zwellen tot 5 miljard. Altijd opnieuw hoor je dat de belastingdruk in ons land abnormaal hoog is. Die stelling gaat niet op voor de vermogens. Want die worden amper belast. Frankrijk, Nederland en Luxemburg hebben een vermogensbelasting. België niet. Als we op fortuinen boven de 375.000 euro (de eigen woning niet meegerekend) 1 procent vermogensbelasting zouden innen, zou dat 4,6 miljard euro opleveren. We zouden ook een ‘miljonairstaks’ kunnen lanceren. Een taks van 1 procent boven de 1,5 miljoen euro en 2 procent boven de 2 miljoen euro. Hierdoor zouden 88.000 belastingbetalers, een kleine fractie van de bevolking, 8 miljard euro in kas brengen. Het is en blijft allemaal een kwestie van keuzes maken. De LBCNVK zegt al langer dat onze bewindvoerders te dikwijls verkeerd kiezen. Samen met het ACV willen we dit jaar die keuzes helpen bij te sturen. n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 15

woon-werkverkeer

Werkgeverstussenkomst in de treinkaart Zelfde bedrag als vorig jaar

Marc Weyns

Wie met de trein naar het werk rijdt, weet al dat hij sinds februari meestal een heel klein beetje meer moet betalen. De NMBS verhoogde de abonnementsprijzen met gemiddeld 0,57 procent. De spoorwegen verwijzen naar de lichtjes gestegen gezondheidsindex. Je zou verwachten dat ook de tussenkomst van de werkgever navenant stijgt. Maar dit jaar is dat niet het geval. De werkgever betaalt hetzelfde bedrag als vorig jaar.

oe komt dat? Vakbonden en werkgevers sloten voor de periode 2009-2010 een akkoord voor de hele privé-sector. In dat akkoord staat onder meer een verhoging van de tussenkomst van de werkgever in de prijs van het 16 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

openbaar vervoer – trein, tram, metro en bus – van gemiddeld 60 naar gemiddeld 75 procent. Die tussenkomst van de werkgever werd voor 2009 én 2010 afgesproken. Ze wordt nu niet geïndexeerd. In 2011 onderhandelen de sociale partners opnieuw over de aanpassing van de werkgeversbijdrage. In sommige sectoren werd een cao afgesloten waarin staat dat de werkgever het volledige bedrag van de prijs van het openbaar vervoer terugbetaalt. Voor de werknemers van die sectoren stijgt de terugbetaling door de werkgever dan evenveel als de prijs van het openbaar vervoer.

Eigen vervoer Welke vergoeding is er voor wie met eigen vervoer naar het werk rijdt? Het antwoord op die vraag hangt af van de afspraken in de sectoren. Als in de sector eenvoudig verwezen wordt naar de tussenkomst van de werkgever voor het openbaar vervoer, dan zal het bedrag in 2010 niet klimmen. Maar als het sectorakkoord naar de treintarieven zelf verwijst, dan

zal de terugbetaling van de werkgever stijgen op dezelfde manier als de treintarieven. Het jaar 2009 was een overgangsjaar. De tussenkomst in het openbaarvervoersabonnement steeg van 60 tot 75 procent. Daarom kregen de sectoren de mogelijkheid om een nieuwe regeling af te spreken over de werkgeverstussenkomst in het eigen vervoer van de werknemers. Het was mogelijk om de werkgeverstussenkomst in de kosten van het eigen vervoer van de werknemer te handhaven op 60 procent van het treinabonnement voor dezelfde afstand. Als zo’n cao afgesloten werd, zal de tussenkomst dit jaar wel stijgen volgens het indexmechanisme dat in de sector afgesproken is. Voor de sectoren die hun cao niet aanpasten werd de werkgeverstussenkomst op 1 juli 2009 opgetrokken van 60 tot 75 procent. In die sectoren verandert de werkgeverstussenkomst voor dit jaar niet. De regels worden er dus niet echt gemakkelijker op. n

Werkgeverstussenkomst in treinkaart WEEKTREINKAART (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105

7,70 8,60 9,40 10,20 11,10 11,80 12,50 13,20 13,90 14,60 15,30 16,00 16,70 17,40 18,20 18,90 19,60 20,30 21,00 21,70 22,40 23,10 23,80 24,50 25,00 26,00 26,50 27,50 28,00 29,00 30,00 31,50 33,50 35,00 37,00 38,50 40,50 41,50 43,00 44,00 45,50 48,00 50,00 52,00 54,00 56,00 58,00 60,00 62,00

5,50 6,10 6,70 7,30 7,90 8,40 8,90 9,40 9,90 10,40 11,00 11,50 12,10 12,60 13,10 13,60 14,10 14,60 15,30 15,80 16,30 16,80 17,40 17,90 18,40 19,10 19,50 19,90 20,60 21,00 21,80 23,30 24,40 26,00 27,50 29,00 30,00 31,50 32,00 33,50 34,50 36,00 38,00 40,00 41,50 43,00 44,50 46,00 48,00

106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

64,00 66,00 68,00 70,00 73,00 75,00 77,00 79,00 82,00 83,00 85,00 87,00 89,00 91,00 93,00 95,00 97,00 99,00 101,00

49,50 51,00 53,00 54,00 56,00 58,00 59,00 61,00 63,00 64,00 66,00 67,00 69,00 71,00 73,00 74,00 76,00 78,00 79,00

MAANDTREINKAART (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

26,00 28,50 31,50 34,00 37,00 39,50 41,50 44,00 46,50 48,50 51,00 53,00 56,00 58,00 61,00 63,00 65,00 68,00 70,00 72,00 75,00 77,00 79,00 82,00 84,00 86,00 89,00 91,00

18,30 20,50 22,30 24,40 26,00 28,00 30,00 31,00 33,00 35,00 37,00 38,50 40,00 42,00 43,50 45,00 47,50 49,00 51,00 53,00 54,00 56,00 58,00 59,00 62,00 63,00 65,00 67,00

AFSTAND PRIJS VANAF 1/2/2010 WERKGEVERSBIJDRAGE VANAF 1/2/2010

1 2 3

29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160

94,00 96,00 100,00 106,00 111,00 117,00 123,00 129,00 135,00 139,00 143,00 147,00 152,00 159,00 166,00 173,00 180,00 187,00 194,00 201,00 207,00 214,00 221,00 228,00 235,00 242,00 249,00 256,00 262,00 272,00 276,00 283,00

68,00 70,00 73,00 78,00 82,00 87,00 91,00 96,00 101,00 104,00 107,00 111,00 115,00 120,00 126,00 132,00 137,00 143,00 148,00 153,00 160,00 165,00 171,00 177,00 181,00 187,00 192,00 198,00 203,00 211,00 214,00 220,00

161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

290,00 297,00 304,00 311,00 317,00 324,00 331,00 338,00

225,00 231,00 236,00 242,00 246,00 253,00 258,00 264,00

TREINKAART VOOR 3 MAANDEN (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

72,00 80,00 88,00 96,00 103,00 110,00 117,00 123,00 130,00 136,00 143,00 150,00 156,00 163,00 169,00 176,00 183,00 189,00

52,00 57,00 62,00 68,00 74,00 78,00 83,00 88,00 93,00 98,00 103,00 108,00 113,00 118,00 122,00 127,00 132,00 137,00

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 17

196,00 203,00 209,00 216,00 222,00 229,00 236,00 242,00 249,00 255,00 262,00 269,00 279,00 296,00 312,00 328,00 344,00 361,00 377,00 388,00 400,00 411,00 427,00 446,00 465,00 485,00 504,00 523,00 542,00 562,00 581,00 600,00 619,00 639,00 658,00 677,00 696,00 716,00 735,00 762,00 773,00 793,00 812,00 831,00 850,00 870,00 889,00 908,00 927,00 947,00

142,00 147,00 152,00 157,00 162,00 167,00 172,00 177,00 182,00 187,00 191,00 197,00 206,00 218,00 229,00 244,00 256,00 268,00 282,00 291,00 299,00 310,00 322,00 336,00 354,00 368,00 383,00 400,00 415,00 430,00 447,00 462,00 477,00 493,00 509,00 524,00 538,00 553,00 568,00 592,00 601,00 615,00 631,00 646,00 661,00 676,00 691,00 708,00 723,00 738,00

TREINKAART VOOR 12 MAANDEN (*) 1

1 2 3 4 5 6 7

258,00 286,00 314,00 341,00 369,00 393,00 416,00

185,00 204,00 224,00 243,00 264,00 280,00 297,00

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

18 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

440,00 464,00 487,00 511,00 534,00 558,00 582,00 605,00 629,00 652,00 676,00 700,00 723,00 747,00 770,00 794,00 818,00 841,00 865,00 888,00 912,00 936,00 959,00 998,00 1.056,00 1.114,00 1.172,00 1.230,00 1.288,00 1.345,00 1.387,00 1.428,00 1.469,00 1.524,00 1.593,00 1.662,00 1.730,00 1.799,00 1.868,00 1.937,00 2.006,00 2.074,00 2.143,00 2.212,00 2.281,00 2.349,00 2.418,00 2.487,00 2.556,00 2.624,00 2.721,00 2.762,00 2.831,00 2.899,00 2.968,00 3.037,00 3.106,00 3.174,00 3.243,00 3.312,00 3.381,00

314,00 331,00 348,00 366,00 383,00 402,00 420,00 436,00 455,00 472,00 489,00 507,00 524,00 542,00 560,00 579,00 596,00 614,00 632,00 650,00 667,00 684,00 701,00 733,00 776,00 818,00 871,00 914,00 957,00 1.008,00 1.039,00 1.070,00 1.108,00 1.149,00 1.201,00 1.265,00 1.317,00 1.369,00 1.429,00 1.481,00 1.534,00 1.597,00 1.650,00 1.703,00 1.763,00 1.816,00 1.869,00 1.922,00 1.975,00 2.028,00 2.114,00 2.146,00 2.199,00 2.252,00 2.306,00 2.359,00 2.412,00 2.466,00 2.529,00 2.583,00 2.637,00

TREINKAART VOOR DEELTIJDS WERKENDEN (*) 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39

10,70 10,70 10,70 11,60 12,60 13,40 14,20 15,00 15,80 16,60 17,40 18,20 19,00 19,80 20,60 21,40 22,20 23,10 23,90 24,70 25,50 26,50 27,00 28,00 28,50 29,50 30,50 31,00 32,00 32,50 34,00 36,00 38,00

7,40 8,60 9,50 10,30 11,00 11,60 12,10 12,60 13,10 13,60 14,20 14,60 15,00 15,50 15,90 16,40 16,90 17,30 17,70 18,20 18,70 19,10 19,50 20,20 20,60 21,00 21,30 21,70 22,60 24,10 25,00

40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

40,00 42,00 44,00 46,00 47,50 48,50 50,00 52,00 54,00 57,00 59,00 61,00 64,00 66,00 68,00 71,00 73,00 75,00 78,00 80,00 82,00 85,00 87,00 89,00 93,00 -

27,00 28,00 29,00 31,00 32,00 33,00 34,50 36,00 38,00 40,50 -

(*) Eveneens geldig voor treinkaarten in gemengd verkeer NMBS/TEC.

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170 171-175 176-180 181-185 186-190 191-195 196-200

arbeids-gericht Langere verjaringsAfwezigheid Baremaloon op het werk is maandloon Gerechtelijke ontbinding termijn bij misdrijf Om te vermijden dat er veel te Een werknemer is met vakantie Het minimumloon waarop een arbeidsovereenkomst Marc Weyns

De Arbeidsovereenkomstenwet houdt heel wat spelregels in over de manier waarop een einde kan komen aan de arbeidsovereenkomst. Maar daarnaast zijn ook nog heel wat bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek van toepassing op de arbeidsovereenkomst. De gerechtelijke ontbinding van een contract is er één van. Partijen die een contract sluiten zijn hierdoor gebonden alsof het voor hen een wet is. Maar als één van de partijen op een grove manier nalaat zijn verplichtingen na te komen, kan de andere partij aan de rechter vragen om het contract te ontbinden en een schadevergoeding te krijgen. Bij arbeidsovereenkomsten wordt niet zo vaak van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Maar af en toe wordt een vordering van deze aard aan de arbeidsrechtbank voorgelegd. In een vzw was de verstandhouding tussen één van de bestuurders en een werkneemster sterk verzuurd geraakt. De werkgever had zelfs een strafklacht ingediend tegen de werkneemster. Hij verdacht haar ervan anonieme lasterlijke brieven te versturen. De situatie werd onhoudbaar voor de werkneemster. De vrouw vroeg aan de rechter om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. De Hasseltse arbeidsrechtbank besloot op18 januari van dit jaar het contract te ontbinden. Ze veroordeelde de werkgever tot een schadevergoeding die nagenoeg gelijk was aan een normale ontslagvergoeding. De rechter was in zijn beoordeling niet mals voor de werkgever. De werkgever wist dat samenwerken erg problematisch was, maar ondernam helemaal niets. Het is de taak van de werkgever om te waken over het welzijn van de werknemers. Op dit punt schoot hij schromelijk tekort.

lang onzekerheid blijft over mogelijke juridische betwistingen, is er de verjaring. Wie te lang niets doet, zal na de verjaringstermijn geen rechtsvordering meer kunnen instellen. In het arbeidsrecht geldt als algemene regel dat je een vordering moet instellen binnen het jaar na het eind van het contract. Maar op die regel bestaat wel een belangrijke uitzondering. Als de fout die aanleiding geeft tot de vordering een misdrijf is, kan je in de regel nog een vordering instellen tot vijf jaar na de feiten. Te weinig of geen loon betalen is een misdrijf. Vorderingen die steunen op dat misdrijf verjaren pas vijf jaar na de feiten. Als de werkgever zich beroept op de eenjarige verjaring, moet de rechter ambtshalve onderzoeken of de vordering toch kan worden toegekend op grond van het misdrijf. Dat besliste het Hof van Cassatie in een arrest van 20 april 2009.

van 1 september tot 13 oktober. Op 14 oktober daagt hij niet op het werk op. Drie dagen lang laat hij niets van zich horen. De werkgever schrijft hem daarop een brief en meldt daarin dat zijn afwezigheid beschouwd wordt als een verbreking van de arbeidsovereenkomst. Het bedrijf eist een ontslagvergoeding van de werknemer. Het arbeidshof in Brussel zag dat op 7 september 2009 toch even anders. Wie ongerechtvaardigd afwezig blijft van het werk, begaat een fout. Maar wie een fout maakt bij de uitvoering van het contract, geeft daarmee op zich niet aan dat hij het contract wil verbreken. De werkgever kwam dus ten onrechte tot het besluit dat de werknemer de arbeidsovereenkomst wilde verbreken. Daardoor verbrak de werkgever zelf het contract en moest hij een opzegvergoeding betalen aan de werknemer.

werknemer in de privé-sector recht heeft, ligt niet in wetten vast. Dat wordt afgesproken in collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). Zo werd ook een cao afgesloten in het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (PC 218). Een werkgever vond er niet beter op dan het normale minimumloon te verminderen met terug te betalen kosten. Hij hield ook rekening met voordelen, andere dan het loon, die de werknemer kreeg op grond van de arbeidsovereenkomst. Bovendien maakte de werkgever een berekening op basis van het gemiddelde loon over een periode van één jaar. Het arbeidshof van Luik oordeelde in een arrest van 9 oktober 2009 dat de werkgever hiermee op elk van de drie punten in de fout was gegaan. n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 19

Silvio Espirito: “Ik voel me voor 100 procent geïntegreerd” © foto: belga

Jonge Angolese vluchteling vindt nieuwe thuis in België

ilvio Espirito werd geboren in Cabinda, een Angolese enclave die geklemd zit tussen de DR Congo en Congo-Brazzaville. In januari van dit jaar kwam de enclave nog in het nieuws toen de bus van de Togolese nationale voetbalploeg daar beschoten werd.

met een tante naar Luanda, de hoofdstad van Angola. Normaal wil je daar als Cabindees niet naartoe. Heel wat mensen uit mijn gebied willen zich eigenlijk losmaken van Angola. Een gedachte die ik vroeger deelde maar nu stom vind.” “Afijn, in Luanda zochten mijn tante en ik een kleine woning. Kort na verkiezingen kregen we daar bezoek van Angolese politieagenten. Mijn tante was een heel mooie vrouw, en de agenten wilden met haar naar bed. Maar mijn tante wilde nog liever sterven. De agenten brachten haar zonder enige scrupule om het leven en gingen daarna gewoon weg. Ik zag het als kind allemaal gebeuren.” “Na de dood van mijn tante leefde ik noodgedwongen een tijdje op straat. Samen met andere kinderen wasten we auto’s, deden we boodschappen voor mensen of hielpen we met kleine klusjes. Eind 1992 keerde ik naar Cabinda terug. Maar niet naar het dorp waar mijn ouders woonden. Ik werd opgevangen bij priesters.”

Ons Recht: Silvio, wat weet je nog van je kindertijd

Kindsoldaat

in Cabinda?

Ons Recht:

“Ik groeide op in een klein dorp in Cabinda. Als kind werd ik vaak met oorlogsgeweld geconfronteerd. Toen ik bijna 8 jaar oud was, stuurde mijn vader me samen

leger terecht?

Denis Bouwen

De recente regularisatiecampagne betekende een menswaardige uitweg voor een aantal vreemdelingen die hier noodgedwongen in de marge moesten leven. Niet voor iedereen. Silvio Espirito (26) is vermoedelijk één van de gelukkigen die aan definitieve verblijfspapieren zullen geraken. De Angolees vertelt over zijn moeilijke kinderjaren, zijn vlucht naar België en zijn geslaagde integratie in ons land.

Silvio Espirito:

20 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

Als puber kwam je bij het Angolese

“Toen ik bijna 14 jaar was, wilde de overheid me bij het leger inlijven. Ik had schrik voor mijn leven. Mensen doden

Silvio Espirito:

wilde ik zeker niet. Ik ben géén moordenaar. Maar de regering dwong me toch om bij het leger gaan. Tot mijn 19de was ik regeringssoldaat. In die periode moest ik ook deelnemen aan gevechten. Mee strijden tegen de bevolking van Cabinda zag ik uiteraard niet zitten. Rond mijn 16de werd ik dan ook stiekem lid van het FLEC (Frente para a Libertação do Enclave de Cabinda), de beweging die Cabinda wil bevrijden van de Angolese aanwezigheid. Veel wapens hadden de aanhangers van het FLEC niet. Overdag leefden ze als gewone burgers, ’s avonds en in de weekends voerden ze guerillaacties uit.” Wat moest je precies doen voor het bevrijdingsfront? Silvio Espirito: “Op zeker ogenblik had het FLEC drie nieuwe verkenners nodig. Medestanders die binnen het leger wilden spioneren en informatie verzamelen. Ik werd één van de nieuwe verkenners. Op die manier kon ik de beweging een handje toesteken. Maar na verloop van tijd liep het fout. Op de jaarlijkse Angolese onafhankelijkheidsdag probeerde ik met een kameraad foto’s van president Dos Santos en een Angolese vlag weg te halen. Het was al donker, maar de politie kreeg ons toch in de gaten. Mijn vriend sloeg op de vlucht maar werd neergeschoten. De politie wou Ons Recht:

NIEUWE BELGEN Ons Recht: Je Amerikaanse vriend hielp je aan een

ticket naar België? S i lv i o Es p i r i to : “In november 2003 arriveerde ik in Brussel. Maar ik kende natuurlijk niemand in België. Eerst kon ik even bij een vriend van de Amerikaan logeren, maar toen ik zijn huis verliet vond ik nadien het adres niet meer terug. In Angola zijn we niet echt vertrouwd met het gebruik van straatnamen. Via een toevallige ontmoeting met een Belg kwam ik in contact met een organisatie die vluchtelingen hielp. De man bracht me ook naar het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen. Zo werd ik ondergebracht in een asielcentrum op Antwerpen-Linkeroever.”

Een aantal gewezen strijders van het FLEC en hun families verblijven in het dorpje Nova Era. De Angolese machthebbers lieten daar, op een vroegere Cubaanse legerbasis, aanhangers van de bevrijdingsbeweging en hun familieleden ‘isoleren’.

niet geloven dat we gewoon een spelletje aan het spelen waren. Bij mij troffen ze een boekje van het FLEC aan. Al mijn uitvluchten vielen in dovemansoren. Ik werd meegenomen naar het politiebureau. In de dagen nadien werd ik duchtig ondervraagd en zwaar mishandeld. Maar ik wilde de waarheid niet vertellen en vooral geen anderen in gevaar brengen. Ik zat toen in erg nauwe schoentjes. Het gebeurde meer dan eens dat gevangenen spoorloos verdwenen.”

Ontsnapt in politie-uniform Ons Recht: Uiteindelijk raakte je toch uit de cel? Silvio Espirito: “Tijdens mijn gevangenschap bad ik altijd. Ik bleef geloven dat mijn geest en ziel sowieso gered zouden worden. Uiteindelijk raakte ik uit de gevangenis omdat het FLEC smeergeld betaalde. Vermomd als politieagent kon ik ontkomen. Toen ik mijn makkers van de bevrijdingsbeweging terugzag, moest ik zo vlug mogelijk Cabinda zien te verlaten. Een vriend van me, een Amerikaan, werkte bij de oliemaatschappij Chevron. Die man zag me als een zoon en wilde me helpen om naar de VS te gaan. Uiteindelijk raakte ik met een vrachtwagen tot in de DR Congo, waar ik een dag of tien bleef. Mijn ouders zag ik niet meer terug.”

pervriendelijk, vind ik. Racisme ervaarde ik in mijn jaren hier nauwelijks. Eén keer kreeg ik een opmerking van een man die niet begreep dat ik als zwarte zo’n mooie vriendin kon hebben. En een leraar van een vriend zei ooit dat hij nooit zou kunnen les geven aan vreemdelingen. Zelf heb ik een hoop Belgische vrienden, onder wie veel meisjes (lacht).”

Papieren Ons Recht:

Ben je nu in orde op het vlak van

‘de papieren’?

“Ik heb een oranje kaart die normaal verlengd zal worden. Mijn advocaat diende voor mij een verzoek tot regularisatie in. De recente regularisatiecampagne vond Ons Recht: En toen volgde de hele asielprocedure? ik een erg goede zaak. Ik voel me als een kind Silvio Espirito: “Eén dag voor mijn verjaardat pas geboren is. Voor de regering een aantal dag, op 14 november 2003, moest ik naar regularisatiecriteria uitwerkte, was je nooit zeBrussel voor een interview. Ze stelden me daar ker, er kon altijd wel iets fout lopen.” ingewikkelde vragen. Ik was erg wantrouwig “Ik snap ook niet waarom sommigen zo tegen en kon niet alle antwoorden geven die ze graag regularisaties gekant zijn. Van mijn moeder wilden horen. Er waren ook misverstanden hoorde ik altijd dat het beter is met diverse met de aanwezige tolk. Dat resulteerde in fou- soorten mensen samen te leven. Mijn ouders ten in het verslag van het interview. Geen won- leerden me van iedereen te houden, los van ras der dat er daarna een negatieve beslissing viel. of kleur.” Maar mijn advocaat tekende beroep aan.” “Mijn leven is nog niet volledig op orde. Ik ga cursussen bouw en mechanica volgen en leer Negatieve beslissingen gitaar te spelen. Bij het LBC-volwassenenonO n s R ec h t: In totaal kreeg je vier keer een derwijs studeer ik voort Nederlands. Financinegatieve beslissing? eel ben ik nog afhankelijk van het OCMW, dat Silvio Espirito: “Klopt. De ambtenaren van me een uitkering geeft.” de Dienst VreemdelinOns Recht: Voel je je nog genzaken doen gewoon een vreemdeling? hun job. Zonder zich Silvio Espirito: “Nee. in de huid van de asielEigenlijk voel ik me zoeker te verplaatsen. voor 100 procent geïnIk vind dat geen eerlijk tegreerd. Ik vind het nog werk. Mee dankzij de wel raar dat kinderen inzet van mijn advocaat hier kunnen tegensputkon ik in België blijven. teren en dat ze zoveel De advocaat vond het onmenselijk dat de overheid me het land wilde vrijheid krijgen. In Angola moet je gewoon uitzetten. Tijdens mijn procedure verbleef ik luisteren naar je ouders. Meisjes van 7 jaar in Antwerpen en Aalst. In Gent onderging ik kunnen daar al poetsen en koken. Hier zijn zelfs een operatie omdat ik aan één oog blind er meisjes genoeg die niks van koken afweten. dreigde te worden, het gevolg van de mishan- Positief aan België is wel dat kinderen hier vrijuit met hun ouders kunnen praten. In Angola delingen die ik in Cabinda meegemaakt had.” hebben kinderen nog veel schrik van hun ouOns Recht: Hoe verliep je eerste kennismaking met ders.” België eigenlijk? Silvio Espirito: “Van Belgen en Fransen in O n s R ec h t: Zie je jezelf ooit nog terugreizen Cabinda had ik al wel iets over het land ge- naar Angola? hoord. Maar ik dacht dat iedereen hier Frans Silvio Espirito: “Zolang Dos Santos presisprak en wist helemaal niet dat er drie lands- dent blijft, is dat niet vanzelfsprekend. Dos talen waren. In eerste instantie vond ik België Santos is mijn vijand niet, maar ik hou niet een ingewikkeld land. Ik merkte dat sommige van zijn aanpak. Hij duldt geen oppositie en Vlamingen onafhankelijkheid nastreefden laat tegenstanders vermoorden. Terwijl de inzonder daarvoor naar de wapens te grijpen. ternationale gemeenschap laat betijen.” “Ook al reis ik niet terug, ik hoop wel mijn Het bleef bij praten.” “Aanvankelijk kon ik me moeilijk op mijn ouders in Cabinda te kunnen opsporen. Het gemak voelen in België omdat ik nog te veel Rode Kruis en de Internationale Organisatie angst had. Ik wist ook niet welke ‘kant’ van voor Migratie (IOM) trachten me daarbij te het land het beste voor me was. Tegenwoordig helpen. Maar een gemakkelijke zoektocht is voel ik me hier wel thuis. De mensen zijn su- het niet.” n Silvio Espirito:

Racisme ervaarde ik in mijn jaren hier nauwelijks. Eén keer kreeg ik een opmerking van een man die niet begreep dat ik als zwarte zo’n mooie vriendin kon hebben.

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 21

schone kleren Sven De Scheemaeker

De Schone Kleren Campagne nam in de voorbije jaren al C&A, H&M, Benetton, Levi’s, Nike en Adidas in het vizier. Er waren ook campagnes rond ondernemingen die werkkleding produceren en bedrijven die t-shirts en promotionele kleding maken of verkopen. Dit jaar kwamen Aldi en Lidl aan de beurt. Discounters die ook heel wat kleding verkopen. De Schone Kleren Campagne wil dat Aldi en Lidl het recht op organisatie respecteren, een leefbaar loon betalen, correcte aankooppraktijken hanteren en beter informeren.

aandagavond 8 februari. Aldi belt met de LBC-NVK. “Goeienavond, u spreekt met de algemeen directeur van Aldi.” “Goeienavond.” “Klopt het dat u als vakbondsverantwoordelijke van de LBC-NVK mede-initiatiefnemer bent voor de Schone Kleren-actie bij Aldi en Lidl? “Jazeker, die actie organiseren we samen met BBTK, ACV, ABVV, Wereldsolidariteit en FOS. Wij willen Aldi en Lidl vragen om informatie te geven over hun aankooppraktijken en de arbeidsomstandigheden waarin de kledingartikelen in hun winkels vervaardigd worden.” “Ik zou erop willen wijzen dat het op dit moment voor een winkelketen erg moeilijk ondernemen is. De concurrentie is bikkelhard en er wordt gevochten om elke euro omzet. De crisis laat zich zeker ook bij ons voelen.” “Dat begrijpen wij, maar we kunnen fundamentele rechten als waardig werk en syndicale vrijheid niet laten afhangen van de economische conjunctuur. Bovendien is onze actie erg klantvriendelijk, we willen net in debat gaan met de consument. We willen erop wijzen dat Lidl en Aldi nu ook een aanzienlijk assortiment kleding verkopen. Door het grote aantal

Textiel bij Aldi en Lidl eist zware menselijke tol

Beschamende lonen en ondraaglijke werkomstandigheden

verkooppunten in Europa hebben beide ketens een enorme impact en verantwoordelijkheid.” “Zulke acties maken het ons absoluut niet makkelijker en geven een verkeerd beeld. We doen grote inspanningen om de situatie op het terrein te verbeteren. Sinds 2008 is Aldi lid van het BSCI, een vrijwillig internationaal initiatief van bedrijven uit de industrie en de handel dat moet waken over de sociale normen in de productielanden uit de Derde Wereld.” “Een probleem is wel dat het BSCI geen onafhankelijke controles toestaat en in zijn bestaan nog geen enkel onderzoeksrapport publiceerde.” “Dat is een interne keuze. Mag ik erop vertrouwen dat er alleen actie gevoerd wordt bij de winkel in Ledeberg?” “Dat klopt, ja.” “Oké, dan brengen wij zeker de filiaalleider op de hoogte. Mag ik u een prettige avond wensen?” “Goedenavond.” Woensdag 10 februari, 9.00u. In elke Vlaamse provincie wordt actie gevoerd. De directie verspreidt

22 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

in de winkels een infobrief met als koppen: ‘Wij handelen fair!’ en ‘Aldi neemt zijn verantwoordelijkheid op’. De brief verwijst uitdrukkelijk naar het lidmaatschap van het BSCI. Lidl en Aldi beweren dat ze opkomen tegen kinderarbeid en toezien op veilige arbeidsomstandigheden, de arbeidsduur en het niveau van de lonen.

Onthullend rapport 10.00u. Het onderzoeksrapport van de Schone Kleren Campagne, ‘Cashing In’, verschijnt in 13 landen. De resultaten tonen aan dat supermarkten als Lidl, Aldi, Carrefour, Tesco en Wal-Mart op hun textiel winst boeken door in Bangladesh, China en India vrouwen slecht te betalen. Vaak is er sprake van een globale schending van de mensenrechten. We citeren uit het rapport: Het basisloon (zonder overwerk) in 11 onderzochte fabrieken in Bangladesh varieerde van 1.350 taka (13,50 euro) tot 2.400 taka (24 euro) per maand. Beide loonniveaus werden aangetroffen bij leveranciers van Aldi. Het wettelij-

ke minimum bedraagt 1.662 taka (16,62 euro). Het gemiddeld verdiende loon (inclusief overuren) in de fabrieken in Bangladesh lag tussen de 2.061 taka (21 euro) en 3.447 taka (34 euro), meer dan het minimumloon maar nog altijd veel minder dan wat de arbeiders als een leefbaar loon voor één persoon beschouwen, om nog te zwijgen van een gezin. In twee typische fabrieken in Bangladesh die onder meer aan Lidl leveren, verdienden de werknemers gemiddeld 3.270 en 3.447 taka (33 en 34 euro) per maand. Enigszins hogere lonen. Maar in de ene fabriek was er wel een gemiddelde werkweek van 60 uren. In de andere fabriek werkten de arbeiders 84 uur per week. Salma werkt in één van deze fabrieken: “Als ik thuiskom, ben ik zo moe dat ik zelfs geen zin heb om te eten.” En Kusum voegt eraan toe: “Soms wordt het ondraaglijk en begin ik te huilen. Na enige tijd raap ik mijn moed samen omdat dat het enige mogelijke is. Ik moet blijven werken.” n

Bonden pakken ‘creatieve’ loonpolitiek Charles Vögele aan Modeketen corrigeert fouten uit verleden

Sven De Scheemaeker

Wie het bescheiden niveau van de loonschalen in de winkelsector een beetje kent, weet dat het gaat om minimumbarema’s waar echt niet meer op af te dingen valt. Maar de van oorsprong Zwitserse kledingketen Charles Vögele dacht daar lange tijd anders over.

n de voorbije jaren nam Charles Vögele in ons land ook personeel van winkels van Pecotex, P&C en Superconfex over. Werknemers die hun eigen arbeidsvoorwaarden en extralegale voordelen hadden. Er was dan ook nood aan onderhandelingen over een harmonisering van de loon- en arbeidsvoorwaarden. Talloze gesprekken en contacten volgden elkaar op. Al snel bleek dat Charles Vögele er een bepaald ‘afwijkende’ loonpolitiek op nahield. Zodra je wat dieper probeerde te graven in het loonbeleid, begon

het verdacht vaak te lijken op die oude mop van de luie onderwijzer. Je weet wel, die leerkracht die helemaal geen zin had om dikke stapels examens te verbeteren en er niks beters had op gevonden dan die hele papierberg te trap af te keilen. De leerlingen wier examens het verst van de trap bleven liggen, kregen de beste punten. Diezelfde beroepsernst trof het gemeenschappelijk vakbondsfront ook aan bij de Zwitserse modeketen. Niet minder dan de helft van het personeel kreeg bruto gemiddeld 100 euro te weinig uitbetaald per maand. De vakbondsafgevaardigden kwamen zelfs winkelgeranten op het spoor die bruto een slordige 450 euro onder het sectorbarema verdienden.

Eigenzinnige visie De bonden polsten uiteraard naar een mogelijke verklaring voor de afwijkingen. De algemeen directeur repliceerde met het nodige aplomb dat hij zijn eigen specifieke visie op het sectorale loongebouw had. Als hij iedereen het

sectorloon zou geven, bleef er te weinig ruimte over voor opslag bij promotie, klonk het. En de directeur ging voort, terwijl hij zijn woorden kracht bijzette met korte, gedecideerde gebaren: “Het is toch veel beter om een filiaalleidster in het prille begin wat minder te betalen en ze later een loonsverhoging te geven – nog altijd onder het sectorbarema – wanneer je voelt dat ze potentieel heeft. Zo kan je medewerkers motiveren en hen vooruitzichten geven. Als je meteen de loonschalen van ons paritair comité toepast, heb je die ruimte natuurlijk niet.”’ Onnodig te zeggen dat de uitleg van de algemeen directeur heel wat gefronste wenkbrauwen opleverde aan de andere kant van de onderhandelingstafel. Eendrachtig besloten de LBC-NVK, CNE, BBTK en Setca de koe onverdroten bij de horens te vatten. Met behulp van standaardformulieren brachten de leden van de vakbondsafvaardiging in kaart hoe wijdverspreid de bizarre loonpraktijken wel waren. Doorgaans moesten ze niet alleen het brutomaandloon checken,

maar ook de functiecategorie en het aantal dienstjaren van elke werknemer. Tientallen keren bleek maar één stukje informatie juist te zijn op de loonfiche, de naam van de werknemer.

Akkoord Pas na tien onderhandelingsmomenten, een verzoeningsvergadering in het paritair comité, maanden van aanhoudend speurwerk van de afgevaardigden en de komst van een nieuwe algemeen directeur en personeelschef werd in december 2009 een akkoord bereikt om alle lonen te corrigeren. Het achterstallige loon zou met terugwerkende kracht uitbetaald worden voor eind februari. In diezelfde maand lukte het de bonden om met de gloednieuwe directie al meteen een cao rond te krijgen over de invoering van maaltijdcheques voor elk personeelslid. Het eerste échte teken dat Charles Vögele de loon- en arbeidsvoorwaarden wil harmoniseren. n

Nood aan betere financiering hoger onderwijs Betoging op 23 maart in Leuven

Luc De Lentacker

e financiering van de Vlaamse hogescholen en universiteiten staat onder druk. Al tientallen jaren lang wordt het hoger onderwijs geconfronteerd met een onderindexering van de overheidstoelagen. Recent kwamen daar besparingen op de onderzoeksuitgaven bij. Als gevolg van de economische crisis investeert

de privé-sector minder in wetenschappelijk onderzoek. In het hoger onderwijs is er momenteel dan ook veel financiële onzekerheid. Bonden en studenten verdedigen een aantal eisen. Zo willen ze dat de beloofde budgetverhoging van tien procent meteen ingevoerd wordt. Er moet opnieuw zeven procent van het bruto binnenlands product (BBP) naar on-

derwijs gaan. Twee procent daarvan moet doorstromen naar het hoger onderwijs. Het model van outputfinanciering moet worden herzien. Er moet genoeg personeel zijn. En die personeelsleden moeten op degelijke loon- en arbeidsvoorwaarden kunnen rekenen. Voor studentenvoorzieningen moet er meer geld op tafel komen. En België moet artikel 13 van het ‘Pact

van New York’ – over kosteloos onderwijs – naleven. De LBC-NVK doet mee aan de strijd om de noden van het hoger onderwijs hoger op de politieke agenda te krijgen. Op dinsdag 23 maart start om 13.00u een betoging op het Ladeuzeplein in Leuven. Rond 14.30u wordt de actie ontbonden aan het station van Leuven. Zet onze eisen kracht bij en betoog mee! n

MAART 2010 | 114de jaargang | ons recht 23

distributie

AArDBeVING

Haïtiaanse partners Wereldsolidariteit laten moed niet zakken “Niemand heeft echt heft in handen”

DenIs BoUwen

De verwoestende aardbeving op Haïti kostte aan minstens 230.000 mensen het leven. Ellen Verryt volgt Latijns Amerika bij de ngo Wereldsolidariteit. In februari bezocht ze het rampgebied. “Mannen en vrouwen, jongeren en ouderen moeten nu de handen in elkaar slaan om actief werk te maken van de heropbouw”, zegt Verryt. “Wereldsolidariteit en het ACV willen de Haïtianen graag helpen maar kunnen alleen een ondersteunende rol spelen.”

“D

e recente missie van het ACV en Wereldsolidariteit naar Haïti diende vooral om samen met onze partners na te denken over de strategie voor de heropbouw. Er is niet alleen nood aan nieuwe infrastructuur. Onze lokale partners willen ook sterker worden zodat ze een spreekbuis kunnen zijn van het Haïtiaanse middenveld. Ze mikken op een nieuwe structuur waarin elke organisatie haar plaats en taak krijgt. Een degelijke onderlinge coördinatie is essentieel om het heropbouwwerk bij onze partners te laten slagen.” De partners willen graag metselaars, loodgieters en electriciens opleiden. Verder willen ze syndicale vorming organiseren rond werknemersrechten, sociaal overleg en de informele sector. “De jongeren willen hun beweging uitbreiden, vorming geven, jobs creëren en sensibiliseren rond de aardbeving. Veel Haïtianen denken zelf verantwoordelijk te zijn voor de 24 ons recht | 114de jaargang | mAArt 2010

natuurramp. Dat gevoel werkt verlammend en leidt tot fatalisme.” Wereldsolidariteit werkt in Haïti samen met de Confédération des travailleurs haitiens (CTH), de jongerenbeweging JOC en Mosctha. CTH, dat voor de aardbeving 120.000 leden telde, is de enige Haïtiaanse vakbond die lid is van de internationale vakbondskoepel IVV. JOC is te vergelijken met onze KAJ. Mosctha is een socioculturele beweging van Haïtiaanse migrantenarbeiders in de Dominicaanse Republiek. Die beweging heeft een zitje in het uitvoerend comité van CTH en opende vorig jaar een kantoor in Haïti.

Slachtoffers “Bij JOC kostte de aardbeving aan drie mensen het leven, de boekhouder van het programma van Wereldsolidariteit en twee militanten”, vertelt Ellen Verryt. “Pierlyne Guillaume, de permanente medewerkster van het nationaal team van JOC, werd zwaargewond vanonder het puin gehaald. Ik bezocht haar in het Dominicaanse ziekenhuis waar ze nu verzorgd wordt. Adner Estelot, die lid is van het nationaal team van JOC, vertelde me dat zijn vader, moeder, broers en zussen

om het leven waren gekomen.” “CTH verloor zijn financieel verantwoordelijke, Marie Denise, die zich met hart en ziel voor de vakbond inzette. De migrantenarbeiders van Mosctha raakten ontelbare familieleden kwijt.” Het gebouw van JOC en het kantoor van Mosctha in Port-au-Prince zijn volledig van de

IN De MArGe ??

Mobiel werknemersstatuut wf

kaart geveegd. Bij CTH overleefde het vormingscentrum INAFOS het natuurgeweld. “Mosctha gebruikt nu dat centrum als operationele uitvalsbasis. JOC kreeg er een voorlopig kantoor. De catastrofe leidde tot een grote solidariteit onder onze partnerorganisaties. Ze willen de samenwerking beter structureren en uitbouwen. De Haïtianen dromen zelfs van een ‘klein ACW’ met diverse diensten en doelgroepen.” Verryt zag ‘apocalyptische beelden’ in Port-au-Prince. Niet alleen veel arme wijken maar ook meer gegoede buurten werden zwaar getroffen. “Alle belangrijke openbare gebouwen en grote supermarkten zijn verwoest. Het lijkt veel op wat je in een rampenfilm ziet. Buiten Port-au-Prince is er veel schade in zones als Jacmel, Petit Goave en Leogane. In die gebieden leeft meer dan driekwart van de bevolking in tentenkampen.” In de Haïtiaanse regering zijn er mensen die zich persoonlijk inzetten.

“Maar niemand heeft echt het heft in handen. President René Préval riep drie dagen van nationale rouw uit maar deed verder nog niets voor het volk. Hij had actief kunnen oproepen om de mensen mee aan het werk te zetten. De passieve houding van de overheid is een extra stimulans voor het middenveld. CTH wil het grootschalige opruimplan van de VN onder de loep nemen. Het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) werft Haïtianen aan om mee te helpen opruimen maar betaalt hen minder dan het wettelijke minimumloon. Een wanpraktijk die CTH zeker aan de kaak wil stellen.” Steun Haïti door een gift te storten op rekeningnummer 799-5500000-05 van Wereldsolidariteit, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel. Met de mededeling ‘aardbeving in Haïti’. Vanaf 30 euro krijg je een fiscaal attest. n

Vijftien arbeidsexperts lieten in De Standaard hun licht schijnen over het eengemaakte statuut van arbeiders en bedienden. Conclusie: er moet een statuut komen dat werknemers mobieler maakt. Wij kunnen amper weerstaan aan de vraag : “Hoe mobiel is de carrière van deze experts, van wie de meesten van student over assistentschap het professoraat verkozen – al dan niet met nog een bijbaan – boven een mobiele, niet-vastbenoemde baan?” De statuten harmoniseren betekent voor de deskundigen een opzegtermijn en/of -vergoeding die “logisch ergens tussen de polen van arbeiders en bedienden” ligt. Het gebruik van de term ‘logisch’ komt erop neer dat bedienden volgens deze specialisten overbeschermd zijn. Iemand ontslaan zou minder geld kosten. De aloude redenering dat je daardoor een grotere werkzekerheid krijgt, blijft botsen met de wetten van de logica. Maar een ontslag hoeft volgens de experts geen probleem meer te zijn. “Het is een nieuw begin.” Qua slechtbekkende slagzin is er momenteel weinig concurrentie te vrezen, de kampioenentrui ligt in het verschiet. Hier met die C4, werkgever, waag het niet mij mijn nieuw begin te onthouden! Ik stel voor dat de experts folders en powerpointpresentaties bij elkaar grabbelen en zich met hun heilzame boodschap naar de bedrijfspoorten spoeden. Na de pensioenen en de ziekteverzekering ontsnapt ook de ontslagregeling niet aan de trend van de tweede pijler. Weliswaar niet via een verzekeringscontract. Want verzekeraars weten ziektes en sterftecijfers wel in polissen te vatten, maar niet het risico op werkloosheid voor werknemers. Het voorstel gaat over een tweede ‘ontslagpijler’. De financiering daarvan wordt tijdens de tewerkstelling geregeld. Werknemers zouden zo zelf de tweede ontslagpijler financieren . Ze zetten dus een deel van hun inkomen opzij om hun werkgever de kans te bieden hen goedkoper te ontslaan. Qua cynisme delen we een tweede kampioenentrui uit. Het blijft erg kwalijk dat de experts het debat over de harmonisering van werknemersstatuten reduceren tot ontslagregelingen. Werknemers een betere contractbescherming geven is niet de leidraad van deze experts, werknemersmobiliteit is de nieuwe doelstelling. Mobiliteit en minder zekerheid, dus minder bescherming, gaan echter hand in hand. Het duidelijkst blijkt de doelstelling van de 15 auteurs uit de stelling dat het voorstel transparant is voor de werkgever en flexibel voor de werknemer. De Europese boodschappen over ‘flexicurity’, die vooral flexibiliteit en weinig ‘security’ gaven, werden ondertussen ingeruild voor het nieuwe wondermiddel, dat van de ‘mobication’ (‘mobility & education’). flexicurity heeft volgens de Deense professor Ove Kaj Pedersen afgedaan, dat is een ‘oud model’. Nieuw, nieuwer, nieuwst… we zijn er op zich niet tegen, maar het moet natuurlijk wel iets concreets opleveren voor werknemers.

mAArt 2010 | 114de jaargang | ons recht 25

FILM

Henri-Georges Clouzot’s Inferno kArIn seBerechts

“Il était un peu particulier” en “Hij leek een beetje ontredderd”. Zo omschrijven toenmalige medewerkers van ‘L’enfer’, een psychologisch drama over een man die krankzinnig wordt van jaloezie, hun regisseur HenriGeorges Clouzot. Na maanden studiotests streek de cineast hartje zomer 1964 met maar liefst drie filmploegen neer aan de rand van een meer in de Cantal.

elgeteld 20 dagen tijd hadden de teams om de buitenopnamen voor de film te draaien. Daarna zou het meer, dat als decor diende voor een aantal sleutelscènes, leeggepompt worden.

Clouzot, die met een handvol knappe thrillers (waaronder ‘Les diaboliques’ en ‘Le salaire de la peur’) furore maakte in de jaren ’40 en ‘50, had een onbeperkt budget én sterren van het moment Romy Schneider en Serge Reggiani ter beschikking. Meer dan tien uur ingeblikt materiaal later werd de productie opgedoekt. Zonder eindresultaat. Op welke basis de (Amerikaanse?) financiers besloten om tegen dit project onbeperkte middelen aan te smijten, kom je in Serge Brombergs en Ruxandra Medrea’s ‘Henri-Georges Clouzot’s Inferno’ niet te weten. Maar Franse filmrestaurateurs doen wel ontluisterend uit de doeken hoe alles in het honderd liep. Bromberg trof in de 185 filmbobijnen die hij van Clouzots weduwe kreeg kilometers testopnames aan waarin de cineast zichzelf verloor in optische en kinetische probeersels, uitgetest op een ont-

Soul Kitchen kArIn seBerechts

Fatih Akin is een aardige jongen. Dat kan haast niet anders. Alle films die hij regisseerde of schreef, barsten van de hartelijkheid. Het heftige ‘Gegen die Wand’, het bedeesdere ‘Auf der anderen Seite’, het luimige ‘Kebab Connection’ zijn, hoe tragisch of hilarisch ook, prenten die het leven omarmen. In Akins nieuwe culinaire uitstap, ‘Soul Kitchen’, lopen we Zinos Katzantsakis tegen de lummelende leden.

inos runt de gelijknamige en bijzonder tanende eetgelegenheid aan de ‘foute’ kant van Hamburg. Na het vertrek van zijn rijke vriendin naar Sjanghai krijgt de

restaurateur de eetwareninspectie, de belastingen, een ritselaar in immobiliën en zijn nét half-enhalf uit de gevangenis ontslagen broer Illias op zijn dak. En een hernia op de koop toe. Zijn nieuwe kok Shayn kookt te elegant voor Zinos’ op gefrituurde schnitzel en dito hamburgers vegeterende cliënteel. Maar als de nood het hoogst is… afijn u kent het cliché. U hoort mij niet beweren dat ‘Soul Kitchen’ het summum is van cinematografisch kunnen. Akin lapt in zijn enthousiasme af en toe de wijze uitspraak van de grote Goethe (‘In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister’) aan zijn laars, en schept kwistig de voorspelbaarheden en bijwijlen redelijk zouteloze platitudes op ons bordje. Een beetje driftiger snijden in aan lamlendigheid lijdende scènes zou bovendien vast geen kwaad kunnen. En toch houdt deze Duitser van Turkse komaf zich met zijn opge-

26 ons recht | 114de jaargang | mAArt 2010

wapenende Schneider. Medewerkers als Costa Gavras en William Lubtschansky getuigen jaren na Clouzot’s dood nog altijd met veel pudeur hoe de cineast het puikje van de filmwereld (onder wie de cadreur van Dreyer) liet aanrukken om tests te draaien, “terwijl niemand wist waar hij mee bezig was”. En beschrijven hoe de slapeloze regisseur zijn acteurs en crew uitputte met telkens nieuwe, stuurloze invallen. Het drama dat oplicht uit de soms sublieme overblijvende aanzetten tot een film is dat van een

cineast aan het einde van zijn latijn. Clouzot, die was gepasseerd door de jongens van de Nouvelle Vague, waagde zich met de moed der wanhoop aan een soort modernisme dat haaks stond op zijn klassieke verhalende cinema, en dat hij zelfs in een verhaal over waanzin niet kwijt kon. Tussen de wanhopige Vasareli’s schemert zo een bittere zwanenzang door. Een pijnlijk document. ‘Henri-Georges Clouzot’s Inferno’ is vanaf 10 maart 2010 te zien in de Belgische zalen

Begin van het einde: Henri-Georges Clouzot en Romy Schneider.

ruimde ode aan de broederschap zonder verpinken staande tussen het betere filmwerk. Als verteller laat Akin misschien hier en daar steken vallen, zijn personages en hun omgeving drukt hij des te steviger aan de borst. Je zou ze één voor één een kus willen geven, al deze lieden met een hoekje af maar met hun hart op de juiste plaats: de Griekse broers, de opvliegende chef, de sexy serveuse, … zelfs het loeder van een speculant.

Dit wispelturige werkje vol aanstekelijke kitschmuziek kolkt van de charme en de levenslust, en wie kan daar nu aan weerstaan? Het is alleraardigst toeven in het kleurrijke Hamburg van Akin. Zelfs dat aan de foute kant. Je zou haast denken dat het leven een pretje is… ‘Soul Kitchen’ komt op 31 maart 2010 in de Belgische zalen.

Wispelturige ode aan broederschap en levenslust (Adam Bousdoukos en Moritz Bleibtreu).

BOeK

CONGO De schoonste tijd van mijn leven Jan Raymaekers GUtenBerG

Op 30 juni zal de Democratische Republiek Congo 50 jaar op eigen benen staan. Historicus Jan Raymaekers heeft zijn boek al klaar. In ‘Congo, de schoonste tijd van mijn leven’, laat hij Belgische ex-kolonialen aan het woord. Raymaekers illustreert hun nostalgische getuigenissen met honderden prachtige zwartwitfoto’s, gedeeltelijk uit hun eigen albums, maar ook uit de archieven van officiële Belgische persbureaus.

e historicus houdt zich ver van de vraag of de Belgische kolonisatie een weldaad of een gesel was voor het Congolese volk. Deden wegen, ziekenhuizen, scholen en missieposten meer kwaad dan goed? Of is elke cultuur die zich opdringt aan een andere per definitie agressief en dus verwerpelijk? Uit de verhalen van Belgische exkolonialen in het boek blijkt dat in Congo blanken en zwarten in de nadagen van het kolonialisme misschien toch een korte periode van symbiose meemaakten. Voor de energieke, jonge ambtenaren, die in Afrika onderwijs en gezondheidszorg op poten wilden zetten, voor de jonge ondernemers die er met hard werken rijk hoopten te worden, voor de 7.000 paters en de missiezusters waren de jaren tussen 1950 en 1960 hoe dan ook ‘de schoonste van hun leven’. Velen woonden in een mooie villa in een prachtig land met een aangenaam klimaat. Ze hadden huispersoneel (minstens één manusje-van-alles, maar niet zelden ook een ‘boy cuisinier’, een ‘boy lavadaire’, een ‘boy maison’ en een ‘boy jardinier’). Ze genoten van hun vrijheid en hun macht.

Een ingenieur zei het zo: “Wat mij aantrok in de kolonie, was dat je daar zaken kon verwezenlijken. Er moest een brug gemaakt worden? Dan maakte je die brug. Er was een weg nodig? Je pakte je theodoliet (meettoestel) en je trok een weg.” Duizenden kilometers autowegen worden op die manier in de kolonie aangelegd, honderdduizenden zwarte scholieren volgen er onderwijs en tweederde van de Congolezen krijgt elk jaar een geneeskundige behandeling. Zodat een kolonist trots kon beweren dat in 1959 de slaapziekte in Congo bijna was ‘opgekuist’.

Moderne metropolen Het overgrote deel van de Belgische kolonisten klit samen in de grote Congolese steden. Albertstad en Leopoldstad zijn in de jaren ‘50 moderne metropolen met brede boulevards vol Amerikaanse wagens. Je vindt er goede scholen, ziekenhuizen met de modernste apparatuur, modeshows met Congolese en blanke mannequins, clubs, theaters en winkels met luxeproducten ‘die we in België nog nooit hadden gezien’. Slechts enkele duizenden ‘broussards’, meestal ambtenaren, planters en missionarissen wonen in het buitengebied. Zij zijn soms vier maanden onderweg voor ze met hebben en houden op hun bestemming zijn. Maar allemaal zijn ze graag in Congo, niet in het minst omdat ze er gemiddeld 400.000 frank (= 10.000 euro) per jaar verdienen, veel meer dan in België. “Een Belg in Congo mocht niet arm zijn”, zei een kolonist aan de auteur. “Dat zou slecht zijn geweest voor het blanke imago.” Ook de 13 miljoen Congolese zwarten hebben er in het begin blijkbaar weinig moeite mee dat amper 13.000 blanken de baas over hen spelen. De tijd van Leopold II is voorbij. In 1950 worden geen handen meer afgehakt in Congo. Wel krijgt een zwarte bij

een zwaar vergrijp tot nog kort voor de onafhankelijkheid vier slagen met een ‘chicote’, een lederen zweep, op zijn billen, in het publiek, onder een mast met een Belgische vlag. “Achteraf bekeken is het schandalig dat we dat zo in het publiek deden”, vertelt een kolonist. “Het is voor vele zwarten het symbool geworden van de Belgische aanpak.”

Fouten De kolonisten maken nog meer fouten. De afwezigheid van zwarte officieren in het Congolese leger is een doorn in het oog van de zwarte miliciens. Het kweken van een Congolese boerenstand mislukt. Het aanstellen van zwarte ‘chefs médaillés’, die hun gezag over hun stam alleen ontleenden aan de blanke autoriteit, blijkt een misrekening. Het motto van gouverneur-generaal Rijckmans, «Alles voor de zwarten, niets door de zwarten», luidt het failliet in van het koloniale bestuur. Pas een jaar voor de onafhankelijkheid studeert de eerste zwarte af aan de universiteit Lovanium in Leopoldstad, nu Kinshasa. Het

is te weinig en het is te laat. Bij rellen in dezelfde stad, op 4 januari 1959, vallen 50 doden. De zwarte bevolking vreest represailles van de Belgen, maar die komen er niet. De ‘évolué’ Kasavubu, de latere president, roept de bevolking op tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Eén jaar later draagt koning Boudewijn, ‘Bwana kitoko’ (= jongeheer) de macht over aan eerste minister Patrice-Emery Lumumba. Een man die zijn carrière begon als succesvol verkoper van het biermerk Polar. Zestigduizend Belgen laten alles achter wat ze in Congo bezitten en vluchten halsoverkop, in de eerste maand van de onafhankelijkheid, soms nog in short en zomerkleren naar België terug. De schoonste tijd van hun leven was voorgoed voorbij. CONGO, DE SCHOONSTE TIJD VAN MIJN LEVEN Jan Raymaekers Uitgeverij Van Halewyck 200 blz. n

mAArt 2010 | 114de jaargang | ons recht 27

vrouwen

Wereldvrouwenmars geeft krachtig signaal

Sandra Vercammen

Voor het vierde jaar op rij roept het ACV maart uit tot ‘maand van gelijk loon’. Studies wijzen uit dat vrouwen in België drie maanden langer moeten werken om evenveel te verdienen als hun mannelijke collega’s het jaar voordien. Tot maart dus. De ACV-campagne staat dit jaar in het teken van de hardnekkige ‘genderstereotypen’. Zeg maar de ‘clichés’. Op 15 maart trekt een ACVdelegatie naar politieke partijen en werkgevers met een appel voor gendergelijkheid op het werk en voor gelijk loon.

hés c i l c e d t e m g We Werken ! aan gelijkheid

et begrip ‘genderstereotypen’ vraagt om wat uitleg. Mannen kunnen nog altijd niet zwanger worden. Dat heeft te maken met het geslacht. Iemands geslacht of sekse is een biologisch gegeven. Maar ‘gender’ geeft aan in welke sociale of culturele situatie een man of vrouw zich beweegt. Gender duidt aan welke verwachtingen en rollen de maatschappij weggelegd ziet voor vrouwen en mannen. In heel wat maatschappelijke verbanden en zeker op de werkvloer worden technische en leidinggevende jobs en sommige beroepen als mannelijk aanzien. Zorgtaken lijken veelal automatisch aan de vrouwen toebedeeld. Maar ‘zorgen voor’ wordt als minderwaardig aanzien. Nogal wat ondernemingen denken nog in rollenpatronen. Daardoor botsen vrouwen sneller tegen het glazen plafond. Zo missen ze kansen op vorming en opleiding. In heel wat sectoren waar vooral vrouwen werken, is er alleen deeltijds werk, wat de kans om door te stromen danig hypothekeert. Denk maar aan de schoonmaak en de distributie. Mannen en vrouwen die hetzelfde werk doen en dezelfde job hebben, verdienen evenveel. Althans, dat zou je toch mogen verwachten. Want ook hier is nog vaak sprake van loonongelijkheid. Genderstereotypen zijn evenzeer in het nadeel van mannen. Denk

www.acv-online.be

Weg met de clichés. Werk aan gelijkheid! Maart is ACV-maand voor gelijk loon

maar aan kersverse vaders die hun vaderschapsverlof geweigerd zien. Of mannelijke werknemers die met wenkbrauwgefrons nagekeken worden wanneer ze ouderschapsverlof nemen om meer tijd te maken voor de kinderen. “Dat zijn toch geen ‘echte’ venten zeker!”

Pak de loonkloof aan Maart is de maand om gendergelijkheid op de overlegagenda te zetten. Om de loonkloof in je onderneming te dichten, moet je ze wel kennen. Neem de sociale balans erbij en ga na wat de verhouding tussen de lonen van mannen

28 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

en die van vrouwen is. Kijk naar de hoeveelheid deeltijds werk. Werknemersvertegenwoordigers hebben recht op informatie en raadpleging. Maak daar gebruik van. Meten is weten. Een goede analyse is noodzakelijk als je deze discriminatie op de overlegagenda wil zetten. Er bestaan al heel wat instrumenten om gender- en loonongelijkheid aan te pakken in je onderneming. De ACV-brochure ‘Pak de loonkloof aan in je onderneming’ geeft je een soort werkplan. Vraag bij je secretaris of propagandist uit het verbond naar deze brochure. En praat erover met hem of haar. n

Overal ter wereld, ook in ons land, worden in 2010 acties georganiseerd in het kader van de Wereldvrouwenmars. Duizenden vrouwen komen op voor gelijkheid, vrijheid, solidariteit, rechtvaardigheid en vrede. Voor de vrouwenbeweging zijn de activiteiten een krachtig signaal van internationale solidariteit en feministische actie. Een greep uit de eisen van de vrouwen. De actievoersters eisen dat België een prioriteit maakt van de bestrijding van geweld tegen vrouwen. Wereldwijd moet er een eind komen aan het gebruik van seksueel geweld als oorlogswapen. Volgens de actievoersters moet je de economische oorzaken van gewapende conflicten aanpakken. De vrouwen vragen ook duurzaam en volwaardig werk voor iedereen en gelijk loon. En ze nemen het op voor een rechtvaardige en solidaire sociale zekerheid en fiscaliteit. Openbare diensten (denk aan onderwijs, gezondheidszorg, watervoorziening) zijn niet ‘te koop’. Op zaterdag 6 maart komen de vrouwen in Brussel op straat met hun eisen. Van 7 tot 18 maart zijn er in heel België regionale en lokale acties. Op zondag 10 oktober wordt in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (Tervuren) het actiejaar feestelijk afgesloten. Een internationale delegatie vertrekt dan naar de Kivustreek in de DR Congo. Daar vinden de slotdagen plaats van de derde internationale Wereldvrouwenmars. Meer informatie vind je op de websites www.wereldvrouwenmars.be en www.marchemondiale.org. Je kan ook e-mailen naar wereldvrouwenmars@amazone.be of bellen naar 02 / 229.38.48. n

Weinig zinnige argumenten bij Janssen Pharma Directie kan niet lachen om vakbondsactie

INB X monIqUe BrAAm

LBC-NVK Internationaal De LBC-NVK kijkt geregeld over de landsgrenzen. Meer nog, de vakbond steunt diverse projecten en acties elders in de wereld. Ons Recht geeft een kort overzichtje.

Filipijnen - Alliance of Health Workers

frAns Geerts

Jansen Pharmaceutica wil 482 banen schrappen. Iets minder dan voordien, toen nog sprake was van de afbouw van 558 jobs. Na 17 bijzondere ondernemingsraden besloot de directie eenzijdig de procedure volgens de ‘Wet Renault’ af te sluiten. Geen gebruikelijke manier van handelen. En al evenmin een teken van respect voor de werknemers en hun vertegenwoordigers.

e directie zag dat anders. “Wij gaven een antwoord op alle relevante vragen”, klonk het vanuit die hoek. En dat was het dan. Maar werknemers en bonden werden niet veel wijzer door de antwoorden van de werkgever. Sommige aanpassingen van geplande maatregelen waren volgens de vakbonden duurder dan de oorspronkelijke voorstellen. Echte tegenargumenten gaf de directie nooit. De bonden moesten hoe dan ook reageren. Op 2 februari mochten er geen auto’s of vrachtwagens binnen bij Janssen. De actie was

vooral symbolisch. Op vraag van de directie konden sommige leveringen toch plaatsvinden. Het ging vooral om bederfbare producten, proefdieren of levensnoodzakelijke medicijnen. Bij de directie viel de vakbondsactie sowieso niet in goede aarde. Op de daaropvolgende ondernemingsraad noemde de werkgever de actie een spijtige zaak. De directie sprak van een actie die ‘lang niet zo symbolisch was maar het bedrijf en de patiënten ongemak bezorgde en schade toebracht’. Janssen Pharma verwees naar een dringende levering van ‘narcotica’ aan Artsen Zonder Grenzen Haïti. “Door de blokkade konden we de gevraagde levertijd niet halen.” Verbazing alom want op vraag van de directie mochten alle dringende leveringen wel vertrekken. De bonden hadden geen enkele reden om geneesmiddelen voor Haïti tegen te houden. Het management van Janssen gaat wel érg ver. De bazen willen dicteren wanneer de vragen van het personeel beantwoord zijn. Hoe de werknemers zich moeten voelen. En wanneer ze constructief moeten zijn. Het wordt hoog tijd dat een aantal farmagroepen eens nadenkt over hun manier van doen. n

De LBC-NVK steunt actief het (vakbonds)werk van de Alliance of Health Workers. Vakbondswerk doen op de Filipijnen is geen klein bier. Met de mensen- en vakbondsrechten wordt daar geregeld een loopje genomen. Recent arresteerden 300 militairen en politieagenten op de Filipijnen 43 gezondheidswerkers. Dat gebeurde op een erg brutale manier. Volgens het Filipijnse leger ging het om 43 vooraanstaande rebellenleiders die aan het leren waren hoe ze explosieven konden maken. Onzin natuurlijk. Maar gezondheidswerkers arresteren gebeurt wel vaker op de Filipijnen. Mensenrechtengroeperingen en andere organisaties die opkomen voor de basisrechten van de Filipijnse bevolking, zijn dikwijls het slachtoffer van intimidatie en repressie. Met name omdat ze kritisch staan tegenover het beleid van de regering. Activisten worden aangehouden, ontvoerd of vermoord, zogezegd omdat ze ‘lid zijn van gewapende verzetsgroepen’. E-mail de gezondheidswerkers vrij. Meer info vind je op http://internationaal.lbc-nvk.be of www.intal.be.

Gaza – Sawt el-Amel Sawt el-Amel is een Palestijnse organisatie die opkomt voor de rechten van arbeiders. Sinds 2006 bestaat er een partnerschap tussen deze organisatie en de LBCNVK. In april 2004 sloot de Israëlische overheid de grens met Gaza hermetisch af. Dat had een enorme impact op de economische activiteit in Gaza. Ongeveer 24.000 werknemers staken in september 2000 nog de grens over om te werken in Israël. Hieraan kwam dus een einde in 2004.

Maar geen enkele van deze werknemers kreeg ooit een compensatie omdat ze hun job verloren waren. Ze ontvingen al evenmin een ontslagvergoeding of sociale uitkering. Erg onrechtvaardig. Sawt el-Amel (Stem van de Arbeider) wil hiertegen iets ondernemen. Met onze hulp kan de organisatie haar werking voort uitbouwen. Je kan een financieel steentje bijdragen. Op eigen houtje, met je collega’s of als bedrijf of organisatie. Lees er meer over op http://internationaal.lbc-nvk.be of www.gaza-worker-fund.org.

Uni Wereldvakbond – petitie Uni Global Union is een wereldvakbond met ruim 15 miljoen leden. De LBC-NVK is actief lid van Uni. De koepel lanceerde een petitiecampagne als ondersteuning van de wereldwijde campagne ter vernietiging van kernwapens en andere massavernietigingswapens. De LBC-NVK ondersteunt deze campagne en roept op om de online petitie te ondertekenen. Op de website van Uni vind je een Nederlandse vertaling. Kijk op http://internationaal.lbc-nvk.be of www.uniglobalunion.org

LBC-NVK en onafhankelijke media De LBC-NVK droeg de kleine, onafhankelijke maar vooral sociaal gerichte mediaspeler Indymedia altijd een warm hart toe. Indymedia kreeg al vaker steun. Dit mediaproject focust op sociale thema’s, werknemersstandpunten en vakbondsacties. En dit alles zowel nationaal als internationaal. Zo krijg je een mooi nieuwsaanbod op de dynamische en interactieve site van Indymedia. Gaandeweg werd Indymedia een belangrijk digitaal persagentschap waar de LBC-NVK ook haar boodschap kwijt kon. Iets wat almaar moeilijker wordt in het eendimensionale perslandschap. Nu wordt een nieuwe stap gezet. Voortaan kan je terecht op de website www.dewereldmorgen.be. Net als andere organisaties uit het sociale middenveld wilde de LBCNVK ook nu het initiatief steunen. Warm aanbevolen dus.

mAArt 2010 | 114de jaargang | ons recht 29

de lezer schrijft verpleegkundigen

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie Ons Recht Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be

j.g. - zemst

Het februarinummer van Ons Recht wees op de inspanningen van onze rust- en ziekenhuizen om personeel te ronselen in Oost-Europa en het Zuiden. Sinds jaren zijn er acties om het chronisch tekort aan verpleegkundigen op te lossen. Maar onder (gewezen) asielzoekers vind je ook heel wat verpleegkundigen. Laten we daar meer aandacht aan geven en gepaste inspanningen voor doen. Ik heb het over mensen die in hun land een opleiding tot verpleegkundige volgden en ervaring opdeden. Personen die hier asiel kregen of geregulariseerd werden en dus definitief in ons land blijven. Vlaanderen investeert veel in lessen Nederlands en deze mensen leren of

Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor, te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan. praten dus onze taal. Als ze de erkenning van hun diploma vragen, wordt dat systematisch lager ingeschat. Misschien vanuit de gedachte dat het opleidingsniveau in België ‘ongetwijfeld’ hoger ligt dan in de landen van herkomst. Ergerlijk vind ik de veel gehoorde op-

uitbetaling vakbondspremie Textiel- en breigoednijverheid

In de periode van 1 februari tot 15 juli 2010 wordt aan de gesyndiceerde bedienden uit de textiel- en breigoednijverheid (PC 214) een vakbondspremie van 120 euro uitbetaald. Om recht te hebben op de premie, moet de werknemer minstens sinds 1 november 2009 in orde zijn met de betaling van de ledenbijdrage. Het lid moet in 2009 minstens één dag in de textielsector hebben gewerkt. De werknemer behoudt het recht op de premie als hij in 2009 minstens één maand in de sector werkte en daarna werkloos werd, in voltijds tijdskrediet ging of met (brug-) pensioen vertrok. Langdurig zieken hebben ook recht op de premie. De attesten om de premie te krijgen, werden inmiddels bezorgd. Het attest moet volledig ingevuld worden terugbezorgd aan het plaatselijke LBCNVK-secretariaat. LBC-NVK-leden uit de sector die geen attest kregen, kunnen best contact opnemen met hun LBCNVK-secretariaat.

Sociale werkplaatsen

Vanaf 1 maart 2010 wordt in de sector van de sociale werkplaatsen de vakbondspremie uitbetaald. Om recht te hebben op de premie, moet je minstens sinds 15 december 2009 bij de vakbond aangesloten zijn. Ook moet je vorig jaar gewerkt hebben in een onderneming die valt onder de sector van de sociale werkplaatsen (paritair comité 327.01). De premie geldt niet voor uitzendkrachten en jobstudenten. Het gaat om een premie van 51 euro per jaar of 4,25 euro per gepresteerde

maand. De rechthebbenden kregen van hun werkgever een tewerkstellingsattest dat recht geeft op de premie. Dat attest moet worden terugbezorgd aan de Dienst Syndicale Premies van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen of aan het plaatselijke LBC-NVKsecretariaat.

Internationale handel, vervoer en logistiek

In de sector internationale handel, vervoer en logistiek (paritair comité 226) wordt sinds 1 maart de vakbondspremie uitbetaald. Die premie bedraagt 110 euro. De uitbetalingsperiode loopt tot 30 september 2010. Om recht op te hebben op de premie moet de werknemer uiteraard lid zijn van de vakbond en per 1 maart 2010 in de sector werken. Wie voor 1 maart 2010 langdurig ziek was of in volledige loopbaanonderbreking was, heeft geen recht op de premie. Werknemers die tussen 1 januari en 30 september 2010 met (brug-) pensioen gaan, hebben nog wel recht op de premie. PC 226 omvat onder meer de bedrijven die aan internationale handel doen, het vervoer van goederen over de weg en te water, de havenbedrijven, de koerierbedrijven, expeditieondernemingen enzovoort. Het bedrijf waar je werkt moet vanzelfsprekend onder de sector vallen. Bij twijfel kan je je licht opsteken bij het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat. In principe moet de vermelding ‘PC 226’ op de maandelijkse loonfiche staan. Bezorg het volledig ingevulde premieattest aan je LBC-NVK-secretariaat en gebruik zo je recht om de premie te innen.

30 ons recht | 114de jaargang | MAART 2010

merking dat deze mensen niet vlot genoeg Nederlands zouden praten of dat ze het dialect van bejaarden en oudere zieken niet zouden verstaan.

pensioen e.m. - per e-mail

Ons Recht publiceerde in zijn januarinummer een artikel over de pensioenen. Ik was toch een beetje verbaasd. Als ik het goed snap, zal iemand met een loopbaan van 45 jaar en een gemiddeld jaarloon van 48.000 euro méér pensioen krijgen dan iemand die 40 jaar lang werkte en gemiddeld 70.000 euro per jaar verdiende. Maar de tweede werknemer droeg toch meer bij tot de sociale zekerheid en tot de pensioenen van zijn voorgangers? En hij presteerde vermoedelijk meer uren, studeerde waarschijnlijk harder en offerde wellicht zijn weekends op voor zijn werk. Is het aantal gewerkte jaren belangrijker dan wat je zelf afdroeg aan de sociale zekerheid, vanaf een bedrag van zo’n 48.000 euro? Ik zie dit als een grote onrechtvaardigheid tegenover de middenklasse die minder van het leven genoot dan diegenen die ‘sneller tevreden waren’. Wie 70.000 euro per jaar verdient, is in mijn ogen nog niet echt rijk maar behoort tot de middengroep die dikwijls de klappen incasseert.

statuut p.v. - per e-mail

Met groot enthousiasme las ik het Ons Recht-artikel over de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden. Als bediende bij een revisorenkantoor word ik geregeld geconfronteerd met de verschillen tussen de huidige twee statuten. En als adviseur van vennootschappen zie ik ook geregeld de keerzijde van de medaille. Maar persoonlijk en op basis van mijn zevenjarige ervaring in het vak sta ik zeker achter de voorstellen van het

ACV en de LBC-NVK. Deze voorstellen beschermen zoveel mogelijk de rechten van de werknemers. En ze zijn ook haalbaar en betaalbaar voor de werkgevers. Toch zit ik nog met enkele vragen over het ACV-scenario. Waarom wil het ACV nog altijd een rol reserveren voor vakantiefondsen? Is het niet beter om, zoals nu al bij bedienden gebeurt, alles te centraliseren bij de werkgever? Zo kan de werkgever de vakantiebijdrage uitbetalen wanneer het merendeel van het personeel met vakantie gaat. Een ander punt is dat ondernemers, die het vakantiegeld voor bedienden financieren, een dubbele last riskeren te krijgen. Meer bepaald op het moment dat ze de voorschotten aan de ‘kas’ moeten betalen terwijl ze nog een financiering moeten afbetalen. Wat de ontslagtermijn aangaat, ben ik van mening dat we die toch moeten blijven koppelen aan het loonniveau. Een bedrijf heeft veel meer tijd nodig om een financieel directeur of productiechef te vervangen dan om een gewone arbeider of bediende te vervangen. We moeten voorkomen dat bedrijven te vlug zonder leidinggevend personeel vallen. N.v.d.r. Blij dat leden enthousiast zijn over de standpunten van hun vakbond. De nuancering die de lezer maakt rond de vakantiefondsen valt te begrijpen. Wij zijn op zich geen ‘vragende partij’. Feit is wel dat er vakantiefondsen voor arbeiders bestaan. Maar ook zonder vakantiefonds is de betaling van het vakantiegeld gegarandeerd, namelijk via de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie, een evenwaardig alternatief dat kan worden gebruikt. De vakantiefondsen zijn overigens werkgeversfondsen. Die fondsen al of niet laten voortbestaan is dus vooral een probleem van de werkgevers. De voorfinanciering van het dubbele vakantiegeld is op zich geen probleem, denken we. Op die manier bouw je een garantie in. Bovendien leggen de meeste bedrijven nu ook al een (boekhoudkundige) provisie aan. De berekening van de opzegtermijn koppelen we beter niet aan het loon, vinden het ACV en de LBC-NVK. Vanuit een visie van rechtvaardigheid en solidariteit. Dat is nu net de kern van ons globaal voorstel.

ONS reCHt VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: marc WEYNS

Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen HOOFDREDACTEUR: Denis BOUWEN REDACTIESECRETARIS: Jan DECEUNYNCK VORMGEVING: peer DE MAEYER DRUKKERIJ: Corelio printing REDACTIE EN ADMINISTRATIE: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-SeCretArIAteN • 9300 AALst, Hopmarkt 45 Tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • 2000 AntwerPen, Nationalestraat 111-113, Tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • 8000 BrUGGe, oude Burg 17 Tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 lbc-nvk.brugge@acv-csc.be • 1000 BrUsseL, pletinckxstraat 19 Tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • 9200 DenDermonDe, oude Vest 146 Tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • 9000 Gent-eekLo-zeLzAte, poel 7 Tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • 1500 hALLe, Vanden Eeckhoudtstraat 11 Tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • 3500 hAsseLt, mgr. Broekxplein 6 Tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • 8900 IePer, St. Jacobsstraat 34 Tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 lbc-nvk.ieper@acv-csc.be • 8500 kortrIJk, president Kennedypark 16D Tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk@acv-csc.be • 3000 LeUVen, L. Vanderkelenstraat 32 Tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • 2800 mecheLen-rUPeL, onder den Toren 5 Tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 Tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 lbc-nvk.oostende@acv-csc.be • 9700 oUDenAArDe, Koningsstraat 5 Tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • 8800 roeseLAre, H. Horriestraat 31 Tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 lbc-nvk.roeselare@acv-csc.be • 9100 sInt-nIkLAAs, H. Heymanplein 7 Tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • 2300 tUrnhoUt, Korte Begijnenstraat 20 Tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • 1800 VILVoorDe, Toekomststraat 17 Tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be ALGemeen secretArIAAt 2000 AntwerPen, Sudermanstraat 5 Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 e-mail: lbc-nvk@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

Actie, harde actie! wALter

Het krantenbericht zette me aan het denken. Vijf Duitse senioren, tussen 60 en 80 jaar, een architectenechtpaar, een arts en nog een paar andere Beierse notabelen, hadden na een leven van hard werken een deel van hun spaargeld toevertrouwd aan een Amerikaanse vastgoedinvesteerder. Ene James Amburn die ze tegen het lijf waren gelopen tijdens hun vakantie in Florida. Amburn had hen hoge rentes beloofd en de eerste twee jaren kwamen die er ook. Daarna verdween de Amerikaan, zonder enige waarschuwing, met de noorderzon. Met medeneming van een dik pak Beierse, zwarte euro’s. Zwakkere figuren zouden in een hoekje van hun villa gaan zitten kniezen, maar niet onze vijf krasse knarren, die in Duitsland bekend staan als ‘de Bende van de Renteniers’. In onvervalste Karl Maystijl zetten zij de achtervolging in. Al gauw kwamen ze erachter dat hun oplichter niet ver uit de buurt was gaan wonen en dat hij miljoenen geparkeerd had op Zwitserse rekeningen. De Bende van de Renteniers besloot de zaken een beetje te laten vooruitgaan, ongeveer zoals Charles Bronson in ‘Death Wish’ I, II, III en IV. In de kelder van één van hun huizen bouwden ze een soortement geluiddichte Dutroux-cel, waar meneer Amburn zoveel kon jammeren als hij wou. In juni van

vorig jaar wachtten ze de man op bij zijn voordeur, duwden hem in de kofferbak van hun auto en dumpten hem in de kelder. Daarna gingen ze met grote revolvers om hem heen zitten, tot hij 3,3 miljoen dollar had overgeschreven op hun rekeningen. Het dubbele van wat hij hen in Florida had afgetroggeld, maar die Duitse bejaarden laten niet met zich spotten. ‘Sühnegeld’, smartengeld, zullen we het maar noemen. Of achterstallige interesten.

Gemeenschapsdienst Uiteindelijk werd de Bende van de Renteniers gearresteerd. De leden ervan riskeren nu een jarenlange gevangenisstraf. Maar is het wel zo verstandig om ze op te sluiten? Die zwarte euro’s waren er natuurlijk te veel aan, maar voor de rest... Kan de Duitse rechtbank niet overwegen om de bendeleden enkele jaren gemeenschapsdienst te laten doen in heel de Europese Unie, in plaats van ze weg te stoppen in een Beierse cel? Ik zie ze al op pad met hun grijze, vastberaden koppen en een gevaarlijk schiettuig onder hun pardessus. “Herr Lippens, mogen we u even onder vier ogen spreken? ‘t Is in het kader van onze gemeenschapsdienst...” Of in New York: “Entschuldigung, sind Sie die Lehman Brüder? We hebben een paar schmutzige dingen over u vernomen...” En dan met zo’n stel onverantwoordelijke geldzakken in een keldertje in de buurt van Wall

Street gaan zitten tot ze diep in hun privé-geldbuidels hebben getast. Onlangs hoorde ik het een geldspecialist nog zeggen in een Amerikaanse tv-documentaire: “Ik heb er niets op tegen dat iemand een grote beloning krijgt als hij risico’s neemt op de beurs. Maar dan het liefst wel met zijn eigen centen en niet met die van een ander.”

Mee met Jean-Luc En waarom zou de Bende zich moeten beperken tot kwesties van oplichting en bedrog? Als ze nu eens zouden meegaan met JeanLuc Dehaene, in het kader van diens verkennende gesprekken over ‘BHV’? Ik hoor het Jean-Luc al zeggen: “Ge moet daar niet op letten, dat zijn een paar verre familieleden uit Beieren. Zolang ge ze niet kwaad maakt, doen ze niets.” En dan kunnen ze dezelfde middag nog even langsgaan in Anderlecht en Vorst. Ik weet het wel: de rechtsstaat en de democratie en niemand mag het recht in eigen handen nemen. Maar ik zou wel eens het gezicht van de Rode Duivels willen zien, als ze met hun sacochekes aankomen in de kleedkamer en daar zitten zo’n vijf norse vrienden van de trainer hun tweelopen te laden. 10-0 tegen Spanje, let op mijn woorden. n

mAArt 2010 | 114de jaargang | ons recht 31