Ons Recht, maart 2011

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 115DE JAARGANG | NUMMER 3 | MAART 2011

Š foto: imageglobe

6-7 Europa neemt verzorgingsstaat onder vuur

4 TOYOTA V L I EGT UIT DE BOCHT

18-19 L AATST E WO O R D OV E R I PA N O G N I E T G E Z EG D

RUBRIEKSNAAM INhoUd

Standpunt Industrie It-sector Europa overleg Logistiek Industrie Big five distributie Lonen over de grenzen Non-profit Service IpA campagne Lageloonlanden Non-profit In de marge film film Boek Inbox Arbeids-gericht de lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Indexaanpassingen Achterklap vanmol

3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 15 16 18 20 21 22 24 25 26 26 27 28 28 29 30 30 30 31 32

Werknemers moeten Europa van antwoord dienen Toyota schrapt 200 jobs maar ziet geen collectief ontslag Systemat neemt loopje met sociaal overleg Europese ‘atoombom’ bedreigt onze lonen en nog veel meer Onderhandelingen in sectoren gaan van start Overname BD door investeerder roept vragen op Nieuwe schokgolf treft biotechnologiebedrijf Innogenetics Loon- en arbeidsvoorwaarden koerierbedrijven in kaart gebracht Campagne bij winkelketens maakt geslaagde start Loonkloof verkleint maar is nog lang niet gedicht Dienstencheques kosten handenvol geld aan overheid Ruim 1.000 mensen vonden al weg naar Centrum voor Loopbaanontwikkeling Interprofessioneel akkoord rammelt nog op reeks punten Alternatief plan brengt elk jaar 25 miljard euro in het laatje Steunactie voor Mexicaanse vakbonden Veel dienstverlening verschuift naar India, Maleisië en Filipijnen De schaamte voorbij in de non-profi tsector Black Swan Made in Dagenham Zomerhuis met zwembad Weg met ‘adembenemende jeans’

Smoel

© foto: PHotoNeWS

In de non-profi t blijft het rommelen. Nieuwe meerjarenakkoorden zijn dringend nodig. Maar er is weinig nieuws van het onderhandelingsfront. De federale regering deed een eerste, beperkte geste, terwijl de Vlaamse regering de schijn ophoudt. “Moet je massaal geld uittrekken om de banken te redden en nadien aan de non-profi t zeggen dat er geen geld meer over is?”, bedenkt Mark Selleslachs, nationaal secretaris van de LBC-NVK voor de non-profi t. Hij zet de uitdagingen uiteen op p. 24-25.

2 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

standpunt.

De werkgeverslobby beweegt hemel en aarde om haar agenda door te drukken.

Het is moedig om te strijden voor politieke vrijheid en komaf te maken met regimes die hun bevolking onderdrukken en alleen maar denken aan hun eigenbelang. De mensen in tunesië, egype, Jemen en Libië maken een heel grote indruk. in hun strijd voor de vrijheid zetten ze hun eigen leven op het spel en riskeren ze te worden vervolgd. Ze vechten zonder wapens en alleen met hun eigen trots en de overtuiging dat het anders kan en moet.

© foto: imageglobe

Ferre W yckMans aLGeMeen secretaris

Werknemers moeten Europa van antwoord dienen In vroegere tijden, soms nog niet zo heel lang geleden, moesten onze voorouders ook een dagelijkse strijd voor het bestaan voeren. Er is een toenemend aantal Belgen – Vlamingen, Walen en Brusselaars – die de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen. Ook de burger- en werknemersrechten die wij kennen zijn er gekomen dankzij een strijd. Geen enkel recht werd burgers of werknemers ooit in de schoot geworpen. Alleen al om die reden is het een heilige plicht om die verworven rechten te verdedigen.

Het is beschamend genoeg dat je als ‘oubollige conservatief ’ wordt bestempeld als je opkomt voor het behoud van rechten en verworvenheden.

Wie zoiets zegt, beledigt de vakbondsactivisten van vroeger en nu.

Het zijn een aantal van de opvattingen die telkens opnieuw en steeds vaker de kop opsteken.

Met of zonder Belgische regering, met of zonder Europees Parlement. En met een sociaal vernietigende Europese Commissie. De werkgeverslobby beweegt hemel en aarde om haar agenda door te drukken. In plaats van op weerstand stuit ze op veel begrip.

Oude wijn

Verkeerde logica

In de handen van ‘de vernieuwers’ blijft niets nog heel. Geen recht is nog verzekerd als de begrippen ‘flitsend’ en ‘modern’ onze sociale reglementering gaan bepalen. Maar eigenlijk gaat het om oude wijn in nieuwe zakken. Wij kennen die verpakking. De maskerade van de vernieuwing die moet verdoezelen dat er aan sociale afbouw wordt gedaan.

Lijden wij aan achtervolgingswaanzin? Helemaal niet. De aangehaalde pistes en analyses zijn stuk voor stuk te lezen in voorontwerpen van officiële teksten of krijgen hun beslag in nationale programma’s. Op te veel fronten wordt een logica gebruikt die geen ruimte laat voor het sociale.

“Als het ons economisch voor de wind gaat, zal het sociale luik wel volgen”, zo wordt geredeneerd.

Het ACV weet al meer dan 125 jaar dat zoiets geen automatisme is.

Uit respect voor de vakbondsmensen die ons vooraf gingen en voor onze eigen werknemersbelangen zullen we fors uit de hoek moeten komen.

Als we dat niet doen, is weinig of niets van onze rechten nog zeker. Met wat er nu op ons af komt, staat het vast dat de vakbonden eens te meer in een hecht, gemeenschappelijk front moeten opereren. Kortetermijnbelangen moeten we opzij schuiven. In België en in Europa moeten we gezamenlijk diets maken dat het verhaal van sociale afbouw ons absoluut niet zint.

Even het rijtje aflopen: · de automatische indexering van de lonen en de sociale voorzieningen: ‘oude brol’ waar het nieuwe Europa niet meer wil van weten; · werknemers beschermen tegen ontslag: een aanslag op de vrije markt en een obstakel voor economische vooruitgang; · het brugpensioen: een onbetaalbare hangmat voor oudere werknemers; · de werkloosheidsuitkeringen: een belemmering om werk te zoeken; · het tijdkrediet: een luxe die we ons niet meer

kunnen permitteren; · de democratisering van het onderwijs: een obstakel voor de eigen creativiteit en verantwoordelijkheid. Hogere inschrijfgelden werken selectiever bij de toegang; · de arbeidstijdregelingen: een rem op flexibiliteit en inzet.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

3

© foto: DaNiËl RYS

INdUStRIE

toyota schrapt 200 jobs maar ziet geen collectief ontslag autofabrikant weigert ernstige onderhandelingen tina De GreeF

Gevaarlijk

koop een nieuwe toyota en krijg zo vijf jaar absolute gemoedsrust. Zo wordt het alleszins verkocht in de reclame van de autobouwer. Voor de werknemers op het europese hoofdkwartier van toyota in evere is die gemoedsrust niet meteen weggelegd. in 2009 moesten zij al ruim vijf procent prijsgeven op hun salaris, een inlevering van 33 miljoen euro. nu verdwijnen bij het bedrijf 197 jobs om 30 miljoen te besparen.

De aanpak van Toyota vormt een uiterst gevaarlijk precedent in onze sociale geschiedenis. Maar de meeste mensen die moesten gaan, zijn al vertrokken. Hoe kon dit zo geruisloos passeren?

Op de ondernemingsraad van oktober 2010 presenteerde Toyota de economische en financiële informatie (EFI). Zonder enig spoor van een geplande besparing. In november deelde het management het programma voor ‘vrijwillig vertrek’ mee aan de drie hoofdafgevaardigden van de vakbonden.

Die kregen geen tijd om nog bedenkingen of adviezen te geven. Zonder dralen werd het plan aan het personeel voorgelegd.

De personeelsinkrimping is een regelrechte schande voor een multinational met een omzet die overeenstemt met de helft van het Belgisch bruto binnenlands product (BBP). Toyota denkt het lopende boekjaar af te ronden met een nettowinst van bijna 4,4 miljard euro.

Personeelsdirecteur Alain Van Vyve beweert dat de autoconstructeur de werkgelegenheid hoog in het vaandel draagt. In de pers verklaarde hij dat Toyota niet de gewoonte heeft om met de vakbonden over een sociaal plan te onderhandelen. “Wij doen niet aan collectieve ontslagen”, heet dat dan. Maar hoe kan je niet spreken van een collectief ontslag als er bijna 200 jobs verdwijnen op een totaal van 1.200 banen in Evere? Heel simpel. Je laat de mensen zelf voor hun ontslag tekenen. Zodat het lijkt alsof ze zich plots allemaal vrijwillig opofferen voor de winstcijfers.

4 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Wet Renault

De Wet Renault verplicht om een informatieen consultatiefase te doorlopen als er meer dan 30 ontslagen vallen in een bedrijf met meer dan 300 werknemers. Die wet werd hier genegeerd. De voorgestelde vertrekregeling zou ongeveer even veel kosten als een sociaal plan op basis van de Wet Renault. Toyota besefte maar al te goed dat het zijn plan zo aanlokkelijk mogelijk moest maken.

Probleempje: werknemers met een hoger loon incasseren een opzegvergoeding die hoger uitvalt dan de formule Claeys. Wie een lager loon heeft, krijgt minder dan de formule Claeys. Outplacement geeft de autofabrikant alleen aan 45-plussers en hogere kaderleden.

Het allergrootste gevaar voor de vertrekkers is dat ze riskeren om een jaar lang zonder inkomen te vallen. Wie na de ‘opzeg’ van

Toyota nog geen nieuwe job heeft, zal niet meteen werkloosheidsgeld krijgen.

Vakbond

Toyota weigerde elke inbreng van de vakbonden. De LBC-NVK drong er sterk op aan om een sociaal plan op stellen in het kader van de Wet Renault. Zo zou iedereen op zijn minst de formule Claeys ontvangen, outplacement krijgen en normaal aanspraak maken op werkloosheidsgeld. De LBC-NVK wilde ook zoveel mogelijk jobs redden.

De onderneming wilde niet horen van onderhandelingen. Omdat het niet om een collectief ontslag zou gaan. Als bijna 200 werknemers vertrekken op initiatief van de werkgever, is er wel degelijk sprake van een groot collectief ontslag. Ook al toetert Toyota behoorlijk schizofreen hoe bekommerd het wel is om de werkgelegenheid.

Gesprekken met de directie en een verzoening in het paritair comité leverden niets op. De pogingen van de LBC-NVK om een verzoening mogelijk te maken werden helaas ondermijnd door het optreden van de ACLVB-secretaris, die samenspande met de directie.

Outplacement mogelijk maken voor iedereen kost overigens niets omdat het opleidingscentrum Cevora dat betaalt. Maar ook dat was een punt waarop Toyota niet wilde toegeven.

De LBC-NVK laat de situatie niet op haar beloop. Ze blijft aandringen op inspraak in de plannen voor de werknemers die achterblijven. Bij Toyota mogen ze nu wel met een zesde minder personeel hetzelfde werk blijven doen.

It-SEctoR

Systemat neemt loopje met sociaal overleg communiceren is niet sterkste kant van nieuwe directie

reorganisatiemaatregelen en verhuisplannen. Waarvoor heb je dan nog een ondernemingsraad nodig?

Vragen over het nieuwe bedrijfsplan leverden alleen vage antwoorden op. De ondernemingsraad werd met een kluitje in het riet gestuurd.

Verontwaardiging

een Vlaamse krant pakte eind 2010 uit met het bericht dat systemat zijn ‘infrastructuuractiviteiten’ in België en Luxemburg overdroeg aan een nieuw consortium. De betrokken activiteiten kregen ook een nieuwe directie. een doodgewone transactie waarbij de spelregels van het sociaal overleg gerespecteerd worden, zou je denken. niets is minder waar.

sprake. Cao nummer 9 over de werking van de ondernemingsraad bleek een vodje papier voor de directie.

Op de ondernemingsraad van 6 januari 2011 gaf de nieuwe directie alleen summiere informatie over het nieuwe bedrijfsplan. Ze wilde eerst alle managers inlichten over de precieze plannen. Lang aandringen en druk uitoefenen leidden ertoe dat de leden van

In januari kwam de nieuwe directie in elk van de Belgische vestigingen een presentatie geven over de veranderingen.

Desondanks weten de mensen nog altijd niet wat er nu echt te gebeuren staat.

Systemat is één van de grootste IT-dienstverleners in ons land. De onderneming heeft rond de 400 personeelsleden.

Op 30 december 2010 plande het bedrijf een extra ondernemingsraad van 9.00u tot 11.00u. Maar om 10.00u verscheen op de website van de krant De Tijd al het bericht dat er een overname op til was. Maar er stond niet bij wie de overname zou doen.

Paniek alom bij het personeel. Het sms-verkeer onder de werknemers scheerde hoge toppen en focuste telkens opnieuw op de vraag wat er nu precies aan de hand was.

De werknemersvertegenwoordigers in de ondernemingsraad kregen een uitdrukkelijk spreekverbod opgelegd tot 16.00u. Op de ondernemingsraad ook een kopie van dat uur zou de directie via de lokale mana- de presentatie kregen. Ondertussen wergers de personeelsleden inlichten over de den de managers tot in de kleinste details ware toedracht en over de identiteit van de geïnformeerd. In de vestigingen waren overnemer. Uiteindelijk kregen de werkne- er meetings om uitleg te geven over de mers te horen dat er ‘geen ontslagen zouden vallen’. Het meeste personeel zou overgaan naar de nieuwe vennootschap Systemat Belgium, met behoud van rechten en plichten. Circa 60 werknemers zouden vallen onder Sofitmat, zoals de nieuwe beursgenoteerde onderneming heet.

Klap op de vuurpijl was de ondernemingsraad van 3 februari. Bij die gelegenheid zei de directie dat ze meer details over het bedrijfsplan zou geven bij de voorstelling van de economische en financiële informatie (EFI) in mei. Verontwaardiging alom bij de werknemersvertegenwoordigers. “Wij bespreken het beleid van het bedrijf niet in de ondernemingsraad”, zei de directie. “We bepalen zelf waar en wanneer we de juiste informatie geven.” Een botte houding waar je als vakbond alleen maar kan van griezelen.

Cao nummer 9

De LBC-NVK en CNE eisen dat cao nummer 9 wordt toegepast. Ze willen met veel plezier voor directie en managers een cursus geven over de werking van een ondernemingsraad.

Cao nr. 9 zegt hoe je moet communiceren over bedrijfsbeslissingen voor je die uitvoert en toelicht bij de managers. Het is toch echt niet teveel gevraagd om deze regels na te leven. Blijkbaar wel voor de nieuwe directie bij Systemat België.

Een mogelijk lichtpuntje is dat de nieuwe directie volhoudt dat er geen ontslagen zullen vallen. Ze willen ook de activiteiten in Vlaanderen uitbreiden. Bij wijze van start wierven ze hiervoor in Wilrijk een uitzendkracht aan in plaats van een bediende met een vast contract. Een raar manoeuvre voor een onderneming die wil uitbreiden. © foto: DaNiËl RYS

PauL BuekenHOut

Investeringen

In januari kwam de nieuwe directie in elk van de Belgische vestigingen een presentatie geven over de veranderingen. Desondanks weten de mensen nog altijd niet wat er nu echt te gebeuren staat. Contacten met de vroegere directie leerden wel dat er twee jaar lang voorbereidingen waren getroffen om de nieuwe constructie op poten te zetten.

Midden 2010 werden overigens alle investeringen bevroren. Toen al wisten de oude en nieuwe directeurs donders goed wat er eind 2010 zou worden aangekondigd. Van enig overleg met de werknemers was geen

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

5

EURopA

Europese ‘atoombom’ bedreigt onze lonen en nog veel meer

Vic Van kerreBrOeck

Hangt er een atoombom boven ons model van arbeidsverhoudingen en sociale bescherming en bij uitbreiding boven de verzorgingsstaat zoals we die nu kennen? Het antwoord op die vraag zou wel eens ja kunnen zijn. Dat is althans af te leiden uit de mening van een aantal experts. Deze keer hebben ze het niet over de vergrijzing of de communautaire meningsverschillen in België. Wel over een evolutie die zich de jongste maanden bijna sluipend aftekende in de hoogste regionen van de europese unie. sommige voorstellen van de europese commissie kunnen – in hun huidige vorm – dramatische gevolgen hebben.

Zoals het er nu naar uitziet, zal Europa over een aantal maanden keuzes maken die geenszins beantwoorden aan wat de vakbond wil. De Belgische regering zal dan gewoon zeggen dat ze niet anders kan ‘omdat het moet van Europa’. Voor de werknemers is het zaak om dringend nog meer de krachten te verenigen en te protesteren tegen wat er allemaal boven hun hoofd ligt te bengelen. Zoniet dreigen ze met een enorme kater wakker te worden.

Wat is er precies aan de hand op het Europese politieke toneel? En wat staat er allemaal op het spel voor de gewone man en vrouw in de straat? Vragen waarop professor Hendrik Vos het antwoord weet. Hij doceert Europese politiek aan de Universiteit van Gent en weet beter dan wie ook wat er allemaal reilt en zeilt in Europa.

Professor Vos, op radio of tv hebben we allemaal al wel eens horen vertellen over ‘Europees economisch bestuur’, het nieuwe Verdrag van Lissabon en misschien zelfs over de nieuwe economische strategie die Europa de komende tien jaar wil volgen. Waarover gaat dit allemaal? En waarom is dat belangrijk voor de werknemers?

HenDrik VOs: “Ik begrijp perfect dat de mensen het allemaal niet zo goed meer kunnen volgen. Het Europese besluitvormingsproces, met alles erop en eraan, is zeker niet zo gemakkelijk te begrijpen. Maar meer dan ooit is het belangrijk dat de mensen, dus ook de leden van de vakbond, goed weten wat er zich allemaal afspeelt op Europees niveau.

Zeker nu moeten we inzien wat de impact kan zijn van beslissingen die onze eigen

© foto: PHotoNeWS

Ons recHt:

Professor Hendrik Vos: “In Scandinavië creëren ze jobs zonder de werkende mensen te laten verarmen via loonmatiging en het tegenhouden van minimumlonen.”

6 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

ministers en europarlementsleden aan het “In de nasleep van de economische crisis nemen zijn. Beslissingen die vaak tot stand staken de Europese leiders en de Europese komen op basis van flink lobbywerk door Commissie enkele tandjes bij. Zij willen koste soms anonieme Europese ambtenaren in wat het kost een bepaald economisch beleid Brussel.” doordrukken. Of dat een verstandige keuze is, valt nog maar te bezien. Het mag misschien zo zijn dat Duitsland nu economisch Meer controle sterk presteert maar één van mijn collega’s Ons recHt: Waarom zegt u nadrukkelijk ‘zeker in Gent, economieprofessor Freddy Heylen, nu’? maakte onlangs nog heel wat kritische kantHenDrik VOs: “Iedereen herinnert zich de tekeningen bij het Duitse model.” dramatische ontwikkelingen in EU-lidstaten “Sommige cijfers in Duitsland spreken voor als Griekenland en Ierland. Alle Europese zich. Tussen 2005 en 2009 daalden de reële besluitvormers raakten er zo van overtuigd lonen daar met 4,5 procent. Het aantal ‘werdat Europa veel meer moet sturen en con- kende armen’ blijft er stijgen. En de inkotroleren op economisch vlak. Sommige eco- mensongelijkheid neemt ook toe.” nomische beslissingen in één van de lidsta- “Economisch gezien is het zeer de vraag of ten kunnen verregaande gevolgen hebben alle andere lidstaten van de EU het Duitse voor andere lidstaten. Ze kunnen zelfs het model zomaar kunnen en moeten kopiëbestaan van de Europese Unie in gevaar ren. Zo’n evolutie dreigt de lonen van alle brengen wanneer meedogenloze speculan- Europese werknemers in een neerwaartse ten zich ermee bemoeien op de financiële spiraal te doen belanden, met alle gevaren markten.” van dien voor het herstel van onze econo“Waarom dat zo is, moeten we nu niet haar- mieën. De statistieken in Scandinavië tonen fijn uit de doeken doen. Maar het klopt wel aan dat er ook een andere weg mogelijk is. dat we dringend meer Europa nodig hebben Daar creëren ze jobs zonder de werkende om grote ongevallen in de toekomst te ver- mensen te laten verarmen via loonmatiging mijden. Er komt dus meer Europees econo- en het tegenhouden van minimumlonen.” misch bestuur, maar daar begint het debat pas echt. Wat voor bestuur moet dat dan Begrotingstekorten worden? Welke accenten moeten overal in Europa worden gelegd? En in welke mate Ons recHt: Bijna alle landen in Europa kammogen en kunnen de afzonderlijke landen pen nu met begrotingstekorten en hogere schulden. Maar die kwamen er toch vooral door de daar zelf nog iets over te zeggen hebben?” banken en niet door de loonkosten of te ‘te lage Ons recHt: En wat is nu de stand van pensioenleeftijd’?

HenDrik VOs: “Dat ziet u goed. Maar door de zaken?

HenDrik VOs: “Op dit ogenblik is zich binnen grote crisis die we beleefden en de financiële de Europese instellingen een meerderheid gevolgen daarvan moest Europa ook vastaan het vormen die wil dat heel Europa een stellen dat sommige lidstaten economisch economisch beleid voert naar Duits model. helemaal niet zo sterk stonden als werd Hierdoor zou de EU op wereldschaal sterker gedacht. Kijk bijvoorbeeld wat er met Ierland worden en beter concurreren. De aanhan- gebeurde. De ‘Keltische Tijger’ moest diep gers van de Duitse aanpak pleiten voor een door het stof kruipen en Europees geld vramatiging van de lonen, meer flexibiliteit, gen om niet failliet te gaan. Het meeste geld een verhoging van de pensioenleeftijd, een voor Ierland werd geleend door Duitsland. veel strakker begrotingsbeleid en een meer Onder druk van Duitsland, de Europese eenvormige bepaling van de belastingen die Centrale Bank (ECB) en het Internationaal bedrijven in Europa moeten betalen. Vooral Monetair Fonds (IMF) moest Ierland de Duitsland zelf dringt aan op verregaande minimumlonen verlagen, sommige pensihervormingen in de EU. Die hervormingen oenen inkrimpen en zijn arbeidsmarkt nog betekenen een gevaar voor sommige sociale meer flexibel maken.” maatregelen en mechanismen in België.”

Ons recHt: Begin februari was er een Europese Top in Brussel. De Duitse bondsIndex kanselier Angela Merkel en de Franse preOns recHt: Waarover heeft u het dan con- sident Nicolas Sarkozy wilden daar drasticreet? sche hervormingen doordrukken. Maar ze HenDrik VOs: “Eén van de systemen die moesten inbinden. Wat is dan nog het probedreigd worden is de manier waarop de bleem? lonen van werknemers in ons land bepaald HenDrik VOs: “Merkel en Sarkozy moesten worden. Het indexmechanisme dus. Maar er inderdaad gas terugnemen. Maar alle signastaat meer op het spel. Ons systeem om in len die ik opvang wijzen erop dat het maar de sectoren over lonen te onderhandelen, de uitstel van executie is. Op 11 maart is er pensioenleeftijd, de regeling rond brugpen- een nieuwe Europese Top. In alle Europese sioenen, de minimumlonen en de werkloos- hoofdsteden wordt achter de schermen druk gelobbyd en ‘gespind’. En de Europese heidsverzekering.”

Commissie en het Europees Parlement zitten ook niet stil.”

“De Europese Commissie wil bijvoorbeeld tegen midden dit jaar een aantal wetten laten goedkeuren. Als zij haar zin krijgt, zullen de Europese Raad – met Herman Van Rompuy als voorzitter – en de Commissie zelf veel strakker kunnen bepalen hoe de nationale begrotingen in elkaar gestoken worden. Er zouden dan bijna automatisch financiële sancties komen voor lidstaten die ‘niet willen luisteren’. Europa zou dus veel meer beslissen welke keuzes worden gemaakt en hoeveel geld daarvoor mag dienen.”

“Of dit ook betekent dat onze automatische indexering van de lonen zal verdwijnen en dat de pensioenleeftijd in België tot 67 jaar zal worden opgetrokken? Zo’n vaart zal het misschien niet lopen. De scherpste kantjes zullen er wel worden afgevijld. Maar het blijft toch opletten geblazen. In de wandelgangen van de Commissie, bij de Raad en in het Europees Parlement waait nu een wind van drastische hervormingen. Hierbij wordt gekozen voor een heel liberaal economisch model. Met name de vakbonden moeten hier kritisch weerwerk leveren.”

“Laat dit niet over aan eurocraten en lobbyisten” Ons Recht legde ook even zijn oor te luisteren bij Ronald Janssen, economisch adviseur van het Europees Vakverbond (EVV). Jansen bevestigt de analyse van professor Hendrik Vos. Hij onderstreept met klem dat zoveel mogelijk mensen moeten weten wat er in Europa allemaal op til is. “Het is gewoon té belangrijk wat er nu allemaal op het spel staat”, zegt de adviseur. “We kunnen en mogen dit niet alleen maar overlaten aan de eurocraten en machtige lobbyisten van het bedrijfsleven in Brussel. Wat nu in naam van het concurrentievermogen gebeurt, gaat eigenlijk over loondumping die vooral bedoeld is om de bedrijfswinsten en dividenden te verhogen.”

Volgens Janssen staan enkele fundamentele bouwstenen van onze welvaartsstaat en ons sociaal overlegmodel op het spel. “We moeten hierover een breder debat organiseren. De man en de vrouw in de straat moeten weten wat er in sommige Brusselse kantoorgebouwen allemaal bedacht en bedisseld wordt. Het EVV roept dan ook alle vakbonden, niet alleen het ACV, op om de achterban te informeren en op de been te brengen.”

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

7

ovERLEg

onderhandelingen in sectoren gaan van start Voor goede lonen, werkbaar werk en een beter statuut voor alle werknemers MariJke PersOOne

Om de twee jaar starten in maart of april de onderhandelingen in de sectoren over een akkoord voor de volgende twee jaar. traditiegetrouw bouwen die sectoronderhandelingen verder op het interprofessioneel akkoord. Het iPa geeft een algemeen kader om de welvaartsvastheid van de sociale uitkeringen te verzekeren, het gewaarborgd minimumloon op te trekken, specifieke systemen van brugpensioen te verlengen en een indicatieve loonnorm af te spreken.

Deze keer is de context anders.

daarvan mogen profiteren?”, merkten ze terecht op.

Veel verzet was er ook tegen de gekozen aanpak om de statuten van arbeiders en bedienden te harmoniseren. Het voorstel liet de arbeiders er maar beperkt op vooruitgaan, terwijl de bedienden flink moesten inleveren. Bovendien kreeg de sociale zekerheid een deel van de rekening gepresenteerd, wat de LBC-NVK en CNE net niet willen. Je beschermt de werknemers niet beter tegen ontslag door het voor bedrijven goedkoper te maken om personeel de laan uit te sturen.

Koopkracht

© foto: DaNiËl RYS

De eisenprogramma’s voor de onderhandelingen worden in de komende weken geschreven. Vooruitlopen op de concrete inhoud is De socialistische en liberale vakbonden scho- niet mogelijk. Maar er zijn wel bepaalde tenten het IPA af. Het ACV keurde het IPA met densen. een tweederdemeerderheid goed maar de Ongetwijfeld zullen de onderhandelaars van bediendebonden LBC-NVK en CNE wezen het de LBC-NVK zich sterk maken voor de werkunaniem af. Nu ligt het IPA op de tafel van de zekerheid en de koopkracht. De eisen rond regering in lopende zaken. de koopkracht zullen aansluiten bij de speOp p. 18 en 19 kan je lezen waarom de LBC- cifieke noden van de werknemers en zullen NVK en CNE het ontwerp van IPA een onvol- dus verschillen van sector tot sector. Als er doende gaven. Dat had voor een deel te mooie winstcijfers worden opgetekend, kunmaken met de smalle marge op het vlak van nen de werknemers geen genoegen nemen de koopkracht en de bedreiging van de index. met een schamele 0,3 procent loonopslag in “In onze onderneming maken ze opnieuw 2012. Het kan toch niet dat de werknemers winst”, merkten heel wat LBC-NVK’ers op. de aandeelhouders subsidiëren.

“Waarom zouden alleen de aandeelhouders De LBC-NVK zal ook aandringen op

kwalitatieve verbeteringen. Almaar meer werknemers zitten gevangen in een spiraal van stress en werkdruk, met allerlei psychosomatische klachten tot gevolg. Een menselijke arbeidsorganisatie, interessante en werkbare jobs en een leefbare balans tussen werk en privé-leven staan hoog op het verlanglijstje van veel werknemers. Vroeger werden die punten een beetje smalend afgedaan als ‘vrouweneisen’. Maar de vakbond wil de werkgevers ervan overtuigen dat iedereen hierbij wint.

Het recht op vorming is een ander strijdpunt dat de LBC-NVK niet loslaat. Voor heel wat beroepsgroepen beginnen de werkgevers te vrezen voor schaarste op de arbeidsmarkt.

Het antwoord van de vakbond is helder: hou op met klagen en investeer in vorming en opleiding.

Tot slot komt de LBC-NVK vastberaden op voor een beter statuut voor alle werknemers.

Dat dossier ligt opnieuw op tafel bij de regering. Wij zullen de politici trachten te overtuigen van onze visie. In woord en daad. De kwestie zal ook aan bod komen tijdens de onderhandelingen in de sectoren. De LBCNVK zal met de arbeiderscentrales overleggen over een aanpak die in de sectoren de verwezenlijking van een beter werknemersstatuut dichterbij brengt. Naar goede gewoonte zal je de volgende maanden in Ons Recht en op www.lbc-nvk.be de stand van zaken in jouw sector kunnen volgen.

De LBC-NVK komt vastberaden op voor een beter statuut voor álle werknemers.

8 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

LogIStIEK

overname Bd door investeerder roept vragen op

© foto: DaNiËl RYS

“cao met garanties kan veel ongerustheid wegnemen”

Denis BOuWen

Belgische Distributiedienst (BD) is in ons land de nummer één op de markt voor huis-aan-huis-bedeling van reclamedrukwerk. in januari werd het erg winstgevende bedrijf via een ‘leveraged buyout’ verkocht aan het nederlandse investeringsfonds nPM capital (90 procent) en het management (tien procent). De vakbondsmilitanten Patrick Van aelst (LBcnVk) en Daniel crèvecoeur (cne) zijn er niet helemaal gerust in.

BD behoorde toe aan TNT. “Dat concern wilde via ons bedrijf bpost beconcurreren zodra de postmarkt werd opengegooid. In Engeland boekte TNT succes met een gelijkaardige strategie. Bij ons liep het mis omdat de Belgische overheid allerlei voorwaarden oplegde. TNT zag het daardoor niet meer zitten om te concurreren op de Belgische postmarkt. De groep had ook vers geld nodig om interne problemen aan te pakken.”

TNT zette BD in augustus 2010 in de etalage.

“De Europese ondernemingsraad van TNT werd bij de verkoop betrokken. Maar het verkoopproces speelde zich boven de hoofden van de vakbonden bij BD af.”

Geen veranderingen

Als je reclame in je brievenbus aantreft, is de kans groot dat één van de dragers van BD aan je deur gepasseerd is. BD heeft 3.000 dragers die als zelfstandige werken. De arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden van die dragers laten veel te wensen over. In de vestigingen van BD werken zo’n 500 bedienden en arbeiders.

De deal met NPM Capital en het eigen management ging over de vennootschappen BD, DBM, GFI, DIPSA en NTM. RSM Italia was er eveneens bij betrokken.

NPM Capital en het management van BD beloofden op een aantal punten niets te veranderen. Onder meer op het gebied van loon- en arbeidsvoorwaarden, vestigingen en medezeggenschap. “De directie zou de werknemers pas écht geruststellen door een cao te ondertekenen die ons garanties geeft.

Wij blijven zo’n cao vragen.”

Voorlopig is Daniel Crèvecoeur gerustgesteld door het gekozen verkoopsscenario. “Het had anders gelegen als we waren gekocht door een bedrijf met gelijkaardige activiteiten. Dan dreigden we klanten en jobs te verliezen.”

Grotere winsten Van Aelst heeft toch bedenkingen. “Of de “BD heeft 85 procent van de markt in han- overnemer nu wel of niet uit onze eigen den”, schatten Van Aelst en Crèvecoeur. sector komt, maakt voor mij niet zoveel uit.

“Jaar na jaar maken we grotere winsten en Maar een investeerder als NPM Capital wil van de economische crisis hebben we geen BD redelijk snel doorverkopen met zoveel nadeel ondervonden. Onze enige concurrent mogelijk winst. Zal er dan wel een langetervan betekenis is bpost.” mijnvisie zijn? En zal er nog genoeg worden

geïnvesteerd in onze toekomst? Onze directie vertelde dat de verkoop steunde op een vijfjarenplan voor BD. Het zou de vakbonden enorm geruststellen als ze dat plan konden inkijken.”

‘Meer meedenken’

De LBC-NVK en CNE werken goed samen bij BD. “De directie waardeert het niet echt dat wij ons vakbondswerk in de ondernemingsraad doen en vindt dat we meer ‘moeten meedenken met het bedrijf’. Maar wij werden door de werknemers verkozen om hen te vertegenwoordigen en dat brengt nu eenmaal verplichtingen met zich mee. We moesten flink knokken om de vereiste economische en financiële informatie los te krijgen.”

Sommige werknemers werden jarenlang onder het barema betaald. “Uiteindelijk werden de lonen voor de betrokken mensen toch opgetrokken tot het minimum uit het barema. BD verdient veel geld maar het personeel ziet daar zelf weinig van op de loonfiche. Bedienden hebben wel een reeks extralegale voordelen. Een probleem is dat onze bedienden verdeeld zijn over de paritaire comités 226 (logistiek) en 218 (ANPCB).

Gelukkig wordt een aantal voordelen van de bedienden uit PC 226 ook toegepast op hun collega’s uit PC 218.”

“Als we meer loon eisen, constateren we dat de baas alleen maar de index wil toepassen.

Hij ziet dat als een loonsverhoging. Terwijl de indexering van de lonen alleen dient om onze koopkracht te beschermen. Elk jaar trakteert de directie sommige mensen wel op extra’s, een speciale premie of een individuele loonsverhoging. Dat kan dus wel.”

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

9

INdUStRIE

Nieuwe schokgolf treft biotechnologiebedrijf Innogenetics Vakbondswerking bewijst meer dan ooit haar nut

Denis BOuWen

De werknemers van het biotechnologiebedrijf innogenetics werden in januari met een zoveelste schokgolf geconfronteerd. Het management kondigde aan 80 banen te willen schrappen. De vakbondsmilitanten bij innogenetics zijn kritisch.

“Maar we beseffen ook dat er wel iets moest gebeuren”, klinkt het.

Innogenetics doet onderzoek en produceert diagnostische kits, bijvoorbeeld om infectieziektes op te sporen. Het bedrijf werd opgericht in 1985. Jarenlang werd de onderneming geroemd als toonbeeld van Vlaamse innovatie. Maar sinds de oprichting waren er nog maar twee boekjaren met winst.

Op zijn hoogtepunt bood Innogenetics werk aan 550 mensen. Momenteel zijn er nog een kleine 270 werknemers. De meeste werknemers hebben het bediendestatuut maar er is ook een beperkte groep arbeiders. Zowat 60 procent van het personeel bestaat uit vrouwen.

Twee van de LBC-NVK-militanten bij Innogenetics, Samantha De Smet en Benjamin Saey, begrijpen best dat de slechte financiële resultaten niet houdbaar zijn en dat er ‘iets’ moet gebeuren. “Als vakbond moeten we ervoor zorgen dat er een oplossing uit de bus komt die goed is voor wie vertrekt én voor wie blijft.”

het Belgische Solvay. Maar Solvay verkocht zijn farmapoot, inclusief Innogenetics, door aan het Amerikaanse Abbott. Daarmee was de carroussel nog niet ten einde. In september 2010 kreeg Innogenetics nog maar eens een nieuwe eigenaar, het Japanse Fujirebio, gespecialiseerd in diagnostische kits voor infectieziektes en oncologie.

Doorlichting

“De Japanners hielden een grondige doorlichting in samenwerking met het adviesbureau A.T. Kearney”, vertelt Frederik Cocquyt, eveneens LBC-NVK-militant. “Zij concludeerden dat Innogenetics de activiteiten sterk moest stroomlijnen om tegen 2015 een bepaald winstpercentage te realiseren.”

Aanvankelijk wees niets erop dat er jobs zouden sneuvelen bij het bedrijf in Zwijnaarde.

Maar begin dit jaar ontplofte de bom en bleken 80 banen op de helling te staan.

“De nieuwe eigenaar wil ons Alzheimeronderzoek stopzetten”, zegt De Smet. “We moeten ons toespitsen op infectieziektes en kankeronderzoek.”

“Fujirebio wil Innogenetics gebruiken als ‘hub’ om hun producten in Europa op de markt te brengen”, legt LBC-NVK-secretaris Eddy De Bock uit. “De klemtoon dreigt sterk te verschuiven van onderzoek naar verkoop.

Het personeel is bang dat Innogenetics zijn reputatie op het spel zet en zijn ziel verliest.”

“In de informatie- en consultatiefase konden we erg veel vragen aan de directie stellen”, zeggen De Smet, Saey en Cocquyt. “Het is onze ambitie om de knowhow maximaal te laten gebruiken door de Japanners. We mikken op een sociaal plan met zo weinig mogelijk gedwongen ontslagen. Alternatieven zijn een regeling voor vrijwillige vertrekkers, brugpensioenen en een herverdeling van het werk.”

Op het vlak van vakbondswerk legde Innogenetics al een flinke weg af. Jarenlang waren er geen vakbonden bij het bedrijf maar daar kwam gelukkig verandering in.

Het aantal gesyndiceerde werknemers nam gestadig toe. “We konden al heel wat bereiken als vakbondsafvaardiging”, zeggen de militanten. “Zeker nu beseffen de werknemers maar al te goed hoe belangrijk het is om vakbonden te hebben. Door ons collectief op te stellen kunnen we sowieso een beter sociaal akkoord uit de brand slepen.”

“De vroegere problemen van ons bedrijf hadden vooral te maken met slecht management”, is bij de LBC-NVK’ers te horen. “Onze huidige algemeen directeur, Christiaan De Wilde, was vroeger onze financieel directeur.

Hij heeft veel oog voor de cijfers. Maar de vroegere toplui waren stuk voor stuk wetenschappers. Zij richtten zich vooral op ons onderzoek. Eén van de projecten waar we veel geld in staken mikte op de ontwikkeling van een vaccin tegen hepatitis C. Maar het project loste de verwachtingen niet in en werd stopgezet.”

In de loop der jaren ondernam Innogenetics diverse pogingen om de resultaten op te krikken. Sommige activiteiten werden stopgezet of afgestoten.

Het bedrijf werd in 2008 overgenomen door

10 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

© foto: DaNiËl RYS

Slecht management

BIg fIvE

Loon- en arbeidsvoorwaarden bij koerierbedrijven in kaart gebracht Brochure over DHL, Federal express, tnt, uPs en GLs Maria VinDeVOGHeL

Een vergadering van de ‘nationale belangengroep’ in 2010 bleek erg inspirerend voor de vakbondsmilitanten bij de Big Five. Ze kwamen op het idee om de loon- en arbeidsvoorwaarden bij de koerierbedrijven in kaart te brengen. Was het gras inderdaad groener aan de overkant?

De secretarissen van de LBC-NVK en CNE prikten meteen data om samen te zitten met de militanten bij de Big Five. Uit de gesprekken kwam het besluit om vier thema’s aan te pakken: de bestaande premies, de afspraken over arbeidsduur, de extralegale voordelen en de regeling voor vervoerskosten. In de geplande brochure moest ook een landkaart met alle vestigingen worden opgenomen.

Een interessante oefening, want de collega’s van CNE constateerden zo dat veel koerierbedrijven ook locaties hebben in Wallonië.

Het denkwerk rond de brochure zal zeker helpen om de vertegenwoordiging bij de volgende sociale verkiezingen (2012) nog te verbeteren. De koerierbedrijven hebben soms trouwens een structuur die best ingewikkeld is. In een onderneming als DHL is het voor vakbondsmilitanten niet simpel om de hele organisatie goed te vatten.

De brochures over de Big Five werden in februari in de betrokken bedrijven verspreid. Eind maart komen de secretarissen en vakbondsafgevaardigden opnieuw bijeen om de actie te evalueren en de reacties te bundelen. Op basis daarvan zullen ze een actieplan uitwerken, gemeenschappelijk of op het niveau van elk bedrijf. Nu al zijn er plannen om een tweede editie te maken van de brochure.

Jonge ondernemingen

De grote koerierbedrijven in België zijn nog betrekkelijk jong. Het zijn kinderen van de gestage liberalisering en privatisering in de postsector. Een fenomeen dat zich zeker niet tot België beperkt maar wereldwijd aan de gang is.

© foto: imageglobe

Hoe sociaal zijn de vijf grootste koerierbedrijven van België, de Big Five? Die vraag komt aan bod in een speciale brochure die de vakbonden LBc-nVk en cne onlangs verspreidden. De brochure gaat over de loon- en arbeidsvoorwaarden bij DHL, Federal express, tnt, uPs en GLs.

In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw streken de multinationals uit de koeriersector ook bij ons neer. Al vlug plantten de vakbonden er hun vlag dankzij de inzet van nieuwe, jonge vakbondsafgevaardigden.

Op sociaal vlak moest in de nieuwe bedrijven nog heel veel worden uitgevonden. Er moesten minimumlonen en barema’s komen. De flexibiliteit en de samenwerking met onderaannemers moesten worden beperkt. Het personeel wenste correcte werkomstandigheden in de magazijnen, op de kantoren en voor de collega’s op de baan.

Post die nu aan het onderhandelen is met de vakbonden om de post- en expressafdeling volledig te scheiden. De hub van TNT zit al jaren in Bierset, waar de luchthaven van Luik ligt. En tenslotte is er nog het Amerikaanse UPS. In de jaren negentig staakten de werknemers in de VS wekenlang omdat ze hun vakbond erkend wilden zien.

De Europese ‘hub’ van UPS is gevestigd op de luchthaven van Keulen.

Bewogen jaren

Stuk voor stuk hebben deze ondernemingen dus erg bewogen jaren achter de rug. Toch slaagden de vakbonden bij de Belgische Bij elk van deze ondernemingen kregen de dochters erin overal cao’s af te sluiten als vakbonden het al één of meer keren zwaar basis voor de loon- en arbeidsvoorwaarden. te verduren. DHL en Federal Express ver- Op een aantal vlakken werden goede afspraschoven in de loop der jaren hun ‘hub’, de ken gemaakt. Maar er zijn ook leemtes en Europese draaischijf van hun activiteiten, mankementen. van Zaventem naar respectievelijk Leipzig en Zoals zo vaak in het leven is ook de sociale de luchthaven ‘Charles De Gaulle’ in Parijs. situatie bij de Big Five vatbaar voor verbeGLS is het vroegere ABX, het ondergescho- tering. De LBC-NVK en CNE willen daar graag ven kind bij de NMBS. Na heel wat financiële werk van maken. Met steun van de achtercontroverse en commotie werd het bedrijf ban in deze bedrijven. verkocht aan de durfkapitalist 3i. Door de overname werd het volledig geprivatiseerd. De brochure over de Big Five TNT is een Australische groep die werd inge- kan je vinden en downloaden op e. lijfd door de Nederlandse Post. Diezelfde http://226.lbc-nvk.be.

DHL en Fedex

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

11

dIStRIBUtIE

ca m mpa aa g k t ne g e bi s la j w ag i n k d e el st ket a r en t s sp

ec

ia

le

we b

sit e

vo o

rp

ar

ita

ir

co m

ité

LieVeke nOrGa

in de distributie heeft de LBc-nVk in de eerste helft van februari een opgemerkte actie gevoerd in winkelstraten en shoppingcentra. Het ging om de start van een campagne in paritair comité 311 (grote kleinhandelszaken). secretarissen en militanten presenteerden de gloednieuwe website www.pc311.be.

31

1

na de zomer op heel wat koelkasten. Met de campagne en de website wil de LBC-NVK een brede groep verkopers en verkoopsters aanspreken met informatie over hun loon- en arbeidsvoorwaarden. De site geeft bovendien de kans om ervaringen uit te wisselen en concrete vragen over de dagelijkse realiteit te stellen.

Positieve reacties

Overal lokten de winkelbezoekjes positieve reacties uit. Het gebrek aan informatie is Paritair comité 311 zegt je weinig? Het een steeds terugkerend probleem in de secgaat nochtans om bekende winkelketens tor. Voor vakbondsafgevaardigden is het als H&M, Zara, Casa, Brantano en Fnac. niet makkelijk om alle werknemers te bereiOok bedrijven als Ici Paris XL, Decathlon, ken omdat die verspreid zitten over talrijke Zeeman, Mediamarkt en Saturn behoren vestigingen. tot de sector.

Tijdens de promoactie kwamen de tradiTussen 7 en 14 februari gingen groene tionele problemen al snel opnieuw naar groepjes de boer op. Ze trokken naar win- boven. “Ik werk al meer dan anderhalf kels en shoppingcentra om een speciaal jaar met opeenvolgende contracten van gemaakte magneet met het webadres uit te bepaalde duur”, vertelde Nadine, die met delen. Hopelijk hangen die magneetjes tot veel plezier bij Blokker aan de slag is. “Heb

12 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

ik nog geen recht op een vast contract?”

“De vakantie plannen is bij ons altijd zo’n gedoe”, klonk het op de Bruul in Mechelen.

“Het leidt altijd tot conflicten onder collega’s.

De personeelsbezetting is veel te klein om te garanderen dat iedereen drie weken na elkaar vakantie kan nemen.”

Dat de website aan een reële behoefte beantwoordt, blijkt uit de bezoekcijfers, die meteen de hoogte in schoten na de winkelbezoeken. In de eerste helft van de week bezochten meer dan 500 mensen www.pc311.be. Vooral de rubriek ‘Van A tot Z’, die in trefwoorden en op een simpele manier de basisafspraken van de sector uit de doeken doet, valt erg in de smaak. Ook in de mailbox stromen heel wat vraagjes binnen en zelfs al aanvragen om lid te worden van de LBC-NVK. Logisch, want er bestaat in de sector een vakbondspremie van 135 euro.

Wie zich aansluit bij de vakbond, doet dus een heel slimme investering. In ruil voor weinig euro’s per maand mag je rekenen op een prima service.

LoNEN

Loonkloof verkleint maar is nog lang niet gedicht Wetsvoorstel legt thema op onderhandelingstafel Diane ParDOn

Jonge vrouwen tussen 25 en 40 jaar verdienen voor het eerst meer per uur dan hun mannelijke collega’s. Dat schreven sommige kranten eerder dit jaar. een opvallende trendbreuk want vrouwen verdienen gemiddeld minder dan mannen. raakt de loonkloof tussen mannen en vrouwen dan toch stilaan gedicht?

Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM) kreeg in 2006 van de federale regering de opdracht om elk jaar een rapport te schrijven over de loonkloof. De Europese Commissie, het World Economic Forum en anderen publiceren ook elk jaar cijfers over de genderongelijkheid.

De voorbije jaren was de evolutie licht positief. In de ‘Gender Gap Index’ die het World Economic Forum in 2010 publiceerde rukte België op van de 33ste naar de 14de plaats.

De loonkloof werd een stukje kleiner en de activiteitsgraad van vrouwen verbeterde licht. Vrouwen zouden iets makkelijker doorgroeien in het bedrijfsleven en bij de ambtenarij.

Maar hoe zit dat nu met die betere uurlonen van jonge vrouwen? Volgens Walter Van Dongen (studiedienst van de Vlaamse regering) speelden diverse factoren de jongste jaren sterk in het voordeel van jonge vrouwen: ze zijn beter opgeleid, onderbreken hun loopbaan minder, belanden in meer stabiele, werkzekere sectoren en bekleden hogere functies. Bij mannen en vrouwen vanaf 40 jaar vind je nog vaker de traditionele patronen terug. In die groep blijft het uurinkomen van mannen dus hoger dan dat van vrouwen.

Actie in maart

Bij het ACV is maart al langer de actiemaand voor gelijk loon. In bedrijven en sectoren wordt extra aandacht besteed aan de loonkloof. Van 14 tot 18 maart wordt in de regio’s en bedrijven actie gevoerd.

Op voorstel van het ACV dienden parlementairen een wetsvoorstel in om de loonkloof te bestrijden. Volgens de tekst moet elke onderneming in haar sociale balans meer specifieke informatie geven over de lonen van mannen en vrouwen. De sociale partners moeten op alle niveaus van het sociaal overleg praten over

werkgelegenheidsmaatregelen en loonkostenontwikkeling en die punten verwerken in cao’s. De loonkloof wordt dus een verplicht thema aan de onderhandelingstafel.

Bedrijven en sectoren worden aangespoord om hun classificaties en loonsystemen te toetsen op genderneutraliteit.

bijvoorbeeld om met ‘cafetariaplannen’ die werknemers extra vakantiedagen toekennen als ze een duurdere auto inruilen voor een goedkope wagen? In welke mate kiezen vrouwen en mannen bewust of onbewust voor dezelfde of andere extra legale voordelen?

Sociaal overleg

Nogal wat bedrijven en sectoren herwerkten de functieclassificaties. In een functieclassificatiesysteem worden de verschillende functies ten opzichte van elkaar gepositioneerd en ingedeeld in groepen van gelijkwaardige jobs. Door die functiegroepen om te zetten in loongroepen of loonbarema’s wordt getracht ‘gelijk loon voor gelijk werk’ te realiseren en de verloning objectief en transparant te maken.

Een analytisch systeem van functiewaardering is een eerste stap in de goede richting.

Maar het is niet genoeg. Het volstaat niet dat een systeem van functiewaardering genderneutraal is. Bij de toepassing van classificaties in de bedrijven moet ook worden gelet op de genderneutraliteit. Is de sectorale classificatie verplicht voor alle bedrijven in de bedrijfstak? Kan je ervan afwijken en onder welke voorwaarden? Wie wordt aan welke functie toegewezen? Hoe worden de functieklassen vertaald in loonklassen?

En er zijn nog meer aandachtspunten.

Worden ook andere looncomponenten getoetst op genderneutraliteit? Hoe ga je

Jonge vrouwen zijn beter opgeleid en onderbreken hun loopbaan minder.

De vakbond laat op dit vlak nog veel kansen onbenut. De ’actiemaand maart’ is een nieuwe gelegenheid om de loonongelijkheid tussen mannen en vrouwen ook in jouw bedrijf aan te kaarten en voorstellen te doen om de kloof te verkleinen. Het is een goed idee om daarbij diverse aspecten van het personeelsbeleid in je bedrijf beter te bekijken. En om te onderzoeken hoe rekrutering & selectie, loopbaanplanning, loopbaanontwikkeling, vorming en verloning scoren op het vlak van genderneutraliteit.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

13

RUBRIEKSNAAM over

de grenzen

annick aerts

gevangenis. Het is niet de eerste keer dat Moshrefa Mishu wordt bedreigd en aangepakt voor haar vakbondswerk. Haar gezondDe Duitse chemievakbond IGBCE deelde in heid verslechtert zienderogen. Daarom is februari zijn looneisen mee voor de komende het belangrijk de overheid in Bangladesh collectieve onderhandelingen met de werk- op te roepen om Moshrefa vrij te laten en gevers. IGBCE mikt op zeven procent meer alle aanklachten te laten vallen. loon. De loonafspraken zullen gelden voor Steun deze oproep via www.labourstart.org 550.000 werknemers in 1.900 chemiebedrijven, en dit gedurende twaalf maanden.

IGBCE baseert zich op een productiestijging Meer werkgevers geven van elf procent en een gemiddelde winst- opleiding groei van 17,5 procent in 2010. De beste cijDe Europese Unie stelt wil al lang de confers sinds 1989.

In het kader van de financiële crisis had de currentieelste en productiefste economie ter vakbond eerder ingestemd met een bevrie- wereld worden. Werknemers opleiden en het zing van de lonen. Nu mogen de werknemers werk goed organiseren is dan ook van cruhiervoor worden gecompenseerd, luidt het. ciaal belang. De productiviteit kan je alleen Andere Duitse bonden zoals Verdi (verze- verhogen door de vaardigheden en expertise keringssector) en IG Metall (kledingsector) van de werknemers te verbeteren. zullen gelijkaardige looncompensaties vra- Een studie van het Europese onderzoeksgen. Ook in hun sectoren worden dit jaar instituut Eurofound toont aan dat in 2010 meer werknemers van hun werkgever traigunstige bedrijfsresultaten verwacht.

Bedrijven als Porsche, Audi, Continental en ning kregen. Dat staat in schril contrast met Siemens kondigden zelf al loonsverhogin- de jongste vijftien jaar. Sinds 1995 was het gen aan in februari. IG Metall riep andere aantal uren training niet meer toegenomen. ondernemingen op om dit voorbeeld te volgen. Hierover moet nu op bedrijfsniveau worden onderhandeld.

Zwitserse multinational De werkgevers vinden dat de bonden niet teveel mogen verwachten. Zij zeggen dat de niet op het matje groei niet overal even groot is in de Duitse geroepen industrie.

De Zwitserse multinational Triumph International ontsloeg in 2009 zowat Vervolging in Bangladesh 3.600 arbeid(st)ers in Thailand en op de Filipijnen. Zonder voorafgaand overleg In Bangladesh arresteerde de politie op 14 met de vakbonden. Ondanks vele lokale december 2010 Moshrefa Mishu, de vooracties en demonstraties en internatiozitster van het ‘Garments Workers Unity nale druk weigert het management van Forum’. De arrestatie was onwettig. de Triumph-fabrieken te onderhandeMoshrefa Mishu werd rond middernacht in len met de bonden. Die houding druist haar eigen woning aangehouden. Volgens in tegen de internationale gedragscode haar familieleden wilde de politie haar die de Organisatie voor Economische ondervragen. De politie kwam zonder aanSamenwerking en Ontwikkeling (OESO) houdingsbevel en gaf geen echte verklaring opstelde voor multinationals. voor de actie.

De gedragscode heeft vooral morele De vakbondsleidster werd wel opgepakt waarde. Hij kwam tot stand via overleg tusnadat haar vakbond, samen met werknesen overheden, vakbonden en werkgeversmers uit de textiel, een massaal protest organisaties. De gedragscode kreeg meer had georganiseerd. Met het protest eisgewicht door een procedure te voorzien ten de werknemers de invoering van een voor bemiddeling bij klachten. Hiervoor minimumloon. De manifestaties breidrichtte elke lidstaat van de OESO een natiden zich zelfs uit tot de vrijhandelszone in onaal contactpunt op.

Chittagong. Uiteindelijk trad de politie zeer De Thaise en Filipijnse vakbonden deden hardhandig op tegen de betogers. een beroep op de bemiddelingsproceNa de arrestatie van Moshrefa Mishu kwam dure die het nationaal contactpunt van de politie toch met een aanklacht voor de Zwitserland aanbiedt. Triumph leek open pinnen. De vrouw werd ervan beschuldigd te staan voor bemiddeling maar weigerde dat ze werknemers had opgehitst. uiteindelijk naar de bemiddelingsvergaDe vakbondsleidster werd door de politie deringen te gaan. Het Zwitserse contactslecht behandeld en met de dood bedreigd. punt boog voor de eisen van het bedrijf.

Ze mocht haar geneesmiddelen voor In feite deed het contactpunt alleen maar astma en rugpijn niet meenemen naar de

14 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Ook het aantal uren opleiding waarvoor de werknemer zelf betaalt is gestegen. Eén op tien werknemers in Europa betaalde voor de eigen beroepstraining.

De tijd zal uitmaken of de stijging van duurzame aard is. Bovendien zijn er kanttekeningen te maken. Hoger geschoolden maken meer gebruik van de trainingsprogramma’s dan arbeiders. Eén op de twee opleidingen van hoger geschoolden wordt betaald door de werkgever. Bij arbeiders is dat één op vijf.

De stijging van de cijfers kan bovendien gedeeltelijk te wijten zijn aan de invoering van crisismaatregelen, betaald door de overheid. In sommige landen werden werkgevers in het kader van crisismaatregelen verplicht om training aan te bieden wanneer er geen productie of werk voor een bepaalde doelgroep was. Tenslotte hebben werknemers met atypische contracten minder toegang tot training dan diegenen met vaste contracten.

Meer informatie over dit onderzoek: www.eurofound.europa.eu

het absolute minimum door brieven door te sturen tussen Triumph en de bonden.

Het deed geen constructief voorstel om een bemiddelingsvergadering mogelijk te maken of de zaak onafhankelijk te laten onderzoeken.

Deze gang van zaken ontgoochelde de Thaise en Filipijnse vakbonden. Wat is die bemiddelingsprocedure nu eigenlijk waard? Diverse partijen willen minimale eisen opleggen aan de procedure.

Regeringen moeten in actie schieten en de procedure grondig verbeteren. www.schonekleren.be

© foto: imageglobe

Meer loon in Duitse industrie?

NoN-pRofIt

dienstencheques kosten handenvol geld aan overheid

© foto: DaNiËl RYS

LBc-nVk wijst op misbruiken in zorgsector

misbruikt wordt door personen met frauduleuze bedoelingen. Extra controles waren De alom bekende dienstencheen zijn dus noodzakelijk. In 2008 werd 17 procent van de ondernemingen gecontroques zijn sinds 2004 uitgegroeid leerd. Van die groep bleek de helft een kleine tot een gigantisch succes. Meer of grote inbreuk op de wetgeving te hebben dan 100.000 mensen werken nu begaan. in de sector van de dienstenDe grens tussen huishoudelijke hulp en cheques. Zij poetsen en doen zorgtaken is niet altijd even duidelijk. andere taken bij 735.000 partiSchoonmaakwerk doen en zorgen voor culieren. Voor de overheid kost zieke, eenzame of demente bejaarden zijn dit nu 1,2 miljard euro per jaar. taken die een specifieke opleiding en organisatie vergen. Voor de LBC-NVK moeten waarEr zijn 2.600 dienstenchequebedrijven. Niet den als kwaliteit, toegankelijkheid, solidarialleen commerciële bedrijven en uitzendbu- teit en betaalbaarheid primeren in zorg en reaus maar ook grote non-profitorganisaties welzijn.

– zoals PIT van Familiehulp – en steden en OCMW’s bieden poetshulp aan via het sys- Rusthuis teem van de dienstencheques. De grootste gebruikers zijn werkende gezinnen, oudere In de zorgsector zijn activiteiten met diengepensioneerden en bruggepensioneerden. stencheques niet toegestaan. Toch maken De cheques spelen in op de grote vraag naar sommige rusthuizen gebruik van dienstencheques. Zo opende een commerciële rusthuishoudelijke hulp.

Aanvankelijk moesten de dienstencheques huisexploitant uit de Kempen een nieuw zwartwerk ‘wit maken’ en zo jobs creëren. rusthuis met serviceflats. Na de opening Maar uit diverse studies bleek dat niet meer kregen werknemers van het rusthuis de dan drie procent van de werknemers in dit vraag om ‘dienstencheques’ af te tekenen voor prestaties die ze zouden leveren in de stelsel voordien in het zwart gewerkt had.

Met de dienstenchequebedrijven wordt wel serviceflats. Normaal moeten de gebruikers flink winst gemaakt. Voor de overheid kost dienstencheques aftekenen, niet de persohet stelsel geld omdat ze financieel tussen- neelsleden. Op zeker ogenblik werden zelfs beide komt in de vergoeding voor de dien- cheques ondertekend voor ‘extra onderhoud stenchequefirma’s. In sommige gevallen is in de rusthuiskamers’. die vergoeding hoger dan de echte kostprijs. Aanvankelijk werd aan de betrokken werkGemiddeld maakt een bedrijf 19,6 procent nemers geen nieuw contract aangeboden.

Na een controle van de RVA werd hun conwinst op een dienstencheque. tract opgesplitst in een deel voor de uren in het rusthuis en een deel voor de uren als Frauduleuze praktijken werknemer met dienstencheques. Ze konDaarbij komt dat de sector ook dankbaar den wel de loon- en arbeidsvoorwaarden Marc WOuters en OLiVier reMy

van de rusthuissector (paritair comité 330) behouden.

In dit dossier zorgden de dienstencheques dus helemaal niet voor extra jobs. Bovendien was er een sterk vermoeden van dubbele financiering. Het dagelijks onderhoud van de kamers is normaal inbegrepen in de dagprijs. Toch werd in bijna alle kamers een ‘controlepoetsbeurt’ aangerekend via dienstencheques. Dat blijkt uit documenten die de LBC-NVK kon inkijken.

In de praktijk was het in deze onderneming onmogelijk goed te controleren hoeveel uren de mensen presteerden voor het rusthuis en hoeveel uren ze deden via dienstencheques.

Op de werkschema’s kreeg het personeel instructies over het onderhoudswerk dat ze moesten uitvoeren in de serviceflats.

Controles

De LBC-NVK bleef bij de bevoegde instanties aandringen om controles uit te oefenen. Als gevolg hiervan stopte de rusthuisgroep uiteindelijk met het dienstenchequesysteem.

Sinds 2010 is het door een aanpassing van de wetgeving onmogelijk om dienstencheques te gebruiken in een wooncontext zoals rusthuizen. Maar toch blijven meer controles noodzakelijk. Er moet een duidelijke grens getrokken worden tussen huishoudelijke activiteiten en thuiszorg. Dienstencheques zijn niet bedoeld om zorgactiviteiten mee te organiseren. Thuishulp en zorg veronderstellen een opleiding, begeleiding van de werknemers en kwaliteitscontrole. De commerciële dienstenchequesector is hiervoor niet geschikt en ook veel te fraudegevoelig.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

15

service

Ruim 1.000 mensen vonden al weg naar Centrum voor Loopbaanontwikkeling Begeleiders focussen op kwaliteit in werksituatie Jan Deceunynck

Hiep hiep hoera, het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBC-NVK is vijf jaar geworden!

In 2006 begon de LBC-NVK met een bijkomende service voor haar leden. Wie wilde stilstaan bij het verloop van zijn of haar carrière, kon voortaan terecht bij professionele loopbaanbegeleiders.

Vijf jaar na de start vonden al meer dan 1.000 leden van het ACV de weg naar het Centrum. Het CLO is zonder meer een succesverhaal. Ons Recht verpakte zijn gelukwensen in een feestelijk jubileuminterview met CLO-coördinator Marc Van den Broeck en loopbaanbegeleidsters Kathleen Brants, Marijke De Plecker en Saskia De Bondt.

Ons Recht:

cies in?

Wat houdt jullie begeleiding pre-

Saskia: “Er zijn verschillende trajecten.

Met een klassiek traject krijg je minstens vier keer anderhalf uur begeleiding. Dat is behoorlijk wat, maar het geeft ons de tijd om grondig te bekijken wat de deelnemer zoekt of mist in zijn job. We praten over de knelpunten die er zijn om dat te bereiken. Is verandering mogelijk binnen de eigen job?

In het eigen bedrijf? Kan een bijkomende opleiding een oplossing bieden? Het gaat dus zeker niet altijd om de speurtocht naar een andere job. Voor arbeidsbemiddeling moet je niet bij ons zijn. Soms is het verkennen van de arbeidsmarkt of een cv opstellen wel een onderdeel van het traject. We oefenen ook al eens interviewtechnieken in.

Maar dat staat nooit op zich.”

Kathleen: “Bij de klassieke trajecten is er achteraf ook nazorg. Soms hebben mensen na een half jaar wel behoefte aan een opvolgingsgesprek. Deelnemers uit ‘kansengroepen’ nodigen we daar stelselmatig voor uit.

Andere deelnemers komen op eigen initiatief.”

op het werk. Wil je je gewaardeerd voelen, in hun situatie. Ze communiceren beter, dan moet je er eerst en vooral voor zorgen nemen meer initiatief, volgen opleidingen, dat de anderen weten wat je doet en dat je ze vinden een betere balans tussen werk dat goed doet. Ook netwerken is belang- en privé-leven, hun zelfvertrouwen groeit. rijk. Voor veel mensen is netwerken een Loopbaanbegeleiding leidt dus altijd tot vervies woord, maar dat is onterecht. Wel is het andering. Alleen neemt die verandering uitbelangrijk om trouw te blijven aan je eigen eenlopende vormen aan.” stijl, het moet passen bij je persoonlijkheid. Kathleen: “Ik leerde onder meer dat menPrecies daarom is ons loopbaanadvies altijd sen meer kunnen dan ze zelf denken. Vaak hebben ze alleen maar een zetje nodig. Het een heel individueel verhaal.” ontbreekt hen aan het nodige zelfvertrouwen, maar ze hebben wel degelijk heel wat Maatwerk in hun mars. Wat ik ook leerde, is dat we Ons Recht: Wat hebben jullie de voorbije vijf als loopbaancoach met ons programma geen jaar geleerd? pasklare oplossing hoeven aan te bieden. We Marc: “Toen we in 2005 startten met ons helpen de persoon die voor ons zit om eigen Centrum was loopbaanontwikkeling nog antwoorden en oplossingen te vinden. Het weinig bekend. We werden wel eens gezien is belangrijk dat we werken op maat van de als een organisatie die mensen hielp van deelnemer.” werk te veranderen. Maar uit de cijfers blijkt Saskia: “Ik heb ook het gevoel dat we dat dat dit maar voor een minderheid opgaat. kunnen. Wij hebben ondertussen ons proZowat 40 procent van onze deelnemers zet gramma zo goed in de vingers dat we ons na afloop van de begeleiding effectief stap- niet meer alleen daarop moeten concentrepen naar een andere functie. Ze solliciteren ren. We kunnen ons gemakkelijk aanpassen bij een andere werkgever. Eén op tien heeft aan wie tegenover ons zit. En we voelen aan al een andere job voor de begeleiding gedaan dat iemand tijd nodig heeft om te groeien. is. Anderen beginnen de arbeidsmarkt te In een begeleiding beklemtonen we sterk dat mensen zichzelf de tijd moeten gunnen.” verkennen.”

“De meesten blijven in dezelfde werksitua- Marijke: “Het helpt dat we geen comtie. Dit betekent niet dat alles bij het oude mercieel bedrijf zijn en dat we niet volleblijft. Werknemers krijgen meer inzicht dig afhangen van subsidies. Ons traject is

Wat doen jullie voor deelnemers in begeleidingen?

Marijke: “We helpen hen te zoeken naar wat ze precies missen in hun job en hoe ze daar voor kunnen opkomen. Vaak komt het erop aan wat zichtbaarder te worden

Ons Recht:

16 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

berekend op een minimumduur van vier “Als ik de statistieken mag gelokeer anderhalf uur per deelnemer maar we ven, zijn de meeste van onze kunnen daar redelijk soepel mee omgaan. deelnemers ouder dan 45. Een Als iemand wat extra tijd nodig heeft, dan grote groep heeft een diploma kan dat.” van het middelbaar onderwijs.

Eén op zes van alle deelnemers in 2010 was ouder dan 50.”

Kansen geven katHLeen: “Het begrip ‘kanOns recHt: Welk publiek bereiken jullie? Hoe sengroepen’ zouden we heel graag wat verruimen. Een ziet het profiel van de deelnemers eruit?

Marc: “We bereiken vooral een mix van alleenstaande ouder maakt bedienden, administratieve krachten, volgens ons vaak ook minkaderleden, technische mensen uit allerlei der kans op de arbeidsmarkt. studierichtingen. Het CLO heeft vooral te Denk ook aan iemand die al maken met werknemers uit de dienstensec- twintig jaar hetzelfde werk tor en de non-profit. We merken een lichte doet of iemand die opnieuw stijging van het aantal deelnemers die voor aan de slag wil na lang ziek te de overheid werken. Maar een klein percen- zijn geweest. De huidige defitage komt uit de financiële sector. Bijna al nitie van het woorden kanonze deelnemers zijn lid van één van de cen- sengroepen is te eng. Maar trales van het ACV. Een kleine groep die bij dat veranderen is bijzonder ons komt aankloppen is nog geen lid van omslachtig. Zoiets duurt de vakbond.” lang.”

Marc: “Er zijn ook nieuwe kansengroepen gecreëerd, bijvoorbeeld werknemers die tijdelijk werkloos zijn.”

Vaak komt het erop katHLeen: “Je kunt het ook anders uitdrukken dan met cijfers. Wij krij- vaak voorkomende vragen aan wat zichtbaarder gen vooral mensen over de vloer die graag uit sectoren aan de verantwoordelijken bij te worden op het werk. stilstaan bij hun loopbaan. Dikwijls zijn ze de vakbond. Die signalen worden dus opgegedreven en stellen ze zichzelf in vraag. Het pikt door het vakbondswerk. Zo staat er in Wil je je gewaardeerd zijn mensen die zich willen inzetten, maar een cao voor de financiële sector een voorvoelen, dan moet je er ze worstelen met veel stress. Ze ervaren wei- stel over het aanbieden van loopbaanbegenig waardering of missen kansen. Ze willen leiding.” eerst en vooral voor nadenken over de inhoud van hun job, soci- “We zijn ook betrokken bij het project ‘The zorgen dat de anderen ale relaties, regelmogelijkheden op het werk, Learning Mentor’. Die mentoren in dat prode combinatie tussen werk en privé.” ject zijn vakbondsmilitanten die in bedrijweten wat je doet en ven vorming, opleiding en loopbaanbegeleidat je dat goed doet. ding op de kaart moeten zetten. We merken Deel van vakbond dat mensen almaar meer behoefte hebben Ons recHt: Wat betekent de inbedding van aan dat soort dienstverlening. Je goed voehet centrum in de LBC-NVK? len in je job is belangrijk, maar niet altijd “Met vijftig procent van de begeleidingen katHLeen: “Het aanbod van het CLO is vanzelfsprekend. Via de ‘learning mentors’ bereiken we mensen uit kansengroepen. geen typisch vakbondswerk. Onze indivi- hopen we loopbaanbegeleiding wat dichter Omdat we worden gefinancierd door het duele aanpak verschilt nogal van de collec- bij het publiek te brengen.”

Europees Sociaal Fonds (ESF), engageren tieve aanpak van loon- en arbeidsvoorwaarwe ons extra voor die groepen. Concreet den waar de vakbond doorgaans mee bezig Ons recHt: Wat brengt de toekomst? gaat het om allochtonen, personen met is. We staan ook ver af van het individuele Marc: Naast de klassieke trajecten organieen arbeidshandicap, ouderen en laagge- juridische advies dat leden bij de vakbond seren we sinds dit jaar ook workshops rond komen vragen. Het gaat bij onze deelne- thema’s als sollicitatietraining en kan ieder schoolden.” mers meestal niet over geldzaken, eerder ACV-lid gratis bij ons terecht voor drie uur over meer kwaliteit in de job. Maar ook dat individuele coaching. Die individuele coais belangrijk genoeg om door de vakbond te ching is minder diepgaand, we focussen daarbij meestal op een concrete vraag. Zo worden opgepikt. En dat gebeurt ook.”

Volgende startbijeenkomsten van het “Vakbondssecretarissen vragen ons om helpen we bijvoorbeeld om een cv op te Centrum voor Loopbaanontwikkeling: voor specifieke sectoren mee projecten uit stellen of een functioneringsgesprek voor te werken. En omgekeerd signaleren wij te bereiden.”

ANTWERPEN | 11 maart om 13.30u 1 april om 13.30u GENT | 28 maart om 18.00u MECHELEN | 3 mei om 18.30u HASSELT | 18 mei om 13.30u Inschrijven via www.loopbaanontwikkeling.be

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

17

ipa

Interprofessioneel akkoord rammelt nog op reeks punten LBC-NVK laat goed voorstel over werknemersstatuut niet los Ferre W yckmans

Het sociaal overleg is erg belangrijk voor de LBC-NVK. Via dit overleg trachten vakbonden afspraken te maken met werkgevers. Sociaal overleg moet wel mikken op vooruitgang. Als het alleen maar dient om ‘te bewaren wat er al is’, geeft het op termijn weinig houvast.

Sociaal overleg mag in geen geval dienen om rechten van werknemers op korte of langere termijn af te schaffen. Als vakbond wil je ‘meer en beter’ voor de werknemers. Rechten inkrimpen druist in tegen de filosofie van een vakbond.

In deze geest besliste de Raad van de LBCNVK op 31 januari om het ontwerp van interprofessioneel akkoord (IPA) af te wijzen. Het was geen lichtzinnige keuze maar een beslissing die werd genomen na eerlijk wikken en wegen. Anderen in vakbondskringen vonden dat het beter was om het ontwerp van IPA toch maar te aanvaarden. Uit schrik voor erger. De LBC-NVK wil haar kijk graag uitleggen.

Koopkracht

Het ontwerp van IPA plande geen enkele loonsverhoging in 2011 en slechts 0,3 procent meer loon in 2012. Eén keer niks en één keer bitter weinig dus. Het is natuurlijk positief dat de automatische indexering van de lonen en sociale uitkeringen behouden is. Maar dat wil gewoon zeggen dat de koopkracht wordt in stand gehouden. Anders gezegd, dat de

mensen niet inleveren. Zonder index zouden we met hetzelfde loon minder kunnen doen. Enkel de lonen indexeren betekent dat er geen achteruitgang is maar evenmin vooruitgang. In andere landen ziet het er voor de werknemers nog slechter uit. Een spijtige zaak maar zeker geen reden om de lat even laag te leggen als in die landen.

Met de maximaal mogelijke loonmarge voor 2011 en 2012 kom je vrijwel nergens. Dit betekent dat de werknemers niets extra’s krijgen in ondernemingen en sectoren die goed of zelfs erg goed draaien. Heeft er ooit al iemand gehoord van zo’n beperking voor aandeelhouders, zelfstandigen of vrije beroepen? Nochtans komt dat punt net zo goed aan bod in de ‘loonnormwet’ van 1996.

Daarover zwijgen de werkgevers en de regering in alle talen.

Opnieuw wordt dus met twee maten en twee gewichten gemeten. Nog maar eens zijn het

De LBC-NVK en CNE brachten op maandag 28 februari zowat 4.000 vakbondsmilitanten op de been in Brussel. Met de boodschap dat de werkgevers écht wel beter kunnen. De bonden willen in plaats van borrelnootjes een fatsoenlijke loonsverhoging en een degelijk statuut voor alle werknemers.

18 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

de werknemers die moeten inbinden. In sommige gevallen kan een loonmatiging te rechtvaardigen zijn. Maar in het algemeen is deze situatie onaanvaardbaar.

Het ontwerp van IPA haalde het officieel uiteindelijk niet omdat ABVV en ACLVB de tekst afwezen. Als gevolg daarvan legde de regering in lopende zaken een bemiddelingsvoorstel op tafel. De regering bleef erbij dat de koopkracht amper of niet mocht stijgen.

In het ontwerp van IPA was sprake van een studie over de index. Meer bepaald over de effecten van de energieprijzen op de index.

Voor de LBC-NVK is niet de indexkoppeling het probleem. Wel de enorme stijgingen van de prijzen voor gas en elektriciteit. Die prijzen liggen in België véél hoger dan in de landen die ons omringen. Een kwestie die dringend moet worden aangepakt.

Het voorstel van de regering zegt niets meer over een indexstudie. Maar naïef zijn is ook op dit punt af te raden. Ondertussen pleitte de gouverneur van de Nationale Bank, Guy Quaden, ervoor om de indexering in ons land grondig te onderzoeken. De boodschap van Quaden is zeker niet neutraal.

Op Europees niveau heeft de Commissie ook de nodige bedenkingen bij onze indexering.

Reden genoeg dus om als vakbond ongerust te zijn.

als ‘enig mogelijke en haalbare oplossing’. Zo voorstel dat uitgaat van een betere en eerwordt er natuurlijk niet echt onderhandeld lijke bescherming. Dat voorstel laten we niet maar bij notariële akte genoteerd. De tekst los. Met minder kan een werknemersorganischoof geen einddoel naar voren maar ging satie geen genoegen nemen. Dat was ook de wel over een reeks tussenstappen en over boodschap van onze militantenconcentratie enkele elementen van een mogelijke defini- op 28 februari in Brussel. tieve oplossing.

Ontoereikend

Het voorstel was op essentiële punten ontoereikend of zelfs onaanvaardbaar. Wil de LBC-NVK de vooruitgang van de arbeiders verhinderen? In géén geval. Maar er moet wel genoeg vooruitgang zijn voor de arbeiders zonder dat de bedienden hiervoor de prijs moeten betalen. Kijk naar de nieuwe ontslagregeling die op tafel lag. Het is niet te slikken dat één week extra opzeg voor arbeiders zou worden gecompenseerd door vier of zelfs meer weken minder opzeg voor bedienden.

In het ontwerp van IPA stond nog een andere belangrijke verandering. De opzegvergoeding zou in de toekomst bestaan uit drie stukken. Een stuk dat door de werkgever bruto wordt betaald, zoals nu. Daarnaast een stuk dat netto wordt uitgekeerd, met een verlies aan inkomsten voor de sociale zekerheid en de fiscus. En een stuk dat de RVA zou betalen, opnieuw dus ten laste van de sociale zekerheid en de fiscus. Wie Arbeiders en bedienden wordt beter van zo’n scenario? De werkgeEn dan is er het gevoelige dossier van de vers natuurlijk. Zij zien hun ontslagkosten statuten van arbeiders en bedienden. De verminderen. Op die manier krijg je minder LBC-NVK was de allereerste vakbond die de ontslagbescherming in plaats van een betere onaanvaardbare verschillen tussen beide versie. Tegen zo’n ‘beter werknemersstatuut’ groepen werknemers officieel aankaartte zeggen wij feestelijk ‘neen, bedankt’. en besprak. Niet zomaar op één of andere Sommige pijnpunten verdwenen in het vergadering maar op een heus congres. bemiddelingsvoorstel van de regering. Maar Bijna tien jaar geleden, op het LBC-NVK- daarmee zijn alle gevaren zeker niet gewecongres in november 2001, pakte onze vak- ken. Het is overigens ergerlijk en onbegrijbond uit met vijf krachtlijnen rond de cen- pelijk dat de definitieve afschaffing van de trale eis ‘Naar één werknemersstatuut’. Die carensdag niet meer in het regeringsvoorstel krachtlijnen vormden mee de basis van de stond. Zo zal een zieke arbeider voor de eerofficiële standpunten van het ACV over de ste dag ziekte loonverlies blijven lijden. statuten van arbeiders en bedienden. Over dit dossier werd goed en breed overlegd bin- Wat nu? nen het ACV, met andere vakbondscentrales, met de verbonden, met de leiding. De offi- Eén ding is zonneklaar: de werkgevers wilciële standpunten werden in 2003 en 2008 len alleen een eengemaakt statuut als het hen niets kost. Zo’n aanpak kost de werkunaniem goedgekeurd door de ACV-Raad.

Als eerste en grootste sociale partner zette nemers en de sociale zekerheid geld. Dat is het ACV hierdoor de lijnen uit voor het geen sociale vooruitgang en geen ernstig belangrijke debat over arbeiders en bedien- sociaal overleg. den. Zowel de LBC-NVK (in 2001) als het ACV Als het met overleg niet lukt, moeten de (in 2003 en 2008) zeiden dat de sociale part- vakbonden hun eisen afdwingen. Met acties. ners het dossier van het eengemaakte sta- Niet halsoverkop. Maar wel zonder te veel tuut moesten oplossen. De LBC-NVK houdt uitstel. Als binnenkort een rechtbank zou resoluut vast aan die keuze. Maar dan zijn vinden dat er sprake is van regelrechte diser wel andere, ernstige gesprekspartners criminatie, dreigt dit dossier op de tafel van de parlementsleden te belanden. Iets waarnodig.

Op de IPA-onderhandelingen bleken die tegen de bonden zich willen wapenen. andere, ernstige gesprekspartners er niet De LBC-NVK blijft trouw aan haar eisen uit altijd te zijn. Uiteindelijk werd de voorzitter 2001. Binnen en samen met het ACV en van de Nationale Arbeidsraad als joker inge- liefst ook samen met de andere bonden. zet. Hij kwam met een voorstel dat hij zag Sinds 2008 hebben we een goed globaal

ook voor arbeiders in non-profit Peter tierens

Bij de beoordeling van het interprofessioneel akkoord 2011-2012 werden de voorbije weken de tegenstellingen tussen arbeiders en bedienden op de spits gedreven. De Raad van de LBC-NVK wees op 31 januari 2011 met een overgrote meerderheid het oorspronkelijke ontwerp van IPA af. De LBC-NVK kreeg hierdoor het verwijt blind te zijn voor de belangen en verzuchtingen van arbeiders. Maar klopt die kritiek wel?

Traditioneel is de LBC-NVK inderdaad een vakbond die zich op bedienden en kaderleden richt. Maar in de non-profi t komt de LBC-NVK sinds geruime tijd ook op voor de belangen van de arbeiders.

Als veruit grootste speler in de nonprofi t slaagde de LBC-NVK erin de opzegtermijn voor arbeiders gevoelig te verhogen. Dat lukte bijvoorbeeld in het paritair comité van de opvoedings- en huisvestingsinstellingen (PC 319.01) en in de buitenschoolse kinderopvang.

Ook in de federale gezondheidsinrichtingen en -diensten (onder meer ziekenhuizen en rusthuizen) kunnen arbeiders met minstens vijf jaar sectoranciënniteit sinds 1 februari 2010 rekenen op een opzegtermijn van drie maanden per begonnen schijf van vijf jaar onderbroken dienst bij de werkgever. Die regeling vloeit voort uit een sector-cao van 2006.

Drie jaar lang deed de overheid haar uiterste best om de verbeterde ontslagbescherming van de arbeiders nog onderuit te halen. Heel wat diplomatie en minstens drie stakingsaanzeggingen zorgden ervoor dat de fundamentele verbetering van de opzegtermijnen toch werd verankerd in de wet. Een lastig parcours, dat wel illustreert hoe vastberaden de LBC-NVK is om correcte opzegtermijnen te realiseren voor àlle werknemers.

Een interessant weetje is nog dat de carensdag in de meeste sectoren van de non-profi t al compleet afgeschaft werd in 1998. De vroegere carensdag kwam erop neer dat arbeiders geen loon kregen voor de eerste dag afwezigheid wegens ziekte.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

19

campagne

Alternatief plan brengt elk jaar 25 miljard euro in het laatje FAN voert actie bij federale overheidsdienst Financiën Marijke Persoone

De nieuwe federale regering zal op zoek gaan naar 20 tot 25 miljard euro besparingen, zo wordt algemeen aangenomen. Om te vermijden dat ze dat bedrag bij de gewone mensen komt zoeken heeft het Financieel Actie Netwerk (FAN) een alternatief plan bekendgemaakt. Dat gebeurde met een actie aan de voet van de ‘Belastingtoren’ in Brussel.

20 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

verouderde informaticaprogramma’s en sysRond de 200 actievoerders daagden op 9 temen die geregeld uitvallen. Examens en februari op bij de centrale belastingdien- bevorderingen blijven uit waardoor de orgasten. De actievoerders waren mensen van nisatie aan kwaliteit dreigt in te boeten. Op de vakbonden, sociale groeperingen en de diverse diensten draait de arbeidsorganisaNoord-Zuidbeweging. tie vierkant. Al deze problemen zijn een oud Op 8 februari had het personeel van de fis- zeer. “Wij stellen ons de vraag wie er belang cale administratie al het werk onderbroken bij heeft dat Financiën slecht functioneert”, uit protest tegen de slechte gang van zaken zo opperde één van hun vakbondsafgevaarop Financiën. Een greep uit de klachten. De digden luidop. controle van ondernemingen en zelfstandigen is ondermaats omdat de inspectiediensten onderbezet zijn. Ze zitten opgescheept met

Eisen aan minister van financiën Aan de Minister van Financiën Wetstraat 12 1000 Brussel Geachte Minister,

Fraudeurs aanpakken

Het FAN ondersteunt volmondig de eisen van het personeel van Financiën. Als zij hun werk goed kunnen doen, is dat in het voordeel van elke eerlijke belastingbetaler.

Wanneer fraudeurs vrijuit gaan, loopt de overheid inkomsten mis en betalen de werknemers het gelag.

De federale regering moet de broeksriem aanhalen en tegen 2015 een som van 25 miljard euro besparen om de begroting in evenwicht te krijgen. Die stelling lees je haast elke dag in de krant. Ondertussen blijven grote vermogens, sterke bedrijven en speculanten zich schaamteloos verrijken op de kap van de gewone mensen.

De vakbonden en sociale organisaties, verenigd in het FAN, willen vermijden dat de werknemers en uitkeringstrekkers nog maar eens de crisis moeten betalen. Daarom stellen ze maatregelen voor die de federale overheid elk jaar 25 miljard kunnen opleveren.

Verder hebben ze drie eisen op internationaal niveau. Je vindt de eisen terug in een petitie, gericht aan de huidige en toekomstige minister van Financiën (zie kader).

Onze sociale welvaartsstaat kan niet overeind blijven zonder fi scale rechtvaardigheid. Wij stellen vast dat in ons land in toenemende mate alleen nog gewone mensen belastingen betalen en dat nieuwe besparingen de levenskwaliteit en de bestaanszekerheid van velen bedreigen. Wij zijn ervan overtuigd dat een aanpak waarbij iedereen werkelijk naar draagkracht bijdraagt eerlijker en socialer is.

Daarom onderschrijven wij de negen voorstellen van het FAN (Financieel Actie Netwerk) voor meer fi scale rechtvaardigheid. Wij vragen u al het mogelijke te doen om deze voorstellen te realiseren.

Eisen op federaal niveau: • invoering van een vermogensbelasting; • volledige opheffi ng van het bankgeheim en de fi scus moet toegang krijgen tot alle bankgegevens die automatisch worden aangeleverd door de banken; • beperking van het gebruik van de notionele interest en een halt toeroepen aan de trend om de vennootschapsbelasting te verlagen; • invoering van een taks op de superwinsten van Electrabel; • invoering van een meerwaardebelasting; • de fi scus moet alle mogelijkheden krijgen om bij ‘alle’ ondernemingen en bij ‘alle’ burgers belastingen te innen.

Eisen op mondiaal en Europees niveau: • de Belgische regering moet blijven aandringen dat er een Financiële Transactie Taks (FTT) komt op Europees en mondiaal niveau; • automatische uitwisseling tussen de staten van gegevens over alle fi nanciële producten; • invoering van een Europese minimum vennootschapsbelasting.

Onderteken deze petitie op de website van het FAN, www.hetgrotegeld.be.

Steunactie voor Mexicaanse vakbonden Zowat 50 actievoerders stonden op 16 februari aan de deur van de Mexicaanse ambassade in Brussel.

Vertegenwoordigers van Belgische vakbonden en medewerkers van de Europese vakbond EMCEF en de wereldvakbond IVV waren op het appel. Er namen zelfs vijf gepensioneerde mijnwerkers deel.

De actievoerders wilden met een symbolische actie de schrijnende situatie aanklagen waarin vakbonden in Mexico moeten werken.

Er werd ook stilgestaan bij de mijnexplosie die vijf jaar terug bij Grupo Mexico 65 mensenlevens eiste. Voor de ambassade werden 65 kaarsjes aangestoken, één voor elke gestorven mijnwerker.

De ambassade was eerst bereid een delegatie te ontvangen, maar krabbelde daarna terug.

Pas toen de kaarsen werden weggehaald,

mocht een delegatie toch binnen. De actievoerders vertelden over de gestorven mijnwerkers en het gebrek aan vakbondsrechten in Mexico.

De Belgische vakbonden hopen dat de boodschap niet alleen terecht kwam bij de

ambassadeur maar ook bij de bevoegde politici in Mexico. Naar alle waarschijnlijkheid zullen nog meer acties nodig zijn om de Mexicaanse bonden in normale omstandigheden hun werk te kunnen laten doen.

Aan de actie bij de Mexicaanse ambassade namen ook gepensioneerde mijnwerkers deel.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

21

lageloonlanden

Veel dienstverlening verschuift naar India, Maleisië en Filipijnen

© foto: imageglobe

Onaantrekkelijke werkomstandigheden leiden tot groot personeelsverloop

Een Indiase medewerker kan goed worden betaald naar plaatselijke normen en toch erg weinig verdienen in vergelijking met iemand in België.

Koen Dries

Dat ook dienstenjobs de wereld rond reizen is al lang geen nieuws meer. Bedrijven zijn nog altijd koortsachtig op zoek naar hoogopgeleide maar goedkope werkkrachten. Zeker als een job in het Engels en vanop afstand kan gebeuren, kan ze naar eender welke uithoek in de wereld worden gestuurd. In vakjargon wordt gesproken van ITES of ‘IT enabled services’. Zeg maar diensten die kunnen bestaan met behulp van de informatietechnologie. De bedrijven zelf beweren dat het elke job kan zijn die om het even welke bediende of kaderlid doet. Maar dat is natuurlijk voor een deel een verkoopspraatje.

Productiejobs verhuizen vaak naar lageloonlanden omdat het daar veel goedkoper produceren is. Als diensten worden verschoven is kosten besparen uiteraard ook het doel. Al gaat het dan wel dikwijls om banen waarvoor goed geschoolde mensen nodig zijn.

De nieuwe sectoren die zo ontstaan, betalen in verhouding vaak beter dan werk in de industrie. Rond de nieuwe dienstverlenende bedrijven ontstaan dan eilanden met een jonge, hoogopgeleide, bijzonder ‘westerse’ nieuwe middenklasse. Maar ‘elk voordeel heb z’n nadeel’, om voetbalicoon Johan Cruijff nog maar eens te citeren.

In de echte informaticasector doen mensen nog werk waarvoor ze zijn opgeleid.

22 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Maar in de bredere dienstverlenende sector (‘ITES’) gaan jongeren aan de slag omdat ze een relatief goed loon krijgen voor werk dat ze eigenlijk niet willen doen. Ze hebben weinig andere keus. Als de jongeren in hun job contact moeten hebben met klanten of collega’s, zijn de werkuren afgestemd op de kantoortijden in de VS of Europa. Dus moet er veel ’s nachts worden gewerkt. Er is dan ook veel personeelsverloop.

Dienstverlening van deze aard is bovendien veel gemakkelijker te verplaatsen dan de productie van auto’s of meubelen. Heel veel kapitaal komt er niet aan te pas. Er is vooral nood aan goede telecomverbindingen en mensen.

Altijd maar goedkoper

Een Indiase medewerker kan goed worden betaald naar plaatselijke normen en toch erg weinig verdienen in vergelijking met iemand in België. Maar misschien vindt de werkgever in een ander land nog wel goedkoper personeel dan in India? Enige voorwaarde is mensen te vinden die goed Engels praten. Buiten de EU wordt dan ook nog veel meer tussen landen en regio’s geschoven dan bij ons. Bovendien ontbreekt daar vaak de bescherming die cao 32bis (outsourcing) en cao 24 (collectief ontslag) bij ons geven.

Wie in België de rechten van werknemers wil verdedigen, moet er in de dienstverlening ook voor zorgen dat de collega’s in andere landen zich kunnen verdedigen tegen de globale willekeur. In informaticabedrijven werken werknemers trouwens dikwijls samen met collega’s elders ter wereld.

Dienstenbond Uni

De internationale dienstenbond Uni vroeg in 2008 aan de LBC-NVK om een handje toe te steken in Zuidoost-Azië. Een vraag waarop de LBC-NVK graag positief reageerde, samen met de collega’s van de vakbond Unites uit India.

Unites is een jonge Indiase vakbond die door vroegere werknemers uit de IT uit de grond werd gestampt. De werkgevers keken maar sip toen die vakbond werd opgericht. Ook de overheid en de media waren er niet blij mee. Werkgevers, overheid en media willen het liefst van al dat er geen vakbonden bestaan in bedrijven die aan de IT-sector diensten verlenen. Unites maalt er niet echt om. Dankzij nieuwe media en degelijk werk is Unites nu een erkende, financieel onafhankelijke vakbond met enkele tienduizenden leden.

De internationale dienstenbond Uni wilde als eerste stap graag actie ondernemen in Maleisië en op de Filipijnen. Daar bestonden al enkele vakbonden in de telecommunicatie. Die vakbonden moeten nu voet aan de grond te krijgen in de bedrijven die diensten verlenen. Nu India ‘te duur’ wordt, zijn landen als Maleisië en de Filipijnen erg in trek bij Amerikaanse ondernemingen.

Geen ontwikkelingsland

Maleisië is allesbehalve een ontwikkelingsland. Het land behoort wereldwijd tot de middenmoot als je kijkt naar het bruto binnenlands product (BBP) per inwoner.

Volgens de index van de menselijke ontwikkeling behoort Maleisië tot de ‘landen

met een hoge ontwikkeling’. België zit in de categorie van de landen met de ‘hoogste ontwikkeling’.

In Maleisië zetten ze in eerste instantie in op de ontwikkeling van eigen industrie.

Daarnaast trekt het land diensten aan van klanten in het buitenland. De Maleisische dienstensector is snel aan het groeien, maar dus niet alleen door de interesse uit het buitenland. Hier zijn niet zozeer lage lonen een probleem. Net als wij worden de Maleisiërs geconfronteerd met meer flexibele arbeidsverhoudingen, onderaanneming en deregulering. Collega’s die enkele jaren terug nog vast in dienst waren bij een staatsbedrijf, doen nu hetzelfde werk voor dezelfde klant maar dan wel als tijdelijke kracht van een onderaannemer. In sommige bedrijven krijgt het personeel onzin over ‘arbeidsorganisatie’ en ‘human resources’ voorgeschoteld als nieuw evangelie. Met dank aan de Amerikanen.

Zware taak

Onze Maleisische partner, Uni MLC, staat voor de zware taak om bedienden en kaderleden te organiseren die volgens de plaatselijke regels geen recht of mogelijkheid hebben om een vakbond op te richten.

Kaderleden en ‘professionals’ mogen gewoon niet aansluiten. Uitbestede IT’ers mogen niet omdat ze geen vast contract meer krijgen bij het hoofdbedrijf. Medewerkers van ‘contact centers’ kunnen niet omdat het verloop te groot is. Zoals wel vaker in Aziatische landen kan je in Maleisië pas een vakbond creëren als minstens de helft van het vaste personeel in een bedrijf aangesloten is. Vakbonden zijn daarna verplicht een erkenning te vragen aan de overheid.

Na amper twee jaar werd Univen boven

Als de jongeren in hun job contact moeten hebben met klanten of collega’s, zijn de werkuren afgestemd op de kantoortijden in de VS of Europa.

werken, moeten de werknemers om de drie vakbonden maken is dus niet zo simpel. jaar op eigen kosten een certificaat halen bij De Filipijnse activisten denken nu dat ze wel deze overheidsdienst. De potentiële ‘klant’ succes zullen boeken als ze het voorbeeld bepaalt de inhoud van de cursus. Een oneer- van India en Maleisië volgen. Op naar ronde twee dus. De vakbondsafgevaardigden van lijke situatie die Univen nu wil keren.

Ook andere groepen militanten bij Univen de LBC-NVK zullen zeker helpen waar ze smeden groeiplannen. Univen heeft zeker kunnen. nog wat steun nodig maar de organisatie kan een creatief alternatief zijn voor het klassieke vakbondsmodel. Univen werkt in de eerste plaats sectoraal en niet alleen maar Ronkende met bedrijfsbonden. Zo kan het de Maleiers Engelse begrippen toch organiseren en misschien ooit wel een vernieuwing van de regels voor vakbonden We leven in een tijd van globaliseuitlokken.

Amerikaanse recepten

Het verhaal op de Filipijnen ziet er een beetje anders uit. De Filipijnen zijn een ‘arm’ land. Een rijke bovenlaag met een piepkleine middenklasse laat er graag alle Amerikaanse recepten onverdund los op de bevolking. LBC-NVK’ers kennen maar al te goed de campagne ‘Stop the Killings’ en weten dat vakbondswerk niet vanzelfsprekend is op de Filipijnen.

Ook in dit land ontstaan steeds meer dienstenbedrijven omdat Amerikaanse ondernemingen activiteiten uitbesteden. Dat levert tienduizenden nieuwe jobs op. Het eilandenrijk is dan ook het echte goedkope alternatief voor India. En zelfs binnen de Filipijnse landsgrenzen is er al loonconcurrentie: Cebu-eiland is erg snel aan het groeien omdat de werkkrachten er nog goedkoper zijn dan in de hoofdstad Manilla.

De nieuwe Filipijnse dienstenbedrijven trekken massaal jonge gediplomeerden aan.

Niet omdat je er zo plezierig kunt werken.

Veel van de jongeren dromen toch van een andere toekomst. Maar wie genoeg Engels kent, verdient in de sector nu eenmaal meer dan bij de overheid of in de industrie.

Nachtwerk

Ook de Filipino’s moeten ’s nachts werken om Amerikaanse consumenten tijdens de kantooruren in de VS te kunnen bedienen.

Als de klanten zowel aan de Oostkust als aan de Westkust zitten, kan een werkdag twaalf uur duren. Geen wonder dat veel werknemers hun job opgeven en iets anders zoeken.

De Filipijnse partner, de PLC, wilde samen met Uni en de LBC-NVK proberen om klassieke vakbonden op te richten. Aanvankelijk de doopvont gehouden. Als gevolg van de leek dat te lukken, in samenwerking met de lokale wetgeving is Univen door de over- studentenbeweging. Het gaat om werkneheid erkend als ‘vereniging’ en niet als vak- mers die redelijk goed verdienen maar ook bond. Maar met de eerste 3.000 leden wordt grote noden hebben. wel degelijk aan vakbondswerk gedaan. Door het grote personeelsverloop slaagde Recent begon Univen te onderhandelen onze partner er niet in om tijdig 50 procent met de Maleisische overheidsdienst voor van de werknemers lid te maken. Bedrijven veiligheid en gezondheid. Om als onder- kunnen de erkenningsprocedure voor aannemer of schijnzelfstandige te ‘mogen’ een vakbond jarenlang rekken. Klassieke

ring. Geen wonder dat je in de ‘IT’ met ronkende Engelse termen om de oren wordt geslagen. Liefst nog met dure begrippen waarvan niemand nog weet wat ze precies betekenen.

Als IT-ondernemingen werk uitbesteden, spreken ze al gauw van ‘callcenters’ of ‘contact centers’. Begrippen die in lageloonlanden soms iets heel anders dekken dan bij ons.

Werkgevers hebben het ook over ‘BPO’ (Business Process Outsourcing) als ze een deel van het werk uitbesteden. En over de ‘back offi ce’ als ze verwijzen naar administratief werk zonder contact met klanten.

Tal van diensten worden in toenemende mate uitbesteed. Ze vertrekken naar een bedrijf uit eigen land (outsourcing), een fi liaal in het buitenland (offshoring) of een ander bedrijf in het buitenland (offshore outsourcing). Telkens is het opzet natuurlijk om goedkopere werkkrachten in te zetten.

Bij zakelijke dienstverlening komen er weinig fabrieken of machines aan te pas. Het uitbestedingsproces draait dan ook supersnel en gaat alle richtingen uit. Tot voor kort was India ‘the place to be’. Maar de jongste tijd zien we sommige diensten verschuiven naar Centraal- en Oost-Europa.

Of naar China en Zuidoost-Azië.

Voor elke nieuwe trend wordt een nieuw woord bedacht. Om klanten te lokken. Een term als ‘near shoring’ klinkt dichterbij en minder riskant.

Terwijl ‘best shoring’ minder vrekkig overkomt en de illusie wekt dat er ook wordt gedacht aan de kwaliteit voor de klant.

Onze Indiase vakbondscollega’s hebben het geregeld over ‘ITES’, wat staat voor ‘IT enabled services’. Ze doelen dan op diensten die mogelijk zijn dankzij de informatietechnologie. Niet toevallig koos de Indiase vakbond voor de naam Unites, de combinatie van Uni en Ites. De naam verwijst ook naar ‘Union in ITES’.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

23

© foto: PHotoNeWS

NoN-pRofIt

de schaamte voorbij in de non-profitsector Waarom moet het personeel het altijd uitzweten?

Jan Deceunynck

Het rommelt al een heel jaar in de non-profit. De meerjarenakkoorden tussen werknemers, werkgevers en overheid liepen af in oktober 2010. er moeten dus dringend nieuwe akkoorden worden gesloten. in februari vorig jaar bezorgde de LBc-nVk al een eisenbundel aan de Vlaamse en federale overheid. Maar er beweegt weinig.

Aan federale kant maakte de regering in lopende zaken afspraken over een eerste stap in 2011. In de contacten met de Vlaamse regering, die volle bevoegdheden heeft, komt maar geen schot. Midden februari lanceerde de Vlaamse regering een voorstel dat tegen 2015 een bedrag van 147 miljoen euro op tafel zou leggen. “Oogverblinding”, zegt Mark Selleslach, die voor de LBC-NVK onderhandelt. “Het gaat niet echt om een nieuw budget. De waarheid is dat er nauwelijks 29 miljoen wordt voorgesteld. Voor de 150.000 werknemers en voor een periode van vijf jaar is een redelijk akkoord sluiten zo totaal onmogelijk.”

Wachtlijsten Ons recHt:

naartoe?

Waar gaat het andere geld dan

seLLesLacH: “De meerjarenakkoorden hiel-

den vroeger altijd het evenwicht tussen de uitbreiding van zorg en welzijn, de grote nood aan extra jobs en de loon- en arbeidsvoorwaarden. Dat is logisch want die drie elementen zijn onvermijdelijk met elkaar verbonden. Het voorstel van de Vlaamse regering vult het budget bijna helemaal in

24 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

met wat al in de normale beleidsplannen voor de uitbreiding van de sector gepland was. Dat is natuurlijk belangrijk, maar waarom moet het personeel die rekening betalen als ze hierdoor geen redelijk sociaal akkoord krijgen? Als een bedrijf wil uitbreiden, worden dan ook de lonen bevroren? Het is toch niet omdat de overheid geld moet inzetten om de wachtlijsten aan te pakken, dat ze de rekening daarvan aan het personeel moet presenteren?”

Ons recHt: Wellicht heeft de Vlaamse regering

Minder dan IPA Ons recHt: Ook in de andere sectoren is er niet

veel marge voor loonsverhoging. Het interprofessioneel akkoord (IPA) stelt voor de privé-sector nauwelijks ,3 procent extra voor in 1. seLLesLacH: “Dat is inderdaad weinig. Te weinig. Maar voor de non-profit bakt de overheid het nog bruiner: daar is de ‘marge’ in die periode zelfs nul procent. Pas vanaf 2013 wil de overheid 29 miljoen inzetten voor koopkracht. Zelfs dan is dat globaal nog altijd minder dan 0,3 procent. Stel je voor dat ook de twee komende IPA’s, dus tot 2016, de loonnorm op 0,3 procent zouden bevriezen – wat weinig waarschijnlijk is – dan nog duikt de non-profit daar onder als het van deze Vlaamse regering afhangt. Vergeet ook niet dat het om 150.000 mensen gaat. Eind 2015 kom je gemiddeld aan acht euro netto extra per maand.”

“De sector heeft al een achterstand ten opzichte van andere sectoren. Met wat nu wordt voorgesteld, gaat het nog verder bergaf.

Om de lonen in de rusthuizen en de kinderopvang uit een diepe put te krijgen is de voorbije jaren een solidaire inhaalbeweging ingezet. De voorbije tien jaar stegen de lonen in de andere non-profitsectoren amper of niet.

Welke sector zou zoiets aanvaarden?”

weinig begrotingsruimte?

“Een kwestie van keuzes maken. Moet je massaal geld uittrekken om de banken te redden en nadien aan de nonprofit zeggen dat er geen geld meer over is?

De overheid maakt voortdurend zulke keuzes. Daarna luidt het steevast dat er geen geld meer is voor een sociaal akkoord voor de sector welzijn en gezondheid en moeten we dus altijd opnieuw de straat op.”

“Waar is de logica? Voor een uitbreiding van de sector moet je veel nieuwe werknemers vinden. Als de loon- en arbeidsvoorwaarden niet verbeteren, wordt werknemers aantrekken nog moeilijker dan het al is. Ook voor de bestaande werknemers is een goed sociaal akkoord nodig. De komende jaren verdwijnt heel veel volk uit de sector omdat de mensen met pensioen gaan. Hoe ga je dat aan- Ons recHt: Ook de werkdruk wordt te weipakken zonder een degelijk plan? Bovendien nig aangepakt. In heel wat instellingen zijn er groeien de maatschappelijke noden ook. Als acties om dat probleem aan te kaarten. de overheid in zulke omstandigheden zegt seLLesLacH: “Meer dan twintig jaar geledat er geen geld is, betekent dat een verplet- den is in de gehandicaptenzorg bijvoorbeeld terend politiek statement. Zonder evenwich- een personeelsstop ingevoerd. De regering tig akkoord zet ze de hele sector en eigenlijk besliste toen dat 80 procent van de wettelijke personeelsnorm voortaan volstond. de hele bevolking in de kou.”

Dat is zoals met acht spelers op een voetbalveld staan, niet gedurende één match maar twintig jaar lang. Ook nieuwe instellingen seLLesLacH:

RUBRIEKSNAAM IN dE MARgE WF

konden maar starten met 80 procent van het nodige personeel. De financiële ruimte om de dienstverlening uit te bouwen kwam er dus in zekere zin ‘dankzij’ de stijgende werkdruk van het personeel.

Zoiets kan niet eindeloos blijven duren.

Temeer daar de problemen in de instellingen altijd complexer en zwaarder worden. Gelukkig kwam er in februari een akkoord met de Vlaamse regering dat als een eerste stap kan gelden: tegen 2014 zullen er zo in de gehandicaptenzorg 500 jobs bijkomen.”

“Ook andere vormen van zorg en de federale non-profit kreunen onder de stijgende werkdruk. Waar blijven de overheden met een tewerkstellingsplan? Of moeten in moeilijke budgettaire tijden dan maar minder mensen ziek of bejaard worden?”

maatregelen voor 2011. Voor de periode 2012-2015 is vandaag totaal niets voorzien. Ook de gezondheidssector wordt al talloze maanden meegesleept in de politieke impasse. Dat kan zo niet blijven duren. Als er geen meerjarenakkoord komt, zinkt de sector weg in het niets.

En wat met de plannen voor een regionalisering in de gezondheidssector?

Zullen zorg en welzijn daar beter van worden? Zullen de werknemers dan beter behandeld worden? Op beide vlakken dreigt de situatie zo alleen maar te verslechteren.”

“Méér bevoegdheden naar Vlaanderen, terwijl ze ons nu al zeggen dat ze geen geld hebben voor de bevoegdheden die ze al hebben. En met al die wachtlijsten.

Het stemt tot nadenken. Of zal men de werknemers dan nog maar eens zeggen dat er geen ruimte meer is door de factuur van de staatshervorming? Dan Federale besparingen mag het personeel in de non-profit het Ons recHt: In de federale sectoren, zoals opnieuw uitzweten.” ziekenhuizen, rusthuizen en thuisverpleging, hebben jullie wel een akkoord kun- Ons recHt: Hoe moet het nu verder? seLLesLacH: “Wij hopen nog altijd dat nen sluiten. Wat staat daar in? seLLesLacH: “Daar hebben we voor 2011, de Vlaamse regering met een redelijk als eerste stap in wat een meerjarenak- voorstel voor de pinnen komt. Maar ik koord moet worden, 50 miljoen euro uit vrees dat het een warme lente zal worden. de brand gesleept. Het jaar 2011 gaat zo Wat we de voorbije jaren altijd opnieuw tenminste niet helemaal verloren. Een geleerd hebben, is dat er niks beweegt federale regering in lopende zaken doet zonder dat we actie voeren. We zullen dus meer dan een Vlaamse regering in de acties in alle non-profitsectoren vervolle bevoegdheid.” der moeten opvoeren. Op 29 maart is er “In 2011 komen er 400 voltijdse jobs, in een grote non-profitbetoging in Brussel. de praktijk wellicht iets meer dan 500 De druk moet stevig op de ketel, want extra mensen. Die nieuwe jobs gaan naar de sector welzijn en gezondheid staat de ondersteuning van het personeel, om blijkbaar niet hoog op de agenda van bij ziekte en afwezigheden een betere Vlaanderen. En ook de federale oververvanging mogelijk te maken zodat de heid moet snappen dat ze deze sector werkdruk niet nog meer stijgt. Er komt geen vier jaar zonder akkoord kan laten ook een veralgemeende aanzet voor een zitten. Ook in moeilijke omstandighetoeslag bij avondwerk.” den moeten de juiste keuzes worden “Maar dat zijn dus alleen maar voorlopige gemaakt.”

Niet in mijn naam

Vlaams Parlementslid Lieven Dehandschutter van N-VA mag dan al uit het Waasland komen, de man heeft ook oog voor wat er in de Brusselse cultuurhuizen te beleven valt. En daar is niks fout mee, integendeel, we hoeven niet altijd de eigen omgeving als enig referentiepunt te hanteren.

De interesse van deze parlementair voor de Brusselse cultuurhuizen blijkt uit een vraag die hij stelde aan de Vlaamse minister van Cultuur, Joke Schauvlieghe. Op 21 januari vond in de Brusselse Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) een avond plaats onder de titel ‘Niet in onze naam’.

Een schare van artiesten en vertegenwoordigers van andere bewegingen verklaarden daar bezorgd te zijn over een politiek debat dat alleen draait rond taalidentiteit en dat het samenleven, bijvoorbeeld in Brussel, zo weinig bevordert.

‘Vrije meningsuiting’ heet zoiets.

Op de avond moest bijna evenveel volk geweigerd worden als er binnen kon. Een lot dat spijtig genoeg niet alle culturele evenementen te beurt valt. Niet in Brussel en niet in Vlaanderen. Zoiets zou een Vlaamse volksvertegenwoordiger blij of trots moeten maken. Maar blijdschap en Vlaamse trots in Brussel gaan voor L.D. niet per se hand in hand. De man is bang dat artiesten en ander raar volk daar van alles bedisselden waar hij geen weet van heeft. En dat uitgerekend met Vlaamse centen.

Voor de goede orde: wie naar de KVS kwam, moest een toegangsticket betalen. Maar dat blijkt nu net één van de punten van kritiek. “Waarom werd de ticketverkoop via de KVS georganiseerd?”, wil de volksvertegenwoordiger graag weten. Had iemand anders dan de tickets moeten verkopen? En zo ja, wie dan wel?

Het is natuurlijk fi jn dat een parlementair wakker ligt van het gebruik van overheidsgeld. Maar gaat het hier wel echt om een eerlijke bezorgdheid? Dat blijkt bij nader inzien niet helemaal het geval. “Vragen stellen is mijn plicht”, zegt Dehandschutter. We spreken hem daar slechts gedeeltelijk in tegen. Vragen stellen is namelijk maar één van de politieke taken die hij heeft.

De culturele bezorgdheid van het parlementslid heeft een licht segregerend bijtoontje. “Ik neem aan dat de artistieke programmatie in vrijheid moet kunnen gebeuren. Wij merken dat een niet onbelangrijke strekking van de Vlamingen in bepaalde culturele instellingen systematisch niet vertegenwoordigd wordt. Dat roept vragen op.”

Nu ja, dat roept inderdaad vragen op. De heer Dehandschutter vindt dus dat de cultuurhuizen voortaan zeteltjes moeten verdelen volgens de ‘strekking die Vlamingen vertegenwoordigen’. Die zetelverdeling gebeurt in het Parlement, na verkiezingen. Maar mijnheer Lieven is dus van oordeel dat de zetels bij voorstellingen in cultuurhuizen dus ook kopie conform het Vlaams Parlement moet zijn. Dat lijkt me een behoorlijk ranzige manier van redeneren en subsidiëren. Met dit betoog en deze strekking voel ik mij als Vlaming al zeker niet vertegenwoordigd. De man spreekt dus al zeker niet in mijn naam.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

25

film k arin seberechts

Made in Dagenham

Subliem opgeschroefd horrorsprookje (Natalie Portman)

Black Swan Wanneer u dit leest, heeft Natalie Portman, née Hershlag, behalve een BAFTA en een Golden Globe wellicht ook een Oscar op zak voor haar rol in ‘Black Swan’.

Verdiend, zeg maar.

Want het moet zwoegen geweest zijn voor dit ranke meisje dat op haar twaalfde bijzonder cool liep te wezen naast Jean Reno in ‘Léon’, maar er sindsdien best wat leeg acteerwerk heeft opzitten.

‘Black Swan’ is een subliem opgeschroefd horrorsprookje dat grotendeels drijft op Hollywood-conventies en Freud voor beginners. Dubbelgangers en spiegelbeelden, ongezonde moederbinding, verdrongen seksualiteit, zelfverminking en doodsdrift: meester-hystericus Darren Aronofsky lust er wel pap van. Zoals in zijn beste werken ‘Requiem for a Dream’ en ‘The Wrestler’ bijt de New Yorker zich ook nu weer hardnekkig vast in een geobsedeerde protagonist en choreografeert hij zijn film driftig en gelijkgestemd rond haar.

Het lijkt wel ballet. Aronofsky heeft een metamorfose in petto van heb-ik-jou-daar en een stel zinnelijke taferelen die je in doorsnee-Hollywood niet vaak aantreft. Tchaikovski klonk bovendien niet meer zo overthe-top sinds die goeie ouwe Ken Russell hem onder handen nam in ‘The Music Lovers’.

Maar het zijn de weerbarstige dreiging, het beklemmende geluidsdecor en het lugubere gepruts aan vingers en tenen die ‘Black Swan’ heerlijk ondraaglijk maken. Met dank aan Polanski en Cronenberg. Vergeet de akelige rode oogjes uit de trailer: het zijn de nageltjes die u bij dit meeslepende schouwspel de kast opjagen. Spooky.

Portman steekt haar voor de gelegenheid gehavende voetjes in de spitzen van Nina Sayers, danseres bij The New York City Ballet. Daar is het uitkijken naar wie de gedumpte prima ballerina uit Tchaikovski’s Zwanenmeer gaat vervangen. Artistiek directeur Thomas Leroy kiest voor Nina, al bakt het rozige moederskind weinig van haar zwarte zwaan. Nina moet volgens Leroy hoogdringend minder betamelijk worden en haar duistere kant exploreren.

Het getroebleerde kindvrouwtje weet niet wie ze in die slopende ontdekkingstocht moet afschudden of aantrekken: haar betuttelende, afgunstige moeder (een nare ex-danseuse die nu lelijke schilderijen maakt), haar zwoele co-danseres Lily, ‘Black Swan’ komt op 2 maart haar grabbelende docent… of uit in de Belgische zalen. haar eigen demonen.

26 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Als hedendaagse werknemer moet u zich meten met naarstige Chinese, Vietnamese, Oezbeekse en zelfs Duitse werklui. Die kunnen namelijk evenveel als u, maar dan voor minder centen.

Een beetje zoals Nigel Cole’s meisjes uit 1968 in ‘Made in Dagenham’ eigenlijk. Die stikken in de broeierige ateliers van de Ford-fabriek in Dagenham hoezen voor autozetels in elkaar.

Vrolijk, in hun onderkleed én voor de helft van de prijs van de jongens.

vermurwen met ‘Calendar Girls’.

Dat probeert hij even geestdriftig met ‘Made in Dagenham’. Met behoorlijk resultaat, tot op zekere hoogte. Cole zet een opgewekte epoqueschets neer, met een aantal alleraardigste huis-, tuin- en fabriekstaferelen, waarin vooral de vrouwelijke kameraadschap aanstekelijk werkt.

Zijn met sigarettenrook doortrokken lokalen vol mansvolk dat ontdaan kennis neemt van een pril feminisme, mogen er in al hun herkenbaarheid ook wezen. Maar er had best wat meer spankracht in al die scènes mogen zitten, en zeker meer doelgerichtheid in Coles regie. De regisseur loopt zich de pleuris om zijn publiek te behagen en versuikert zijn sociaal thema tot een stukje nostalgie dat hier en daar tussen de minirokken en de energieke vrouwenbabbel door mag priemen.

Schattig indeed. Geëngageerd mmmm… nope.

‘Made in Dagenham’ is precies wat het zo ijverig wil zijn: een petieterig filmpje dat ternauwernood op een groot scherm past.

Sally Hawkins is innemend als Rita, Miranda Richardson kort maar saillant als minister Castle.

Snoezige Bob Hoskins mag de dans openen en vervolgens op het achterplan verdwijnen. Dit is per slot van rekening een film over de vrouwenstrijd.

Maar wanneer er ook nog eens aan hun karige statuut wordt gefrunnikt, is de (onder-) maat vol. Enkele van de girls trekken met hun mannelijke vakbondsafgevaardigden naar de bazen, om hen even gepeperd te zeggen waar het op staat. Dat valt nogal tegen, want de délégués knikken netjes mee met hun chefs. Stikster Rita O’Grady zegt dan maar zélf hardop wat het syndicaat voor de lieve vrede nalaat. Dat het stilaan wat méér mag zijn. Nogal wat meer liefst. Vóór Rita het goed en wel in de gaten heeft, is er een staking voor gelijk loon aangezegd en zit zij als woordvoerster aan de whisky met de solidaire minister ‘Made in Dagenham’ is vanaf 9 van Werk, Barbara Castle.

Brits regisseur Nigel Cole wist maart te zien in de Belgische menig peperkoeken hart te cinema’s.

‘We want sex(ual equality)”. Bescheiden streepje sociale nostalgie (Sally Hawkins, tweede van rechts)

BoEK

RUBRIEKSNAAM

GutenBerG

zomerhuis met zwembad Herman koch Herman koch slaagde er in 2009 in om als zevende op de europese jaarlijst van bestsellers te komen met zijn roman ‘Het Diner’. tot nu toe werden er 450.000 exemplaren van verkocht.

Onvoorzichtigheid

In ‘Zomerhuis’ is de verteller dokter Marc Schlosser. Al meteen in het boek wordt het duidelijk dat hij in de problemen zit. Toen hij een nieuwe patiënt behandelde, de beroemde filmacteur Ralph Meier, beging hij een levensbedreigende onvoorzichtigVoor lezers die denken dat je in de Lage heid. Meiers vrouw brengt de zaak voor Landen van schrijven niet rijk kan worden, het Medisch Tuchtcollege. Heeft dokter is het misschien aardig om te vertellen hoe- Schlosser per ongeluk geflaterd? Of heeft veel een schrijver aan zijn boeken kan ver- hij Ralph Meier misschien wel met opzet dienen. In een standaard-schrijverscontract fout behandeld? In een virtuoos geconstrukrijgt de auteur voor zijn eerste 5.000 ver- eerde roman laat Herman Koch zijn hoofdkochte exemplaren tien procent op de ver- figuur vertellen, een verhaal van lust en koopprijs minus de btw, 12,5 procent tot aan afkeer, van wraak en bedrog, maar vooral 10.000 stuks en 15 procent voor de rest. Als een verhaal van onvoorwaardelijke vaderwe aannemen dat de helft van de 450.000 liefde. De beschermende liefde van dokter boeken tegen 19,50 euro is verkocht en de rest tegen 9,90 euro, kunt u begrijpen waarom Koch vorig jaar een Jaguar heeft Een verhaal van lust gekocht. Veel belangrijker echter vond hij het dat hij voor de rest van zijn leven (hij is en afkeer, van wraak 57) rustig zal kunnen doorgaan met schrijen bedrog, maar vooral ven. «Het lijkt me wel wat,» zei hij in een interview, «zo’n paar uur per dag werken van onvoorwaardelijke met een muziekje erbij. Ze zullen mij niet vaderliefde. horen zeuren.»

En nu is er dus de opvolger, ‘Zomerhuis met zwembad’, met een knalrood omslag in plaats van het blauwe van ‘Het Diner’ Schlosser voor Julia, zijn dochter van deren volgens uw recensent eveneens mooi tien, is dezelfde als die van Paul Lohman op weg om een zomerbestseller te wor- voor zijn jonge zoon in ‘Het Diner’. Met dit den. Waarom? Zijn Kochs boeken dan echt verschil: in het vroegste boek is de vader de zoveel beter dan die van zijn collega’s? Zijn verdediger van zijn zoon, in het tweede is ze zoveel beter dan zijn vorige boeken? Ik hij de wreker van zijn dochter. Misschien vond ‘Red ons, Maria Montanelli’ bijvoor- is het wel die zorgzame liefde, dat ouderbeeld best aardig, maar ik heb het wel in de wetse, blinde, bijna Darwinistische partijramsj gekocht. En wat hebben ‘Het Diner’ kiezen voor eigen broed, dat zoveel lezers aanspreekt in deze tijden van onverschilen ‘Zomerhuis’ gemeen?

Je leest wel eens dat schrijvers altijd maar ligheid en ontwrichte gezinnen. Als lezer hetzelfde boek schrijven, hoezeer ze ook identificeer je je maar al te graag met dokhun best doen om variatie in hun verha- ter Schlosser. Ja, zo zou ik ook wel willen len te brengen. Op het eerste gezicht heeft zijn, denk je dan. Een goede man, gevoelig Herman Koch met ‘Zomerhuis met zwem- maar krachtdadig. En: ja, die en die heeft er bad’ een heel nieuwe plot bedacht. Maar als nu eenmaal om gevraagd. je beter gaat kijken, springen toch een paar gemeenschappelijke kenmerken in het oog. Koele conservatief In de twee romans is er een ik-persoon die het verhaal vertelt, een leraar in ‘Het Diner’, Herman Koch beweert dat de kern van een huisarts in ‘Zomerhuis’. Allebei zijn het ‘Zomerhuis met zwembad’ besloten zit in verstandige, begripvolle family men. Allebei de eerste drie pagina’s van het boek, waarin hebben ze een lieve, mooie, slimme vrouw dokter Schlosser zichzelf portretteert als die veel van hen houdt, allebei hebben ze een koele, bijna cynische conservatief, met een hekel aan artistieke aanstellers, naakte opgroeiende kinderen.

lichamen en hypochonders. Nog veel duidelijker echter komt zijn karakter (en dat van de schrijver zelf) tot uiting in de flashbacks waarin Schlosser zich de colleges herinnert van zijn geleerde mentor, professor Aaron Herzl.

Herman Koch liet zich voor de figuur van Herzl inspireren door de beruchte docent Wouter Buikhuisen die in de jaren ‘70 aan de universiteit van Leiden werd weggepest omdat hij beweerde dat criminelen een aangeboren aanleg zouden kunnen hebben tot misdadigheid. Koch is het niet a priori met Herzl/Buikhuisen eens, maar hij vindt wel dat een romanschrijver het recht heeft om politiek correcte opinies ter discussie te stellen. Wat moet de maatschappij bijvoorbeeld doen met een man die geslachtsgemeenschap wil hebben met een meisje dat nog niet is volgroeid? Heeft het zin zo iemand te willen ‘genezen’? Kan een gewone, normale heteroman dan ‘genezen’ van zijn voorliefde voor gewone, geslachtsrijpe vrouwen? En indien nee, moeten we ‘genezen’ pedofielen dan terug loslaten op de samenleving?

Koch beantwoordt de vragen niet en ze nemen ook maar een fractie in van de 380 bladzijden van zijn roman, maar ze komen uitstekend van pas om van zijn hoofdfiguur, dokter Schlosser, een interessante man van vlees en bloed te maken en van zijn Franse vakantie in het Zomerhuis een bloedstollend avontuur.

ZOMERHUIS MET ZWEMBAD Herman Koch Uitgeverij Anthos 380 blz.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

27

INBox MOnique Bra aM

pc 311 werkt aan de winkel De website www.pc311.be is een schot in de roos. Enkele weken geleden ging deze website voor het winkelpersoneel uit de grote kleinhandelszaken online. Ze wordt erg gesmaakt door de winkelbedienden die de site al massaal bezochten. Werk je ook in deze sector (denk aan winkels als Casa, Veritas, Fnac, C&A, WE)? Kom dan zeker eens langs bij www.pc311.be, lees meer over de afspraken in je sector en smul van de verhalen en ervaringen van je collega’s.

Vergeet niet in te schrijven op de nieuwsbrief en maak kans op een fijne bongobon.

En laat je reactie achter bij één van onze artikelen zodat wij nog beter weten wat er reilt en zeilt in deze sector en wat jij belangrijk vindt. Bouw mee aan onze site. www.pc311.be

teken petitie voor rechtvaardige fiscaliteit Op www.hetgrotegeld.be kan je een online petitie tekenen. Het Financieel Actie

Netwerk (FAN), waar de LBC-NVK deel van zwangerschapsverlof of klein verlet? En is er uit maakt, legde zijn eisen op tafel. FAN eist in mijn sector een vakbondspremie? Je vindt een rechtvaardige fiscaliteit. Onder meer de antwoorden via de rubriek ‘van a tot z’. door de invoering van een vermogensbelas- www.lbc-nvk.be (klikken op ‘van a-z’) ting en de opheffing van het bankgeheim.

Want pas dan kan de belastingfraude ernje vindt ons ook op: stig worden bestreden.

Op de website van FAN lees je meer over het eisenpakket en de standpunten van - Facebook: www.fbook.me/lbcnvk: onze vriendenpagina speelt kort op de bal, veel het actienetwerk. Maar ook jij kunt meeaandacht voor de actualiteit, met aanvuldoen. Word fan van FAN en steun de acties: lingen van oplettende ‘vrienden’. teken de online petitie voor een rechtvaar- Youtube: www.youtube.com/vakdige fiscaliteit. bondlbcnvk: de LBC-NVK heeft een eigen www.hetgrotegeld.be Youtubekanaal. We zetten er videoboodschappen en reportages op. Neem eens van a tot z een kijkje en laat je commentaar achter.

- Picasa: http://picasaweb.google.com/ lbcnvkfoto: voeren we actie, dan maken De website www.lbc-nvk.be is erg groot, boordevol informatie die misschien niet we foto’s. En zetten we een selectie op altijd even gemakkelijk terug te vinden picasa, onze fotodatabank. Op picasa vind is. Vandaar de rubriek ‘van a tot z’. Aan de je dan ook een mooi overzicht in beeld. hand van een alfabetische trefwoordenlijst - Twitter: http://www.twitter.com/ lbcnvk: twitteren doen we ook, meestal kan je gemakkelijk navigeren in de wereld om onze acties en aanwezigheid te velde van de sociale wetgeving. Hoe zit het met aan te kondigen. tijdkrediet? Wat zegt mijn sectorcao over brugpensioen of educatief verlof? Wat met

Weg met ‘adembenemende jeans’ Zodra een jeansbroek gestikt is, wordt ze drie tot tien keer gewassen en ondergaat ze diverse droge behandelingen. Pas dan is de broek helemaal klaar.

Eén van de behandelingen bestaat erin de broek te zandstralen. Door het kledingstuk te zandstralen, geef je er een ‘versleten look’ aan.

Als werknemers niet genoeg bescherming krijgen, dreigen ze stofl ong of silicose op te lopen, een ongeneeslijke ziekte. ‘Adembenemend’, zeg dat wel. Gezandstraalde jeans komen uit fabrieken en ateliers in landen als Turkije, Bangladesh en Mexico. Uit ondernemingen dus die zich weinig aantrekken van de gezondheid van hun werknemers. In Turkije stierven in het recente verleden 46 werknemers aan de gevolgen van stofl ong. Duizenden mensen werden daar ongeneeslijk ziek.

Consumenten doen er dus verstandig aan niet langer gezandstraalde jeans te kopen. Winkelketens moeten deze jeans uit hun assortiment halen. Net als in andere landen zal de Schone Kleren Campagne bij ons actie voeren rond dit thema. De acties spelen zich af in een aantal winkelstraten. En dat in de week van 21 tot 25 maart.

Meer informatie op www.schonekleren.be.

28 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

arbeids-gericht

RUBRIEKSNAAM

marc weyns

Geen onverkoopbare goederen wegnemen Een logistiek bedrijf vernietigt wel vaker goederen die daar zijn opgeslagen, maar die niet langer voor de verkoop geschikt zijn. Een werknemer ziet dat met lede ogen gebeuren. Tegen de uitdrukkelijke instructies van zijn werkgever in snijdt hij de plasticverpakking rond een grote pallet kapot en neemt hij enkele van de producten mee die normaal moeten worden vernietigd. Het gaat om een pakje koffie of minuutsoepjes.

De werknemer legt de producten in een kastje waar iedereen ze kan zien liggen. Hij beweert dat hij die pakjes wilde gebruiken om bij zijn werkgever aan te klagen dat ze moeten worden vernietigd. Het gaat immers om producten die misschien niet meer verkoopbaar maar toch nog best bruikbaar zijn.

Kan er dan niets nuttigs mee gebeuren?

De werkgever kijkt er anders tegenaan en vindt dat de werknemer diefstal pleegde. Hij ontslaat de werknemer wegens dringende reden.

Het arbeidshof van Antwerpen erkende in een arrest van 15 september 2010 die dringende reden. Als je goederen wegneemt, doe je het vertrouwen teniet en is er een dringende reden tot ontslag. Zelfs als die goederen moesten worden vernietigd.

De arbeidsrechtbank dacht er anders over omdat het bedrieglijk opzet niet bewezen was. Maar uiteindelijk hakte het arbeidshof de knoop door en nam het een andere beslissing.

Bellen naar betaallijnen Een technicus van een bedrijf dat evenementen organiseert, is meestal de baan op naar klanten. Om vlot bereikbaar te zijn en zelf ook klanten en collega’s te kunnen bellen, heeft hij een gsm van het bedrijf ter beschikking. Hij belt met die gsm ook heel vaak naar betaallijnen. Een pittige factuur volgt, maar die valt natuurlijk in de bus bij de werkgever. Aan de hand van die factuur oordeelt die dat de werknemer serieus misbruik pleegde en zeker ook tijdens de werkuren belde. De man wordt

ontslagen om dringende reden.

Het arbeidshof van Brussel geeft de werkgever op 23 december 2009 ongelijk: volgens de afspraak mocht de werknemer privé bellen en kon de werkgever die kosten aan de werknemer doorrekenen. Het volstond dat de werkgever aan de werknemer vroeg om zijn deel te betalen, maar die vraag stelde de werkgever nooit. Dat de werknemer vooral tijdens de werkuren belde, werd helemaal niet bewezen.

De werkgever werd veroordeeld om een opzegvergoeding te betalen.

Bewijs van goed gedrag en zeden Een financiële onderneming kampt met een waarvoor een blanco strafregister is vereist, personeelsprobleem en doet een beroep op mag de werkgever dat bewijs vragen. In dit uitzendkrachten. Een half jaar later wordt geval ging het geenszins over een geregleéén van de uitzendkrachten beticht van menteerd beroep. De onderneming moest fraude. Hij zou een constructie hebben opge- de facturen van het uitzendbureau dus wel zet met fictieve rekeningen en op die manier degelijk betalen.

5.000 euro achterover hebben gedrukt. De onderneming is zo kwaad dat ze weigert de factuur te betalen van het uitzendkantoor. Deeltijds werk Het uitzendkantoor had maar een bewijs en uurroosters van goed gedrag en zeden moeten vragen voor het de uitzendkrachten in een financi- Deeltijds werk kan een flinke dosis onzekerheid inhouden en vergt vaak een grote eel bedrijf aan het werk zette.

Het uitzendbureau laat het daar niet bij flexibiliteit van de werknemer. Daarom zijn en dagvaardt het financieel bedrijf voor de er wettelijk basisafspraken gemaakt. Eén rechtbank van koophandel in Charleroi. De daarvan gaat over het contract: er moet een rechter is heel duidelijk in zijn vonnis van geschreven overeenkomst zijn die minstens 17 december 2009. Een werkgever – en dus de arbeidsduur en uurroosters beschrijft. ook een uitzendkantoor – heeft niet eens Ontbreken die bepalingen? Dan wordt verhet recht om een bewijs van goed gedrag moed dat de werknemer voltijds werkt. Toch en zeden te vragen. Doet een werkgever dat geeft die wettelijke bepaling aan de deelwel, dan overtreedt hij de Privacywet. Alleen tijdse werknemer van wie het contract niet als het om een gereglementeerd beroep gaat in orde is, niet zomaar het recht op voltijds

loon. Als hij meer uren werkte dan de uren waarvoor hij werd betaald, zal hij daarvan ook het bewijs moeten leveren.

Het arbeidshof van Brussel besliste dat in een arrest van 19 april 2010.

Buiten zijn arbeidstijd mag een werknemer elders werken Een artikel uit een arbeidsovereenkomst bepaalt: “De werknemer verbindt er zich toe om tijdens de duur van zijn arbeidsovereenkomst geen enkele professionele activiteit uit te oefenen buiten de arbeid die het voorwerp uitmaakt van de arbeidsovereenkomst.” Die bepaling is, volgens het arbeidshof van Brussel, in een arrest van 28 juni 2010, nietig.

Een werknemer mag natuurlijk geen activiteiten uitoefenen die concurrentieel of schadelijk zijn voor de werkgever. Maar dat was hier niet aan de orde.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

29

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

LOONBAREMA’S R.S. - BERCHEM

wordt beoordeeld. En dat het niet duidelijk is hoe de beschikbare enveloppe wordt bepaald en verdeeld.

In uw bedrijf zijn er blijkbaar niet al te veel problemen. Maar niet elk bedrijf is volwassen genoeg om met zulke systemen van ‘individuele differentiatie’ te werken. Vandaar onze vraag naar overleg, communicatie, transparantie en collectieve omkadering.

“Werken met barema’s heeft onmiskenbare voordelen”, las ik in Ons Recht van januari. Ik werk al sinds 1974. Elk jaar kreeg ik een evaluatiegesprek en een daaraan aangepaste loonsverhoging. Al in de jaren zeventig vond ik dat het eerlijkste systeem. Eerlijker dan een regeling waarbij je iedereen dezelfde opslag geeft, los van zijn of haar inzet.

We gaan ervan uit dat gelijk werk gelijk loon verdient. Maar VIJFTIGPLUSSERS het is toch ook geweten dat niet A.B. - KORTEMARK iedereen hetzelfde werk even Ik ben 53 jaar oud en werk al sinds goed doet. Niet iedereen is even mijn achttiende als bediende. Na beschikbaar en even soepel om bijscholing kon ik fiscaliste woroveruren te presteren. En niet den. Dat werk doe ik nu al vele iedereen werkt even nauwkeu- jaren op een boekhoudkantoor. rig. Niet iedereen kan alles even Het februarinummer van Ons Recht bracht een uitgebreide bijgoed.

Iedereen hetzelfde loon geven drage over de situatie van vijftigvoor hetzelfde werk is uit de plussers. De huidige vijftigplussers worstelen inderdaad met tijd. de werkdruk omdat zij als jonge ouders geen tijdkrediet, ouderN.v.d.r.

Wij wilden het belang van schapsverlof of dienstencheques barema’s onderstrepen. En ook hadden om werk en privé-leven zeggen dat een loonsysteem zo goed mogelijk met elkaar te dat rekening houdt met indi- verzoenen.. Dat is de nagel op viduele prestaties bij voorkeur de kop! omkaderd wordt door collec- Ook ik werd al geconfronteerd tieve afspraken en regels. Zo met een burn-out. Gelukkig werk wil de vakbond bijvoorbeeld ik sindsdien halftijds, in een landat er duidelijke en contro- dingsbaan voor vijftigplussers. leerbare parameters zijn om Als lid van de ‘sandwich-genede individuele prestaties van ratie’ gebruik ik de vrijgekomen werknemers te meten en dat tijd ondertussen om mijn kleindie parameters vooraf worden kinderen drie keer per week naar meegedeeld. Een andere vraag school te brengen en ze weer op is om een beroepsprocedure te halen. En om mijn moeder te te voorzien voor werknemers helpen. Zij werd een jaar of twee die niet tevreden zijn over hun geleden weduwe en is nu minder mobiel als gevolg van een lichte jaarlijkse beoordeling.

Maar al te vaak wordt aan trombose. deze punten niet voldaan. De Tijdkrediet voor vijftigplussers vakbond merkt dat nogal wat is gewoon noodzakelijk. Zonder werknemers zich vragen stel- tijdkrediet is het niet haalbaar len over de manier waarop er om tot je 65ste te blijven werken.

30 | MAART 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

uitbetaling vakbondspremie Internationale handel, vervoer en logistiek

principe moet de vermelding ‘PC 226’ op de maandelijkse loonfiche staan. Bezorg het volledig ingevulde premieattest In de sector internationale han- aan je LBC-NVK-secretariaat en del, vervoer en logistiek (pari- gebruik zo je recht om de pretair comité 226) wordt sinds 1 mie te innen. maart de vakbondspremie uitbetaald. Die premie bedraagt Sociale 110 euro. De uitbetalingsperiode werkplaatsen loopt tot 1 september 2011.

Om recht te hebben op de pre- Vanaf 1 maart wordt in de secmie moet de werknemer uiter- tor van de sociale werkplaatsen aard lid zijn van de vakbond en de vakbondspremie uitbetaald. tenminste één dag in de sector Om recht te hebben op de pregewerkt hebben tussen 1 maart mie, moet je minstens sinds 15 december 2010 bij de vakbond en 30 juni 2011.

Wie voor 1 maart 2011 lang- aangesloten zijn. Ook moet je durig ziek was of in volledige vorig jaar gewerkt hebben in een loopbaanonderbreking was, onderneming die valt onder de heeft geen recht op de premie. sector van de sociale werkplaatWerknemers die tussen 1 janu- sen (paritair comité 327.02). De ari en 30 juni met (brug-) pensi- premie geldt niet voor uitzendoen gaan, hebben nog wel recht krachten en jobstudenten.

Het gaat om een premie van op de premie.

PC 226 omvat onder meer de 63 euro per jaar (voor een heel bedrijven die aan internatio- jaar arbeidsprestatie) of 5,25 nale handel doen, het vervoer euro per gepresteerde maand. van goederen over de weg en De rechthebbenden kregen van te water, de havenbedrijven, de hun werkgever een tewerkstelkoerierbedrijven, expeditieon- lingsattest dat recht geeft op de premie. Dat attest moet worden dernemingen enzovoort.

Het bedrijf waar je werkt moet terugbezorgd aan de Dienst vanzelfsprekend onder de sec- Syndicale Premies van de LBCtor vallen. Bij twijfel kan je je NVK, Sudermanstraat 5, 2000 licht opsteken bij het plaatse- Antwerpen of aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat. In lijke LBC-NVK-secretariaat.

Terugbetaling treinkaarten Ons Recht publiceerde in zijn het ontwerp van interprofeseditie van februari de gebrui- sioneel akkoord voor 2011 en kelijke informatie over de 2012 bleef de forfaitaire tusterugbetaling van de trein- senkomst van de werkgevers kaarten. Maar de zetduivel in de prijzen van de treinspeelde ons parten. De prij- kaarten onveranderd. Dat zen van de treinkaarten ste- bleek wel uit de gepubliceerde gen in februari wel degelijk tabellen. In sommige sectoren met gemiddeld 1,2 procent. bestaan overigens cao’s waarin Alleen bleek dat niet uit de staat dat de werkgevers de uiteerste kolom van de tabel- gaven voor openbaar vervoer len die we afdrukten. Volgens volledig terugbetalen.

indexaanpassingen feb 2011 202.00 kleinhandel in voedingswaren 313.00 apotheken en tarificatiediensten

Vorige lonen x 1,01 Vorige lonen x 1,02

In Ons Recht van februari stonden ook indexaanpassingen. Die sloegen op de maand januari. En niet op februari, zoals ten onrechte in de titel stond.

AchtERKLAp WaLter

Smoel Gisteren kreeg ik de schok van mijn leven. Mijn vriendin had een foto van me gemaakt met haar mobieltje. We zaten tegenover elkaar in het restaurant en ze liet me hem zien. «Wauw,» zei ik, «wat een kwaaie kop. Waar hadden we het toen over? Over het einde van de wereld?»

en zo interessant als professor Vermeersch?

Eens mijn gezicht in ruststand stond, kwam de gruwelijke waarheid toch aan het licht. Ik was een ingebeelde, laatdunkende aterling, die al gauw iets venijnigs zou zeggen over hun verstand of hun borsten en die griezelige, kwaad-kijkende Rosemary’s baby’s bij hen wilde verwekken. Geen wonder dat ze er altijd zo gauw vandoor waren gegaan. Die vrouwen hebben daar een radar voor.

Mijn vriendin stak haar hoofd om de hoek «Nee hoor”, zei ze, «jij kijkt altijd zo.» van de wc. «Waar blijf je? Het voorgerecht Ik bekeek de foto een beetje nauwkeuri- wordt koud.» ger. Altijd zo? Ik? Met die priemende ogen, die opgetrokken wenkbrauwen, die zuinige Spottend mond met die onderlip die zich klaar maakt om in een verachtend lachje uit te barsten? Terwijl ik ging zitten, herinnerde ik me een Ik, die mezelf over het algemeen zo’n aar- gesprek met een vroegere hoofdredacteur. dige kerel vond? Keek ik zo? Dat méénde ze «Waarom kijk jij altijd zo spottend?» had die me ooit op een vergadering gevraagd. Toen toch niet?

«Als je gezicht in neutraal staat, is dat je had ik ook van niets geweten, maar iedereen vaste kop. Alsof je de hele wereld maar niks aan tafel had instemmend geknikt, dus het vindt en dringend de chef wil spreken. Om zal wel waar zijn geweest. Met veel moeite je beklag te doen. Om je geld terug te vra- had ik in die tijd het malle lachje van mijn gezicht geveegd, maar kon ik me op mijn gen.»

We hadden nog maar pas besteld, dus ik leeftijd nog een tweede facelift permittehad de tijd om in de wc in de spiegel te gaan ren? kijken. Onderweg probeerde ik aan niks te «En nu kijk je alsof je de Tweede Wereldoorlog denken, om mijn gewone gezicht terug op te hebt veroorzaakt. Dat was jij niet, hoor. Je roepen, die kwaaie, teleurgestelde, veront- was toen nog niet geboren. Ja, dat is al beter. waardigde tronie van daarnet. En ja, daar Mooi zo. Smakelijk.» was die etter weer met zijn malcontente We aten in stilte. Zo lang ik bleef kauwen en smoel. Arrogant staarde hij me aan, alsof ik vriendelijk naar mijn Sint-Jacobsvruchten iets was dat de kat had binnengebracht. Iets lonkte, kon er me niet veel gebeuren. Toen we gedaan hadden, streelde mijn vriendin dat hem helemaal niet beviel. even over mijn haar. «Je kan ook heel menselijk kijken, hoor”, zei ze lief. «Als je met Rare gezicht me wil vrijen bijvoorbeeld. Of als je eten van Ik kreeg een schok, maar dat zei ik u al, me verwacht.» omdat ik ineens besefte dat ik misschien Ik haalde mijn schouders op. Ik was tenal mijn hele leven met dat rare gezicht had slotte ook maar een mens. rondgelopen. Opeens schoten er allerlei «Maar het aller-leukste vind ik je waterspubeelden door mijn hoofd. De collega’s op het wersgezicht. Wil je dat nog één keer voor me werk die vrolijk aan het lachen waren toen doen?» ik binnenkwam en plots allemaal angstig in Ik kneep mijn ogen halfdicht en tuitte mijn mijn richting keken. Het kindje in de wieg mond, zoals die stenen duivels aan het dat onverwacht begon te huilen. De verko- dak van de Notre Dame in Parijs. Er klonk per aan de deur die prompt bij de buren ging geschater aan de overkant van de tafel. «Als bellen. De vent van de garage die me aankeek nu ergens een klok luidt, blijft je gezicht alsof hij op mijn gezicht wilde slaan, met voor altijd zo staan.» een krik. En die meisjes... o grote god, al die Ik weet het, het is niks voor mannen, maar meisjes... Wat had ik eraan dat ik bij momen- misschien zouden we toch allemaal wat ten zo charmant kon zijn als Bart Peeters regelmatiger in de spiegel moeten zien.

MISSIE VAN DE LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

oNS REcht VERANTWOORDELIJKE UITGEVER:

Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen HOOFDREDACTEUR: Denis Bouwen REDACTIESECRETARIS: Jan Deceunynck VORMGEVING: Peer De Maeyer & Gramma DRUKKERIJ: Corelio Printing REDACTIE EN ADMINISTRATIE: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBc-NvK-SEcREtARIAtEN • 9300 AALST, Hopmarkt 45 Tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • 2000 ANTWERPEN, Nationalestraat 111-113, Tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • 8000 BRUGGE, Oude Burg 17 Tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 lbc-nvk.brugge@acv-csc.be • 1000 BRUSSEL, Pletinckxstraat 19 Tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • 9200 DENDERMONDE, Oude Vest 146 Tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • 9000 GENT-EEKLO-ZELZATE, Poel 7 Tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • 1500 HALLE, Vanden Eeckhoudtstraat 11 Tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • 3500 HASSELT, Mgr. Broekxplein 6 Tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • 8900 IEPER, St. Jacobsstraat 34 Tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 lbc-nvk.ieper@acv-csc.be • 8500 KORTRIJK, President Kennedypark 16D Tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk@acv-csc.be • 3000 LEUVEN, L. Vanderkelenstraat 32 Tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • 2800 MECHELEN-RUPEL, Onder den Toren 5 Tel. 015/71.85.00, Fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • 8400 OOSTENDE, Kan. dr. L. Colensstraat 7 Tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 lbc-nvk.oostende@acv-csc.be • 9700 OUDENAARDE, Koningsstraat 5 Tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • 8800 ROESELARE, H. Horriestraat 31 Tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 lbc-nvk.roeselare@acv-csc.be • 9100 SINT-NIKLAAS, H. Heymanplein 7 Tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • 2300 TURNHOUT, Korte Begijnenstraat 20 Tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • 1800 VILVOORDE, Toekomststraat 17 Tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

ALgEMEEN SEcREtARIAAt 2000 ANTWERPEN, Sudermanstraat 5 Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 e-mail: lbc-nvk@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal.

Ons Recht | 115de jaargang | MAART 2011 |

31