Ons Recht maart 2014 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 118de jaargang | nummer 3 | maart 2014

12-13 België belastingparadijs? Ja, voor de ‘happy few’

4 S EC TO R C AO ’ S I N T E XT I E L E N K L E D I N G

17-19 T U SS E N KO M ST I N WO O N -W E R KV E R K E E R

RUBRIEKSNAAM inhoud

Standpunt Sectoroverleg Sociaal Campagne Over de grenzen Overleg Coöperaties Belastingen Loonkloof Campagne Inbox Arbeids-gericht Woon-werkverkeer In de marge Film Film Boek Wat de lezers denken Uitbetaling vakbondspremie Achterklap Vanmol

2 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

3 4 5 6 8 9 10 12 13 14 15 16 17 18 20 20 21 22 22 23 24

Parlementairen: maak van Europa een solidair verhaal! Akkoorden in sectoren textiel en kleding Vakbondswerk is nodig in goede en kwade dagen Alleen samen kan je werkomstandigheden beter maken Opnieuw wat beweging in ons sociaal overleg “Economie is veel meer dan beurskoersen” België is belastingparadijs voor ‘happy few’ Hoogopgeleide vrouwen verdienen tot 155 euro per maand minder Waarom de vakbond zich met politiek moet inlaten

Werkgeverstussenkomst in de treinkaart Over angst die de ziel opvreet Saving Mr. Banks Snowpiercer De laatste tafel

Uitstellen

“De vakbond moet toch helemaal niet aan politiek doen.” Die opmerking hoor je wel vaker. Alleen is het lang niet zeker dat de vakbond zich ver moet houden van de politiek. Onze kop in het zand steken zal de werknemers niets opleveren. Kijk naar de geschiedenis van de arbeidersbeweging. Zouden de sociale zekerheid, de betaalde vakantie en het algemeen stemrecht er zijn gekomen zonder sociale en politieke strijd? Lees meer op p. 14-15

Nooit gaat Europees beleid over solidariteit. Zelden gaat het over mensen aan boord krijgen. Te vaak gaat het over uitsluiting.

Parlementairen: maak van Europa een solidair verhaal!

standpunt.

RUBRIEKSNAAM

ferre w yckmans algemeen secretaris

Op 25 mei verkiezen we niet alleen onze federale en regionale volksvertegenwoordigers maar ook onze 22 Europese parlementairen. Het valt te vrezen dat de Europese verkiezingen bij ons zullen worden ondergesneeuwd door discussies over ja dan neen een volgende staatshervorming en de vraag hoe fors een zoveelste lastenverlaging voor de bedrijven moet zijn.

Het probleem met de Europese verkiezingen is het probleem van de Europese beleidsvoering. Europa raakt letterlijk alles en nog wat maar het gebeurt buiten het blikveld van onze democratische besluitvorming. Europa is verkeershinder door de Europese toppen in Brussel. Europa is enige nationale trots omdat onze Herman Van Rompuy de voorzitter van de Raad is. Europa is onze Eurocommissaris Karel De Gucht, van wie we beter de fiscale geschillen kennen dan zijn bevoegdheden. Prijsvraag: wie was onze vorige Europese commissaris? En die daarvoor? Burgers ergeren zich aan Europa omdat er zoveel geld gaat naar dat over-en-weer-reizen tussen Brussel en Straatsburg. Weinigen worden warm van Europa. Tegelijk creëert Europa veel sociale en economische kilte, vraag dat maar aan de Grieken en Portugezen. Warmte krijgen ze daar van Moeder Natuur, niet van Brussel.

sluipend verschuift naar Europa. Zelfs de begrotingscontrole wordt toevertrouwd aan een handvol eurocraten. Menig Europees verdrag wordt in ons parlement bekrachtigd zonder inhoudelijk debat en vaak met een snel opgetrommelde meerderheid. Onbegrijpelijk hoe de politieke macht zonder veel gemor wordt doorgeschoven. Anti-Europese gevoelens worden momenteel vooral verwoord door populistische partijen van rechtse signatuur. Zo hebben zij het monopolie van de anti-Europese gevoelens gekaapt. Wie meer dan ernstige bezwaren oppert, wordt gemakshalve in hun kamp geplaatst. Zo zou je schrik krijgen om nog bedenkingen te maken bij het Europese beleid. Je zou zo eens een rechts discours kunnen steunen. Concurrentiekracht

In het verleden trokken de vakbonden steevast de Europese kaart. In de hoop en met de terechte verwachting dat een grensoverschrijdend solidair verhaal het zou moeten halen op nationalistische reflexen. Maar wat onze Europese en nationale beleidsmakers ervan gebrouwen hebben, is precies het tegenovergestelde. Nooit gaat Europees beleid over solidariteit. Zelden gaat het over mensen aan boord krijgen. Te vaak gaat het over uitsluiting. En telkens opnieuw draait het rond de concurrentiekracht en –positie. Als Europa en de kandidaten voor het Europees Parlement steun willen krijgen van de werkende bevolking, zullen ze dus fundamenteel voor een heel ander beleid moeten kiezen. Eigenlijk is dat de boodschap waarmee wij, samen Sluipende verschuiving met het Europees Vakverbond, op 4 april om Spijtig genoeg zal het in mei ook niet gaan over de 11.00u in Brussel deelnemen aan een Europese infame invloed van de Europese besluitvorming, betoging. Het huidige Europese beleid zint ons waarbij Europarlementairen vaak evenzeer van niet. De werknemers eisen een sociaal en solide zijlijn (moeten) toekijken als de gemiddelde dair Europa. Komt dat er niet, dan dreigen ook Europese inwoner. Qua beslissingsmacht gooit de de bonden een anti-Europees verhaal te ontwikkeEuropese Commissie meer gewicht in de schaal len. Een Europa dat tegen de belangen van werkdan ons federale parlement. In het Belgische nemers handelt, kan geen steun van hen blijven parlement ondergaan ze lijdzaam hoe de invloed verwachten. Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

sectoroverleg

Akkoorden in sectoren textiel en kleding Sociale vooruitgang op heel wat punten tijdkrediet opnemen, als de arbeidsorganisatie dit mogelijk maakt. Voortaan zullen alle In de paritaire comités van de secbedienden mogen rekenen op een hospitalisatieverzekering, gefinancierd door de werktoren textiel en kleding zijn akkoorgever. Als er op dit punt al een regeling was den afgesloten binnen het enge die meer waarborgen gaf dan een bestaand kader dat aan de sociale partners systeem, wordt de bestaande polis gewoon werd opgelegd. De regering legde behouden. Werkgevers en de bedienden die beperkingen op voor tijdkrediet ze tewerkstellen die op geen enkele wijze en het Stelsel Werkloosheid met voor deze risico’s gedekt zijn, zullen verBedrijfstoeslag (SWT, het vroeplicht moeten toetreden tot het stelsel. gere brugpensioen). Ze dwong Niet alle bedienden kunnen een deel van om de lonen te matigen. De onzehun verplaatsingskosten van en naar het kerheid over het nieuwe werknewerk terugbetaald krijgen. De LBC-NVK wil mersstatuut speelde ook een rol. dat iedereen, los van het loon, een groot deel van zijn verplaatsingskosten vergoed Textiel en kleding zullen binnen de vakbond krijgt. Op dit punt is al weer een positieve anders worden aangepakt; dat had een gun- stap vooruit gezet. In het vorige akkoord stige invloed op de onderhandelingen. Vanaf was sprake van een terugbetaling vanaf vijf midden 2015 zullen beide sectoren hele- kilometer (in plaats van tien km). Nu wordt maal worden opgevolgd door ACV-Metea. het loonplafond opgetrokken van 30.000 Alle werknemers – arbeiders, bedienden en naar 33.000 euro (plus tien procent). kaderleden – zullen dus terechtkomen bij één centrale van het ACV. Nu al werd elke Ontslagprocedure stap in het overleg afgestemd op de verwachtingen van de diverse groepen werk- Er komt nu ook eindelijk een sectorale ontslagprocedure. Niet alleen voor collectieve nemers. In de kledingsector lag de klemtoon op een ontslagen (zoals bij wet is geregeld) maar maximale verlenging van de SWT-regelingen. ook voor gevallen waarbij de werkgever een Werknemers kunnen met SWT vanaf 58 jaar bediende individueel wil ontslaan. Voortaan als ze voldoen aan de loopbaanvoorwaar- zal de werkgever in al die gevallen de vakden. Het kan ook vanaf 56 jaar, als er sprake bondsafvaardiging of de vakbond moeten is van 40 jaar prestaties en nachtwerk. Alle informeren. Doet hij dat niet? Dan betaalt stelsels worden verder in één pot gestoken hij 500 euro schadevergoeding aan de werkzodat het Sociaal Fonds alle aanvullende ver- nemer. goedingen voor zijn rekening neemt. Vanaf In de textielsector lagen de accenten nood50 jaar kunnen bedienden onbeperkt 1/5 gedwongen grotendeels op dezelfde thema’s. Marnix Sandrap en Gino Dupont

4 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Net zoals bij de arbeiders werden alle systemen van SWT voor de bedienden maximaal verlengd. Je kan met SWT vanaf 58 jaar als je voldoet aan de loopbaanvoorwaarden. En vanaf 56 jaar bij 40 jaar prestaties en nachtwerk. Alle aanvullende vergoedingen komen van het Sociaal Fonds. Vanaf 50 jaar kunnen bedienden in een landingsbaan stappen, via 1/5 tijdkrediet. Ze moeten een loopbaan van minstens 28 jaar hebben en de werkgever moet zich akkoord verklaren. De tewerkstellingsverbintenissen werden voort verlengd. Samen met de vertegenwoordigers van de arbeiders zal de LBC-NVK grondig de gevolgen onderzoeken van de maatregelen om tot één statuut voor iedereen te komen. Hogere vakbondspremie

Ook op andere punten is werk gemaakt van een toenadering tot de afspraken die voor arbeiders gelden. De vakbondspremie wordt verhoogd tot 130 euro. En voortaan krijg je vier in plaats van drie dagen ‘klein verlet’ wanneer je partner, één van je kinderen of één van de kinderen van je partner sterft. Vorming en opleiding kwamen ook duidelijk aan bod. De bestaande systemen met trekkingsrechten worden afgebouwd. Het geld zal maximaal worden gebruikt voor risicogroepen. Samen met de vormingsinstellingen COBOT, COBOT arbeiders en CEFRET wordt getracht om het beschikbare geld optimaal te gebruiken ten bate van de werknemers.

sociaal

Vakbondswerk is nodig in goede en kwade dagen Met een afvaardiging staan werknemers zoveel sterker Jan Deceunynck

Als alles goed gaat op het werk, lijkt vakbondswerk vaak overbodig. Er zijn geen problemen, waarom dan vakbonden? Wel, omdat het ook in goed draaiende bedrijven wel eens plots mis kan gaan. En dan blijkt een vakbond wel degelijk nog altijd het verschil te maken…

Een paar weken geleden sloeg het nieuws in als een bom bij de 107 werknemers bij Cabot. Het Amerikaanse chemiebedrijf deelde onverwacht mee dat het zijn vestiging in Leuven zou sluiten en zou overhevelen naar Letland. Niemand had enig onheil vermoed. Een vakbondswerking was er ook niet. Want alles ging toch goed? Beter ‘binnen’

De dag van de aankondiging klopte een aantal LBC-NVK-leden al aan bij vakbondssecretaris Filip Oosthuyse. Of hij hun belangen kon verdedigen? “Uiteraard wilden we dat graag doen”, zegt Filip. “Of onze leden in een bedrijf werken mét of zonder vakbondswerking doet er niet toe. Alleen zijn onze mogelijkheden wel beperkt als de vakbond niet ‘binnen’ zit,” legt hij uit. “Zonder vakbondswerking geen collectief overleg. We kunnen dan alleen individueel onderhandelen. En dat levert meestal minder op.” “Als er geen vakbondswerking is, moet de werkgever in principe met het voltallige personeel onderhandelen bij een collectief ontslag of een sluiting. Dat levert zelden meer op dan de wettelijke minima. Ook werkgevers zijn meestal geen vragende partij voor zo’n tijdrovend overleg. Met een beperkte delegatie afspraken maken is een stuk eenvoudiger. Bovendien opent overleg met vakbonden de deur naar ‘SWT’ (brugpensioen). Anders blijft die deur op slot. Bij Cabot kostte het dan ook niet veel moeite om de werkgever ervan te overtuigen om alsnog een vakbondsafvaardiging op te zetten.”

relatief veel werknemers bij de vakbond te zijn. En anderen wilden ondertussen ook aansluiten. De directie van Cabot zag snel in dat het voor iedereen beter was om via een vakbondsafvaardiging te werken, waardoor de procedure niet moest worden doorlopen. Het overleg is nu bezig. En het zal ongetwijfeld meer opleveren dan wat we individueel voor onze leden uit de brand hadden kunnen slepen.”

Maar bij Tomra lagen de kaarten anders. Omdat het bedrijf niet dicht ging, had de directie geen zin in al te veel vakbondsinmenging. Want een vakbondsafvaardiging zou ook nadien nog een rol opeisen. Het zag er dus naar uit dat Tomra de vakbonden wel zou verplichten om de wettelijke procedure te doorlopen. Ondertussen was het al wel duidelijk dat daar de grens van 25 procent leden zou worden gehaald. De werkgever trachtte de vakbonden te paaien met een ‘tijdelijke werkgroep’. “Daar konden we uiteraard niet mee tevreden zijn”, vertelt Filip. “Voor ons was het belangrijk Cabot wil zijn vestiging om ook syndicaal overleg te houden na het afronden van dit ontslag. We gaven de direcin Leuven sluiten. tie de keuze: nu een vakbondsafvaardiging aanvaarden of gewoon de procedure een Een vakbondswerking paar weken uitzitten en wettelijk verplicht was er niet. Want alles worden tot overleg. Of, in het slechtste geval, bij de volgende sociale verkiezingen. ging toch goed? Want het was duidelijk dat het personeel ondertussen wel degelijk het belang van een aanwezige vakbond inzag.” Schoorvoetend ging Tomra dan toch Wettelijk Ook bij de buren akkoord. Ook daar zal de vakbond mee colStrikt wettelijk had Cabot het been kunnen Toeval of niet, ook bij Tomra, zowat de lectief kunnen onderhandelen over de ontstijf houden. “Om een vakbondsafvaardi- buur van Cabot op hetzelfde industrieter- slagvoorwaarden van de werknemers. En ging voor bedienden te kunnen oprichten rein, was onverwacht een bommetje gebar- terecht, want een florissant bedrijf dat permoeten de vakbonden aantonen dat 25 pro- sten. Geen volledige sluiting, maar een col- soneel aan de deur zet om elders nog meer cent van de werknemers lid is. Dat bewijs lectief ontslag van 35 personeelsleden. Een winst te kunnen boeken, kan best wat vakleveren is redelijk omslachtig. Al zouden we deel van de productie zou verhuizen naar bondsaandacht verdragen. het wellicht wel gehaald hebben. Er bleken Slovakije. Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

campagne

Alleen samen kan je werkomstandigheden beter maken Vijf LBC-NVK-militanten vertellen over hun ervaringen Jan Deceunynck en Denis Bouwen

Van solidariteit word je beter. Ook op de werkvloer. Uiteraard. Want dat er collectief weerwerk nodig is om loon- en arbeidsvoorwaarden leefbaar te houden of op te krikken, staat buiten kijf. Maar dat is niet eenvoudig. Ons Recht sprak met vijf gedreven vakbondsmilitanten uit diverse sectoren. Hun verhalen lopen uiteen. Maar met een duidelijke rode draad: de neoliberale logica is duidelijk te voelen op de werkvloer. En daar kunnen we alleen samen iets aan doen…

Valerie Scherpereel is een jonge maar ervaren vakbondsvrouw bij Belfius. Sven Reggers is een gedreven militant in de sector van de contactcenters. Ook Wendy Cuypers (kledingketen C&A) en Dirk De Cuyper (Cisco Systems) hebben veel ervaring als vakbondsmensen. Tjalling Eekman is aan zijn eerste vakbondsmandaat bezig bij de ziekenhuisgroep ZNA.

Vijf LBC-NVK-militanten in gesprek met de redactie van Ons Recht. Stuk voor stuk beseffen ze dat de vakbond ervoor moet zorgen dat iedereen beter af is. Niet alleen de sterksten die voor zichzelf kunnen opkomen.

individualisering kan voor de vakbond ook probleem voor anderen. Aanvankelijk zijn een kans zijn om zichzelf meer op de kaart werknemers altijd tevreden. Ze zijn zich te zetten. In de banksector zijn er dikwijls weinig bewust van de vervagende gren‘cafetariaplannen’ waaruit de werknemers zen en de risico’s. Vaak wordt bij thuiswerk Individuele afspraken keuzes kunnen maken. Bij Belfius koos de meer productiviteit verwacht, want thuis Ons Recht: Als vakbond vinden we het belang- LBC-NVK er bewust voor om hiervoor een kan je zogezegd ‘ongestoord doorwerken’. rijk om zoveel mogelijk dingen collectief te rege- algemeen kader te helpen uitwerken en zo Het is voor ons als vakbond altijd moeilijk len. Maar werkgevers hebben meer en meer de de veranderingen mee te sturen. Andere om nee te zeggen tegen die nieuwe vorneiging om individuele afspraken te maken met vakbonden maakten niet die keuze.” men van arbeidsorganisatie. We proberen Tjalling Eekman: “Bij ZNA staat de vak- daarom duidelijke algemene afspraken te werknemers. Zien jullie die tendens ook? Wendy Cuypers: “Bij C&A merken we bond sterk, en gelukkig maar. Een heleboel maken. Door te onderhandelen proberen we inderdaad die tendens. Als we in de onder- dingen wordt collectief geregeld en het aan- de flexibilisering zoveel mogelijk te bepernemingsraad een probleem aankaarten, is tal afspraken op individuele basis blijft bin- ken en de vergoeding ervoor te verhogen.” Sven: “Wij maken helaas alleen maar cao’s het antwoord meer dan eens dat dit onder nen de perken.” over méér flexibiliteit. De grens tussen werk de verantwoordelijkheid van de store manaen privé is bij ons niet vervaagd. Ze is verger valt en dat de kwestie geval per geval Zotte flexibiliteit dwenen! Het personeel moet bij ons altijd moet worden bekeken. Vroeger was dat toch Ons Recht: Werkgevers lijken de flexibiliteit beschikbaar zijn. Er zijn shiften van 4 tot heel anders.” Sven Reggers: “Ook bij ons is individua- steeds meer te willen opdrijven. Hoe gaan jul- 9 uur en werkweken tussen 31 en 41 uur. lisering schering en inslag. Een aantal jaar lie daarmee om? Iedere werknemer kan worden verplicht om geleden was er een collectief ontslag dat Wendy: “Dat is niet makkelijk. Bij C&A jaarlijks 18 zon- en/of feestdagen te werken. door de directie persoon per persoon werd wordt volgens de cao niet gewerkt met En zaterdagen worden gewoon beschouwd afgehandeld. Wat natuurlijk indruist tegen oproepcontracten. Maar in de praktijk als weekdagen. De vaste planning wordt nu gebeurt dat toch steeds vaker. Vooral in de twee weken op voorhand meegedeeld, maar de geest van de Wet Renault.” Dirk De Cuyper: “Toen onze onderneming kleinere winkels. Ze openen de winkel met het is duidelijk dat de werkgevers dit nog door een Amerikaanse groep werd overge- twee medewerkers, maar als er dan een pro- voort willen inkorten. Collega’s die nog een nomen, ging het enkele jaren goed. Maar op bleem is, wordt er snel iemand opgebeld.” bijbaantje hadden, kregen te horen dat ze een bepaald ogenblik wilde de directie ieder- Valerie: “Ook in de banksector zien we de een keuze moeten maken omdat de werkgeeen een nieuw contract laten ondertekenen. flexibiliteit toenemen. Met cao’s trachten ver niet kan of wil garanderen dat ze altijd Als vakbond konden we de werknemers we de scherpste kantjes er af te vijlen, maar vrij kunnen zijn op de uren dat ze voor die beschermen door te verwijzen naar cao de druk is groot.” andere werkgever werken. En de meeste 32bis. Uiteindelijk kwamen er toch nieuwe Dirk: “De grens tussen werk en privé ver- van onze collega’s hebben weinig uitwijkvaagt. Thuis- en telewerk zijn een oplos- mogelijkheden. Laag opgeleid, eentalig, in contracten maar zonder inleveringen.” Valerie Scherpereel: “De trend naar sing voor sommigen maar een bijkomend de Brusselse regio. Het is dit of niks. Dat

6 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

weet de werkgever ook.” “Bij ons valt het nog mee met de flexibiliteit als ik jullie verhalen hoor. Uiteraard wordt in het ziekenhuis flexibel gewerkt. Maar er zijn wel duidelijke spelregels die we als vakbond mee bepalen. Als vakbond hebben we op dat vlak een meerwaarde, die ook door de directie wordt gewaardeerd. We denken graag mee na over de vraag hoe je het werk leefbaar kan organiseren. Ook voor de werkgever is het belangrijk dat werknemers tevreden en gemotiveerd zijn.”

Tjalling:

‘Wij werken ons ook dood’

Worden problemen met de organisatie afgeschoven op individuele personeelsleden? Sven: “Het gebeurt vaak genoeg dat individuele werknemers de hamer op hun hoofd krijgen als er iets misloopt. Als het gaat om fouten op managementniveau, is er altijd sprake van een collectieve verantwoordelijkheid.” “Als een werknemer klaagt over een te hoge werkdruk, krijgt hij snel te horen dat dat te wijten is aan het feit dat bepaalde collega’s niet zijn komen opdagen. ‘Wij werken ons dood, dus moeten de anderen dat ook maar doen’, lijkt het motto van ons management.” Valerie: “Bij Belfius is het vooral storend dat het gewone personeel doorgaans de dupe is bij herstructureringen, terwijl de hogere echelons worden ontzien.” Dirk: “Wij zien dat ondersteunende diensten zoals personeelszaken en informatica worden ingekrompen. Voor een aantal punten kan je niet meer naar de personeelsdienst lopen maar moet je het stellen met geautomatiseerde systemen. De helpdesk voor pc-problemen zit in een Aziatisch land zodat je in de praktijk heel veel zelf moet oplossen.” Wendy: “Als er bij ons winkels vierkant draaien, wordt er doorgaans in de richting van de store manager gekeken. Die moet een aantal targets zien te halen.” Tjalling: “Wij hebben kunnen afdwingen dat er een grote werkzekerheid is. Als sommige secretaresses bijvoorbeeld niet langer genoeg werk hebben, worden ze elders opgevangen, bijvoorbeeld aan de balies. Natuurlijk kan de directie wel degelijk jobs afbouwen door alleen maar selectief te vervangen bij natuurlijk verloop.” Ons Recht:

zijn of haar deel van het werk doet, maar er moeten grenzen zijn aan de individuele meting. Het groepsgevoel van samen iets aan te pakken is óók belangrijk.” Wendy: “In de persoonlijke evaluaties wordt de lat steeds hoger gelegd. En steeds meer facetten van het werk worden gemeten. De store managers worden soms echt wel tegen elkaar uitgespeeld.” Dirk: “De persoonlijke doelstellingen en targets worden verhoogd. Op een dashboard wordt geturfd en gemeten wat iedere medewerker gepresteerd heeft. En ook evaluatiesystemen waarbij collega’s elkaar beoordelen vinden steeds meer ingang. Je individuele resultaten worden verrekend in je loon. Veel collega’s, vooral dan jongeren, vinden dat prima. Maar het haalt de solidariteit en de team spirit onderuit.” Sven: “Bij ons verschilt de concurrentie van team tot team, van project tot project, van klant tot klant. Het is de klant die alles bepaalt.” Tjalling: “In het geval van ZNA valt de interne concurrentie goed mee. Alles is strikt geregeld en georganiseerd per ploeg.”

respect voor wat we doen. Als de LBC-NVK een probleem aankaart, zijn de feiten er ook naar. Daar letten we goed op.” Sven: “Bij ons hebben de bazen geen moeite met de vakbond zolang die geen tegengas geeft. Sommige vakbondsafgevaardigden liggen beter bij de directie dan andere. Ik ga altijd het gesprek aan, ook als er degoutante voorstellen op tafel worden gelegd. Het zijn vaak de ‘kleine baronnen’ van het middenkader die zich gortig gedragen.” Dirk: “Onze vakbondsploeg toont ook haar tanden als het nodig is. Na de overname van ons bedrijf wilde de directie bijvoorbeeld de werknemers in andere functieklassen onderbrengen. Onder druk van de vakbond kwam er toen een commissie die zich moest buigen over de bezwaren van de werknemers.”

Bij Belfius zijn we als vakbond niet alleen een luis in de pels maar denken we ook mee na over oplossingen en alternatieven.

Partner of lastpost Solidariteit

Ziet jullie werkgever de vakbond Ons Recht: Sommigen hebben snel kritiek op als een partner of als een lastpost? Valerie: “Bij Belfius zijn we als vakbond ‘de vakbonden’. Maar vakbonden zijn wel hard niet alleen een luis in de pels maar denken nodig. En: van solidariteit word je beter. we ook mee na over oplossingen en alter- Valerie: “Niet elke kritiek is onterecht. natieven. Toen onze directie vorig jaar haar Maar bij Belfius bewijzen we dag na dag aan reorganisatieplan voorstelde, kwam de LBC- onze achterban waarom ons werk zo nuttig NVK met tegenvoorstellen. Zo ben je een en nodig is. Bij ons is het zeker niet zo dat de vakbond een speler is die elke verandevalabele partner.” Tjalling: “ZNA ziet de vakbond als een ring krampachtig wil tegenhouden.” noodzakelijk kwaad. Soms gaan we als vak- Tjalling: “De slogan ‘Vakbond voor morOnderlinge concurrentie bond op de rem staan en soms laten we onze gen’ van de LBC-NVK spreekt mij heel sterk Ons Recht: Moedigt jullie werkgever de con- tanden zien. We stellen ons constructief op aan. En sommige clichés moeten eruit: we currentie onder personeelsleden aan? en we dagen de directie uit om de grenzen zijn géén vervelende lastposten.” Valerie: “Zeker in het commerciële kanto- te respecteren. Als vakbond wil je nu een- Dirk: “Solidair zijn en collectief overleggen rennet voelen we dat de onderlinge concur- maal de belangen van de werknemer ver- zijn heel belangrijk als we willen dat werkrentie wordt opgedreven. Het is een soort dedigen. Maar zonder tevreden personeel nemers zich goed voelen in hun job. Als vakrat race waarbij personeelsleden individueel heb je ook geen organisatie die goed werkt.” bond moeten we ervoor zorgen dat iedereen worden opgevolgd. Als vakbond zijn we er Wendy: “Ons management ziet ons soms beter af is, niet alleen de sterksten die voor uiteraard niet tegen dat elke medewerker als een lastpost. Maar we krijgen ook zichzelf kunnen opkomen.” Ons Recht:

Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

over de grenzen annick aerts

Grieken in scheepsbouw komen op voor hun rechten De werknemers van de ‘Helleense Scheepswerf ’ in het Griekse Skaramanga begonnen op 4 oktober 2012 te staken. Hun arbeidsvoorwaarden werden vele keren ondergraven en ze hadden al een jaar geen loon meer uitbetaald gekregen. Voor de werknemers was de maat vol. Het loon van de werknemers speelde een belangrijke rol in een conflict tussen de uitbater van de werf en de overheid. Griekenland liet op de werf duikboten en marineschepen bouwen. Het bedrijf smeekte herhaaldelijk om de orders te betalen maar de overheid bleef onverschillig. Toen de stakers naar het ministerie van Defensie trokken, leidde dat tot een confrontatie met de politie. Een aantal

gebukt gaan onder de dramatische gevolgen van meer dan zes jaar neoliberaal werknemers werd aangehouden. bezuinigingsbeleid. Jobs werden vernieTwaalf vakbondsleden werden voor de rech- tigd, begrotingen gedecimeerd en de sociter gebracht op grond van valse beschuldi- ale systemen werden ontmanteld. Bijna 1,4 gingen. Op 1 oktober 2013 was er een eerste miljoen mensen zitten zonder werk. Onder hoorzitting. Een uitspraak in de zaak wordt de jongeren is er 54,6 procent werkloosverwacht op 5 mei 2014. De scheepswerf heid. Honderdduizenden Griekse arbeiders blijft weigeren om loon uit te betalen. Het en burgers leven onder de armoedegrens personeel dient als speelbal in een conflict als gevolg van de bezuinigingen op lonen, tussen het bedrijf en de overheid. sociale uitkeringen en pensioenen. Voor De Europese en mondiale industrievakbond werknemers blijft er geen andere keuze dan IndustriAll is geschokt door de houding zich te verenigen en te protesteren tegen de van de Griekse overheid. Griekse vakbon- onrechtvaardigheid. den trachten de industriële jobs te redden. Maar de overheid ondergraaft de vakbonden Wil jij jouw steun betuigen aan de werken de rechten van de werknemers, in plaats nemers uit de scheepsbouw? Surf dan naar www.industriall-europe.eu van de bonden te steunen. Ondertussen blijven de Griekse burgers

Rio Tinto in vizier van mondiale industrievakbond Rio Tinto is een toonaangevende BritsAustralische mijnbouwgroep. Belangrijke producten van het bedrijf zijn aluminium, diamant, goud, ijzererts en industriële mineralen. Tijdens de crisisjaren bleef deze onderneming goede resultaten scoren. Paradoxaal genoeg konden de mijnwerkers en de omliggende gemeenschappen daar niet van genieten. Volgens het Zwitserse onderzoeksbureau Reprisk is Rio Tinto de nummer zes op de lijst van meest omstreden ondernemingen op het vlak van mogelijke milieu-, sociale, reputatie- en bestuursrisico’s. IndustriAll, de mondiale industrievakbond, kan hierover getuigen als het gaat over arbeidsrechten.

Zuid-Afrikaanse Krugerpark leed de biodiversiteit onder de activiteiten van de groep. Ook de voortplanting bij jachtdieren werd negatief beïnvloed. IndustriAll voert nu campagne om de werknemers beter te organiseren in hun strijd voor waardig werk. Samen met inheemse actiegroepen, milieugroepen en andere middenveldorganisaties wil de vakbond Rio Tinto verplichten om rekening te houden met het personeel, het milieu en de gemeenschappen waarin ze actief zijn. Op 6 februari organiseerde Industriall een eerste bijeenkomst in Kaapstad. Daaraan namen honderden vakbondsactivisten van over de hele wereld deel.

Rio Tinto zal alle trucjes uit de kast halen om niet met vakbonden te moeten onderhandelen. In Madagascar gooide de groep van de ene dag op de andere 300 werknemers buiten. Zonder fatsoenlijke communicatie richting vakbonden en werknemers. In Namibië misbruikte Rio Tinto jarenlang het politieke klimaat om zwarte werknemers lagere lonen te geven en hen te laten werken in verschrikkelijke omstandigheden. Op het vlak van de mensenrechten is de reputatie ook niet benijdenswaardig. In Afrika moesten duizenden mensen in sommige streken onder dwang verhuizen zonder een correcte schadevergoeding. In het www.industriall-union.org

Kellogg sluit werknemers buiten in Memphis

8 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

De multinational Kellogg moet bij weinigen nog worden voorgesteld. Iedereen kent de cornflakes die dit bedrijf produceert. Op donderdag 22 oktober 2013 sloot de onderneming de werknemers buiten bij haar vestiging in Memphis. De multinational, die gigantische winsten maakt, wil de vaste, voltijdse jobs vervangen door tijdelijke, deeltijdse banen. Het personeel zou gevoelig lagere lonen en extralegale voordelen krijgen. Tot zover de boodschap die Kellog gaf aan de 200 vaste werknemers in Memphis. Veel van deze mensen werken al 20 jaar bij het bedrijf, en dat in goede arbeidsomstandigheden. Kellogg wil de werknemers alleen opnieuw aan het werk als ze tijdelijke contracten aanvaarden. Hiermee veroorzaakt het bedrijf heel wat financiële

subcommissie. Vermits Kellog in Memphis eenzijdige maatregelen neemt, veegt onzekerheid bij tal van gezinnen. Kellogg Kellog zijn laarzen aan het sociaal overgaat bovendien in tegen een collectieve leg. BCTGM aanvaardt de gang van zaken arbeidsovereenkomst die het met de vak- niet en dient een klacht in bij de nationale bond BCTGM afsloot voor de vier vesti- raad voor de arbeidsverhoudingen. gingen in Memphis, Battle Creek, Omaha In de buitenwereld was er veel veronten Lancaster. Alternatieve werkschema’s waardiging over de lock-out in Memphis. en tijdelijke tewerkstelling maken immers Er werden al tal van acties en bijeenkomdeel uit van dit kader. sten georganiseerd. Jij kan jouw steun De vakbonden waren overeengekomen uitspreken via www.iuf.org (zie rubriek om dit thema voort uit te spitten in een ‘Campaigns’).

OVERLEG

Opnieuw wat beweging in ons sociaal overleg Afspraken over ontslagmotivatie, aanvullende pensioenen en index

Het sociaal overleg beleeft harde tijden. Werkgevers trachten vaak halsstarrig om vooral niet te onderhandelen. Of ze verwachten dat de politici hen wel op hun wenken zullen bedienen, met het huidige sociaaleconomisch discours dat werknemersrechten ziet als ‘slecht voor de concurrentie’. Als het kan met wat sociale afbraak, graag. Die houding was één van de redenen waarom vorig jaar niet kon worden overlegd over het dossier arbeiders-bedienden.

Ferre W yckmans

Als een artikel dagelijks of wekelijks wordt gekocht, weegt het zwaarder door bij de berekening van het indexcijfer.

Arbeidsraad geeft de werknemer die ontslagen wordt vanaf 1 april 2014 het recht Eind januari was het weer van dattum. om aan de werkgever te vragen wat diens Afspraken over de wiskundige aanpassing redenen zijn om te ontslaan. Hij of zij moet van de index na een herschikking van de de vraag per aangetekende brief stellen. indexkorf – de producten die worden mee- Binnen de twee maanden na het einde van gerekend om de evolutie van de prijzen te de arbeidsovereenkomst. Of binnen de zes becijferen? De werkgevers wilden maar wat maanden van de opzeg, als er een opzegpegraag nog bijsturen om de cijfers te mani- riode is. De werkgever heeft twee maanden puleren en dus aan de index te knoeien. de tijd om te antwoorden. Als de werkgever Ingrepen om voor de aanvullende pensi- niet antwoordt, moet hij twee weken loon oenen de verschillen tussen arbeiders en betalen als forfaitaire schadevergoeding. bedienden aan te pakken? Daar wilden de Vindt de werknemer dat het ontslag kenwerkgevers best zo ergens rond 2023 over nelijk onredelijk is? Dan kan hij naar de babbelen. Afspraken over een plicht om arbeidsrechtbank stappen. Als de rechter ontslagen te motiveren? Die hoefden niet ook meent dat het ontslag niet redelijk voor de werkgevers. Laat werkgevers zoveel gemotiveerd werd, kan hij de werkgever mogelijk zelfstandig beslissen, was hun verplichten om drie tot 17 weken loon te standpunt. betalen. Gelukkig keerde het tij begin februari. Zo konden over elk van deze punten dan toch Aanvullende pensioenen afspraken en zelfs heuse cao’s worden gesloten in de Nationale Arbeidsraad. Ons Recht Minister Alexander De Croo (Pensioenen) lanceerde al in juni 2013 een plan om de vat de afspraken even voor je samen. discriminaties in aanvullende pensioenregelingen (bedrijfs- of sectorregelingen) weg Ontslag motiveren te werken. De Croo vond dat de bestaande Minister Monica De Coninck (Werk) kwam verschillen onmogelijk als ‘discriminaties’ op 5 juli 2013 met een ‘compromis’ om de konden worden bestempeld. Hij stelde een discriminaties tussen arbeiders en bedien- timing voor om via overleg de verschilden aan te pakken. Daarin stond dat vak- len weg te werken. Erg merkwaardig: alles bonden en werkgevers uiterlijk tegen eind kwam te vervallen als er tegen een bepaald 2013 een cao moesten maken over het prin- moment geen afspraken werden bereikt om cipe van de ‘ontslagmotivering’. Volgens de te harmoniseren. Zo zouden onwillige werkwerkgevers is de ontslagregeling in België gevers niet worden bestraft maar beloond. heel duur. Maar ze is tegelijkertijd extreem Het vergde wel wat overleg maar uiteindesoepel. Een werkgever kan iemand ontslaan lijk maakte de Nationale Arbeidsraad toch zonder enige reden op te geven. Die vrijheid korte metten met de onhoudbare ‘logica’ heeft natuurlijk een prijs. In onze buurlan- van De Croo. De sociale partners vroegen den komen werkgevers er niet zo vlotjes de minister eenparig om een overgangssysvanaf. teem te maken, met rapportering en opvolDe nieuwe cao nr. 109 van de Nationale ging. En met sancties waarover de Nationale

Arbeidsraad advies zou geven. Als stimulans voor werkgevers, niet als beloning voor wie weerspannig is. Indexcijfer

In december bereikte de indexcommissie een akkoord over de ‘indexkorf’. Die korf bestaat uit producten waarvan de prijsevolutie wordt gevolgd om de consumptieindex te bepalen. Traditioneel wordt die indexkorf om de acht jaar aangepast. Dat zal voortaan sneller gebeuren. Bij een herziening worden sommige producten uit de korf gehaald en komen andere producten in de plaats. Ook de waarde of het gewicht van de diverse producten in de consumptie wordt gemeten. Als een artikel dagelijks of wekelijks wordt gekocht, weegt het uiteraard zwaarder door. De diverse metingen leveren een nieuw indexcijfer op. Via een zogeheten omrekeningscoëfficiënt wordt dat indexcijfer vergeleken met het oude cijfer. Een beetje wiskunde dus. De coëfficiënt kan worden gebruikt om de index sneller of trager te laten stijgen. Uiteraard wilden de werkgevers wat graag dat de index zo traag mogelijk zou toenemen. Gelukkig werd hieraan een einde gemaakt. Er is nu een nieuwe index sinds januari 2014. Die ontsnapte in elk geval aan gesjoemel en nadelige ingrepen. Uiteraard moeten we niet naïef zijn. Eén zwaluw maakt de lente niet. Toch geeft het hoop dat er weer sociaal overleg mogelijk is en dat er in de Nationale Arbeidsraad opnieuw akkoorden worden gesloten. Het hele dossier arbeiders-bedienden zal nog veel overleg vergen. De LBC-NVK houdt je op de hoogte. Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

“Economie is veel méér dan beurskoersen” © foto: DANIËL RYS

Dirk Barrez onderbouwt zijn geloof in coöperatieve ondernemingen

Denis Bouwen

De beurskoersen van spelers uit de BEL20-index, die je soms in het tv-journaal ziet, hebben bitter weinig te maken met onze economie. Tenminste, ze geven maar een heel klein deel van de economische werkelijkheid weer. Dirk Barrez pleit voor een veel bredere kijk. Hij gelooft dat er veel nieuwe coöperaties moeten komen om onze economie nieuwe zuurstof en nieuwe waarden te geven. Tegelijkertijd wijst hij een te grote euforie af.

Sommigen zullen Dirk Barrez misschien kennen als vroegere journalist van de VRT. Dirk maakt reportages, schrijft boeken en is hoofdredacteur van Pala.be. Zopas publiceerde hij het boek ‘Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?’. Het boek kan je kopen via www.pala.be of in de boekhandel. Dirk, in je nieuwe boek is sprake van ‘een nieuwe golf van coöperaties in België’. Hoezo dan? Dirk Barrez: “In mijn boek citeer ik Peter Bosmans van Febecoop, de vereniging die het opneemt voor het coöperatief ondernemerschap. Peter heeft het over een recente golf van coöperaties en noemt voorbeelden als Choco, Magelaan, Stroburo, Mobile School Group, Lionfish, Genderatwork, Ons Recht:

10 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

het Sint-Jansbergklooster, VinoMundo en Gageleer. Vergeet zeker de energiesector niet: Ecopower bijvoorbeeld speelde het in erg moeilijke omstandigheden klaar om uit te groeien tot een coöperatie met bijna 50.000 vennoten. Die coöperanten hebben de windmolens werkelijk zelf in handen; ze kunnen niet alleen deelnemen aan algemene vergaderingen maar ook zelfs aan open bestuursvergaderingen. Je hebt ook projecten als Beauvent en het beginnende Bronsgroen. Het contrast met de nepcoöperatie Groenkracht, waar de leden zowat niets te zeggen hebben, is reuzegroot.” Financieel kapitalisme

we ook werk kunnen maken van veel meer ‘economische democratie’. En dat werknemers, burgers en samenlevingen hun economie zelf in handen kunnen nemen op basis van de coöperatieve gedachte.” “In Zwitserland zetten de coöperatieve supermarktketens Coop en Migros het land werkelijk op een veel duurzamer spoor. De vele coöperaties in de Italiaanse regio Emilia-Romagna leiden ertoe dat de welvaart daar veel gelijker verdeeld wordt dan in Lombardije. De werknemerscoöperaties van het Baskische Mondragon blijven ook na het faillissement van één van de vennootschappen een bloeiende groep die enorm veel economische dynamiek ontwikkelt. Bij Mondragon zijn de werknemers de baas doordat ze zelf voor het kapitaal zorgen. Je kan daar veel vragen bij hebben, maar vergelijk het ook even met de teloorgang van Dexia of de sluiting van Ford Genk. Daar hebben werknemers geen enkele greep op… niemand eigenlijk.”

“De economie heroveren via coöperaties”: ben je daarmee niet véél te optimistisch? Dirk: “Kijk, de economie, zeg maar de manier waarop we welvaart en welzijn creëren en verdelen, moet deel uitmaken van de bredere samenleving. De jongste eeuwen ging de economie steeds meer een aparte Geen wondermiddel plek innemen. Met als meest recente uitspatting een financieel kapitalisme dat Ons Recht: Je nuanceert ook door te zeggen alleen op ‘snel geld’ gericht is en dat de dat coöperaties geen wondermiddel zijn dat reële economie hypothekeert, werkende alles kan oplossen. mensen tekort doet en het milieu teniet- Dirk: “Uiteraard is een hoeraverhaal niet doet. Gelukkig hebben we gezonde bedrij- aan de orde. Alle slechte kanten van menven en gedreven zelfstandigen en KMO’s sen, van machtswellust tot opportunisme, en slagen we erin overheidsbedrijven als alle kwalen van organisaties, van bureaucratie tot collectieve verdwazing, ze duiBelgacom beter te laten draaien.” “Spijtig genoeg beseffen we veel te weinig dat ken ook op bij coöperaties en worden niet Ons Recht:

coöperaties Dirk Barrez: “Alle slechte kanten van mensen duiken ook op bij coöperaties en worden niet automatisch weggeveegd door het principe van ‘één mens, één stem’. Maar coöperaties hebben ook ongelooflijk sterke punten.”

automatisch weggeveegd door het principe van ‘één mens, één stem’. Maar coöperaties hebben ook ongelooflijk sterke punten. Ze overleven gemakkelijker dan traditionele bedrijven. De werknemers zijn er zekerder van hun jobs want coöperaties zijn veel meer dan beursgenoteerde bedrijven ingebed in de lokale economie en verhuizen het werk niet voortdurend naar plaatsen waar arbeid het goedkoopst en minst beschermd is. Kortom, de reële economie is hun ding, niet speculeren of financiële zeepbellen blazen.” “Als coöperaties écht doorwegen, zijn ze zelfs in staat om een economie structureel in de richting van meer duurzaamheid te sturen. En ook al is de democratie dikwijls onvolkomen in coöperaties, ze is er wel degelijk. Zet dat maar ’s af tegen de situatie bij Dexia of Ford Genk.”

keer meer dan het aantal mensen die een beursgenoteerd aandeel bezitten. En er zijn nog meer rake feiten. In de Amerikaanse staat Wisconsin zijn coöperaties goed voor 71 procent van alle jobs, in Zwitserland en in de Canadese provincie Québec vormen ze de grootste werkgever en in Colombia de op één grootste. En in Kenia zorgen coöperaties voor maar liefst 45 procent van het nationaal inkomen.” “Als je al die nuchtere feiten kent, is het niet te snappen dat we elke dag opnieuw zowat alle economische aandacht toespitsen op beursgenoteerde bedrijven, of zelfs alleen maar op hun beurskoers. Toch wel een heel enge kijk op wat economie echt is. Ook in de media moet er veel meer aandacht komen voor de kracht van coöperaties, en ook natuurlijk voor wat er minder goed of zelfs fout loopt. Zie maar naar het zieltogende Electrawinds, dat de nepcoöperatie Groenkracht heeft misbruikt.”

Als coöperaties écht doorwegen, zijn ze zelfs in staat om een economie structureel in de richting van meer duurzaamheid te sturen.

En de vakbonden in dat verhaal? Dirk: “Ook wanneer er veel meer coöperaties zijn, heb je sterke vakbonden nodig omdat de rechten van werknemers overal moeten worden verdedigd. Vakbonden zullen zich in zo’n omgeving misschien moeten heruitvinden, zeker in coöperaties die helemaal in handen zijn van hun personeel.” “Er blijft ook altijd nood aan een actieve overheid die erop toeziet dat de economie zich in goede zin ontwikkelt. De overheid doet er goed aan om de coöperatieve onder- Arco nemingsvorm volop aan te moedigen, naast gewone bedrijven, kmo’s, zelfstandigen of Ons Recht: Het Arco-debacle, dat veel stof deed opwaaien, toonde hoe een waardevol coöoverheidsbedrijven” peratief project bezweek voor de lokroep van het financiële kapitalisme, schrijf je. Tegelijk Zuilen mogen we volgens jou geen verkeerde conclusies Ons Recht: Als we nieuwe coöperaties oprich- trekken uit de neergang van Arco. ten, kunnen we best de ‘traditionele zuilen’ Dirk: “Wat Arco heeft uitgespookt, valt niet goed te praten. Ik zeg dat ook in mijn overstijgen, lezen we in je boek. Dirk: “Ook dat is een stelling van Peter boek omdat bewegingen die harde les moeBosmans, die ik aan het woord laat. Van mij ten leren om nadien niet in dezelfde val te mag het initiatief komen van waar dan ook. lopen. Als bewegingen zelf uitvissen wat er Maar het is wel zo dat vele nieuwe coöpera- verkeerd ging en daar conclusies uit trekties zich allerminst situeren binnen de tradi- ken, blijven ze er niet in gevangen en mee tionele zuilen. Zij illustreren in elk geval dat geplaagd en kunnen ze in crisistijden het je de noodzakelijke kracht kunt mobiliseren initiatief herwinnen. Want een samenleving wanneer de zuilen niet domineren of zelfs heeft sterke sociale bewegingen nodig die afwezig zijn. Voor traditionele ondernemers trouw zijn aan hun ambities en idealen.” die iets voelen voor een coöperatie doet de “Een sterk punt van zulke bewegingen is zuilenkwestie zelfs niet ter zake.” dat ze ook economische initiatieven nemen waar nodig. Uit de teloorgang van Arco Ons Recht: Straffe kost. Coöperaties zijn besluit ik zeker niet dat er vanuit de samenwereldwijd goed voor minstens 100 miljoen leving maar beter geen economisch initiajobs, méér dan alle multinationals samen. tief wordt genomen. Als de bewegingen het Dirk: “Ook opmerkelijk is dat er in de hele laten afweten, is de samenleving helemaal wereld zowat één miljard mensen lid zijn overgeleverd aan economische concerns en van coöperaties. Dat is naar schatting drie dikwijls ook aan overheden die verzuimen Ons Recht:

om hun economische verantwoordelijkheid op te nemen.” Jouw enthousiasme voor coöperaties is géén pleidooi tegen privébedrijven of tegen een actieve overheid. Je wil zelfs graag meerdere overheidsbanken zien in ons land. Dirk: “Onze economie moet zo divers mogelijk zijn. Dat geldt ook voor het bankenlandschap. Laat dat maar gevuld zijn met grotere en kleinere banken, en zeker ook met spaarbanken, overheidsbanken en coöperatieve banken. Wie op de beste manier vooruit wil, doet er goed aan om af en toe eens achteruit te kijken. Niet zo heel lang geleden hadden we zo’n gediversifieerd bankenlandschap met onder andere de overheidsbanken ASLK en Gemeentekrediet en de coöperatieve banken Bacob en Cera; samen vier van de zeven ‘groten’, naast tal van privébanken. Géén enkele van die banken beet destijds in het zand. Na 2008 was dat wel het geval voor al onze grootbanken, en moesten ze allemaal worden gered.” Ons Recht:

Nieuwe bank

Je bent één van de trekkers die trachten de nieuwe coöperatieve bank NewB klaar te stomen. Wordt NewB een succesverhaal? Dirk: “NewB kan een succes worden maar niets is gegarandeerd. In mijn boek belicht ik de sterke en minder sterke kanten van het verhaal van NewB. Met dat project willen we een grote en duurzame coöperatieve bank oprichten. En op langere termijn willen we de financiële structuren veranderen, om zo echt te wegen op de economie en ze mee te sturen in de gewenste richting van een meer sociale en meer ecologische economie.” “Een gemakkelijk project is het niet maar het kan wel lukken. Niet voor niets hebben we ook professionele bankiers die mee stappen in ons verhaal. Maar alles staat of valt met de coöperanten van New B: die zijn nu al met 45.000. Zij moeten de kracht ontwikkelen om hun bank te maken. Al die coöperanten moeten bewaken dat NewB daadwerkelijk de waarden toepast die zij belangrijk vinden. Ze moeten erop toezien dat de nieuwe bank altijd haar rol blijft vervullen, in dienst van de leden en van de samenleving.” “Laten we vooral niet vergeten dat we de coöperaties van morgen maken om er kwaad op te kunnen zijn. Zonder die structuren zijn we niets en kunnen we alleen maar janken van onmacht.” Ons Recht:

Lezers van Ons Recht genieten een voordeel wanneer ze het nieuwe boek van Dirk Barrez bestellen. Wie bestelt via www.pala.be krijgt tien procent korting plus gratis verzending, als hij of zij ‘Ons Recht’ vermeldt.

Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

belastingen

België is belastingparadijs voor ‘happy few’ “Vakbonden dringen terecht aan op rechtvaardige fiscaliteit” Frans Geerts

De vakbonden dragen ertoe bij dat er eindelijk een ernstig debat is over de oneerlijke kanten van ons belastingsysteem. Maar we moeten nog een flinke tand bijsteken om ervoor te zorgen dat iedereen fair bijdraagt. Dat zegt Marco Van Hees, die bij de belastinginspectie werkt en dus perfect weet waarover hij praat.

Marco Van Hees is niet alleen belastinginspecteur. Hij schreef ook boeken over het fortuin van de familie Boël, de dubieuze rol van de banken en de ‘fiscale trucs’ van de ultraliberaal Didier Reynders. Ons Recht zocht Marco op om met hem te praten over zijn nieuwste boek, ‘Belastingparadijs België’, uitgegeven bij EPO. In ‘Belastingparadijs België’ leg je uit hoe grote ondernemingen genieten van flinke belastingvoordelen en hoe grote vermogens amper belasting betalen. Veel van je collega’s bij de belastinginspectie (FOD Financiën) weten dat ook allemaal maar houden de kiezen op elkaar. Waarom wil jij hierover schrijven? Marco Van Hees: “Dat ik belastinginspecteur ben en auteur van diverse boeken is eerder het resultaat van een samenloop van omstandigheden. In de streek van La Louvière was er vroeger veel welvaart. Toen de industrie verdween, nam de armoede snel toe. De familie Boël, die in de streek haar landgoed heeft liggen, werd alleen maar rijker. Iets wat mij intrigeerde. Zo begon ik onderzoek te doen naar de verklaringen voor armoede en rijkdom. Mee door mijn job als belastinginspecteur focuste ik me meer en meer op de fiscaliteit. Ik kon alleen maar besluiten dat ons belastingsysteem niet rechtvaardig was.” Ons Recht:

Lege dozen

Je neemt de gunsttarieven voor grote bedrijven sterk onder vuur. Veel mensen zullen zeggen dat je die bedrijven beter met rust laat omdat ze werk geven. Marco: “Ik zie dat anders. Vooral financiële groepen en constructies profiteren van fiscale aftrekken. Meestal zijn dat lege dozen waar amper of geen mensen werken. Wat leveren die gunstmaatregelen voor de staat op? Die int geen of veel minder belastingen en er zijn bijna geen extra jobs. Ik kan

Ons Recht:

12 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

alleen concluderen dat België blijkbaar een heeft aangetoond dat de limiet werd over‘fiscaal paradijs’ wil zijn voor grote bedrij- schreden. Zo’n aanpak werkt natuurlijk niet. ven. Mensen moeten goed beseffen dat bui- Waarom geen regeling zoals in Frankrijk, tenlandse groepen bij investeringen éérst waar banken bij de fiscus gewoon moeten kijken hoeveel winst ze kunnen boeken. melden wat er op de rekeningen staat?” Belastingvoordelen komen pas op de vijfde of zesde plaats als er een beslissing moet Ons Recht: De regering-Di Rupo beloofde toch worden genomen. De notionele intrestaf- maatregelen om ook de grote vermogens hun trek bijvoorbeeld is meegenomen op voordeel te laten betalen? Marco: “Er is niet meer dan een aanzet waarde dat er winst is.” “Vermits grote bedrijven minder belastingen gegeven. Uiteindelijk kwam er van de voorafdragen, krijg je het effect dat de overheid stellen van Di Rupo op dit vlak weinig in op diverse niveaus minder in staat is om huis. Bovendien is het belastingtarief voor jobs te creëren. Wanneer ik vraag hoeveel vermogens voor iedereen gelijk, als je al iets jobs er verdwenen zijn als gevolg van die moet betalen; dat is onrechtvaardig. Wie fiscale gunstmaatregelen, krijg ik nooit een inkomsten haalt uit arbeid, betaalt meer antwoord. De overheid loopt nu elk jaar naarmate hij meer verdient. Het zou dan zeker vijf miljard euro mis; daarmee kan je ook logisch zijn om sterker te belasten naarmate iemand meer geld verdient met zijn heel wat jobs financieren.” vermogen.” Ons Recht: Moet Europa niet meer het heft in handen nemen? Wat we terug krijgen Marco: “Europa zou voor meer gelijkheid moeten zorgen, sociaal en fiscaal. Maar we Ons Recht: Je boek geeft veel voorbeelden. zien het tegenovergestelde gebeuren! Een Belastingen worden altijd gezien als een last, probleem is dat de EU-lidstaten nog altijd een straf. Er is weinig aandacht voor alles unaniem moeten stemmen over afspra- wat we te danken hebben aan belastingen: de ken rond fiscaliteit. Ieder land moet dus dienstverlening van de overheid, ons wegennet, akkoord gaan. België is voor mij een slecht onderwijs, de brandweer enzovoort. voorbeeld met zijn fiscale spitstechnolo- Marco: “Ik deel de opvatting dat we moegie. Momenteel liggen onze ‘fiscale rulings’ ten betalen voor de diensten die de overheid – onderlinge afspraken tussen de fiscus en aan ons verleent. We kunnen alleen maar bedrijven – onder vuur. Eerder was er kri- erkennen dat we veel terug krijgen voor wat tiek op ons regime voor coördinatiecentra we afdragen: wegen, sportcentra, medische en op de notionele intrestaftrek.” Politieke klasse Ons Recht: Op een studiedag van het ACV en

het ABVV bleken diverse politici toch bereid om veranderingen door te voeren? Marco: “Mee onder druk van de vakbonden wordt er nu tenminste een debat gevoerd. Alleen is het effect daarvan nog te klein. Ik merk dat almaar minder politici geneigd zijn om de notionele intrestaftrek onvoorwaardelijk te verdedigen. Zelfs Didier Reynders, onze vroegere minister van Financiën, is op dat punt nu lichtjes terughoudend. Maar ik zie géén politieke wil om de notionele intrestaftrek af te schaffen.” “Een ander voorbeeld. Om de grote fortuinen aan te pakken zouden ze het bankgeheim opheffen. De wet op het bankgeheim werd in juli 2011 aangepast maar in de praktijk zette dat weinig zoden aan de dijk. Ik vergelijk het graag met een alcoholcontrole waarbij je iemand pas mag laten blazen nadat een ademtest onomstotelijk

Marco Van Hees: “Wanneer ik vraag hoeveel jobs er verdwenen zijn als gevolg van de fiscale gunstmaatregelen, krijg ik nooit een antwoord. De overheid loopt nu elk jaar zeker vijf miljard euro mis; daarmee kan je heel wat jobs financieren.”

loonkloof

Hoogopgeleide vrouwen verdienen tot 155 euro per maand minder Diane Pardon

Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar de loonkloof tussen vrouwen en mannen en de redenen waarom die kloof er nog altijd is. Onderzoek van professor Frederik Anseel, bedrijfspsycholoog aan de Universiteit Gent, veegt het argument van tafel dat het verschil in loon tussen mannen en vrouwen vooral te wijten is aan de verschillende loopbaankeuzes (meer deeltijds werken, in andere sectoren, onderbroken carrières en dus minder anciënniteit). Zelfs als je al die verschillen weg filtert, verdienen hoger opgeleide vrouwen nog altijd tot 155 euro per maand minder dan hun mannelijke collega’s.

verzorging, betere dorpskernen. Met mijn boek wilde ik vooral focussen op de grote fortuinen en de voordelen voor grote bedrijven. Ik wilde de oneerlijke verdeling van de fiscaliteit aanklagen. Onze fiscaliteit is nu fundamenteel onrechtvaardig.” Wat is jouw boodschap voor de vakbond? Marco: “Ik ben blij dat de vakbonden veel aandacht geven aan de fiscaliteit. Ook in Franstalig België weten we goed dat de LBC-NVK rond dit thema erg actief is. Ik vind nog altijd dat we het geld moeten halen waar het te vinden is. Nu zit het meeste geld bij een kleine groep van rijken die hun vermogens zien groeien. Zij halen hun inkomsten uit constructies die profiteren van fiscale gunstmaatregelen. Op hun winsten moeten ze zelf ook weer niet betalen. Diezelfde mensen vinden wel dat er moet worden ingeleverd. Ze schrappen jobs in de privésector en vinden dat de overheid ook banen moet afbouwen. En ze vallen voortdurend werklozen aan Ons Recht:

De verschillen in loon hebben dus niet alleen te maken met verschillen in loopbaan maar zijn ook het gevolg van ‘genderstereotypering’. We kennen aan mannen en vrouwen bepaalde eigenschappen toe, uitsluitend op basis van het geslacht. Dat gebeurt niet alleen bij het begin van een loopbaan en wanneer cv’s worden bestudeerd maar ook tijdens de loononderhandelingen. Mannen zouden op basis van eenzelfde cv een hoger loon aangeboden krijgen en ook meer opleidingskansen. Vrouwen omdat die ‘lui’ zouden zijn. Met zo’n ver- en mannen starten dus al met een verschillend haal weet je dat we sociaal en economisch loopbaanperspectief. verkeerd bezig zijn. Daarom roep ik de Bovendien komen vrouwen ook slechter uit de vakbonden op om te blijven knokken voor loononderhandelingen dan mannen. Als een een rechtvaardige fiscaliteit en tegen het man zich assertief gedraagt wanneer er over belastingparadijs dat ons land momenteel zijn loon wordt gepraat, komt dat positief over. Doet een vrouw hetzelfde, dan is ze al gauw een is voor de happy few.” ‘lastige tante’ of een ‘koude, harteloze carrièrebitch’. Vrouwen die net als sommige mannen Wil je meer weten over dit thema? lef tonen, risico nemen en assertief zijn in de Ga dan via YouTube op zoek naar hoop zo meer loon te krijgen of meer carrière ‘De Fortuinjagers’. In deze film die te maken, worden hiervoor bestraft. de LBC-NVK produceerde, krijg je We moeten dus niet alleen vrouwen bewust nog meer informatie over de fiscale maken van hun ‘handicaps’ op de arbeidsmarkt. onrechtvaardigheid in België. De film Ook personeelsmanagers, rekruteerders en is intussen drie jaar oud, maar heeft werkgevers moeten beseffen dat ze vaak den– helaas – nog niet veel aan actualiken in genderstereotypen en discrimineren. teit ingeboet… In april 2012 werd een wet goedgekeurd die de loonkloof moest bestrijden. Die wet sprak van instrumenten waarmee bedrijven en sectoren de kloof konden meten en aanpakken. Twee jaar later is het nog altijd wachten op de uitvoeringsbesluiten. Hierdoor kunnen de sociale partners in de bedrijven nog altijd niet ten volle aan de slag met de voorziene instrumenten. Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

campagne

Waarom de vakbond zich met politiek moet inlaten Kop in het zand steken brengt werknemers niets bij ik het niet, kunnen ze mij niets maken. Politiek, politiek, ik ben er niet, ik ken ze “De vakbond moet zich toch niet niet. Ik kijk niet en ik zeg niets…” Onze kop in het zand steken zal de werknemet politiek bezig houden, zijn mers niets opleveren. Kijk naar de geschieactieterrein is de werkvloer”. Zo’n denis van de arbeidersbeweging. Zouden uitspraak krijg je wel eens te horen de sociale zekerheid, de betaalde vakantie als er uitleg wordt gegeven over en het algemeen stemrecht er zijn gekode ACV-campagne ‘Van solidariteit men zonder sociale en politieke strijd? word je beter’. Moet de vakbond Bovendien vertegenwoordigen de vakbonzich inderdaad ver houden van de den in België ruim drie miljoen werknemers. politiek? Dat is lang niet zeker. Ze hebben dus alle recht van spreken. De belangen van werknemers verdediLaten we ons eerst eens afvragen of de poli- gen, dat doe je niet in het luchtledige. Het tiek zich met ons bezig houdt. Is het een belangrijkste werkterrein voor vakbondsbeslissing van de politiek dat je langer moet militanten is uiteraard het bedrijf of de werken, dat duizenden jongeren zonder job instelling waar de concrete arbeidsvoorbinnenkort hun uitkering zullen verliezen, waarden aan de orde zijn. Maar onze ambidat zwaar frauderende diamantairs het op tie reikt verder. Het congres van de LBC-NVK een akkoordje met de fiscus kunnen gooien? sprak zich in 2010 uit voor een economie Bram Vermeulen verwoordde het ooit zo in op mensenmaat en voor een solidaire toeéén van zijn liedjes: “Als ik niet lees weet komst. Dat zijn meer dan vrome wensen. Marijke Persoone

14 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

We willen de realiteit niet alleen bestuderen en becommentariëren, we willen haar ook veranderen. Wat betekent politiek anders dan maatschappelijke keuzes maken en daarnaar handelen? Bedrieglijke neutraliteit

Vakbondsmensen krijgen vaak het verwijt ‘ideologisch te zijn’ wanneer ze de groeiende ongelijkheid aanklagen, protesteren tegen de vernietiging van jobs en opkomen voor een rechtvaardige fiscaliteit. Als je ongelijkheid aanklaagt, ben je dus zogezegd bezig met ideologie. Nuchter of neutraal zou je zijn als je ongelijkheid onvermijdelijk noemt. Of erger nog, iets positiefs, want ‘nodig voor economische groei’. De samenleving zo ‘neutraal’ bezien is helemaal hip en van deze tijd. Er horen leuke tweets en een Armanipak bij en een passage bij ‘Terzake’ of ‘Reyers Laat’.

RUBRIEKSNAAM inbox jan deceunynck

zouden slagen om dit soort acties te vermenigvuldigen en zo krachten te bundelen, bijvoorbeeld met eisen om armoede uit de wereld te helpen. Met duizenden mensen Nieuw werknemersstatuut die luid laten horen dat ze genoeg hebben van de overdreven voordelen voor de 1 pro- Vorige maand berichtten we hier al over Noem jezelf of je geestesgenoten ‘neutraal’ cent rijksten en mini-jobs, mini-koopkracht www.hetnieuwestatuut.be. Maar ondertusen meteen verwerf je het aureool van weten- en mini-overheid voor de rest. sen is er nog voort aan de site gewerkt! Je schappelijkheid. Discussie overbodig dus. vindt er nu nog meer profielen en bruikbare Aan de bekende mantra’s vanuit werkge- Partij kiezen informatie over je rechten als werknemer na vershoek mag niet worden getornd. Je kent de invoering van het nieuwe werknemersze wel. “De belastingdruk is te hoog.” “We Als je breekt met de heersende logica, als je statuut. Ga er dus zeker nog eens een kijkje moeten allemaal langer werken.” “De loon- opkomt voor de belangen van de werkende nemen! lasten van onze bedrijven moeten drastisch bevolking, dan moet je ook niet bang zijn verminderen.” “En de arbeidsmarkt moet om stelling in te nemen. Ondubbelzinnig miniisback.be een stuk soepeler.” Sommige politieke par- partij kiezen, dat is tegen én dat is voor. tijen herhalen die mantra’s tot vervelens toe. Tegen een maatschappij die werknemers De werknemersrechten staan onder zware Als buikspreekpoppen van de grote econo- met elkaar in concurrentie zet. Voor een druk. Steeds meer komen er mini-akkoorsysteem dat de geproduceerde welvaart den, mini-jobs en mini-contracten. Maar wie mische belangen. Wie bewust politiek nadenkt, kijkt wat er eerlijk verdeelt, vanuit de overtuiging dat wordt daar eigenlijk beter van? Die vraag werkelijk aan de hand is. En laat zich geen solidariteit ons allemaal beter maakt. Tegen stellen we ons op www.miniisback.be. Je fabeltjes wijsmaken. Op basis van ernstig een economisch systeem waar alles draait vindt op de site niet alleen een test om na te denkwerk brengt een vakbond dan zijn om winst en waar werknemers worden her- gaan hoe solidair je zelf bent maar ook alle eigen verhaal op het publieke forum. Een leid tot een middel om die winst te realise- mogelijke materiaal om deze campagne mee ren. Voor een economie gericht op de reële te maken op het werk of in je buurt. verhaal dat inderdaad niet neutraal is. Is Europees president Herman Van Rompuy behoeften van de mensen, met respect voor neutraal als hij aankondigt dat de crisis in de planeet en zorg voor de toekomstige Nadenken over je Europa stilaan voorbij is, terwijl in datzelfde generaties. loopbaan? Europa 3,5 miljoen jongeren onder de 25 jaar Met dat perspectief voor ogen zetten tiengeen job vinden? Luidop de vraag stellen: duizenden vakbondsmilitanten zich elke Bij de start van het nieuwe jaar heeft het ‘Voor wie is de crisis voorbij?’, dat is aan dag in voor de noden en verzuchtingen van Centrum voor Loopbaanontwikkeling van politiek doen. En ja, dat is een opdracht van hun collega’s, dichtbij en veraf. Kleine resul- de LBC-NVK een hele reeks nieuwe data voor de vakbond. Hierbij zijn niet alleen woorden taten boeken op korte termijn is belangrijk zijn workshops en startavonden gelanceerd. om de situatie van werknemers te verbete- Naast het klassieke aanbod van loopbaanmaar ook daden nodig. ren. Maar duurzame verandering realise- begeleiding zijn er workshops rond thema’s ren gebeurt niet vanzelf. Goede collectieve als burn-out, efficiënt solliciteren en ‘time Brede beweging akkoorden afdwingen gebeurt lang niet management’. Je vindt alle informatie op Het ACV en het ABVV trekken samen naar altijd zonder slag of stoot. www.loopbaanontwikkeling.be. het Grondwettelijk Hof om de Wet op de Wie van ongelijkheid profiteert, zal nooit GAS-boetes aan te vechten. Die wet geeft het systeem ter discussie stellen. Wie de een burgemeester de kans om acties aan macht heeft en daar voordeel uit haalt is edities van april en mei bij helpen. Rond banden te leggen door te verbieden om niet geneigd om die zomaar af te staan. Wie enkele thema’s die voor werknemers van bepaalde openbare plaatsen te betreden. er de nadelen van ondervindt moet zich belang zijn krijg je dan een heldere samenZoiets druist in tegen de Grondwet en tegen organiseren om te mobiliseren voor een vatting van de partijprogramma’s. Als wij internationale verdragen. Door naar het alternatief. Sensibiliseren en macht opbou- een beleid willen dat zich richt op het sociGrondwettelijk Hof te stappen stellen de wen van onderuit is een langdurig proces aaleconomische belang van de werkende vakbonden een juridische daad. Ze maken waar je niet elke dag tastbare resultaten bevolking en niet op de hebzucht van de 1 die stap ook publiek en leveren zo een daad van ziet. Daarom is het belangrijk dat we procent rijksten, dan moeten we nadenken van politiek verzet. Vakbonden tonen zo dat de verhalen van de bereikte veranderingen hoe we daar met onze stem kunnen toe bijze bezorgd zijn om de democratische rech- vertellen. Het is heel de geschiedenis van de dragen. ten en kanten zich tegen een wereldbeeld sociale verworvenheden. Op verschillende plaatsen organiseert het dat gestoeld is op wantrouwen en repressie. ACV ook politieke debatten. Interesse? Die bekommernis om de democratie ver- Sociale stem Neem dan geregeld een kijkje op de webbindt de vakbonden met jongerenverenigingen en andere sociale organisaties. Het Tegen de macht van het Grote Geld staat de site www.miniisback.be. is noodzakelijk om allianties te vormen macht van het getal, de kracht van de solials we de ambitie hebben om een brede dariteit. Je politiek engageren, verantwoorstrijdbeweging te vormen voor een soli- delijkheid opnemen voor een rechtvaardige daire samenleving. Herinner je je nog de samenleving, dat kan in een politieke partij acties van de werknemers van de huisvuil- en dat kan in de vakbond. Zo bekeken is Wie bewust politiek ophaling in Sint-Niklaas tegen de privati- politiek veel ruimer dan eens om de vier jaar nadenkt, kijkt wat er seringsplannen van hun stadsbestuur? Wat je stem uitbrengen bij verkiezingen. Maar begon als een ‘klassieke’ vakbondsactie ter toch is ook dat een belangrijke maatschap- werkelijk aan de hand bescherming van het statuut groeide uit pelijke verantwoordelijkheid. is. En laat zich geen tot een breed gedragen volksraadpleging Bewust stemmen voor een sociaal en solidie duizenden mensen op de been bracht. dair programma betekent dat je jezelf goed fabeltjes wijsmaken. Fantastisch, toch? Stel je voor dat we erin informeert. Daar zal Ons Recht je in de Het stadsbestuur van Sint-Niklaas wilde absoluut de huisvuilophaling privatiseren. Maar de vakbond kwam daartegen in het geweer. Een klassieke vakbondsactie groeide uit tot een breed gedragen volksraadpleging die duizenden mensen op de been bracht.

Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

RUBRIEKSNAAM arbeids-gericht marc weyns

Loyaliteit en concurrentie gaan moeilijk samen Een vrouw komt in 2006 in dienst als consultant bij een informaticabedrijf. In oktober 2009 wordt ze ontslagen wegens dringende reden omdat ze – samen met twee collega’s – volop bezig was om een concurrerend bedrijf op te richten. De werkgever dient een strafklacht in tegen de vrouw omdat ze zakengeheimen had geschonden. Na een onderzoek stelt de raadkamer van Leuven de werkneemster buiten vervolging.

Daarmee eindigt wel de strafzaak maar niet het arbeidsrechtelijk geschil over het ontslag. De arbeidsrechtbank van Leuven vindt dat er wel degelijk een dringende reden in het spel is. In beroep bevestigt het arbeidshof van Brussel op 3 december 2013 het ongelijk van de werkneemster. Volgens de rechters speelde de vrouw niet gewoon met het idee om een concurrerende

activiteit te beginnen, nee, ze ondernam al heel concrete stappen. Haar twee kompanen hadden hun arbeidsovereenkomst al opgezegd met het oog op hun nieuwe activiteiten. De werkneemster had een ontwerpbrief klaargemaakt waarmee ze de klanten van haar werkgevers wilde uitnodigen om haar te volgen naar haar nieuwe bedrijf. De brief werd niet verstuurd, maar toch schond de vrouw zo op een ernstige manier haar loyaliteitsplicht en de goede trouw. Het ontslag wegens dringende reden was dus terecht.

Vrijheid van arbeid is geen vrijgeleide voor concurrentie Een commercieel directeur van een rekruteringsbureau is ook zaakvoerder van een bedrijfje dat voor een deel op hetzelfde terrein werkt. Zijn partner is medezaakvoerder en zij doet er het meeste werk. De werkgever komt achter deze ware toedracht en ontslaat de commercieel directeur wegens dringende reden. Het arbeidshof van Brussel deed hierover een uitspraak op 17 december 2013. Het ontslag werd gegeven nadat de commercieel directeur in het Engels aan de tand werd gevoeld. Dat was absoluut nietig, zo vond de directeur op basis van het taaldecreet. Het arbeidshof is het daarmee niet eens. De directeur werkte niet alleen in Vilvoorde, maar ook in het Groothertogdom Luxemburg en in Nederland. In zo’n

gelezen en dan is ze wel geldig. De werkgever kan een voorafgaande en schriftelijke grensoverschrijdende arbeidsovereenkomst toestemming vragen. En daarna zal hij een moeten de nationale taalregels wijken voor redelijke beslissing moeten nemen die in de Europese regels over vrijheid van verkeer. lijn ligt met de vrijheid van arbeid en medeDat besliste het Europees Hof van Justitie dinging en die zich beperkt tot een verbod op 16 april 2013 in een andere zaak. Het ver- van nevenactiviteiten die afbreuk doen aan hoor in het Engels was dus wel geldig. de loyale uitvoering van de arbeidsovereenDe directeur roept voort in dat enkele pun- komst. Bovendien doen de bepalingen uit ten uit zijn arbeidsovereenkomst onwet- de arbeidsovereenkomst er in dit geval niet telijk zijn. Volgens zijn contract mag de veel toe. Elke werknemer moet loyaal zijn directeur geen enkele andere beroepsacti- tegenover zijn werkgever en zijn contract te viteit uitoefenen zonder het voorafgaand goeder trouw uitvoeren. Dat vloeit gewoon akkoord van de werkgever. Dat is volgens voort uit de Arbeidsovereenkomstenwet de directeur strijdig met de vrijheid van zelf. Het is, zo merkt het arbeidshof op, een arbeid. Een algemeen verbod op elke andere vaste rechtspraak dat concurrerende activiberoepsactiviteit kan ook voor het arbeids- teiten tijdens de arbeidsovereenkomst niet hof niet door de beugel. Maar de bepaling kunnen en aanleiding zijn tot een ontslag uit het contract moet in haar geheel worden om dringende reden.

Afstand van recht op overeengekomen loon

16 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

De werkgever vermindert eenzijdig het loon van een werknemer. De werknemer ziet in zijn ondergeschikte positie weinig mogelijkheden om tegen zijn werkgever in te gaan. Hij blijft in de periode 2003-2005 voortwerken tegen zijn verlaagde loon. Pas nadat de arbeidsovereenkomst is beëindigd, eist hij het achterstallige loon. De werkgever beweert dat de werknemer met die eis niet meer kan afkomen; hij had maar de verbreking van de arbeidsovereenkomst moeten inroepen korte tijd na de eenzijdige loonvermindering. Het Hof van Cassatie tikte de werkgever op 24 juni 2013 op de vingers. De werknemer riep niet de verbreking van zijn arbeidsovereenkomst in, maar hij deed ook geen afstand van zijn recht op het overeengekomen loon. Het is een algemeen rechtsbeginsel dat de afstand van een recht niet wordt vermoed en alleen kan worden afgeleid uit feiten of handelingen die voor geen andere uitleg vatbaar zijn.

in de marge

woon-werkverkeer © foto: daniël rys

Over angst die de ziel opvreet ‘Angst essen Seele auf’ is een imponerende film van Rainer Werner Fassbinder. Een Duitse cineast met wel meer esthetisch cinematografisch werk op het te kortstondig palmares. En vooral ook de man die de impressionant fraaie Hannah Schygulla als actrice op het witte doek toverde. De film kwam bij ons onder de titel ‘Alle Turken heten Ali’ in roulatie; merkwaardig, want het gaat eigenlijk over een Marokkaanse gastarbeider, maar dit geheel ter zijde.

Met de trein naar het werk

Werkgeverstussenkomst in de treinkaart

Deze titel en formulering heeft me steeds bekoord, want ik vond het een begeesterende bewoording: angst eet de ziel op. Angst verlamt alles en doodt fundamentele waarden en visies. Moed begint waar deze stelling eindigt.

Dominiek Van Dooren

Afwijkingen in sectoren

De tarieven van de NMBS werden op 1 februari 2014 verhoogd met 1,32 procent. Je zou verwachten dat de tussenkomst van de werkgever ook werd aangepast, maar dat is niet het geval. Deze prijsverhoging komt, net als vorig jaar, volledig ten laste van de werknemers. Hun aandeel in de kosten voor het woon-werkverkeer verhoogde daardoor van gemiddeld 25 procent in 2009 tot 28,8 procent dit jaar.

De hierboven vermelde regeling geldt voor alle werknemers die niet behoren tot een sector, onderneming of instelling die bij cao een afwijkende regeling heeft. Zo kan bijvoorbeeld een tussenkomst worden berekend als percentage van de treintarieven. Voor meer informatie over deze sectorale regelingen kan je als lid van de LBC-NVK je plaatselijke secretariaat contacteren.

Dit is het gevolg van het sociaal akkoord voor de hele privésector voor 2009–2010. Toen werd afgesproken dat er om de twee jaar met de sociale partners zou worden onderhandeld over de aanpassing van de werkgeverstussenkomst. Anders dan in het verleden zou er dus geen automatische aanpassing meer komen wanneer de treintarieven naar omhoog gaan. Voor 2013 werd geen akkoord gesloten over een verhoging van de werkgeverstussenkomst in de verplaatsingskosten. De bestaande forfaits werden onveranderd verlengd (art.3 cao nr. 19 octies van 20 februari 2009). Daardoor moeten ook dit jaar de werknemers opdraaien voor de volledige prijsverhoging van de treinkaart.

Eigen vervoer

Welke vergoeding is er voor wie met eigen vervoer naar het werk rijdt? Het antwoord op die vraag hangt af van de sectorafspraken. Als in een sector uitdrukkelijk een tussenkomst is voorzien bij gebruik van eigen vervoermiddelen en hierbij verwezen wordt naar de tussenkomst van de werkgever voor het openbaar vervoer, dan zal het bedrag in 2013 niet toenemen. En als het sectorakkoord naar de treintarieven zelf verwijst en de tussenkomst wordt uitgedrukt als een percentage hiervan, dan zal de terugbetaling van de werkgever stijgen op dezelfde manier als de treintarieven. Een overzicht van prijzen en tussenkomsten vind je op de volgende pagina’s.

Ik las, zonder verwijzing overigens naar Fassbinder, deze formulering in een interview met Herman Van Rompuy in De Morgen. Hij bezigde deze stelling en idee om duidelijk te maken dat het politieke werk en de te nemen verantwoordelijkheid verlamd wordt door de schrik van politici om beslissingen te nemen en maatregelen te treffen. Een deel van die redenering kan ik best volgen. Maar ik vind het ook heel eigenaardig dat uitgerekend een Europees leider als Van Rompuy deze stelling hanteert. Worden op Europees niveau veel zielen van beleidsmakers opgevreten door angst? Ik heb niet die indruk. Integendeel, de dames en heren lijken eerder verlamd door de schrik voor de economie en voor een mogelijk afkeurend oordeel van het financiële apparaat en de beter begoeden. Er is weinig te merken van een zielsvernietigende angst voor al diegenen die door het Europese beleid worden bedreigd, de werknemers en de zwaksten in de samenleving. Het interview met Van Rompuy maakte me wel extra alert. Met angst zijn we hoe dan ook niet gediend, laten we dat gevoel beter bannen. Al is het natuurlijk ook zo dat zoiets makkelijker is in een democratie als de onze dan in landen als pakweg Rusland of Noord-Korea.

woon-werkverkeer

Werkgeverstussenkomst Weektreinkaart 1

1-3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

10,00 10,90 11,70 12,50 13,20 14,00 14,70 15,50 16,20 17,00 17,70 18,50 19,20 20,00 20,70 21,50 22,20 23,00 23,70 24,50 25,00 26,00 26,50 27,50 28,00 29,00 29,50 30,50

6,70 7,30 7,90 8,40 8,90 9,40 9,90 10,40 11,00 11,50 12,10 12,60 13,10 13,60 14,10 14,60 15,30 15,80 16,30 16,80 17,40 17,90 18,40 19,10 19,50 19,90 20,60 21,00

Maandtreinkaart 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150

31,50 33,50 35,50 37,00 39,00 41,00 43,00 44,00 45,50 46,50 48,50 51,00 53,00 55,00 57,00 59,00 62,00 64,00 66,00 68,00 70,00 72,00 75,00 77,00 79,00 81,00 83,00 86,00

21,80 23,30 24,40 26,00 27,50 29,00 30,00 31,50 32,00 33,50 34,50 36,00 38,00 40,00 41,50 43,00 44,50 46,00 48,00 49,50 51,00 53,00 54,00 56,00 58,00 59,00 61,00 63,00

1-3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

33,00 36,00 39,00 41,50 44,00 46,50 49,00 52,00 54,00 57,00 59,00 62,00 64,00 67,00 69,00 72,00 74,00 77,00 79,00 82,00 84,00 87,00 89,00 92,00 94,00 97,00 99,00 102,00

22,30 24,40 26,00 28,00 30,00 31,00 33,00 35,00 37,00 38,50 40,00 42,00 43,50 45,00 47,50 49,00 51,00 53,00 54,00 56,00 58,00 59,00 62,00 63,00 65,00 67,00 68,00 70,00

264,00 271,00 278,00 285,00 296,00 313,00 330,00 348,00 365,00 382,00 399,00 411,00 424,00 436,00 452,00 473,00 493,00 513,00 534,00 554,00 575,00 595,00 615,00 636,00

182,00 187,00 191,00 197,00 206,00 218,00 229,00 244,00 256,00 268,00 282,00 291,00 299,00 310,00 322,00 336,00 354,00 368,00 383,00 400,00 415,00 430,00 447,00 462,00

111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150

656,00 677,00 697,00 717,00 738,00 758,00 779,00 807,00

477,00 493,00 509,00 524,00 538,00 553,00 568,00 592,00

Treinkaart voor 3 maanden 1

1-3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

93,00 101,00 110,00 117,00 124,00 131,00 138,00 145,00 152,00 159,00 166,00 173,00 180,00 187,00 194,00 201,00 208,00 215,00 222,00 229,00 236,00 243,00 250,00 257,00

62,00 68,00 74,00 78,00 83,00 88,00 93,00 98,00 103,00 108,00 113,00 118,00 122,00 127,00 132,00 137,00 142,00 147,00 152,00 157,00 162,00 167,00 172,00 177,00

18 |â&#x20AC;&#x201A; MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

27 28 29 30 31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110

31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150

106,00 112,00 118,00 124,00 130,00 136,00 143,00 147,00 151,00 156,00 161,00 169,00 176,00 183,00 191,00 198,00 205,00 212,00 220,00 227,00 234,00 242,00 249,00 256,00 263,00 271,00 278,00 288,00

73,00 78,00 82,00 87,00 91,00 96,00 101,00 104,00 107,00 111,00 115,00 120,00 126,00 132,00 137,00 143,00 148,00 153,00 160,00 165,00 171,00 177,00 181,00 187,00 192,00 198,00 203,00 211,00

in treinkaart Treinkaart voor 12 maanden 1

1-3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

332,00 362,00 391,00 416,00 441,00 466,00 491,00 516,00 541,00 566,00 591,00 616,00 641,00 666,00 691,00 716,00 741,00 766,00 791,00 816,00 841,00 866,00 891,00 916,00 941,00 966,00 991,00 1016,00

224,00 243,00 264,00 280,00 297,00 314,00 331,00 348,00 366,00 383,00 402,00 420,00 436,00 455,00 472,00 489,00 507,00 524,00 542,00 560,00 579,00 596,00 614,00 632,00 650,00 667,00 684,00 701,00

31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150

1 2 3

TARIEFAFSTAND (IN KM) PRIJS VANAF 1/2/2014 WERKGEVERSBIJDRAGE

Treinkaart voor deeltijds werkenden Railflex

1057,00 1119,00 1180,00 1241,00 1303,00 1364,00 1425,00 1469,00 1513,00 1557,00 1615,00 1688,00 1761,00 1833,00 1906,00 1979,00 2052,00 2125,00 2198,00 2271,00 2343,00 2416,00 2489,00 2562,00 2635,00 2708,00 2781,00 2883,00

733,00 776,00 818,00 871,00 914,00 957,00 1008,00 1039,00 1070,00 1108,00 1149,00 1201,00 1265,00 1317,00 1369,00 1429,00 1481,00 1534,00 1597,00 1650,00 1703,00 1763,00 1816,00 1869,00 1922,00 1975,00 2028,00 2114,00

1-3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

11,30 12,30 13,30 14,20 15,00 15,90 16,70 17,60 18,50 19,30 20,20 21,00 21,90 22,70 23,60 24,40 25,50 26,00 27,00 28,00 28,50 29,50 30,50 31,00 32,00 33,00 34,00 34,50

7,40 8,60 9,50 10,30 11,00 11,60 12,10 12,60 13,10 13,60 14,20 14,60 15,00 15,50 15,90 16,40 16,90 17,30 17,70 18,20 18,70 19,10 19,50 20,20 20,60 21,00 21,30 21,70

31-33 34-36 37-39 40-42 43-45 46-48 49-51 52-54 55-57 58-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 91-95 96-100 101-105 106-110 111-115 116-120 121-125 126-130 131-135 136-140 141-145 146-150

36,00 38,00 40,00 42,50 44,50 46,50 48,50 50,00 52,00 53,00 55,00 58,00 60,00 63,00 65,00 67,00 70,00 72,00 75,00 77,00 80,00 82,00 85,00 87,00 90,00 92,00 95,00 98,00

22,60 24,10 25,00 27,00 28,00 29,00 31,00 32,00 33,00 34,50 36,00 38,00 40,50 42,00 44,50 46,00 47,50 50,00 52,00 53,00 55,00 57,00 59,00 61,00 62,00 63,00 65,00 67,00

(*) Eveneens geldig voor treinkaarten in gemengd verkeer NMBS/TEC. Bij het ter perse gaan waren de terugbetalingstarieven nog niet verschenen in het Belgisch Staatsblad.

Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

RUBRIEKSNAAM film k arin seberechts

Snowpiercer

Doordouwers Disney en P.L. Travers: evenknie en tegenpool (Tom Hanks en Emma Thompson).

Saving Mr. Banks Emma Thompson zit strak in de krul, in het mantelpak én in het karakter van P.L. Travers, haar personage in ‘Saving Mr. Banks’. De eigengereide ‘moeder’ van Mary Poppins schermde haar geesteskind decennialang af van een verfilming door Walt Disney (gepast glad vertolkt door Tom Hanks). De in Australië geboren schrijfster had het niet hoog op met de zoete koek en de ‘silly cartoons’ die uit de Disneyfabriek rolden.

teveel ‘gedisneyficeerd’, of van eenzelfde opschoonbeurt voorzien als haar Mary Poppinsverhaal 50 jaar geleden. Het lijkt wel het prerogatief van kinderboekenschrijfsters om zich als leeuwinnen voor hun kroost te werpen: Annie M.G. Schmidt hoonde de ‘eigentijdse interpretaties’ van haar werk weg en Astrid Lindgren was bij verfilmingen niet uit de filmstudio weg te slaan, uit schrik dat iemand aan haar woorden zou gaan morrelen. Uitgerekend Travers’ hardnekkig weerwerk bezorgt deze prent zijn pittigste momenten. En een heerlijke Emma Thompson haar snedigste lijnen. “Where is the gravitas?!” klaagt Travers tegen Disneys krachtig lobbywerk de schrijvers die haar verhaal én Travers’ eigen slinkende onder Disney-auspiciën naar het financiën gaven uiteindelijk de grote scherm manoeuvreren… doorslag. In 1961, bijna der- Alvast niet in deze in zonnigtig jaar nadat zij het eerste heid en Hollywoodpsychologie Poppinsverhaal schreef, trok gedrenkte biopic, blijkt duidelijk. Pamela Travers van Londen De larmoyante flashbacks naar naar Hollywood, om zich over Travers’ traumatische jeugd een mogelijk scenario te buigen. (met een verveelde Colin Farrell) John Lee Hancock schetst in daargelaten, is deze botsing ‘Saving Mr. Banks’ een luimig tussen Travers en Disney een en verbloemd portret van hun genietbare en toeschietelijke treffen. Dat het Disney was die publieksfilm geworden. Een van uiteindelijk zijn zin kreeg en het zijn scherpe kantjes ontdaan pleit won, is klaar. Dat Travers duel tussen twee doordouwers de verfilming van haar creatie van beide kanten van de oceaan, zowat tot het einde van haar die evengoed elkaars evenknie dagen als een infantiel onding als tegenpool vormden. beschouwde, komt in het happy end van deze film minder uit de ‘Saving Mr. Banks’ is sinds verf. Daarvoor heeft Hancock 26 februari te zien in de Travers’ figuur en wedervaren Belgische cinema’s. 20 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Voor Zuid-Koreaans sterregisseur Bong Joon-ho schuif ik mijn lichte aversie van SF-avonturen en graphic novel-verfilmingen graag terzijde. De maker van zonderlinge films zoals ‘The Host ‘en ‘Mother’ zet het Franse beeldverhaal ‘Le transperseneige’ dan ook subliem naar zijn hand. Bong troont je in zijn Engelstalig debuut een dystopisch wereldbeeld binnen dat even verbluffend als onvermijdelijk is.

passagiers fraaier en de tegenstand dodelijker… Het is altijd bang afwachten wanneer internationale cineasten met renommee zich aan een Hollywoodfilm wagen. Remember Florian ‘Das Leben des Anderen’ Henckel Von Donnersmarck en het rampzalige ‘The Tourist’. Maar Bong Joon-ho blijft in ‘Snowpiercer’ zijn eigenzinnige zelf. Zijn onverholen weergave van de klassenmaatschappij, de stilistische grandeur, de drieste vertelling en navenant geweld én zijn knipogen naar het werk van Terry Gilliam klikken naadloos in elkaar tot een inventief en imponerend geheel, waarin zelfs de Koreaans-Engelse conversaties vanzelfsprekend overkomen. Naast vaste acteurs Song Kang-ho en Ko Ah-sung laat de cineast Britse en Amerikaanse acteurs aanrukken: een onorthodox ensemble dat toch goed aan elkaar hangt en in Bongs metaalgrijze palet toch kleur, karakter en nuance krijgt. Dat de enige komische noot van een onherkenbare Tilda Swinton komt, die een paardengebit en een potsierlijk Noord-Engels accent torst, is maar één van de ongerijmde vondsten in deze grimmige visionaire thriller die je van a tot z in de ban houdt.

Na een overmoedige poging om de klimaatopwarming een halt toe te roepen is de aarde in 2031 herschapen tot een ijsplaneet. De overgebleven bevolking dendert non-stop rond in een trein die immense sneeuwlandschappen doorklieft. Aan boord zijn de klassen – first, economy en freeloaders (parasieten) – letterlijk én totalitair van elkaar gescheiden. Het haveloze proletariaat dat in de staart van de trein huist, komt in opstand en wroet zich een weg naar Wilford, de onzichtbare, despotische machinist. Curtis (Chris Evans, een geloofwaardige ‘held’) leidt het oproer, onder het mentorschap van Gilliam (John Hurt). Wagon ‘Snowpiercer’ is vanaf 12 maart na wagon blijken de levens- te zien in de Belgische zalen. omstandigheden rianter, de Grimmige en verbluffende visionaire thriller (John Hurt).

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

De laatste tafel Wim Kayzer Het was tien jaar geleden dat de beroemde gewezen tv-interviewer Wim Kayzer een roman had geschreven. Zijn vorige, ‘De Waarnemer’ (2004), was een meesterlijke worp geweest, een turf van 652 bladzijden die in deze rubriek bijna zonder reserve werd bejubeld. Kayzers nieuwe boek, ‘De laatste tafel’, bevestigt zijn bijzondere schrijftalent en is ronduit een meesterwerk.

hoe hij als astrofysicus tegenover het leven staat en wat zijn houding is in verband met God, zin, voortbestaan, het ontbreken van de vrije wil en de werking van zijn hersens. Hij zoekt gedichten op die hem tijdens zijn leven hebben getroost (John Donne, Szymborska, Achterberg, Kafavis, Tagore, Kopland), herleest snippers van het werk van geliefde schrijvers en filosofen (Schopenhauer, Cavanna) en vraagt zich met zelfspot af of hij als wetenschapper ook maar iets heeft kunnen bijdragen aan de kennis van de ruimte en het heelal (“Mijn eigen inzichten zijn hooguit een wind‘De laatste tafel’ brengt een doodeenvou- vlaag tussen zerken (van andere inzichten) dig verhaal. Bij een 59-jarige Nederlandse geweest”). Keer op keer roept hij de gelukvrijgezel, een gedreven hoogleraar in de kige momenten weer op die hij met zijn astrofysica, wordt een gezwel in de her- vriend Andras in Boedapest heeft beleefd sens ontdekt, een zogeheten aneurysma. en waarvan hij ondanks alles hoopt dat Het gezwel is goedaardig, maar als het niet hij ze opnieuw zal beleven, maar ook - via Feest tijdig wordt weggesneden, heeft de patiënt herinneringen aan zijn joodse vrouw - de nauwelijks overlevingskansen. De hoogle- Holocaust en de gruwelijke wandaden van Voor een leergierige lezer is ‘De laatste raar, die nergens bij naam wordt genoemd, de nazi’s, die hij ‘de middelmatigen en de tafel’ dan ook een 541 pagina’s durend feest. Kayzer laat zijn fans duizelen onder spreekt over zijn gezwel als over de kreeft, fantasielozen’ noemt. een regen van interessantigheden. Hij ontongeveer zoals Hugo Claus in 1972 over kanpopt zich als een fanatieke determinist, die ker schreef in zijn roman ‘Het jaar van de niets wil horen van onwetenschappelijke kreeft’. Drie dagen voor zijn operatie, vlak vaagheden en spot met zogenaamde slimme voor Kerstmis, maakt de hoogleraar de opmerkingen als ‘Wat was er dan voor balans op van zijn leven. de Big Bang?’ en ‘De computer zal nooit Volgens computerberekeningen heeft hij De hoogleraar, die 58 procent kans dat hij zal sterven tijdens nergens bij naam wordt zijn programmeur kunnen overvleugelen’. Helemaal in de lijn van Darwin, Dawkins de operatie, 29 procent dat hij in een coma en Steven Hawking schrijft hij: “De vraag geraakt, zeven procent dat hij de ingreep genoemd, spreekt naar het waarom is de meest gestelde en overleeft met weinig ernstige restverschijn- over zijn gezwel als meest verkeerde vraag. Alles gebeurt. Dat selen en vijf procent dat hij volledig herstelt. is het enige wat we over alles kunnen zegAls een echte wetenschapper ziet de hoog- over de kreeft. gen: het gebeurt.” Het begrip “volmaakt” leraar de situatie onder ogen. Hij maakt bestaat niet volgens hem en “blijkbaar” is zijn testament op en waarschuwt de enige zijn lievelingswoord: “Het leven is één groot vriend die hij heeft, Andras, een Hongaarse blijkbaar.” collega-hoogleraar uit Boedapest, die tien Wanneer de verpleegsters de hoofdfiguur jaar geleden zijn leerstoel heeft opgegeven Inventaris uit het boek naar de operatiezaal willen rijen dichter is geworden. Andras reist meteen naar Nederland af, maar krijgt onderweg Maar het grootste deel van zijn notities gaat den, richt hij zich op papier nog één keer tot zelf een ongeluk en belandt in Duitsland in over wetenschap en meer bijzonder over zijn Hongaarse vriend en haalt hij voor de de deeltjesfysica, waarin volgens hem ‘de laatste keer herinneringen aan betere tijde intensive care. waanzin en de schoonheid van het bestaan den op. Het levert een ongemeen prachtige schuilgaat’. Wim Kayzer (of de hoofdfiguur eindzin op: “Als je zulke herinneringen aan Twee grote liefdes van zijn roman, met wie hij waarschijnlijk de toekomst hebt, dan heb je toch een schitOm de dreigende paniek op afstand te voor een groot deel samenvalt) heeft in ‘De terend leven gehad?” houden besluit de hoofdfiguur tijdens zijn laatste tafel’ een soort inventaris opgesteld laatste drie dagen alles op te schrijven wat van zijn gedachten en ideeën. “Dit is wat ik er door zijn hoofd gaat. Hij herbeleeft op tot zover ongeveer (van het leven) begrepen papier zonder verbittering de twee grote heb”, zegt hij in een interview, “in de joodse liefdes van zijn leven: die voor Emma en die traditie van het lernen, het voortdurende DE LAATSTE TAFEL voor Sarah, een joodse vrouw die hem na bijleren. De tijden zijn drastisch aan het ver- Wim Kayzer dertien jaar onverwacht verliet om in Israël anderen en ik wil graag nog even blijven om Uitgeverij Balans 541 blz. te gaan wonen. Tegelijk zet hij op een rijtje te zien hoé.” Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 |

wat onze lezers ervan denken Wil jij graag je mening kwijt over één van de artikelen of berichten in jouw ledenblad? Of zijn er andere gebeurtenissen in de actualiteit die je sterk bezig houden? Alle interessante lezersreacties zijn erg welkom. We kunnen alleen brieven publiceren als we de naam en het adres van de schrijver (m/v) kennen. In principe vermelden we de initialen van de schrijver en zijn of haar woonplaats. Op uitdrukkelijk verzoek kunnen we die informatie weglaten. Soms moeten we een brief inkorten zonder aan de essentie ervan te raken. En als we een brief afdrukken wil dat niet automatisch zeggen dat de redactie het eens is met alles wat erin staat. Je lezersbrief wordt hier met interesse gelezen: Redactie Ons Recht, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. E-mailen kan uiteraard ook: lbc-nvk.communicatiedienst@acv-csc.be.

PARITAIR COMITÉ 218

krijgen via indexaanpassingen. Mijn baas ziet zoiets als echte Zeer terecht trekt de vakbond opslag, ik niet. Als de indexering van leer tegen mensen als Karel niet verplicht zou zijn, zouden Van Eetvelt (Unizo) en diens we ook dat niet krijgen van hem. politiek ten aanzien van de wer- Voor de rest ben ik wel een heel kende klasse. Tegelijkertijd valt gelukkig mens. het me op dat er weinig kan worden gedaan voor de groot- N.v.d.r. ste groep bedienden, diegenen De index is voor alle werknedie vallen onder het Aanvullend mers de beste garantie voor Nationaal Paritair Comité voor het behoud van de koopkracht. Bedienden of paritair comité 218. Zeker voor de werknemers Voor één blauw oog bij het open- uit paritair comité 218, waar baar vervoer wordt soms het hele andere loonsverhogingen in land platgelegd. het verleden beperkt waren. Een vakbondspremie is er nog Een vakbondspremie staat altijd niet in PC 218. Verder heb altijd hoog op de agenda bij de ik toch zo mijn bedenkingen bij vakbonden wanneer er wordt de manier waarop arbeiders en onderhandeld; maar Unizo en bedienden worden gelijkgesteld. het VBO weigeren principieel Als ik daarover hoor praten, lijkt om die in te voeren in PC 218. het alleen om de ontslagregelin- Toch vinden we dat er ook in gen te gaan. En wie zal daar het PC 218 belangrijke voordeminste voordeel uit halen? Laat len voor de werknemers worme raden, de bedienden uit PC den geregeld. Denk bijvoor218. beeld aan de afspraken rond Ik heb een toffe job gevonden vorming en opleiding en de en heb me erbij neergelegd dat recente uitbreidingen van het ik voorlopig alleen opslag zal tijdkrediet. W.B. - MELLE

OR WIE? BE K VO

NDERT ERA ER TV

5 4

1 5

LEDEN-INFO-AVOND

EENHEIDSSTATUUT 7

Het eenheidsstatuut

V.U.: Dominique Leyon - Haachtsesteenweg 579 - 1030 Brussel - www.acv-online.be - niet op de openbare weg gooien.

Inschrijven via 059/55.25.54 of lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be

opzegtermijnen Gelijke opbouw 1 januari 2014 carensdag vanaf en afschafﬁng

22 | MAART 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Dinsdag 11 maart 2014 - 19.30u De Valkaart, Albrecht Rodenbachstraat 42 te 8020 Oostkamp 2

aïza

HET OP IJK

ontslag.

d je op

Internationale handel, vervoer en logistiek

Beschutte en sociale werkplaatsen

Ben je lid van de LBC-NVK en ben je tussen 1 januari 2014 en 30 juni 2014 in dienst van een onderneming die valt onder paritair comité 226 (Internationale handel, vervoer en logistiek)? Dan heb je recht op een vakbondspremie van 135 euro. De premie aanvragen is heel eenvoudig. Er wordt een attest naar je thuis gestuurd. Met de vraag of jouw gegevens (zoals adres en werkgever) nog kloppen. Is er iets fout? Dan word je gevraagd om de informatie aan te passen. Controleer ook of je rekeningnummer juist is. Het ontvangen attest moet je ondertekenen en dan bezorgen aan een LBC-NVK-militant(e) in jouw onderneming. Is er geen militant(e) ter beschikking? Dan kan je het attest gewoon opsturen naar het LBC-NVKsecretariaat in jouw streek. Alle adressen van onze secretariaten vind je terug op www.lbc-nvk.be of op p. 31 van jouw ledenblad Ons Recht. Nog één tip. Wie eind februari nog geen attest voor de vakbondspremie heeft gekregen, laat dat best even weten aan de LBC-NVK. Wij doen dan graag het nodige om dit in orde te brengen.

Tussen 15 februari en 31 mei 2014 wordt in de sector van de beschutte werkplaatsen (paritair comité 327) de vakbondspremie uitbetaald. Om recht te hebben op de premie moet je ten laatste op 15 december 2013 aangesloten zijn bij het ACV. Ook moet je vorig jaar minstens één dag gewerkt hebben in een onderneming die valt onder de sector van de beschutte werkplaatsen. De premie geldt niet voor uitzendkrachten en jobstudenten. Wie in een beschutte werkplaats de volle bijdrage betaalt, krijgt een premie van 86,76 euro per jaar of 7,23 euro per gepresteerde maand. Betaal je de verminderde bijdrage, dan krijg je een premie van 54,54 euro per jaar of 4,55 euro per gepresteerde maand. In de sociale werkplaatsen is er een premie van 63 euro of 5,25 euro per gepresteerde maand voor wie de volle bijdrage betaalt. De rechthebbenden kregen van hun werkgever een tewerkstellingsattest dat recht geeft op de premie. Dat attest moet worden terugbezorgd aan de Dienst Vakbondspremies van de LBCNVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen of aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat.

Theo Sels uit Geel wint een tablet!

rancis

geschikt door .

uitbetaling vakbondspremie

Wie in zijn of haar gezin elke maand twee keer Ons Recht ontvangt, kreeg via een originele oproep in het nummer van januari de mogelijkheid aangeboden om één abonnement digitaal te maken. Als je reageerde, kon je een heuse tablet winnen. Er kwamen meer dan 1.000 reacties op de oproep. De gebruikelijke onschuldige hand trok ook een winnaar: ons lid Theo Sels uit Geel. Hij krijgt binnenkort zijn gloednieuwe tablet thuis geleverd. Proficiat!

achterklap

ons recht RUBRIEKSNAAM

walter

Uitstellen Ik vroeg eens iemand waarom hij altijd eerst de kopjes opat van zijn asperges. “De kopjes zijn het lekkerst,” zei hij, “dat weet toch iedereen?”

buitengebeuren”, zoals dat heette in een oude tv-quiz op de VRT, kon elk moment toeslaan in de vorm van een faillissement, een verbroken relatie of een kapotte knie en in één minuut een einde maken aan al onze dromen, voornemens en verlangens. John Cleese zei het al, toen ze hem vroegen naar zijn lievelingsgrap: “Wil je God aan het lachen maken, vertel hem dan zeker over je plannen.” Ik moest eraan denken toen in drie weken tijd evenzoveel lieve vrienden en vriendinnen me lieten weten dat ze kanker hadden. Ze waren allemaal optimistisch, er was goede hoop en bovendien was er een grote levenshonger over hen gekomen. Op een totaal onverwacht moment in hun bestaan was een wekker afgelopen en had dat hen wakker geschud uit een verdovende slaap. Uitstellen was er niet meer bij. De dingen waaraan ze tot nu toe belang hadden gehecht, geld, eerbewijzen en carrière, waren op slag tot dwaasheid en ijdelheid herleid. Net als de protestanten uit de 17de eeuw, met hun vanitas-schilderijen aan de muur, namen zij zich voor hun tijd niet meer met bijzaken te verprutsen en zich alleen nog met belangrijke dingen bezig te houden.

“Ja, precies daarom,” zei ik, “waarom hou je ze dan niet voor het laatst, als beloning, als bekroning van je aspergefestijn?” Hij keek me verbijsterd aan. “En als ik dan dood val voor ik ze heb opgegeten?” Mijn vriend was duidelijk geen aanhanger van de uitsteltheorie. ‘Later’ was voor hem synoniem van ‘flater’. Hij was doordrongen van de enige zekerheid: dat in dit rare leven –behalve het einde – niets helemaal zeker is en dat het van een verwaand en zinloos optimisme getuigt om leuke dingen op te sparen voor een moment dat het ons beter uitkomt, in plaats van er meteen van te genieten. Uitstellen zit bij de mens natuurlijk ingebakken. Als we klein zijn, willen we zo gauw mogelijk ouder worden: “Wacht maar tot ik groot ben”. Als we nog bij onze ouders wonen, willen we in de kortste keren op eigen benen staan. Als we een baan en opgroeiende kinderen hebben, roepen we ‘Later, als de kinderen het huis uit zijn’. Die wereldreis waar we heel ons leven van dromen, zullen we wel maken Belangrijke dingen tijdens ons pensioen en als het allemaal heeft tegengezeten en er in dit leven geen enkele Maar wat zijn belangrijke dingen? hoop meer is, rekenen sommigen van ons In een interview zei de schilder Michaël nog op een hiernamaals, waarin we einde- Borremans dat hij als een gek zou gaan lijk loon naar werken zullen krijgen en eeu- schilderen, als hij wist dat hij nog maar drie wigdurend geluk. Hier en Nu zijn blijkbaar maanden te leven had. Hugo Claus had op angstaanjagende woorden, omdat ze daad- het eind spijt dat hij als schrijver niet beter kracht en actie en beslistheid van ons vragen. zijn best had gedaan, maar vroeg zich af of We schrikken terug voor het doorbreken van hij als bon vivant dan nog méér hadden moeonze geruststellende gewoonten en we gaan ten eten, drinken en beminnen. De Engelse dichter John Betjeman had maar van één er van uit dat het leven eindeloos is. ding spijt: “Not enough sex.” Het is een interessante gedachteoefening, “Doe het nù” en tegelijk een lakmoestest om uit te maken Marc Uytterhoeven kon daar altijd zo ver- of we het leven leiden dat we zouden willen. schrikkelijk boos om worden. Toen ik hem Wie op enkele maanden moet inhalen wat eens voorhield dat ik statistisch nog zoveel hij jaren heeft gemist, zit met zijn treintje jaar te leven had en dat er dus nog tijd was wellicht niet op het juiste spoor. voor dit of dat belachelijke project, wees Misschien was het mooiste antwoord wel dat hij me streng terecht. Zelf had hij zich van Jan Berchmans van Diest. Die zei dat hij midden in zijn carrière teruggetrokken gewoon zou doorgaan met voetballen, ook in Zuid-Frankrijk om te gaan fietsen en te als hij te horen kregen dat hij morgen de pijp leven. “Er zijn talloze voorbeelden van men- uitging. Maar Jan Berchmans was natuurlijk sen die dachten dat het allemaal nog moest een heilige en die rekende waarschijnlijk op gebeuren,” zei hij. “Nù. Doe het nù.” “Het eeuwige rijstpap met gouden lepeltjes...

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST-OUDENAARDE Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be Steunpunt: Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK GENT Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be • LBC-NVK WAAS & DENDER H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.waasendender@acv-csc.be Steunpunt: Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 118de jaargang | MAART 2014 | 23