Ons Recht

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 114DE JAARGANG | NUMMER 10 | NOVEMBER 2010

Š foto: PHotoneWs

5 Zoeken naar divers talent

6-7 R EC H TVAA R D I G E FISCALITEIT

9 A M E R I KAA N S E A R R O G A N T I E B I J FO R D

inhoUd

standpunt Luchthaven financiën Campagne distributie industrie staatshervorming intellectuele rechten internationaal over de grenzen arbeids-gericht Congres onderzoek Privacy actie sociaal in de marge film film Boek inbox

de lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie indexaanpassingen achterklap vanmol

3 4 5 6 8 9 10 12 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 25 26 26 27 28 28 29 30 30 30 31 32

Samenleving in problemen Verdere liberalisering is heilloos voor afhandeling Brussels Airport Banken experimenteren rond diversiteit “Werknemers krijgen aanzienlijk kleiner deel van koek” Koopavonden druisen in tegen belangen winkelpersoneel Directie Ford stelt zich extreem arrogant op Regionalisering arbeidsrecht spreekt Vlaamse werkgevers wel aan Werknemers beseffen vaak waarde creatief werk niet Werk armoede weg “Sociale dialoog verloopt veel vlotter in België”

ACV-congres legt basis voor andere toekomst Te veel bedienden en kaderleden kampen met werkstress Vakbonden en ngo’s sluiten campagne Waardig Werk af Seksueel getinte vragen horen niet thuis in sollicitaties “Lonen in callcenters staan niet in verhouding tot werkstress” Conferentie over ethiek in banksector Vastberaden vakbonden doen Sitel gas terugnemen Veiligheid en gezondheid werknemers hebben geen prijs Submarino Potiche Dirk Van Esbroeck, reiziger ‘Stop the Killings’ voert actie in Brussel Groene actiedag bij Picanol blijkt schot in roos

© foto: belga

Van alle bedienden en kaderleden in Vlaanderen heeft 56,5 procent een job die als ‘werkbaar werk’ kan gelden. Dat blijkt uit de jongste editie van de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor, een onderzoek van de SociaalEconomische Raad voor Vlaanderen (SERV). Werkstress blijft voor veel bedienden en kaderleden een ernstig probleem. Wie lijdt aan werkstress, loopt meer risico op depressiviteit, cardiovasculaire aandoeningen of rugklachten.

Lees meer op p. 18-19.

2 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

© foto: PHotoneWs

samenleving in problemen één werkende volwassene. Het Centrum wijst in dat verband op het belang van kindgebonden uitWe zitten nog eventjes in het europese keringen zoals kinderbijslagen en belastingverminderingen. Niet de staatsstructuren zijn daarbij van jaar van de armoede, voorwaar geen belang, wel de algemene aanpak. feestjaar. Dat was ook niet voorspeld.

Volgens de Europese manier van berekenen zijn als de economie wat minder roosmensen in België arm als hun inkomen per maand kleurige vooruitzichten heeft, weet minder dan 899 euro bedraagt. Uit onderzoek van je dat de onderkant van de samenlede Katholieke Hogeschool Kempen blijkt dat een ving ook weer onderaan bengelt wangezonde persoon, die goed kan plannen en over neer de resultaten worden gemeten. openbaar vervoer en veel tijd beschikt, minstens 980 euro nodig heeft om een menswaardig leven te Alle Europese cijfers wijzen op een toenemende kunnen leiden. De meeste uitkeringen liggen daar verarming bij de mensen die werken. Een aantal ver onder. In België bedraagt een leefloon voor een jaar terug waren de ‘working poor’ een Amerikaans alleenstaande vandaag 740,34 euro. fenomeen. Maar Europa slaagde erin dat verschijn- Daarom moeten de uitkeringen onmiddellijk versel naadloos te importeren. De cijfers voor België hoogd worden. Ze moeten minstens de Europese zijn iets minder alarmerend dan voor andere armoedegrens van 899 euro bereiken, als opstap Europese staten. Maar in Wallonië en vooral naar een menswaardig inkomen. Een oproep die de Brussel is de stijging zeer aanzienlijk. In elk lands- vakbonden volmondig onderschrijven. De cijfers deel blijken armoederisico’s en deeltijds werk hand leggen pijnlijk duidelijk bloot dat we als LBC-NVK in hand te gaan. en ACV echt wel bezig zijn met waar het daadwerGeen werk hebben geeft een erg groot risico om in kelijk om gaat. de armoede terecht te komen. Als er in een gezin maar één vervangingsinkomen voorkomt, is dat Energierekeningen risico een bijna-zekerheid geworden. Ook als er maar één minimumloon in een gezin is, verhoogt de In Vlaanderen, dat welvarende deel van België, zijn kans op armoede spectaculair. Eénoudergezinnen 80.760 gezinnen van de klantenlijst geschrapt bij behoren bijna altijd tot de groep met het grootste de energieleveranciers. Die gezinnen konden hun facturen niet betalen. Dertigduizend van deze armoederisico. gezinnen werden al bij twee netbeheerders van de klantenlijst gehaald. Pas op 1 december vallen zij Te lage uitkeringen terug op de minimumdienst van 10 ampère elekDat alles wijst erop dat de vervangingsuitkeringen triciteit. Aardgas hoeven ze niet verwachten want te laag zijn. Het betekent ook dat de minimum- daarvoor bestaat geen minimumdienst. Het is voor lonen eigenlijk veel te bescheiden zijn. Maar nog deze families te hopen dat de winter genadig zal duidelijker is dat er iets schort aan de fundamen- zijn. tele verdeling van rijkdom. Onze campagne voor Over huisvesting, onderwijs, welzijn, toegang een rechtvaardige fiscaliteit haalt uit talloos veel tot voorzieningen allerhande en de relatie met onderzoeken argumenten om uitgerekend op dit armoede is veelvuldig gerapporteerd. Armoede is vlak te blijven doorduwen. Het is te hopen dat ook een complexe aangelegenheid, zoveel is duidelijk. na dit ‘Europees jaar’ de politieke verantwoorde- Er is een ‘meersporenbeleid’ nodig om armoede te lijken de onderste inkomensgroepen in het vizier weren en voorkomen. Complexiteit mag geen alibi blijven houden. zijn om het probleem niet aan te pakken. Er zijn Uit een rapport van het Antwerpse ‘Centrum voor statistieken, cijfers, tabellen en vergelijkingen zat.

Sociaal Beleid Herman Deleeck’ blijkt overigens dat En er zijn rapporten met één of meerdere aanbearmoede bij kinderen hand in hand gaat met het velingen voor een armoedebeleid. opgroeien in een gezin zonder werkende volwas- Het aantal Ministeriële Excellenties inperken mag sene. Maar dat belet niet dat 60 procent van de geen fetisj worden. Nadrukkelijke aandacht voor Vlaamse kinderen die geconfronteerd worden met de armoede is in de federale politiek zeker geen financiële armoede leeft in een gezin met minstens luxe. We hopen dat ook daaraan gedacht wordt.

standpunt.

Ferre W yckMans | aLGeMeen secretaris

In België bedraagt een leefl oon voor een alleenstaande 740,34 euro. Veel te weinig voor een menswaardig leven.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

3

LUChthaven

verdere liberalisering is heilloos voor afhandeling Brussels airport Bonden op Zaventem zien komst meer spelers niet zitten LoDe VerscHinGeL

De luchtvaartmaatschappijen dringen er bij staatssecretaris etienne schouppe (Mobiliteit) al langer op aan om meer afhandelaars van bagage en vracht toe te laten op de luchthaven in Zaventem. afhandelaars werken in onderaanneming voor de luchtvaartmaatschappijen. nog meer liberaliseren is een heilloos plan, vinden de vakbonden. Zij waarschuwen dat zo’n ontwikkeling schadelijke effecten zal hebben.

Europa liberaliseerde de luchtvaartsector in de jaren 1990. In een Europese Richtlijn was sprake van een ‘verdere liberalisering van de afhandelingsmarkt’. Een koninklijk besluit uit 1998 zette dat Europese streven om in Belgische wetgeving. Op de luchthaven van Zaventem mochten twee ondernemingen, FlightCare en Aviapartner, bagage en vracht laden en lossen. Tot eind oktober 2011 hebben zij de markt in handen. Daarna dreigt de situatie te veranderen, met alle gevolgen van dien voor het personeel.

In 2008 staakten de werknemers van FlightCare en Aviapartner samen tegen de onhoudbare werkdruk. Na die staking zei Etienne Schouppe dat het te overwegen viel om méér afhandelaars toe te laten. Ook wanneer de werknemers staken, moet er een minimale dienstverlening op de luchthaven zijn, vond de staatssecretaris. Hij volgde daarbij een enigszins cynische logica.

Als meer bedrijven de markt moeten delen, wordt het voor de vakbonden moeilijker om de solidariteit te organiseren.

Als uitbater van de luchthaven moet Brussels Airport Company (BAC) een aanbestedingsprocedure organiseren. Dat gebeurt eerstdaags.

De luchtvaartmaatschappijen zijn dus een grote voorstander van nog meer liberalisering. Als onze onderaannemers nog meer moeten concurreren, zullen onze kosten zakken, redeneren zij. De vakbonden zijn eensgezind tegen een verdere liberalisering.

Schouppe beslist dezer dagen of er vanaf november 2011 één of meer afhandelaars kunnen bijkomen. Hij moet hiervoor de wetgeving aanpassen via een nieuw koninklijk besluit.

4 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

Lonen

De vakbonden hebben tal van redenen om zich te verzetten. Om te beginnen zullen de lonen onder druk komen als er meer kapers op de kust verschijnen. Zo’n twee derde van de kosten bij FlightCare en Aviapartner bestaat uit lonen. Als een nieuwe speler wil concurreren, zal hij vooral op de lonen besparen. Dat kan bijvoorbeeld omdat een nieuw bedrijf geen anciënniteit moet betalen.

Een verdere liberalisering zal ook de flexibiliteit nog vergroten. Maar de flexibiliteit is nu al groot, met allerlei ploegformules. Op luchthavens met teveel afhandelaars tart de flexibiliteit iedere verbeelding.

Werkdruk

Ook de werkdruk dreigt nog te stijgen. Dat vergroot dan weer het risico op onveiligheid en werkongevallen. Bedrijven zullen op veiligheid bezuinigen om goedkoper te kunnen werken. Nu al is de kwaliteit van het materieel in Zaventem een structureel pijnpunt.

Zaventem behoort tot de luchthavens waar de kwaliteit van het werk hoge toppen scheert. Maar als de concurrentie scherper wordt, riskeert die kwaliteit te verslechteren.

Als luchtvaartmaatschappijen kunnen ‘shoppen’, verschuiven contracten veel sneller van de ene afhandelaar naar de andere.

Wat onvermijdelijk collectieve ontslagen zal veroorzaken. Het schrijnende voorbeeld van Schiphol ligt nog vers in het geheugen. In 1995 vielen daar honderden ontslagen nadat de markt fors was opengegooid. Als zulke scenario’s zich op Zaventem zouden voordoen, zal de sociale onrust hoog oplaaien.

Net wat Schouppe wil vermijden.

De vliegtuigmaatschappijen zien een derde afhandelaar wat graag komen. Maar volgens studies zal de komst van een derde speler de factuur voor de maatschappijen niet per se drukken.

Er zijn nog meer kwalijke ontwikkelingen.

Aviapartner besteedde zijn catering al twee keer uit, eerst aan GateGourmet en daarna aan LSG Skychefs. Hierdoor verslechterden de arbeidsomstandigheden aanzienlijk. Al is het maar omdat opeens een goedkoper paritair comité bevoegd werd.

De vergunningen opsplitsen tussen ‘handling’ en ‘cargo’ zou ook worden overwogen.

Wat eens te meer nieuwe bedrijven kan aantrekken, met opnieuw het risico op collectieve ontslagen.

De overheid moet dus vooral de regels laten zoals ze zijn. Geen derde afhandelaar op Zaventem. “It takes two to handle”.

finanCiËn

Banken experimenteren rond diversiteit BnP Paribas Fortis, inG, kBc, Delta Lloyd en Dexia doen mee steFa an Decock

In de ‘sectorcao banken’ voor 2007-2008 stond al een hoofdstuk over diversiteit. De LBC-NVK was destijds weinig enthousiast uit schrik dat het zou blijven bij dure principes en holle woorden. De afspraak was dat de banken vooral de aandacht voor diversiteit zouden ‘aanscherpen’. Uiteindelijk bleek de oogst mager.

Met het oog op het akkoord 2009-2010 zette de LBC-NVK, gesteund door de eigen diversiteitsconsulente Chadia Bendada, een voorstel op papier. Charters waren er al genoeg.

De tijd was rijp voor concrete initiatieven.

De banken tellen veel hoger opgeleiden onder hun personeel. Massa’s allochtonen zijn er zeker nog niet bij. Bovendien is de financiële crisis nog niet helemaal voorbij.

Er zijn heel wat jobs geschrapt.

Is het nu een goed moment voor een project rond allochtonen? Toch wel. Hoewel er jobs sneuvelen, zijn er ook voortdurend vacatures die niet ingevuld raken. Vooral in Brussel vinden de banken te weinig geschoolde mensen voor commerciële jobs. De talenkennis is maar één van de obstakels. Hoe dan ook zullen allochtonen niet ‘de jobs van autochtonen afpakken’. Het diversiteitsproject wil de beschikbare kandidaten beter integreren of inzetten. Kansen geven aan mensen die nu geen werk hebben of ver beneden hun kwalificaties aan de slag zijn.

© foto: daniël rys

echt werk maken van diversiteit in het bedrijfsleven is niet eenvoudig.

Maar de banksector pakt nu wel uit met een veelbelovend project.

Op het vlak van diversiteit hebben de banken nog een lange weg af te leggen.

Het pas gelanceerde project is een stap in de goede richting.

Stuurgroep

Een ‘stuurgroep’ zal het project verfijnen en begeleiden. Het Brussels Territoriaal Pact (BTP) zal een coördinerende taak vervullen.

Dat Pact wordt met Europees geld gefinancierd en is een soort informeel laboratorium. In het BTP kunnen politici, beleidsmensen, diensten, werkgevers en anderen van gedachten wisselen.

Diversiteitsconsulenten van de vakbonden Van start zitten mee in de stuurgroep. Net als verteChadia Bendada legde alle puzzelstukjes bij genwoordigers van de werkgeversvereniging elkaar en bedacht een project. In het sector- Febelfin, woordvoerders van de bonden en akkoord 2009-2010 beloven de werkgevers de banken die meedoen. BNP Paribas Fortis, om mee te werken aan een experimenteel ING, KBC, Delta Lloyd en Dexia werken mee diversiteitsproject. Op 1 oktober 2010 wer- aan het project. Door het interne gekrakeel den de eerste mensen al aangeworven. moet Dexia zijn rol wel beperken tot logisEnerzijds is het de bedoeling om zo’n 20 tieke ondersteuning. hoogopgeleide allochtonen naar de banksector te loodsen. Anderzijds worden niet- Vluchtelingenwerk klassieke kanalen gebruikt om zulke menDe stuurgroep besprak het gewenste prosen de sector binnen te brengen.

Kandidaten die aan het project meewerken, fiel van de kandidaten en maakte ook zullen uitzicht op vast werk krijgen. Het werk van de geplande vorming en begeproject mikt op een job die minstens twaalf leiding. Kandidaten werden gezocht via maanden duurt. Waarbij vier vijfde wordt Vluchtelingenwerk Vlaanderen, het integragewerkt en één vijfde voorbehouden wordt tiecentrum de8, het Minderhedenforum en Brusselse en Waalse verenigingen. voor opleiding en begeleiding.

Het BTP verzamelde 145 kandidaturen.

Daarna werd een aantal mensen geselecteerd. Sinds 1 oktober zijn elf mensen aangeworven bij de diverse banken. Op korte termijn zullen nog meer kandidaten worden in dienst genomen.

Uiteraard zullen heel wat elementen van dit project moeten worden geëvalueerd. Het levert alleszins onschatbare ervaring op.

Duidelijk is dat veel hooggeschoolde allochtonen onder hun niveau werken. Omdat ze de weg naar de dienstensector niet vinden of bepaalde drempels niet kunnen nemen.

Vaak is het een probleem dat een buitenlands diploma niet erkend wordt. En er spelen ook culturele invloeden.

In elk geval komt de banksector hiermee positief uit de hoek. Het project is misschien experimenteel en kleinschalig maar het is ook concreet en vernieuwend. Het hoeft dus niet altijd kommer en kwel te zijn.

De vakbonden maakten ook de website www.effechecken.be. Daar kan je een ‘checklist diversiteit’ vinden en nagaan hoe het personeelsbeleid in jouw bedrijf of instelling scoort. Wie de hele checklist invult, krijgt een dvd met filmpjes over diversiteit op de werkvloer.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

5

© foto: belga

rUBrieKsnaam

Superbelegger Albert Frère is één van de extreem kapitaalkrachtige landgenoten die in het huidige systeem veel te weinig belastingen moeten betalen.

“Werknemers krijgen aanzienlijk kleiner deel van koek” Belastinginspecteur Marco Van Hees legt vinger op de wonde mag zeker niet nog groter worden. We moeten wel een ‘BHV’ invoeren, een Belasting De werknemers hebben in de afgeop de Hoge Vermogens. En de belastingen moeten een stuk progressiever worden.” lopen dertig jaar veel ingeleverd Door zijn job als belastinginspecteur in ten voordele van bedrijven en kapiBergen kent Van Hees de realiteit op het taalkrachtigen. “Het deel van de terrein erg goed. Hij is ook vakbondsafgewerknemers in de koek werd een vaardigde namens de ambtenarenvakbond stuk kleiner”, constateert belasACOD. Bij uitgeverij Aden publiceerde Van tinginspecteur Marco Van Hees.

Hees diverse boeken. Het bekendste boek “Die trend moeten we trachten is ‘Didier Reynders, l’homme qui parle à om te keren. als de werknemers l’oreille des riches’, verschenen in 2007. opnieuw een groter deel van de De Campagne Rechtvaardige Fiscaliteit koek krijgen, consumeren ze ook komt volgens de belastinginspecteur niets meer. en dat is goed voor de ecote vroeg. “Ons belastingsysteem moet fundamenteel veranderen en rechtvaardiger nomie. De huidige gang van zaken worden”, onderstreept hij. “Ingrepen zijn raakt economisch kant noch wal.” noodzakelijk om de taken van de overheid Als Marco Van Hees zijn zin zou krijgen, zou en de sociale uitgaven te blijven financieeen aantal cadeaus aan het bedrijfsleven ren. Mensen moeten wel het gevoel heben kapitaalkrachtige burgers stante pede ben dat ze rechtvaardig belast worden. Nu ongedaan gemaakt of beperkt worden. “Een is dat niet geval. Met dank aan de neolibemaatregel zoals de notionele intrestaftrek rale tijdsgeest.” bijvoorbeeld is onverantwoord. De vermin- Hoog tijd dus om iets te doen aan de onrechtdering van de sociale lasten voor werkgevers vaardigheden in de huidige fiscaliteit. “Vele Denis BouWen

6 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

ambtenaren bij het ministerie van Financiën zijn het met mij eens”, weet Van Hees. “Zij zien maar al te dikwijls hoe grote bedrijven en vermogende particulieren door de mazen van het net glippen.”

Een duik in de cijfers. Ook al is dat niet altijd even makkelijk. Marco Van Hees kijkt met name naar het ‘primair inkomen’ in België, het bruto inkomen dat verdiend wordt door ‘productiefactoren’ ter beschikking te stellen. Bijvoorbeeld de lonen als vergoeding voor gepresteerde arbeid. En rentes en dividenden als vergoeding voor ter beschikking gesteld kapitaal.

Scharnierjaar

Voor Marco Van Hees is 1981 een scharnierjaar. “Tot dan steeg het aandeel van de werknemers in het primair inkomen nog”, zegt hij. “Onder de regeringen Martens-Gol werden de werknemers duidelijk onder vuur genomen.”

In 1981 waren de lonen en wedden van particulieren goed voor 59,7 procent van het

CamPagne primair inkomen. Maar in 2007 bleek het aandeel van die lonen en wedden te zijn gekrompen tot 51,5 procent. “Ik kijk liever naar 2007 dan naar 2009 omdat we toen nog niet in de financiële crisis zaten”, legt Van Hees uit. “De cijfers van 2007 zijn dus niet vertekend door die crisis.”

Het besteedbaar inkomen van particulieren vertegenwoordigde in 1981 bijna 81 procent van het bruto binnenlands product (BBP).

In 2007 ging het nog maar om 60,1 procent.

Bij de vennootschappen klom het aandeel in het BBP van 6,5 procent in 1981 naar 15,7 procent in 2007. “Meer dan een verdubbeling dus. De ondernemingen werden een stuk rijker maar dat gebeurde ten koste van de brutoloonmassa. Als je rekening houdt met de fiscaliteit, werden de bedrijven nog veel rijker.”

overheid diverse maatregelen om ouderen weer te ‘activeren’, lees: ze opnieuw beschikbaar te maken voor de arbeidsmarkt. Zoiets zet natuurlijk meer druk op de lonen.”

“In de jaren tachtig waren er ook ingrepen om de lonen te blokkeren. Iets subtieler was een wet uit 1996 die het concurrentievermogen van de bedrijven moest opkrikken. Die wet beperkte de stijging van de lonen op basis van de evolutie in onze buurlanden.”

Er waren ook aanvallen op de loonindexering. “Zonder die aanvallen zou een werknemer met een gemiddeld loon per maand bruto 248 euro meer verdiend hebben tussen 1982 en 2006. In totaal spreek je dan van een verlies van 54.000 euro over heel die periode.”

Kleine auto

De sociale zekerheid stond ook sterk onder druk in de voorbije dertig jaar. Zo werden tal van maatregelen getroffen om de uitgaven van het stelsel te beperken. Bijvoorbeeld in de gezondheidszorg. De uitkeringen aan werklozen en gepensioneerden stegen minder vlug dan de lonen. Er kwamen ook maatregelen om werkgevers minder socialezekerheidsbijdragen te laten betalen. “Een gigantische lastenverlaging ten koste van de werknemers. De politiek beweerde zo veel nieuwe jobs te kunnen creëren. Maar ik betwijfel of daar veel van in huis kwam.”

Voorstanders van de cadeaus houden vol dat er nog veel meer jobs zouden zijn gesneuveld zonder toegevingen aan het bedrijfsleven.

“Een twijfelachtige bewering. De cadeaus aan de werkgevers hebben zelden of nooit de beloofde effecten. Werkgeversorganisaties willen die maatregelen handhaven door te bezuinigen op het overheidsapparaat. Je zou dus ambtenarenbanen moeten vernietigen om elders andere jobs te creëren. Een vreemde redenering. De staat zou beter die cadeaus afschaffen en het geld inzetten om echte jobs te scheppen, bijvoorbeeld in de non-profit.”

Sociale zekerheid

“Tussen 1981 en 2007 gingen de ondernemingen met 30,8 miljard euro van de werknemers aan de haal”, becijfert Van Hees, die zich baseert op de statistieken over het besteedbaar inkomen. “Per werknemer uit de privé-sector praat je over bijna 10.000 euro per jaar. Een kleine auto.”

De bedrijfswinsten namen in de voorbije dertig jaar zeer aanzienlijk toe. Terwijl de lonen navenant veel minder stegen. De uitkeringen groeiden nog minder snel. “In 2004 bedroeg de minimale werkloosheidsuitkering voor een alleenstaande 737 euro. Nu is dat 847 euro. Als je rekening houdt met de inflatie, stagneerde de werkloosheidsuitkering. Het klopt dat België één van de weinige landen is waar je onbeperkt werkloosheidsgeld kan krijgen. Maar in onze buurlanden liggen de werkloosheidsuitkeringen meestal wel hoger.”

De belastinginspecteur maakt gewag van vier soorten aanvallen op de positie van de werknemers. Maatregelen met een effect op de loonmassa en dus ook op de tewerkstelling. Aanvallen op de sociale zekerheid.

Belastingmaatregelen. En ingrepen die het overheidspatrimonium verkleinden.

Belastingen Lonen

Als een werkgever de loonmassa wil verminderen, kan hij allerlei technieken gebruiken. Hij kan activiteiten overhevelen naar een goedkoper paritair comité of werk toevertrouwen aan onderaannemers die minder ‘last hebben’ van vakbonden. Hij kan ook nieuw personeel in dienst nemen tegen slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld in de banksector gebeurt.

“Werkgevers hebben belang bij het bestaan van een ‘industrieel reserveleger’, zoals Marx het ooit uitdrukte. Als er een grote reserve aan werklozen is, vergroot de druk op de lonen. De voorbije jaren nam de

Een erg flagrant voorbeeld van een fiscaal cadeau aan het bedrijfsleven is de notionele intrestaftrek. Die maatregel komt erop neer dat vennootschappen een fictieve rente mogen aftrekken van hun winst. De regeling kost de staat elk jaar pakweg vier miljard euro.

“Een staalreus als ArcelorMittal bijvoorbeeld profiteert geweldig van de notionele intrestaftrek en betaalt nauwelijks of geen belasting. Maar de werkgelegenheid ging gevoelig achteruit bij die groep.”

Veel bedrijven aanvaarden een cadeau als de notionele intrestaftrek gretig zonder dat het veel oplevert voor de maatschappij. “De gunstige effecten van de notionele intrestaftrek worden zwaar overdreven.”

In de personenbelasting schafte de veelbesproken minister van Financiën, Didier Reynders, de hoogste belastingschijven af.

Reynders voegde de schijven van 52,5 en 55 procent samen met die van 50 procent. “Hij beperkte dus de progressiviteit van de belastingen. Voor iemand als Jean-Pierre Votron, de ex-topman van Fortis, leverde dat in 2007 een extraatje van 200.000 euro op. Een mooie illustratie van de manier waarop de liberale denkbeelden werkelijkheid werden.

Met de steun van de socialisten en de groenen nog wel.”

Meerwaarden op aandelen worden in België amper of niet belast. “In sommige jaren loopt de staat zo wel twaalf miljard euro aan inkomsten mis. Het is ongelooflijk maar waar: de conciërge van superbelegger Albert Frère wordt meer belast dan de holdings van Frère.”

“We moeten wel een ‘BHV’ invoeren, een Belasting op de Hoge Vermogens.

En de belastingen moeten een stuk progressiever worden.”

Privatiseringen

Er waren ook herhaalde aanvallen op het overheidspatrimonium. Overheidsbedrijven als Belgacom, de ASLK, het Gemeentekrediet, De Post en BIAC werden stuk voor stuk volledig of gedeeltelijk geprivatiseerd. Het trieste verhaal van de luchtvaartmaatschappij Sabena is genoegzaam bekend.

“Een spaarbank als de ASLK werd geprivatiseerd zonder dat de liberalen in de regering zaten. Dat was zogenaamd nodig om de begroting en de sociale zekerheid te kunnen blijven financieren. De ASLK ging op in Fortis, een bank die bijna failliet ging en moest worden gered met staatsgeld. Nu is de Fortis Bank zoals bekend een onderdeel van het Franse BNP Paribas.”

Volgens Van Hees zou het beter zijn geweest om de ASLK niet te privatiseren. “Het zou ook geen slecht idee geweest zijn om van Fortis een nieuwe staatsbank te maken.

Volgens Reynders is het niet de taak van de overheid om voor bankier te spelen. Maar een bedrijf als de ASLK kon toch 130 jaar lang bestaan zonder staatsinterventie? Tien jaar in privé-handen was genoeg om de overheid te doen ingrijpen. Winsten worden geprivatiseerd, terwijl verliezen op de gemeenschap worden afgewenteld.”

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

7

distriBUtie

Koopavonden druisen in tegen belangen winkelpersoneel regels moeten wijken voor schaamteloos consumentisme Piet Van De WaLLe

in de Gentse binnenstad werd op donderdag 7 oktober voor het eerst een ‘avondshopping’ georganiseerd.

Meer dan 400 handelaars reageerden enthousiast op dit initiatief van het Gentse stadsbestuur. De winkels bleven die avond open tot 22.00u. koopavonden zijn meer en meer een trend in steden en shoppingcentra. De werknemers uit de winkels komen er bekaaid vanaf.

Openingsuren

Een koopavond met laatavondopening, kan zoiets eigenlijk wel? Even een kijkje nemen in de wet van 10 november 2006 over de openingsuren in handel, ambacht en dienstverlening. Die wet bepaalt wanneer winkels open mogen zijn. Volgens de wet moeten winkels gesloten zijn vóór 5.00u en na 20.00u. Op vrijdagavond of op de avond voor een feestdag mogen ze open blijven tot 21.00u.

België zou België niet zijn als er op de regel geen uitzonderingen zouden bestaan. In badplaatsen en toeristische gebieden gelden de regels niet. En in alle gemeenten van Tijdens de avondshopping in Gent waren er het land kan het college van burgemeester tal van nevenactiviteiten om het de consu- en schepenen voor maximaal vijftien dagen ment naar zijn zin te maken. Een orkestje per jaar een afwijking toestaan op de opehier, een modeshow daar. Zelfs de nationale ningstijden. Bijvoorbeeld voor een jaarbeurs pers was van de partij om de kooplustigen en of een jaarmarkt of in het kader van bijzon‘blije gezichten’ in beeld te brengen. De con- dere en voorbijgaande omstandigheden zoals clusie van dit koopfestijn was snel getrok- een koopavond. ken: ‘Iedereen wint hierbij’. De handelaars, de consumenten en het stadsbestuur waren Arbeidswet tevreden. Het deed denken aan een warme zomeravond, maar dan in oktober. Je kon Te vaak wordt vergeten dat de wet van 10 november 2006 niets zegt over de gevolgen over de koppen lopen.

De stropdragers zijn niet de enigen die zo’n voor het personeel in de betrokken winkels. initiatief op poten zetten. Heel wat steden en Maar de arbeidswet van 16 maart 1971 regelt shoppingcentra richten tegenwoordig koop- wel de tewerkstelling van personeel in zulke avonden in. Alleen al het voorbije jaar steeg omstandigheden. En die wet neemt de werkhet aantal georganiseerde koopavonden met nemers in bescherming. Zo mag geen enkele twaalf procent. Maar wie moet de klanten op werknemer aan het werk gezet worden buial die avonden bedienen, denk je? Juist, het ten een uurrooster dat niet vooraf overeenwinkelpersoneel. Zij vallen in het hele ver- gekomen is. In heel wat winkels en ketens bestaan op dit ogenblik gewoon geen uurhaal buiten de prijzen. roosters na 20.00u of 21.00u. De werkgever die personeel tewerkstelt na die uren en

8 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

buiten de vastgestelde uurroosters waagt zich dus in de illegaliteit. Hij stelt zich dan ook bloot aan sancties van de sociale inspectie. Een verwittiging, een proces-verbaal of een administratieve boete.

In de samenleving is er een trend die wil dat ‘funshopping’ deel uitmaakt van de vrijetijdsbesteding van consumenten. Maar de vakbond is bezorgd over de werknemers in de winkels. Hun rechten en werkomstandigheden dienen beschermd. Nu is het zo dat het heilige consumentisme ertoe leidt dat beschermende regels schaamteloos overboord gegooid worden. Zelfs openbare besturen zijn niet meer te beroerd om handelaars ertoe aan te zetten de arbeidswet te overtreden.

Laatavondshopping geeft klanten zeker meer tijd om uitgebreid te winkelen. Maar het winkelpersoneel wordt gedwongen in de avonduren te werken, zeker in kleinere winkels.

Er wordt geen rekening gehouden met hun privé-situatie, bijvoorbeeld wanneer ze moeten klaar staan voor de kinderen.

Geen wildgroei

Het ligt voor de hand dat de LBC-NVK niet te vinden is voor een wildgroei aan ‘shopping nights’ en laatavondopeningen. De wettelijke mogelijkheden zijn al ruim genoeg. Nog meer flexibiliteit hoeft echt niet. Een andere spijtige vaststelling is dat de meeste winkels en ketens nog geen afspraken maakten over de beloning en de voorwaarden van medewerkers die op koopavonden aan de slag moeten.

Nog veel werk aan de winkel dus.

rUBrieKsnaam indUstrie

directie ford genk stelt zich extreem arrogant op

© foto: daniël rys

LBc-nVk steunt nieuwe afspraken bij autobouwer niet

Spanje kwamen er akkoorden over inleveringen. Met tewerkstellingsgaranties. In GrootDe LBc-nVk heeft bewust de Brittannië bleef een akkoord uit. nieuwe afspraken bij Ford Genk niet Begin september schoot het Europese mee ondertekend. Het management management van Ford opnieuw wakker. van de autobouwer gaf blijk van een Opnieuw werd de eis geformuleerd dat het personeel van Ford Genk flink moest inleveongeziene arrogantie. De beloofde ren. Met een nooit vertoonde Amerikaanse werkzekerheid is erg betrekkelijk. arrogantie sommeerde de Europese directie de bonden om naar het hoofdkantoor in De wereldwijde economische crisis trof de Keulen te komen. Zo snel mogelijk inleveren, auto-industrie bijzonder hard. Sinds vele luidde de boodschap. Zonder garanties voor jaren is er een forse overcapaciteit in de de toekomst. Als andere Europese fabrieken Europese autosector. De bikkelharde con- de broeksriem aantrekken, moet Ford Genk currentie vergroot de druk om te saneren. dat ook doen, klonk het.

‘Tijdsparen’ en andere maatregelen moesten voorkomen dat de werkgevers het mes zou- Stroeve gesprekken den zetten in de tewerkstelling. Maar dat lukte niet. In het geval van Opel Antwerpen Zoals gebruikelijk liepen de onderhandevalt het doek zelfs, tenzij er nog op het nip- lingen erg stroef. Van de bedienden trok de directie zich liever niet te veel aan. pertje een redder opdaagt.

Bij Ford Genk verdwenen ook al veel jobs. Ongebruikelijk was de vraag om de afspraIn 2003 schrapte het bedrijf 3.000 jobs. De ken te gieten in een ‘work agreement’, een inkt van een cao met tewerkstellingsgaran- akkoord dat alle partijen moesten tekenen.

De overeenkomst zou lopen tot eind 2014. ties was nauwelijks droog.

Uiteindelijk legde Ford Genk een voorstel op tafel waardoor de werknemers 7,6 procent Inleveringen moeten inleveren. Met ingang op 1 januari Begin dit jaar vroeg de directie aan de vak- 2011. Door het akkoord zou Genk veel kans bonden om opnieuw in te stemmen met maken op het nieuwe Mondeo-model. inleveringen. Maar liefst twaalf procent op Nog eens 4,4 procent moet worden bespaard de lonen. Zonder tewerkstellingsgaranties wanneer Genk de modellen S-max en Galaxy of afspraken over de te produceren volumes binnenhaalt. Wanneer die modellen worden en modellen. Onaanvaardbaar. Nadien leek toegewezen, is onduidelijk. Hoe dan ook het alsof Ford terugkrabbelde. moet hiervoor al vanaf januari 2012 worden Ondertussen voerde Ford in Duitsland, ingeleverd. De gevraagde besparingen zijn Spanje en Groot-Brittannië ook onderhan- definitief en onbeperkt in de tijd. delingen met de bonden. In Duitsland en Alle partijen ondertekenden het akkoord.

JoHan LaMers

Behalve dan de LBC-NVK. En daar waren gegronde redenen voor. De LBC-NVK hield zelf een enquête onder de bedienden en kaderleden. Daaruit bleek 82 procent niet te willen inleveren op het brutojaarloon.

‘Werkzekerheid’

De beloofde werkzekerheid is ook betrekkelijk. Ze geldt maar tot eind 2014. En Ford Genk zegt daarbij niets over aantallen jobs.

Tijdens de looptijd van de cao wordt geen enkele bediende aangeworven. Wel blijven zo’n 200 arbeiders bediendewerk doen.

Vanuit vakbondshoek kwamen er vragen over de uitbreiding van de vakbondsdelegatie, overuren en brugpensionering. Maar de directie gaf geen antwoorden.

Gemiddeld vertegenwoordigen personeelskosten tien procent van de kostprijs van een auto. De geplande besparingen op personeelskosten zijn zo ‘klein’ dat ze niet veel kunnen betekenen voor het voortbestaan van de fabriek. Het Europese management wilde vooral de diverse vestigingen tegen elkaar uitspelen. Dat lukte dus aardig.

De afspraken worden nu in cao’s omgezet.

Via allerlei ingrepen probeert Ford Genk het effect op de portemonnee van de werknemers zo beperkt mogelijk te houden.

Moet er blijvend geld gestort worden in zo’n bodemloze put? Kan er niet beter worden geïnvesteerd in reconversie, met aandacht voor een groene auto en hernieuwbare energie? De vakbonden moeten hoe dan ook tijdig aandringen op opleidingen en bijscholing.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

9

staatshervorming Peter Tierens

Een jaar van communautaire hoogspanning. Zo zal 2010 ongetwijfeld de geschiedenis in gaan. Termen als ‘splitsing’ en ‘regionale verantwoordelijkheid’ waren de voorbije maanden niet uit de lucht. Geen enkele staatsstructuur is een eeuwig leven beschoren. Misschien zelfs België niet. Maar een land afschaffen is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zelfs in het Europa van vandaag. Wat zouden de gevolgen zijn als we in ons land het arbeidsrecht zouden splitsen?

Ons Recht informeerde in zijn oktobernummer over de effecten van een eventuele splitsing van de federale sociale zekerheid.

Ook voor het arbeidsrecht dringen zich pertinente vragen op.

Het arbeidsrecht is in hoofdzaak een federale aangelegenheid. Elementen als arbeidsovereenkomsten, cao’s, loonbescherming, arbeidsduur en loopbaanonderbreking worden dan ook op Belgisch niveau geregeld. Maar een beperkt aantal materies valt nu onder de bevoegheid van de deelstaten.

Vorming, opleiding en bijstand aan personen zijn thema’s van de gemeenschappen. Het gaat onder meer om het volwassenenonderwijs, de beroepsomscholing, de beroepsbijscholing en de beroepsopleiding.

Of om het beleid rond mindervaliden. De gewesten zijn dan weer bevoegd voor thema’s als taalgebruik in de onderneming, arbeidsbemiddeling en tewerkstellingsprogramma’s.

Versnippering

De diverse bevoegdheidspakketten zijn niet altijd even duidelijk afgebakend. In de praktijk is er soms een versnippering van bevoegheden rond materies die op het terrein één geheel vormen. Uitzendarbeid wordt bijvoorbeeld federaal geregeld, via wetten en nationale cao’s. Maar het zijn de gewesten die een uitzendbureau al dan niet erkennen. Tijdkrediet is een federale

Vlaamse ondernemers en politici hebben vaak een gelijkaardig discours over de arbeidsmarkt. Geen wonder. De voornaamste bevoegdheden in de Vlaamse regering zijn nu eenmaal in handen van Kris Peeters (ex-Unizo, rechts op de foto) en Philippe Muyters (ex-Voka).

Regionalisering arbeidsrecht spreekt Vlaamse werkgevers wel aan Bescherming werknemers dreigt te verzwakken

10 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

aangelegenheid, maar voor sommige vormen ervan (gericht op opvoeding of zorg) kunnen de regio’s wel een aanvullende onderbrekingsuitkering toekennen. Enige coördinatie tussen de federale en de regionale overheden is dan ook wenselijk. Maar dat is niet hetzelfde als een volledige regionalisering.

De regionalisering van het werkgelegenheidsbeleid ligt niet alleen ter tafel bij de lopende regeringsonderhandelingen. Sinds jaren pleiten de Vlaamse werkgeversorganisaties voor zo’n regionalisering. Ze worden daarin gevolgd door de meeste Vlaamse partijen. In het regeerakkoord van de Vlaamse regering (2009-2014) sluit deze zich aan bij de Octopusnota (2008), een tekst waarin

de vorige Vlaamse regering aanstuurde op een doorgedreven regionalisering van het werkgelegenheidsbeleid.

‘Vlaamse’ cao’s bestaan nu ook al. De sociale partners bepalen immers vrij het toepassingsgebied van hun overeenkomsten. Die Eén front kunnen gelden voor heel België, of alleen Dat Vlaamse ondernemers en Vlaamse poli- in Vlaanderen, Limburg, Antwerpen, bij de tici een gelijkaardig discours hebben over NV Peeters enzovoort. De keuze is dus vrij. de arbeidsmarkt hoeft niet te verwonde- Wel is het alleen de federale overheid die ren. De voornaamste bevoegdheden liggen de mogelijkheid heeft om cao’s bindend te hier nu eenmaal in handen van Kris Peeters verklaren voor alle ondernemingen die tot (ex-Unizo) en Philippe Muyters (ex-Voka). één bepaalde sector behoren. Zou het veel Minister-president Peeters is bevoegd voor verschil maken wanneer deze bevoegheid economie, buitenlands beleid, landbouw en zou worden overgeheveld naar de regio’s? plattelandsbeleid. En minister Muyters gaat Misschien wel, misschien niet. over werk, financiën, begroting, ruimtelijke Daarnaast rijst de vraag naar het lot van de ordening en sport. bestaande nationale cao’s. In de Nationale Arbeidsraad kwamen sinds de Tweede Wereldoorlog meer dan honderd cao’s tot stand. Die vormen de juridische basis voor kwesties als brugpensioen, tijdkrediet, de terugbetaling van vervoerskosten, het toeAls het zicht op camerabewaking, outplacement, informatie en raadpleging bij een collectief werkgelegenheidsbeleid ontslag. Worden die nationale cao’s onverkort overgenomen of moet er opnieuw over voort wordt onderhandeld worden?

geregionaliseerd, zal dat in de eerste jaren zeker niet gauw leiden tot een stortvloed aan maatregelen die de positie van de werknemer verbeteren.

© foto: belga

Als het werkgelegenheidsbeleid voort wordt geregionaliseerd, zal dat in de eerste jaren zeker niet gauw leiden tot een stortvloed aan maatregelen die de positie van de werknemer verbeteren. Ter illustratie: deze zomer nog liet Muyters zijn oog vallen op de opleidingscheques. Op aansturen van Unizo en Voka én in strijd met het SERV-advies werd het gebruik van zulke cheques plotseling beperkt tot opleidingen die ‘arbeidsmarktgericht’ zijn. De minister bleek geen centen meer te willen besteden aan opleidingen die nuttig zijn voor persoonlijke ontwikkeling en niet meteen relevant zijn voor het bedrijf.

Het arbeidsrecht zal nooit opeens verdwijnen. Zoiets zou ongehoord zijn en heel wat protest uitlokken. Maar het is niet onwaarschijnlijk dat de bescherming van werknemers zal worden ondermijnd wanneer er een doorgedreven regionalisering plaatsvindt. Vroegere vertegenwoordigers van de werkgevers zouden dan deze aangelegenheid onder controle krijgen.

Welke ideeën leven momenteel zoal?

Vlaamse cao’s

Loonoverleg

Willen we een regionalisering om daarna een Vlaamse loonnorm te kunnen instellen? Om de automatische indexering van de lonen aan banden te leggen? Of om competentie- en resultaatgebonden verloning tot norm verheven te zien? Loonvorming is in de eerste plaats een bevoegdheid van de sociale partners. In de privé-sector bestaat nu geen enkel minimumloon dat van overheidswege wordt opgelegd. Het is weinig waarschijnlijk dat Vlaanderen het loonoverleg naar zich wil toetrekken om eindelijk eens voor iedereen een voldoende hoog en zeker loon te garanderen. Al zou dat wel knap zijn.

In haar ‘memorandum federale verkiezingen 2010’ riep Voka de regeringsonderhandelaars op om volop werk te maken van ‘flexicurity’. Weliswaar met vooral veel ‘flex’ en weinig ‘security’. De Vlaamse werkgevers pleitten voor kortere opzegtermijnen voor bedienden, een onbeperkte arbeidsduur via een tijdspaarrekening en variabele werkroosters voor iedereen. Ze vroegen de mogelijkheid voor ondernemingen om werknemers soepel uit te wisselen en uitzendkrachten in te schakelen telkens wanneer dit voor het bedrijf nuttig is. En ze wilden graag de grenzen open gooien voor alle ‘economisch interessante’ buitenlandse werkkrachten.

Zo wil Voka dus de concurrentie onder de werknemers nog aanwakkeren. Alsof zoiets tot betere loon- en arbeidsvoorwaarden zou leiden.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

11

inteLLeCtUeLe reChten

Werknemers beseffen vaak waarde creatief werk niet sociaal overleg moet ook op dit punt zijn rol spelen Jan De PaePe

maken. De resultaten worden voorgesteld op woensdag 8 december.

Als werknemers tijdens hun job creatief bezig zijn, heb je te maken met twee domeinen uit het recht. Het intellectueel eigendomsrecht en het arbeidsrecht. In het intellectueel eigendomsrecht wordt creativiteit erkend en beschermd en wordt er een economische dimensie aan gegeven.

Het arbeidsrecht mikt op een evenwicht in de machtsverhouding tussen werkgever en werknemer. Beide rechtsgebieden ontwikkelden zich los van elkaar. Hierdoor is de positie van ‘de creatieve werknemer’ in veel De LBC-NVK vroeg aan de onderzoeks- gevallen onduidelijk. groep Sociale Concurrentie en Recht van de Universiteit Erkenning Antwerpen om hierover een Wie iets creëert, krijgt daar nadien graag studie te erkenning voor. Het intellectueel eigendomsrecht schrijft daarvoor een gedragscode voor. Afhankelijk van het soort creatie zijn er acht ‘stelsels’ die een onderling verband hebben maar zich historisch anders ontwikkelden. Vaak wordt de ontwerper als eerste rechthebbende beschouwd en wordt het recht uitgesplitst in een moreel en een vermogensrecht.

in de ‘nieuwe economie’ moeten ondernemingen veel innoveren en goed opgeleide en creatieve werknemers hebben. Wat denken werknemers die creatief werk leveren zelf? Wie heeft recht op een nieuw idee wanneer het onderzoek van een werknemer resulteert in een nieuwe toepassing? De werknemer die het idee bedacht of de werkgever? Dat is niet altijd duidelijk.

12 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

Het moreel recht is persoonlijk en niet overdraagbaar en erkent de betrokken persoon als ontwerper. Terwijl het vermogensrecht de eigenaar van het recht de kans geeft om zijn creatie economisch te verzilveren. Dat laatste recht is wel overdraagbaar.

Naargelang de aard van de creatie is sprake van een recht op gebruik, distributie, reproductie, exploitatie of het aanbrengen van veranderingen.

Het arbeidsrecht gaat ervan uit dat de werknemer een loon krijgt als tegenprestatie voor geleverde arbeid onder het gezag van de werkgever. Velen leiden daaruit af dat de ‘vrucht van de arbeid’ automatisch en in de eerste plaats aan de werkgever toekomt. In een aantal gevallen is dat ook zo. Maar zeker niet altijd.

Bij een reeks intellectuele eigendomsrechten is de werkgever een ‘afgeleide rechthebbende’ die een rechtsgeldig overdrachtsbewijs moet hebben voor hij het economisch voordeel kan verzilveren. Veel werkgevers storen zich daar niet aan en eigenen zich de rechten zomaar toe. Soms zetten ze bij de aanwerving een clausule in de arbeidsovereenkomst die bepaalt dat de betrokken sollicitant bij voorbaat afstand doet van mogelijke intellectuele rechten. Veel juristen hebben twijfels over de rechtsgeldigheid van zulke bedingen.

rUBrieKsnaam WerK

Kansen op arbeidsmarkt

Goede afspraken

Werknemers beseffen dikwijls niet wat de waarde van hun creatief werk is. Ze leggen zich erbij neer dat de werkgever een beter reproductie- en distributiesysteem heeft en dragen hun rechten zonder meer over. Maar op een arbeidsmarkt die almaar flexibeler wordt, zijn er geregeld herstructureringen.

Bedrijven werken met tijdelijke contracten, uitzendwerk of detachering en voeren collectieve ontslagen door. Hierdoor gaat bij veel werknemers het vertrouwen in de werkgever aan het wankelen. Logisch dat ze er alles willen aan doen om hun cv aantrekkelijk te maken en hun kansen op de arbeidsmarkt gaaf te houden.

Creativiteit in de job is geen voorrecht van een selecte club ‘high potentials’. Het belangt iedereen aan. Voor veel werknemers is dit dagelijkse realiteit. Soms hebben gewone werknemers veel meer vernieuwende ideeën dan managers die ver af staan van de praktijk. Onderzoek & ontwikkeling is ook meer en meer een kwestie van teamwerk. Kennis uitwisselen is cruciaal.

Iedereen draagt zijn steentje bij.

Veel ondernemingen, multinationals op kop, willen graag hun ‘privé-markt’ afbakenen en aarzelen niet om daarvoor gespecialiseerde advocatenkantoren in te schakelen.

Soms worden ethische grenzen overschreden. Bijvoorbeeld als het gaat om genetische manipulatie of de verspreiding van aidsremmers en andere nieuwe geneesmiddelen in de Derde Wereld. Joseph Stiglitz, die ooit de Nobelprijs economie won, stelt het patentrecht zelf ter discussie. Hij vindt dat je kennis juist erg snel moet doorgeven in plaats van ze af te schermen.

Er moeten goede afspraken gemaakt worden voor werknemers die hun intellectuele rechten overdragen aan hun werkgever. Ook over de eventuele beloning.

Een goed gestructureerd sociaal overleg is hiervoor de beste garantie en sluit aan bij het debat over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen. Dat zal niet alleen het bedrijf en zijn personeel ten goede komen. De hele samenleving zal er beter van worden. Voor de vakbond zijn degelijke sociale akkoorden ook op dit vlak een must. Die zijn te verkiezen boven een overheidsbeleid dat innovatie denkt aan te wakkeren door ‘high potentials’ te verwennen met belastingvoordelen en lagere socialezekerheidsbijdragen.

studiedag op 8 december De LBC-NVK houdt op 8 december een studiedag over de intellectuele rechten van werknemers. Dat gebeurt in het LBC-NVK-gebouw in Antwerpen (Sudermanstraat 5).

Gie Goris, de hoofdredacteur van het tijdschrift MO, maakt een aantal maatschappelijke kanttekeningen.

Ilse Van Puyvelde, onderzoekster van de Onderzoeksgroep Sociale Concurrentie en Recht van de UA, presenteert de resultaten van haar onderzoek. Ze vertelt ook over een ontwerp van cao dat de overdracht van rechten en de eventuele beloning regelt. Professor Marie-Christine Janssens, een specialiste in intellectueel eigendomsrecht, en Peter Tierens (LBC-NVK), gespecialiseerd in arbeidsrecht, zetten aan tot refl ectie. Leden van de LBC-NVK die de dag willen meemaken, zijn van harte welkom. Voor meer info kan je terecht op www.nvk.be of e-mail je naar kader@acv-csc.be.

armoede Weg

Vakbonden steunen campagne Welzijnszorg Of het nu als dierenarts, als telefoniste of in de horeca is, heel wat mensen gaan met hun talenten aan de slag. Gelukkig maar, want een eerlijk betaalde job geeft zin aan je bestaan, zorgt voor sociale contacten en brengt brood op de plank. Betaald werk is de beste manier om uit de armoede te blijven of te geraken.

Jammer genoeg vallen heel wat mensen uit de boot: leeftijd, geslacht, diploma en afkomst kunnen leiden tot achterstelling wanneer je naar een job zoekt. En wie langdurig werkloos is, verzeilt gegarandeerd in armoede.

Mensen met buitenlandse roots vinden moeilijk hun weg op de arbeidsmarkt. Ze maken minder kans op een sollicitatiegesprek en dus op werk, zelfs als ze een geschikt diploma en de juiste vaardigheden hebben. De gigantische werkloosheidscijfers wijzen op een enorm armoedeprobleem bij deze groep. Bijna 50 procent van de mensen afkomstig van buiten Europa leeft in ons land onder de armoedegrens.

In de horeca, bij supermarkten en bij poetsdiensten vind je al redelijk wat allochtonen.

Maar bij bankiers en verzekeraars heel wat minder.

Nieuwkomers hebben niet altijd de juiste papieren om wettelijk aan het werk te gaan.

Dus gaan ze zelf op zoek naar manieren om te overleven. Mensen voeren een zware en dikwijls onderbetaalde job uit. Dikwijls verdienen ze zelfs minder dan het wettelijke minimumloon.

Welzijnszorg wil met de campagne ‘Werk armoede weg’ de positie van mensen van buitenlandse origine op onze arbeidsmarkt versterken. Zodat ook zij via werk uit de armoede kunnen geraken. ACV, ABVV, ACLVB, Unizo, het Internationaal Comité en Welzijnsschakels steunen de campagne.

Wil jij ook de campagne steunen? Dat kan zeker. Door affiches op te hangen, een ‘memo tegen armoede’ te schrijven of een ‘soep op de stoep’-actie op te zetten.

Meer informatie lees je op www.welzijnszorg.be en www.soepopdestoep.be.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

13

internationaaL Denis BouWen

De indonesische kleding- en textielvakbond Garteks werkt sinds vorig jaar officieel samen met de LBc-nVk. “Het werk van beide organisaties is goed vergelijkbaar”, vindt raja Martua, de ondervoorzitter van Garteks.

“Maar in België verloopt de sociale dialoog toch veel vlotter.”

“sociale dialoog verloopt veel vlotter in België” Partnership met LBc-nVk stemt indonesische vakbondsman tevreden Samen met andere Aziatische afgevaardigden was Raja Martua onlangs in Brussel.

Daar namen ze deel aan het Asia Europe People’s Forum, een interregionale bijeenkomst van sociale bewegingen en organisaties uit het middenveld.

Via de Schone Kleren Campagne kwam de LBC-NVK in 2005 in contact met Elly Rosita Sillaban, de voorzitter van de Indonesische vakbond Garteks. De onderlinge contacten resulteerden in een samenwerkingsovereenkomst voor 2009-2010.

“Met de steun van de LBC-NVK kunnen wij ons beter organiseren en sterker worden als vakbond”, vertelt Raja Martua van Garteks.

“De samenwerking geeft ons ook meer middelen om nieuwe leden te werven.”

Engels

Die wens zal vermoedelijk uitkomen. LBC- akkoorden bestaan er niet, alleen bedrijfsNVK-militante Nancy De Mesmaeker (Aldi) akkoorden. De werkgeversfederatie is wel bracht al een bezoek aan Indonesië. Carine bereid met Garteks te praten. Maar er zijn Desmet, LBC-NVK-afgevaardigde bij de nog veel bedrijven die een grote hekel hebCarrefour in Sint-Agatha-Berchem, ver- ben aan vakbonden. Als ze daar ontdekken blijft momenteel samen met militanten dat een werknemer lid is van de vakbond, van Wereldsolidariteit in Indonesië. LBC- riskeert die persoon zijn job.”

NVK-secretaris Sven De Scheemaeker zal Ondanks de wereldcrisis presteert de econodrie maanden lang in Cambodja verblij- mie in Indonesië nog sterk. “Maar er is weiven en van daaruit ook op bezoek gaan bij nig werkzekerheid. Veel werknemers moeten genoegen nemen met tijdelijke contracten.

Garteks.

Samen met de ngo Wereldsolidariteit voeren we nu campagne in Indonesië, Cambodja, Aldi Sri Lanka en Bangladesh. Om betere jobs “De werknemers die wij verdedigen werken en meer sociale bescherming te eisen.” in fabrieken die kleding maken voor afne- Het ontgaat Raja niet dat ook meer en meer mers in Europa”, vertelt Raja. “Die produc- werknemers in Europa het moeten stellen ten belanden bijvoorbeeld in de winkels met een tijdelijk contract. “Werknemers van Aldi, waar de LBC-NVK erg actief is. En met tijdelijke contracten organiseren is ook in de Europese vestigingen van het veel lastiger dan opkomen voor personeel Amerikaanse Wal-Mart. Voor de werkne- met vast werk.” mers van Aldi is het interessant om te weten De Indonesische regering wil de arbeidsin welke omstandigheden de textielartike- wetgeving aanpassen. Maar voor Garteks is len worden gemaakt die zij verkopen.” het nog onduidelijk in welke zin. “Er bestaat Het minimumloon varieert in Indonesië verder een nieuw systeem van sociale zekervan provincie tot provincie. Volgens Raja is heid. Maar ook daarrond zijn er nog veel 550.000 roepia (45 euro) het laagste maan- vraagtekens. Onze overheid wil wel regels delijkse minimumloon. “Het hoogste mini- maken maar die moeten soepel genoeg mumloon bedraagt rond de 1,12 miljoen zijn om de investeringen te beschermen. roepia (90 euro)”, klinkt het. “Probeer met Werkgevers en buitenlandse investeerders zulke lonen maar eens fatsoenlijk te leven.” oefenen grote druk uit om de regels zo flexibel mogelijk te houden.”

Concreet helpt de LBC-NVK de Indonesische collega’s om betere vormingspakketten uit te werken voor hun leden en militanten.

“Op die manier leren onze mensen beter de belangen van de achterban te verdedigen”, stelt Raja. “We geven net zo goed computercursussen en lessen Engels. Onze leden willen erg graag rechtstreeks met buitenlandse bezoekers kunnen praten, zonder tussenkomst van een vertaler.”

De ondervoorzitter van Garteks hoopt dat de samenwerking in de komende jaren zal voortduren. “Momenteel hebben we vooral Hekel contacten met Chris Van Droogenbroeck, de nationaal secretaris voor de distributie bij Met werkgevers onderhandelen over de LBC-NVK. Het zou handig zijn als we meer betere loon- en arbeidsvoorwaarden is lang niet eenvoudig in Indonesië. “Sectorale aanspreekpersonen konden vinden.”

14 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

Volg het werk van Garteks op www.kroepoek.be. Via deze website kan je rechtstreeks communiceren met Raja en zijn collega’s Elly, Ary Joko en Yanto.

over de grenzen annick aerts

In Seoel komen de wereldleiders van de G20 op 11 en 12 november bijeen om te overleggen over de internationale financiële instituten en de wereldeconomie. De mondiale vakbondswereld wil dat moment aangrijpen om de schending van vakbondsrechten in Zuid-Korea onder de aandacht te brengen.

De situatie in Zuid-Korea blijft erg kritiek.

Vakbondsvertegenwoordigers worden er geconfronteerd met erg repressieve maatregelen.

In 1996 beloofde de overheid om de wetgeving rond arbeidsverhoudingen aan te passen aan de internationale standaarden.

Maar tot op heden schaarde het land zich nog altijd niet achter fundamentele arbeidsnormen zoals de vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen.

De top van de G20 is een goed moment om de Zuid-Koreanen nogmaals aan hun beloften te herinneren. Aan een aantal wanpraktijken moet dringend een einde gemaakt worden. Werknemers met precaire jobs moeten lid kunnen worden van een vakbond.

Pamfletten verspreiden mag geen sancties tot gevolg hebben. Collectief overleg moet mogelijk zijn in de openbare sector.

De mondiale vakbonden roepen iedereen op om de druk te verhogen op de ZuidKoreaanse overheid. Ze plannen acties aan Zuid-Koreaanse ambassades in de hele wereld. De bonden willen de wereldleiders informeren over de arbeidsrelaties in ZuidKorea. Los daarvan eist de Internationale Vakvereniging (IVV) dat de G20 de nodige aandacht besteedt aan jobcreatie, eerlijke belastingstelsels, de strijd tegen financiële speculatie en belastingparadijzen.

Meer informatie op www.ituc-csi.org

Theeplukker vergiftigd in India De internationale voedingsvakbond IUF publiceerde een rapport met daarin een uitvoerig overzicht van de schendingen van werknemersrechten op het landgoed Powai Tea in India. Dat landgoed wordt beheerd door Tata, de grootste theeproducent in het land.

De 25-jarige theeplukker Gopal Tanti stierf op het landgoed. Zijn dood staat centraal in het rapport. Gopal Tanti stierf in mei van dit jaar terwijl hij pesticiden aan het sproeien was. De man kreeg geen medische verzorging en overleed op het veld. Uit het rapport blijkt dat werknemers bij Powai Tea voortdurend erg giftige chemicaliën gebruiken zonder een minimale vorm van bescherming. Ook na de dood van de theeplukker

staakte, riskeerde zware sancties. De wetten in Zimbabwe bemoeilijken vakbondswerk.

Nu wil de Zimbabwaanse overheid hieraan sleutelen. Met de hulp van de Internationale Arbeidsorganisatie. De IAO stelde een aantal aanpassingen van de wetgeving voor maar de werkgevers zien die niet zitten. Zij vinden de voorstellen niet billijk.

De IAO wil bijvoorbeeld dat uitzendarbeiders met drie jaar dienst een ontslagvergoeding kunnen krijgen als ze moeten vertrekken. Ze pleit ook voor rechtvaardige sociale maatregelen zoals het recht op betaald ziekteverlof en de herziening van het aantal verlofdagen naar 30 arbeidsdagen.

Voor de werkgeversfederatie REA zijn de veranderingen te verregaand en te duur.

Zo zullen ondernemers niet kunnen overZimbabwe leven, waarschuwen ze. De vakbond ZCTU geeft flink tegenwind. Ondernemingen die Aan vakbondswerk doen was de voor- aangesloten zijn bij REA betalen al jarenlang bije jaren verre van vanzelfsprekend in de laagste lonen in het zuiden van Afrika.

Zimbabwe. Gelukkig waren er in 2009 min- De internationale vakbondswereld steunt der schendingen van de vakbondsrechten het werk van de IAO. Progressieve sociale dan in de jaren voordien. Maar er bleven aanpassingen zijn nodig om in de praktijk veel problemen bestaan. Bij betogingen het recht op vrijheid van vereniging en colwerden vakbondsleiders opgepakt. En wie lectief onderhandelen te waarborgen.

gaat deze praktijk verder.

Toen werknemers van de plantage op 28 mei spontaan bijeenkwamen om te protesteren tegen de dood van Gopal Tanti, opende de politie zonder enige waarschuwing het vuur. Twee betogers stierven en minstens 15 anderen raakten zwaar gewond.

In juli stuurde IUF een team van vakbondsleiders en juridische experts ter plaatse om alle feiten te onderzoeken. Dat onderzoek moest worden stopgezet wegens dreigementen van het management van Powai. Ook Tata is niet onbesproken. Eerder kwamen al brutale aanvallen op theeplukkers in WestBengalen aan het licht.

Lees meer op www.iuf.org

Mijnrampen in Chili De hele wereld was in de ban van de mijnramp in Chili. Ook de vakbondswereld uitte haar bezorgdheid over het lot van de Chileense mijnwerkers. De tevredenheid was groot over de inspanningen van de Chileense overheid. De enige vraag die nu dringend moet worden beantwoord, is hoe je zulke ongevallen kan vermijden.

Dat is niet alleen van belang voor Chili.

Ook overheden en werkgevers in andere landen maken zulke rampen mee.

De internationale chemievakbond ICEM schat dat er elk jaar 12.000 mijnwerkers sterven. Een belangrijke oorzaak van rampen is dat de meeste overheden en werkgevers liever geen vakbondswerk zien ontstaan in de mijnen. In Chili zijn werkgevers niet verplicht om te onderhandelen, zelfs niet wanneer er een officiële vakbond opgericht is onder de mijnwerkers. Hierdoor vallen de werknemers niet onder collectieve akkoorden die een einde kunnen maken aan de gevaarlijke werkomstandigheden.

In Colombia stierven dit jaar 73 werknemers die zich niet mochten aansluiten bij de vakbond. Er waren geen methaanverklikkers in de mijn. Het gebrek aan goede wetgeving is een andere belangrijke factor. De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) ontwikkelde nochtans een goed

© foto: belga

Vakbondsrechten in Zuid-Korea

kader, met de nodige aandacht voor regelmatige controles van de mijn, de verplichting om twee uitgangen te voorzien en het recht van mijnwerkers om onveilige werkomstandigheden te weigeren.

Na 15 jaar campagne hierover ondertekenden niet meer dan 24 landen dit kader. In India zijn er minstens 600.000 mijnwerkers maar de overheid daar tekende het IAO-kader niet. De Amerikaanse regering behoorde wel tot de ondertekenaars maar bespaarde flink op de controle erop.

Een andere verklaring voor de mijnongevallen is de hebzucht van werkgevers.

Multinationals met een stevig eigen vermogen en hoge winsten denken eerder aan productiviteit dan aan veiligheid. De vakbond ICEM roept de IAO op om samen met hen campagne te blijven voeren rond hun wetgevend kader. De praktijk toont aan dat dit nodig is. www.icem.org

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

15

arbeids-gericht marc weyns

Opzegregeling in arbeidsreglement De opzegtermijn die een werkgever moet respecteren voor bedienden van wie het brutojaarloon niet hoger is dan 30.327 euro (loongrens in 2010), is minstens drie maanden per begonnen tewerkstellingsperiode van vijf jaar. Als het arbeidsreglement van een bedrijf een gunstiger regeling inhoudt voor de bedienden dan die minimumperiode van drie maanden, dan is die afspraak geldig.

Dat besliste het Hof van Cassatie ondubbelzinnig op 9 november 2009.

In datzelfde arrest beslechtte Cassatie nog een andere betwisting. Bij de opzegging van een bediende begint de opzegtermijn pas te lopen vanaf de eerste van de maand nadien.

Maar die regel geldt niet wanneer het contract wordt verbroken. Bij een verbreking stopt de arbeidsovereenkomst onmiddellijk.

De werkgever moet dan alleen het loon betalen tot de laatste werkdag en dat kan een dag zijn ergens midden in de maand.

Racisme op werkvloer Het uitzendbureau Randstad bakte het de jongste tijd wel erg bruin. Diverse uitzendbedrijven weigeren op slinkse en nauwelijks verborgen wijze werknemers van vreemde origine in dienst te nemen ‘als de klanten dat vragen’. Zo ook Randstad.

De inkt van de artikelen in de pers was nauwelijks droog toen bekend raakte dat het bedrijf ex-werknemers van vrachtwagenbouwer DAF weerde.

Helaas gebeuren zulke wanpraktijken niet alleen bij Randstad. Een goede aanleiding om het arrest van het arbeidshof van Brussel van 29 augustus 2009 in herinnering te brengen.

Een bedrijf dat kantelpoorten produceert en bij de klanten monteert, verklaarde in

het openbaar geen allochtonen te willen aanwerven. Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) daagde de onderneming voor de rechter.

Na een tussenprocedure voor het Hof van Justitie in Luxemburg oordeelde het arbeidshof dat het bedrijf zich bezondigd had aan een vorm van directe discriminatie. Het bedrijf kreeg het bevel om daarmee op te houden.

In zijn motivering stelt de rechter klaar en duidelijk: “Iedere werkgever, groot of klein, die zichzelf respecteert en gerespecteerd wil worden, heeft naast het pure winstbejag ook een maatschappelijke rol te vervullen. Door werk en werkverschaffing wordt maatschappelijke integratie bekomen en dit geldt voor man of vrouw, allochtoon of autochtoon”.

Oneerlijke concurrentie Na het einde van zijn arbeidsovereenkomst staat het de werknemer vrij om het even welke andere beroepsactiviteit te beginnen. De vroegere werkgever concurrentie aandoen is perfect geoorloofd voor zover dat eerlijk gebeurt. Voor sommige groepen werknemers kan die vrijheid wel beknot worden. Dat geldt vooral voor handelsvertegenwoordigers. Als er een concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst staat, moet de werknemer zich een tijdlang onthouden van concurrerende activiteiten in de regio waar hij actief was. Hij mag dus een tijdlang de exwerkgever geen concurrentie aandoen.

De maatschappelijke ordening is mee gebaseerd op de vrijheid van arbeid en ondernemen. Maar als een geldig concurrentiebeding werd overeengekomen, moet dat ook worden nageleefd. Als een handelsvertegenwoordiger het concurrentiebeding met voeten treedt, kan zijn vroegere werkgever – zelfs in een kortgedingprocedure – aan de rechter vragen om een dwangsom op te leggen. Dat besliste het arbeidshof van Gent op 30 juni 2009. Een dwangsom is een soort ‘burgerlijke boete’ die de overtreder aan de tegenpartij moet betalen per inbreuk.

16 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

Manier waarop ontslag gegeven wordt

naar de uitgang. Alsof dat nog niet genoeg was, verschijnt een gerechtsdeurwaarder op het toneel om alles netjes te registreEen werkgever ziet economische problemen ren. Die aanpak doet vermoeden dat het voor zijn bedrijf opdoemen. Hij neemt erg ontslag om dringende reden werd gegeven. overhaast de beslissing om één werknemer Het gaat hierbij om een misbruik van het te ontslaan. Dat gebeurt zonder enig over- ontslagrecht. Het arbeidshof van Brussel leg vooraf. Bovendien doet de werkgever uit- besliste op 28 november 2008 dat de werkschijnen dat de betrokken werknemer een gever een extra schadevergoeding van 2.500 heel zware fout maakte. Drie bestuurders euro moest betalen. begeleiden de werknemer van zijn werkplek

rUBrieKsnaam Congres

aCv-congres legt basis voor andere toekomst Meer dan 1.000 deelnemers discussiëren over 40 krachtlijnen

Ferre W yckMans

Meer dan 1.000 mensen namen van 21 tot 23 oktober deel aan het 34ste nationaal acV-congres in oostende. Het sluitstuk van een voorbereiding die in de lente begon en waarbij nog veel meer acV’ers betrokken waren. “een andere toekomst is mogelijk”, was de boodschap in het congresdocument. De toon was daarmee gezet.

Ook bij crisissen laat de vakbond zich niet uit het lood slaan. Het moet en zal anders.

De vakbond ligt wel wakker van de financiele malversaties van roekeloze bankiers en de manier waarop werkgevers en Europese instanties daarvan misbruik maakten. Maar daarmee was dit nog geen ‘crisiscongres’.

Het ACV blijft een onverzettelijke verdediger van de werknemersrechten. De actualiteit heeft invloed op de antwoorden van de vakbond. Maar de oplossingen van het ACV zijn wel crisisbestendig.

In Oostende werden 96 activiteitsresoluties besproken. Het merendeel daarvan ging over de vraag hoe het ACV de zaak verder wil aanpakken. Zelfs met inhoudelijk evenwichtige visieteksten moet je nog aan de concrete uitvoering denken. Bijna alle resoluties gingen over een actiegerichte aanpak.

Een organisatie met veel centrales, verbonden en werkstructuren moet af en toe een rustpauze inlassen om de aanpak en methodes te evalueren en bij te sturen. Zelfs een goed draaiende organisatie kan haperen of misschien wel verstarren. Onder meer om

die verstarring te vermijden wil het ACV actief jongeren betrekken bij de werking.

Fratsen

afwijst. De vakbond verkiest een klare en vooral respectvolle en humanitaire aanpak.

In het tweede luik van het congres pleitte het ACV voor een grondige hervorming van het financiële speelveld en de spelregels die daar gelden. Iedereen aanvaardt de controle van de overheid als het over voedselproductie en hygiëne gaat. Maar financiële hygiëne is van even groot belang voor de inkomens van burgers en de overheid. De financiële crisis ontwrichtte de wereldeconomie en had gigantische effecten op de ontwikkelingslanden.

Commercialisering en privatisering zijn geen lokale bedreigingen. Integendeel, ze staan hoog op de agenda van internationale instanties als het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Commissie.

Sociaaleconomische democratie mag je niet beperken tot ondernemingen en instellingen. Zoiets vergt echt een geglobaliseerde aanpak.

De congresdeelnemers discussieerden ook over de actualiteit. Op vele flanken worden de werknemers bedreigd. Maar de fratsen van de Wetstraat kunnen de agenda van een vierjaarlijks ACV-congres niet bepalen, hoe cruciaal ze ook zijn. De dagelijkse werking van het ACV moet wel antwoorden kunnen geven op wat er in de politiek gebeurt.

De essentie van het congres ging over zowat 40 krachtlijnen. Teksten die krachtig en ondubbelzinnig de lijnen uitstippelen rond toekomstige uitdagingen. De krachtlijnen vielen uiteen in drie luiken.

In het eerste luik, ‘De toekomst kleurt anders’, gaf het ACV zijn antwoorden op de vergrijzing, de verdeling van de lasten, de sociale zekerheid, de jeugdwerkloosheid, het pensioendebat en de migraties. Elk ‘Vergroenen’ woord in zo’n krachtlijn heeft zijn gewicht en waarde. Zoiets kort samenvatten doet “De toekomst moet groen”, luidde de titel van het derde luik van het congres. De fase geen recht aan de diepgang ervan. van grafiekjes bestuderen en inkleuren is voorbij. Het is zonneklaar dat er een kli‘Al gegeven’ maat- en milieuramp dreigt zonder doortasHet staat vast dat de simpele redeneringen tende ingrepen. Vooruitzien is de enige aanvan werkgevers over langer werken en hun vaardbare boodschap. Dat zal op een sociaal ongebreidelde vertrouwen in ‘de vrije markt’ verteerbare manier moeten gebeuren. We niet onze keuzes zijn. Wanneer een nieuwe moeten onze economie en productie ‘verregering ooit extra begrotingsinspanningen groenen’. Zo worden milieu en klimaat geen wil leveren, moet ze niet naar de werknemers bedreiging, maar een kans. kijken. Wij hebben namelijk al gegeven. En Ziedaar de keuzes die op het ACV-congres op het vlak van migratie schreeuwen som- werden gemaakt. Niet als een bevlieging, migen moord en brand, terwijl ze wat graag maar ruim besproken en beargumenteerd. migranten gebruiken als goedkope arbeids- Het congres ligt achter ons. De toekomst ligt reserve. Een dubbelzinnigheid die het ACV voor ons. Het uit te voeren werk ook.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

17

onderzoek

Te veel bedienden en kaderleden kampen met werkstress Geen probleem om mee te lachen Frank Janssens

Van alle jobs in Vlaanderen verdient 54,3 procent het kwaliteitslabel ‘werkbaar werk’. Bedienden en kaderleden klokken af op een ‘werkbaarheidsgraad’ van 56,5 procent. Dat blijkt uit de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor 2010. De cijfers komen erop neer dat er voor bijna de helft van de werknemers nog altijd knelpunten zijn op het vlak van werkbaar werk.

Vooral werkstress is een probleem waarmee te veel bedienden en kaderleden blijven kampen.

De Vlaamse Werkbaarheidsmonitor is een initiatief van de Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen (SERV). Om de drie jaar brengen onderzoekers van de Stichting Innovatie & Arbeid de kwaliteit van arbeid in Vlaanderen in kaart via een peiling bij 20.000 werknemers. Ze berekenen hoeveel werknemers een kwaliteitsvolle job hebben: ‘werkbaar werk’ waarvan je niet overspannen of ziek dreigt te worden, dat ruimte laat voor een normaal gezinsleven, dat uitdagend genoeg is om gemotiveerd aan de slag te blijven. Werk dat kansen geeft om bij te blijven en bij te leren.

Al dat onderzoek dient om de engagementen van het Vlaams sociaal overleg te kunnen opvolgen. Zo spraken de sociale partners al in 2001 in het Pact van Vilvoorde af om duidelijke stappen vooruit te zetten op weg naar meer arbeidskwaliteit in bedrijven en instellingen. Ze mikten op een gevoelige stijging van de ‘werkbaarheidsgraad’ tegen 2010. En het vorig jaar afgesloten ‘Pact

Vlaanderen 2020’ schuift minstens 60 procent werkbare jobs tegen 2020 als doel naar voor.

Voor de hele Vlaamse arbeidsmarkt is de realisatie van die doelstelling – met een werkbaarheidsgraad van 54,3 procent – nog niet meteen in zicht. Tussen 2004 en 2007 klom het aandeel van de kwaliteitsvolle jobs van 52,3 naar 54,1 procent. Daarna leek de vooruitgang te stokken.

Bij de bedienden en kaderleden in de privésector is er een gelijkaardig beeld. Daar steeg het aandeel van de werkbare jobs van 54,5 procent in 2004 naar 56,6 procent in 2007.

Dit jaar gaat het om 56,5 procent. Van een gevoelige stap vooruit is in 2010 dus géén sprake. Tegen dit tempo zullen we tegen 2020 nooit de 60 procent werkbare jobs halen, ook niet voor bedienden en kaderleden.

De groeiende aandacht en de volgehouden inspanningen voor vorming en competentieontwikkeling in het sociaal overleg – interprofessioneel, in sectoren en in ondernemingen – beginnen vruchten af te werpen. Opleiding zit duidelijk in de lift: het aantal werknemers dat elk jaar een bedrijfsopleiding of andere bijscholing volgt, steeg tussen 2004 en 2010 van 46,1 naar 50,7 procent. Bij bedienden en kaderleden ligt de opleidingsparticipatie met 55,8 procent in 2010 zelfs nog iets hoger.

Gezinsvriendelijke bedrijven?

Daarnaast is er ook vooruitgang op het vlak van de balans tussen werk en privé-leven.

De groep werknemers met problemen op dit gebied werd kleiner. Het cijfer daalde van 11,8 procent in 2004 naar 10,6 procent in 2010. Bij bedienden en kaderleden

Lerende loopbanen

Op een aantal vlakken is er wel vooruitgang. Zo is er bijvoorbeeld een overtuigende verbetering op het vlak van de leermogelijkheden. In 2004 was 22,6 procent van de Vlaamse werknemers er op het vlak van ‘bijblijven en bijleren’ nog belabberd aan toe door een gebrek aan bijscholingskansen of routinematig werk. Dit jaar zakte dat cijfer tot 18,2 procent.

Bedienden en kaderleden scoren qua leermogelijkheden opvallend gunstiger. In 2010 verkeerde ‘maar’ 11,9 procent uit die groep in een problematische situatie. Toch nog altijd ruim 115.000 bedienden en kaderleden in Vlaanderen die voor leren en persoonlijke ontwikkeling op een dood punt zitten in hun loopbaan.

Aandeel bedienden en kaderleden met werkbaarheidsknelpunten 35

2004 2007

30

2010

25 20 15 10 15,5%

13,5%

11,9%

16,6%

15,4%

15,1%

14,1%

12,5%

11,4%

30,8%

30,3%

31,0%

5 0

MOTIVATIEPROBLEMEN

18 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

PROBLEMATISCHE WERK-PRIVÉ-COMBINATIE

WERKSTRESS © foto: daniël rys

GEBREKKIGE LEERMOGELIJKHEDEN

zijn er meer ‘probleemgevallen’, maar ook in die groep gaat het de goede kant op. In 2004 had 14,1 procent van hen problemen om werk en privé-leven te combineren. Dit jaar is dat nog 11,4 procent (circa 110.000 bedienden en kaderleden).

Een spectaculaire vooruitgang is het niet.

Maar er kwamen wel allerlei maatregelen om werk en privé-leven beter te combineren: investeringen in kinderopvang, ouderschapsverlof, formules van tijdkrediet, zorgverlof. Het duurt een tijd voor al die maatregelen op kruissnelheid draaien.

Vooral als werkgevers er een ‘processie van Echternach’ dreigen van te maken.

Vroeger gebruikten de werkgevers wat graag zulke maatregelen om een mouw te passen aan slinkende orderboekjes en dalende werkvolumes. Nu pleiten ze juist vaak voor ‘een rem op gezinsvriendelijke maatregelen’, wegens te duur, organisatorisch te ingewikkeld en niet genoeg vervangers. De recente discussies over het terugschroeven van de Vlaamse aanmoedigingspremies spreken in dit verband boekdelen.

Bonden en ngo’s sluiten campagne Waardig Werk af Meer dan 167.000 handtekeningen ingezameld

Voor werkstress blijft de ‘indicator’ over de verschillende metingen heen op het peil van 2004 hangen. Geen nieuws is in dit geval geen goed nieuws. Want het betekent dat 29,8 procent van de Vlaamse werknemers in 2010 blijft kampen met psychische vermoeidheidsproblemen. Ook bij bedienden en kaderleden bewegen de stress-scores nauwelijks in de goede richting en vertegenwoordigt de groep met werkstressklachten zelfs 31 procent. Omgerekend gaat het om zowat 300.000 mensen.

Werkstress is niets om mee te lachen. Uit analyses blijkt dat stress samenhangt met ernstige gezondheidsproblemen. Zo lopen werknemers met werkstress bijvoorbeeld vijf keer meer risico op depressiviteit, krijgen ze 3,5 keer meer te maken met cardiovasculaire verwittigingen en hebben ze twee keer zo vaak rugklachten. Stress is dus alles behalve een ingebeelde ziekte.

Met bijna één derde van de Vlaamse arbeiders, bedienden en kaderleden die kampen met werkstress kan je dit probleem niet zomaar onder de mat vegen. De LBC-NVK zei op haar congres in maart al dat het noodzakelijk was om de koe bij de horens te vatten.

Cao nummer 72 moet daadwerkelijk worden toegepast. Bedrijven en instellingen moeten een ernstig beleid uitwerken ter voorkoming van stress. Als nu ook bij de werkgevers diezelfde ‘sense of urgency’ doordringt, kan het met de werkbaarheid in Vlaanderen echt de goede kant opgaan.

Het volledige dossier ‘Vlaamse Werkbaarheidsmonitor 2010’ vind je op www.werkbaarwerk.be. Daar Daar lees je meer gedetailleerde analyses en cijfers.

© foto: tineKe d’Haese

Knelpunt nummer één

De vakbonden en ngo’s hebben met een bezoek aan het federale parlement en het Verbond van Belgische ondernemingen (VBo) hun tweejarige campagne Waardig Werk afgesloten.

Dat gebeurde op 7 oktober, de Werelddag voor Waardig Werk.

arbeidsrechten voor de 300 miljoen vrouwen die wereldwijd als huispersoneel werken.

Ook op de bedrijfsvloer drukte de campagne Waardig Werk haar stempel. In honderden ondernemingen organiseerden werknemers ‘schafttijden’ uit solidariteit met hun uitgebuite collega’s in het Zuiden. Veel werknemers gingen nog een stap verder en zetten het thema op de agenda van de ondernemingsDe actievoerders presenteerden ruim raad. Dat resulteerde in tientallen gedrags167.000 handtekeningen die ze tijdens de codes, cao’s en sectorale akkoorden waarin campagne ophaalden. Ze legden duidelijke waardig werk en het respect voor arbeidseisen op tafel. rechten wereldwijd een plaats kregen.

Twee jaar lang werkten de vakbonden ACV, Op 7 oktober werd de campagne dus officiABVV en ACLVB samen met ngo’s als 11.11.11, eel afgerond. Maar de coalitie blijft hameWereldsolidariteit, Oxfam-Solidariteit en ren op waardig werk. Politici en werkgevers, FOS-socialistische solidariteit. Met hun in België en daarbuiten, moeten aandacht pleidooi voor waardig werk bereikten ze hebben voor het lot van werknemers overal een breed publiek. Broodnodig in tijden ter wereld. Bedrijven uit het Noorden zijn van crisis, want de helft van alle werknemers verantwoordelijk voor alle stappen van hun productieketen en moeten waardig werk wereldwijd is nog altijd straatarm.

De inspanningen wierpen vruchten af. Zo garanderen voor iedereen die aan hun producten meewerkt. Politici moeten de vraag kon de coalitie achter de campagne een investeringsakkoord tussen België en naar waardig werk laten meespelen in alle Colombia tegenhouden op grond van de aspecten van hun beleid. In het bijzonder talrijke schendingen van de mensen- en wanneer er internationale akkoorden worarbeidsrechten in Colombia. Het parlement den afgesloten. keurde een resolutie rond waardig werk goed.

En bij de Internationale Arbeidsorganisatie Meer over de campagne vind je (IAO) kwam er een akkoord over betere op www.waardigwerk.be.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

19

PRIVACY

Seksueel getinte vragen horen niet thuis in sollicitaties Wetgeving moet ervoor zorgen dat werkgevers niet over de schreef gaan

voelt zich niet direct een ‘loser’. Maar hij blijven op gespannen voet staan met elkaar. bekijkt het andere geslacht ook niet als een In de voorbije jaren kwam vooral de uitHet zal je maar overkomen. Een lustobject uit de erotheek, althans niet stel- zendsector op dit vlak herhaaldelijk in een selmatig. Nog 25 paar vragen van dit kaliber negatief daglicht te staan. Kijk naar een jonge kerel heeft net zijn diploma passeren de revue. uitzendbureau als Adecco, dat met de vertechnisch tekenaar op zak en solmelding ‘BBB’ (Blanc, Bleu, Belge) klanten liciteert voor een job bij een illuster aanduidde die uitdrukkelijk geen allochtone Pirelli-kalender bouwbedrijf. Het selectiebureau uitzendkrachten wilden (2001). Het bedrijf schotelt hem allerlei vragen voor De sollicitant antwoordt op geen enkele Mailprofs dat, al dan niet in opdracht van die zelfs een jonge, ruimdenkende vraag want geen enkele van de keuzemoge- Deutsche Bank, noteerde dat die financiële geest doen opkijken. Wat past het lijkheden past bij hem. Bovendien lijken ze instelling liever niet werkte met ‘exotische beste bij jou: ‘Ik hou van erotische niet meteen relevant voor een job als tech- types’ (2007). Of Accent met zijn beruchte romans en verhalen’ of ‘Ik vind het nisch tekenaar. Wat zou het als hij het artis- ‘mythologietest’, die op basis van erg seksuleuk in de krant te lezen over steek- tieke karakter van de Pirelli-kalender weet eel getinte en andere vragen een diepgaand partijen, gevechten of relletjes’. te waarderen? So what als hij het bloed in persoonlijkheidsprofiel opstelde (2007). zijn aders wat sneller voelt stromen bij het Met andere woorden: is de kandizien van de nieuwste ‘action hero movie’? Verborgen camera daat een ‘geobsedeerde’ dan wel Waarom zou zoiets ook maar iets verteleen potentiële seriemoordenaar? len over zijn kwaliteiten als werknemer? Het VRT-programma ‘Volt’ constateerde En de vragen blijven komen: ‘Als ik een aan- De sollicitant kiest voor eerlijkheid en legt met de verborgen camera dat zes op de trekkelijke persoon van het andere geslacht zijn existentiële bedenking voor aan de man acht uitzendkantoren bereid waren om op zie, dan denk ik gauw een beetje aan vrijen’ van het selectiebureau. Vijf minuten later vraag van de klant te discrimineren (2010). of ‘Ik zou best op één of ander gebied een staat hij opnieuw op straat. Game over...

Problemen van deze aard beperken zich niet uitblinker willen zijn’. De technisch tekenaar Privacy, discriminatie en selectiegesprekken tot de uitzendsector. Integendeel, zowat Peter Tierens

20 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

© foto: Van Parys Media

Alleen in erg uitzonderlijke gevallen mag een werkgever gevoelige informatie vragen.

elke onderneming heeft er enig belang bij zoveel mogelijk te weten te komen over kandidaat-werknemers.

De economische meerwaarde van een sollicitant hangt niet louter af van wat hij of zij kan. Maar ook van andere factoren. Hoe flexibel is hij? Wordt hij snel ziek? Wil hij kinderen? Heeft hij connecties? Is hij een teamspeler en is hij gezagsgetrouw? Wat wil hij terugkrijgen in ruil voor zijn kunnen?

Als je het puur economisch bekijkt, is zowat elke inmenging in het privé-leven en zowat elke discriminatie te verantwoorden. Gelukkig stelt de wet grenzen aan al te enthousiaste aantastingen van de menselijke waardigheid.

Cao nummer 38

Zo werd in 1983 in de Nationale Arbeidsraad cao nummer 38 afgesloten. Die cao bepaalt een aantal regels rond de werving en selectie van werknemers. Discriminatie op bepaalde gronden wordt verboden. De

selectieprocedure moet kosteloos zijn (met Muyters uitzondering van verplaatsingskosten).

Werklozen die solliciteren hebben recht op De Vlaamse minister van Werk, Philippe een sollicitatiebewijs. De potentiële werkge- Muyters, liet midden september zijn licht ver mag geen originele diploma’s laten bin- schijnen over de regels die discriminatie moeten bestrijden wanneer uitzendkrachnenbrengen.

De cao beschrijft ook een reeks, spijtig ten of andere werknemers worden aangegenoeg deels vrijblijvende, gedragsregels worven. “Die regels zijn sluitend”, beweerde voor werkgevers en selectiebureaus. Zo de gewezen topman van de werkgeversorgamoet de sollicitant genoeg geïnformeerd nisatie Voka. worden over de vacature. De procedure mag Maar de praktijk is toch wel heel anders. niet onredelijk lang aanslepen. En er mogen Strenge wetten en gedragsregels maken is alleen vragen over het privé-leven worden lang niet genoeg zonder middelen om manigesteld als ze relevant zijn wegens de aard feste overtredingen actief op te sporen en en de uitoefeningsvoorwaarden van de job. daadwerkelijk te bestraffen. Het ‘BBB’Wat dit laatste betreft moet niet alleen met dossier van Adecco kwam pas acht jaar na de cao nummer 38 rekening worden gehouden feiten voor de rechter. Om daarna te worden afgewezen wegens procedurefouten. maar ook met andere regels en wetten.

Nog veel meer dossiers leiden nooit tot een klacht omdat een sollicitant zelden in Privacywet staat is om hard van leer te trekken tegen Volgens de privacywet van 8 december 1992 onheuse selectiepraktijken. Het bedrijfslemag je alleen onder strenge voorwaarden ven is nu eenmaal een kleine wereld en een persoonsgebonden informatie inzamelen job blijft een gegeerd goed. Tot nader order en verwerken. Gevoelige informatie mag moet de sollicitant dus vooral zijn toevlucht alleen in erg uitzonderlijke gevallen wor- te nemen tot zijn ‘recht om te liegen’ als het den gevraagd. Denk aan informatie over gaat om persoonlijke vragen die totaal niet iemands herkomst, over vakbondswerk, relevant zijn voor de aangeboden job. over de gezondheidstoestand. Een solli- De LBC-NVK verwacht dat de Groep van Tien citant vragen om zijn medisch dossier te – de verzamelde top van vakbonden en werkbezorgen is zo goed als nooit toegestaan. gevers in ons land – het volgende interproWie sollicitanten een medisch onderzoek wil fessioneel overleg niet alleen zal gebruiken laten ondergaan of aan een hiv- of DNA-test om te praten over de obligate lastenverlawil onderwerpen, moet zich ook aan strakke gingen. Maar ook om enkele pijnpunten regels houden. Die kwestie werd geregeld in in de rechtsbescherming van werknemers een koninklijk besluit van 28 januari 2003. aan te pakken. De rechten van sollicitanten Volgens een KB van 28 mei 2003 is het wel afdwingbaar maken: zou dat geen prachtig mogelijk om iemands gezondheid vooraf wapenfeit zijn? door een bedrijfsarts te laten beoordelen.

Met name voor jobs met een verhoogd gezondheidsrisico.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

21

ACTIE

t e i n n a a t s s r e t n ” e s c s l l e a r t c s k in r e n e w n t o o L “ gt n i d u o in verh bon ker dan ij r g n la el be on is ve lo jk li r e E

mini-lap n e n e n gobon

tops

Annie werkt bij Call-it: “De lonen in onze

verkoopt of domiciliëringsopdrachten binsector staan niet in verhouding tot het zware, nenhaalt. Bij Call-it werkte je tot voor een Werken in een callcenter is geen stresserende werk. Het personeel staat onder paar jaar alleen als ‘servicemedewerker’, je enorm zware druk en moet almaar meer en gaf informatie en advies. Nu moet iedereen lachertje. De werknemers worden beter presteren. Werknemers worden voort- ook verkopen. En vooral die opdrachten leveer geconfronteerd met extreme durend in de gaten gehouden. Hun pauzes ren incentives, zeg maar bonussen, op. Het concurrentie en veeleisende en zelfs hun toiletbezoeken worden gere- bedrijf wakkert de onderlinge concurrentie opdrachtgevers. Met lage lonen, gistreerd. En ze werken dikwijls met onre- aan om betere prestaties te realiseren. De veel werkdruk en heel wat stress. gelmatige diensten en in de weekends. De beste verkoper van de maand belandt op de De LBC-NVK bouwde de voorbije mensen moeten erg flexibel zijn: de produc- ‘wall of fame’ en het beste verkoopteam wint jaren in een aantal grotere callten en diensten die ze aanbieden verande- een barbecuefeestje. Was je een jaar lang niet centers met succes een vakbondsren geregeld. En voor trainingen is er vaak ziek? Dan krijg je een bongobon. Het zou veel werking uit. Om zo te ijveren voor te weinig tijd.” beter en eerlijker zijn om zulke incentives te betere werkomstandigheden. integreren in het nettoloon.”

Jos vult aan: “In ruil voor het minimumAnnie Hiemeleers en Else Ardies zijn twee loon verwachten de werkgevers nu teveel Else heeft een baan bij Telenet: “Ons LBC-NVK-militanten in een callcenter. En van hun medewerkers. En daarom kan je het bedrijf stimuleert de medewerkers om gsmvakbondssecretaris Jos Van Hout kent de loonniveau onmogelijk ‘eerlijk’ noemen. Met abonnementen te verkopen. Wie bepaalde sector als geen ander. Hiemeleers, Ardies en de campagne ‘Een eerlijk loon’ onderstre- streefcijfers haalt, wordt beloond met een Van Hout vertellen over hun ervaringen in pen we dat er hoe dan ook een rechtvaardig, mini-laptop. Voor sommige mensen werkt de wereld van de callcenters. waardig loon moet zijn. De eisen liggen veel zoiets als een stimulans. Maar andere colleDe internationale vakbond UNI voert ieder te hoog in verhouding tot het geld dat de ga’s raken dan weer gefrustreerd. Niet iederjaar campagne rond de callcenters. In België meeste werknemers nu verdienen.” een is een goede verkoper. Service geven aan draait de campagne dit jaar rond het thema klanten gaat sommigen nu eenmaal beter af. ‘eerlijk loon’. In veel callcenters verdien je Barbecues Die collega’s verkopen niet graag producten.” niet meer dan het minimumloon van de sec“Een aantal mensen voelt zich dan ook almaar tor (paritair comité 218). Bovendien wordt de A n n i e : “Naast het basisloon werken minder gewaardeerd in hun job. Het manageglobale beloning meer en meer afhankelijk de meeste callcenters met ‘incentives’. ment verlangt meer en meer en de medewervan de (verkoop-) prestaties. Kan je eigenlijk Stimulansen waarmee een bedrijf de men- kers moeten alle producten en procedures sen beter wil doen presteren. Zo’n incentive van Telenet kennen. Dat leidt tot meer stress, wel spreken van een eerlijk loon? krijg je bijvoorbeeld als je extra contracten ziekteverzuim en verloop van personeel.”

Monique Braam

22 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

© foto: belga

Conferentie over ethiek in banksector Het Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen (UCSIA) houdt van 1 tot en met 3 december een internationale conferentie onder de titel ‘Morals and banking’ (ethiek in de banksector). Plaats van het gebeuren is de Nationale Bank in Antwerpen (Leopoldplaats 8).

Dr. Catherine Cowley (Universiteit van Londen) geeft op 1 december een lezing, die wordt gevolgd door een paneldiscussie met sleutelfi guren uit het bankwezen.

Cowley werkte in de Londense ‘City’ als zakenbankier. Maar op zeker ogenblik trad ze in bij een religieuze orde en ging ze theologie en fi losofi e studeren. Al in 2006 schreef ze in ‘The Value of Money’ over de grote risico’s die afgeleide fi nanciële producten inhielden voor de stabili teit van het wereldwijde bancaire systeem. Een Londense krant omschreef Cowley als ‘de non uit Kensington die de grote crash van de banken zag aankomen’.

De lezing op 1 december is gratis en begint om 17.00u. Na de lezing volgt een paneldiscussie in het Engels. Met als deelnemers Michel Vermaerke (Febelfi n), Carlo Henriksen (Bank J. Van Breda), Marcia De Wachter (Nationale Bank van België), dr. Paul De Grauwe (KU Leuven) en Etienne De Callataÿ (Bank De Groof).

Na afl oop is er nog een drink.

Vakbondswerk

drie maanden gepresteerd heeft, moet hij een vast contract krijgen met een proefperiode van drie maanden. Ook bij Telenet trachten directie en vakbond zo goed mogelijk samen te werken.

En binnen de LBC-NVK bestaat al langer de ‘werkgroep callcenters’. Else Ardies is de voorzitster van die werkgroep. “Drie of vier keer per jaar komen vakbondsafgevaardigden uit diverse callcenters bijeen om ervaringen en kennis uit te wisselen”, zegt ze. “Die ontmoetingen zijn belangrijk. Ze motiveren de militanten om samen te blijven knokken. Goede praktijken probeert iedereen naar het eigen bedrijf te vertalen. Voor vakbondsmensen is het erg belangrijk om te netwerken.”

“Elke dag komen militanten in de callcenters op voor de belangen van hun collega’s”, beklemtoont Else. “Soms gebeurt dat in erg moeilijke omstandigheden. Maar samen staan we sterker.”

Op 2 en 3 december zijn er diverse lezingen en workshops. Voor één dag betaal je 35 euro, voor twee dagen 60 euro.

Meer info: e-mail naar sara.mels@ua.ac.be of bel naar 03 / 265 45 49.

© foto: daniël rys

De LBC-NVK pleit stevig voor sectoraal overleg voor de callcenters. Het zou goed zijn om sectorale afspraken te maken over punten als de hoogte van het loon, toeslagen voor onregelmatige prestaties en weekendwerk. De vakbonden willen wat graag overleggen met de werkgevers. Bij gebrek aan sectorovereenkomsten worden afspraken rond bijvoorbeeld weekendwerk nu op het niveau van de onderneming gemaakt. Het zou veel beter zijn om een aantal punten voor meer bedrijven te regelen. Zo verminder je de onderlinge concurrentie en verbeter je de werkomstandigheden voor de mensen.

De vakbonden zitten sowieso niet stil. Bij Call-it hielp de LBC-NVK een ‘monitoringsysteem’ te creëren. Ook rond punten als ergonomie luistert Call-it naar ideeën en adviezen van de vakbondsafgevaardigden. De directie van het bedrijf verwacht dat de vakbondsafgevaardigden ‘constructief meewerken’.

Bij Telenet was de vakbond nauw betrokken bij de opstelling van een ‘meeluisterdocument’. Daarin staat beschreven welke regels gelden wanneer telefoongesprekken worden opgenomen en wanneer er wordt meegeluisterd. Over het gebruik van uitzendkrachten sloot Telenet een bedrijfscao met de vakbondsafvaardiging. Zodra een uitzendkracht

Lees meer op http://callcenters.lbc-nvk.be of surf naar de campagnesite van UNI, www.callcentreaction.org.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

23

© foto: daniël rys

soCiaaL

vastberaden vakbonden doen sitel gas terugnemen LBc-nVk en cne geven directie callcenter lik op stuk roBert VeekMan

Het callcenter sitel is in de regio Brussel-Halle-Vilvoorde de slechtste leerling uit de klas. Minstens één keer per jaar heerst er sociale onrust bij de onderneming. Het lijkt wel een traditie. in de voorbije twee jaar werd er twee keer gestaakt. telkens omdat de directie een collectief ontslag doorvoerde nadat ze eenzijdig de informatie- en consultatiefase had afgerond en andere steken had laten vallen. Dat verhaal krijgt nog een staartje. Begin oktober werden namelijk negen dossiers van vakbondsleden ingeleid bij de arbeidsrechtbank van Brussel.

In de lente van dit jaar kwam er bij Sitel een nieuw management aan het roer te staan.

De vakbondsafgevaardigden dachten dat de vernieuwing zou leiden tot betere sociale verhoudingen. Op bijeenkomsten tussen vakbonden en directie ging het er opnieuw normaal aan toe. Er leek weer wederzijds respect te groeien.

Maar begin deze zomer ging de personeelschef met pensioen. Niemand kon vermoeden wat voor een effect die gebeurtenis zou hebben op het personeelsbeleid. Het beleid ging meer en meer Angelsaksische trekjes vertonen. Sommige lokale managers zagen hun kans schoon om de nieuwe algemeen directeur met bedenkelijke voorstellen te helpen.

24 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

gezet en belandden zo in financiële problemen. Die mensen nog vier of vijf jaar laten wachten op een definitieve uitspraak van de rechter was geen optie. De LBC-NVK en CNE mobiliseerden hun achterban en vroegen om Frontale aanval een sociaal bemiddelaar in te schakelen.

Midden augustus werd het personeel voor Op zeker moment beweerde de directie in het eerst frontaal aangevallen. Plotseling een persbericht dat de ontslagen gebeurd werden er bij de vleet ‘laatste waarschuwin- waren in akkoord met de vakbonden. gen’ uitgedeeld aan de ‘call-operators’. Liet je Daardoor was de impasse compleet. De LBCde telefoon een aantal keer meer dan twaalf NVK en CNE lieten zonder aarzeling weten seconden lang rinkelen? Dan riskeerde je bij dat er van een akkoord met de bonden geen herhaling je job te verliezen ‘wegens zware sprake was. Ook de media namen de aanpak fout’. van de Sitel-directie flink op de korrel.

De LBC-NVK pikte dat niet zomaar. Zij zette de juridische puntjes op de i en stuurde voor Zware druk haar leden een officiële reactie naar de directie. De handelwijze van Sitel was flagrant in Alleen de vakbondsafgevaardigden van het strijd met afspraken die binnen de onder- ACV woonden de verzoeningsvergadering bij. neming gemaakt waren. Medewerkers kre- Het management kreeg tijdens de verzoegen bovendien een sanctie aangesmeerd die ning flinke tegenwind uit diverse hoeken. niet vermeld stond in het arbeidsreglement. Onder toezicht van de sociaal bemiddelaar In de eerste helft van september kregen 17 werd uiteindelijk dan toch bijgestuurd. Alle ontslagen ‘wegens zware fout’ werden omgemedewerkers de bons wegens zware fout. zet in ‘gewone ontslagen’ op initiatief van de werkgever. De ontslagen mensen krijgen dus Andere strategie een werkloosheidsuitkering als ze niet snel Sitel koos dus voor een oorlogsverklaring. ander werk vinden. Bij het ter perse gaan Al snel bleek dat de diverse vakbonden er van Ons Recht is misschien al een nieuw een verschillende strategie op na hielden. conflict in de maak. De gesprekken over Ook het engagement was verschillend. De de afwikkeling van het collectieve ontslag BBTK-afgevaardigden vonden het prima om raken moeilijk uit de startblokken. Nu al verde kwestie uit te vechten voor de arbeids- moeden de bonden dat Sitel eens te meer rechtbank. Voor de LBC-NVK en CNE was de informatie- en consultatiefase eenzijdig dat niet genoeg. Alleenstaande moeders en zal willen afsluiten. Zou het bedrijf zijn lesje jongeren werden zonder pardon op straat nog altijd niet hebben geleerd?

Hoe manipuleer je de arbeidswetgeving in het nadeel van de werknemers? Met die vraag wisten de managers wel raad, zo bleek.

rUBrieKsnaam in de marge

veiligheid en gezondheid werknemers hebben geen prijs

© foto: belga

actie bij koerierbedrijf uPs

Maria VinDeVoGHeL

Bij het koerierbedrijf uPs is er al jaren discussie over de warme temperaturen in de zomer en de koude temperaturen in de winter. en op 19 januari 2010 was er bij uPs in Diegem een spontane staking. Het personeel was bijzonder ontevreden omdat de pauzes niet correct werden toegepast.

voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). Nu is het geduld van de werknemers op.

Thermometers

Met de winter voor de deur wilden de LBCNVK en CNE een duidelijk signaal geven aan UPS. Met de eis om tegen uiterlijk 1 november concrete maatregelen te treffen. De actievoerders schreven een open brief en deelden thermometers uit aan het personeel om de eisen kracht bij te zetten. Het personeel was blij met de actie. De mensen waren het beu zo weinig respect te krijgen.

Sociaal bemiddelaar Bernard Leemans trachtte al op 1 februari een verzoening te verwezenlijken tussen directie en personeel. Maar de problemen met de pauzes Gekoppeld aan de actie was er een bijeenwaren de spreekwoordelijke druppel die de komst van de vakbondsafvaardiging. Met emmer deed overlopen. UPS beloofde ‘de steun van de werknemers werden daar tien dringendste verzuchtingen’ binnen de bepaalde afspraken gemaakt. Er zou nu tien weken op te lossen. Het jaar is bijna toch snel een verwarmingssysteem komen. voorbij en voor sommige punten is er nog Zolang dat er niet is, wordt er soepel omgealtijd geen oplossing. gaan met pauzes. Zodra het kwik onder de 5° Celsius zakt, worden warme dranken voorZo is er bijvoorbeeld nog altijd geen dege- zien. lijk verwarmingssysteem in het magazijn van UPS. Er zijn evenmin al maatregelen De werknemers klaagden ook over versleop het vlak van extra pauzes en individu- ten en gebrekkig materieel. Dat materieel ele beschermingsmiddelen, ook al zijn die is belastend voor de gezondheid. UPS kreeg voorzien in het Algemeen Reglement voor nog één week om op dit punt in te grijpen. de Arbeidsbescherming (ARAB).

Op de werkvloer blijven de verhoudingen Maandenlang waren er gesprekken in de gespannen. De vakbondsafgevaardigden vakbondsafvaardiging en op het comité blijven de situatie nauwgezet volgen.

WF

Bijles Eén op de zeven Vlaamse studenten in het middelbaar onderwijs verlaat de schoolbanken zonder diploma. Een minderheid legt dat parcours in de voorziene zes jaar af. Geen kwaad woord over de inzet van leerkrachten, maar er zijn aantrekkelijker resultaten voor te leggen.

Asielzoekers en ouders die hun kind naar de voor hen meest aangewezen school willen sturen, leveren al een aantal jaar ongewilde tentenkampen op. Het beleid in dit land en het onderwijsbeleid in Vlaanderen in het bijzonder hebben dus wel wat uitdagingen voor de boeg. Het zou goed zijn dat leerlingen begeleiden in de handen blijft van het onderwijs.

Het fenomeen van hier of daar een bijles of een zogenaamde repetitor is van alle onderwijstijden. Wat zich eertijds in de sfeer van het vrienden- of burencircuit afspeelde, liet zich verdringen door een heus gecommercialiseerd aanbod. Zo gecommercialiseerd dat er behoorlijk dure radioreclamespots kunnen worden voor ingezet. Educadomo begeleidt, uiteraard tegen betaling, leerlingen die zich voorbereiden op examens of tests of die huiswerk maken. Sterker nog, het aanbod richt zich op de ouders. Niet verwonderlijk, de ouders moeten de rekening betalen. In één van de reclamespots vluchten ouders letterlijk de deur uit als hun zoon hen vraagt om wat te helpen met wiskunde. Ouders zijn er niet meer om te helpen. Hun educatieve bijdrage is ongepast, ongewenst en onmogelijk.

Er is niets tegen professionalisering, integendeel. Maar het kan toch niet dat commerciële bedrijven pretenderen dé remedie te zijn om recht te trekken wat door het professionele lerarenkorps te weinig zou worden gegarandeerd. Zo versterk je immers twee fenomenen.

Naschoolse begeleiding is dan voorbehouden voor de meer kapitaalkrachtigen, want Educadomo stuurt zijn coaches niet gratis langs. Maar onderwijs wordt zo ook gezien als iets wat na de schooluren nog moet worden aangevuld, rechtgezet, verbeterd.

Dat is een foute uitgangspositie.

Onderwijs moet je zodanig organiseren dat er extra aandacht gaat naar wie intellectueel of qua attitude wat minder welgesteld is. Niet zelden gaat sociale achterstand daarmee hand in hand. Die dualisering mag niet bestendigd worden door betaalde studiehulp als de normaalste zaak van de wereld voor te stellen. Pascal Smet… kom uit je kot man.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

25

film k arin seberechts

Potiche

Verzuipen in mistroostigheid, verlangen naar beterschap (Jakob Cedergen, rechts).

Submarino Thomas Vinterberg sukkelde na het grootse ‘Festen’ een kwakkelstraatje binnen waarin alleen het zonderlinge ‘Dear Wendy’ nog een beetje stof deed opwaaien. Met ‘Submarino’ tracht het Deense Dogmawonderkind van weleer zich te laten rehabiliteren. Met redelijk succes lijkt mij, al moet de kijker er wel een stevige portie treurnis voor wegkauwen.

de toonzetting verraadt nauwelijks verwantschap. Vinterbergs nieuwste film is een korzelige oefening in soberheid. Een lankmoedige observatie van mensen met evenveel kwetsuren als hoop op beterschap. Het is een beetje afzien om in die opeenvolgende broederverhalen vol menselijk falen mee te gaan, al houdt Vinterberg zelf onverstoorbaar vol. Ingmar Bergman maakt nog altijd school. ‘Submarino’ had ondanks die onverstoorbaarheid narratief beslist wat vaker uit zijn sloffen kunnen schieten.

Vinterbergs oog voor uitgeJaren na een schokkende gebeur- puurde beelden zet zijn stugge tenis uit hun jeugd verzuipen drama wel kracht bij. En de twee Kopenhaagse broers in gemeende attentie voor zijn een poel van mistroostigheid. zwalpende personages blaast De één is een kregelige bruut, zijn doemportret warmte in. die al eens een telefooncel of Mike Leigh, nog zo’n filmer van een lawaaierige buur in elkaar bleke stadsverhalen, heeft er timmert. Al bekommert hij een Deens broertje bij. Minus zich wel met evenveel inzet om de humor dan. een verknipte dikzak. De ander Dat Vinterberg een pandoeis een heimelijke junk, die zijn ring à la ‘Festen’ niet meer kan kind hoe dan ook een normaal overdoen, daar hebben we ons leven wil bezorgen. Wanneer na twaalf jaar al bijna mee verhun levenslopen voor het eerst zoend. Dat hij met ‘Submarino’ sinds lang weer in elkaar haken, weer een beetje op de kaart slaat het noodlot opnieuw toe. staat, daar durven we vanaf nu Tragedies uit het verleden weer volop in geloven. leveren de aanzet voor menig smartelijk drama. Dat weet ‘Submarino’ komt op 17 Vinterberg als geen ander. En al november uit in de Belgische leidt ‘Submarino’ net als ‘Festen’ zalen. van trauma naar ontluistering,

26 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

François Ozon filmt sneller dan zijn schaduw.

Enkele maanden na ‘Le refuge’ duikt zijn volgende geesteskind al in onze zalen op. Ozon laat zich voor de gelegenheid inspireren door een Frans boulevardstuk. Maar vóór het angstzweet u uitbreekt en u van Waals toneel gaat alptraumen: ‘Potiche’ is een delicieus filmpje, dat zonder slag of stoot de somberste najaarsepisoden zal opfleuren. Echt waar.

al die jaren haar leiderstalenten verborgen. En er zijn nog wat akkefietjes die Suzanne is ‘vergeten’ te vertellen…

Ozons met kitsch en knipogen gelardeerde blijspel steekt van wal in onvervalste boulevardtraditie. Compleet met tetterende luitjes, overspelige echtgenoten en rancuneuze secretaresses. U krijgt er nog net geen flapperende nicht bij.

Wanneer Madame Pujol de scepter overneemt van meneer, gaat de klucht vastberaden richting satire en barst de geestigheid echt los. Het nieuwe arbeidsethos, de veranderende zeden en het opborrelende femi1977. De morrende werknemers nisme van de jaren ’70 krijgen van een paraplufabriek gijzelen hun beslag in een flamboyante directeur Robert Pujol. In ruil komedie, foutloos getrokken voor zijn vrijlating eisen ze de door Catherine Deneuve.

40-urige werkweek en een der- Mademoiselle Deneuve pakt tiende maand. De pedante Pujol Ozons beminnelijke spot kwiek vraagt zich luidkeels af hoe ze op, zet hem subtiel naar haar het in hun bolle kop halen. hand en steekt er haar hele Trouwe echtgenote Suzanne, al entourage mee aan. Een genedertig jaar sierstuk van dienst, reuze ‘performance’ in een genekrijgt hem vrij op voorspraak reuze film. Op het moment dat van raadslid-burgemeester Sergi Lopez (welgeteld zeven Babin, een gezworen communist seconden) in blote bicepsen en oude liefde. Suzanne stuurt naast de ‘grande dame’ verhaar opgedraaide wederhelft schijnt en de soundtrack een een tijdje op rust en neemt zelf driftig ‘Cucurucucu Paloma!’ zijn functie waar. uitblèrt, wisten we het al: deze Het charmeoffensief van de prent kan niet meer stuk. kokette interim-directeur doet in geen tijd een nieuwe wind ‘Potiche’ is te zien in de door het oubollige bedrijf waaien. Belgische zalen vanaf 10 Kennelijk hield het huissloofje november.

Van boulevardstuk naar flamboyante satire, met dank aan Deneuve (van links naar rechts: Judith Godrèche, Catherine Deneuve, Fabrice Luchini, Karin Viard, Jérémie Renier en Gérard Depardieu).

BoeK

rUBrieKsnaam

GutenBerG

dirk van esbroeck reiziger Dree Peremans in mei was het drie jaar geleden dat zanger en muzikant Dirk Van esbroeck in Berchem aan blaaskanker overleed. Van esbroeck werd net geen 61 jaar oud. aan zijn doodsbed stond Dree Peremans, één van zijn oudste vrienden. als Dree afscheid neemt, komt Dirk half overeind en zegt met gebroken stem: “Zoals we afgesproken hebben...” ik zal nooit weten wat we afgesproken hebben, zegt Dree Peremans achteraf. Wat hij wél weet, is dat hij een boek wil schrijven over zijn vriend. Drie jaar lang werkt hij aan Van esbroecks biografie. Die is er nu, en heel terecht heeft ze als ondertitel: “reiziger”.

Dirk Van Esbroeck is de tweede zoon van een schrijnwerker uit Londerzeel. Als hij twee jaar is, pakt het gezin negen koffers vol met huisraad en verhuist naar Argentinië.

Het is 1949. De familie van Dirks ma leed onder de repressie en week al eerder uit. De Van Esbroecks vieren hun eerste Kerstmis bij 42 graden, maar het gezin acclimatiseert snel en Dirk groeit op in de eindeloze pampa’s, tussen de koeien en de appelsienenbomen. Bij het kampvuur barsten de tango’s los. Dirk zal de liederen en de virtuoze gitaarmuziek van de gaucho’s nooit meer uit zijn geheugen kunnen bannen.

Vijftien jaar blijven de Van Esbroecks in Zuid-Amerika. Dan begint de heimwee te knagen. Vader maakt zich zorgen om zijn pensioen, broer Marc wordt opgeroepen voor zijn legerdienst. Eind februari 1964 stapt Dirk met tegenzin in Antwerpen van boord. Hij is zeventien jaar en komt terecht in een land dat hij niet kent, waar Will Tura ‘Draai dan 79 72 04’ zingt en Adamo ‘Vous permettez monsieur’. Dirk studeert voor zijn middenjury-examen en begint aan zijn legerdienst. In de kazerne leert hij gitaar spelen: nummers van Peter Seeger, de Beatles, Joan Baez.

Leven in de muziek

Als Dirk afzwaait, weet hij één ding zeker: hij wil van de muziek zijn leven maken. Het ene groepje volgt het andere op. Er zijn De

Skalden, de Winga’s en het trio De Doolaards, waarmee hij in 1969 het Skifflefestival van Hove wint met Vlaamse volksliedjes als ‘’t Oud wijf’ en ‘De Klepperdans’. Om zijn moeder een plezier te doen (“Je wou altijd een diploma? Hier is je diploma!”) studeert hij voor regieassistent aan het RITCS, maar tegen die tijd is hij al lang een waardig lid van de Vlaamse kleinkunst geworden, met collega’s als Hugo Raspoet, Derroll Adams, John Lundström en Wim De Craene.

Auteur Dree Peremans was tot aan zijn pensioen muziekproducer bij Radio1. Hij is een Juan Masondo autoriteit op het gebied van volksmuziek.

Peremans schetst de muzikale evolutie van Tot 1975 gaat het uitstekend met het trio.

Van Esbroeck in het geheel van de Vlaamse Dan zet Dirk de groep op ‘pauze’ en reist ‘folksien’. Hij evoceert de legendarische Dirk hij met zijn vrouw terug naar Argentinië, Lambrechts die Van Esbroeck besmet met op zoek naar zijn roots. Als hij terugkomt, zijn liefde voor de dichters Garcia Lorca en ontmoet hij tijdens de Druivenfeesten een Slauerhoff, Leon Lamal van de Mallemolen Argentijnse gitarist die in Vlaanderen aanen natuurlijk Paul Rans en Wiet Van de spoelde om landbouwingenieur te worLeest, die Dirk in 1969 aantrekken als derde den. Het is Juan Masondo. Die zal almaar belangrijker worden in Van Esbroecks muzilid van Rum. kale leven.

Wanneer ze samen de vergeten Argentijnse bandoneonspeler Alfredo Marcucci ontdekken die in Vlaanderen conciërge is in een Vijftien jaar fabriek, ontstaat de groep Tango al Sur. Voor Van Esbroeck is het sextet een geschenk blijven de Van van de goden. Terwijl Rum stilaan uitdooft, Esbroecks in blijft hij zelf overeind, met zijn tango’s, zijn gezongen gedichten en zijn medewerking Zuid-Amerika. aan gelegenheidsprogramma’s als ‘De Zee en Dan begint haar Oevers’ en ‘Het Zwarte Goud’. Alleen en in andere, kleinere groepen zal hij blijven de heimwee zingen en musiceren tot aan zijn dood. te knagen.

Dree Peremans schreef met ‘Dirk Van Esbroeck reiziger’ een gedetailleerde en rijk geïllustreerde biografie, met een cd met 21 zeldzame nummers als bonus en interesVanaf dan zal heel Vlaanderen en later bij sante uitweidingen over de natuurschrijver uitbreiding de helft van West-Europa Dirk W.H. Hudson, Juan Peron, zijn radioproVan Esbroeck leren kennen. Rum wordt gramma ‘Het Einde van de Wereld’ en zijn een eclatant succes, met Van de Leest als merkwaardige troetelkind, de geheimzinviolist, Rans als gitarist en Dirk op mando- nige Fundacion Patagonista, verwant met line, banjo en gitaar. BRT2 Omroep Brabant het Franse Oulipo. koestert hun Vlaamse dansen en hun mid- Zijn volgende vijfjarenplan, de biografie van deleeuwse balladen. Er komen lp’s en in Wannes Van de Velde, is gegarandeerd in 1973 treden ze 155 keer op in binnen- en betrouwbare handen. buitenland. Zelfs in Humo’s Pop Poll, waar normaal weinig plaats is voor ‘baardige DIRK VAN ESBROECK REIZIGER geuzedrinkers en puistige folkfreaks’ haalt Dree Peremans Rum het ruimschoots in de afdeling Groep Uitgeverij Epo Nationaal, voor Kandahar, Dream Express 424 blz. en The Pebbles.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

27

inBoX Monique Bra aM

www.lbc-nvk.be gaat web 2.0

Op hetgrotegeld.be lees je meer over de standpunten van het Financieel Actie Netwerk en de alternatieven die het voorDe website van de LBC-NVK heeft een paar stelt: de invoering van een vermogensbelastechnische verbeteringen ondergaan. Een ting, de opheffing van het Belgisch bankgeheel belangrijk instrument dat aan de site heim en de oprichting van een kadaster voor werd toegevoegd is de zogenaamde ‘delen’- de financiële vermogens. knop. Je vindt deze knop bovenaan elke De LBC-NVK maakte een korte video over de webpagina. Door erop te klikken kan je arti- zin en de onzin van belasting betalen. Je kan kelen die op www.lbc-nvk.be staan delen die video bekijken op ons youtube-kanaal en met anderen zoals vrienden en collega’s. Je op de site van het FAN en de LBC-NVK: kan artikelen ook plaatsen op je eigen facebook, twitter of Linkedln-profiel. Zo help - www.youtube.com/vakbondlbcnvk je mee onze vakbondsboodschap breed te - www.hetgrotegeld.be - http://hetgrotegeld.lbc-nvk.be verspreiden. Doen dus!

je meedoen met onze solidariteitsacties.

Vakbondswerk wereldwijd geven wij immers meer dan het spreekwoordelijke duwtje in de rug. Internationale solidariteit is broodnodig. http://internationaal.lbc-nvk.be

Website voor militanten Via http://militanten.lbc-nvk.be kom je terecht op een speciaal, deels afgeschermd stuk van onze website. Je vindt er alle info over het sociaal overleg, uitgebreide documentatie over de werking van de ondernemingsraad, het preventiecomité en de vakbondsafvaardiging. Verder een scala aan vakbondsthema’s zoals welzijn en gezondheid op het werk, personeelsbeleid, arbeidsorganisatie, veiligheid en mobiliteit. Ook vind je hier de beeldvorming van de LBCNVK terug: de aangepaste logo’s en sjablonen kan je – als je ingelogd bent – online downloaden. Vergeet ook het downloadcentrum van ACV niet – boordevol nuttige en handige informatie.

het grote geld

LBC-nvK-internationaal

Je komt ze sinds eind september overal tegen: de spoken op jacht naar centen... Het Financieel Actie Netwerk (FAN), waar de LBC-NVK deel van uitmaakt, lanceerde zijn campagnesite rond rechtvaardige fiscaliteit.

Het FAN ijvert voor een eerlijke verdeling van de lasten. Belangrijke inkomstenbronnen worden weinig of zelfs helemaal niet belast.

Logisch dat niet alle mensen van harte hun belastingen betalen… als de grootste inkomens daar gewoon aan ontsnappen.

De LBC-NVK sluit haar ogen niet voor Europees en mondiaal vakbondswerk.

Integendeel. De vakbond is sterk betrokken bij internationale vakbondsinitiatieven. We zetten eigen projecten op en ondersteunen andere initiatieven. Natuurlijk dragen we ook ons steentje bij binnen de Europese en mondiale sectorvakbonden. Lees ook meer over de werking van de Europese Ondernemingsraad en de http://militanten.lbc-nvk.be Europese Vennootschap. En natuurlijk kan

‘stop the Killings’ voert actie in Brussel MicHaeL VanDenBroucke

Wereldwijd werden in 2009 niet minder dan 101 vakbondsmensen om het leven gebracht. Dat blijkt uit het jongste rapport van de internationale vakbondskoepel ituc. in 2009 werden ruim 30 procent meer vakbondsmensen vermoord dan in 2008. Bijna de helft van de moorden gebeurde in colombia. in dat Latijnsamerikaanse land loop je de meeste risico’s wanneer je het opneemt voor de rechten van werknemers. Guatemala en Honduras vervolledigen de topdrie. ook de Filipijnen ontbreken niet in dit wrede klassement.

Het stijgende aantal moorden geeft aan dat de vrijheid om aan vakbondswerk te doen nog lang geen verworven recht is. In het Zuiden behoren intimidatie en geweld nog te vaak tot de dagelijkse vakbondsrealiteit.

28 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

Die situatie leidt tot grote morele verontwaardiging. Maar zelden of nooit worden maatregelen getroffen om de straffeloosheid een halt toe te roepen. Er worden maar weinig daders opgespoord en voor de rechter gebracht.

Op zaterdag 11 december organiseert het actieplatform ‘Stop the Killings’ een solidariteitsdag met de vakbonden in Colombia, Guatemala en de Filipijnen. In 2010 waren er in die landen verkiezingen. De nieuw verkozen regeringen moeten meteen hun verantwoordelijkheid opnemen en de rechten van vakbondsmensen garanderen.

Doe mee aan de symbolische actie aan het Centraal Station in Brussel! In het kader van de actie gaan 101 vakbondsmensen daar symbolisch tegen de grond. Om de vele moorden aan te kaak te stellen. Aansluitend zijn er workshops, debatten, film en muziek in de gebouwen van het ACV in Brussel.

Meer informatie over ‘Stop the Killings’ en de solidariteitsdag lees je op www.stopthekillings.be.

groene actiedag bij Picanol blijkt schot in roos Werknemers krijgen herbruikbare beker procent van de werknemers voorrang geeft aan een betere fietsvergoeding. ‘Duurzaam Het acV hield van 21 tot 23 oktoondernemen’ haalde de op één na hoogste score, als prioriteit voor 19 procent van ber zijn congres in oostende. De de werknemers. De bronzen medaille gaat inhoud van dat congres zette naar het voorstel om een betere plek voor de alle acV-militanten bij de weeffi etsstallingen te zoeken (13 procent). machinebouwer Picanol ertoe Andere punten uit de enquête waren een aan om al in de zomer een actiebetere accommodatie voor tweewielers, een dag op poten te zetten rond het carpoolvergoeding, stimulansen om met het milieu. Vertegenwoordigers van openbaar vervoer te rijden, de invoering van de LBc-nVk en acV-Metea werkbedrijfsfietsen en de aankoop van enkele ten uitstekend samen en maakbedrijfswagens die milieuvriendelijker zijn. ten van de dag een succes.

De werknemers van Picanol konden ook eigen ideeën op papier zetten. Sommige Op het vakbondscongres aan de kust ging werknemers vroegen om regenkleding of er veel aandacht naar de demografische ver- een eigen bedrijfsdienst die fietsen herstelt. anderingen, de globalisering en klimaat & Anderen pleitten voor zonnepanelen, windmilieu. In de aanloop naar het congres lie- molens en eigen busvervoer. ten de vakbondsmilitanten bij het ACV zich inspireren door de interesse voor milieuthema’s.

Alle 1.200 werknemers van Picanol kregen op 26 augustus een herbruikbare beker en een enquête aangeboden. Militanten van de LBC-NVK en ACV-Metea waren al om vier uur ’s ochtends aanwezig op speciale standjes om de actie te realiseren. k areL HooreLBeke

Duurzaam ondernemen

Uit de enquêteresultaten blijkt duidelijk dat het personeel niet alleen aan zijn eigen belang denkt. De mensen geven ook aan dat ze ‘duurzaam ondernemen’ belangrijk vinden.

De LBC-NVK en ACV-Metea wilden met de actiedag de werknemers motiveren om een ‘groene inspanning’ te leveren. En ze een kleine attentie geven. Met de actie wilde de vakbond ook de werkgever prikkelen om meer te doen voor het milieu. Om die reden bespraken de militanten de resultaten van hun enquête met de directie.

Het initiatief bij Picanol kreeg nogal wat aandacht in de plaatselijke pers. Deze aanzet zal nu dienen om diverse projecten in de praktijk vorm te geven. Een werkgroep moet nu met de diverse ideeën aan de slag.

Betere fi etsvergoeding

In de enquête konden de werknemers aangeven welk belang zij hechtten aan een aantal mogelijke milieuvriendelijke maatregelen bij de onderneming. De voorstellen gingen bijvoorbeeld over een verhoging van de fietsvergoeding, het gebruik van bedrijfsfietsen, een betere plek voor de fietsstallingen en stimulansen om het openbaar vervoer te gebruiken.

De personeelsleden reageerden opvallend positief. Zelfs de directie had geen moeite met het initiatief van de vakbond. De herbruikbare beker die de werknemers kregen was een mooie, duurzame kop die de vele milieu-onvriendelijke plastic bekertjes moet vervangen. Het artikel viel duidelijk in de smaak bij het personeel.

Maar de actie bleef niet beperkt tot bekers uitdelen en enquêteformulieren meegeven. De militanten nodigden de werknemers uitdrukkelijk uit om de enquête in te vullen en terug te bezorgen.

Veel reacties

Er kwamen massaal ingevulde enquêtes binnen. Uit de antwoorden blijkt dat 30

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

29

de Lezer sChriJft

UitBetaLing vaKBondsPremie

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

STAATSHERVORMING FAMILIE T. - HALLE

Algemeen secretaris Ferre Wyckmans wijdde zijn Standpunt in het oktobernummer van Ons Recht aan de staatshervorming. Ik heb toch enkele bedenkingen hierbij.

Om te beginnen vind ik dat de vakbond ACV en andere sociale organisaties hun interne structuren moeten aanpassen. Ik verwijs naar het tweetalige ACV-Verbond Brussel-Halle-Vilvoorde. Waar is de eigen geloofwaardigheid? Geen enkele afdeling van het Waalse CSC heeft structurele bindingen met Brussel (19 gemeenten).

Maar momenteel zijn 35 Vlaamse gemeenten wel structureel verbonden met Brussel, asjeblief.

In het editoriaal staat ook de vraag of er een goede reden te bedenken valt voor inkomstenverschillen tussen Vlaamse, Waalse en Brusselse zieken, gepensioneerden of bruggepensioneerden. Mijn vraag luidt dan waarom er met de huidige federale sociale zekerheid tussen Vlaamse of Waalse zieken of gepensioneerden onderling zo’n groot verschil is op het vlak van de uitkeringen. Heel wat ambtenaren van niveau 1 hebben maandelijkse pensioenen van zo maar eventjes bruto 4.000 of 5.000 euro.

Als de vakbond een open dialoog wil over de sociale zekerheid, zou ik graag op deze bedenkingen een antwoord krijgen. Zonder traditionele dogma’s.

N.v.d.r.

Het verbond ACV-CSC BrusselHalle-Vilvoorde is, zoals de lezer terecht opmerkt, tweetalig. Wat daar ongeloofwaardig aan is, blijft volledig onduidelijk voor de redactie. In het tweede luik van zijn brief heeft de lezer het over verschillen tussen Vlaamse en Waalse zieken en gepensioneerden.

Gelukkig zorgt onze federale sociale zekerheid juist voor gelijkheid en niet voor verschillen. De pensioenen van ambtenaren zijn gebaseerd op de pensioenreglementering van de overheid, niet op Waalse of Vlaamse regels. De ambtenarenpensioenen zijn, in tegenstelling tot de wettelijke pensioenen in de privé-sector, gelukkig van een fatsoenlijk niveau. Terecht eist het ACV om de wettelijke pensioenen op te trekken, in plaats van de pensioenleeftijd. Voor de LBC-NVK is dit noodzakelijk voor Vlamingen, Walen en Brusselaars.

technische controles en gelijkvormigheidstoetsing

attentie van Werner Sergeant, Pletinckxstraat 19, 1000 Brussel.

In de periode van 16 oktober tot 31 december 2010 wordt aan de gesyndiceerde bedienden uit de erkende diensten en organismen voor technische controles en gelijkvormigheidstoetsing (paritair comité 219) de vakbondspremie uitbetaald. Die bedraagt 110 euro.

Om recht te hebben op de premie moet je op 16 oktober 2010 minstens drie maanden aangesloten zijn bij de bediendevakbond. Je moet ook werken in één van de diensten of organismen voor technische controles en gelijkvormigheidstoetsing.

Bedienden die in 2009 minstens een maand tewerkgesteld waren in de sector en aansluitend daarop werkloos werden of in voltijds tijdkrediet of met (brug)pensioen gingen, behouden hun recht op de vakbondspremie. Zieken zijn gelijkgesteld met actieven.

Om de premie te krijgen moet je het ingevulde en ondertekende attest bezorgen aan je vakbondsafgevaardigde of aan LBC-NVK Brussel, ter

In de periode van 1 november 2010 tot 31 januari 2011 krijgen de gesyndiceerde bedienden uit de scheikunde hun vakbondspremie. De premie bedraagt 75 euro. Om er recht op te hebben, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan.

Zo moet je in de loop van 2009 gedurende ten minste één maand gewerkt hebben in een onderneming die valt onder het paritair comité voor de bedienden uit de scheikundige nijverheid (PC 207). Ook moet je minstens sinds 1 augustus 2010 lid zijn van de vakbond en op het ogenblik van de uitbetaling in orde zijn met de betaling van de ledenbijdrage.

De premie wordt gestort op de rekening van de rechthebbende. Uitbetaling in speciën of via circulaire cheque is niet mogelijk. De rechthebbende moet zijn of haar attest ingevuld en ondertekend terugsturen naar het plaatselijke LBCNVK-secretariaat.

scheikunde

indeXaanPassingen oKt 2010 215.00 kleding- en confectiebedrijf 307.00 makelarij en de verzekeringsagentschappen 318.02 gezins- en bejaardenhulp van de Vlaamse Gemeenschap 319.00 opvoedings- en huisvestingsinrichtingen en –diensten 322.01 ondernemingen die buurtwerken of –diensten leveren 327.01 sociale werkplaatsen – Vlaamse Gemeenschap 329.00 socio-culturele sector 331.00 centra geestelijke gezondheidszorg en kinderopvang

30 | NOVEMBER 2010 | 114de jaargang | Ons Recht

Vorige lonen x 1,0142 Vorige lonen x 1,02 Vorige lonen x 1,02 Vorige lonen x 1,02 Vorige lonen x 1,02 Vorige lonen x 1,02 Vorige lonen x 1,02 Vorige lonen x 1,02

aChterKLaP

ons reCht VERANTWOORDELIJKE UITGEVER:

WaLter

goed nieuws op het kerkhof ik weet niet hoe het met u zit, maar ik wandel graag rond op kerkhoven. in Parijs heb ik ze alle drie bezocht: Père Lachaise, Montmartre en Montparnasse, waar vlak bij de ingang sarte en Beauvoir samen onder een existentialistisch zerkje liggen. aan mijn verjaardagskalender hangt nog het verplichte plastic keppeltje van het joodse kerkhof in Praag. ik ben er kafka gaan bezoeken en heb een steentje op zijn graf gelegd.

de krant hebben gestaan, kunnen niet verkroppen dat ze er ooit niet meer zullen zijn.

De Engelsman Julian Barnes heeft zelfs een heel boek geschreven over dat gevoel.

Er komt een dag, schrijft hij in ‘Niets te vrezen’, dat een man of een vrouw de laatste zin van een laatste roman van me zal lezen.

“En dan? Mijn ‘laatste’ lezer? Ben je echt niet van plan om mijn boek aan een ander op te dringen? Ben je echt zo’n benepen, onoordeelkundig leeghoofd? Dan verdien je me niet. Rot maar op!”

Deze zomer, op een verloren begraafplaats in de Lot, heb ik in de najaarszon intens aan Françoise Sagan gedacht. Haar fans hadden haar een metalen speelgoedsportauto cadeau gedaan en een jeton van 25 eurocent van het casino van Deauville. Sagan hield van gokken en snelle wagens en hopelijk ook van veldbloemen, want die heb ik er in stilte bij gelegd.

Op het Schoonselhof kunt u de protserige praalgraven van vergeten Antwerpse schepenen beter links laten liggen. Vlakbij, in de hoek van de schrijvers en artiesten, wordt het interessanter, want daar staat de zerk van Fine Scheurwegen en Fons De Ridder, haar man. Alfons De Ridder was natuurlijk Elsschot en dit hele jaar is nog tot Nieuwjaarsdag aan hem gewijd. Let ook even op de data op de steen. Merkwaardig genoeg zijn de echtelieden in hetzelfde jaar geboren en gestorven (1882-1960).

Sterker nog: toen haar Fons in hun huis in de Lemméstraat lag opgebaard, is Fine een beetje bang naar hem gaan kijken. Toen het tot haar doordrong dat zij haar man nooit meer zou horen grommen en zwijgen, is ze naar boven gegaan en stilletjes op haar beurt gestorven. In de namiddag van 4 juni werden ze samen op het erepark N begraven.

Om ook na hun dood nog lezers te winnen, sloven veel schrijvers zich uit om een mooie graftekst te verzinnen. “Dag mensen.

Dat ’t wel ga” staat er sympathiek bij Gerard Walschap. De schrijver Marcellus Emants had: “Beklaag nooit de verloste uit de krankzinnigheid die leven heet”, maar zijn dochter vond de tekst te cynisch en heeft hem laten wegkappen. Bij Richard Minne staat er “Van heinde en ver/alleen een ster/schiet toe/en geeft zich gewonnen”, maar zijn vers “Veracht den burgerman doch ledig zijne kruiken” zou volgens mij toepasselijker zijn geweest.

Heel grappig is het grafschrift van een Amerikaanse komiek: “There goes the neighbourhood”. Het is een mooie vondst, maar ik ben zijn naam vergeten, zodat hij in mijn geval zijn grap voor de kat zijn viool heeft bedacht. Voor mijn eigen mausoleum twijfel ik nog een beetje. Er is “C’est drommels beau été”, voor als ik zingend en klingend in de buurt van een Frans dorpskerkhofje ten onder ga. En als het op het einde allemaal wat minder is: “Zo stijf hoefde het nu ook weer niet”.

Maar ik moet u nog uitleggen hoe ik aan de titel van dit stukje kom. Toen ik vorige week op het kerkhof van M. tussen de cipressen liep, zag ik na jaren het graf terug van mijn grootvader langs vaders kant. Ik had altijd onthouden dat hij tachtig was geworden, een goedgehumeurde krasse man in een deftig zwart kostuum. Ik had me al neergelegd bij zijn voorvaderlijke genen en een gedetailleerd twintigjarenplan opgesteld. Maar néé!

Opa was eenennegentig toen hij stierf! En zijn vrouw zelfs nog een jaar ouder. Wat een uithoudingsvermogen! Wat een kracht!

Ik denk dat ik maar eens een paar mud viagrapillen ga bestellen.

Woody Allen

Ik ben nooit bang op kerkhoven, noch van de doden, noch van de dood, maar dat komt misschien omdat mijn levensverwachting statistisch nog behoorlijk is. Als ik zo oud zal zijn als Woody Allen, redeneer ik waarschijnlijk helemaal zoals hij: “Ik heb niets tegen doodgaan. Ik wil er alleen liever niet bij zijn als het gebeurt.”

IJdele mensen, zoals de meeste stervelingen die tijdens hun leven een paar keer in

Te cynisch

MISSIE VAN DE LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen HOOFDREDACTEUR: Denis Bouwen REDACTIESECRETARIS: Jan Deceunynck VORMGEVING: Peer De Maeyer & Gramma DRUKKERIJ: Corelio Printing REDACTIE EN ADMINISTRATIE: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-nvK-seCretariaten • 9300 AALST, Hopmarkt 45 Tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • 2000 ANTWERPEN, Nationalestraat 111-113, Tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • 8000 BRUGGE, Oude Burg 17 Tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 lbc-nvk.brugge@acv-csc.be • 1000 BRUSSEL, Pletinckxstraat 19 Tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • 9200 DENDERMONDE, Oude Vest 146 Tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • 9000 GENT-EEKLO-ZELZATE, Poel 7 Tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • 1500 HALLE, Vanden Eeckhoudtstraat 11 Tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • 3500 HASSELT, Mgr. Broekxplein 6 Tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • 8900 IEPER, St. Jacobsstraat 34 Tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 lbc-nvk.ieper@acv-csc.be • 8500 KORTRIJK, President Kennedypark 16D Tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk@acv-csc.be • 3000 LEUVEN, L. Vanderkelenstraat 32 Tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • 2800 MECHELEN-RUPEL, Onder den Toren 5 Tel. 015/71.85.00, Fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • 8400 OOSTENDE, Kan. dr. L. Colensstraat 7 Tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 lbc-nvk.oostende@acv-csc.be • 9700 OUDENAARDE, Koningsstraat 5 Tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • 8800 ROESELARE, H. Horriestraat 31 Tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 lbc-nvk.roeselare@acv-csc.be • 9100 SINT-NIKLAAS, H. Heymanplein 7 Tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • 2300 TURNHOUT, Korte Begijnenstraat 20 Tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • 1800 VILVOORDE, Toekomststraat 17 Tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

aLgemeen seCretariaat 2000 ANTWERPEN, Sudermanstraat 5 Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 e-mail: lbc-nvk@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal.

Ons Recht | 114de jaargang | NOVEMBER 2010 |

31