Ons Recht november 2011 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 115de jaargang | nummer 10 | november 2011

10-11 Iedereen Duitser?

4-5 D E X I A B A N K B E LG I Ë KA N H E RA D E M E N

12-13 SOCIALE VERKIEZINGEN

Standpunt Financiën Industrie Industrie

Sectoroverleg Economie Verkiezingen Over de grenzen Internationaal Campagne Non-profit Non-profit Industrie Wetgeving Arbeids-gericht Maritieme sector Inbox

In de marge Film Film Boek Jongeren

De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Indexaanpassing Achterklap Vanmol

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

3 4 6 7 8 8 9 10 12 14 15 16 18 19 20 21 22 23 24 24 24 25 25 26 26 27 28 29 29 30 30 30 31 32

Snoeien om te groeien? “Molensteen rond nek Dexia Bank België is weg” Continu afdanken is enige ‘remedie’ die farmasector kent Winsthonger aandeelhouders kost banen bij AkzoNobel Vlaamse kindpremie is kafkaiaanse maatregel Betere regeling voor uitzendkrachten Eindelijk akkoord in petroleumsector ‘Duits model’ roept heel wat kritische bedenkingen op “Vooral niet lijdzaam toekijken is de boodschap” Vakbonden in Toulouse: Europa moet roer omgooien “Kapitaal moet sterker worden belast” “Geef non-profit meer kleur” Op stap met de leerlingen van Sint-Guido uit Anderlecht Hoge schulden en graaizucht doen Santens de das om Bedrijven misbruiken gerechtelijke reorganisatie te dikwijls Donkere wolken boven rederijen in Antwerpse haven Groeien als leidinggevende in distributie Witte woede op federaal niveau Bestel gratis de LBC-NVK-belastinggids 2012 Ieder zijn zeg Beyond Drive Chanson - Een gezongen geschiedenis van Frankrijk “Veel werkonzekerheid en loze beloftes” Vrijhandel of mensenrechten? Cursus ‘Loonbrief voor dummies’ in Gent

Werkgevers uit de non-profit schreeuwen om nieuwe medewerkers. Maar jonge mensen kiezen vaak voor andere richtingen en sectoren. En jonge allochtonen zijn al helemaal niet enthousiast voor een job in de non-profit. Hoe komt dat en hoe keren we het tij? VIVO, het Vlaams Instituut voor Vorming en Opleiding van de social profit, trekt naar Brusselse scholen om er allochtone leerlingen warm te maken voor werk in de social profit. Lees meer op p. 18-19.

standpunt.

Snoeien om te groeien?

De vakbonden beseffen dat het onverstandig zou zijn om de Duitsers blindelings achterna te lopen.

het over spaargeld gaat. Wel te verstaan: de gemiddelde Belg. Tegelijkertijd geven àlle, ik herhaal àlle, Vlaamse, Belgische, Brusselse en Europese stuVoor een werknemersorganisatie als dies, aan dat de armoede in ons land toeneemt. Er loopt dus flink wat fout. de LBC-NVK is het momenteel uitNu al is er een gigantisch verschil tussen wat echte kijken langs alle kanten. Niets in ons rijken aan inkomens en vermogens hebben en de syndicale blikveld heeft nog enige situatie van de Belgische middenmoot. De verglans. Als Europa al weinig vrolijke schillen tussen wie bovenaan de inkomensladder taferelen te bieden heeft, dan is het staat en het toenemende aantal onderaan nemen op Belgisch niveau nog minder florishallucinante proporties aan. Zo’n probleem los je sant. Het sociaaleconomische luik van niet op door de laagste inkomens van werkenden de regeringsonderhandelingen, zeg of werklozen onderling anders te verdelen onder maar het besparingsdebat, belooft het mom van de solidariteit. niets goeds voor de werknemers. Nog maar eens wordt de index onder druk gezet omdat die de concurrentiekracht van onze eco“We zullen het allemaal voelen”, is de dooddoener nomie zou aantasten. De tegenstanders van de die politici uitspreken om in te hakken op verwor- index willen niet horen dat het mechanisme juist venheden die het resultaat zijn van meer dan 125 bewerkstelligde dat mensen hun koopkracht jaar sociale geschiedenis. Als politici verkondigen behielden. Zonder index zouden alle werkenden dat we ‘af moeten van de taboes’, weten we maar en alle sociaal verzekerden hun koopkracht zien al te goed dat ze het vooral over sociale taboes achteruitgaan. Durft er iemand met politieke verhebben. Andere taboes blijven moeiteloos over- antwoordelijkheid dat zo letterlijk, oog in oog met eind: de vraag naar een rechtvaardig geïnde ven- een kiezer, te vertellen? Wie de index afschaft, zit nootschapsbelasting, de roep om de afschaffing in de zakken van alle werknemers. van de notionele intrestaftrek, het pleidooi voor Snoeien om te groeien is in de landbouw miseen belasting op grote vermogens. Aan die taboes schien een goed principe. Maar op sociaal gebied mag blijkbaar niet worden getornd. is deze methode absoluut te mijden. Het debat over de werkloosheid kan je niet reduceren tot een louter statistisch discours. Duitsland Werkloosheid is geen comfortabele fauteuil waarin luieriken zich nestelen. Het is een harde Vergelijken met wat er rondom ons gebeurt lijkt bank, net zoals veel jobs onaanvaardbaar hard misschien de redelijkheid zelve. Maar dat is niet zijn. Slechtbetaalde banen, met werkomstandig- zo. In Duitsland verminderde de reële koopkracht, heden die niet meer van deze tijd zijn, vormen lees: werknemers gingen daar minder verdienen. geen goed alternatief. De maatschappij en de Vergelijken met Duitsland betekent in wezen dat politieke klasse moeten interesse tonen om de je pleit voor lagere lonen om de concurrentiewerkomstandigheden, dus ook de lonen, aan te kracht te ondersteunen. De vakbonden vinden passen. Heeft het enige maatschappelijke meer- zoiets een heilloze weg. Zij weten gelukkig beter waarde om werklozen te viseren en in hun uitke- en beseffen dat het onverstandig zou zijn om de ringen te snoeien zodat ze letterlijk uit armoede Duitsers blindelings achterna te lopen. een haast even armoedige baan moeten aanne- Alles wat er aan sociale verworvenheden bestaat voor werknemers en sociale uitkeringstrekkers is men? Natuurlijk niet. er gekomen omdat de vakbonden overtuigende argumenten uitspeelden en strijd leverden. Dit is Meer armoede ons erfgoed dat we samen delen. Wie een aanslag De spaarquote in ons land zit in de lift. In de mon- pleegt op die verworvenheden, tast onze eigendiale statistieken spannen de Belgen de kroon als heid aan. Geen sprake van dus! ferre w yckmans

algemeen secretaris

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

“Molensteen rond nek Dexia Bank België is weg” LBC-NVK toont zich tevreden over Belgische verankering Topman Pierre Mariani en bestuursvoorzitter Jean-Luc Dehaene probeerden de Dexia-groep in zijn geheel te redden. Maar dat liep faliekant af.

Denis Bouwen

De financiëledienstverlener Dexia belandde onlangs weer in bijzonder woelig water. Gelukkig vonden de Belgische, Franse en Luxemburgse regeringen een uitweg. Dexia Bank België werd losgeweekt uit de Dexia-groep en kwam in handen van de Belgische staat. Ons Recht voelt LBC-NVK-secretaris Elke Maes aan de tand. Zij volgt de ontwikkelingen op de voet.

De Dexia-groep wordt opgesplitst in een Belgische poot – Dexia Bank België en haar filialen Dexia Insurance, Dexia Lease en Dexia Commercial Finance – en een Franse tak. Onderdelen als de Turkse DenizBank en de Luxemburgse Banque Internationale worden van de hand gedaan. De Belgische regering betaalde vier miljard euro om Dexia Bank België over te nemen. En Dexia krijgt maximaal 90 miljard euro aan staatswaarborgen van België, Frankrijk en Luxemburg samen. België levert 60,5 procent van die staatswaarborgen. De ‘restbank’, met daarin het grootste deel van de historische beleggingsportefeuille, blijft in handen van de vroegere aandeelhouders van de Dexia-groep.

informaticadochter DTS – op zichzelf zou komen te staan. In die zin zijn we tevreden over de gekozen oplossing. De onzalige banden met de Franse poot werden doorgeknipt. Er is nu een Belgisch bedrijf dat gezond en rendabel is. De molensteen rond de nek van Dexia Bank België is verwijderd.” “In Frankrijk gaven ze veel kredieten aan de lokale besturen maar de Franse tak moest daarvoor putten uit de grote deposito’s in België en Turkije. Een kwalijke toestand die nu gelukkig verleden tijd is. Positief is ook dat de legacy-portefeuille, zeg maar de speculatieve beleggingen, nu wordt geparkeerd bij de restbank. Dat zijn niet allemaal beleggingen die slecht zullen aflopen. Op termijn kan daar nog een hoop geld van worden gerecupereerd.” “Met Dexia Bank België is er nu een solide onderneming met goede klanten en een degelijke solvabiliteit en liquiditeit. Een bedrijf met een Belgische verankering, belangrijk omdat Dexia tenslotte de partner is van vele lokale besturen. Voor ons was het niet absoluut nodig dat de Belgische staat de nieuwe eigenaar zou worden maar we kunnen ons hiermee verzoenen. We voorkomen nu dat Dexia Bank België nog de melkkoe blijft van een vennootschap buiten onze landsgrenzen.”

de Fransen. Maar zoiets bleef uit omdat Frankrijk een te hoge prijs eiste. De vier miljard euro die België nu betaalde, lijkt ons een faire prijs. Zeker als je weet dat Dexia Bank België een eigen vermogen van 7,5 miljard euro heeft. Toegegeven, België moest flinke staatswaarborgen toezeggen. Maar het risico dat die effectief zullen moeten worden aangesproken, is toch beperkt. In ruil voor de staatswaarborgen moet Dexia Bank België ook premies betalen.” “Het was alleszins geen optie om Dexia failliet te laten gaan want dan zouden de kosten voor de samenleving, de spaarders en het personeel nog veel hoger uitvallen. Wij denken dat de staat de geïnvesteerde vier miljard euro zal kunnen terugverdienen, zeker zodra Dexia Bank België een goede doorstart heeft gerealiseerd.” Ons Recht: Moeten we nu boos zijn op de Fransen? Elke: “De kern van de problemen bij Dexia dateert van voor 2008 en hangt nauw samen met de problemen in Frankrijk. Maar de Belgische bestuurders dragen ook hun deel van de verantwoordelijkheid. Zij tolereerden dat Dexia te grote risico’s liep. Voor ons zijn de Fransen wel de belangrijkste boosdoeners. Zij dachten uitsluitend aan hun eigen, nationale belangen.”

Mislukt huwelijk

Is de LBC-NVK tevreden met de Ons Recht: Hebben de Fransen zich niet al te oplossing die uit de bus is gekomen? Elke Maes: “De LBC-NVK pleitte voor een voordelig kunnen terugtrekken? scenario waarbij Dexia Bank België – inclu- Elke: “Ik denk van niet. Al in 2008 was de sief Dexia Insurance, Dexia Commercial LBC-NVK er voorstander van om een punt Finance, de leasingbedrijven en de te zetten achter het mislukte huwelijk met Ons Recht:

4 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Ons Recht: Het personeel van Dexia Bank België is tevreden over de nationalisering van de bank? Elke: “Wij kregen van de werknemers alleszins geen negatieve reacties op de komst van de Belgische staat als nieuwe eigenaar.

financiën Afscheidnemend premier Yves Leterme wil Dexia is eerder het gevolg van externe fac- strubbelingen rond hun onderneming. Wat wel niet spreken van een nationalisering toren dan van interne blunders.” gebeurt er nu met de jobs bij Dexia Bank België in de strikte zin van het woord. België zal en de Belgische filialen? nieuwe mensen voor de raad van bestuur Ons Recht: Dexia slaagde nog in juli van dit Elke: “Een sociaal bloedbad verwachten we aanduiden maar wil dat het bedrijf wordt jaar in een Europese ‘stresstest’. Op 91 geteste zeker niet. Het gekozen scenario is de beste gerund door echte bankiers, niet door poli- banken waren er toen maar elf die beter scoor- garantie om zoveel mogelijk banen te redden. Tenminste, als de ‘uitvoeringsmodalitici. Of Dexia Bank België op lange termijn den. Hoe kan zoiets? een staatsbank blijft, valt af te wachten. Op Elke: “De prima score van Dexia in die teiten’ goed worden geregeld. Op de hoofddit ogenblik zijn we met die kwestie nog niet stresstest was geen verrassing omdat de zetel in Brussel komen de werknemers veel bank op zich gezond is. Alleen dreigde de minder in aanraking met het cliënteel. Maar bezig, er zijn nu andere prioriteiten.” bank te worden meegesleurd door de rest in het kantorennet zit het personeel volop van de groep.” in de vuurlinie. Daar worden ze met talloze Politici vragen van ongeruste klanten over de toeOns Recht: Er was veel kritiek op de rol die stand bij Dexia geconfronteerd.” Opnieuw volksbank tal van politici speelden in de raad van bestuur “Voor de Dexia-holding bleek ondertussen Ons Recht: Wat voor bank moet Dexia Bank van de Dexia-holding? dat een pak mensen zal kunnen overstapElke: “In de dagelijkse bedrijfsvoering België worden? pen naar Dexia Bank België, toch een hele ondervonden de mensen van Dexia niet al Elke: “Dexia moet naar zijn roots terugke- geruststelling. Wie daar een Franse arbeidste veel last van de aanwezigheid van politici ren en opnieuw een soort volksbank worden. overeenkomst had, kan terugkeren naar de in het bestuur. Het was vooral de Fransman Een echte retailbank die deposito’s inzamelt activiteiten in Frankrijk. De Belgische regePierre Mariani die de bedrijfsvoering aan- en daar Belgische projecten mee financiert. ring verzekerde ons dat er voor iedereen stuurde. Een probleem was wel dat de poli- Sinds 2008 is die terugkeer naar de roots bij de holding een nieuwe plek zou worden tiek gekleurde bestuurders de problemen toch ingezet. Dexia mag geen zakenbank gezocht. Dat wordt geen eenvoudige karwei. nooit echt zagen aankomen en te weinig meer zijn die bezig is met erg speculatieve Voor de oudste werknemers komt er mogekennis van zaken hadden. Na de eerste cri- financiële producten.” lijk een uitstapplan.” sis bij Dexia (2008) hadden de politici in het “De informaticadochter DTS en Dexia Asset bestuur zich beter laten bijstaan door finan- Ons Recht: De Dexia-top verdiende riante Management vallen niet onder het akkoord ciële experts. Hopelijk komen er nu bestuur- bonussen, ook al deed Dehaene onlangs een met de Belgische staat. Dexia Bank België ders die bekwamer zijn. Maar die grotere eerder symbolische geste door een stukje van liet wel weten dat het wil blijven samenwerbekwaamheid zal ook zijn prijs hebben, zo zijn bonussen terug te geven. Hoe moet het ver- ken met DTS, waar zo’n 500 mensen werder met de bonuscultuur? valt te verwachten.” ken. Als het van ons afhangt, kan DTS best Elke: “De overheid heeft nu de kans om een filiaal van Dexia Bank België worden of Ons Recht: Het liep al flink fout met Dexia in schoon schip te maken met de bonuscul- moeten de informatica-activiteiten gewoon 2008. En nu dus weer. Leerde de bank dan niets tuur. Momenteel is er nog niet veel veran- worden geïntegreerd. Voor Dexia Asset uit de fouten in het verleden? derd. Het is wel een probleem dat we in de Management zou een overnemer worden Elke: “Toch wel. De crisis bij Dexia in 2008 hele financiële sector moeten aanpakken. In gezocht, wellicht een buitenlands bedrijf. was te wijten aan het eigen management het paritair comité van de banken (PC 310) Rond de toekomst van die firma zijn er nog en aan de slechte beleggingsportefeuille dringt de LBC-NVK zeker aan op een meer veel vraagtekens. Misschien kunnen we in Frankrijk. Topman Pierre Mariani en eerlijke verloning en op een meer aanvaard- Dexia Asset Management toch maar beter bestuursvoorzitter Jean-Luc Dehaene bare spanning tussen de hoogste en laagste integreren. Er is ook nog de verzekeringsprobeerden nadien de Dexia-groep in zijn lonen in de sector. Zonder wettelijke initia- activiteit Dexia Insurance België maar die geheel te redden. Een half jaar geleden leek tieven zal het nooit goed komen, vrees ik.” zit mee in de deal met de federale regering. het de goede kant uit te gaan. Maar de finanDat bedrijf kan als dochter van Dexia Bank ciële crisis in Griekenland en andere landen Tewerkstelling België gewoon voortwerken.” strooide roet in het eten. Dexia had nog veel geld vastzitten in staatspapier dat zwaar O n s R ec ht: De werknemers maakten aan waarde inboette. De huidige crisis bij zich uiteraard grote zorgen over de nieuwe

Bank met vier miljoen klanten Dexia Bank België is geen kleine onderneming. Integendeel. Het bedrijf staat voor circa 80 miljard euro aan deposito’s en vier miljoen klanten. Er werken ruim 7.000 personeelsleden, een aantal filialen meegerekend. In het net van zelfstandige Dexiaagenten zijn 3.500 mensen aan de slag. In de Dexia-groep, die nu wordt ontmanteld, had België 44,3 procent van de aandelen in handen. Via de Gemeentelijke Holding (14,1 procent), de federale regering (5,7 procent), de

gewestregeringen (5,7 procent), de holding Arco (13,8 procent) en Ethias (vijf procent). De Fransen controleerden in totaal 26,3 procent van de groep. De rest van het kapitaal zat bij andere institutionelen, personeelsleden en andere individuele beleggers. Bij de hele Dexia-groep werkten zo’n 35.000 mensen. En Arco, de holding van de christelijke arbeidersbeweging ACW, bestaat dankzij de inbreng van rond de 800.000 coöperatieve vennoten.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

Continu afdanken is enige ‘remedie’ die farmasector kent Pfizer en AstraZeneca pakken uit met nieuwe reorganisaties Marian Willekens

In de farmaceutische industrie worden mooie resultaten behaald en enorme winsten verdiend. Toch lijken afdankingen en herstructureringen de toon te zetten. Het beroep van ‘medisch afgevaardigde’ komt ernstig onder druk te staan.

veelbelovende namen als ‘Operational excellence’ en ‘Engine for sustainable Development’ – zo drastisch zouden zijn. “Er moet een nieuwe aanpak komen omdat de nieuwe generatie gezondheidsprofessionals meer nood heeft aan digitale communicatie dan aan een overvloed van individuele gesprekken”, zegt de directie bij Pfizer. Het is nu voor iedereen wel klaar en duidelijk dat het beroep van medisch afgevaardigde in zijn huidige vorm met uitsterven bedreigd is. Ook binnen het ‘team klinisch onderzoek’ van Pfizer zullen er ontslagen vallen. België heeft een sterke naam op het vlak van medisch onderzoek. Maar Pfizer blijkt daar anders over te denken. Het bedrijf besteedt zijn onderzoek liever grotendeels uit om zo nog goedkoper nieuwe producten op de markt te kunnen brengen.

Bij het farmabedrijf Pfizer vielen al in 2007 rake klappen. Toen werden daar 70 mensen collectief ontslagen. In 2009 was het de beurt aan Wyeth Pharmaceuticals dat 96 ontslagen doorvoerde. Minder dan twee jaar geleden sneuvelden ook bij AstraZeneca heel wat banen. Je zou denken dat het ergste nu wel voorbij is. Het tegendeel blijkt het geval. September kan met recht en rede een zwarte maand voor de sector worden genoemd. Veel ongenoegen Bij Pfizer in Elsene (Brussel) was er op 13 september een bijzondere ondernemings- Het ongenoegen bij de werknemers is groot. raad om een nieuw collectief ontslag aan te Enerzijds worden ze zonder pardon op kondigen. Pfizer wil nog eens 133 bedien- straat gezet, anderzijds verwacht de direcden laten vertrekken. De operatie wordt tie dat de mensen nog eventjes fluks mee over twee fases uitgesmeerd om de reeds helpen om de beoogde omzetten binnen te geplande omzetten te kunnen realiseren. halen. Een eerste golf van ontslagen is gepland in het eerste kwartaal van 2012 en een tweede zal volgen in het vierde kwartaal van volgend jaar. Momenteel werken in Elsene nog 559 mensen. Nog geen dikke week na de onheilstijding bij Pfizer maakte AstraZeneca uit Ukkel bekend dat het 80 bedienden de bons wilde geven. ‘Te duur’

Vooral medisch afgevaardigden worden aan de deur gezet. Met hun hoge opleiding en uitgebreide productkennis zijn zij ‘te hooggeschoold’ en dus te duur. Het was algemeen bekend dat er een overdaad was aan contacten met artsen. Maar niemand had verwacht dat de nieuwe plannen – met

industrie

6 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

De vakbonden hameren erop dat prestaties geen ontslagcriterium kunnen zijn. Ze dringen aan op een sterk sociaal plan zodat het personeel van deze grote multinationals krijgt waar het recht op heeft. Volgens de reorganiserende bedrijven zullen de getroffen werknemers wel vlug ander werk vinden. Of ze effectief gelijk werk voor hetzelfde loon zullen vinden, is zeer de vraag. Ouderen

Tot slot valt het weer op dat het vooral de oudere werknemers zijn die door de herstructureringen getroffen worden. En dat terwijl de werkgevers staan te trappelen om het brugpensioen af te schaffen en volhouden dat oudere werknemers langer aan het werk moeten blijven. Op de dag dat Pfizer zijn jongste sanering de wereld instuurde, was er op de Amerikaanse ambassade in Brussel een lunch. De acht grootste Amerikaanse farmabedrijven, waaronder Pfizer, debatteerden er over de toekomst van de sector in ons land. Ze namen de index, de extra crisisbelasting, de komst van generische producten, de huidige aanpak van de sociale zekerheid en de terugbetalingspolitiek onder vuur. Diverse alternatieven zijn denkbaar om in te spelen op de verzuchtingen van de industrie. Maar de bedrijven houden vast aan hun aloude ‘remedie’, snoeien in het personeel. Het valt dan ook te vrezen dat de toekomst van de farmaceutische sector vooral zal bestaan uit continue afdankingen. De directies willen vooral de winsten en de belangen van de aandeelhouders beschermen. Ten koste van een efficiënt en duurzaam personeelsbeleid.

Niet alleen bij Pfizer in Elsene is het personeel kwaad. Bij Pfizer in Frankrijk willen ze bijna 750 jobs schrappen. Het personeel daar voerde actie uit protest tegen de plannen.

industrie

Winsthonger aandeelhouders kost banen bij AkzoNobel Verfproducent denkt honderden miljoenen euro’s te besparen The colour of the year is black’, constateren de werknemers bij AkzoNobel. Een bittere verwijzing naar de marketingcampagne van de verfproducent. Denis Bouwen

De verffabrikant AkzoNobel wil in Vilvoorde een kleine 70 jobs opofferen. In Nederland sneuvelen ook banen. “Een reorganisatie die alleen maar moet dienen om nog meer winst te realiseren”, denken de militanten van de LBC-NVK. “Wij hebben sterk de indruk dat dit gebeurt onder druk van de aandeelhouders en dat het minder te maken heeft met wat onze directie wil”, klinkt het.

AkzoNobel nam drie jaar geleden het Engelse ICI over. In ons land heeft de onderneming vestigingen in Vilvoorde, Machelen en Ghlin. Bij de divisie Decorative Paints in Vilvoorde en Machelen werken zo’n 500 mensen, onder wie 320 bedienden. Eén derde van de bedienden zijn kaderleden. In de productie in Machelen en het magazijn in Vilvoorde zijn er 180 arbeiders. De vestiging in het Waalse Ghlin maakt basischemicaliën. De verven uit Vilvoorde worden zowel aan particulieren als aan professionele gebruikers verkocht. Met merken als Levis, Dulux, Trimetal, Sikkens en Xyladecor is AkzoNobel de nummer één in België en wereldwijd. Bij de verfdivisie in België dreigen nu 66 banen te verdwijnen. Het gaat om jobs in de marketing en de verkoop. Het laboratorium zou volledig worden opgedoekt. In Nederland en Frankrijk besteedde AkzoNobel zijn logistiek al uit. De vrees bestaat dat hetzelfde in België zal gebeuren.

“Uit een recente studie bleek dat de kosten inleveren, kunnen de geviseerde 66 werknevan ons magazijn veel te hoog waren in ver- mers nog enkele jaren aan het werk blijven.” gelijking met het plaatje bij externe spelers in de logistiek”, vertellen de militanten. “De Unieke kennis directie stelde daarom voor om de lonen gedurende een aantal jaar te blokkeren. Er Volgens de militanten heeft Vilvoorde zijn was zelfs sprake van een mogelijk loonver- laboratorium echt wel nodig. “We hebben lies van 20 procent. De medewerkers ver- ook unieke kennis in huis. In het verleden wierpen het voorstel. Maar of de kous daar- ontwikkelden en lanceerden we hier diverse producten. Begin 2012 wilde AkzoNobel hier mee af is?” een gloednieuw onderzoekscentrum openen. Een verloren investering als het laboKrimpende markt ratorium verdwijnt.” “Op 6 oktober deelde de directie op een De geplande afbouw maakte diepe indruk bijzondere ondernemingsraad de plan- op het personeel. “In de nacht na de aankonnen mee”, zegt LBC-NVK-secretaris Sebbe diging legden de arbeiders in de productie Vandeputte. “In het kader van de Wet spontaan het werk neer. Ook de bedienden Renault is de informatieronde van start werkten de dag erna nauwelijks. Iedereen gegaan. De directie wijst op de krimpende heeft een speciale band met het bedrijf. markt en op de wens om diensten te cen- Velen werken hier al hun hele leven en traliseren. Stijgende grondstofprijzen leiden maakten al verscheidene saneringen mee.” tot meer druk op de winstmarges.” Voor de LBC-NVK staat het vast dat er geen “In de Benelux zien we ons volume met jobs weg mogen. “De werknemersvertegenzes procent zakken”, stellen de militanten. woordigers wezen de plannen van de hand. “Maar wereldwijd groeit de omzet wel met Hun houding werd unaniem gesteund op vijf procent. Om de marges te verdedigen een personeelsvergadering. Voor alle perzei de topman van AkzoNobel, Hans Wijers, soneelsleden werd een speciaal t-shirt in juli dat hij honderden miljoenen euro’s gemaakt met daarop de tekst ‘The colour of wilde besparen en dat er banen zouden weg- the year is black’. Een bittere verwijzing naar vallen. Als de economische omstandigheden de marketingcampagne van AkzoNobel.” niet veranderen, zal de groep zijn winst op De vakbonden spraken af dat er in geen 1,96 miljard euro kunnen handhaven.” enkele dienst nog overuren zouden worden Opmerkelijk is dat Wijers tussen 2008 en gepresteerd. Ze legden ook contacten met 2010 zijn jaarlijkse beloning met 41 procent de getroffen collega’s in Nederland. zag klimmen tot bijna 3,8 miljoen euro. Bij “Voorlopig zetten we de gesprekken met de financieel directeur Keith Nicols groeide de directie voort”, zegt de LBC-NVK. “Als die beloning van afgerond 903.000 naar ruim haar plannen niet wil intrekken, zijn nieuwe 2,2 miljoen euro. “Als beide heren een beetje acties niet uit te sluiten.” Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

Vlaamse kindpremie is kafkaiaanse maatregel Plan lokt felle kritiek uit Fatiha Dahmani

Er is de afgelopen maanden heel wat afgepraat over de ‘Vlaamse kindpremie’. “Een fraai staaltje van Sinterklaaspolitiek”, riepen kritische stemmen. Ook de vakbond LBC-NVK heeft heel wat bedenkingen bij de nieuwe premie.

In het Vlaamse regeerakkoord voor de periode 2009-2014 staan heel wat politieke afspraken. Zo spraken de coalitiepartners CD&V, sp.a en N-VA bijvoorbeeld af dat ze een decreet ‘Vlaamse sociale bescherming’ zouden laten stemmen met daarin onder meer de invoering van de maximumfactuur in de thuiszorg, de bestaande zorgverzekering en de kindpremie. De Vlaamse regering beschouwt de nieuwe ‘kindpremie’ als een soort aanvullende kinderbijslag. De premie, die schommelt tussen 150 en 200 euro, zal worden uitgekeerd aan Vlaamse gezinnen met kinderen tussen nul en drie jaar. Wie van de premie wil genieten, moet een beroep doen op de preventieve gezinsondersteuning van Kind en Gezin of die van gelijkaardige erkende diensten. De premie kost de overheid elk jaar 30 miljoen euro. Hij wordt niet gekoppeld aan het inkomen van het gezin. Rijke of arme gezinnen zullen allemaal evenveel krijgen.

regering denkt te bereiken met zo’n premie. De voorstanders beweren dat zij hiermee de preventieve gezinsondersteuning bij Kind en Gezin zullen stimuleren. Een eigenaardige doelstelling, vinden wij. Want in het jaarverslag van Kind en Gezin (2009) staat te lezen dat meer dan 90 procent van de gezinnen al een beroep doet op de preventieve zorg van Kind en Gezin. En dit zonder dat de Vlaamse regering met premies moet zwaaien. Een ander punt is dat de premie voor iedereen even hoog is, los van het inkomen. Kind en Gezin bereikt nu de kwetsbare gezinnen minder goed. Waarom wordt daar niet meer bij stilgestaan? Er gaat al evenmin speciale aandacht naar kinderen die leven in een gezin met een verhoogd armoederisico.

gezinnen die in Brussel wonen oogt erg asociaal en helemaal kafkaiaans. Wie in Brussel woont moet langer bijdragen betalen, wetende dat het aanbod aan preventieve ondersteuning voor Kind en Gezin minder uitgebouwd is. De premie doorstaat hier niet eens de antidiscriminatietoets. Ook de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) toont zich bijzonder kritisch. De koepel van Vlaamse sociale partners adviseert de regering terecht om de doeltreffendheid en doelmatigheid van de geplande kindpremie te onderzoeken. De premie is een dure maatregel die zijn doel totaal voorbij schiet. Zeker in tijden van economische crisis zou de overheid niet zozeer premies moeten toekennen maar een beleid moeten voeren op basis van ‘Hardwerkende Vlaming’ de reële behoeften van de burVolgens de N-VA is de kindpre- gers. De Vlaamse regering kan mie een belangrijk middel om beter investeren in extra kwa‘de hardwerkende Vlaming’ een liteitsvolle kinderopvang, buisteuntje in de rug te geven. De tenschoolse opvang of het wegLBC-NVK vermoedt dat het de werken van de wachtlijsten in partij er vooral om te doen is de bijzondere jeugdzorg en het dat er een soort Vlaams kinder- algemeen welzijnswerk. Daar geld komt. wachten de Vlaamse gezinnen De ‘oplossing’ voor Vlaamse al jaren op.

Vragen

Het verhaal van de kindpremie roept toch ernstige vragen op. Om te beginnen vraagt de LBC-NVK zich af wat de Vlaamse 8 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Betere regeling voor uitzendkrachten Als uitzendkracht krijg je het loon waar je recht op hebt volgens de sector waarin je werkt. Je geniet ook mee van de loonsverhogingen, toeslagen, premies die zijn afgesproken in de betrokken sectorakkoorden. Toch worden ook binnen de uitzendsector afspraken gemaakt, bijvoorbeeld over de eindejaarspremie. In het sectorakkoord 2011-2012 staan diverse verbeteringen op het vlak van de eindejaarspremie. Vanaf 2012 bedraagt de eindejaarspremie 8,27 procent van je loon. In principe heb je recht op een eindejaarspremie wanneer je 65 dagen gewerkt hebt in de periode van 1 juli tot 30 juni van het volgende jaar. Op dit punt lukte het om opnieuw de regel in te voeren dat je toch recht hebt na 60 dagen, als je nadien vast in dienst treedt bij de onderneming waar je als uitzendkracht werkte. Toegangsvoorwaarden uitgedrukt in dagen blijven nadelig voor werknemers in weekendploegen of de voltijdse vierdagenweek. Daarom kwam er een princiepsakkoord waarin staat dat voor die groep het recht op de eindejaarspremie wordt verbeterd. De vakbondspremie wordt vanaf 2012 met vijf euro opgetrokken tot 95 euro. De gedragscode tegen discriminatie kon worden omgezet in een beter afdwingbare cao, die uitzendkantoren én gebruikers duidelijk op hun plichten wijst. Verder kwamen er afspraken over elektronische maaltijdcheques die ten vroegste vanaf 2012 ingevoerd zullen worden. Op het vlak van de bedrijfsvoorheffing is afgesproken dat er voortaan wordt uitgegaan van 18 procent bedrijfsvoorheffing, in plaats van elf procent. Dit om verrassingen bij de afrekening met de belastingen te voorkomen. De gesprekken over dagcontracten en aanvullend pensioen worden voortgezet. Meer informatie over uitzendarbeid? Kijk op www.acv-interim.be.

sectoroverleg Rik Van Reeth

Er is eindelijk een sectorakkoord voor arbeiders, bedienden en kaderleden in de petroleumindustrie. In het verleden waren er in de sector gesloten akkoorden die de totale loon- en arbeidsvoorwaarden coverden zonder ruimte voor bedrijfsonderhandelingen. Voor de periode 20112012 is het helemaal anders.

Werkgevers zonder mandaat

Tijdens de onderhandelingen gooiden de werkgevers tegeneisen op tafel. Ze wilden de regelingen rond overuren verruimen, verlangden strakkere afspraken over sociale vrede en stelden eisen rond economische werkloosheid. En ze pakten ook uit met breekpunten. Bij elke onderhandelingsronde vergaten de werkgevers de vorige breekpunten en formuleerden ze er nieuwe. Gaandeweg bleek dat ze geen echt mandaat hadden om te onderhandelen. De werknemers werden dit spelletje beu. Ze organiseerden in de ondernemingen prikacties met werkonderbrekingen en hielden een nationale actiedag met een staking op 31 mei. Daarna verklaarden de werkgevers dat ze ‘de boodschap goed begrepen hadden’. In juni belegde de voorzitter van het paritair comité verzoeningsvergaderingen. Daarbij bleken de werkgevers geen toezeggingen te

Cao opent deur naar bedrijfsonderhandelingen

De werkgevers hadden geen echt mandaat om een sectorakkoord af te sluiten over de eisen die de werknemers naar voren schoven. Er werd dan maar gekozen voor een open akkoord dat ruimte geeft om nog in de bedrijven te onderhandelen. Het voorontwerp van akkoord werd goedgekeurd met een ruime meerderheid van de werknemers. De plaatselijke vakbondsafgevaardigden kunnen in hun bedrijf voort onderhandelen. In de petroleumsector zijn er afzonderlijke paritaire comités voor enerzijds arbeiders en anderzijds bedienden en kaderleden. Maar er werd al zes keer gezamenlijk onderhandeld over een sectorakkoord. Het eisenprogramma werd opgesteld nadat er een brede enquête had plaatsgevonden onder de werknemers. De onderhandelingen kwamen moeizaam op gang. Vermits er geen interprofessioneel akkoord (IPA) was, wilden de werkgevers pas onderhandelen wanneer de wetteksten van de regering over de loonnorm en de IPA-wet volledig bekend en gestemd waren. Als gevolg van de strakke loonnorm werd in het eisenprogramma dieper ingegaan op alternatieven voor de strikte loonsverhogingen. Zo vroegen de werknemers om een algemene en sectoraal solidaire tweede pensioenpijler en stelden ze kwalitatieve eisen.

Eindelijk akkoord in petroleumsector

In de petroleumindustrie komt er een sectorale tewerkstellingscel voor iedereen die het slachtoffer is van een collectief ontslag.

kunnen doen over de belangrijkste eisen: het recht om over te schakelen van shiftnaar dagwerk, de sectorale pensioenpijler, de werktijdvrijstelling voor oudere werknemers, werkzekerheid en koopkracht. Ook na de zomer bleek het water nog te diep. Het enige haalbare werd zo een open sectorakkoord dat alle ruimte laat om in de bedrijven te onderhandelen. De werknemers keurden dat ontwerp in een referendum goed.

afgedwongen. Maar de ‘modaliteiten’ om over te schakelen naar dagwerk werden wel gevoelig verbeterd. Afhankelijk van de leeftijd en anciënniteit wordt de gemiddelde shiftpremie nog een tijd doorbetaald voor werknemers die de overstap van shift naar dag kunnen maken. De werkzekerheid in de sector wordt verbeterd. Er komt een sectorale tewerkstellingscel voor iedereen die het slachtoffer is van een collectief ontslag. Bij aanwervingen in de sector zal bij voorkeur een Koopkracht beroep worden gedaan op mensen uit deze De verhoging van de koopkracht werd vast- tewerkstellingscel. In ondernemingen met gelegd op 0,3 procent op 1 januari 2012, met een collectief ontslag wordt de onderhandeeen minimum van tien euro per maand. lingstermijn om een sociaal plan op te stelBelangrijk om te weten is dat de vorige len op drie maanden gebracht. koopkrachtverhoging een grote brutoloonsverhoging was en niet uit ecocheques Statuten bestond. Voor kaderleden is er alleen, zoals in het verleden, de aanbeveling om een- Voor de opzegtermijnen is er al langer een geharmoniseerd stelsel in de petroleum. zelfde inspanning te doen. De vakbondspremie wordt verhoogd tot het Arbeiders en bedienden die ontslagen wormaximale bedrag dat wettelijk mogelijk is den hebben recht op eenzelfde opzegter(135 euro). Een sectorale paritaire werk- mijn, die groter is dan de ‘formule Claeys’. groep zal de vraag naar een tweede pensi- Tijdens de looptijd van de nieuwe cao worden alle verschillen die er nog zijn in kaart oenpijler nader onderzoeken. Voor de risicogroepen blijven de inspan- gebracht en worden voorstellen uitgewerkt ningen gewaarborgd. Zoals in het verleden om nog meer te harmoniseren. wordt 0,05 procent van de loonmassa uitge- Een eerste grote stap in deze cao is de hartrokken voor internationale projecten rond monisering op het vlak van ‘klein verlet’. alternatieve energievoorziening. De uitge- Volgens de tekst komt er verder een onderbouwde projecten en samenwerkingsverban- zoek naar de gender- en godsdienstneutraden met partners in ontwikkelingslanden liteit van het klein verlet. kunnen dus worden voortgezet. Bovendien Het nieuwe akkoord verankert ook de verkomt er een extra budget van 0,01 procent worvenheden uit het verleden. Er kan nu van de loonmassa om armoedeprojecten op bedrijfsniveau worden onderhandeld. Zo kunnen de werknemers nog eigen accenten rond energie te financieren in België. Een algemeen recht om over te schake- leggen en de koopkracht verbeteren. len van shiftnaar dagwerk werd nog niet Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

economie

‘Duits model’ roept heel wat kritische bedenkingen op Vijf miljoen inwoners met hooguit 400 euro loon per maand Jan Deceunynck

De loftrompet over het ‘Duitse model’ mag zo stilaan wel een iets ander deuntje beginnen te spelen. Almaar meer politici en economen komen tot die vaststelling wanneer ze het Duitse plaatje wat grondiger onder de loep bekijken. Zo ook Thorsten Schulten, een Duitse macro-econoom die bij de LBC-NVK te gast was op een recente studiedag over de vraag waar het heen moet met de Europese economie. Moeten we allemaal Duitser worden?

Op langere termijn durf ik daar geen voorspellingen over te doen.” Ook op het vlak van werkgelegenheid deed Duitsland het tijdens de crisis goed. De werkgelegenheid zakte toen nauwelijks. En de voorbije twee tot drie jaar zat ook de werkloosheid er onder het gemiddelde. “Maar vóór de crisis scoorde Duitsland op het gebied van werkgelegenheid beduidend slechter dan het Europees gemiddelde. Het valt dus nog maar te bezien hoe duurzaam de Duitse aanpak is. Als we kijken naar de crisisjaren, valt op dat Duitsland de toename van de werkloosheid kon beperken door het werk te herverdelen. Via maatregelen als arbeidstijdverkorting en tijdelijke werkloosheid. Het aantal effectieve arbeidsuren zakte dan ook in Duitsland”.

‘Mirakel’

De wonderbaarlijke economische groei van Duitsland is, zo zegt Schulten, niet zo bijzonder als vaak wordt verteld. Ja, Duitsland heeft zich na de vorige financiële crisis van 2007-2008 wat sneller herpakt dan in de andere Europese landen. Maar na het topjaar 2010 viel de snelle heropleving terug naar een gemiddeld Europees niveau. Volgens de prognoses gaat de groei in de komende jaren nog meer klappen krijgen en belandt Duitsland zo opnieuw in het Europese peloton. Vóór de crisis was Duitsland evenmin een Europese hoogvlieger. De economische groei lag er toen zelfs lager dan in België. En lager dan het Europees gemiddelde. Schulten relativeert het Duitse succesverhaal dan ook. “Eind jaren ’90 keken we met zijn allen op naar het Nederlandse poldermodel en de Scandinavische aanpak. Om de zoveel jaar hollen we een ander model na, dat dan even later toch weer niet zaligmakend blijkt. Het is een cyclische beweging. 10 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Nee dus. Dat is alvast de conclusie van Schulten, die verbonden is aan Loondumping het ‘Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung’ (IMK) uit Düsseldorf. Een belangrijke verklaring voor de sterke Maar ook IMF-baas Christine Lagarde en economie van onze oosterburen is de Duitse Jean-Claude Juncker, de Luxemburgse pre- export. Duitsland verkocht altijd al veel aan mier en voorzitter van de Eurozone, denken het buitenland, maar in de afgelopen tien er zo over. Ook zij lieten zich al ontvallen jaar nam de export nog aanzienlijk toe. Dat dat het Duitse voorbeeld toch niet zo lich- hield het land tijdens de crisis boven water, tend is als de voorbije jaren nogal klakkeloos weet Schulten. Want de binnenlandse werd rondgebazuind. De kritiek op de puur op export en loonmatiging gerichte Duitse economie komt stilaan niet langer alleen van vakbonden en sociale organisaties.

consumptie is eerder zwak. Dat hoeft niet te verbazen vermits de matiging van de lonen de koopkracht van de gemiddelde Duitser flink deed krimpen. “Duitsland is het enige land in Europa waar de reële lonen – de lonen, rekening houdend met de stijging van de levensduurte – de voorbije jaren daalden. In alle andere landen gingen de lonen toch nog min of meer naar omhoog.” Daar behielden de mensen dus hun koopkracht en konden ze de binnenlandse vraag op peil houden. In Duitsland niet. “Eén vijfde van de werknemers in Duitsland moet rondkomen met een laag loon. Dat betekent concreet dat ze minder verdienen dan twee derde van het Duitse gemiddelde. Bijna vijf miljoen Duitsers verdient niet meer dan 400 euro per maand.” Ook het aantal werknemers dat nog beschermd wordt door cao’s nam sinds de jaren ’90 stelselmatig af. Vooral in sectoren met lage lonen vielen de cao’s weg. Daar valt nog 33 procent van de werknemers onder een cao. De Duitse malaise heeft ook zijn weerslag op de aard van de jobs. “Er is sprake van 4,9 miljoen deeltijdse jobs, tot zelfs mini-jobs van een paar uur per week, die soms maar

400 euro per maand opleveren. Verder zijn er 800.000 jobs van bepaalde duur, 800.000 uitzendcontracten en 2,4 miljoen zelfstandigen zonder personeel – van wie een groot deel wellicht als onbeschermde schijnzelfstandige voor één opdrachtgever werkt.” Alles bij elkaar bestempelt Schulten 40 procent van de Duitse jobs als ‘kwetsbaar’: ze bieden weinig garanties op een leefbaar bestaan.

Systeem nekt kansen werklozen Klaus en Sylvie doen hun verhaal

Uitvoer

Gelukkig voor de Duitse economie was er dus de uitvoer. Maar of dat model dan ook meteen als toonbeeld naar voren moet worden geschoven, is niet zo zeker. “Als iedereen zich richt op de export, stort dat kaartenhuisje meteen ineen”, legt Schulten uit. “Niet alle landen kunnen een overschot hebben. Zo’n aanpak verschuift gewoon het probleem. Dat is vanuit puur economisch standpunt niet te verantwoorden.” Voor Schulten is het duidelijk dat niet alleen de Zuid-Europese landen zich moeten herpakken, maar ook Duitsland. “De OESO becijferde dat in Duitsland de ongelijkheid het sterkst groeide in vergelijking met de rest van Europa. De druk op de loonkosten duwt het land in een neerwaartse spiraal. Duitsland heeft een sterkere loonontwikkeling nodig. Een gezonde economie heeft nood aan een stevige binnenlandse consumptie. Sterke cao’s en volwaardige minimumlonen zijn een must. Niet alleen vanuit sociaal oogpunt, maar ook vanuit een economische logica.” En op dat vlak is Duitsland het zwakke broertje in Europa.

Wat betekent het Duitse model in de praktijk? Sylvie en Klaus weten er alles van. Allebei zijn ze door omstandigheden van een toffe job naar de sociale bijstand geduikeld. Inmiddels zitten ze verstrikt in een systeem dat hen weinig kansen geeft om ooit weer overeind te klauteren.

Sylvie had een eigen sportwinkel, maar zette die even op non-actief toen twaalf jaar geleden haar kind geboren werd. Geld voor een personeelslid om de boel even over te nemen was er niet, dus ging de winkel uiteindelijk dicht. Een werkloosheidsuitkering kon ze niet krijgen als vroegere zelfstandige, dus kwam ze meteen in de bijstand terecht. “Naast de basisbijstandsvergoeding van 360 euro kreeg ik ook nog 250 euro voor mijn kind. Ik werkte inmiddels ook nog 30 uur per week, waarmee ik 500 euro verdiende. Alles bij elkaar ‘verdiende’ ik dus zowat 1.100 euro. Maar van dat totaal werd 400 euro meteen weer afgetrokken. Het Duitse systeem vermindert de uitkering immers als je ook nog vermogen hebt, bijvoorbeeld een huis of spaargeld.” In de praktijk moest Sylvie het dus stellen met zo’n 700 euro. Toen ze twee jaar later helemaal werkloos werd, stapte ze in het Duitse systeem van de ‘Ich AG’, ofwel de ‘Ik-NV’. Dat moedigt werklozen aan om met een eigen eenpersoonszaak te beginnen. Wie de stap zet, krijgt drie jaar lang financiële ondersteuning. Maar die steun wordt wel geleidelijk verminderd. De kleine ondernemer staat onder zware druk om binnen de drie jaar rendabel te worden. “Ik verdiende in die periode weinig en was niet gedekt door de sociale zekerheid. Drie jaar later had ik me stilaan geïnstalleerd als zelfstandige, maar verdiende ik volgens de normen van het systeem te weinig en moest

ik mijn zelfstandige job stopzetten. Zo kwam ik opnieuw in de werkloosheid terecht.” Cirkeltjes draaien

Ook Klaus draait al jaren cirkeltjes in de bijstand. Na een mooie loopbaan als maatschappelijk werker en zelfs directeur van een opvoedingsinstelling koos hij voor een zelfstandige job als bedrijfsadviseur voor bejaardentehuizen. Maar dat liep enkele jaren later verkeerd af. Ook voor hem dus geen werkloosheidsuitkering, maar meteen een bijstandsregeling. Zijn opgebouwde spaargeld en ander vermogen verdwenen als sneeuw voor de zon, maar leidden ook tot een flink lagere uitkering. Eerst je spaargeld opmaken, pas daarna een bijstandsuitkering. “Ik zocht intensief naar een job als maatschappelijk assistent, maar ik vond niks, behalve tussendoor af en toe een interim”, vertelt Klaus. Zo zakte hij verder weg in de Duitse ellende. “Mini-jobs die me 400 euro per maand opleverden, maar een ongelooflijke flexibiliteit vergden, zoals in een supermarkt een paar uur per week werken op de meest onmogelijke uren.” “Het ergste is dat de mensen die leven van de bijstand in Duitsland altijd voorgesteld worden als ongeschoren bierdrinkers, pestlijders en profiteurs die niet willen werken”, verzucht Klaus. “Terwijl ze vaak zelfs voltijds werken, maar zelfs dan, in combinatie met hun uitkering, nog minder verdienen dan het bestaansminimum.” “Het systeem is heel stigmatiserend”, weet ook Sylvie, “en nefast voor je kansen op de arbeidsmarkt. Officieel is het systeem erop gericht mensen zo snel mogelijk aan een nieuwe job te helpen, maar in de praktijk blokt het je toekomst af.”

“Duitsland is het enige land in Europa waar de reële lonen de voorbije jaren daalden. In alle andere landen gingen de lonen toch nog min of meer naar omhoog”, zegt macro-econoom Thorsten Schulten.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

“Vooral niet lijdzaam toekijken is de boodschap”

Ann Cnockaert (ZNA)

Denis Bouwen

De nieuwe sociale verkiezingen vinden plaats in mei 2012. Een scharniermoment voor de inspraak van werknemers in hun bedrijf of organisatie. Ann Cnockaert en Guy Van Renterghem engageren zich namens de LBC-NVK voor hun collega’s, respectievelijk bij ZNA en Sita. Ze willen niet lijdzaam toekijken of beslissingen ondergaan maar daadwerkelijk bakens verzetten voor de mensen met wie ze elke dag hun brood verdienen.

Ann Cnockaert werkt als laborante bij het Antwerpse ZNA, het grootste fusieziekenhuis in België met drie algemene en zes gespecialiseerde ziekenhuizen en 6.300 personeelsleden. Ze is al twintig jaar aangesloten bij de vakbond. Eerst bij ACV Openbare Diensten, daarna bij de LBC-NVK. Bij ZNA ontfermt ACV Openbare Diensten zich over het statutair personeel, terwijl de LBC-NVK zich inzet voor contractuelen zoals Ann. Maar beide centrales werken uitstekend samen. Alle verpleegkundigen die voor 2004 in dienst traden, zijn bij ZNA statutairen. De contractuelen vertegenwoordigen toch al iets meer dan de helft van al het personeel. Ann is kandidate voor de sociale verkiezingen in mei 2012. Momenteel is ze lid van de ondernemingsraad, het preventiecomité (CPBW) en de vakbondsafvaardiging. 12 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Ann en Guy engageren zich voor hun collega’s bij ZNA-ziekenhuizen en Sita

Guy Van Renterghem (Sita)

Dirk Verstraeten (Komatsu)

onze directie en dat leidde toch tot betere sociale verhoudingen.” “Net als Ann bij ZNA wil ik niet lijdzaam toekijken. Ik wil mee het loonbeleid opvolgen en erop toezien dat de wetten worden nageleefd. Er komt nu ook bij Sita een nieuw computersysteem, een operatie die veel impact op de mensen zal hebben. Toen ons bedrijf camerabewaking invoerde, konden we via de ondernemingsraad voorkomen dat de privacy van het personeel nodeloos zou worden geschonden.” “Sinds drie jaar vechten de bonden bij Sita om te voorkomen dat het bedrijf zou moeten verhuizen van paritair comité 226 naar het minder gunstige PC 218. In PC 218 zouden we lagere lonen, minder verlof en geen vakbondspremie hebben. Het federale Vruchten ministerie van Werk kondigde in 2009 aan Ons Recht: Waarom werden jullie bij de vakdat de hele afvalsector toch onder PC 226 zou bond actief en wat is jullie motivatie om mee te worden ondergebracht. Maar de werkgevers doen aan de sociale verkiezingen? zetten hun voet dwars. Wij hopen dat we alsAnn Cnockaert: “Ik werd bij de vakbond nog onze slag kunnen thuishalen.” actief omdat ik niet aan de zijlijn wilde blijven staan. Als vakbondsmilitant word je Verwezenlijkingen beter geïnformeerd en heb je de kans om mee te werken aan positieve veranderingen. Ons Recht: Vertel eens iets over jullie verweNa verloop van tijd merk je dat het werk in zenlijkingen? de ondernemingsraad toch vruchten afwerpt Guy: “Wij dwongen in juni 2008 een koopkrachtpremie af voor alle werknemers. In en dat geeft je een boost.” Guy Van Renterghem: “Bij Sita Vlaanderen 2009 dreigde de economische crisis veel voelden de mensen zich na een herstructu- banen te kosten maar lukte het ons de rering in 2002 machteloos. Ik was toen al schade gevoelig te beperken. Onlangs projarenlang lid van de LBC-NVK. Na contacten beerden we opnieuw een koopkrachtpremet secretaris Etienne Claes (Brugge) ging ik mie te krijgen. Toen dat niet lukte, kozen me bij de vakbond engageren. Toen ik onze we ervoor om in ruil voor een eenmalige, ondernemingsraad leerde kennen, zag ik dat kleine inlevering de maaltijdcheques op te de contacten met de andere vakbonden goed trekken van zes naar zeven euro. We realiwaren. Maar het boterde niet met de directie. seerden ook een aanvullend pensioen.” Die wilde niet echt luisteren naar het perso- Ann: “Bij ZNA probeerde directielid Mimi neel. Onze grote baas in Nederland, Adriaan Lamote activiteiten uit te besteden en Visser, greep in en kwam zelf de onderne- onder een ander paritair comité te laten valmingsraden voorzitten. Visser vernieuwde len. Maar daar staken wij een stokje voor. Guy Van Renterghem is dispatcher-planner bij de afvalophaler en -sorteerder Sita Vlaanderen, een onderdeel van de groep Sita Waste Services. Die is dan weer een stuk van het Franse GdF-Suez. In Vlaanderen heeft Sita al meer dan 1.000 personeelsleden en tien sites. De hele Belgische poot is goed voor 17 vestigingen. Toen het bedrijf nog Watco heette, was er op syndicaal gebied geen sterke organisatie. “Als er destijds mensen ontslagen werden, had het personeel nauwelijks verweer”, herinnert Guy zich. “Er viel toen niet te onderhandelen over een sociaal plan. Nu staan we gelukkig veel sterker in onze schoenen.” Guy maakt sinds 2004 deel uit van de ondernemingsraad.

verkiezingen Lamote vertrok naar de brillenketen Pearl. verder de directie overtuigen om ook voor De ZNA-directie speelde verder met het idee de bedienden tijdsregistratie in te voeren. om een centraal magazijn op te richten en Zo kunnen we sneller aantonen dat er te veel dat aan een extern bedrijf toe te vertrouwen. overwerk is. En we willen glijdende werkuren Met de vakbonden konden we gedaan krij- voor de bedienden. Hopelijk komt er geen gen dat ze dit centraal magazijn met eigen nieuwe economische crisis want dan begint personeel zouden runnen.” de economie minder te produceren en is er ook minder afval op te halen en te sorteren.”

Interesse om kandidaat te zijn voor de sociale verkiezingen? Surf dan naar www.wordacvkandidaat.be of neem contact op met het LBC-NVK-secretariaat in jouw buurt. Bellen kan naar het nummer 078 / 150.555.

Reorganiseren

“Momenteel is ZNA is aan het reorganiseren op de sites Erasmus en Stuivenberg. Ten minste 200 personeelsleden moeten veranderen van werkplek. Zoiets betekent voor veel collega’s een belangrijke ingreep in hun sociale en familiale leven door langere verplaatsingen en misschien ook andere werkuren. We willen met onze directie intensief overleg plegen om de impact van de verhuizing op het leven van onze collega’s zo klein mogelijk te maken. In ieder geval zullen we de betrokken afdelingen en elk personeelslid bijstaan waar nodig om voor elk van hen de beste oplossing te vinden binnen ZNA.» En Ann gaat voort: “In vergelijking met vroeger krijgen we nu meer economische en financiële informatie (EFI) en uitleg over de mobiele équipes. De militanten bij ZNA proberen altijd verbeteringen te realiseren die voor alle personeelsleden nuttig zijn. Zo konden we de maaltijdcheques in stappen verhogen van 5,22 euro naar 5,50 euro nu en zes euro in 2013. Opeenvolgende arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur worden gedurende een maximale looptijd van één jaar verlengd. Een aanvullend pensioen bestaat bij ons nog niet.” Bredere kijk

“Opkomen voor wie zwakker staat hoort bij mijn karakter” Dirk Verstraeten is bij Komatsu Europe International ‘senior business manager’ en verantwoordelijke voor de verkoop van wisselstukken in een groot deel van Afrika. Komatsu heeft in Vilvoorde een groot distributiecentrum dat bulldozers, hydraulische graafmachines en wisselstukken verdeelt in Europa, Afrika en het Midden-Oosten.

“Ik heb al vier mandaten in de ondernemingsraad achter de rug”, vertelt Dirk. “Daarnaast ben ik ook vakbondsafgevaardigde. Kaderleden die tegelijk vakbondsafgevaardigde in hun bedrijf zijn, dat kom je niet zo vaak tegen. Ik tracht natuurlijk wel alle bedienden te verdedigen.” Een jaar of drie geleden ging het kadermandaat in de ondernemingsraad van Komatsu naar Dirk. “Ik verving een collega die met pensioen vertrok.”

Ons Recht: Wat hebben jullie geleerd door aan

vakbondswerk te doen?

Druk aandeelhouders

Ann: “Door mijn vakbondswerk leerde ik erg

veel mensen kennen en kreeg ik een bredere kijk op ZNA. Individuele werknemers helpen geeft veel voldoening. Denk aan een situatie waarin je kan verhinderen dat iemand ontslag krijgt door hem aan een andere functie te helpen.” Guy: “Als er gereorganiseerd wordt, kan je soms betere ontslagvergoedingen afdwingen. Maar zoiets is natuurlijk niet altijd algemeen geweten. Het gebeurt ook dat mensen hun loon vlugger dan normaal nodig hebben. Als je dan iets kan betekenen, is dat ook fijn.”

Waar gaat jullie syndicale aandacht in de komende maanden naartoe? Ann: “Bij ZNA eist een ‘uurroosterproject’ momenteel nogal wat tijd van de militanten op. We willen ook dat het bedrijf minder hoge flexibiliteitseisen stelt. De directie blijkt de wetgeving rond overuren anders te interpreteren dan wij.” Guy: “Wij zullen de strijd voor het behoud van PC 226 zeker voortzetten.Ook al is die strijd niet gemakkelijk. De LBC-NVK wil Ons Recht:

In het verleden had Dirk het gevoel dat de Japanse bazen bij Komatsu de werknemers niet altijd evenwichtig of redelijk behandelden. “Sommige mensen werden vlot buitengewerkt en dat zat me flink dwars. Dat speelde zeker mee toen ik besloot om bij de vakbond actief te worden. Op zeker ogenblik verbeterde de toestand maar sinds de crisis in 2009 ondervindt het management opnieuw zware druk van de aandeelhouders. Alle aandacht gaat opnieuw naar besparen en efficiënter werken. Elke beslissing wordt vanuit die invalshoek bekeken. Het is dus erg belangrijk dat er een syndicaal tegengewicht is.” “Opkomen voor wie zwakker staat hoort verder gewoon bij mijn karakter. Toen ik als jonge knaap lid was van de jeugdbeweging KSA, kreeg ik een lintje omdat ik ‘de hulpvaardigste’ uit de groep was. Nu zit ik als kaderlid tamelijk hoog in

de organisatie. Vanuit mijn functie zie ik anderen graag vooruitgaan en geef ik ze heel graag kansen.” “In veel landen bestaan sociale verkiezingen gewoon niet. Wij mogen ons gelukkig prijzen dat we zoiets wel kennen. Er komt heel veel werk kijken bij sociale verkiezingen maar het past wel in onze democratische cultuur. Het is essentieel dat werknemers hun mening kunnen uiten en zich kunnen uitspreken over de mensen die hen moeten vertegenwoordigen.”

Samenhorigheid “Door mijn werk in de ondernemingsraad ervaar ik een groot samenhorigheidsgevoel. Wie zich als individu machteloos voelt, weet dat hij kan terugvallen op een hele structuur. Zonder die steun worden werknemers de speelbal van hun werkgever.” “Vroeger wist het personeel weinig over de gang van zaken in het bedrijf. Tegenwoordig wordt er veel beter gecommuniceerd over de economische en financiële informatie (EFI). In de ondernemingsraad krijg je als eerste informatie die iedereen in het bedrijf wel wil kennen.” “Er kwam ook een nieuw arbeidsreglement, weliswaar na dagen onderhandelen met de directie waarbij de ethische gedragscode van Komatsu in het arbeidsreglement geïntegreerd werd. In de ethische gedragscode van de Komatsu-groep staat een passage over een procedure voor ‘klokkenluiders’. Die procedure integreerden we ook in ons arbeidsreglement.” “Komatsu verdient veel geld door de boom in de mijnbouw. Maar het personeel ziet erg weinig van al die centen. Met de LBC-NVK willen we graag meer geld voor de werknemers loskrijgen, bijvoorbeeld in de vorm van een betere hospitalisatieverzekering. De directie wil ook dat er een on-call-ploeg komt in ons magazijn. Die vraag kunnen wij als hefboom gebruiken om sommige van onze eisen te realiseren.”

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

over de grenzen annick aerts

De Egyptische revolutie van begin dit jaar inspireerde de hele wereld. Maar de strijd is nog niet gestreden. Egyptische werknemers blijven actie voeren omdat het militaire regime te weinig respect heeft voor het recht om te staken. Met een nieuw wetgevend kader maakt het regime acties onmogelijk. De nieuwe, onafhankelijke Egyptische vakbond en het Internationaal Vakverbond (IVV) lanceerden daarom samen een campagne. Ze willen de druk opvoeren en zo ijveren voor een juridisch kader dat oog heeft voor de fundamentele werknemersrechten zoals de vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen. Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) is het van cruciaal belang dat het sociaal overleg tussen werknemers- en werkgeversorganisaties versterkt wordt. Alleen zo wordt een democratische transformatie in Egypte en de hele Arabische wereld mogelijk. Verder is het voor de IAO belangrijk dat er in de hele regio meer wordt gedaan om jobs te creëren. Daarom zal de IAO mee projecten opzetten om jongeren aan het werk te krijgen. De IAO mikt op een betere overgang van school naar werk, vraagt een actief arbeidsmarktbeleid en wil de zin voor ondernemerschap promoten. Het zal nodig zijn om de overheidsinstellingen te hervormen die hierrond actief zijn. Opkomende democratische vakbonden en werkgeversorganisaties moeten verder worden gesteund. Alleen zo kan er een goed sociaal overleg ontstaan. Als deze strategie gevolgd wordt, zal waardig werk in de regio mogelijk worden. Uiteraard vraagt dit de nodige steun van de internationale gemeenschap. Meer lezen? www.ilo.org/brussels. Steun ook de actie van de Egyptische vakbond met het verzenden van een mail op www.labourstart.org.

Hernieuwing akkoord met Umicore Umicore is een Belgische multinational Marc Grynberg sluit het akkoord aan bij gespecialiseerd in edelmetaalproducten en Umicores beleid rond duurzame ontwikgeavanceerde materialen. Wereldwijd stelt keling en de wens van de groep om alle de groep 14.400 werknemers te werk. Al in werknemers een goede werkomgeving te 2007 tekenden het groepsmanagement en bezorgen. De bonden zijn blij met het verde mondiale vakbonden ICEM en IMFmetal lengde akkoord omdat alle belanghebbeneen akkoord voor alle vestigingen. Dat den er baat bij ondervinden. leidde tot tal van gezamenlijke activiteiten. Meer informatie: www.icem.org Vertegenwoordigers van het bedrijf, mondiale vakbonden en de Europese ondernemingsraad namen deel aan missies naar China (2008), Brazilië (2009) en ZuidAfrika (2010). Geregeld werd bekeken of het akkoord wel werd uitgevoerd. In september liep het mondiale akkoord af. Maar op 6 september verlengden het management en de vakbonden de overeenkomst met vier jaar. Het akkoord valt uiteen in zes hoofdstukken: de mensenrechten, de arbeidsomstandigheden, het milieu, de toepassing van het akkoord, het toezicht en de geldigheid van de overeenkomst. Directie en bonden bevestigden dat ze niet willen weten van kinderarbeid of dwangarbeid, discriminatie afwijzen en gelijke kansen verdedigen. Volgens topman

te veel te snoeien in het aantal leerkrachten. De kwaliteit van het onderwijs komt in gevaar. In Slovakije gingen 9.000 leerkrachten de straat op om hun ongenoegen te uiten. De overheid trekt daar niet genoeg middelen uit voor de scholen. Naast een hogere betoelaging vragen de vakbonden betere lonen voor de leerkrachten. Ook in het Spaanse Madrid kwamen leerkrachten op straat. Op 21 september bleef 80 procent van de leerkrachten daar weg van school. De leerkrachten uit het middelbaar onderwijs zijn furieus over de 120 miljoen euro die de overheid minder wil spenderen. Hierdoor zal er minder personeel zijn. Leerkrachten protesteren Het overgebleven personeel moet per week twee uur extra werken. Er zal minder tijd In heel wat landen start het nieuwe school- kunnen gaan naar extra studiebegeleiding. jaar begin september. Dit jaar ging die start Op hetzelfde tijdstip manifesteerden ook in in diverse landen van Europa gepaard met het noordwesten van de regio Galicië leerprotestacties van leerkrachten tegen het krachten tegen een verhoging van het aangebrek aan goede werkomstandigheden. In tal lesuren. Polen waren er in enkele districten plannen om 30 procent van alle leerkrachten te ontslaan. Een demografische ommekeer deed Hongerstakingen het aantal leerlingen in het basisonderwijs in Bangladesh gevoelig zakken. Lokale overheden kwamen Honderden werknemers uit de kledingsechierdoor in financiële problemen. Volgens de Poolse vakbond voor leerkrach- tor in Bangladesh gingen op 29 september ten ZNP worden de demografische verande- in hongerstaking. Ze eisten de uitbetaling ringen als voorwendsel gebruikt om veel van nog verschuldigde lonen en toelagen 14 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Waardig werk in Arabische wereld

aan werknemers van vijf bedrijven in de textielproductie. De actievoerders vroegen ook een wettelijke compensatie voor onterecht ontslagen werknemers bij vijf andere ondernemingen. Het initiatief voor de actie kwam van de nationale textielvakbond NGWF. Hun voorzitter, Amirul Haque Amin, zette de hongerstaking zelf in. Na de start van de actie overhandigde de vakbond een memorandum bij het ministerie van Tewerkstelling met de vraag om onmiddellijk op te treden. Vijf bedrijven betaalden namelijk sinds juli geen lonen meer uit en gaven ook geen compensaties voor overuren. Dat had uiteraard een direct effect op de 2.450 werknemers. Verder vonden er bij andere werkgevers 200 illegale ontslagen plaats. Twee ondernemingen, Benson en Riz Fashion, gaven nog niet toe aan de druk. Voor de bedrijven Bristi, Jas, Reo en Millennium Group werd de druk te groot. Zij deden onmiddellijk de nodige loonbetalingen. Ook Nahar beloofde te betalen. Rond de wettelijke verbrekingsvergoedingen oogstte de actie succes bij Bristi, dat een uitbetaling deed. Ook Aditi beloofde te betalen. Verder acties concentreren zich nu op de ondernemingen die het been stijf houden. www.icem.org

internationaal

Vakbonden in Toulouse: Europa moet roer omgooien Asociaal beleid in Griekenland wekt afschuw op

In de Franse stad Toulouse hebben 600 vakbondsleiders uit de dienstensectoren van 3 tot 5 oktober deelgenomen aan het congres van UNI Europa. Het congres vond plaats onder het motto ‘Union, vision, action’. UNI Europa is een Europese vakbond die 330 nationale vakbonden groepeert uit de brede dienstensector. In totaal goed voor zeven miljoen vakbondsleden, verspreid over sectoren als de financiën, ICT, consultancy, contact centers, telecommunicatie en distributie. De LBC-NVK trok met een delegatie naar Toulouse om er mee na te denken en te discussiëren.

Het congres werd gehouden op een erg belangrijk moment. In alle lidstaten van de Europese Unie komen de belangen van de werknemers zwaar in het gedrang. Een situatie die onvermijdelijk hoog op de agenda van het congres stond. Heel wat tussenkomsten onderstreepten hoe hard het nodig is om met de vakbond een gezamenlijke tegenreactie te organiseren. Een sprekend voorbeeld van wat er aan de hand is zie je in Griekenland.

Annick Aerts

De drastische bezuinigingen in Griekenland treffen vooral mensen met lage lonen, werklozen en gepensioneerden. Niet zozeer de rijke elite. Geen wonder dat de Grieken massaal op straat komen om hun wanhoop en woede te uiten.

meer dan 1 miljoen werkzoekenden zijn in Griekenland. Koukos waarschuwde de rest van Europa voor eenzelfde beleid van bezuinigingen en belastingen. Zoiets leidt alleen naar een vicieuze cirkel van nog meer recessie. Een ander Europees beleid is volgens de Griekse vakbondsleider dringend nodig. Laboratorium Tijdens een levendig debat leverde zowat Stavros Koukos, de voorzitter van de elke vakbondsleider kritiek op het beleid Griekse vakbond in de banksector, noemde dat zowel op Europees als nationaal niveau zijn land een ‘laboratorium voor de neoli- gevoerd wordt om de crisis te bestrijden. berale beleidsmakers’. Griekenland staat UNI Europa vraagt samen met de deelneonder scherp toezicht van de EU, het mende vakbondsleiders om terug te keren Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de naar het Europees sociaal model dat tal van Europese Centrale Bank. Dat driespan eiste zekerheden moet bieden: een sociaal vangper e-mail van de Griekse overheid om af te net, gratis onderwijs, degelijke huisvesting, zien van de nationale collectieve afspraken een leefbaar loon en pensioen en een actief over minimumlonen en andere arbeidsvoor- arbeidsmarktbeleid voor kwaliteitsvolle waarden. Het is hun doel om de arbeidskos- jobs. ten te verminderen door individuele onderhandelingen te hebben. Duurzame groei Griekenland verhoogde de btw aanzienlijk en nam nog andere belastingverho- Volgens UNI Europa moet er niet drastisch gende maatregelen. De lonen zitten in worden bezuinigd. Wel is er behoefte aan een neerwaartse spiraal. Wie wordt hier- een duurzame groeistrategie die investerindoor getroffen? Vooral mensen met lage gen aanmoedigt in infrastructuur, openbare lonen, werklozen en gepensioneerden. Niet diensten en jobs. Er is ook nood aan een zozeer de rijke elite. De werkloosheid was fiscaal beleid dat de economische groei aanin Griekenland nog nooit zo groot als nu. zwengelt. Specifieke initiatieven zijn nodig Volgens de vakbond zullen er eind dit jaar om meer vrouwen en jongeren opnieuw aan

het werk te krijgen. Het economisch beleid in de lidstaten moet onderling veel beter worden afgestemd. UNI Europa en zijn vakbonden moeten zelf ook meer uitwisselen op dit terrein en trachten om het beleid te beïnvloeden. Niet alleen op politiek vlak maar ook in de diverse collectieve onderhandelingsrondes moeten alle vakbonden een gezamenlijke strategie hanteren. Op bedrijfsniveau is het belangrijk om goed werkende transnationale vakbondsnetwerken op te zetten, vonden de deelnemers. Werknemersvertegenwoordigers moeten worden aangemoedigd om samenwerkingsverbanden aan te gaan die grenzen overschrijden. Voor UNI Europa en zijn leden is het duidelijk dat we allemaal samen in hetzelfde schuitje zitten. Nieuwe acties van UNI Europa zullen niet alleen mikken op de instellingen van de EU. De bonden moeten ook de Europese werknemers op de werkvloer mobiliseren. De honderden vakbondsmensen in Toulouse lieten zich niet ontmoedigen door de Europese en wereldwijde crisis. Ze drongen er sterk op aan om meteen aan de slag te gaan en de afgesproken prioriteiten in concrete strategieën en beleid om te zetten. www.uni-europa.org Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

“Kapitaal moet sterker worden belast” Experts wisselen van gedachten op Fiscale Raad De roep om grote vermogens sterker te belasten stuit hier en daar op weerstand. Maar zelfs de Amerikaanse supermiljardair Warren Buffett beseft dat de steenrijken best zwaarder mogen worden belast.

luidde stelling nummer 1. “Als we de bedrij- belastingen heffen op wat aandeelhouders ven meer belasten, wordt de concurrentie incasseren en op wat bedrijfsleiders voor “We moeten het kapitaal sterker bedreigd, gaan bedrijven failliet of verlaten hun persoonlijk gebruik uit de vennootbelasten.” Dat vindt Koen Meesters, ze het land”, klonk stelling nummer 2. Voer schap halen.” Aandeelhouders halen divigenoeg voor een boeiende uitwisseling van denden uit de bedrijven waar ze geld in steeen expert van de studiedienst van ken. Bedrijfsleiders hebben bijvoorbeeld een ideeën. het ACV. Volgens Meesters moet er bedrijfswagen of andere ‘voordelen van alle Danny Bruggeman kwam als eerste aan vooral ‘beter’ worden belast. “De het woord. Hij is sinds 1982 actief bij aard’ zoals een gratis woning. In een BVBA is overheid moet mechanismen om Financiën. Eerst als ambtenaar bij de de bedrijfsleider tegelijk de enige of belangte frauderen en ontwijken beter Bijzondere Belastinginspectie met als rijkste aandeelhouder.” bestrijden.” Een en ander was te actieterrein Belgisch vastgoed in handen Koen Meesters is van mening dat het kapihoren op een recente bijeenkomst van Panamese vennootschappen. Daarna taal sterker moet worden belast. “Zeker nu van de Fiscale Raad in Elewijt. was Danny betrokken bij de controle van onze politici fors willen besparen en vanuit de coördinatiecentra. Tegenwoordig contro- het idee dat ieder zijn eerlijk deel van de Ook dit werkjaar, een jaar met sociale ver- leert hij dokters, advocaten, notarissen en belastingen moet betalen. Niet alle kapitaal kiezingen, laat de vakbond het thema van de andere beoefenaars van een vrij beroep die kan vluchten naar het buitenland. Huizen rechtvaardige fiscaliteit niet links liggen. De een BVBA hebben opgericht. zijn niet zo verplaatsbaar en de jongste eerste Fiscale Raad van het nieuwe werkjaar jaren zijn er maatregelen genomen die de vond op zaterdag 1 oktober plaats. Op de Versluisde winsten kapitaalvlucht tegengaan. Denk maar aan Fiscale Raden discussiëren geïnteresseerde de Europese spaarrichtlijn en de internatimilitanten en vrijgestelden over fiscali- De belastinginspecteur heeft vele jaren onale uitwisseling van informatie.” teit. Dat gebeurt onder leiding van Guido ervaring. “Het is erg moeilijk om de win- In de ogen van de ACV-expert wil ‘meer Deckers , de verantwoordelijke voor het sten van grote ondernemingen, actief in belasten’ vooral zeggen dat er ‘beter’ moet thema fiscaliteit bij de ACV-bewegingsploeg. verschillende landen, te belasten omdat worden belast. Anders gezegd, de overheid Bij de jongste editie was er een debat met zij hun winst doorschuiven naar landen moet mechanismen om te frauderen en ontDanny Bruggeman (Inspecteur-diensthoofd, waar die winst amper of niet wordt belast. wijken beter bestrijden. FOD Financiën Dendermonde), Koen Ik ben ervan overtuigd dat de wereldwinst Meesters (ACV-Studiedienst), prof. dr. Jozef van grote ondernemingen naar België wordt Minder aftrekken Pacolet (Hoger Instituut voor de Arbeid versluisd omdat die winst hier via de notio- HIVA) en Eric Goeman (coördinator van nele intrestaftrek – voordien via de coördi- Volgens Jozef Pacolet kan het begrotingstekort tegen 2015 worden weggewerkt door natiecentra – niet wordt belast.” het Financieel Actie Netwerk - FAN). Twee stellingen stonden centraal op de Voor Danny Bruggeman mag de vennoot- het mes te zetten in de lange lijst van belasFiscale Raad. “Als we het kapitaal meer schapsbelasting desnoods zelfs nul procent tingaftrekken, vrijstellingen en verminbelasten, vlucht het naar het buitenland”, bedragen. “Wat we moeten doen, is meer deringen waardoor de staat nu een hoop Renilde De Busschop

16 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

campagne inkomsten misloopt. In 2007 bedroegen die ‘minderontvangsten’ voor alle soorten belastingen samen 57,7 miljard euro. Het valt trouwens op dat de minderontvangsten in de loop der jaren sterk stegen: van tien procent van het bruto binnenlands product in de jaren negentig naar twintig procent van het BBP in 2008. Op dat gebied zijn er dus heel wat mogelijkheden om de belastingen eerlijker te maken. De staat loopt ook inkomsten mis als gevolg van sociale en fiscale fraude. Dat verlies van inkomsten bedraagt volgens sommigen zes miljard euro. Maar anderen spreken zelfs van 30 miljard euro. Nog nooit was het moment zo gunstig om kapitaal beter te belasten. Zo zijn er vanuit de OESO, de Europese Unie en de VS initiatieven om belastingparadijzen te laten verdwijnen. Binnen de EU wordt gewerkt aan een voorstel om overal in Europa een transparante, eenvoudige berekening van de belastbare basis voor vennootschappen in te voeren. Frankrijk en Duistland willen zelfs een gezamenlijk tarief invoeren.

bestaat de vermogensbelasting uit kleine percentages op het vermogen en is het een minderheid die vlucht.” “De strijd om kapitaalkrachtigen meer te belasten zullen we ook Europees moeten voeren”, denkt de man van het FAN. “Als we alle achterpoortjes willen sluiten, is er zelfs een wereldwijde aanpak nodig.” Het publiek had nog interessante vragen voor de deelnemers aan de discussie op de Fiscale Raad. Iemand uit het publiek verwees naar een studie van professor Pacolet, ‘De kost van fiscale en parafiscale uitgaven en ontwijking in België’. Is het in dat verband wel verstandig om in de lijst van belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen alle aftrekken over dezelfde kam te scheren? Moet je bijvoorbeeld geen onderscheid maken tussen het belastingvoordeel voor een hypotheeklening en andere aftrekken zoals de notionele intrestaftrek voor vennootschappen die eigenlijk neerkomen op ‘wettelijk toegestane belastingontwijking’? “Met mijn studie wilde ik vooral uitleggen wat er allemaal bestaat aan belastingaftrekken en fiscale vrijstellingen”, zegt Pacolet. “Zo wilde ik aantonen dat er op dat vlak veel Vermogensbelasting kan gebeuren om de overheidsbegroting in De jongste tijd is er ook meer en meer evenwicht te brengen.” discussie over een belasting op grote vermogens. Eric Goeman stelt vast dat altijd Warren Buffett opnieuw dezelfde argumenten worden bovengehaald om zo’n maatregel te verket- “Niet iedereen is ervan overtuigd dat bedrijteren. “Het is technisch niet mogelijk en het ven en kapitaalkrachtigen de verzorgingsgrote kapitaal zal wegvluchten”, beweren de staat echt nodig hebben”, stelt Goeman. “Denk bijvoorbeeld aan Warren Buffett, tegenstanders steevast. Volgens Goeman is het juist dat er nog maar de Amerikaanse supermiljardair die vindt in een minderheid van de landen een ver- dat de steenrijken in de VS best zwaarder mogensbelasting bestaat. “Maar dat is te mogen worden belast.” wijten aan de neoliberale globalisering en “Buffett geeft zelf toe dat hij zijn rijkdom aan het feit dat het kapitaal in de loop van kon vergaren dankzij de overheid. Laten we niet vergeten dat mensen met vermode tijd steeds mobieler werd.” De man van het FAN onderstreept dat belas- gen ook nood hebben aan onderwijs voor tingfraude en belastingontwijking misda- hun kinderen, wegen, financiële zekerheid dige gevolgen hebben voor onze verzor- voor bejaarden – want dan zijn ouderen congingsstaat. “Alleen is dat nog niet genoeg sumenten en blijven ze langer consumeren doorgedrongen bij brede lagen van de bevol- – en rechtbanken voor hun commerciële king. Ook de rijken en de bedrijven moe- overeenkomsten. Wie veel vermogen heeft, ten beseffen dat zij baat hebben bij die ver- krijgt dus ook veel terug van die overheid. zorgingsstaat. Nationaal moeten we blijven Vandaar dat het gerechtvaardigd is hen ijveren voor de invoering van een vermo- meer te laten bijdragen dan nu het geval is gensbelasting. Om dit mogelijk te maken door bijvoorbeeld een vermogensbelasting moet het bankgeheim volledig worden in te voeren.” afgeschaft. Volledige transparantie is erg Een andere vraag is of een vermogensbelasting de superrijken echt zal treffen. Danny belangrijk.” “Als België een vermogensbelasting invoert, Bruggeman heeft sterke twijfels omdat zal er natuurlijk kapitaalvlucht zijn”, aldus rijke mensen hun vermogen onderbrengen Goeman. “Zoiets deed zich ook voor in in en spreiden over diverse vennootschapNederland en Frankrijk. Maar na 2001 keer- pen. Die vennootschappen zijn met elkaar den heel wat rijke Nederlanders naar hun verbonden via ingewikkelde structuren. Het land terug. In dat jaar schakelde Nederland is dus erg moeilijk om na te gaan hoeveel over van de vermogensbelasting naar de het vermogen van die superrijken bedraagt. vermogenswinstbelasting, een belastingheffing van 30 procent op een forfaitair rende- Riante villa’s ment van vier procent op het vermogen. Bij ons zijn de sp.a en Groen! voorstander van “Ze wonen wel in chique villa’s, hebben een zo’n vermogenswinstbelasting. In Frankrijk buitenverblijf aan de Belgische kust en in

het buitenland, rijden met blitse wagens. Maar ze leggen het zo aan boord dat dit eigendommen zijn van de vennootschap waarvan zij de bedrijfsleider zijn. Alle kosten voor die eigendommen laten ze betalen door de vennootschap. Voor het gebruik van die woningen en die wagens wordt hun wel een ‘voordeel van alle aard’ aangerekend waarop personenbelasting verschuldigd is. Maar die fiscale lasten stellen weinig voor in vergelijking met de werkelijke kosten van die woningen en die wagens.” “In de belastingaangiftes van deze mensen zal je niet veel belastbaar inkomen aantreffen want hun inkomen bestaat voornamelijk uit dividenden uit hun verschillende vennootschappen waarop al belasting betaald is via een roerende voorheffing van 15 procent. Dat roerend inkomen moet dus niet meer worden vermeld in de belastingaangifte. Volgens hun belastingaangiftes hebben ze een klein belastbaar inkomen. Zo kunnen ze dan weer profiteren van maatregelen die eigenlijk bedoeld zijn voor mensen die het niet breed hebben. Denk aan gratis huisvuilzakken of het recht op een aantal liter gratis stookolie.” Koen Meesters vindt hoe dan ook dat er werk moet worden gemaakt van een vermogensbelasting. “Maar sommige voorwaarden zijn nog niet vervuld om zoiets goed te kunnen organiseren. Er is inderdaad veel te weinig transparantie rond de vraag wie welk vermogen heeft. Daar moet iets aan gedaan worden. Het is op dit moment al wel mogelijk om inkomsten uit vermogens beter te belasten.”

Studiedag op 9 december Het Financieel Actie Netwerk (FAN) organiseert op 9 december 2011 een studiedag die zal plaatsvinden in zaal Torrepoort, Ravensteinstraat 4, 9000 Gent. Van 10.00u tot 16.30u. Op de agenda staan de volgende interessante onderwerpen: • “Het pensioenspook”, het nieuwe boek van Gilbert De Swert over onze pensioenen • de Financiële Transactie Taks • Europa en de financiële markten • waarom de rijken geen belasting betalen. Wil je graag naar de studiedag komen? Dat kan! Schrijf je in via eric.goeman@skynet.be. Meer over het Financieel Actie Netwerk op www.hetgrotegeld.be.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

NON-PROFIT

“Geef non-profit meer kleur” VIVO maakt middelbare scholieren warm voor werk in de sector exacte cijfers, maar op basis van een vrij- rusthuis opende de ogen van een aantal willige bevraging twee jaar geleden, georga- allochtone ouders. Zij kijken immers met Op zoek naar werk? Werkgevers niseerd door het Vlaams Welzijnsverbond, een hele andere bril naar een rusthuis en bleek maar één procent van de werknemers zien het als een soort ‘gevangenis’ waar het uit de non-profit als ziekenhuizen, een allochtone achtergrond te hebben. Op voor oude mensen niet zo fijn is. Eén van revalidatiecentra, rusthuizen, crèdat vlak scoren we dus heel slecht.” die allochtone moeders vertelde me dat zij ches en psychiatrische instellingen vroeger nooit zou hebben aanvaard dat haar roepen om ter hardst om nieuwe Ons Recht: Hoe verklaar je het feit dat de dochter in een rusthuis zou gaan werken. medewerkers. Maar jonge mensen social profit zo wit is? Het bezoek aan het rusthuis deed die moekiezen vaak voor andere richtinCatelijne: “Er zijn twee belangrijke facto- der van opvatting veranderen.” gen en sectoren. En onze allochren die de huidige situatie verklaren. De eertone medeburgers zijn al helemaal ste factor heeft te maken met de scholings- Werkgevers niet enthousiast voor een job in de graad. Voor erg veel beroepen in de social non-profit. Hoe komt dat en hoe profit hebben mensen een getuigschrift of Ons Recht: Hoe denken de potentiële werkkeren we het tij? Ons Recht vroeg diploma nodig. Bachelor- en masterdiplo- gevers eigenlijk over diversiteit in hun sector? ma’s zijn eigenlijk onontbeerlijk. We weten Catelijne: “We merken dat werkgevers het aan Catelijne DeVriendt, projectmedewerker diversiteit bij VIVO, dat allochtonen het minder goed doen in over het algemeen best welwillend tegenhet onderwijs dan hun autochtone mede- over diversiteit staan. Maar ze geven ook het Vlaams Instituut voor Vorming studenten. Ter illustratie: maar elf procent aan dat ze niet gemakkelijk jonge, goedgeen Opleiding van de social profit. van de Turkse leerlingen en zes procent schoolde allochtonen vinden. Of zoals een van de Marokkaanse leerlingen behaalt werkgever het bondig formuleerde: ‘Wij Niet minder dan 373.500 mensen ofwel 17,4 een diploma in het Algemeen Secundair willen die mensen wel aanwerven maar procent van de Vlaamse loontrekkenden Onderwijs (ASO). Daarbij komt dat het ze zijn er niet’. In een van onze recente werkt in de non-profit. Of de ‘social profit’ merendeel van die Turkse of Marokkaanse projecten, in samenwerking met het zoals sommigen het liever zeggen. Daarmee leerlingen na het behalen van een ASO- Minderhedenforum, probeerden we werkis de social profit een grote en belangrijke diploma naar de universiteit trekt om later gevers en hooggeschoolde, werkloze allochspeler op de arbeidsmarkt. Bovendien is het een ‘prestigeberoep’ te kunnen uitoefenen: tonen samen te brengen voor informele coneen sector die groeit. Dat heeft voor een arts, jurist of ingenieur. Ze hebben geen tacten. We nodigden beide partijen uit voor deel te maken met de toenemende vergrij- hoge pet op van de sector, met zijn lage een lunch, gevolgd door een uitgebreide zing van de bevolking. lonen, wisselende diensten, nachtwerk. kennismaking waarbij cv’s tegen het licht VIVO ondersteunt het personeelsbeleid van Voor de eerder verzorgende beroepen mer- gehouden werden en ‘proefsollicitatiegesocial profitorganisaties. Daarnaast neemt ken we in het onderwijs wel een instroom sprekken’ geëvalueerd werden. Werkgevers VIVO initiatieven om de aansluiting van het van allochtone meisjes, maar we zien die en allochtone sollicitanten leerden zo van onderwijs op de arbeidsmarkt te verbete- niet genoeg terug op de arbeidsmarkt.” elkaar. Op die manier trachten we vooroorren: hoe kan je jongeren motiveren om te Het komt er dus op aan om het imago van delen langs beide kanten weg te nemen. Een kiezen voor een opleiding en een job in de de sector op te krikken. Meer nog, we moe- vruchtbare aanpak die zeker navolging versocial profit? ten leerlingen beter informeren over hun dient.” loopbaankansen in de social profit. Catelijne DeVriendt: “VIVO werd opgeMeer informatie vind je op www.vivosocialprofit.org. richt in 2000 en al heel vroeg was het Inleefdagen thema diversiteit belangrijk voor ons. Als projectmedewerkers diversiteit proberen “Daarom zijn we gestart met een project voor we de arbeidsparticipatie van kansengroe- Brusselse middelbare scholen. Het blijkt dat pen op de werkvloer te vergroten. Denk aan allochtone jongeren nog meer dan autochmensen met een handicap, vijftigplussers, tone jongeren worden beïnvloed door hun vrouwen en allochtonen. We houden ons ouders en de leerkrachten. Dus kozen we bij het Steunpunt diversiteit van VIVO niet voor drie doelgroepen: ouders, leerkrachten alleen bezig met de situatie van vijftigplus- en de leerlingen zelf. Voor elk van die groesers maar ook en vooral met projecten om pen organiseren we inleefdagen. We nemen allochtone jongeren warm te maken voor ze mee naar een werkvloer in de sociale sector en laten ze achter de schermen kijken. een loopbaan in de social profit.” Mensen die er werken doen hun verhaal en er is kans om uit te wisselen en vragen Weinig allochtonen te stellen. We werken ook vaak samen met Ons Recht: Hoe gekleurd is de social profit andere partners. Zo organiseren we met eigenlijk? vzw Tracé inleefbezoeken op de werkplek.” Catelijne: “Op intercultureel vlak is de sec- VIVO organiseert ook infomomenten voor tor verre van divers. De social profit is een allochtone ouders (lees: moeders). Catelijne: hele witte sector; daarmee bedoel ik niet “Met een groep ouders brachten we een alleen de witte schorten, maar ook de huids- bezoek aan een ziekenhuis, een crèche en kleur van de werknemers. We hebben geen een rusthuis. Vooral dat bezoek aan een Monique Bra am

18 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

NON-PROFIT

Op stap met de leerlingen van Sint-Guido uit Anderlecht Jongeren enthousiast na bezoek aan kliniek

Afspraak: 25 oktober 2011, Kliniek Sint-Jan in Brussel. Opzet: leerlingen laten kennismaken met het werk in een ziekenhuis. Een groep leerlingen van het Sint-GuidoInstituut uit Anderlecht trekt naar de kliniek Sint-Jan. Pittig detail: in dit instituut zat ook stervoetballer Romelu Lukaku al op de schoolbanken. Lukaku speelt nu bij het Engelse Chelsea.

De leerlingen die Sint-Jan bezoeken zijn laatstejaars uit de richting gezondheids- en welzijnswetenschappen (TSO). Dat is een studierichting die de jongeren voorbereidt op hogere studies op het vlak van gezondheidszorg, sociaal-agogisch werk en onderwijs. Een richting die ook een goede voorbereiding is voor wie verpleegkunde wil studeren in het hoger beroepsonderwijs. Het inleefmoment bij Sint-Jan wordt georganiseerd door Tracé. Karlien Winnelinckx van Tracé legt uit: “Tracé is een vzw die helpt om Brusselaars op de arbeidsmarkt in te schakelen. Een in het oog springend project is ‘Jump naar Werk’, gericht op jongeren uit de derde graad middelbaar onderwijs. Jump naar Werk wil de overgang van school naar arbeidsmarkt vergemakkelijken door jongeren goed en op tijd te informeren. Het project bestaat meestal uit vijf sessies die altijd een ander aspect van de arbeidsmarkt belichten. De leerlingen bezoeken een vakbond,

gaan langs bij arbeidsbemiddelaar Actiris voor ‘het echte werk’. Een heuse rondleiding en trekken naar de werkwinkels in Brussel. door het ziekenhuis. Uiteraard is er ook een bezoek aan een poten- Onderweg naar de afdeling pediatrie vertiële werkgever bij, zoals in dit geval de kli- telt Sigrid Van der Cruyse, lerares aan het Sint-Guido-Instituut, over de achtergrond niek Sint-Jan.” van haar leerlingen. “Ik ben hier vandaag met zeven leerlingen, van wie er vier uit het Hartelijke ontvangst OKAN-project komen”, zegt Sigrid. “OKAN In de kliniek worden de bezoekers hartelijk staat voor ‘onthaalklassen voor anderstalige ontvangen door Kaatje Bostoen, verpleeg- nieuwkomers’. Twee Turkse, één Tibetaanse kundige en zorgcoördinator bij Sint-Jan. Zij en één Afghaanse leerling maken deel uit van vertelt de leerlingen over de ontstaansge- deze erg diverse groep. Na één jaar intensieve schiedenis van het ziekenhuis en geeft ook Nederlandse les belandden zij in de richting uitleg over de diverse diensten en jobs. gezondheids- en welzijnswetenschappen.” Het scala aan jobs is erg gevarieerd: van verpleegkundigen, zorgkundigen, tech- Sterk gemotiveerd nisch personeel en laboranten tot kinesisten, vroedvrouwen, ergotherapeuten, art- Het blijkt om sterk gemotiveerde leerlingen te sen en chirurgen. KAATJE: “Het is juist die gaan. Sommigen van hen weten al heel goed diversiteit die werken in het ziekenhuis zo wat ze willen. Nordon bijvoorbeeld komt uit aangenaam en boeiend maakt. Een verpleeg- Tibet. Via India belandde ze in België. Zij is kundige is vandaag zoveel meer dan iemand resoluut in haar keuze: “Ik zou graag verpleegdie alleen maar uitvoerend werk doet. In kundige willen worden. Na mijn TSO wil ik de gesprekken met leerlingen tracht ik de ver- bacheloropleiding verpleegkunde volgen. Eigenlijk heb ik al mijn hele leven het verlangen om verpleegkundige te worden. Mijn Het scala aan jobs moeder stimuleerde me hierbij sterk. Die is zelf ook verpleegkundige.” is erg gevarieerd Andere meiden vallen Nordon bij: één leerlinge wil psychologie studeren, een ander zou in een kliniek als graag tandarts worden maar weet niet zeker Sint-Jan in Brussel of dat haalbaar is. Zo’n studie duurt immers erg lang. scheidenheid aan jobs en jobinhouden zoveel Naarmate de rondleiding volgt, komen de mogelijk te beklemtonen.” leerlingen wat meer uit hun schulp. Bij de De leerlingen luisteren met veel belangstel- nierdialyse wordt hen uitgebreid tekst en ling naar Kaatjes uitleg. Daarna is het tijd uitleg gegeven door de dienstdoende arts en de leerlingen vragen voluit naar het hoe en waarom van een dialyse. De afdelingen materniteit en vooral de neonatologie en palliatieve zorg maken indruk op de jongeren. Ze vragen uitdrukkelijk om de laboranten aan het werk te zien. HOUDA : “Ik vind dit bezoek heel interessant, je leert erg veel en ziet heel veel verschillende mensen aan het werk. Zelf twijfel ik nog sterk. Laborante worden lijkt me echt wel wat, maar kinesiste of arts zie ik ook wel zitten. Het is moeilijk om de juiste opleiding te kiezen.” Na afloop zijn de leerlingen enthousiast over het bezoek. En wie weet zien we sommigen van hen over een paar jaar wel terug in één van onze ziekenhuizen. © foto: daniël rys

Monique Bra am

Meer info over Tracé? www.tracebrussel.be of jump@tracebrussel.be Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

industrie

Hoge schulden en graaizucht doen Santens de das om Jan Deceunynck

De bekende badstoffenproducent Santens heeft onlangs de boeken neergelegd. Daarmee is het einde voor de onderneming ingezet, al weet op dit ogenblik geen mens wanneer dat er finaal komt. Maar onverwacht is het geenszins. Het textielbedrijf uit Oudenaarde zat sinds jaren in slechte papieren.

Santens had een naam als een klok in de textielsector. Maar de onderneming bouwde in de voorbije jaren een grote schuldenberg op. Dit jaar was de schuldenlast al opgelopen tot 25 miljoen euro. Vanwaar kwamen al die schulden dan? Een belangrijke factor was Santens’ keuze om zich toe te spitsen op verkoop van badstoffen via winkelketens als Carrefour en Lidl. Afnemers die internationaal georganiseerd zijn. Zij dwingen sterk concurrentiële aankoopprijzen af en bedingen meerjarencontracten met hun leveranciers. Bij Santens lieten de contracten geen ruimte om de flink gestegen grondstoffenkosten in de prijzen te verwerken. Een flinke strop voor de badstoffenmaker. Een andere belangrijke verklaring voor de malaise bij Santens is een fenomeen dat je bij veel familiebedrijven ziet en de graaizucht die daarmee gepaard gaat. De familie Santens was op dit punt geen uitzondering. Het familiebedrijf moest al heel wat nakomelingen van de stichters tevreden stellen. Dat leidde tot een wirwar aan bedrijfjes die met het familiekapitaal werden opgericht, het ene wat meer of minder succesrijk dan het andere. Het gevolg was dat het familiekapitaal versnipperd raakte, met nefaste gevolgen voor de stabiliteit van de betrokken vennootschappen. Geld voor reorganisatie

Secretaris Marnix Sandrap volgt Santens al jaren voor de LBC-NVK. En ook voordien was hij vertrouwd met het bedrijf, waar zijn vader vakbondsafgevaardigde voor de arbeiders was. Sandrap volgde de neergang van Santens met veel pijn in het hart. “Een belangrijk probleem was dat Santens nooit geld opzij zette als spaarpot voor mindere tijden”, vertelt de secretaris. “Normaal moet een bedrijf zoiets wel doen. Soms moet er echt wel worden gereorganiseerd 20 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

maar zoiets kost veel geld. Dat geld was er bij Santens niet. Althans niet bij de NV. Heel anders lag het bij de familieholding.” Gevolg was dat grondige, noodzakelijke reorganisaties nooit plaatsvonden. Soms werden werknemers die vertrokken niet vervangen, werd een systeem van deeltijds werken uitgedokterd om de vaste kosten te drukken of werden wat arbeiders tijdelijk werkloos gemaakt. “Maar een ingrijpende reorganisatie kwam er niet.” Tot in 2004. Toen was een reorganisatie echt niet meer te vermijden. “Maar er was dus geen geld voor zo’n operatie, dus moest Santens het budget voor die reorganisatie ook nog eens verdienen. Onhaalbaar natuurlijk. Zo raakte het bedrijf helemaal in de knoei.” In 2010 ging het noodlijdende Santens op zoek naar een mogelijke overnemer. Maar de mogelijke overnemers haakten stuk voor stuk af, ook nadat er werd gestart met een zogeheten WCO-procedure (Wet op de Continuïteit van Ondernemingen). Uiteindelijk stond het Franse Descamps dan toch klaar om de boel over te nemen. Pittig detail: dat bedrijf was zelf met een negatief eigen vermogen al net zo noodlijdend als Santens, maar werd wel overgenomen door een kapitaalkrachtige investeringsvennootschap. Descamps wilde 6,5 miljoen euro betalen voor het vastgoed van Santens, 3,5 miljoen voor de voorraden en nog eens 1 miljoen voor de inboedel. Het bedrijf wilde ook 200 personeelsleden overnemen. Juridisch gevecht

“Vanaf daar wordt het even technisch”, waarschuwt Sandrap. “Maar het loont de moeite om toch even bij de les te blijven, want wat volgt is niet onbelangrijk voor de toekomst.” Santens stond ondertussen al onder gerechtelijk toezicht, waardoor de overname moest worden goedgekeurd door de rechter, die zijn eigen logica volgt. “In het kader van de Wet op de Continuïteit van Ondernemingen worden mogelijke overnemers beoordeeld op het aantal personeelsleden dat ze werk willen geven. Met die 200 jobs scoorde Descamps dus behoorlijk. Alleszins flink hoger dan een vroegere kandidaat-overnemer, die maar 20 jobs wilde redden, maar wel aanzienlijk meer geld veil had voor de gebouwen en de inboedel. Die was door de rechtbank niet aanvaard als koper.” De afgewezen kandidaat-overnemer voelde zich gerold. Net als de banken. Door het

Roemloos einde dreigt voor bekende handdoekenproducent

akkoord met Descamps was er immers een pak minder geld voor hun verloren hypothecaire kredieten. Descamps wilde wel meer banen redden maar zorgde voor minder cash om de schulden af te lossen. Een scenario dat de banken eens een loer draait, het klinkt goed maar de praktijk draaide toch anders uit. “Descamps had de 200 werknemers al overgenomen en aan de slag gezet. Maar als de banken juridisch nog hun slag zouden thuishalen en de overname zouden tegenhouden, zou werkgever Descamps geen gebouw of inboedel meer hebben om de mensen aan het werk te houden. Dan zouden ze alsnog hun job verliezen. Als de banken, waarvoor deze zaak bijzonder principieel is, de zaak verliezen, zet dit hun financieringsbasis op de helling. In principe zijn zij bevoorrechte schuldeisers, maar door de recente gang van zaken zijn ze veel minder zeker van hun centen.” Santens vroeg ondertussen het faillissement aan. De bevoegde rechter wil zich nog niet uitspreken voor er duidelijkheid is over een eventuele overname door Descamps. De afwikkeling van het dossier laat dus nog wel even op zich wachten.

wetgeving

Bedrijven misbruiken gerechtelijke reorganisatie te dikwijls Werknemers en andere schuldeisers komen er bekaaid vanaf

Peter Tierens

De Santens-saga is geen alleenstaand feit. Niet alleen banken maar ook anderen geven almaar meer kritiek op de gerechtelijke reorganisatieprocedure waarvan bedrijven zoals de handdoekenproducent Santens dankbaar gebruik maken. Een procedure die nog maar sinds 1 april 2009 bestaat.

Er wordt een massaal beroep gedaan op reorganisatieprocedure zijn ondertussen al deze procedure. Elk jaar zijn er meer dan failliet. In de meeste WCO-dossiers probeert 1.000 dossiers. De regeling werd na jaren de onderneming een schuldherschikking te voorbereiding ingevoerd. En toch loopt het krijgen door een reorganisatieplan te laten mis. goedkeuren. Bindend voor alle schuldeiBij de gerechtelijke reorganisatie wordt sers als een meerderheid zijn zegen aan het sterk de kaart getrokken van de schuldenaar, plan geeft. De minderheid is niet zelden de de onderneming met betalingsproblemen. pineut. En hoe. Zo presteerde de NV Arcade Hierbij worden de rechten en belangen van het een korting van 85 procent te krijgen op de schuldeisers schromelijk verwaarloosd. de verbrekingsvergoedingen van twee ontOok de werknemers komen er bekaaid slagen werknemers, terwijl de bestuurders vanaf. Bij een WCO-procedure (Wet op de hun eigen achterstallen voor de volle 100 Continuïteit van Ondernemingen) moeten procent vrijwaarden. personeelsleden flink inleveren op loonach- Veel kan de rechtbank hier meestal niet terstallen, soms zelfs tot 85 procent. Ook tegen ondernemen. De wetgever legde de hun verworven rechten komen op de hel- beoordelingsvrijheid van de rechtbank ling te staan. zwaar aan banden. Toch lukte het de LBCNVK om in het dossier Arcade het plan voorlopig te doen intrekken. Dat vergde enige Fiscus en RSZ spitsvondigheid. Een gerechtelijke reorganisatieprocedure Een gerechtelijke reorganisatie kan ook diekan schuldeisers en werknemers in som- nen om een onderneming of delen ervan mige gevallen confronteren met maatrege- over te dragen. Soms gebeurt dat met het len die ze moeten ondergaan, ook als ze het akkoord van de meerderheid van de schulder niet mee eens zijn. Ook de fiscus en de eisers, soms zonder. Het laatste gebeurde RSZ delen in de klappen. Zo kan een bedrijf bij Santens. jarenlang bewust geen belastingen en RSZbijdragen betalen. Geen probleem, dankzij Ingeperkte rechten de WCO kan in één klap de spons geveegd worden over die schuld. Nogal concurren- Bij zo’n ‘overdracht onder gerechtelijk gezag’ tievervalsend, dat wel. Een aanslag op de behouden de werknemers in theorie al hun overheidskas, dat ook. Maar wie maalt erom verworven rechten. Maar in de praktijk als dat de overlevingskansen van een onder- loopt het dikwijls anders, niet in het minst neming ten goede komt? Ruim één derde door de ruim geformuleerde uitzonderinvan de ondernemingen die de voorbije 2,5 gen, beschreven in de wet en recent nog jaar gebruik maakten van een gerechtelijke overgenomen in de nieuwe nationale cao

nr. 102. Zo kunnen de rechten niet alleen ingeperkt worden via een cao maar ook via een akkoord met de individuele werknemer, die niet altijd in een even sterke onderhandelingspositie zit. Bovendien zal de nieuwe werkgever alleen die verplichtingen ten aanzien van het personeel moeten respecteren waarover de overdrager hem tijdig informeerde. Het spreekt voor zich dat er in zulke omstandigheden al wel eens iets ‘vergeten’ wordt. En wat met de werknemers die niet overgedragen worden? Zij komen er zelden beter vanaf. De rendabele stukken van een onderneming overdragen doet misschien wel wat vers geld in het laatje terechtkomen maar zo’n scenario belet de onderneming in veel gevallen om nog met enige kans op slagen activiteiten te ontwikkelen. Zo stevent het bedrijf af op een faillissement waarbij er voor de schuldeisers niet veel meer te rapen valt. De getroffen werknemers zullen dan voor hun loonachterstallen aangewezen zijn op de beperkte tussenkomst van het Sluitingsfonds. De WCO moet dan ook grondig worden herzien. Meer waarborgen tegen misbruik, betere procedures en een evenwichtiger afweging van belangen moeten de gerechtelijke reorganisatie een menselijker gezicht geven. Bedrijven redden moet ook kunnen zonder andere bedrijven, werknemers en overheid te brandschatten. Het valt te hopen dat er in het parlement toch nog enkelen zijn die deze ambitie delen.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

arbeids-gericht marc weyns

Ontslag tijdens proeftijd De feiten in deze zaak zijn eenvoudig. Een werkgever werft een werknemer aan met een contract van onbepaalde duur. Nog terwijl de proeftijd loopt ontslaat hij de werknemer ‘om budgettaire redenen’. De werknemer is van mening dat de proeftijd net beide partijen de kans moet geven om elkaar te beoordelen. Het ontslag met de heel korte opzegtermijn tijdens de proeftijd mag niet worden toegepast als het ontslagmotief niets met het doel van de proefperiode te maken heeft. De werknemer voelt zich gediscrimineerd en laat het geschil voorleggen aan het Grondwettelijk Hof. Op 13 oktober 2011 besluiten de rechters dat de proeftijd in hoofdzaak bedoeld is om de geschiktheid van de werknemer te beoordelen voor de baan waarvoor hij werd aangeworven. “Toch is de testperiode in ruimere zin opgevat”, zegt het Hof. Daarmee “is de verminderde ontslagbescherming gerechtvaardigd bij een ontslag om andere redenen dan de geschiktheid van de werknemer”. Het Grondwettelijk Hof motiveert zijn beslissingen doorgaans veel overtuigender. In dit geval voelen de rechters mogelijk zelf aan dat er toch iets wringt: ze wijzen erop dat het alleen aan de wetgever toekomt om de spelregels over de proefperiode nog eens goed tegen het licht te houden en te veranderen. Bovendien voegt het Hof eraan toe dat de werknemer van de werkgever een schadevergoeding kan eisen als het ontslag kennelijk onredelijk is.

Thuiswerknemer of telewerker? Een journalist schrijft thuis zijn stukken voor de krant. Hij maakt daarbij gebruik van de gangbare informatietechnologie. De man zou het werk net zo goed in de kantoren van zijn werkgever kunnen uitvoeren, maar de partijen spraken af dat hij voor een deel van zijn opdrachten thuis zou werken. Verder moet de journalist uiteraard vaak de baan op: hij moet processen volgen bij de rechtbanken, allerlei nieuwtjes vergaren en contacten onderhouden met de woordvoerders van rechtbanken, politie en brandweer. Een tijdlang loopt het goed. Maar op zeker ogenblik komt er een haar in de boter. De werkgever maakt een einde aan de arbeidsovereenkomst. De werknemer meent dat hij niet krijgt waarop hij recht heeft en trekt naar de arbeidsrechtbank in Veurne. In eerste instantie eist hij een kostenvergoeding voor zijn thuiswerk. Als de rechter niet zou erkennen dat hij een thuiswerknemer is, dan verlangt hij dat er overuren

worden uitbetaald. De rechter onderzoekt de feiten en de contractuele afspraken. De werknemer werkt op regelmatige basis thuis, buiten de lokalen van de werkgever. Hij werkt op de computer met een internetverbinding. De werknemer is dan een telewerker, zoals bedoeld in cao nr. 85 van de Nationale Arbeidsraad. Wie telewerker is, wordt door de wet niet beschouwd als huisarbeider. Die analyse van de feiten brengt de rechter tot het besluit dat de werknemer geen recht heeft op de wettelijk voorziene kostenvergoeding voor huisarbeiders. De werknemer is wel een telewerker en in tegenstelling tot de huisarbeiders zijn de regels over de arbeidsduur en de overuren dan wel van toepassing. In zijn vonnis van 8 september 2011 geeft de rechter aan de werknemer de mogelijkheid om zijn overuren te bewijzen. Als de werknemer daarin slaagt, zal de rechter hem het loon voor de overuren toekennen.

Eenzijdige wijziging arbeidsvoorwaarden In de arbeidsovereenkomst staat wat de functie van de werknemer is. Maar in de onderneming is één en ander in beweging en daardoor zijn er ook verschuivingen in de functies. Er ontstaat onenigheid tussen de werkgever en de werknemer. Uiteindelijk besluit de werknemer dat de werkgever de arbeidsovereenkomst verbrak door een ontoelaatbare eenzijdige wijziging. Van het arbeidshof in Brussel krijgt de werknemer geen gelijk. In zijn arrest van 1 oktober 2010 vat de rechter zijn algemene motivering als volgt samen. De eenzijdige wijziging van een essentieel element van de arbeidsovereenkomst staat gelijk met de verbreking van het contract door de werkgever. Als de werknemer de contractbreuk door de werkgever inroept, moet hij aantonen dat er een effectieve wijziging was of minstens een definitieve beslissing daartoe. Hij moet ook aantonen dat er een aanzienlijke wijziging van een essentieel bestanddeel in 22 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

het spel is. De rechter zegt verder dat de functie niet altijd als een essentieel onderdeel van de overeenkomst wordt beschouwd. Bovendien heeft de werkgever het recht om zijn onderneming te moderniseren. Hij moet daarbij wel beseffen dat de werknemer er financieel niet mag op achteruit gaan en dat de veranderde functie enigszins vergelijkbaar moet zijn met de vroegere. Volgens de rechter overtrad de werkgever de grenzen van de toegelaten wijzigingen niet. Daarom krijgt de werknemer geen ontslagvergoeding. Een arrest van hetzelfde arbeidshof van een maand later gaat in dezelfde richting.

In het verleden werden de arbeidsvoorwaarden al een paar keren eenzijdig veranderd. Dat werd telkens – stilzwijgend – aanvaard door de werknemer. Daardoor, zo besluit de rechter op 8 november 2010, kan dat element van de overeenkomst niet langer als essentieel worden beschouwd. Bij de beoordeling over het al of niet essentieel karakter van een arbeidsvoorwaarde moet een evenwicht worden gezocht tussen het persoonlijk belang van de werknemer en het economisch belang van de werkgever. Ook in dit geval viel die ‘evenwichtige beoordeling’ in het nadeel uit van de werknemer.

maritieme sector

Donkere wolken boven rederijen in Antwerpse haven Sluiting Safmarine brengt Belgische economie rake klap toe Denis Bouwen

Er troepen weer donkere onweerswolken samen boven de maritieme sector in de haven van Antwerpen. Maersk wil het hoofdkantoor van Safmarine in Antwerpen opdoeken. Safmarine moet worden geïntegreerd in de Deense zusterrederij Maersk Line in Kopenhagen. Ook andere bedrijven uit de maritieme sector en de logistiek willen reorganiseren.

De Deense A.P. Moller-Maersk-groep wil grotendeels een kruis zetten over de activiteiten van haar dochter Safmarine in Antwerpen. Het hoofdkantoor van Safmarine wordt opgedoekt, wat pakweg 170 jobs dreigt te kosten. De schepen van Safmarine varen vooral op Afrika, het Midden-Oosten en India. Met de sluiting wordt een belangrijk hoofdstuk in onze maritieme geschiedenis afgesloten. Safmarine ontstond door de fusie tussen de gelijknamige Zuid-Afrikaanse rederij en de lijndiensten van het vroegere CMB Transport. De geschiedenis van CMB gaat terug tot 1895. “Wereldwijd verliezen zo’n 240 mensen hun werk”, schat LBC-NVK-secretaris Wannes Gielis. “Het merendeel van die mensen is in Antwerpen te vinden. Veel van die werknemers hebben een erg hooggeschoold profiel. Er zijn ook veel expats bij.” De Denen willen bijna alle activiteiten van Safmarine overhevelen naar Maersk Line in Kopenhagen. “Uiteraard blijven de schepen gewoon de haven van Antwerpen aandoen”, zegt Gielis. “Voor de havenarbeiders verandert er niets. Ook de MPV-afdeling (MultiPurpose Vessels) zou blijven.”

Wannes Gielis is enigszins verbaasd over de radicale plannen. “Misschien willen de Denen besparen voor er opnieuw een diepe crisis in de sector losbarst. Safmarine is wel winstgevend. Bovendien is België fiscaal erg aantrekkelijk voor rederijen. Het hemd is waarschijnlijk weer nader dan de rok: de Denen zullen liever in Antwerpen jobs schrappen dan in Kopenhagen.” Volgens de secretaris is het niet denkbeeldig dat de sector weer moeilijke tijden tegemoet gaat. “In 2009 was er al een crisis die banen deed verloren gaan bij spelers als Maersk, PSA en Hapag-Lloyd. Dat scenario dreigt zich nu te herhalen. De vrachttarieven zijn al aan het zakken. Er zijn te veel containerschepen. Verder is de trafiek met het Verre Oosten wat aan het teruglopen.” Meer gerommel

Er zijn nog meer ontwikkelingen in de Antwerpse haven die zorgen baren. “Bij de Chileense rederij CSAV, goed voor 56 banen, wil de directie 23 werknemers collectief ontslaan. Het bedrijf presteert niet goed. Enkele jaren geleden zette CSAV ook al het mes in de tewerkstelling, maar dat gebeurde in schijfjes.” In de logistiek rommelt het ook. Kerry Logistics, een speler met hoofdkantoor in Hongkong, wil het aantal jobs in België

halveren. Op dit ogenblik heeft Kerry nog 28 personeelsleden. “Kerry Logistics werkt onder meer voor Barco en farmaceutische bedrijven. Het bedrijf is sinds 2006 in België actief maar maakte nog nooit winst. Onze inschatting is dat Kerry wil saneren zonder helemaal weg te trekken uit ons land.” Gielis heeft de indruk dat met name de containerrederijen niets leerden uit de crisis in 2009. “Als er te veel schepen rondvaren, zakken de tarieven en dus ook de winstmarges. Ik ben bang dat de werknemers in de sector eens te meer het gelag zullen mogen betalen.” De LBC-NVK wil al het mogelijke doen om zoveel mogelijk tewerkstelling te redden bij Safmarine, CSAV en Kerry Logistics. “Voor de mensen die toch hun werk kwijtraken willen we een zo goed mogelijk sociaal plan afdwingen.” In het verleden werden in de maritieme sector geregeld goede sociale akkoorden gesloten. “Op die manier kochten de werkgevers in zekere zin de sociale vrede af.” De sociale verkiezingen van 2012 zijn ook voor dit deel van de economie niet zonder belang. “Het is in het belang van de werknemers om een sterke vakbondsvertegenwoordiging te hebben. Voor het geval dat de rederijen en transportbedrijven volgend jaar nog meer jobs zouden willen schrappen.”

Beslissingscentrum

“Heel erg aan het Safmarineverhaal is dat we nog maar eens een beslissingscentrum dreigen te verliezen. Een kwalijke zaak voor de Belgische economie.” Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

inbox monique bra am

De centrale webstek van de LBC-NVK is www.lbc-nvk.be. Daarnaast is de LBCNVK betrokken bij een aantal andere websites. We sommen ze hieronder kort op. http://www.pc311.be

Werk je als bediende in een winkel? Als verkoopster, rayonverantwoordelijke of gerant? Dan is www.pc311.be voor jou een handige en nuttige webstek. Op deze website vind je de antwoorden op vragen die jij je als werknemer stelt. In de uitgebreide rubriek van A-Z vind je info over onder meer arbeidsduur, dertiende maand, klein verlet, loon, uurroosters en zondagswerk. Bovendien ‘ontmoet’ je andere werknemers uit je sector. Reageer op de nieuwsflitsen en de verhalen van anderen… En heb je zelf een goede of minder goede ervaring die je wil delen? Laat dan ook een reactie achter. En vergeet niet om je in te schrijven op onze Nieuwsbrief.

Groeien als leidinggevende in distributie

Het NVK, het Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel dat deel uitmaakt van de LBC-NVK, geeft leidinggevenden uit de distributie de kans om te groeien in hun functie. Dat gebeurt door drie gratis workshops die open staan voor leden en niet-leden. Hiervoor wordt samengewerkt met het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBC-NVK. De workshops van het NVKwww.acv-csc-aviation.be kadernetwerk zijn bedoeld voor ACV-Aviation is een feit. De ACV-vakcentrales (LBC- gerantes en shopmanagers van winNVK, ACV Transcom, CNE, ACV Voeding & Diensten, ACV kels en zaken uit de distributiesecMetea en ACV Bouw, Industrie en Energie) bundelen tor. Het aanbod mikt op werknemers hun krachten om de werknemersbelangen op de natio- met een leidinggevende job die qua nale luchthaven zo goed mogelijk te behartigen. Zo ver- niveau tussen de directie en het perbindt ACV-Aviation de belangen van alle werknemers op soneel zitten. de luchthaven. De luchthaven van Zaventem is met 260 Om geïnteresseerden zoveel mogelijk bedrijven en 21.000 werknemers één van de grootste de kans te geven om deel te nemen tewerkstellingspools van Vlaanderen. Bovendien zorgt worden de workshops regionaal en in de luchthaven indirect voor nog eens 40.000 jobs elders de tijd gespreid. Sommige workshops in ons land. Werk je op de luchthaven? Bezoek dan zeker vinden ‘s avonds plaats, andere overwww.acv-csc-aviation.be. Je leest er meer over de dag. vakbondswerking van het ACV en de diverse centrales. In Gent is er op dinsdag 15 novemVia de site kan je ook online contact met ons opnemen. ber 2011 van 18.00u tot 21.00u een

workshop rond de rechten en plichten van werknemers met een leidinggevende rol in de distributie. Die bijeenkomst vindt plaats op het adres Poel 7. Op dinsdag 31 januari 2012 is Kessel-Lo de ‘place to be’ voor leidinggevenden die willen leren hoe ze hun leidinggevende talenten kunnen ontwikkelen. Die training wordt gegeven op het adres Martelarenlaan 8, van 14.00u tot 17.00u. Voor de workshop ‘Werkdruk en tijdsdruk? Timemanagement als oplossing’ op dinsdag 28 februari 2012 is Antwerpen de gekozen locatie. Meer bepaald het gebouw van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5 (van 18.00u tot 21.00u). Op deze bijeenkomst worden alle geheimen van timemanagement uit de doeken gedaan. Inschrijven voor één of meer van deze workshops kan via www.nvk.be. Heb je nog vragen? Dan kan je e-mailen naar kader@acv-csc.be of bellen naar 03 / 220.87.27.

LBC-NVK in het Engels

Via www.en.lbc-nvk.be vind je onze Engelstalige website. Een korte en bondige website die kort ingaat op het Belgische vakbondslandschap en de plaats van de LBC-NVK daarin. Verder een woordje uitleg over het sociaal overleg en de diverse overlegorganen. Tot slot een overzicht van onze internationale aansluitingen en ons standpunt over het belang van internationaal vakbondswerk. En natuurlijk kan je ons online contacteren. Handig voor buitenlandse bezoekers of collegawerknemers die het Nederlands (nog) niet machtig zijn. Solidariteit met Garteks

Garteks is een Indonesische vakbond die zich ontfermt over de werknemers uit de textielindustrie. Veel van onze kleding en schoenen wordt in Indonesische fabrieken gemaakt. Via een internationaal solidariteitsproject trachten we de medewerkers van Garteks bij te staan in hun vakbondswerk. Op www.kroepoek.be volgen we de belevenissen van vier Indonesische vakbondsmensen. Volg de bloggers Elly, Ary Joko, Raja en Yanto op de voet. Laat je reactie achter en stel de bloggers een vraag. Meer info op www.kroepoek.be

24 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

Witte woede op federaal niveau De LBC-NVK heeft op vrijdag 14 maand ligt nu binnen handbereik. oktober het ontwerpakkoord voor Verder komen er kwalitatieve verde Vlaamse non-profit goedgekeurd. beteringen. Maar op federaal niveau zal er zeker Is alles nu peis en vree in de nonnog actie moeten worden gevoerd. profit? Dat nu ook weer niet. “De Het Vlaamse akkoord slaat onder match is nog maar voor de helft meer op de werknemers in de gespeeld”, zegt de LBC-NVK. Alle gehandicaptenzorg, de bijzondere geledingen uit de non-profit strijjeugdzorg, het algemeen welzijns- den solidair voort tot er ook voor werk, de kinderopvang, de cen- de federale sectoren een akkoord op tra voor geestelijke gezondheids- tafel komt. In de federale non-profit zorg, het sociocultureel werk, de vind je onder meer de rusthuizen beschutte en sociale werkplaatsen en de ziekenhuizen. en de thuiszorg. Zowat 130.000 De LBC-NVK werkt nu aan een personeelsleden hebben baat bij actieplan voor de federale nonde bereikte afspraken, waarover profit. Wanneer de uitvoering van Ons Recht al in zijn oktoberedi- dat actieplan zal starten, is nu nog tie berichtte. Een echte dertiende niet bekend.

in de marge

OOK VERKRIJGBAAR OP CD-ROM

Bestel gratis de LBC-NVK-Belastinggids 2012 OOK VIA WEBSITE WWW.LBC-NVK.BE

De LBC-NVK-Belastinggids verwierf de voorbije jaren een stevige reputatie in de fiscale literatuur. Duizenden LBC-NVKleden bestellen elk jaar hun gratis exemplaar in boekvorm of op cd-rom. Ook nu weer kunnen geïnteresseerde leden de gids bestellen. Bespaar jezelf een postzegel en bestel de belastinggids (editie 2012) via www.lbc-nvk.be. Daar kan je trouwens vanaf mei 2012 de nieuwe gids ook raadplegen of downloaden. Voor alle duidelijkheid: in de digitale versies van de Belastinggids (cd-rom of internet) vind je alleen de tekst van het boek. Hierin is dus geen berekeningsprogramma opgenomen. Via www.lbc-nvk.be kan je wel vlot naar een berekeningsprogramma surfen. En nog even dit. Belastingen zijn een ingewikkelde kwestie. Wie de gids wil raadplegen, moet toch een iets grotere intellectuele inspanning doen dan wanneer hij een stripverhaal leest. Wie de gids alleen maar wil bestellen om zijn boekenkast op te fleuren of zijn collectie cd’s aan te vullen, kan het beter niet doen. Dit soort dingen kost de LBC-NVK immers handen vol geld. Hoe bestellen? Het liefst via www.lbc-nvk.be. Dat bespaart je de postzegel en de wandeling naar het postkantoor. Bovendien is het voor onze administratie ook een stuk gemakkelijker om digitale aanvragen te verwerken. Je kunt ook een exemplaar bestellen door onderstaande bon uiterlijk tegen 31 januari 2012 volledig ingevuld (met duidelijke aanduiding van keuze voor boek of cd) en in een voldoende gefrankeerde omslag (priorzegel) terug te sturen naar: LBC-NVK-Belastinggids, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. Telefonisch bestellen kan niet. De gids komt vermoedelijk begin mei uit. Nog even geduld dus. Vergeet zeker niet duidelijk de keuze voor boek of cd-rom aan te geven. Tegelijkertijd het boek en de cd bestellen is niet mogelijk. Het is één van de twee. Nog een belangrijk puntje. Als je ervoor kiest de gids te bestellen met de bestelbon, hou er dan rekening mee dat je alleen met originele bonnen een geldige bestelling kan plaatsen. Fotokopieën aanvaarden we niet.

BESTELBON LBC-NVK-BELASTINGGIDS 2012 Lidnummer ACV: ..................................................................................................................................... Voornaam + Naam: ................................................................................................................................. Adres (busnummer niet vergeten): ...................................................................................................... Postnummer: ............................................................ Gemeente: ......................................................... E-mail privé: ................................................................. Tel. Privé: ......................................................... Naam onderneming: ........................................................Postnr.: ......................................................... RSZ-nummer onderneming: ................................................................................................................. Tewerkgest. sinds: .............................................. als arbeider - bediende - kaderlid Niet tewerkgesteld: brugpensioen - pensioen - werkloos bestelt hierbij 1 gratis exemplaar van de LBC-NVK-Belastinggids: ❏ in boekvorm ❏ op CD-Rom (Slechts één van de twee aankruisen!) Persoonsgegevens Overeenkomstig de privacywet van 8 december 1992 heb je recht op inzage en correctie van de door de LBCNVK opgevraagde persoonsgegevens.

Ieder zijn zeg

De gruwel van de digitale enquêtes en websitedebatten lijkt mij stilaan een te hoge prijs voor de ontegensprekelijk grote vooruitgang die het hele digitale mediagebeuren heeft veroorzaakt. Op de VRT-site www.deredactie.be mocht je via het discussieforum een antwoord geven op de vraag hoeveel je wilde bijdragen om de schuldencrisis op te lossen. Ik durf te veronderstellen dat de gortigste en choleriekste reacties al door een redactiemedewerkster van het publieke forum werden gehaald. Sommigen hadden blijkbaar de vraag begrepen als: “Welke straffen moeten er worden gegeven aan politici?” Noch de antwoorden op die vermeende vraag noch de antwoorden op de originele vraag resulteerden in stichtende commentaren. Uiteraard is het niet verboden om na te gaan wat er aan oplossingen voor de schuldencrisis kan bestaan. Het is evenmin verwerpelijk om uit te vissen wat het draagvlak voor deze of gene maatregel is. Maar de loutere vraag ‘Hoeveel wil je bijdragen voor de schuldencrisis?’ komt neer op hengelen naar digitale toogpraat. Zoiets dient nergens toe. Het is onbegrijpelijk dat een nieuwsdienst zich tot dit niveau verlaagt. Het hoeven overigens niet alleen digitale fora te zijn. Tempo-Team, dat als uitzendbureau zijn geld verdient omdat er nu eenmaal werklozen zijn, ondervroeg de Belg over de werkloosheid. Volgens de simpele redenering – op basis van een steekproef van 1.500 personen – vindt ‘de helft van de Belgen’ dat de werkloosheidsuitkering te hoog is. Hadden de ondervraagden eigenlijk enig idee hoe hoog of hoe laag de werkloosheidsuitkering is? Die voor de hand liggende vraag werd niet gesteld. Dit is een onderzoek dat meedrijft op een soort publieke overtuiging, waarbij voorkennis niet vereist is. Op populistische enquêtes van deze aard baseren al even populistische partijen zich om hun standpunten te bepalen. Dat wordt dan verpakt als democratie: wij doen wat de mensen vragen. Wie politiek bedrijft, moet met kiezers rekening houden. Maar politici hebben ook de opdracht om beleid te maken dat er toe doet. Zonder politieke beslissingen in 1944 zouden we geen socialezekerheidsstelsel hebben zoals we dat nu kennen. Maar destijds waren er ook geen digitale discussiefora.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

film k arin seberechts

Drive Sommige films zijn zo cool dat je er een fanclub zou voor oprichten. ‘Drive’ is er zo eentje. Nicolas Winding Refn, een Deen in Hollywood, manoeuvreert je met een slimme, strak in beeld gezette ‘car chase’ een misdaadthriller binnen en laat je niet meer los. Hartverscheurende duik in een somber verleden (Noomi Rapace)

Beyond De Zweden hoeven van niemand lessen te krijgen als het om smartelijke familiedrama’s gaat. En om het regisseren van acteurs in dito drama’s. De doorgewinterde actrice Pernilla August heeft een carrière lang ogen en oren goed opengehouden. Dat is haar regiedebuut aan te zien.

toch is deze weerspannige en beladen terugblik naar Leena’s verleden, die in lijvige flashbacks voor de kijker wordt uitgepakt, een immens ontroerende prent geworden. Augusts familiedrama over een falend Fins ouderpaar dat elkaar met vurige liefde en veel drank aan de waggel houdt en in de slipstream het leven van hun kinderen vergruizelt, is troosteloos en lelijk, maar evengoed innig en authentiek. Het allerhoogst scoort August, die 30 jaar geleden al aantrad in het grootse ‘Fanny & Alexander’ van voortrekker Ingmar Bergman en die in ‘Best Intentions’ de moeder van Bergman incarneerde, in de regie van haar acteurs. Noomi Rapace (zonder ijzerwinkel deze keer) en zeker de jonge Tehilla Blad, het tweetal dat in de ‘Millennium’-films al één personage speelde, trekken als Leena alle registers open. Maar ook het geloofwaardige ensemble rondom deze twee – met onder meer Noomi’s ex-man Ola (bekend als Stefan uit de ‘Wallander’-reeks) en een stel fenomenaal acterende kinderen – onthutst en sleept mee. Vrolijk word je er niet van. Aangedaan des te meer.

‘Beyond’ begint met een vredig familietafereel. Een ochtendlijke vrijpartij tussen dertigers Leena en Johan wordt prettig verstoord door hun twee dochters, die dringend ‘Sankta Lucia’ willen vieren. Een telefoontje beslist daar anders over: Leena’s moeder ligt op sterven. Vóór de gezinsleden goed en wel beseffen dat ze eigenlijk geen jota afwisten van het bestaan van deze moeder, trekken ze ‘ten afscheid’ naar de andere kant van Zweden. In plaats van een lichtfeest krijgen we een sombere duik in het verleden… Ik geef u alvast dit mee: ‘Beyond’ biedt inhoudelijk niets dat u niet eerder hebt gezien. Verhalen over weggemoffelde trauma’s die zichzelf met veel gedruis weer naar de oppervlakte dringen. Zo kan je er alle dagen zien op tv. August heeft zich ook niet Originele titel: Svinalängorna echt uitgesloofd in het zoeken ‘Beyond’ komt op 23 november naar een originele insteek. En in de Belgische zalen. 26 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

oer-Amerikaanse B-filmgenre een Europese draai geeft. Refn ‘refereert’ dat het een lieve lust is, maar zijn (audio)visuele flair is zo overduidelijk dat je dit Amerikaanse debuut hoe dan ook eigenzinnig mag noemen. De trage camerabewegingen, de even afgemeten dialoog als sprekende soundtrack, de mooie rijsequenties door een zinderend L.A. en de uitmuntende vertolkingen versmelten tot een thriller die zo dreigend is dat je er een paar nagelriemen bij inschiet. Ergens rond driekwart lengte verslikt deze secuur geregisseerde oefening in beheersing met zijn timide romance zich in een aantal onverhoedse blijken van grof geweld. Een beetje jammer en onnodig. Laten we het een pijnscheut noemen. Of een misplaatste extravagantie van de Viking in Refn… “Ik heb ooit nog films gemaakt, actiedingen met wat sexy toestanden. De critici vonden het Europees. Ik vond het troep”, laat de cineast een uitmuntende Albert Brooks in een zeldzaam moment van ironie opperen. Een lichte knipoog naar zichzelf misschien, maar deze ‘Drive’ mogen we meteen op een veel hoger echelon plaatsen.

De bruten en karakterkoppen uit zijn vroegere werk (het ‘Pusher’-drieluik, ‘Valhalla Rising’, ‘Bronson’) hebben in ‘Drive’ plaats geruimd voor een bedaarde eenzaat (Ryan Gosling: perfect!) die met auto’s rijdt. Overdag als stuntrijder in films en als mecanicien, na de uurtjes als chauffeur bij overvallen. Veel geweld komt daar niet aan te pas. Tot de naamloze rijder in een soort onhandige geste tegenover zijn buurvrouw (Cary Mulligan: lieflijk!), met wie hij een schuchtere relatie heeft, in situaties verzeilt waarin bij beter niet verzeild was geraakt. Refn heeft zichzelf bij de oversteek naar Hollywood allerminst tevreden gesteld met een knullig opdrachtfilmpje. ‘Drive’ is een brok stoutmoedige cinema waarin de Deen op een weerga- ‘Drive’ is sinds 2 november te loos onderkoelde manier het zien in de Belgische zalen. Perfecte B-film met een Europese nuance (Ryan Gosling)

boek gutenberg

Chanson

Een gezongen geschiedenis van Frankrijk Bart Van Loo Zoals het land zelf voor toeristen onuitputtelijk is, vindt de schrijver Bart Van Loo telkens weer nieuwe invalshoeken om zijn geliefde Frankrijk te belichten. Hij begon met de literatuur (‘Parijs Retour’, 2006), ging verder met de Franse keuken (‘Als kok in Frankrijk’, 2008) en zette een voorlopig orgelpunt met Frankrijk en de erotiek (‘O vermiljoenen spleet’, 2011).

met het miljoenenhitje ‘Sacré Charlemagne’ van France Gall. Onbekommerd associeert Van Loo verder. Won France Gall in 1965 het Eurovisie Songfestival niet met ‘Poupée de Cire’, een nummer van Serge Gainsbourg? Met duivels plezier rakelt Van Loo nog maar eens de beroemde anekdote op: dat Gainsbourg ook ‘Les sucettes’ (De lolly’s) voor haar schreef en dat het onschuldige zangeresje niet besefte dat ze een ode aan de fellatio ten beste gaf. Moeiteloos gaat de schrijver door op zijn élan. Via het Louvre, dat ooit een gevangeEn nu zijn er dus de chansons. Feilloos nis schijnt geweest te zijn, komt hij uit bij boort Van Loo in zijn boek het collectieve de middeleeuwse dichter/schavuit François geheugen van zijn doelgroep aan: nostalgi- Villon en zijn gedicht ‘La ballade des pensche veertigers, vijftigers en zestigers die dues’ en zo verder tot bij de chansonbeweropgegroeid zijn met de liedjes van Françoise king ervan door Léo Ferré en Serge Reggiani. Hardy en Claude François, Brel en Bécaud, Een beetje eruditie is nooit weg als je het Gainsbourg en Joe Dassin. Met heimwee over Frankrijk hebt, en al gauw besef je als denken ze terug aan warme vakanties, lezer weer hoe spannend en interessant zwoele slows en zorgeloze, ontluikende lief- cultuur kan zijn en vraag je je af of jonkies des en de melodieuze liedjes die hoorden bij tegenwoordig net zo blij worden wanneer die onschuldige, onbekommerde tijd. ze zich verdiepen in Gangsta rap en 50 Cent. Om zijn boek de nodige sérieux te geven, heeft Van Loo zo elegant mogelijk verbanden gezocht tussen de chansons en de politieke geschiedenis van Frankrijk. Dat Wie Yves Montand ging niet altijd even makkelijk. Behalve ‘Les feuilles mortes’ kan de Marseillaise hebben maar weinig uitgesproken revolutionaire liederen de tand zien zingen zonder een des tijds doorstaan, maar vaak volstond het traan weg te pinken, voor Van Loo om de politieke en de artistieke jaartelling naast elkaar te laten lopen verdient dit boek niet. en de bekendste liedjes te situeren in hun tijdsgewricht. Als de auteur vermeldt dat het hitsige num- In vogelvlucht scheert Bart Van Loo over mer ‘C’est extra’ van Leo Ferré symptoma- de slagvelden en de paleizen van de rijke tisch is voor de tuchteloze periode na mei Franse geschiedenis. Hij besteedt 70 pagi‘68 of dat hij in ‘Je suis malade’ van Serge na’s aan het Voorprogramma, met veel Lama ‘de zwanenzang van de ongebreidelde Franse koningen en weinig bekende liedgroei van de Franse welvaart’ ziet, doet hij jes. Pas als hij in het Hoofdprogramma bij wellicht te veel aan Hineininterpretierung, de Commune van 1871 belandt, komt zijn maar over het algemeen vergeeft de lezer boek lekker op dreef. Van dan af wordt hem alles, zolang hij maar nieuwe interes- ‘Chanson’ meteen ook een multimediaal prosante anekdotes opdist en boeiende verha- ject. Telkens wanneer Van Loo een nieuw len vertelt. liedje beschrijft en erbij zegt hoe die en die zanger het heeft gezongen, ging ik voor mijn computer zitten en zocht het numPont Neuf mer op YouTube op, tot ik erachterkwam En die verhalen zijn er bij de vleet. De auteur dat de auteur bij het schrijven precies hetbegint zijn boek op de Pont Neuf in Parijs. zelfde had gedaan. Wat meer is: op zijn site Van waar hij staat ziet hij het ruiterstand- www.bartvanloo.info heeft hij 250 filmpjes beeld van Karel de Grote, ‘de grootvader van gestockeerd, waarop de lezer kan zien hoe Frankrijk’. Prompt verbindt hij de koning deksels goed die Franse zangers wel zijn en

hoe serieus ze het menen met hun nationale liederenschat. Wie Yves Montand ‘Les feuilles mortes’ kan zien zingen zonder een traan weg te pinken, verdient dit boek niet. Wie de twee versies van ‘La Bohéme’ door de jonge en de oude Charles Aznavour kan bekijken zonder onverwijld naar Montmartre af te reizen, verstaat geen Frans of heeft geen hart. Parels

Parel na parel vist Bart Van Loo op in zijn boek en elke vondst getuigt van zijn liefde voor zijn tweede vaderland. Het allersterkst vond ik hem in het beschrijven van de jaren voor, tijdens en na de twee wereldoorlogen, met sterke, ontroerende en onbekende verhalen over Maurice Chevalier, Boris Vian, Juliette Gréco, Edith Piaf en de geweldige orkestleider Ray Ventura en zijn Collégiens. Daar geloofde ik Van Loo ook helemaal, als hij beweert dat hun nummer ‘Tout va très bien, Madame la Marquise’ niet toevallig de ironische tophit van 1935 werd. Onvermijdelijk dringt zich een slotvraag op. Zou er een zelfde boek te schrijven zijn over onze Vlaamse liedjes? Over Emiel Hullebroeck en ‘In de Stille Kempen’? Will Tura en ‘Arme Joe’? Het is niet onmogelijk, maar misschien moet er om ongeremd te kunnen bewonderen toch een zekere afstand zijn?

CHANSON Een gezongen geschiedenis van Frankrijk Bart Van Loo De Bezige Bij Antwerpen 332 blz. Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

JONGEREN

Arbeidsmarkt kan erg ontnuchterend zijn voor jonge werkzoekenden “Veel werkonzekerheid en loze beloftes” Denis Bouwen

Marianne, de dochter van een Filipijnse moeder en een Belgische vader, studeerde in 2009 af als vertaalster Italiaans-Engels. “Ik had altijd al veel aanleg voor talen”, vertelt ze. “Engels was één van de voertalen in ons gezin. En mijn liefde voor het Italiaans werd aangewakkerd door het zien van de prachtige film ‘La Vita è Bella’, met Roberto Benigni.” Na een kort intermezzo als vrijwilligster in het buitenland waagde Marianne zich op de arbeidsmarkt en schreef ze zich in bij de VDAB. Al gauw bleek het verre van simpel om een voltijdse baan als vertaalster aan de haak te slaan. “Veel vertaalbureaus hebben graag medewerkers die in een zelfstandig statuut werken. Maar werken als zelfstandige houdt een aantal nadelen in. Bovendien is een bestaan als zelfstandig vertaalster heel moeilijk als je helemaal van nul moet beginnen, zonder klanten of vertaalsoftware. Nogal wat ‘artistieke’ en hoogopgeleide afgestudeerden worden geconfronteerd met dit probleem. In een aantal gevallen krijg je te maken met schijnzelfstandigheid.”

Je bent jong en je wil wat, ook op de arbeidsmarkt. Maar dat kan behoorlijk tegenvallen, zoals vertaalster Marianne De Wolf (*) aan den lijve heeft ondervonden. Zij deed ontnuchterende ervaringen op als uitzendkracht en hield er een flinke dosis ergernis aan over.

“Het gebeurt geregeld dat een uitzendconsulente je belt en beweert werk voor je te hebben, terwijl het achteraf om loze beloftes of leugens blijkt te gaan”, vertelt Marianne.

bedrijf voor sportkleding in Sint-Niklaas. Twee weken lang moest ze daar een zieke werkneemster op de garantiedienst vervangen. Daarna werkte ze, opnieuw via een uitzendbureau, drie weken bij een IT-bedrijf in Edegem. “Prima werksfeer, fijne collega’s. Dat bedrijf werd met een piekperiode geconfronteerd en had extra personeel nodig.” Voor een contract van bepaalde duur kon ze aankloppen bij een grote verzekeringsmaatschappij. Marianne had gereageerd op een annonce in het blad Vacature. “Bij de verzekeraar kon ik ‘wegens de crisis’ alleen een contract voor drie maanden krijgen. Er waren daar diverse mensen met een contract van beperkte duur. Uiteindelijk wilde de werkgever maar aan één collega een contract van één jaar geven.” Zeven maanden lang werkte Marianne ook bij een kleine in- en uitvoerder van chemische producten. “Gevarieerd werk maar er kwam weinig vertalen aan te pas. De collega’s daar waren wel erg vrijgevig. Maar in Uitzendsector een klein bedrijf vormt het personeel de Willens nillens kwam Marianne bij uitzend- zwaarste kostenpost en daarom werd ik niet bureaus terecht tijdens haar speurtocht vast aangeworven.” naar werk. “In deze tijd kan je bijna niet anders dan bij uitzendkantoren langsgaan. Vast contract Maar in veel gevallen maak je alleen kans op een interim of een tijdelijk contract. Dat “Na die zeven maanden vertelde ik aan veel betekent veel werkonzekerheid. Het gebeurt uitzendkantoren dat ik nu eindelijk wel vast geregeld dat een uitzendconsulente je belt werk wilde. Eén kantoor bood me werk aan en beweert werk voor je te hebben, terwijl bij een firma voor controle en certificatie in het achteraf om loze beloftes of leugens landbouw en voeding. Na een interim van blijkt te gaan. Basisrechten van uitzend- vijf maanden kon ik daar misschien een vast krachten worden soms niet gerespecteerd contract krijgen als er genoeg werk zou blijen er wordt ook verkeerde informatie gegeven.” Bij het certificatiebedrijf moest Marianne, ven over de aard of de duur van een job.” Via een uitzendkantoor kon de vertaal- samen met een ervaren collega, inkoster eerst twee weken aan de slag bij een mende e-mails over certificatieaanvragen

28 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

behandelen. Na amper enkele uurtjes briefing werd ze in het diepe gegooid. “Gelukkig maar dat ik daar een ervaren collega had op wie ik kon terugvallen”, bedenkt ze. “Na enkele weken waren alle inkomende e-mails min of meer afgehandeld. Het duurde niet lang voor het bedrijf aanstalten leek te maken om me voor mijn diensten te bedanken. Dat was ook niet zo moeilijk want ik moest er werken met weekcontracten waarvan de gepresteerde uren aan het einde van de week moesten worden doorgegeven. Toen de verantwoordelijke me bij zich riep, kreeg ik nogal brutaal te horen dat het werk erop zat. ‘We kappen ermee’, zei die man doodleuk.” Depressief

Marianne wil liever niet berekenen hoeveel keer ze in totaal al solliciteerde via jobsites en uitzendkantoren. “Ik zou er alleen maar depressief van worden. Dikwijls krijg je geen reactie of moet je genoegen nemen met een standaardantwoord.” Een lichtpuntje is dat de vertaalster onlangs tijdelijk werk vond bij de dienst vreemdelingenzaken van de Stad Antwerpen. “Ik ben al blij dat ik daar minstens zes maanden aan de slag zal zijn. Nu maar hopen dat die job vast kan worden.” De eerste ervaringen op de arbeidsmarkt sterkten Marianne in de overtuiging dat de vakbond er moet zijn. “Niet alleen om werknemers in bedrijven te verdedigen maar ook om de neoliberale plannen van Europa tegen te gaan.” (*) Om redenen van privacy kreeg de geïnterviewde een pseudoniem.

Vrijhandel of mensenrechten?

Cursus ‘Loonbrief voor dummies’

‘Stop the Killings’ voert op 10 december actie in Brussel Michaël Vandenbroucke

De Europese Unie heeft in het voorjaar een vrijhandelsakkoord afgesloten met Colombia. Maar Colombia is al jarenlang het gevaarlijkste land ter wereld voor vakbondsmensen en mensenrechtenactivisten. Vindt Europa vrijhandel belangrijker dan mensenrechten? ‘Stop the Killings’ stelt zich de vraag en voert op zaterdag 10 december actie aan het Europees Parlement.

“Een historische stap in onze relaties die aanzienlijke voordelen z a l o p l e v e re n voor beide partijen.” De Europese commis- het vaakst het slachtoffer van saris voor Handel, Karel De het geweld: activisten, vakGucht, heeft niets dan lof voor bondsmensen, journalisten en het nieuwe vrijhandelsakkoord. advocaten. Vertegenwoordigers van soci- Wanneer vrijhandelsakkoorale organisaties zijn veel min- den een negatieve impact hebder enthousiast. Zij wijzen op ben op de leefomstandigheden de vele nefaste gevolgen, vooral van de werkende bevolking en voor de armste en kwetsbaarste de sociale onrechtvaardigheid bevolkingsgroepen in Colombia. nog vergroten, moeten we ons Stop the Killings voert sinds zorgen maken over de toekomst meer dan vijf jaar actie tegen van onze collega’s in het Zuiden. de repressie van sociale organi- Dan dreigen de moorden, de saties in het Zuiden. In landen verdwijningen en de intimidaals Colombia, Guatemala en de ties niet te verminderen, maar Filipijnen is er veel geweld en nog toe te nemen. straffeloosheid. De mensen die Volgens Amnesty International zich daar verzetten tegen soci- werden in Colombia alleen al ale onrechtvaardigheid, worden in het eerste kwartaal van dit

jaar 29 mensenrechtenactivisten en 18 vakbondsmensen vermoord. Ook in de Filipijnen en Guatemala is de mensenrechtensituatie zorgwekkend. Vaak zijn multinationals rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken bij schendingen van de mensenrechten. Stop the Killings wil dat de EU mensenrechten centraal plaatst in de relaties die wij met deze landen onderhouden. Ook handel kan en moet daar een plaats in krijgen, maar dan wel eerlijke handel in een kader van duurzame ontwikkeling en waardig werk. Kom op 10 december naar Brussel en maak dit mee duidelijk aan onze vertegenwoordigers in het Europees Parlement. Na een ludieke manifestatie met straattheater houden we een publiek debat en stemming op het Luxemburgplein, in de schaduw van het Europees Parlement. Met jouw steun kunnen we ook dit jaar weer het verschil maken. In 2009 pleitte Stop the Killings met succes voor de ratificatie van het internationaal verdrag tegen de gedwongen verdwijningen. Na aanhoudende acties in 2010 werden 43 Filippijnse gezondheidswerkers vrijgelaten. Zij waren ten onrechte van terroristische activiteiten beschuldigd. Ook in 2011 herhalen we onze eis: Stop the killings! Justice now!

Wil je graag weten of je loon juist berekend is? Heb je recht op een eindejaarspremie? Wat zijn extralegale voordelen en hoe beïnvloeden ze je loon? Hoeveel bedraagt je vakantiegeld? De vormingsdienst van het ACV Gent-Eeklo organiseert een intensieve lessenreeks die het antwoord geeft op al deze vragen. Op 18 januari 2012 start namelijk de cursus ‘Loonbrief voor dummies’. In deze cursus ligt het accent op loonberekening. We leggen uit hoe je brutoloon gevormd wordt en maken de berekening van bruto naar netto aan de hand van je eigen loonbrief. Je komt te weten waarvoor RSZbijdragen dienen en hoe je de bedrijfsvoorheffing berekent. We lichten de schalen voor de bedrijfsvoorheffing toe en bespreken welke factoren een invloed hebben op die heffing. Verder hebben we het over extralegale voordelen. Zo vragen we ons bijvoorbeeld af of maaltijdcheques echt zo interessant zijn. Ook het vakantiegeld komt aan bod. Je krijgt meer uitleg over de manier waarop dat vakantiegeld berekend wordt. Daarbij bespreken we zowel de regeling voor arbeiders als die voor bedienden. De opleiding mikt in eerste instantie op ACV-leden die nog niet de kans kregen om zich bij onze reguliere vorming in te schrijven. Bijvoorbeeld KMOwerknemers, mensen die werken in een bedrijf zonder vakbondsvertegenwoordiging, uitzendkrachten, nieuwe kandidaten voor de sociale verkiezingen. De cursus vindt plaats bij het ACV, Poel 7, 9000 Gent. Op woensdag 18 januari, woensdag 25 januari en woensdag 1 februari, telkens van 18.30u tot 20.45u. Interesse? Neem rechtstreeks contact op met Jan Neirynck, ACV-vormingsdienst GentEeklo op het nummer 09 / 265 42 72 of stuur een e-mailtje naar jan.neirynck@acv-csc.be. Daarna bevestigen we of je kan deelnemen.

Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 |

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

ARCELOR MITTAL

FRAUDE AANPAKKEN

P.D. - EEKLO

M.S. - KONTICH

Regeringen blijven maar onvoor- Ik zou graag alle werknemers en exwaardelijk geld geven – lees werknemers willen wakker schudden cadeaus geven – aan de industrie. en ervoor zorgen dat ze zich realiseren wat er gaande is in dit land. Die cadeaus worden onmiddellijk Mijns inziens moet een gemeenomgezet in bonussen voor de CEO’s schappelijk front in niet mis te veren dividenden voor de aandeel- stane taal duidelijk maken aan onze houders. Of, zoals in het geval van politici dat het ondenkbaar is zelfs ArcelorMittal, gebruikt om de ver- maar te overwegen 1 euro nieuwe plaatsing van activiteiten te finan- belastingen in te voeren als zij géén cieren en de winsten te verhogen. Je ernstige pogingen ondernemen om hoeft geen econoom te zijn om dat de fraude of diefstal van 58 miljard te zien. ArcelorMittal, dat nu zwaar euro – cijfers van professor Jozef reorganiseert in Luik, buit dit sys- Pacolet – aan te pakken. Voor 2012 willen onze politici vele teem tot het uiterste uit en doet dat miljarden euro’s vinden. Eigenlijk overal in de wereld. De belofte van zouden ze dit uitsluitend moeten een zakenman is niks waard zoals doen door de fraude aan te pakken. we nu voor de zoveelste keer ervaren. Niet door extra belastingen en niet ArcelorMittal betaalde vorig jaar door besparingen op de kap van de op zijn miljardenwinst minder dan minst begoeden. Dat is geen commu500 euro vennootschapsbelasting nisme of ‘het geld halen waar het zit’. en kreeg nog een cadeautje van 260 Wel het toepassen van de wetten en miljoen euro van de Waalse regering. het bestrijden van diefstal ten koste Ik dacht nochtans dat die krap bij van de gemeenschap. Elke politicus met andere plankas zat. Maar ook Vlaanderen smijt nen moet in de grond kruipen van lustig met geld richting bedrijven. schaamte. Onze vakbonden moeten Elke week verschijnen er lijsten van dit keihard duidelijk maken aan al bedrijven die flinke bedragen ont- onze verkozenen. vangen. Recent nog vielen een well- Als onze politici niet weten hoe ze nesscentrum en een manege in de miljarden kunnen vinden door het prijzen. ‘Strategische investerings- bestrijden van de fiscale en sociale fraude, dan kunnen onze vakbonden steun’ heet zoiets dan. – eventueel in overleg met enkele Ik heb niets tegen een industriepolitiek maar wel tegen het feit dat er bekwame professoren – heel concreet een stappenplan uitwerken om veel te weinig voorwaarden aan de met de minste inspanning de snelste verleende steun worden gekoppeld. resultaten te bereiken. De bonden De steun zou moeten afhankelijk moeten dan eisen dat de regering worden gemaakt van het aantal jobs dit plan uitvoert in het belang van dat ermee wordt gecreëerd. Er zou alle werknemers en ex-werknemers. ook moeten sprake zijn van een mini- Laten ze niet afkomen met het argumale duurtijd van die jobs. Worden ment dat miljarden weghalen bij de afspraken niet nagekomen, dan fraudeurs ‘een rem zou zetten op de moeten de subsidies worden terug- economische groei’. Miljarden wegbetaald. In tijden van massale bespa- nemen bij de kleinverdieners en de middenklasse zou een veel grotere ringen zou deze aanpak toch mogen negatieve impact hebben op conworden overwogen. De huidige sub- sumptie en economie. sidiepolitiek vernietigt banen. Wie Het is mijn vurige hoop dat de vakdat niet door heeft, is naïef. bondstop er ook zo over denkt en van deze aanpak prioriteit nummer één maakt.

30 | NOVEMBER 2011 | 115de jaargang | Ons Recht

uitbetaling vakbondspremie Scheikunde

Bedienden die in 2010 minstens één maand tewerkgesteld waren in de sector en aansluitend daarop werkloos werden of in voltijds tijdkrediet of met (brug)pensioen gingen, behouden hun recht op de vakbondspremie. Zieken zijn gelijkgesteld met actieven. Om de premie te krijgen moet je het ingevulde en ondertekende attest bezorgen aan je vakbondsafgevaardigde of aan LBC-NVK Brussel, ter attentie van Werner Sergeant, Pletinckxstraat 19, 1000 Brussel.

In de periode van 1 november 2011 tot 31 januari 2012 krijgen de gesyndiceerde bedienden uit de scheikunde hun vakbondspremie. De premie bedraagt 80 euro. Om er recht op te hebben, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo moet je in de loop van 2010 gedurende ten minste één maand gewerkt hebben in een onderneming die valt onder het paritair comité voor de bedienden uit de scheikundige nijverheid (PC 207). Ook moet je minstens sinds 1 augustus 2011 lid zijn van de vakbond en op het Opvoedings- en ogenblik van de uitbetaling in huisvestingsorde zijn met de betaling van instellingen de ledenbijdrage. De premie wordt gestort op de rekening van de rechthebbende. In de sector van de opvoedingsUitbetaling in speciën of via cir- en huisvestingsinstellingen culaire cheque is niet mogelijk. krijgen de leden van de vakDe rechthebbende moet zijn of bond in de maanden oktober, haar attest ingevuld en onderte- november en december 2011 kend terugsturen naar het plaat- hun vakbondspremie uitbetaald. De premie bedraagt 37,18 selijke LBC-NVK-secretariaat. euro voor leden die de volledige vakbondsbijdrage betalen Diensten en en 18,59 euro voor wie de bijdrage voor deeltijdsen betaalt. organismen Je kan de premie ontvangen voor technische als je voor 1 oktober 2010 lid controles en was en als je in orde bent met je bijdrage op het moment van gelijkvormigheidsuitbetaling. Je moet ook in het toetsing refertejaar effectieve arbeidsDe gesyndiceerde bedienden uit prestaties geleverd hebben de diensten en organismen voor in een instelling die erkend technische controles en gelijk- is door de Vlaamse overheid. vormigheidstoetsing (paritair De premies worden gestort op comité 219) krijgen tussen 17 de rekening van de rechtheboktober en 31 december 2011 bende. Wie de premie wil krijhun vakbondspremie uitbetaald. gen, moet het lichtblauwe forDie bedraagt 110 euro. mulier als attest gebruiken. Om recht te hebben op de pre- De werkgever moet dit attest mie moet je op 17 oktober 2011 samen met de loonstrook van minstens drie maanden aange- september 2011 af leveren. sloten zijn bij de vakbond. Je Het attest moet ondertemoet ook werken in één van de kend worden teruggestuurd diensten of organismen voor naar je plaatselijke LBC-NVKtechnische controles en gelijk- secretariaat. vormigheidstoetsing.

indexaanpassing oktober 2011 215.00 Kleding- en confectiebedrijf

vorige lonen x 1,019

achterklap

ons recht

walter

De wet van de Boekenbeurs Ieder jaar zie ik ze zitten op de Boekenbeurs: de ernstige, gebrilde literatoren die vanachter hun tafel hopen dat hun lezers een boek met een handtekening komen kopen. Ze zien er nooit erg vrolijk uit, want meestal zijn die lezers few and far between en het wachten duurt lang als niemand je jongste meesterwerk ambieert.

kraampjes bestelt en die achteraf de hotelrekeningen van de exposanten voldoet. Om de parallel even door te trekken: het zijn de twee kookboeken van Jeroen Meus die zijn uitgever van de ondergang hebben gered. Meer dan twintig jaar lang bracht André Van Halewyck slimme, mooie, relevante, literair verantwoorde werken op de markt: romans, essays, stripverhalen, boeken over kunst, geschiedenis en politiek. Meer dan twintig jaar werd hij geprezen om zijn durf en zijn goede smaak, maar omdat veel te weinig mensen zijn boeken kochten, bleef het in Leuven elk jaar angstig krasselen bij de kassa.

Soms heeft een uitgever medelijden met zijn auteurs en zet hij er twee of drie bij elkaar. Ze kunnen dan bijkletsen en dat is leuk, want op de Beurs leiden de meeste schrijvers een zor- Bestsellers gelijk bestaan. Was het vroeger anders dan? Ja en nee. In mijn herinnering liep het jaren gele- Pas met de receptenboeken van Meus, die den ook niet echt storm voor de Ruyslincken doodsimpel inpikten op de populaire televisieen de Vandeloos, maar toen bestond Piet programma’s, haalde zijn uitgever zijn eerste Huysentruyt nog niet of Jeroen Meus, met twee gigantische bestsellers in huis. Dankzij duizenden lezers die in dikke rijen tot achter de winst die hij maakt met de stoofschotels de hoek van stand 6 staan aan te schuiven voor van Jeroen kan Van Halewyck zich permitteren weer eens een geniale debuutroman uit te een kookboek en een vriendelijk woord. “Kookboeken”, gromt zo’n literator dan jaloers, geven waarvan hij er jammer genoeg hooguit als zijn vrouw ‘s avonds vraagt hoe het is 400 zal verkopen. Als de geniale debutant het geweest. “Daar kunnen de mensen nog geld volgende jaar dan op zijn beurt zal zitten te aan geven.” “Ja”, zucht mevrouw meelevend versuikeren op de Boekenbeurs, moet hij niet en ze strijkt even lief door zijn haar, “het leven schelden op de fans van Meus, maar hen nederig dankbaar zijn. van een kunstenaar is hard.” Vorige maand, op doortocht naar het Franse Kunst is een aardig tijdverdrijf, maar het blijft zuiden, viel het me op hoe krom die redenering een tijdverdrijf voor enkele fijne luiden, zoals is. We hadden een hotelkamer geboekt in het Benno Barnard het jaren geleden al zei. Een stadje Parthenay, halfweg tussen Nantes en radiozender als Klara met interessante discusPoitiers. Parthenay heeft een aardige, antieke sieprogramma’s over het ontstaan van Brazilië binnenstad, met charmante straatjes en plei- en de nieuwste uitvoering van ‘Die Kindheit nen met oude bomen. Er zijn antiekwinkels Jesu’ van Johann Christoph Friedrich Bach en gezellige restaurants en jaarlijks wordt er kan blijven bestaan als ook de simpele deunde Dag van het Gezelschapsspel georganiseerd, tjes van Bart Kaëll populair genoeg blijven op maar eens je de oude vestingmuren achter je MNM of Radio2. Het jongensonderonsje ‘Geen laat, zit je midden in de vleesverwerkende Probleem’ met Wim Helsen en Theo Maassen industrie van de Gâtine en daar is niet veel heeft zeker zijn reden van bestaan, maar de VRT kan zich zo maar één prachtprogramma pittoresks aan te beleven. permitteren. Vijftienduizend kijkers zijn niet genoeg om een zender overeind te houden. In Vleesfabriek deze harde tijden moet daar al eens een voetVroeger zou ik gevloekt hebben als ik zo’n balwedstrijd met één miljoen joelende supporvleesfabriek had gezien: “Waarom zetten ters tegenover staan. ze die nét hier, zo dicht bij een mooie, oude Voorlopig is er nog geld genoeg om elitaire thestad?” Tegenwoordig weet ik beter. De tijden aterproducties te subsidiëren en experimenzijn veranderd. Het is net omgekeerd. De rus- tele jazz. Maar graag hoorde ik de clan van de tige gekasseide straatjes van le vieux Parthenay, supergesofistikeerde critici alvast een toonde Romaanse kerk en de beschermde brug uit tje lager zingen. Hoe zei die ene jongen op de de 13de eeuw kunnen slechts blijven bestaan radio het weer, een jaar geleden, bij het uitkodankzij de hardwerkende veeboeren, hun men van de leuke film ‘Verliefd’ van Hilde Van stinkende industrie en de belastingen die Mieghem? “Het wordt een publieksfilm, maar ze aan de gemeenschap betalen. De Dag van er wordt misschien toch iets van verwacht.” het Gezelschapsspel is een aardig idee, maar Hallo, Aarde aan Zonnestelsel: mag het ook er moet wel iemand zijn die de vlaggen en de iets minder arrogant alstublieft? Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT-EEKLO-ZELZATE Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK OUDENAARDE Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 115de jaargang | NOVEMBER 2011 | 31