OnsRecht nummer 8 oktober 2012

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 116de jaargang | nummer 8 | oktober 2012

4-5

Š foto: daniÍl rys

Werklozen krijgen het moeilijker

11 K L I K L I J N B I J C ASA

22-23 VA KA N T I E R EG E L I N G

Standpunt Sociaal Overleg Economie Service Financiën Distributie Service In de marge Over de grenzen

Welzijn Campagne Arbeids-gericht Inbox Sociaal Service Distributie WCO WCO Film Film Boek De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Indexaanpassing Achterklap Vanmol

3 4 6 7 8 10 11 12 13 13 14 15 15 16 17 18 19 19 20 22 24 26 27 28 28 29 30 30 30 31 32

Fatsoen staat op rantsoen Werkloosheidsuitkeringen zakken sneller vanaf 1 november Vakbond wil een IPA en neemt wél zijn verantwoordelijkheid ‘Competitiviteit’ gaat lang niet alleen over loonkosten Werknemers uit privésector hebben recht op educatief verlof Hervorming banksector opnieuw op politieke agenda Keten Casa bedenkt personeel met ‘kliklijn’ Interesse voor vakbond groeit bij kaderleden Campagne tegen psychosociale risico’s op het werk

Gezondheidszorg moet hoog op ontwikkelingsagenda Meer dan 300 werknemers sterven in fabrieksbrand in Pakistan Werken aan de gekwetste binnenkant Wat als er geen onthaalouders waren?

Neerwaartse spiraal bij Coca-Cola Enterprises Meer dan honderd particulieren sponsoren Vluchtelingenhuis België moet vakantiewetgeving aanpassen Zelfstandige kleinhandel vindt maar moeilijk personeel Nieuwe regeling noodlijdende ondernemingen na drie jaar weer in de steigers “Wet Continuïteit Ondernemingen schiet doel grotendeels voorbij” Dans la maison Amour Absurde overvloed

Opkomen voor vluchtelingen, het is niet simpel in deze tijd. Maar Pol Van Camp en zijn medestanders doen prachtig werk in Leuven.

Daar openden ze onlangs het Vluchtelingenhuis.

Meer dan honderd mensen storten elke maand een financiële bijdrage.

Al die giften samen maken het mogelijk om het huis te huren en de vaste kosten te betalen.

Een prachtig voorbeeld van solidariteit tussen Belgen en vluchtelingen.

Lees er alles over op p. 20-21.

© foto: PATRICK VERTOMMEN

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Fatsoen staat op rantsoen

ferre w yckmans

standpunt.

algemeen secretaris

Je moet de lasten op arbeid verminderen en de fiscale druk op kapitaal en vermogen verhogen.

Voortgaand op de patronale klaagzangen allerhande, die met een ongeziene gretigheid in de pers breedvoerig aandacht krijgen, lijkt het wel of de werknemers niet de slachtoffers maar de veroorzakers van de crisis zijn. Zelfs wanneer werknemers bij een ontslag nog een redelijke opzegvergoeding willen worden ze nog voorgesteld als de haaien van het economisch bestel.

Pieter Timmermans van het VBO beweert dat de – nochtans rechtmatige – eis om de arbeiders eindelijk een degelijke ontslagregeling te geven betekent dat ‘de Belgische industrie wordt kapot gemaakt’. Een wedervraag: ligt het misschien aan de redelijke opzegregeling voor bedienden dat de vooruitzichten voor de industrie weinig florissant zijn? Systematisch wordt geïnsinueerd dat de bedienderegelingen onaanvaardbaar gunstig en onhoudbaar zijn.

Of het nu over opzegregelingen gaat, over de pensioenen (bedoeld wordt de aanvullende stelsels), over het gewaarborgd maandloon, over de barema’s en de classificaties, altijd opnieuw is de boodschap hetzelfde. Het ‘te genereuze’ bediendestatuut zal bij een debat over het wegwerken van de discriminaties tussen arbeiders en bedienden moeten sneuvelen. Een merkwaardige logica die daarbij gevolgd wordt.

Het Grondwettelijk Hof vond op 7 juli 2011 dat ‘de discriminaties tussen arbeiders en bedienden’ niet langer aanvaardbaar zijn. Bedoeld werd daarbij dat de arbeiders gediscrimineerd worden ten opzichte van de bedienden. Concreet ging het over de bedroevend slechte opzegtermijn voor een arbeider en het onbegrijpelijke systeem van de carensdag, waardoor een zieke arbeider voor zijn eerste ziektedag geen loon krijgt.

Die discriminaties wegwerken betekent de rechten van arbeiders verbeteren. Niet de rechten van bedienden elimineren. Een onaanvaardbaar slecht statuut voor alle werknemers is niet wat de vakbond wil. Het Grondwettelijk Hof is daar evenmin op uit. Enig sociaal fatsoen langs de kant van de werkgevers is dus écht wel op zijn plaats.

en praktijkvoorbeelden aangetoond dat wie voor zijn brood moet werken ettelijke keren slechter af is dan wie inkomsten haalt uit kapitaal of vermogen. Er is niet het geringste bewijs dat die stelling kan onderuit halen. Alle macroanalyses duiden trouwens aan dat er sinds jaren een verschuiving aan de gang is waarbij de inkomsten uit arbeid lager liggen dan die uit kapitaal of vermogen.

Het zou dan toch de politieke en sociaaleconomische logica zelve moeten zijn dat echt alles, maar dan ook alles, in het werk wordt gesteld om die trend te keren? Je moet dus de lasten op arbeid verminderen en de fiscale druk op kapitaal en vermogen verhogen. Om dat te bereiken zijn geen maatregeltjes in de marge nodig maar heuse Maatregelen.

Schuldig verzuim

Europa blijkt het toverwoord om alles bij het oude te laten. Met Europa als alibi wordt er sociale afbraak en dumping georganiseerd. Nationaal worden geen fiscale ingrepen gedaan ‘omdat dat alleen maar zin heeft op Europees niveau’. Zo laten onze politieke bestuurders de onrechtvaardige fiscale verhoudingen ongemoeid. Dat is regelrecht schuldig verzuim.

Ook de huidige federale regering volhardt in de boosheid. De minister van Financiën, Steven Vanackere, verklaarde onlangs dat de regering helemaal niet werkt aan een vermogensbelasting en een vermogenskadaster. Mensen met veel kapitaal en grote vermogens kunnen op beide oren blijven slapen.

Tegelijkertijd roept iedereen wel dat arbeid veel te zwaar wordt belast. Waarbij wordt voorgehouden dat de werkgevers die belasting op arbeid betalen.

Niets is minder waar. De fiscale heffing op inkomen op arbeid wordt betaald door de werknemer, de werkgever houdt die in als bedrijfsvoorheffing en stort het geld door naar de fiscus. Het is wel degelijk de werknemer die belasting op zijn arbeid betaalt.

De werkgevers betalen wel vennootschapsbelasting, in theorie 33,99 procent en in de praktijk elf procent. Slechts een fractie van de lasten op arbeid. Op kapitaal en vermogens wordt veel minder of geen belasting betaald. Daar zit het fundamenteel fout.

Voor de LBC-NVK en het ACV moet ons belastingstelsel ten gronde veranderen. De fiscaliteit Rechtvaardige fiscaliteit moet rechtvaardiger worden. Een strijd die nog Dat het fatsoen op rantsoen staat is ook zonne- niet gewonnen is. Maar de aandacht voor deze klaar in het debat over een rechtvaardige fiscali- gigantische onrechtvaardigheid is duidelijk aan teit. In de voorbije weken werd met statistieken het groeien. Inzet loont.

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

3

Werkloosheidsuitkeringen zakken vanaf 1 november sneller in tijd

© foto: daniël rys

Vooral alleenstaanden en gezinshoofden dreigen het heel moeilijk te krijgen

volledig bij de werklozen te leggen. Ook de overheid moet haar deel doen. Net zoals de De werkloosheidsuitkeringen zullen werkgevers. Maar die laatsten laten het al te vaak schromelijk afweten ondanks alle retoper 1 november nog sneller verriek over ‘activering’ en vijftigplussers die minderen in de tijd dan voordien al langer aan het werk moeten blijven.” het geval was. Het ACV is bang dat Het ACV wil niet dat werknemers en werkdie maatregel de armoede in ons zoekenden tegen elkaar worden uitgespeeld, land nog zal vergroten. “Je moet want een werkzoekende is tenslotte een de werkloosheid aanpakken, niet werknemer die tijdelijk zonder werk zit. de werklozen”, zegt Karim Dibas De vakbond wil al evenmin dat jongeren en van de ACV-Arbeidsmarktwerking. ouderen als elkaars vijanden worden neer“Als we niet uitkijken, wordt de RVA gezet. een Rijksdienst voor Armen. En dat “Over werklozen circuleren veel vooroordekan toch niet de bedoeling zijn.” len. Soms gaat het om pertinente leugens die je met harde feiten moet weerleggen. Er Volgens Karim heeft de maatregel weinig te zijn nogal wat politici en werkgeversorganimaken met de wil om werkzoekenden vlot- saties die vooroordelen misbruiken om hun ter aan een job te helpen. Het draait vooral standpunten kracht bij te zetten.” om besparen.

“In de oude regeling werden gezinshoofden Activering nog ontzien”, stelt Karim. “Met de nieuwe regels zullen ook gezinshoofden én alleen- Karim wijst erop dat er sinds geruime tijd een staanden uiteindelijk terugvallen op een ‘activeringsbeleid’ bestaat dat werkzoekenden flink aanport om een andere job te vinminimumdop.”

Na elke periode van twee tot drie maanden den. “Wie het spel niet eerlijk speelt, wordt zal de uitkering zakken tot een bepaalde bestraft. De RVA en de VDAB checken zeer drempel is bereikt. De daling wordt wel zeker of mensen effectief naar werk zoeken. afgeremd naarmate je meer jaren aan de We kennen heel wat situaties van werkzoekenden die al diverse keren uitleg moesten slag was.

“Vooral alleenstaanden dreigen meer en geven aan de RVA en waarbij hun zoekacties meer in de miserie te belanden”, vreest positief beoordeeld werden. Omdat ze wel Karim. “Als je een uitkering krijgt van pak- degelijk naar werk hadden gezocht.” weg 900 euro en een huur van 600 euro Tijdens de moeizame aanloop naar een moet betalen, hou je amper 300 euro over nieuwe federale regering gingen in de polivoor alle andere uitgaven. Met zo weinig tiek stemmen op om de duurtijd van werkloosheidsuitkeringen te beperken. Na een centen kan je geen kant meer uit.”

Werkzoekenden die het systeem belaze- bepaalde termijn zou de werkloze het dan ren, moeten ook voor het ACV worden aan- moeten stellen met een leefloontje van het gepakt. “Uiteraard moet je het kaf van het OCMW. “Zoiets is natuurlijk geen oplossing”, koren scheiden. Maar de meeste werkzoe- weet Karim. “Je verschuift gewoon het prokenden valt helemaal niets te verwijten. Het bleem, meer niet.” gaat niet op om de verantwoordelijkheid De hard-liners in de politiek wilden toch Denis Bouwen

4 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

één of andere trofee binnenhalen. En ziedaar het resultaat: de werkloosheidsuitkeringen worden nog ‘degressiever’ gemaakt.

In gewonemensentaal: de werkloosheidsuitkeringen worden nog sneller dan vroeger verminderd.

In werkgeverskringen was te horen dat werkzoekenden soms een hogere uitkering genieten dan iemand met het minimumloon. En ook dat Europa erop aandrong om de uitkeringen te reduceren. De vakbond antwoordt daarop dat het dan zaak is om de minimumlonen op te trekken en niet de uitkeringen naar beneden te halen.

En wat Europa aangaat, is het ook zo dat van België juist verwacht wordt dat het de armoede onder de bevolking verkleint en niet vergroot.

Vakbondsverzet

Van meet af aan was het ACV tegen de plannen om de werkloosheidsuitkeringen te verminderen?

Karim Dibas: “Uiteraard. Eerst voerden we actie bij parlementsleden met brieven en getuigenissen van werkzoekenden. Zo wilden we op zijn minst een bijsturing van de plannen afdwingen. We reageerden ook met feiten wanneer er nieuwe proefballonnetjes werden opgelaten. En we voerden actie bij de RVA omdat we bang waren dat die zou verworden tot een Rijksdienst voor Armen.

De overheid moet werklozen niet de grond instampen maar hen ondersteunen en begeleiden naar werk.”

“Onze inspanningen hadden toch effect. Zo zal de verlaging van de werkloosheidsuitkeringen niet worden toegepast op personen die een loopbaan van minimum 20 jaar achter de rug hebben, 55 jaar zijn of een arbeidsongeschiktheid van minstens 33 procent hebben.”

Ons Recht:

sociaal

In de volksmond is al snel sprake van ‘werklozen die zich in hun situatie schikken en het systeem uitmelken’. De werkelijkheid is veel genuanceerder natuurlijk.

Karim: “Ook onder leden van de vakbond zijn er vooroordelen over werklozen. Maar die vooroordelen smelten vaak als sneeuw voor de zon als mensen zelf hun werk verliezen en bij sollicitaties altijd opnieuw worden afgewezen. Er zijn zeker misbruiken maar langdurig werklozen zijn lang niet allemaal profiteurs. Alleen al in Vlaanderen zijn er elke maand 32.000 werklozen die opnieuw werk vinden. Er is veel in- en uitstroom in de werkloosheid. Mensen die uitzendwerk doen zijn uiteraard af en toe werkloos. De VDAB blijkt 87 procent van haar vacatures te kunnen invullen, wat toch wijst op een grote werkwilligheid.”

De term ‘activeren’ is sinds een aantal jaar erg populair bij onze politici?

Karim: “Je moet werklozen op hun verantwoordelijkheid wijzen maar ook uitgaan van hun talenten en mogelijkheden. Ze alleen maar opjagen leidt nergens toe. Als vakbond kanten wij ons tegen een verhaal van ‘eigen schuld, dikke bult’ dat alle verantwoordelijkheid bij de werkzoekenden legt. Natuurlijk hebben werkzoekenden een eigen verantwoordelijkheid maar die mag ook niet worden overdreven. Er is al controle op misbruiken. En de overheid moet alternatieven zoeken om mensen te steunen en te begeleiden naar gepast kwalitatief werk.”

“Bij de werkgevers zien we al bij al maar weinig vooruitgang, al zijn er ook die wel hun best doen. Hoe vaak gebeurt het niet dat mensen na 40 of 50 keer solliciteren nauwelijks of geen antwoord krijgen? Aan de Oudere werkzoekenden mentaliteit van een deel van de werkgevers Ons Recht: Sommige groepen hebben het moet nog veel veranderen. Essentieel is het extra moeilijk? inzicht dat er een gedeelde verantwoordeKarim: “Kijk bijvoorbeeld naar oudere werk- lijkheid is.” zoekenden. De VDAB signaleert in haar eigen jaarrapport dat er bij werkgevers Ons Recht: Hoe gaat dit verhaal nu verder? ‘torenhoge vooroordelen’ bestaan over vijf- Karim: “Het ACV zit zeker niet stil. Om te tigplussers. Als vijftigplusser heb je amper beginnen blijven we aandringen op nieuwe drie kansen op honderd om een job te vin- bijsturingen. Verder zullen we de werkzoeden. Werkgevers moeten zeker niet beweren kenden over de nieuwe regels voorlichten dat vijftigplussers veel te duur zijn. Er zijn via onze dienstencentra en informatiemodiverse subsidies voor werkgevers om werk- menten. Als ACV zullen we er ook op toezien zoekenden uit die categorie aan te werven. dat de begeleidingsdiensten VDAB en Actiris Maar dat haalt allemaal weinig of niets uit.” en andere spelers nog meer moeite doen om “Er zijn nog andere groepen die het erg zwaar werkzoekenden naar volwaardig werk te hebben. Werkzoekende allochtonen zijn ook begeleiden en waar nodig bij te scholen.” vaak het slachtoffer van vooroordelen. En jongeren hebben dikwijls ‘niet genoeg ervaring’. Het is altijd wel iets.”

Ons Recht:

Ons Recht:

Geen simpele slogans graag Een uitzendbureau pakte in het najaar van 2011 uit met een enquête waaruit moest blijken dat bijna de helft van de Belgen de werkloosheidsuitkeringen ‘te hoog’ vond.

Tachtig procent was van mening dat mensen een lagere uitkering moesten krijgen naarmate ze langer zonder werk zaten. Maar je lost de problemen van de arbeidsmarkt niet op met simpele slogans, beklemtoont het ACV. “De uitkeringen zijn helemaal niet riant”, zegt Karim Dibas. “Voor een langdurig werkloos gezinshoofd – dus zonder enig ander inkomen in het gezin – zal de uitkering zakken richting 1.090 euro per maand. Dat is 31 procent onder de Europese armoedenorm. En voor een alleenstaande valt het bedrag uiteindelijk terug tot 916 euro. Twaalf procent onder de Europese armoedenorm.”

In november vorig jaar voerde het ACV actie bij de RVA in Brussel. Door de werkloosheidsuitkeringen te verlagen zal je het zwart werk alleen maar aanzwengelen of mensen naar het OCMW jagen, klonk het toen waarschuwend.

Bij de actie werden onder meer de ervaringen van Thomas Janssens in de verf gezet. Thomas (48) werd werkloos door een reorganisatie bij de textielgroep Domo. Drie jaar later en honderden sollicitatiebrieven later zit hij nog altijd zonder job. Het lukte Thomas om af en toe een interimjob te doen. Een vast contract vinden zat er niet in.

“Op veel sollicitaties krijg ik nooit antwoord”, getuigt Thomas. “Ik krijg wel vaak te horen dat mijn profiel niet past. Of ik als oudere werknemer te duur ben? Ze hebben me nog nooit gevraagd hoeveel ik wil verdienen. Er is gewoon een heel negatieve beeldvorming rond oudere werkzoekenden.”

Thomas voelt zich nu een stuk meubilair. Hij vindt het misdadig dat de uitkeringen zakken. “Ik heb nooit om deze situatie gevraagd. Dit kan iedereen overkomen.”

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

5

overleg

Vakbond wil een IPA en neemt wél zijn verantwoordelijkheid Uitspraken werkgevers komen neer op oorlogsverklaring

Het drieletterwoord IPA zal in de komende maanden niet uit de lucht zijn. IPA staat voor ‘interprofessioneel akkoord’. Het is een akkoord tussen de vakbonden en de nationale werkgeversorganisaties. Daarin wordt geprobeerd om afspraken te maken voor alle werkgevers en alle werknemers uit de privésector, los van de sector of het bedrijf of de instelling. Als LBCNVK zijn we vragende partij voor zo’n IPA omdat die manier van werken een solidaire methode is die vooral aan de zwakke groepen van werknemers algemeen geldende minimumvoorzieningen garandeert.

De besprekingen over een nieuw interprofessioneel akkoord zijn nog niet bezig of het ziet er al bij voorbaat erg, om niet te zeggen extreem moeilijk, uit.

Werkgeversverenigingen verdringen elkaar voor camera’s en microfoons om te verkondigen dat iedereen – lees natuurlijk de werknemers – gematigd moet zijn, dat de vakbonden verantwoordelijkheid moeten tonen, dat er geen heilige huisjes kunnen overeind blijven en dat er een sereen overleg moet plaatsvinden.

Heilig huisje

Tegelijkertijd springen de werkgevers kwistig om met oude en nieuwe voorstellen waarbij één heilig huisje als een kathedraal moet overeind blijven: de bedrijven hebben niet de minste eurocent om wat dan ook te handhaven, laat staan om nieuwe afspraken te maken. De index voor werknemers en sociaal verzekerden moet worden afgeschaft, van enige loonsverhoging kan er geen sprake zijn, de belastingen voor bedrijven moeten naar omlaag, overuren moeten goedkoper worden en, als klap op de vuurpijl, we moeten allemaal opnieuw 40 uur per week werken. Minstens twee uur langer dan nu. En we moeten dat vooral gratis doen.

Met permissie, maar zoiets kan je zeker geen aanzet tot een debat noemen, laat staan tot een sereen debat. Wel integendeel. Eigenlijk is dit een regelrechte oorlogsverklaring.

Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en KMObaas Karel Van Eetvelt (Unizo) hebben met hun verklaringen en voorzetten voor het 6 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

nieuwe IPA meteen blijk gegeven van een bijscholen. De vakbond is daar beslist immens groot gebrek aan verantwoordelijkniet tegen. Maar dan wel graag afspraken heidsgevoel. Hun straffe uitspraken vallen over een algemeen recht op vorming en nog enigszins te snappen omdat ze nu eenopleiding en niet nog eens doelstellingen maal bij de eigen of andermans achterban afspreken die jaar na jaar niet worden wat witte voetjes moeten zien te halen. Maar gehaald. geen van beide heren moet in de komende 8. Tewerkstellingsmaatregelen, onder meer maanden nog de woorden ‘redelijk’ of ‘vervia kortingen allerhande. In orde, maar antwoordelijkheid’ in de mond nemen. dan ook maatregelen die garanties bieden voor het behoud van jobs of de groei van de tewerkstelling. Kortingen die dat Redelijke bonden niet garanderen zijn gewoon inefficiënt en Stelden de vakbonden zich ondertussen duur. onredelijk op? Zijn hun voorstellen zo 9. De kosten van de woon-werkverplaatsing onaanvaardbaar dat ze het niet verdienen zijn momenteel redelijk goed geregeld. om te worden besproken? Beste lezer(es), Maar er zijn ontegensprekelijk verbeteoordeel zelf. Op 11 september gaf het ACV ringen aan te brengen, bijvoorbeeld om resoluut aan waarover het komende IPAhet gebruik van het openbaar vervoer te overleg zou moeten gaan. stimuleren.

1. De index moet blijven. Het gaat niet om 10. De regels over specifieke brugpensioeneen nieuwe eis of een nieuwe verworvenstelsels moeten worden verlengd. heid. De index garandeert dat de koop- Heeft u het lijstje goed overlopen? Is er ook kracht van de mensen beschermd wordt. maar iemand die nog durft te beweren dat Het systeem is goed voor burgers én voor de vakbond onredelijk en onverantwoord bedrijven. Mensen met genoeg koop- bezig is? kracht kunnen genoeg uitgeven zodat de producten en diensten die bedrijven leveren kunnen worden gekocht. Het adagium Tewerkstellingsmaatregelen zijn prima. Maar ze moeten wel het behoud van jobs of een groei van de economie zelf. van de tewerkstelling garanderen.

2. De wet op de loonnorm uit 1996 zegt dat de sociale partners moeten overleggen over zo’n loonnorm. Die loonnorm is dan ‘indicatief’. Er zijn nu eenmaal sectoren en bedrijven die heel goede resultaten boeken. Mogen de werknemers daar ook een deel van krijgen?

3. In de loonnormwet staat dat de andere inkomenstrekkers – andere dan werknemers – ook een normering van inkomensgroei moeten kennen. Sinds 1996 is dat luik van de wet nog nooit toegepast. De wet is de wet, maar dan wel graag voor iedereen.

4. In de regeringsverklaring staat een voorstel om de minimumbrutolonen te verhogen. Dat luik willen we dan ook graag besproken en uitgevoerd zien.

5. De welvaartsvastheid van de sociale uitkeringen is ook bij wet voorzien. Kan die wet dan ook aub worden uitgevoerd?

6. De werkgevers én de overheid pleiten voor een aanvullende pensioenpijler of ‘tweede pijler’. In veel sectoren en ondernemingen zijn daar al afspraken over. Wij willen inderdaad meer solidaire afspraken, maar willen voor alles dat het wettelijk pensioen, dat zelfs bij een volledige loopbaan in België erg laag is, wordt opgetrokken.

7. Innoveren en werknemers opleiden en © foto: imageglobe

Ferre W yckmans

economie

‘Competitiviteit’ gaat lang niet alleen over loonkosten Plaatje van werkgevers is al flink grijs gedraaid diverse ‘studies’ en ‘onderzoeken’ op hun ondernemingen betalen gemiddeld nog waarheidsgehalte te onderzoeken of andere minder. Niet voor niets staat België aan‘Belgen erg negatief over eigen meningen uit te spreken. geschreven als een belastingparadijs voor Altijd opnieuw gaat het over onze concur- ondernemingen en vermogenden. land’, kopte de krant De Standaard rentiepositie en de competitiviteit. En altijd “Een goede infrastructuur is van fundaop 6 september. Voor wie niet opnieuw wordt ons voorgehouden dat de menteel belang voor toekomstige groei en verder leest het zoveelste bewijs loonkosten te hoog zijn, dat de arbeids- concurrentiekracht”, verklaarde professor dat het in België ‘erg slecht gaat’. markt te weinig flexibel is en dat er te veel Leo Sleuwaegen (KU Leuven) in het econoWie toch de euvele moed heeft belastingen worden betaald. misch weekblad Trends. “Van de overheid, om even verder te lezen komt te die altijd eerst bespaart op investeringen weten dat België een sterke repuin bakstenen, moeten we niet veel heil verGenoeg flexibiliteit tatie heeft in het buitenland, maar wachten”, lezen we verder. Maar koken kost dat de Belgen zelf de reputatie Te weinig flexibiliteit? In een land met geld. Als de overheid wil investeren, dan van hun land veel slechter inschateen systeem van technische en economi- heeft ze geld nodig. Dus moeten er belasten dan de inwoners van de G8, de sche werkloosheid voor alle werknemers, tingen worden betaald, ook door vennoottwee- en meerploegenstelsels, nachtarbeid, schappen en vermogenden. Zelfs de werkgegroep van vooraanstaande indusweekendarbeid, uitzendwerk, deeltijdse vers erkennen dat de belastingdruk op lonen trielanden. Het is dus lang niet zo contracten, contracten van bepaalde duur, in België al bij de hoogste van Europa is. erg als de titel deed vermoeden. gesplitste uurroosters, overuren, volcon- Als de overheid de competitiviteit moet Moeten we dit de brave Belg kwalijk nemen? tinu-arbeid? Hoe kan een verstandig mens opkrikken, dan moet ze kunnen investeren Dat het slecht, zelfs heel slecht gaat met dan nog volhouden dat er hier, in vergelij- en onderzoek en opleiding ondersteunen. ons land werd er de voorbije jaren met de king met andere ontwikkelde landen, niet Ook dat gaat alleen als de overheid genoeg regelmaat van de klok ingehamerd door genoeg flexibiliteit bestaat? middelen heeft. kritiekloze opiniemakers, die elke gele- Hoge belastingen? Voor ondernemingen? genheid aangrepen om ons nog maar eens Als je het officiële tarief van de vennoot- Mensen niet voorliegen onder te dompelen in het ‘neoliberale bad’. schapsbelasting 33,9 procent neemt, lijkt Wie een andere mening heeft, wordt afge- dat misschien zo. Maar de werkelijke belas- “Competitiviteit, meer dan loonkosten”, readaan als populist of gewoon dood gezwe- tingdruk voor bedrijven bedraagt gemid- geerden professor Paul Degrauwe (London gen. Tegenwoordig lijkt het zelfs taboe om deld 10,3 procent. De honderd grootste School of Economics) en ex-Nationale Bankgouverneur Fons Verplaetse in de pers.

Verplaetse stelde het nog krasser: “Als je de lonen naar voor schuift als de oplossing om onze concurrentiekracht te herstellen, dan lieg je de publieke opinie eigenlijk voor.”

Verplaetse en andere economisten zien het verlies van marktaandeel voor onze uitvoer als het grote probleem. België exporteert te weinig naar de grote groeilanden en brengt te simpele producten op de markt. We voeren veel minder hightechproducten uit dan onze buurlanden. Uit recente cijfers van de Nationale Bank blijkt dat we met onze export marktaandeel blijven verliezen. “Te simpele producten en te weinig uitvoer naar groeimarkten”, zegt ook de Nationale Bank. Hoog tijd dat de werkgevers al hun energie richten op meer uitvoer naar groeimarkten en een ombouw van onze economie naar meer hightechproducten die we kunnen exporteren.

De vakbonden kunnen niet anders dan de klemtoon te leggen op innovatie, hightechinvesteringen, toekomstgerichte producten en een eerlijke spreiding en strikte inning van de belastingen. Die piste zal op lange termijn meer dan waarschijnlijk een grotere welvaart brengen. Het alternatief is inleveren, wat zal leiden tot grotere armoede en slechtere sociale voorzieningen.

Frans Geerts

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

7

Werknemers uit privésector hebben recht op educatief verlof

© foto: daniël rys

Regels en voorwaarden in een notendop

Ivo Verrey t

Werknemers die cursussen volgen in het kader van een beroepsopleiding of een algemene vorming kunnen sinds september 1985 met behoud van hun normale loon afwezig blijven op hun werk. In de loop der jaren werd het recht op ‘betaald educatief verlof’ regelmatig aangepast. Ons Recht geeft een bondig overzicht van de huidige regels.

Wie komt voor betaald educatief verlof in aanmerking?

Alle werknemers uit de privésector die, ongeacht hun leeftijd, voltijds werken en een algemene of beroepsopleiding volgen, komen in aanmerking voor betaald educatief verlof. Wie diverse deeltijdse banen combineert (eventueel bij diverse werkgevers) en zo voltijds werkt, komt eveneens in aanmerking. Het volstaat dat de werknemer voltijds werkt. Er wordt ook geen onderscheid gemaakt tussen overeenkomsten van onbepaalde of bepaalde duur. Werknemers uit de openbare sector, onderwijzend personeel, leerlingen met een leerovereenkomst enzovoort zijn uitgesloten.

Hebben deeltijdse werknemers recht op betaald educatief verlof?

Deeltijdse werknemers kunnen alleen onder bepaalde voorwaarden gebruik maken van het recht op betaald educatief verlof en dan nog in verhouding tot de ‘breuk van hun tewerkstelling’. Alleen de volgende deeltijdse werknemers hebben er recht op: 8 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

- werknemers die minstens vier vijfde werken en die een algemene of een beroepsopleiding volgen; - werknemers die minder dan vier vijfde deeltijds werken met een variabel werkrooster en een algemene of een beroepsopleiding volgen; - werknemers die minstens halftijds werken met een vast werkrooster en die tijdens de werkuren een beroepsopleiding volgen.

Welke opleidingen geven recht op betaald educatief verlof?

Alleen opleidingen die minstens 32 uur per schooljaar duren en die door de wet zijn opgesomd of door een paritair samengestelde Erkenningscommissie erkend worden komen in aanmerking. Er wordt verder een onderscheid gemaakt tussen cursussen in het kader van een beroepsopleiding en algemene vorming.

Cursussen voor beroepsopleiding worden in de wetgeving nauwkeurig omschreven. Het gaat hier vooral om bepaalde opleidingen

Soort opleiding

Beroepsopleiding

in het onderwijs voor sociale promotie, cursussen in avond- of weekendonderwijs in het hoger niet-universitair of universitair onderwijs, het kunstonderwijs, sommige middenstandsvormingen, opleidingen die door paritaire comités in bedrijfstakken georganiseerd worden of door de Erkenningscommissie als dusdanig erkende opleidingen.

Algemene opleidingen zijn cursussen die georganiseerd worden door de erkende vakbewegingen, jeugd- en volwassenenorganisaties en instellingen voor werknemersvorming opgericht door de vakbonden of cursussen die als dusdanig erkend worden door de Erkenningscommissie.

Hoeveel uren betaald educatief verlof kan je voor een opleiding nemen?

De voltijdse werknemer die een opleiding volgt, heeft recht op een aantal uren verlof gelijk aan het aantal uren dat hij de lessen effectief heeft gevolgd, met een maximum aantal dat afhangt van het soort opleiding

Basisregeling Tijdens werkuren (Buiten werkuren) 100

Algemene opleiding

80

Taalcursussen

80

Beroepsopleiding + algemene opleiding

100

Beroepsopleiding + taalcursus

100

Bachelor of masteropleiding

120

Knelpuntberoepen

180

Secundair onderwijs

180

120

120

service en van het feit of die al dan niet tijdens de individuele planning. Rekening houdend werkuren gevolgd wordt. Nieuw sinds 1 sep- met die collectieve planning, moet er wortember 2012 is dat er voor opleidingen die den van uitgegaan dat het de werknemer is leiden naar een knelpuntberoep of naar een die beslist hoe hij zijn educatief verlof wil diploma van secundair onderwijs extra ver- opnemen: bijwonen van lessen, examens lofuren voorzien worden. Een overzichtje voorbereiden of afleggen, werkcolleges bijvind je in de tabel op p. 8. wonen enzovoort.

Van de collectieve planning kan ook worden afgeweken als er onvoorziene omstandigheden of omstandigheden van dwingende Hoe moet het educatief verlof aard zijn. worden gepland?

Het betaald educatief verlof is een gewaarborgd recht dat aan de werknemer moet Welke formaliteiten moeten worden worden toegekend. Nochtans bestaan er vervuld? enkele regels over het nemen en de plan- De werknemer die educatief verlof wil ning van het verlof. Het betaald educatief nemen, moet zijn werkgever op de hoogte verlof voor opleidingen die per schooljaar brengen door het inschrijvingsbewijs te zijn georganiseerd, moet worden genomen bezorgen dat afgeleverd wordt door de tussen het begin van het schooljaar en het school of de organisatie waar hij de opleieinde van de eerste examenzittijd van elk ding volgt.

Het attest moet normaal ten laatste op 31 oktober van elk schooljaar worden ingediend. Bij een laattijdige inschrijving of een Een goede werking van opleiding die later begint moet het attest de onderneming vereist binnen de vijftien dagen na de inschrijving worden bezorgd. Het aantal verlofuren een planning van het wordt bij laattijdige inschrijving wel verhouverlof, zowel individueel dingsgewijs verminderd. De werknemer zal bovendien ook attesten moeten voorleggen als collectief. aan de werkgever waaruit blijkt dat hij de lessen regelmatig volgt. Zo’n attest moet driemaandelijks worden ingediend. schooljaar. Bij een tweede zittijd wordt die periode verlengd tot het einde daarvan, Kan je het recht op betaald op voorwaarde dat de werknemer effec- educatief verlof verliezen? tief deelneemt aan de examens. Het verlof De werknemer kan in bepaalde situaties zijn voor opleidingen die niet per schooljaar zijn recht verliezen: georganiseerd, moet worden genomen tus- - gedurende zes maanden als hij gedurende meer dan tien procent van de lestijd ongesen het begin en het einde van die opleirechtvaardigd afwezig bleef; dingen.

Wanneer het educatief verlof op willekeurige wijze wordt genomen, kan dat nadelige gevolgen hebben voor de arbeidsorganisatie in het bedrijf. Een goede werking van de onderneming vereist een planning van het verlof, zowel individueel als collectief.

De collectieve planning van het educatief verlof wordt opgesteld door de ondernemingsraad. Voor ondernemingen zonder ondernemingsraad wordt de planning gemaakt in overleg tussen de werkgever en de vakbondsafvaardiging. Ontbreekt ook een vakbondsafvaardiging, dan stelt de werkgever de planning op in overleg met de werknemers.

Bij de planning van het verlof moet worden rekening gehouden met de vereisten inzake de arbeidsorganisatie in de onderneming en de belangen en specifieke situatie van elke werknemer. Om daaraan zoveel mogelijk te beantwoorden, worden in de wetgeving regels geformuleerd die variëren naargelang de grootte van de onderneming.

De collectieve planning vormt het kader waarbinnen de verschillende aanvragen tot educatief verlof worden behandeld. De collectieve planning heeft voorrang op de

- gedurende twaalf maanden als hij tijdens het betaald educatief verlof een winstgevende bezigheid als zelfstandige of loontrekkende uitoefende; - voor dezelfde cursus of hetzelfde cursusjaar als hij voor de tweede keer niet slaagt (tenzij door omstandigheden buiten zijn wil); - vanaf het moment dat hij aan zijn werkgever meldt dat hij zijn opleiding onderbreekt of opgeeft. Deze kennisgeving moet binnen de vijf dagen gebeuren.

Op welk loon heb je recht bij betaald educatief verlof?

Wanneer een werknemer betaald educatief verlof neemt, moet de werkgever zijn loon doorbetalen, weliswaar tot de loongrens die ieder jaar tegen september opnieuw bepaald wordt. Voor het schooljaar 2012-2013 (dus sinds 1 september 2012) blijft die loongrens 2.653 euro. De werkgevers kunnen het door hen betaalde loon en de daarop betrekking hebbende sociale bijdragen terugvorderen van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Alleen de werkelijk opgenomen uren worden terugbetaald.

Een werknemer die betaald educatief verlof opneemt, is beschermd tegen ontslag door de werkgever, tenzij die kan aantonen dat de redenen voor het ontslag niets te maken hebben met het educatief verlof.

De beschermingsperiode begint op de dag waarop het inschrijvingsbewijs aan de werkgever werd overhandigd en eindigt bij het einde van de vormingscyclus. Bij overtreding van het ontslagverbod moet een bijkomende schadevergoeding van drie maanden loon worden betaald.

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

9

financiën

Hervorming banksector opnieuw op politieke agenda Vraag naar scheiding tussen zaken- en depositobanken Willen we transparantie en een betere controle, ook vanuit werknemershoek? Dan moet de politiek willen werk maken van een eenduidige, transparante financiële sector die niet alleen door toezichthouders maar ook door de werknemers kan worden gecontroleerd. Als de financiële activiteiten voort worden opgesplitst, moet de bescherming van de werknemers ook worden geregeld.

Maar de hervorming van de financiële sector gaat wel verder dan de discussie over het al dan niet splitsen in zakenbanken en depositobanken. Er staat veel meer op het spel.

Als de sector veiliger moet worden, moeten er strengere eisen worden gesteld aan het eigen vermogen van financiële instellingen.

Dat is onvermijdelijk. Het moet wel gaandeweg worden opgebouwd.

Stefa an Decock

“Zakenbanken en depositobanken moeten worden gescheiden van elkaar.” Dat is zowat het speerpunt van de debatten geworden op het hoogste politieke niveau wanneer het gaat over de hervorming van de banksector. De positie van het personeel lijkt daarbij zelden van tel te zijn. Maar de LBC-NVK wil als vakbond uiteraard ook dat de belangen van de werknemers worden beschermd.

Veel versnippering

Het financiële landschap is sinds jaar en dag erg versnipperd. Als werknemer kan je in wel zeven verschillende sectoren terechtkomen, telkens met andere loon- en arbeidsvoorwaarden. Al jarenlang doen de werkgevers hun zin en parkeren ze personeel waar het hun goed uitkomt. Ze weigeren op sociaal vlak een grondige hertekening te maken.

De werkgevers bepalen zelf of ze al dan niet tot de banksector willen behoren. En ze bepalen ook wat wel of geen bankactiviteit is. Als de wet al iets dicteert, hebben ze doorgaans stevig mee de pen vastgehouden.

Nu is er dus een allegaartje. Onoverzichtelijk, totaal willekeurig en allerminst rechtvaardig.

Gaat het om een financieel contactcenter?

Een beursactiviteit? Betalingsverkeer? De ontwikkeling en distributie van financiële 10 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Eigen middelen

Het moet worden uitgesloten dat banken of financiële instellingen met een kapitaal van honderd miljoen euro hun balanstotalen opkloppen tot enkele miljarden. Er zijn hierrond al stappen gezet maar het blijft veel te weinig. Dat je zoiets niet brutaal kan aanpakken, beseft iedereen. De eisen op het gebied van eigen vermogen moeten systematisch worden opgedreven. Essentieel om de bevolking, de overheidsfinanciën en het personeel in bescherming te nemen.

Ook erg belangrijk is dat het toezicht op internationale financiële spelers supranationaal wordt gecentraliseerd, om te beginnen in Europa, bij de Europese Centrale Bank. Nationale en internationale toeDe hervorming van de financiële sector moet zichthouders moeten de middelen krijgen de burgers en hun zuurverdiende spaarcenten om genoeg gekwalificeerde mensen aan te beter beschermen. Maar de werkzekerheid van werven die de macht van grote kapitaalgroehet personeel is ook van groot belang. pen in toom kunnen houden. producten? Het beheer van rekeningen? Zowel de nationale als internationale Iedere financiële instelling beslist of dit (Europese) wetgeving moet worden aangenu wel of niet onder de noemer ‘bank’ valt. past zodat werknemersafgevaardigden via Sociale inspecties hebben daar geen snars de ondernemingsraden vanuit deze toeover te vertellen. zichthouders dezelfde informatie krijgen als hun werkgevers. Op die manier zijn ze een eerste buffer en helpen ze het eigen bedrijf, Werkgevers weigeren de jobs en de samenleving te beschermen.

De vakbonden zetten al herhaaldelijk in Of personeelsleden bij een depositobank hun eisenprogramma’s dat er een nieuwe of een zakenbank werken, maakt voor ons ‘bevoegdheidsomschrijving’ moet komen. weinig uit. Zolang ze maar dezelfde bescherMaar de werkgeversvereniging Febelfin wei- ming genieten. gert de sector te hertekenen. Waarom? Dat We hebben nog geen enkele politicus horen is wel duidelijk. ‘Vrijheid, blijheid’, is het zeggen dat flankerende maatregelen nodig motto van de werkgevers. Zij zien de werk- zijn om te vermijden dat het personeel nemers liever versnipperd en hebben graag straks verdeeld wordt in witte en zwarte ongebreidelde mogelijkheden om sociale schapen. De LBC-NVK klopt daarom nu al dumping te organiseren. graag op die nagel. © foto: daniël rys

Er mag geen twijfel over bestaan dat de hervorming van de financiële sector in de eerste plaats moet dienen om de burgers en hun zuurverdiende spaarcenten te beschermen. Maar de werkzekerheid van het personeel mag evenmin nog te grabbel worden gegooid. Veiligheid voor iedereen moet dus voorop staan. Dat is de kern van het debat.

De financiële sector zal nooit zichzelf hervormen als ze zich daarmee te veel beperkingen oplegt. Het is aan de politiek om het heft in handen te nemen en orde op zaken te stellen. Maar politici moeten dan wel geen halfslachtig werk leveren. Ze moeten dus ook minstens rekening houden met de belangen van de werknemers.

Moet er nu een scheiding komen tussen zaken- en depositobanken? Als zo’n splitsing de beste weg is, moet er maar in die zin worden beslist. Wel op voorwaarde dat er flankerende maatregelen komen die het personeel beschermen.

distributie

Keten Casa bedenkt personeel met ‘kliklijn’

Door niet te luisteren naar de vertegenwoordigers van het personeel snijdt Casa in eigen vlees. In de pers was er heel wat aandacht voor de kliklijn. Zo namen het ongenoegen en de frustraties onder het personeel nog toe. De werknemers worden eventjes neerGezellige winkels maar duistere omgang met werknemers gezet als ‘dieven’ en ‘onbetrouwbare lummelaars’. Een teken van waardering voor hun Lieveke Norga alles wat de werkomstandigheden kan ver- dagelijkse inzet en klantvriendelijkheid kan beteren. Of verslechteren. Bij het sociaal je dat moeilijk noemen.

Pannenlappen, theelichtjes, rieten overleg vraagt de vakbond aandacht voor punten die het welzijn van werknemers Alternatieven manden: gezelligheid troef voor bevorderen. Dat gaat niet alleen over veiwie gaat shoppen bij de Casa. Maar ligheid of lichamelijke gezondheid. Als een Nochtans zijn er alternatieven om het aanhet personeelsbeleid van de keten directie bepaalde keuzes maakt, kan ze het tal misbruiken en uitzonderlijke gevallen straalt heel wat minder gezelligpsychisch en psychosociaal welbevinden op van diefstal of fraude zoveel mogelijk te heid uit. Ook al doen de werknehet werk bevorderen of juist ondermijnen. beperken. Zo zijn er handelszaken die camemersvertegenwoordigers daar verVakbondsafgevaardigden kunnen een ver- ratoezicht invoeren na erg grondig overleg woede pogingen om het tij te keren. schil maken door te overtuigen en argumen- met het personeel. Camera’s kunnen het Casa werd geconfronteerd met een aantal teren. Zeker in bedrijven waar werknemers veiligheidsgevoel vergroten voor werknekassaverschillen en raadsels in de boekhou- uitdrukkelijk het vakbondswerk steunen mers. Heel wat verkopers en verkoopsters ding. De directie vond er niets beter op dan door zich consequent bij de vakbond aan worden geconfronteerd met agressieve klande werknemers aan te moedigen om elkaar te sluiten. Zonder wettelijke stok achter de ten, niet ideaal om ontspannen je werk te nauwgezet in het oog te houden. Twijfelt een deur legt een directie het advies van een kunnen doen. werknemer aan de goede bedoelingen van personeelsvertegenwoordiging soms zonder De directie van Casa moet tot bezinning een collega? Ziet hij iets wat verdacht lijkt? boe of bah naast zich neer. Dat gebeurde komen en de beruchte kliklijn snel terugVermoedt hij dat een verkoopster haar tante ook bij Casa, waar via het sociaal over- sturen naar het rijk van de malle ideeën. wel eens een al te vette korting kan gunnen leg intensief werd geprobeerd om de per- Met de nodige vindingrijkheid mag het geen bij de aankoop van een fraaie vaas? Geen soneelsnota over de kliklijn weer te laten probleem zijn om een betere oplossing te probleem: er is nu een speciaal gsm-nummer intrekken. bedenken. om zoiets te melden. Een kliklijn dus.

Slecht voor werksfeer

Je werknemers stimuleren om elkaar te controleren en te spioneren zou wel eens slecht kunnen zijn voor de werksfeer en de goede werking van een team in een winkel. Maar daar hebben ze bij de werkgever nog niet bij stilgestaan.

Casa is een grote en bekende onderneming.

Anno 2012 mag je in zo’n bedrijf toch een enigszins professioneel personeelsbeleid verwachten. Bij de internationale keten werken zowat 800 mensen. In tal van Vlaamse winkelstraten vind je wel een Casa. Maar van het welzijn van de mensen op de werkvloer ligt het bedrijf blijkbaar niet wakker.

Klanten voelen zoiets feilloos aan wanneer ze in een zaak binnenwandelen. Maar ook dat wil de directie liever niet weten.

Voor een moderne vakbond als de LBC-NVK is het welzijn op het werk een heel belangrijke kwestie. In een sector als de distributie, waar niet zo riant wordt vergoed, is het uiteraard sinds lang een prioriteit om de lonen te verbeteren. Maar naast het loon zijn er nog veel andere factoren die bepalen of je job een lust of een last is. Zijn de werkomstandigheden aangenaam en stimulerend, dan maakt dat een heel verschil voor werknemers.

Oog voor welzijn

De LBC-NVK moedigt zijn vakbondsmilitanten dan ook aan om oog te hebben voor

Bij een grote keten als Casa mag je toch een enigszins professioneel personeelsbeleid verwachten.

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

11

service

Interesse voor vakbond groeit bij kaderleden Jan De Paepe

Met het ‘Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel’ mikt de vakbond LBC-NVK op kaderleden. Onder ‘kaderleden’ verstaan we werknemers die hoger opgeleid zijn, zowel jonge starters als meer ervaren professionals. In een aantal gevallen hebben ze leidinggevende taken. Meestal zijn het werkgevers die, net voor de sociale verkiezingen, hun ‘kaderpersoneel’ benoemen.

De vakbond wil solidariteit tussen àlle werknemers. Hen opdelen in categorieën doen we niet graag. De kaderwerking van de LBC-NVK wordt dan ook afgestemd op wat we voor andere werknemers doen. Voor kaderleden houden we wel rekening met de specifieke jobkenmerken van professionals, hoger opgeleiden en leidinggevenden.

In een ver verleden stonden kaderleden een beetje sceptisch tegenover de vakbond. Maar het tij keerde. In de loop der jaren kregen de traditionele vakbonden almaar meer voet aan de

grond. Het NVK is nu de grootste vakbond voor kaderleden. De verwachtingen zijn hooggespannen en de ambities zijn groot.

Heb je waardevolle voorstellen die inspelen op de arbeidsproblemen van moderne hoger opgeleiden, leidinggevenden, professionals en kaderleden?

Dan ben je bij ons aan het juiste adres.

Welke thema’s keren geregeld terug in de contacten met leden en militanten? Thema’s zoals passie voor de job, leidinggeven, ethische gedragscodes, inkomen, intellectuele eigendomsrechten en deelnemen aan het sociaal overleg. Maar de kaderwerking gaat ook over ‘het nieuwe werken’, diversiteit, arbeidsduur, verantwoordelijkheid & aansprakelijkheid en grensoverschrijdend werken.

Veel meer over de kaderwerking lees je op www.nvk.be. In de rubriek ‘Wie zijn wij?’. Het NVK wil veel netwerken en de achterban de kans geven om meningen en ervaringen uit te wisselen. Kennissen of collega’s zijn welkom op de activiteiten. Niet-leden zijn ook welkom maar moeten een bijdrage betalen.

Wil je graag meer informatie krijgen?

Meld je dan aan via www.nvk.be.

Drie workshops Het NVK plant drie workshops waarin de zorg voor de eigen loopbaan centraal staat. De workshops gaan over burn-out, interviewtechnieken bij aanwervingen en eerste feedback en leiding geven.

Interviewtechnieken en feedbackgesprekken Als leidinggevende moet je soms sollicitanten voor je dienst of afdeling interviewen. De ‘juiste’ persoon aanwerven is de kunst en zoiets voorkomt later veel moeizame gesprekken en momenten. In de workshop is er ook aandacht voor andere personeelsgesprekken, zoals de eerste feedback- en andere opvolgingsgesprekken en functionerings- of evaluatiegesprekken.

Wanneer? Op vrijdag 30 november van 10.00u tot 16.00u in het Bondsgebouw van de LBCNVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.

Maximaal 22 inschrijvingen. Gratis voor LBCNVK-leden en 100 euro deelnamegeld voor nietleden (inclusief middaglunch). Schrijf vandaag nog in via www.nvk.be. Inschrijven kan tot 23 november. Vragen? Mail gerust naar kader@acvcsc.be.

Leiding geven kan je leren Leiding geven, hoe pak je dat aan? Een workshop op vrijdag 14 december van 13.30u tot 16.30u bij LBC-NVK Mechelen, ACV-gebouw, Onder den Toren 5 (zaal 2-3). Maximaal 25 inschrijvingen. Gratis voor LBC-NVK-leden en 100 euro deelnamegeld voor niet-leden (inclusief middaglunch). Schrijf vandaag nog in via www.nvk.be. Inschrijven kan tot 7 december.

Vragen? Mail gerust naar kader@acv-csc.be.

Burn-out Zowel managers als administratieve krachten lijken meer en meer met burn-out te worden geconfronteerd. Loopbaanbegeleiding kan helpen om het probleem de baas te kunnen. Op donderdag 18 oktober 2012 krijg je de nodige uitleg over burn-out en een passende persoonlijkheidstest. Bij de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.

Herken je het probleem bij jezelf of in je nabije omgeving? Dan is er een interactieve workshop op vrijdag 16 november, van 10.00u tot 16.00u bij de LBC-NVK in Gent, Poel 7 (zaal Stillemans).

Maximaal twaalf inschrijvingen. Gratis voor LBCNVK-leden, 100 euro voor niet-leden. Schrijf vandaag nog in via www.nvk.be. Vragen? E-mail gerust naar kader@acv-csc.be. Inschrijven kan tot 9 november.

Ben je kaderlid maar nog niet als dusdanig geregistreerd? Signaleer het ons via kader@acvcsc.be. NVK-leden krijgen het ledenblad Kader.

12 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

RUBRIEKSNAAM in de marge

Campagne tegen psychosociale risico’s op het werk

De FOD Werkgelegenheid heeft in september een campagne gelanceerd om het grote publiek te doen inzien dat het noodzakelijk is actie te ondernemen tegen ‘psychosociale risico’s’. Het kan gaan om stress of feiten van geweld. Of over ongewenst gedrag op het werk. Allemaal elementen die de lichamelijke en geestelijke gezondheid van een werknemer kunnen ondermijnen.

voor de werknemer, maar ook voor de werkgever en voor de omgeving van het slachtDe meeste mensen gaan graag naar het offer. Ze kunnen bijvoorbeeld resulteren werk, maar sommigen trekken elke dag met in migraine, slaapstoornissen en depressie veel tegenzin naar de werkplek omdat ze het voor de betrokkene, terwijl de productiviteit slachtoffer zijn van psychosociale risico’s, en de kwaliteit van het geleverde werk kunzo verklaarde federaal minister Monica De nen verminderen.

Coninck (Werk) bij de voorstelling van de De FOD Werkgelegenheid wil het probleem campagne. bespreekbaar maken via enkele tv-spotjes, Uit een nationale enquête blijkt dat 28 pro- folders en affiches en een website. In 2013 cent van de werknemers meestal of altijd wordt een praktische gids uitgebracht voor te maken heeft met stress op het werk. onder meer werkgevers en werknemersverDertien procent zei recent te zijn gecon- tegenwoordigers. Minister De Coninck heeft fronteerd met verbaal geweld, terwijl zeven ook de ambitie om de antipestwet te verprocent moest afrekenen met bedreigingen ruimen. Zo zou het beter mogelijk moeten of vernederend gedrag. In het voorbije jaar worden om bepaalde problemen informeel kreeg negen procent naar eigen zeggen te op te lossen. maken met intimidatie of pesterijen en drie Lees meer procent met fysiek geweld.

Psychosociale risico’s zijn niet alleen kwalijk op www.voeljegoedophetwerk.be.

wf

14 oktober

In mijn directe en ruimere omgeving sta ik niet meteen bekend als de man met de groene vingers. Mijn floradeskundigheid is niet baanbrekend. Het is geen bron van trots, maar ook geen aanleiding tot depressieve gevoelens. Een beetje intermenselijke vakkundige taakverdeling houdt het allemaal in evenwicht, dat geldt voor het tuingebeuren net zoals voor zoveel andere aspecten in en van het leven.

Ik ken het verschil tussen een rododendron en een rozenstruik en heide weet ik blindelings van geraniums of viooltjes te onderscheiden. En met graagte zie ik in het echt en op foto’s parken, tuinen en alle daarbij horende variaties. Diversiteit is niet alleen in tuinen of serres iets aantrekkelijks, lijkt me. Smaken, niet alleen qua eten, durven nogal eens te verschillen en dat is maar goed ook.

Muzikaal ben ik niet eenkennig. Bach weet me absoluut te boeien, maar Van Morrison beroert me evenzeer. En ik geef toe – daar gaat mijn ‘street credibility’ er zijn videobeelden van André Hazes die me ontroeren. Wat voor mij geldt, geldt – zo durf ik te veronderstellen – voor velen, zo niet iedereen. We hebben in de regel wat met ‘anders’, gelukkig willen en durven we uit het autistische carcan van steeds hetzelfde en de voorspelbaarheid te breken. Al blijven er remmen.

Belgische restaurants in het buitenland, van Barcelona tot New York, draaien meer op Belgen op vakantie dan op Barcelonezen of New Yorkers.

De gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober en wat ik daaromtrent aan programma’s en folders zag appelleren aan dat lokale gevoel. Het is goed dat er een democratische invulling aan lokaal beleid wordt gegeven. En verkiezingen op gemeentelijk niveau dienen daar ook voor. Natuurlijk woon je in een gemeente of stad en is een behoorlijke beleidsvoering op dat niveau noodzakelijk.

Maar tegelijkertijd bekruipt me telkens het gevoel dat het een verenging is van de leefwereld. Dat bezittelijk ‘onze’ komt er telkens bij te pas: onze gemeente, onze straten, onze veiligheid, onze sportverenigingen, ons cultureel centrum… Ik heb een rationeel antwoord op dat spanningsveld, maar het wringt tegelijkertijd.

Het belet niet dat ik met overtuiging van mijn stemrecht/-plicht gebruik zal maken op zondag 14 oktober. Benieuwd wat mijn volgend gemeentebestuur zinnens is met de gigantische rododendrons in ‘ons’ park. Niets over gelezen in de programmafolders.

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

13

over de grenzen annick aerts

Sociale onrust in Zimbabwe In Zimbabwe schorste het energiebedrijf ZESA, een staatsonderneming, 135 werknemers omdat ze een stakingsaanzegging hadden gedaan. Via de rechtbank werd het bedrijf verplicht om aan alle werknemers een loonsverhoging toe te kennen. ZESA weigert de uitspraak van de rechtbank uit te voeren. Nochtans werken hun werknemers tegen een hongerloon. Zelfs met de voorgestelde loonsverhoging van 145 tot 210 euro voor de minstbetaalden zouden ze nog te weinig verdienen. Volgens de Zimbabwaanse consumentenorganisatie heeft een inwoner een inkomen van omgerekend bijna 400 euro nodig om te overleven.

Onder de geschorste werknemers bevindt zich de voorzitster van de vakbond ZEWU, Angeline Chitambo. Zij is erg actief in de mondiale industrievakbond IndustriALL Global Union waar ook de LBC-NVK lid van is.

Het management van ZESA wil dat de rechtbank Angeline gedurende één jaar verbiedt om met de media te praten. Op die manier kan ze natuurlijk onmogelijk haar rol als vakbondsvoorzitster uitoefenen. Het bedrijf verwijst naar uitspraken die Angeline zogezegd zou hebben gedaan in de pers.

IndustriALL ziet redenen genoeg om een solidariteitscampagne te voeren en de baas van ZESA onder druk te zetten. Het bedrijf ondermijnt tal van fundamentele werknemersrechten zoals het recht op collectief overleg en de vrijheid van vereniging. ZESA moet dringend het bemiddelingsvoorstel van de rechtbank respecteren en de lonen verhogen. Alle geschorste personeelsleden moeten weer aan de slag mogen gaan.

Surf naar www.industriall-union.org en e-mail mee naar de baas van ZESA.

Heel wat doden bij conflict in Zuid-Afrika Bij de mijnen van Lonmin in Zuid-Afrika was er op 17 augustus een grote vakbondsactie. Onverwachts liep dat uit op een bloedbad toen de politie begon te schieten op de stakers. Daarbij stierven 34 werknemers. De schietpartij kwam er nadat de politie tal van pogingen had ondernomen om de betogers uiteen te drijven met traangas en waterkannonen.

Eerder die week waren al tien andere mensen vermoord toen het geweld escaleerde.

De Internationale vakbondsconfederatie IVV riep op tot kalmte en sprak de hoop uit dat de overheid zou onderzoeken wie de verantwoordelijken voor de feiten zijn. Volgens het IVV moeten de ZuidAfrikaanse vakbonden en het management opnieuw aan tafel schuiven om te

De vakbonden in Europa zijn ongerust.

Er is toenemende ongelijkheid, stijgende armoede en uitsluiting, massale werkloosheid, een werkonzekerheid die jonge mensen treft en een groeiende ontgoocheling over het Europese project. De naoorlogse economische en sociale compromissen die tot de Europese Unie hebben geleid, worden bedreigd. Daarom staat het Europees Vakverbond (EVV) erop dat fundamentele sociale rechten voorrang hebben op economische vrijheden.

We hebben nood aan sociaal stabiele economieën, een duurzame economische groei en financiële instellingen ten dienste van de reële economie. Het EVV wil dat deze piste wordt uitgewerkt, met een sterke rol voor het Europees Parlement en het 14 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

© foto: imageglobe

Sociaal pact voor Europa

onderhandelen over betere lonen. De zware spanningen hebben te maken met de verschrikkelijke leefomstandigheden van veel mijnwerkers.

Op 18 september bood de Lonmindirectie een premie van 1.500 rand (140 euro) aan de stakende mijnwerkers. Maar de premie werd alleen gegeven als de stakers de voorstellen voor loonsverhoging zouden aanvaarden en spoedig het werk zouden hervatten.

De overheid wil op een hoger niveau de werkgevers en bonden van de platinasector bijeenbrengen om afspraken te maken over lonen en onderaannemers. Er zijn heel wat loonverschillen voor werknemers die hetzelfde werk doen maar voor diverse bedrijven werken. Verder zou een derde van de werknemers via een onderaannemer werken en zo 60 procent minder verdienen dan de vaste werknemers.

sociaal overleg. Er moet een sociaal pact voor Europa komen. Drie elementen moeten deel uitmaken van zo’n pact: collectieve onderhandelingen en sociaal overleg; duurzame groei en werkgelegenheid; en economische en sociale rechtvaardigheid. De sociale partners worden te weinig betrokken bij het Europese economische bestuur en de nationale hervormingsplannen. Nochtans zou dat in de diagnosefase moeten gebeuren.

Dringende maatregelen zijn nodig om een einde te maken aan de staatsschuldencrisis.

De Europese centrale bank heeft hierin een belangrijke rol. Een Europees industrie- en

investeringsbeleid moet rekening houden met economische uitdagingen én ecologische aspecten. Er moet een garantie komen dat alle jongeren in Europa die hun baan verliezen of de school verlaten, binnen de vier maanden een fatsoenlijke baan of passende opleidingskansen krijgen. Tal van maatregelen moeten een duurzame groei en rechtvaardigheid garanderen.

Het EVV zal campagne voeren om de eisen bekend te maken en een debat met Europese werkgeversorganisaties, EU-instellingen, nationale regeringen en ondersteunende organisaties op gang te brengen.

Meer lezen: www.etuc.org

Gezondheidszorg moet hoog op ontwikkelingsagenda

Meer dan 300 werknemers sterven in fabrieksbrand in Pakistan

De ngo Wereldsolidariteit trok begin september, samen met zijn bondgenoten, naar de federale minister van Ontwikkelings­ samenwerking Paul Magnette. Niet minder dan 73.499 mensen hadden een petitie ondertekend om gezondheidszorg opnieuw hoog op de ontwikkelingsagenda te zetten. De minister zette ook zijn handtekening en zo stonden er 73.500 namen in de petitie.

© foto: jurgen doom

diarree, malaria en mazelen.

Wereldsolidariteit ondersteunt organisaties in het Zuiden die werken aan toegang tot gezondheidszorg voor iedereen.

Het ACV, CM, Okra, Kazou en Ziekenzorg steunen het werk van Wereldsolidariteit.

Volgens Wereldsolidariteit en fos- socialistische solidariteit moeten de partnerlanden van België ook luisteren naar mutualiteiten en organisaties die mensen verenigen. Enkele jaren geleden besloot België zelf de steun voor de gezondheidszorg in de DR Congo terug te draaien. Magnette beloofde recent aan de ngo’s om die kwestie opnieuw te bekijken met de Wereldwijd hebben 2,5 mil- Congolese overheid. Hij erkende jard mensen geen toegang tot ook dat vakbonden en ziekenbasisgezondheidszorg. En dat fondsen heel belangrijk zijn om kost levens. Elke dag sterven een land te ontwikkelen.

30.000 kinderen aan ziekten die te voorkomen zijn, zoals www.wereldsolidariteit.be

Meer dan 300 werknemers zijn op 11 september omgekomen bij een allesverwoestende brand in een textielfabriek in Karachi en een schoenfabriek in Lahore Pakistan. Pure horror.

De mondiale industrievakbond IndustriALL is woest over de nalatigheid van de overheidsinstanties. Er moet dringend een serieus onderzoek komen naar de branden. De verantwoordelijken moeten worden gestraft. Werknemers en hun familie moeten een compensatie krijgen.

uitgang kon het personeel naar buiten geraken. Trappen en gangen stonden vol met half afgewerkte producten. Bovendien was het bedrijf er illegaal omdat ze niet de wettelijke registratieprocedure gerespecteerd hadden.

Op de dag van de brand waren 1.000 werknemers aanwezig omdat hun loon werd uitbetaald. De slachtoffers identificeren bleek moeilijk omdat de kelder onder water gezet werd om de brand te blussen. Bovendien waren velen in dienst van een derde partij, zonder enig contract of registratie bij de sociale zekerheid.

Bij de schoenfabriek stierven 25 werknemers. Uit voorlopig onderzoek bleek dat daar de brand uitbrak toen een noodgenerator werd gestart als gevolg van een stroompanne. Vonken van de generator kwamen in contact met chemische producten die werden gebruikt bij het maken van schoenen.

Doe mee aan de solidariteitsactie van industriAll. Samen met de Pakistaanse vakbonden willen ze de overheid onder druk zetten. De arbeidsomstandigheden van werknemers moeten in Pakistan dringend verbeteren.

De brand bij het textielbedrijf Ali Enterprises doodde meer dan 289 werknemers. Zij stierven door verstikking toen ze vastzaten in de kelder. Tal van andere werknemers raakten zwaargewond toen ze van het gebouw afsprongen om in veiligheid te komen. Diverse rapporten geven aan dat veel werknemers niet konden ontsnappen aan de brand. Er was geen enkel brandblusapparaat te vinden in het gebouw. Slechts door één www.labourstart.org

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

15

welzijn

Werken aan de gekwetste binnenkant “Generatiearmoede is een kluwen van miserie”

Het WAW-project maakte de deelnemers een stuk mondiger. Ze geloven nu sneller dat verandering mogelijk is.

over 11.000 inwoners die onder of net op de armoedegrens leven.”

Generatiearmoede is een ingewik“Generatiearmen hebben eigen waarden en normen die gebaseerd zijn op hun leefwekeld probleem om aan te pakreld en ervaring”, weten Heidi en Samira. ken. “Mensen die sinds generaties “Ze geloven bijvoorbeeld niet snel dat hun met armoede af te rekenen hebkinderen kunnen vooruitkomen door te stuben, zitten vast in een kluwen van deren. ‘Nieuwe armen’ denken heel anders. miserie”, zeggen Heidi Degerickx Die staan minder veraf van de samenleving en Samira Castermans. “Ze vinen de arbeidsmarkt, net omdat ze vaak wel den moeilijk werk, gaan gebukt een diploma hebben en in een middenklasonder schulden en moeten ook segezin zijn opgevoed.” hun kinderen zien opgevoed te “Bij generatiearmen zit de gekwetstheid dikkrijgen.” In Aalst zochten ze naar wijls erg diep”, stelt Samira. “Wij noemen een manier om generatiearmoede dat de gekwetste binnenkant. Ze zijn loyaal aan hun ouders maar hebben er vaak geen doortastender te bestrijden. Zo goede verstandhouding mee. Er is ook een ontstond het WAW-project. ingebakken wantrouwen tegenover zowat Heidi Degerickx werkt al een jaar of tien bij iedereen die niet in armoede leeft.” de Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen in Aalst, de stad waar ooit priester Daens de Werk, armoede en welzijn katholieke arbeiders mobiliseerde. Samira Castermans is stafmedewerkster bij het In Aalst experimenteerden ze een jaar lang met het WAW-project, waarbij de afkorting Netwerk tegen Armoede.

In Aalst vind je vooral op de rechteroever staat voor werk, armoede en welzijn. Die van de Dender nogal wat armoede. Maar drie domeinen werden geïntegreerd aangeook op de linkeroever zijn er kernen van pakt. Na afloop kreeg de Vierdewereldgroep armoede. “Gemiddeld hebben we 15 procent Mensen voor Mensen een jaar lang geld om arme mensen in België”, vertelt Heidi. “Als de bevindingen te promoten in de rest van je dat doortrekt naar Aalst, praat je al gauw Vlaanderen.

Denis Bouwen

16 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

Generatiearmen kregen op elk van de drie domeinen een begeleider. “Op het vlak van werk was er een trajectbegeleider waarmee een vertrouwensband werd opgebouwd. Dat was nodig want de mensen waren heel bang van diensten als de VDAB en de RVA. Voor hen is dat ook één pot nat.”

Het ‘armoedetraject’ speelde in op de gekwetste binnenkant van de deelnemers.

“Generatiearmen gaan gebukt onder gevoelens van schuld, schaamte en minderwaardigheid. Via een intensief groepsproces ontdekten de deelnemers hoe ze dachten en hoe ze hun gedachten konden veranderen om zo te komen ander gedrag. Ze ondervonden dat anderen hetzelfde meemaakten en dat werkte heel verlossend. Zo zagen ze dat armoede eigenlijk ingebakken zit in onze samenleving.”

Op het vlak van welzijn was er een ‘ankerfiguur’ die hielp om alle ‘hulpverleningstrajecten’ op elkaar af te stemmen. “Soms geven hulpverleners tegenstrijdige adviezen. Een schuldbemiddelaar wil graag dat zijn cliënt vlug werk vindt om zijn schulden te kunnen aflossen. Terwijl een psycholoog eerder zal zeggen dat de cliënt nog niet klaar is om aan de slag te gaan. Om maar één voorbeeldje te geven.”

campagne

Wat als er geen onthaalouders waren?

Nettovergoeding van drie euro per uur recht op betaalde vakantie of vakantiegeld.

Onthaalouders hebben maar een armzalig Niet minder dan 7.000 onthaaloupensioen en een beperkt ziekteverlof. Ze krijgen geen dertiende maand en geen einders vangen elke dag 30.000 kindejaarspremie. deren op. Maar het aantal onthaalDe getuigenissen van onthaalouders zijn ouders is wel aan het teruglopen. schrijnend.

Zo vertelt onthaalouder Karine Geen wonder als je weet dat ontbijvoorbeeld dat ze voor haar zieke zoon haalouders nog altijd geen volwaarzorgde en het moest zien te rooien met 300 dig werknemersstatuut hebben. euro.

Binnenkort krijgen wielrenners een statuut.

De onthaalouders vechten al meer dan tien Goed voor hen. De onthaalouders wachten jaar voor gelijke rechten. Nochtans beloof- nog altijd. den en beslisten diverse regeringen om Daarom start de LBC-NVK nu met een heuse werk te maken van een werknemersstatuut. campagne. We vragen aan de Belgische Tot nu toe is van al die beloftes en beslissin- bevolking om de onthaalouders te helpen gen niets in huis gekomen. aan een volwaardig statuut.

Onthaalouders werken meer dan 50 uur per Met de actie willen we dat de bevoegde week. Zij krijgen geen loon maar een onkos- ministers aan onthaalouders dezelfde rechtenvergoeding. Met die vergoeding moeten ten geven als aan alle andere werknemers. ze ook bedjes, parkjes, kinderstoelen, twee maaltijden per dag en nog veel meer betalen.

Omgerekend houden onthaalouders netto Lees meer op zo’n drie euro per uur over. Ze hebben geen www.watalsergeenonthaalouderswaren.be.

Fatiha Dahmani

Resultaten

“De aanpak leverde resultaten op”, stelt Heidi. “Natuurlijk is het niet eenvoudig om de cultuur en de mentaliteit bij en het beleid te veranderen. Logge structuren als de VDAB of het OCMW krijg je niet zomaar in beweging.”

Via WAW werden in Aalst 17 generatiearmen begeleid. Eén jaar na het einde van het project bleken nog altijd zes van hen aan het werk te zijn. Drie waren een opleiding aan het volgen.

En acht deelnemers hadden op dat moment geen werk of opleiding. “De resultaten waren niet voor iedereen waw maar voor velen was er wel vooruitgang. We zagen de deelnemers veel mondiger worden. Ze geloven nu sneller dat verandering mogelijk is.”

WAW is nu achter de rug. Maar in Aalst hopen ze wel dat heel wat steden en gemeenten de aanpak zullen oppikken. “Als we echt iets willen doen aan het feit dat er ‘langdurig werklozen’ zijn, zullen we daar als samenleving ook moeten in investeren”, besluit Heidi.

Op 17 oktober is het opnieuw Wereldarmoededag. Interessante sites om te bezoeken zijn www.vierdewereldgroepaalst.be en www.vlaams-netwerk-armoede.be.

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

17

arbeids-gericht marc weyns

Sollicitatieverlof bij opzegging

Werkaanbod na ontslag wegens dringende reden

Een werknemer is al sinds 1994 in dienst van een bedrijf. In 2008 besluit hij zijn loopbaan een andere wending te geven en zegt hij zijn arbeidsovereenkomst op. Tijdens de opzegtermijn neemt hij sollicitatieverlof. Na het einde van het contract maakt de werkgever bezwaar en houdt hij bij de eindafrekening het loon in voor de halve dagen sollicitatieverlof. De werkgever beweert dat de werknemer geen recht had op dat verlof om ander werk te zoeken omdat hij zelf zijn arbeidsovereenkomst opgezegd had.

Het arbeidshof van Brussel hakte op 21 februari 2012 de knoop door. Een werknemer heeft recht op sollicitatieverlof, ook al zegde hij zelf op. Het verlof moet wel worden gebruikt waarvoor het is bedoeld: om te zoeken naar een andere baan.

Sinds 1996 is een werknemer in dienst bij zijn bedrijf. Op 29 november 2008 wordt hij ontslagen wegens dringende reden. De man betwist zijn ontslag en in januari 2009 biedt de werkgever aan dat hij opnieuw in dienst kan komen. Maar de werknemer bedankt voor dat aanbod: zijn werkgever had immers enkele weken voordien laten weten alle vertrouwen in hem kwijt te zijn. De werknemer eist de ontslagvergoeding, maar de werkgever weigert die te betalen.

Het arbeidshof van Bergen was op 8 februari 2012 heel duidelijk. Er kan geen sprake zijn van een dringende reden als de werkgever nadien een nieuw werkaanbod doet.

De werkgever werd veroordeeld en moest de opzegvergoeding uitkeren.

Enkele weken nadien, op 28 maart 2012, deed het arbeidshof van Brussel een uitspraak in een gelijkaardige zaak. Er is geen dringende reden in het spel als de werkgever nadien een andere baan aanbiedt, ook al gaat het over een andere functie en zegt hij uit humanitaire redenen te handelen.

Ook in dit geval werd de werkgever veroordeeld om de opzegvergoeding te betalen.

Een Russische sollicitante stelt zich in Duitsland kandidaat, maar wordt niet uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Ze krijgt gewoonweg geen enkel teken van leven van het bedrijf. Nochtans voldoet ze aan de formele aanwervingsvoorwaarden: haar Russisch ingenieursdiploma werd in Duitsland officieel erkend. Korte tijd later maakt het Duits bedrijf dezelfde vacature opnieuw bekend. De Russische sollicitante stelt zich ook deze keer kandidaat. Opnieuw laat het bedrijf niets van zich horen.

De sollicitante vermoedt dat ze niet werd uitgenodigd wegens haar Russische origine.

Daarom vraagt ze aan het bedrijf om het sollicitatiedossier te kunnen inkijken. Het bedrijf weigert dat. De vrouw stapt naar de rechter en beroept zich op de Europese antidiscriminatierichtlijnen.

Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg oordeelde op 19 april van dit jaar dat een sollicitant geen rechtstreeks toegang heeft tot het sollicitatiedossier van het bedrijf. De rechters voegden er wel fijntjes aan toe dat de weigering van de werkgever in het geheel van de concrete feiten toch kan doen vermoeden dat er sprake was van discriminatie.

© foto: daniël rys

Gelijke behandeling sollicitanten

straf opleggen aan een werknemer die – volgens zijn mening – in de fout gaat. In het Grenzen aan tuchtsancties algemeen moet de vraag worden gesteld of zo’n sanctiesysteem nog wel van de tijd is. in het arbeidsreglement Hoe dan ook zijn er grenzen aan die tuchtElke onderneming moet een arbeidsregle- sancties. ment hebben. De meeste werknemers weten Het arbeidshof van Bergen deed op 8 decemniet precies wat daar allemaal in staat, maar ber 2011 een interessante uitspraak. Een in heel wat van de reglementen zijn sanc- controleur van het openbaarvervoerbedrijf ties opgenomen. Zo kan de werkgever een TEC had een schadegeval en verzweeg dat

18 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

voor zijn werkgever. Toen zijn fout toch boven water kwam, werd hij gestraft en voor drie jaar teruggeplaatst in rang met het bijbehorende loonverlies.

De rechters vonden dat de straf onwettig was omdat ze een essentieel element van de arbeidsovereenkomst veranderde, ook al was dat tijdelijk. En TEC moest een vergoeding betalen gelijk aan het gederfde loon.

inbox RUBRIEKSNAAM monique bra am

Neerwaartse spiraal bij CocaCola Enterprises Tina De Greef

Het personeel van Coca-Cola Enterprises in Anderlecht kreeg op woensdag 5 september het onzalige nieuws dat de Europese directie de financiële diensten wilde samenbrengen in de Bulgaarse hoofdstad Sofia.

Door die maatregel staan 54 van de circa 600 jobs in Anderlecht op de tocht.

In acht Europese landen gaan in totaal rond de 200 jobs verloren.

Slechts een deel van die jobs zal weer opduiken in Bulgarije. België wordt keihard getroffen door de reorganisatie.

De werknemers in Anderlecht zijn helaas al wat gewend op het vlak van herstructureringen. Maar nu zijn ze wel heel onthutst. In 2008 werd de helft van het financieel departement daar al overgeheveld naar Polen en Azië. Met kwalijke gevolgen voor de service en de klantentevredenheid.

Voor de Europese directie telt maar

Index

één ding, zoveel mogelijk de kosten drukken.

“Waar zal dit eindigen?”, vragen de mensen in Anderlecht zich af. “Welke departementen zullen er later nog volgen? En wanneer zullen ook de werknemers in Sofia aan de kant worden gezet omdat er in Aziatische landen nog lagere lonen worden betaald?”

Het verhaal van Coca-Cola toont nog maar eens aan hoe belangrijk internationaal vakbondswerk wel is. Er is nood aan veel betere lonen in landen waar de mensen nu nog tegen een hongerloontje moeten werken.

De LBC-NVK kant zich resoluut tegen de neerwaartse loonspiraal. Het is ook onaanvaardbaar dat het personeel bij Coca-Cola voortdurend met nieuwe onheilsboodschappen wordt geconfronteerd. De directie heeft een kortetermijnvisie die alleen maar draait rond besparingen.

Voor de LBC-NVK wordt het zaak het jobverlies maximaal te beperken en alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat de overblijvende personeelsleden nog een bepaalde zekerheid behouden en zo gemotiveerd kunnen blijven.

ELKE MAAND EEN SAMSUNG TABLET TE WINNEN!

www.indexo.be www.mijnindex.be

Publicaties Duidelijke en correcte informatie verstrekken vindt de LBC-NVK erg belangrijk. Vandaar dat we veel tijd en middelen steken in het vervaardigen van goede folders en brochures rond thema’s die werknemers aanbelangen.

Op www.lbc-nvk.be vind je een reeks voorstellingsfolders die onze ledenvoordelen in de verf zetten en meer uitleg geven over ons lidmaatschap. Daarnaast vervaardigt de bediende- en kadercentrale een flink aantal sectorale folders en nieuwsbrieven. Je kan die online bestellen of direct downloaden. En natuurlijk kan je onze ledenbladen online doorbladeren. Zowel Ons Recht als het tijdschrift Kader vind je op onze site terug. www.lbc-nvk.be (publicaties en documentatie)

Militantensite Ben je vakbondsafgevaardigde? Dan moet je zeker eens naar het militantendeel surfen op www.lbc-nvk.be. LBCNVK-afgevaardigden registreren zich best op de site (rechterbovenhoek). Je krijgt dan toegang tot extra informatie op maat van vakbondsafgevaardigden. Zo lees je meer over het sociaal overleg en de overlegorganen. Je kan grasduinen in publicaties en andere downloads over diverse vakbondsthema’s. De recent door de LBC-NVK gemaakte Arbeidsovereenkomstengids is ook op het afgesloten militantendeel terug te vinden.

Maak ook kans en surf naar http://onsrecht.lbc-nvk.be om je in te schrijven voor de digitale versie van het ledenblad van jouw vakbond LBC-NVK!

http://militanten.lbc-nvk.be

Sociale media © foto: daniël rys

Elke maand verloten we onder de inschrijvers voor Ons Recht digitaal een Samsung tablet. Je inschrijving wordt maar één keer geregistreerd, dus kan je maar één keer meedingen voor een tablet.

Iedere twee jaar wordt in het najaar onderhandeld over een nieuw interprofessioneel akkoord (IPA). Ook dit jaar is dat het geval. Het IPA is een raamakkoord dat nuttig is voor de sectoronderhandelingen die daarop volgen. Ofwel, cao-onderhandelingen over jouw loon- en arbeidsvoorwaarden. De index zal zeker op de onderhandelingstafel liggen.

De jongste tijd is er veel kritiek op de index: het systeem zou onze concurrentiepositie aantasten. We zouden moeten evolueren naar een sociale, intelligente, afgetopte of uitgestelde index. De index zou een taboe van de vakbonden zijn. Dat laatste is alvast niet het geval: we hebben er zelfs een campagne rond gemaakt. Het ACV en de werknemers weten maar al te goed dat het systeem van automatische loonindexering ons in deze crisistijden goed beschermt op het vlak van welvaart en binnenlandse consumptie.

Op www.indexo.be vind je meer informatie over de werking van de index en kan je berekenen hoeveel je zou verliezen als er bijvoorbeeld een indexsprong zou plaatsvinden. Je kan proberen het grote lot te winnen of op alles en nog wat te besparen. Of je kan mee ijveren om de index te bewaren.

Word fan op www.facebook.com/vakbondlbcnvk Twitter mee via www.twitter.com/lbcnvk Bekijk onze video’s op www.youtube.com/vakbondlbcnvk Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

19

RUBRIEKSNAAM

Meer dan honderd particulieren sponsoren Vluchtelingenhuis Eendracht maakt macht in Leuven

Monique Bra am

Als de deur opengaat bij het Vluchtelingenhuis in Leuven kijken twee nieuwsgierige kinderogen mij aan. Artem, een Russisch jongetje van vier, is één van de vier bewoners van het hagelnieuwe Vluchtelingenhuis.

“Goedendag”, zegt hij in gebroken Nederlands, op de voet gevolgd door Pol Van Camp van de organisatie Recht op Migratie (ROM).

Pol is de initiatiefnemer achter het Vluchtelingenhuis, dat tijdelijk opvang geeft aan dakloze vluchtelingen, met en zonder papieren.

Opvallend is het particuliere karakter van dit bijzondere initiatief: meer dan honderd mensen storten elke maand een financiële bijdrage. Al die giften samen maken het mogelijk om het huis te huren en de vaste kosten te betalen. Een prachtig voorbeeld van solidariteit tussen Belgen en vluchtelingen.

Bij ons kunnen de mensen even tot rust komen en bekijken hoe ze hun toekomst verder vorm willen geven.

“Ik kreeg pas nog twee e-mails van Leuvenaars die het project financieel willen steunen. Dat brengt het aantal mensen dat financieel bijdraagt of praktische hulp biedt op 173. Sommige mensen doneren eenmalig een behoorlijk bedrag, andere mensen storten een maandelijkse bijdrage via een bestendige opdracht. De maandelijkse bedragen schommelen tussen Pol Van Camp:

Pol Van Camp, met de kleine Artem op zijn arm: “Met het Vluchtelingenhuis willen we vooral een concreet en positief verhaal brengen, als tegengewicht voor de negatieve bijklank die de term ‘vluchteling’ tegenwoordig heeft.”

20 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

sociaal enkele euro’s en een paar tientallen euro’s. garanderen. Wij waren geschokt door die koopt en krijgt via allerlei fondsen en Alle beetjes helpen. Dankzij alle bijdragen beelden. Toen de sociale huisvestings- instanties voedsel. Arme mensen kunnen samen hebben we het budget om het huis te maatschappij Dijledal in Leuven een door er elk week voor drie euro als klein gezin of huren en de vaste kosten te betalen. Verder vluchtelingen gekraakt sociaal apparte- vijf euro als groot gezin wat boodschappen wordt het project gedragen door de vele vrij- ment liet ontruimen, was voor ons de maat doen. Wij werden als ‘groot gezin’ aanvaard. willigers. Zo zijn er mensen die Nederlandse vol. We moesten iets doen, een signaal Dat scheelt weer een paar centen.” les geven, meewerken in de tuin of als klus- geven. Uiteindelijk zijn alle goede bedoejesman functioneren.” lingen en ideeën samengekomen in het Ons Recht: Begin september organiseerde het Vluchtelingenhuis een feest voor zijn sympaVluchtelingenhuis.” thisanten, de vrijwilligers, hulpverleners en de Recht op opvang buurt. Waarom een feest?

Het huis opende zijn deuren in juli en biedt Pol: “Na één jaar denkwerk en zes maanden tijdelijk opvang aan vier tot vijf vluchtelinpraktische voorbereiding ging het huis in De bewoners maken gen. Pol Van Camp beklemtoont het tijdejuli open. Iets waar ik en alle leden van het lijke karakter ervan: “Het Vluchtelingenhuis deel uit van een comité eigenlijk wel heel fier op zijn. Zoveel is een vorm van crisisopvang. Vluchtelingen mensen die op korte termijn het project kunnen maximaal drie maanden blijven, leefgemeenschap met mogelijk maakten, dat was zeker een feestje eventueel verlengbaar. We richten ons bij duidelijke afspraken. Zo waard. Maar natuurlijk ging het er vooral voorrang op de zwaksten: vrouwen, al of om al die sympathisanten samen te brengen. niet met kinderen, minderjarigen en men- wordt er om beurten Op het feest leerden mensen elkaar kennen sen zonder papieren. En het liefst mensen gekookt door de en zagen ze met eigen ogen waar hun steun uit de Leuvense regio. Tijdens de opvang toe leidde. En natuurlijk wilden we via het krijgen ze begeleiding. We werken samen bewoners en maken ze feest al die mensen oprecht bedanken voor met het OCMW, het CAW en andere instan- zelf het huis schoon. hun steun.” ties. Zij verstrekken professioneel juridisch advies en geven psychologische bijstand. De Signaal uiteindelijke bedoeling is om met de bewoVoor Pol is het Vluchtelingenhuis ners een traject voor de toekomst uit te bou- Huismoeder geen doel op zich. Natuurlijk lost één wen.”

Momenteel leven er vier vluchtelingen in Het comité ROM voerde de voorbije jaren al Vluchtelingenhuis het complexe probleem het huis: een Russische moeder met haar diverse acties en nam ook initiatieven. Zo van de migratie en de vluchtelingen niet zoontje, een Turks-Koerdische vrouw en een ging er bijvoorbeeld steun naar de honger- op. “Het Vluchtelingenhuis is een middel jongeman uit Bhutan. Binnenkort volgen stakingen in de Brusselse Begijnhofkerk. om mensen bij deze kwestie te betrekken, er ‘intakegesprekken’ met een Braziliaanse Pol Van Camp kwam ook in contact met om het probleem een gezicht te geven en om en een Senegalees. “Meestal krijgen we via pater Dirk De Vis. De pater was juist op zoek te informeren en te sensibiliseren. Met het instanties als het CAW de namen door”, naar een nieuwe woonst en toonde zich Vluchtelingenhuis willen we vooral een convertelt Pol. “De mensen in kwestie zijn direct bereid om naar Leuven te verhuizen. creet en positief verhaal brengen, als tegenbijvoorbeeld uitgeprocedeerd en kunnen “De hulp van pater Dirk was meer dan wel- gewicht voor de negatieve bijklank die de niet langer een beroep doen op de officiële kom en kwam op een goed moment”, zegt term ‘vluchteling’ tegenwoordig heeft. Wie instanties. Bij ons kunnen ze even tot rust Pol. “Het gaf het project de nodige stabili- weet kan het een lichtend voorbeeld voor komen en bekijken hoe ze hun toekomst teit. Dirk brengt zoveel kennis en ervaring anderen zijn.” mee. Hij houdt zich bezig met de dagelijkse De nood aan structurele oplossingen blijft. verder vorm willen geven. “ leiding en het samenleven in de leefgemeen- “De zogeheten ‘verplichte migratie’ moet Ons Recht: Is opvang geen bevoegdheid van schap die het Vluchtelingenhuis is. (lachend) stoppen zodat mensen niet meer vluchten de overheid? Moeten particulieren daarvoor Je zou hem de huismoeder kunnen noemen. wegens vervolging, oorlog, te voorziene zorgen?

Het vluchtelingenhuis is immers geen dui- milieurampen en armoede. Dat kan door P o l Va n C a m p : “Het idee om een venkot. De bewoners maken deel uit van een beleid van duurzame ontwikkeling op Vluchtelingenhuis uit te bouwen komt voort een leefgemeenschap met duidelijke afspra- sociaal, economisch, financieel en ecolouit onze ideeën rond migratie. Het comité ken. Zo wordt er om beurten gekookt door gisch vlak. Mee dankzij een beleid van vrede, Recht op Migratie (ROM) vindt dat ieder- de bewoners en maken ze zelf het huis onder meer door ontwapening, kom je zo een het recht heeft om op zoek te gaan naar schoon. Verder vinden we het heel belang- tot structurele oplossingen. Zoiets realieen menswaardig bestaan. Wie dat niet in rijk dat de mensen een bezigheid hebben. seer je niet van vandaag op morgen, maar eigen land vindt, heeft het recht te vluchten Door Nederlands te leren, vrijwilligerswerk we moeten er wel aan beginnen en vooruiten niet alleen naar de even arme buurlan- te doen of uit werken te gaan.” gaan. Op die beleidsterreinen kunnen poliden maar ook naar het rijke Westen. Zulke tici stappen zetten. Maar tot nu toe ontmensen niet opvangen of, erger nog, ze Ons Recht: Volstaan de giften om alle kosten breekt het aan politieke wil. opsluiten in een gesloten centrum, is een te dekken? beschaafd land onwaardig. Vluchtelingen Pol: “Helaas zijn de giften niet toereikend.

We kunnen er alle vaste kosten mee betalen hebben hoe dan ook recht op opvang.”

Steun het Vluchtelingenhuis “Als vluchtelingen in de reguliere asiel- of maar om het eten en drinken te bekostigen regularisatieprocedure zitten, moeten ze zijn we aangewezen op het loon van de pater.

Ook jij kunt het Vluchtelingenhuis een beroep kunnen doen op de overheid. Dat is geen oplossing voor de lange tersteunen. Eenmalig of structureel.

Maar iedereen herinnert zich vast wel de mijn. Extra steun is dan ook altijd welkom.

Meer info lees je op www.rechtopbeelden van op straat bivakkerende asiel- Daarnaast zoeken we zelf naar alternatiemigratie.be. Je kan ook mailen naar zoekers tijdens de barre winters van 2011 ven. Via de vzw Wonen en Werken kwamen vluchtelingenhuis.leuven@gmail.com. en 2012. Blijkbaar kan de overheid het recht we in contact met ‘Leren Ondernemen’ en op opvang niet voor iedere vluchteling de Sociale Kruidenier. De Sociale Kruidenier Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

21

service

België moet vakantiewetgeving aanpassen Regels in strijd met Europese richtlijn

Iedere werknemer heeft recht op vier weken betaalde vakantie per jaar. Dat recht wordt gegarandeerd door een Europese richtlijn over arbeidstijd uit 2003. In België hadden werknemers niet zomaar recht op die vier weken: dat was alleen het geval als zij in het voorgaande kalenderjaar effectief prestaties hadden geleverd. Werknemers die een activiteit aanvatten of hervatten hadden tijdens hun eerste werkjaar of jaar van werkhervatting geen recht op vakantiedagen noch vakantiegeld.

De Europese Commissie stelde ons land eind 2008 in gebreke omdat de Belgische wetgeving strijdig is met de Europese arbeidstijdrichtlijn. Door een wet van 29 maart 2012 en een koninklijk besluit van 19 juni 2012 krijgen werknemers nu de mogelijkheid om dagen aanvullende vakantie te nemen bij het aan- of hervatten van een activiteit. Ze kunnen de aanvullende vakantie nemen na uitputting van de gewone wettelijke vakantie, met inbegrip van de jeugd- en seniorvakantie.

Aanvullende vakantie moet je zelf aanvragen.

Wie heeft er recht op aanvullende vakantie?

Alleen werknemers die een activiteit aanvatten of hervatten in België kunnen gebruik maken van het nieuwe recht. Werknemers die van arbeidsregime veranderen zonder onderbreking – bijvoorbeeld van deeltijds naar voltijds – hebben geen recht op aanvullende vakantie. Voorbeelden van werknemers die aanvullende vakantie kunnen nemen zijn: - jongeren die na hun studie voor de eerste keer aan het werk gaan; - een volledig werkloze die weer aan de slag gaat; - een langdurig zieke werknemer die zijn werk hervat; - een werknemer die het werk hervat na een volledig tijdkrediet; 22 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

- een werknemer die in België begint te zijn dan het aantal vakantiedagen dat berewerken na een tewerkstelling in het bui- kend wordt op basis van de al in het vakantiedienstjaar geleverde prestaties. Een voortenland; - een zelfstandige die een loontrekkende beeld zal dit misschien duidelijker maken.

Piet begint te werken op 1 juli 2012. Hij heeft werknemer wordt; - een ambtenaar die een loontrekkende in 2012 geen wettelijke vakantie, maar kan na de aanloopperiode van drie maanden werknemer wordt. vanaf 1 oktober 2012 twee weken aanvullende vakantie nemen (uiterlijk op 31 decemHoe kan je gebruik maken van de ber 2012). In 2013 heeft hij recht op twee aanvullende vakantie? weken wettelijke vakantie want hij heeft in Je moet de aanvullende vakantie zelf aanvragen, en je kan ze maar nemen als je nog in actieve dienst bent. Bedienden moeten een aanvraag doen bij hun werkgever, arbeiders bij hun vakantiekas. Om ervan te kunnen genieten moet je gedurende minstens drie maanden (90 kalenderdagen) een activiteit hebben uitgeoefend. De drie maanden moeten vallen binnen de twaalf maanden volgend op het aan- of hervatten van een activiteit. Maar het hoeft geen ononderbroken periode of een periode van voltijdse prestaties te zijn.

Deze aanloopperiode van drie maanden moet vallen in eenzelfde kalenderjaar. Als de twaalf maanden die volgen op de aan- of hervatting van de activiteit gespreid zijn over twee kalenderjaren, moeten er in elk kalenderjaar drie maanden in acht genomen worden.

Voor de berekening van deze drie maanden aanloopperiode wordt rekening gehouden met de dagen waarop gewerkt werd en met de inactiviteitsdagen die, volgens de regels van het stelsel van jaarlijkse vakantie, hieraan gelijkgesteld worden.

Na de aanloopperiode van drie maanden kan je verder aanvullende vakantie krijgen op basis van je prestaties. Je moet dan niet langer telkens drie maanden wachten.

Omdat de nieuwe wet in werking is getreden op 1 april 2012 konden de eerste aanvullende vakantiedagen genomen worden vanaf 1 juli 2012.

Aantal dagen

De berekening van de duur van de aanvullende vakantie is dezelfde als voor wettelijke vakantie met dit verschil dat er nu al na drie maanden activiteit zes vakantiedagen – in de zesdaagse werkweek – gegarandeerd worden. Per maand tewerkstelling bouwt een bediende dus twee dagen aanvullende vakantie op.

Wel opletten! Het totaal van de wettelijke plus aanvullende vakantie mag niet hoger

© foto: photonews

Ivo Verrey t

2012 zes maanden gewerkt. Hierdoor kan hij genieten van vier weken vakantie tijdens de eerste twaalf maanden na de start van zijn arbeidsovereenkomst. Hij heeft in 2013 nog recht op twee weken aanvullende vakantie, maar die kan hij pas opnemen vanaf 1 juli 2013, want anders zou hij zes weken verlof hebben gekregen binnen de twaalf maanden na de aanvang van zijn werk. Tegelijkertijd zal hij toch recht hebben op vier weken vakantie in één kalenderjaar (twee weken wettelijke en twee weken aanvullende vakantie), wat in verhouding staat tot de geleverde prestaties in het jaar 2013.

krijgt tijdens de aanvullende vakantiedagen is namelijk de vervroegde betaling van het dubbel vakantiegeld dat je het volgende kalenderjaar normaliter zou krijgen. Je financiert met andere woorden zelf je aanvullende vakantiedagen, want het vakantiegeld dat je krijgt wordt afgetrokken van het dubbel vakantiegeld. De berekening is dezelfde als voor het wettelijk vakantiegeld. Je krijgt als bediende dus de doorbetaling van het normale loon door de werkgever voor elke dag aanvullende vakantie, en dit (bruto-) bedrag wordt in mindering gebracht op het dubbel vakantiegeld van het vorige jaar.

en recent het Anged-arrest uit 2012 – stelt dat een werknemer die ziek wordt tijdens een vakantieperiode altijd het recht moet hebben om die vakantiedagen achteraf te recupereren. Ook dat vloeit voort uit de Europese arbeidstijdrichtlijn van 2003. In België is het echter zo dat een werknemer die ziek wordt terwijl de vakantie al begonnen is, zijn vakantie niet meer op een ander moment kan nemen. De Belgische wetgeving zal met andere woorden ook op dat punt nog moeten worden aangepast.

Nog werk op de plank

Door een wet van 29 maart 2012 en een koninklijk besluit van 19 juni 2012 krijgen werknemers nu de mogelijkheid om dagen aanvullende vakantie te nemen bij het aan- of hervatten van een activiteit.

Welk vakantiegeld krijg je?

Hier is het uitkijken geblazen. Je hebt wel recht op aanvullende vakantiedagen, maar niet op extra vakantiegeld. Het geld dat je

Vaste rechtspraak van het Europees Hof van Justitie – het Pereda-arrest uit 2009

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

23

Zelfstandige kleinhandel vindt maar moeilijk personeel Dikwijls lage lonen en deeltijds werk Chris Van Droogenbroeck

Werken in de kleinhandel is niet vanzelfsprekend. Hoewel er ruim 200.000 mensen in de sector werken, staan de beroepen ‘verkoper’, ‘kassierster’ en ‘filiaalleider’ toch op de lijst van knelpuntberoepen. Meer dan je misschien zou verwachten, worden er vacatures uitgeschreven voor deze jobs. Zulke vacatures staan langer dan gemiddeld open en raken moeilijk of helemaal niet ingevuld. Kijk maar eens om je heen. Bijna elke winkelketen is op zoek naar winkelbedienden.

Ook de zelfstandige winkeliers klagen steen en been. Hun vacatures raken al evenmin ingevuld. In die kringen wordt dan al snel verwezen naar de ‘te hoge werkloosheidsuitkeringen’ en het ‘sociale vangnet’ dat ertoe leidt dat werklozen ‘niet meer willen werken’. Die bewering wordt dan onderbouwd met verhalen over sollicitanten die alleen maar een bewijsje komen vragen. Over sollicitanten die te veeleisend zijn omdat ze niet ’s morgens vroeg, ’s avonds laat of in het weekend willen werken. En over sollicitanten die alleen willen werken als dat niet botst met hun kinderen of hun hobby’s.

De conclusie is dan al gauw dat de werkloosheidsuitkeringen naar omlaag moeten, moeten worden beperkt in de tijd of in sommige gevallen koudweg moeten worden afgeschaft. “Voor wie wil werken is er immers werk genoeg.” Werklozen zijn in deze kringen dan ook ‘losers’ of, erger nog, profiteurs die parasiteren op de rijkdom en de welvaart die de middenstand creëert.

Ligt het echt zo eenvoudig? Of is er meer aan de hand?

Bij nader inzien blijkt dat het voor de geciteerde knelpuntberoepen niet zo is dat er te weinig mensen op een werkaanbieding 24 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

afkomen. Wel blijkt de kwaliteit van de kandidaten niet te voldoen. De sollicitanten hebben vaak niet de gevraagde competenties. Het is ook waar dat veel sollicitanten afhaken wegens de arbeidsomstandigheden in deze beroepen.

En laat nu nét dat het grote probleem zijn waar zelfstandige ondernemers helemaal aan voorbij gaan. Zo ook Luc Ardies, de directeur van Buurtsuper.be, de belangenorganisatie van de zelfstandige supermarktuitbaters. Ardies schreef onder de titel ‘Winkelpersoneel vinden, houden en motiveren’ een handleiding voor zijn leden.

De LBC-NVK verkondigt al jaren dat je goed personeel alleen kan houden als er een stevige basis is. Winkeliers moeten interessante jobs aanbieden met goede werkomstandigheden en fatsoenlijke lonen.

Werkomstandigheden

Buurtsuper.be beklemtoont graag het familiale karakter van de onderneming en de eigen sfeer die er daardoor heerst. Die punten spelen zij uit als de grootste troef, samen met het ‘lekker dicht bij huis werken’.

Uiteraard zijn dat belangrijke troeven, op voorwaarde dat alles gesmeerd loopt. En op voorwaarde dat de zaak wordt uitgebouwd zonder onderscheid tussen familieleden en anderen.

Het plaatje kan veel minder idyllisch zijn.

Een werkgever die autoritair optreedt en controleert, die de eigen inbreng van het personeel fnuikt. Of een deeltijds contract met een variabel uurrooster dat slechts één week vooraf wordt geafficheerd en dan nog wordt veranderd. Extra uren door overwerk wanneer het druk is, of te weinig uren doordat je naar huis gestuurd wordt wanneer het te kalm blijft. Uren en uurroosterwijzigingen die niet altijd genoteerd, geregistreerd, laat staan betaald worden. De werkgever die van zijn machtspositie gebruik of misbruik maakt en afspraken of sociale regels naar

© foto: daniël rys

RUBRIEKSNAAM

zijn hand zet.

Zulke situaties doen zich nog te veel voor.

Het zijn die situaties die worden onder de mat geveegd door de werkgeversorganisaties. Maar het zijn ook die situaties die nog te vaak bij de vakbond terechtkomen en dan dikwijls een juridische staart krijgen. Zulke praktijken zetten de sector in een kwaad daglicht. De werkgeversorganisaties nemen minder geschikte zelfstandige zaakvoerders blijvend in bescherming door de vakbond op de werkvloer te weren.

Lonen

De lonen liggen het laagst in de zelfstandige kleinhandel. Alleen de textiel- en de schoonmaaksector maken het even bont.

Een beginnende bediende verkoper start tegen een brutoloon van 1.440 euro. Na vijf jaar dienst heeft diezelfde winkelbediende 1.605 euro, voor voltijdse prestaties wel te verstaan.

Voor identiek werk in een ketenwinkel die niet door een zelfstandige wordt uitgebaat, heeft die winkelbediende een aanvangsloon van 1.540 euro en na vijf jaar 1.750 bruto voor voltijdse prestaties. Met de periodieke extra’s die in de ketenwinkel nog worden toegekend bovenop het maandloon, loopt het loonverschil op jaarbasis makkelijk op tot 20 procent in het nadeel van de winkelbediende die voor een zelfstandige uitbater werkt.

Het hoeft toch helemaal geen betoog dat je wel degelijk een probleem hebt aan de basis wanneer je zulke lage lonen combineert met deeltijds werk in de aanbieding. Op die manier heb je toch geen degelijke basis die het werk in de sector aantrekkelijk maakt?

De LBC-NVK kan dus niet anders dan op dezelfde nagel te blijven kloppen.

Werkgevers, zorg asjeblieft eerst voor goede lonen en degelijke arbeidsvoorwaarden. Gun je eigen personeel een menswaardig bestaan.

Engageer je voor je personeelsleden zodat

DISTRIBUTIE

Sandra: “Ik voelde me een kip zonder kop” “Ik ben in de zelfstandige kleinhandel terecht gekomen als 16-jarig meisje”, vertelt Sandra.

“Bij de Nopri in de buurt deed ik een vakantiejob.”

Sandra vond haar vakantiejob erg tof. “Ik vond het gewoon fijn om de hele tijd in de winkel te staan, onder de mensen te zijn, rekken te vullen, leeggoed te stapelen, karton te trekken.

Het was heel tof en afwisselend werk. Ik ben trouwens na die vakantiejob in de Nopri blijven werken, als zaterdagkracht.”

Als tiener zag Sandra de centjes goed binnenkomen. “Ik had meer zakgeld dan mijn leeftijdgenoten en liet mijn centen rollen. Extra kleding kopen en uitgaan natuurlijk. Al snel leerde ik iemand kennen. Ik was nog maar 18 toen ik trouwde. Van school af met niet eens een diploma middelbaar onderwijs en plots getrouwd met een vent die geen werk had, wonen op een klein appartementje in de stad en moeten rondkomen met mijn loon van de Nopri, waar ik intussen dan wel een contract van 27 uur gekregen had. Ik kan u verzekeren, de romantiek was er snel af.”

De relatie liep spaak. Sandra en haar man konden gewoon geen stabiel leven uitbouwen met hun inkomen. “En in de winkel waar ik werkte, liep het fout. Op den duur kreeg ik het aan de stok met de baas. Hij stond erop dat alles altijd gebeurde zoals hij het wilde en wanneer hij het wilde. Ik voelde mij gewoon een kip zonder kop die van hier naar daar werd gejaagd. Zelf dingen regelen en zelf verantwoordelijkheid nemen zat er niet in.”

Toen Sandra’s huwelijk op de klippen liep, stapte ze op bij Nopri. Ze ging opnieuw thuis wonen en trok weer naar school.

“Ik wist wel heel zeker dat ik dat werk niet mijn hele leven lang wilde blijven doen.”

zij niet in de armoede moeten terecht komen. Regel dat via een voldoende hoog loon op basis van een contract met genoeg contracturen. Doe al die dingen en je zal zien dat je mensen vindt die ook blijven.

Maria: “Het was alsof het mijn winkel was” Vijf jaar geleden verliet Maria de sector van de zelfstandige kleinhandel. Maar ze werkte wel jarenlang in de sector.

“Na de middelbare school ben ik gestopt met studeren”, legt Maria uit. “Ik ging op zoek naar een job en kwam zo bij de plaatselijke supermarkt terecht. Sindsdien is de winkel al een paar keer van uithangbord veranderd en is de zaak overgenomen door één van de kinderen van de eerste zaakvoerder.”

Roger en Annie, de uitbaters die Maria aanwierven, waren echte dorpsmensen.

“In de gemeente was Roger een bekende figuur, haast iedereen kwam bij hem over de vloer. Toen ik begon, draaiden de zaken ongelooflijk goed en heerste er een fijne sfeer. Ik schoot goed op met Roger en Annie en groeide ook door. Van de groenten naar de charcuterie, later chef van de charcuterie. Toen die in zelfbediening overging, werd ik secretaresse: ik gaf bestellingen door, stelde uurroosters op, deed betalingen en roomde kassa’s af. Wanneer Roger er niet was, kwam het personeel naar mij.”

De vier kinderen van de uitbaters werden volwassen maar niemand van hen leek de winkel te willen overnemen. Op een bepaald moment besliste één van de zonen toch om samen met zijn lief Barbara in de zaak te stappen. “Voor mij was dat een heel moeilijke tijd omdat er familie in de winkel kwam werken.

Aanvankelijk had Roger de touwtjes nog stevig in handen. Maar naarmate Marc en Barbara meer ingewerkt geraakten, en vooral Barbara almaar meer mijn werk overnam en er commentaar op gaf, voelde ik dat ik op een zijspoor werd gezet.

Barbara kreeg steeds meer het echte beheer van de zaak in handen. Intussen was ik ook niet meer van de jongste en was de sfeer ook lang niet meer goed.

Personeel kwam en ging. Iedereen klaagde over de aanpak van Barbara en ik voelde mij zo een beetje de moederfiguur die het voor hen moest opnemen. Er werd voortdurend nieuw en jonger personeel aangeworven, de winkel ging ook op zondagvoormiddag open en op den duur werd mij een vermindering van uren voorgesteld. Ik kon aanvaarden of weggaan.

Uiteindelijk ben ik opgestapt.”

Maria deed haar job heel graag en werkte erg veel. “Zes dagen op zeven, van ’s morgens tot ’s avonds. Voor mij waren uren van geen tel. Het leek alsof het mijn winkel was. Ik wilde dat die er telkens weer als een juweeltje bij lag. Geen moeite was mij te veel. Ik ging niet uit, trouwde redelijk laat en was al bijna veertig toen mijn dochter geboren werd. Mijn man heeft een stabiele job als handelsvertegenwoordiger. Mijn inkomen was op een bepaald moment aardig meegenomen maar niet langer noodzakelijk.”

Diane werkt al 26 jaar bij dezelfde modewinkel De nu 58-jarige Diane werkt nog altijd bij de modewinkel waar ze 26 jaar geleden aan de slag ging. “Ik studeerde voor etalagiste”, vertelt Diane. “Na de school werkte ik eerst in Brussel in een modezaak. Toen ik zwanger was van onze eerste zoon, ben ik thuis gebleven. Maar toen ik na de geboorte van de tweede zoon weer aan de slag wilde, zocht ik werk dicht bij huis.”

Diane ging in haar streek langs een aantal winkels. Een job te pakken krijgen lukte niet meteen. Ze werd wel af en toe gevraagd om te helpen op een braderij of avondmarkt of om eens in te springen als er ergens te veel werk was. “Zo ben ik dan uiteindelijk terecht gekomen bij mijn huidige werkgever. De uitbaters hadden de zaak enkele jaren voordien geopend en waren op zoek naar een hulp. Vermits ik al een paar keer bij hen had geholpen, wisten ze wat ze aan mij hadden. En zo kon ik er uiteindelijk aan de slag met een uurrooster dat overeenstemde met mijn verwachtingen. Op dinsdag en donderdag van 10.00u tot 15.00u, op vrijdag van 13.30u tot 19.00u en één zaterdag op twee de hele dag. Die vrijdag was geen probleem omdat mijn echtgenoot dan ’s middags thuis was. Ik werk nu nog altijd zo, al doe ik er inmiddels ook de woensdagnamiddag bij.”

Samenwerken met haar bazin was voor Diane nooit een probleem. “Wij verstaan elkaar goed en er zijn nooit grote spanningen geweest, vooral omdat het respect wederzijds is. Dat voel je. De winkel is in al die jaren al twee keer verhuisd, en ik ben telkens gewoon mee verhuisd.”

Jana: “Nog nooit een vast contract en altijd deeltijds werk” Jana is 24 jaar oud en heeft een relatie. Ze is al vijf jaar van school af.

“Ik heb al in verscheidene winkels gewerkt”, vertelt Jana. “Maar nooit met een vast contract en altijd voor deeltijds werk. Ik werk inmiddels wel met een vast contract bij een traiteurdienst die maaltijden aan huis bezorgt. Daar werk ik als chauffeur met een contract van 30 uur in de week, werk van maandag tot vrijdag van 9.30u tot 14.30u, en ik werk ook één zaterdag op drie. Ik heb nu wel vaste uren en kan zo mijn leven naast het werk plannen. En verdien een stuk méér dan ik in de winkel had. Mij zie je alleen nog als verkoopster naar de winkel terugkeren als het echt niet anders kan.”

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

25

wco

Nieuwe regeling noodlijdende ondernemingen na drie jaar weer in de steigers Personeel en andere schuldeisers in erg oncomfortabele positie door het VBO, waarbij de klemtoon werd gelegd op de onderneming in moeilijkheBrink’s, Santens, Waegener,… de den. Schuldeisers, onder wie de werknemers, worden daarentegen in een erg oncomforlijst van de ondernemingen die al tabele positie geplaatst. Niet alleen zien gebruik maakten van de nieuwe ze vaak hun schuldvordering helemaal of gerechtelijke reorganisatieprocegedeeltelijk in rook opgaan, ook kan het dure is lang. Bedoeld om ondermeer dan zeven jaar duren voor ze het vernemingen te redden, mondt die schuldigde (rest-) bedrag hebben ontvangen. procedure in 70 procent van de Bij kleinere leveranciers dreigt hierdoor een gevallen uiteindelijk toch uit in cashflowprobleem te ontstaan, wat ook deze een faillissement. En dat cijfer kan bedrijven in moeilijkheden brengt en een nog oplopen tot 80 of zelfs 90 sneeuwbaleffect creëert. procent, waarschuwt het statisBovendien worden de schuldeisers tegen tiekenbureau Graydon. Hoog tijd elkaar uitgespeeld. ‘Strategische schuldeisers’ zoals banken en verzekeringsmaatdus voor een grondige evaluatie. schappijen krijgen dan een erg voordelige behandeling, terwijl andere schuldeisers, Op 1 april 2009 trad de wet op de conti- zoals de RSZ en de fiscus, met een aalmoes nuïteit van de ondernemingen (WCO) in worden afgescheept. Die georganiseerde én werking. De WCO, een geesteskind van legale oplichting van de sociale zekerheid en de werkgeversorganisatie VBO, moest het de staatskas werkt vanzelfsprekend concuroude gerechtelijk akkoord vervangen. Dat rentievervalsing in de hand. was nooit een echt succes geworden, onder meer wegens te duur, te rigide en te weinig Beproefd recept toegankelijk. In 2008 werden nog amper 78 gerechtelijke akkoorden aangevraagd. Dat Hoewel de WCO veel aandacht besteedt aan cijfer staat in schril contrast met de spec- het informeren van de werknemers, mogen taculaire cijfers die de WCO kan voorleg- die toch hun hart vasthouden wanneer gen: sinds 2009 werden al meer dan 4.000 gerechtelijke reorganisatiedossiers geopend.

De WCO voorziet in een laagdrempelige procedure die erop mikt om de economische activiteit en de tewerkstelling te behouden.

Het noodlijdende bedrijf kan met het oog hierop een tijdelijke bescherming tegen zijn schuldeisers krijgen. Een afdwingbaar afbetalingsplan kan worden opgesteld en, indien nodig, kan de onderneming of een deel ervan worden overgedragen. De wet bepaalt bovendien uitdrukkelijk dat de werknemers en hun vertegenwoordigers bij de diverse stappen in de procedure moeten worden betrokken.

Peter Tierens

Eenzijdige benadering

Op het eerste zicht oogt de WCO bijzonder fraai. Maar de praktijk wijst uit dat de nodige kanttekeningen op hun plaats zijn.

Naast een hele rits procedurele en technische mankementen van de wet, is vooral de eenzijdige benadering van de opstellers erg storend. De gerechtelijke reorganisatieprocedure werd in 2004 ontwikkeld 26 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

hun onderneming ‘de WCO aanvraagt’. Het beproefde recept bestaat uit een mix van inkorting van achterstallige lonen, looninlevering, ontslag met ‘supersolden’ op de verbrekingsvergoeding – tot 90 procent of meer – en een overdracht van de onderneming met beperkt behoud van rechten.

Anders dan bij een faillissement komt het sluitingsfonds bij een WCO niet tussenbeide om de achterstallen van de werknemers te waarborgen. Zulke zaken stuiten niet alleen op veel onbegrip bij de betrokken werknemers, maar zijn bovendien op tal van punten manifest in strijd met de Europese regels. De WCO biedt de werknemers – en andere schuldeisers – nauwelijks verweermiddelen. Misbruiken zijn dan ook legio.

Het ACV pleit daarom voor een grondige aanpassing van de WCO, een bijsturing waarbij rekening gehouden wordt met de Europese regels, de rechten van de werknemers, de eigenheden van het arbeidsrecht en de mogelijke controle door de rechtbank. Op het kabinet van de minister van Justitie, Annemie Turtelboom, wordt naarstig gewerkt aan een bijsturing van de wet.

Afwachten nu of de bekommernissen van de vakbond daar gehoor zullen vinden.

wco

“Wet Continuïteit Ondernemingen schiet doel grotendeels voorbij” Handelsrechter stelt simpele aanpassingen voor verzoekschrift zonder toezichthouder. De gewone schuldeisers, worden op geen enkel rechtbank van koophandel hoort dus maar punt beschermd. Het evenwicht is in deze één klokje luiden. En er is voor de recht- wetgeving volkomen zoek.” bank maar weinig ruimte om verzoeken af te wijzen.”

Veel misbruiken

Denis Bouwen

De Wet Continuïteit Ondernemingen schiet haar doel grotendeels voorbij. Volgens Jacques Maes, de voorzitter van de rechtbank van koophandel in Turnhout, was de oude wetgeving over het gerechtelijk akkoord eigenlijk beter dan haar opvolger.

Geen toezicht

Bij de Turnhoutse rechtbank van koophandel werd, gespreid over zowat drie jaar, 170 keer gevraagd om de WCO toe te passen.

Voorzitter Maes is weinig enthousiast: “De bonafide dossiers vormen één vierde van de aanvragen. In de helft van de gevallen is er sprake van misbruik van de wetgeving. En in een ander kwart van de gevallen kan je zonder meer spreken van fraude.”

De cijfers tonen aan dat de WCO het aantal faillissementen niet terugdringt. Op 170 dossiers zijn nu al 84 bedrijven failliet of gerechtelijk ontbonden.

Volgens Jacques Maes is er een wetgeving nodig om te voorkomen dat noodlijdende ondernemingen per definitie failliet gaan. “Ze moeten de kans krijgen om uit de problemen te geraken. Een groot probleem met de WCO is dat de toepassing van de wet gevraagd wordt via een eenzijdig

Anders dan bij een faillissement of collectieve schuldenregeling – de andere insolventiewetten – blijft de aanvrager volkomen ‘handelingsbekwaam’. De onderneming kan kopen en verkopen, personeel aanwerven en ontslaan, leningen en kredieten aangaan of toestaan en betalingen doen of ontvangen. Zonder enig toezicht. “Volgens de WCO kan er wel een gedelegeerd rechter worden aangesteld maar die heeft geen enkele bevoegdheid.”

De schuldenaar krijgt dus alle kansen om zijn zaakjes te regelen, terwijl de schuldeisers in de kou staan en meestal nergens van weten. Vervelend voor de aanvrager is wel dat het bedrijf dat de WCO wil toepassen voor de buitenwereld ‘melaats’ wordt. Zo’n bedrijf moet leveringen contant betalen en moet waarborgen dat orders zullen worden uitgevoerd. Voor zover er nog orders worden geplaatst.

Volgens Maes is de WCO ‘geschreven op maat van de misbruiker, fraudeur of crimineel’.

“De rechten van de schuldeisers, zeker de

© foto: imageglobe

De cijfers tonen aan dat de WCO het aantal faillissementen niet terugdringt. Op 170 dossiers zijn nu al 84 bedrijven failliet of gerechtelijk ontbonden.

Heel wat bedrijven hebben de Wet Continuïteit Ondernemingen (WCO) al toegepast. Eén van die bedrijven was Brink’s, gespecialiseerd in geldtransporten.

Er zijn zeker bonafide WCO-dossiers maar rechter Maes ziet vooral misbruiken en fraude. Aan misbruiken geen tekort. Kleine bedrijven vragen de toepassing van de WCO aan terwijl ze beter meteen failliet zouden worden verklaard. Bedrijven die slecht worden gerund of onder de prijs werken, worden tijdelijk gered door een WCO maar er is geen enkele garantie dat zij nadien niet in dezelfde fouten hervallen. Er worden sterfhuisconstructies opgezet. Schuldeisers worden benadeeld. Rechten van werknemers en de RSZ worden ondergraven. Fraudeurs zien hun kans schoon om activa te laten verdwijnen, geld in eigen zak te steken en schulden waarvoor ze borg staan eerst te betalen.

Ondanks alle kritiek wil voorzitter Maes de WCO nu ook weer niet afschaffen. “Het uitgangspunt is en blijft zinvol. Met eenvoudige ingrepen kan de WCO wel goed werken.”

Aanbevelingen

Maes doet zelf drie aanbevelingen. Om te beginnen zou hij de toepassing van de WCO beperken tot ondernemingen met een zekere omvang. Met dat eerste voorstel zijn ze bij Unizo niet zo gelukkig. Hoe dan ook moet de rechtbank de mogelijkheid krijgen om op ieder moment de WCO te beëindigen en alsnog het faillissement uit te spreken en zo fraudeurs en criminelen de pas af te snijden. Er is een voorstel tot wijziging van artikel 41 van de wet dat toch min of meer in die richting gaat.

Een andere aanbeveling bestaat erin om de rechtbank ambtshalve toe te laten een gerechtsmandataris met een algemene bevoegdheid aan te stellen, op kosten van de aanvrager. “Dat is essentieel”, stelt Maes.

“Je moet ervoor zorgen dat de procedure toch redelijk wat kost en dat er voortdurend controle is op het reilen en zeilen van het bedrijf. Zo kan je het aantal aanvragen drastisch verminderen en het gefraudeer en de misbruiken indammen. In het voorstel tot wijziging van de Wet is dat niet opgenomen: een ambtshalve aanstelling door de Rechtbank van een gerechtsmandataris wordt als ‘politiek kansloos’ omschreven.

Werk aan de winkel voor de vakbonden?”

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

27

film k arin seberechts

Amour

De kunst van het verhalen vertellen (Fabrice Luchini, Emmanuelle Seigner en Ernst Umhauer).

Dans la maison Mijn achterbuurvrouw in Ciné Aventure had pijlsnel een verdict klaar voor François Ozons nieuwste: “C’est un casse-couilles!” Laten we het een beetje fatsoenlijk vertalen als “hij is een treiteraar”. François is inderdaad zijn eigen treiterige zelve in ‘Dans la maison’.

En dat levert een overheerlijk anderhalf uur film op. Over vertellen, meeslepen én vasthouden.

Ozon pakt ons bij het handje naar ‘le Lycée Gustave Flaubert’, een respectabele school waar net een revolutionaire nieuwigheid is ingevoerd: terug naar het uniform! Leraar Frans Germain zal het worst wezen. Uniform of niet, slijt maar eens Flaubert aan jongelui die in het weekend “een pizza hebben gegeten, tv hebben gekeken en de dag daarna niks hebben uitgevoerd omdat ze moe waren”.

Het begin van het leven is een rijkelijk bespeeld thema. Tot zowat een jaar geleden waren de barensweeën niet te tellen op tv. Dan ligt het einde van het leven ons toch minder, om het zo te stellen. De weeën van het afscheid nemen worden iets minder gretig uitgesmeerd. Zeker als dat afscheid niet netjes afgelijnd is, maar een nauwelijks merkbare uitmonding van een fysieke en geestelijke kaalslag.

appartement zwalkt en de kraan laat openstaan?

Een mislukte routine-ingreep later keert Anne in een rolstoel terug naar huis. Georges neemt de zorg over zijn vrouw liefdevol op zich. Hun relatie wordt intenser, maar hun bestaan gaat zich meer en meer tussen vier muren afspelen. Gaandeweg verloopt hun realiteit volgens eigen codes, die voor buitenstaanders – ook hun eigen dochter – niet te ontcijferen, en nog minder te begrijpen zijn.

Michael Haneke bruuskeerde zijn publiek vroeger nogal eens met kille analyses en onthutsend geweld. Nu leidt hij ons met glasheldere blik en ontnuchterende menselijkheid binnen in de laatste fase van het leven. Dat die fase zo onverhoeds en onontkoombaar binnensluipt, is misschien nog het pijnlijkst in dit beklemmende Haneke opent ‘Amour’ met een drama, dat door Haneke meticuinval van de Parijse politie in leus maar met veel tact in beeld een mooi, wat verweerd appar- is gezet. tement. Eigenlijk weet iedereen Ozon bewijst met ‘Dans la mai- al ongeveer wat die daar zal aan- Jean-Louis Trintignant en Emmanuelle Riva zijn fenomeson’ dat hij zelf de kunst van treffen… naal als bejaard stel dat zelfs in het verhalen vertellen bijzonder Terug in de tijd dan.

Anne en hun stilaan tot paramedische goed onder de knie heeft. Hij Georges, gedistingeerde tachbiotoop herschapen woonst manoeuvreert zijn personages én zijn publiek slim, smalend tigers, wonen een pianoconcert waardigheid blijft uitstralen. en lichtvoetig van een lichtjes bij van een vroegere leerling ‘Amour’ is harde, innige cinema pedant spotschrift naar een voy- van Anne. Een avond genie- over een thema dat niemand euristische soap. Halverwege de ten en dan met de metro terug graag aanraakt. Een magistrale film heb je Ozons trukendoos naar huis. ’s Anderendaags bij film. wel grotendeels door, maar het ontbijt is Anne plots een afhaken is dan echt geen optie moment ‘afwezig’. Of is het ‘Amour’ komt op 24 oktober in meer. Dan moet je gewoon mee Georges, die paniekerig door het de Belgische bioscopen. met de vermakelijke Fabrice Beklemmend, confronterend drama over afscheid nemen (Jean-Louis ‘Germain Germain’ Luchini, die Trintignant en Emmanuelle Riva). van gereserveerd cabotineren een handelsmerk heeft gemaakt.

En met de rest van het onverkwikkelijke gezelschap. onbetamelijk, maar hij kan het lezen niet laten. En ook Mme Germain, galerie-uitbaatster op zoek naar inspiratie, raakt verslingerd. De leraar neemt zijn leerling apart en instrueert hem in de kunst van het vertellen. Op school wordt getwijfeld aan de kiesheid van hun onderonsjes. En in de zaal is het op den duur niet meer zo duidelijk wie er precies wie op sleeptouw neemt…

Maar dan levert een stille leerling op de achterste rij een intrigerend opstel af. Hij is via een Als je wil, kan je elk huis binnenweloverwogen vriendschap met dringen, zegt verteller Claude een klasgenoot het huis van op het einde van de film aan diens ‘typisch middenklassege- zijn leermeester. Welja, als je zinnetje’ binnengeraakt.

François Ozon heet dan toch…

Germain vindt Claudes los- ‘Dans la maison’ komt op 10 lippige werkstuk je nogal oktober in de Belgische zalen.

28 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

I n ‘A m o u r ’ d r i n g t d e Oostenrijker Michael Haneke binnen in de slinkende leefwereld van een bejaard echtpaar.

Dat leverde hem op het Festival van Cannes een tweede Gouden Palm op. En de kijker één van de meest confronterende films van de voorbije jaren.

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Absurde overvloed Michael Foley Michael Foley noemde zijn nieuwste boek ‘The age of absurdity’. In het Nederlands werd dat ‘Absurde overvloed, waarom het zo moeilijk is om gelukkig te worden’. Als het boek bij ons een bescheiden bestseller is geworden, heeft dat alles te maken met de accentverschuiving in de titel.

Voor wie zich gelukkig voelt, is de wereld betoverd en betoverend en wordt alles rijker, vreemder en interessanter. “Het oog ziet helderder, de geest denkt scherper en het hart voelt dieper”, zegt Foley, “en deze drie verenigen zich in enthousiasme, vreugde en animo.”

In een volgend deel gaat de auteur op zoek naar wat ons tegenhoudt om gelukkig te zijn. Er is om te beginnen de belachelijke nadruk van de commercie op overconsumpIedereen is het erover eens dat er te veel tie. Om de onbetaalbare rentes te kunnen van alles is, en dat dat teveel ons geluk niet blijven betalen moet de economie blijven bevordert. Maar wie van Foley een lofzang groeien en moeten er dus almaar meer Geloof en familie verwacht op eenvoud en onthechting, komt producten gemaakt en gekocht worden, bedrogen uit. Door de nadruk te leggen op gestimuleerd door schaamteloze reclame. Een betere kans om gelukkig te worden ligt de absurde aspecten van onze tijd, komt hij Natuurlijk heeft de Boeddha gelijk als hij volgens Foley en zijn slimme woordvoerders veeleer in de buurt van Albert Camus, maar zegt dat het onze wensen en hunkeringen in geloof en familie. Gelovige mensen zijn dan een Camus met wie al eens te lachen zijn die ons ontevreden maken. Maar kan gelukkiger dan ongelovigen, getrouwden valt.

Boeddha het ooit halen tegen Sigmund gelukkiger dan alleenstaanden. Alleen, zegt Foley beschrijft zichzelf als ‘een bloemen- Freud, die heeft beweerd dat begeerte – niet Foley, is het jammer dat de inspirerende kind uit de jaren ‘60 (...) dat ontspoord is alleen seksuele begeerte – nu eenmaal de stichters van een religie een bron van gêne worden voor hun kleingeestige volgelingen, door ontevredenheid, rusteloosheid, verlan- essentie van de mens is? ‘die ideeën veranderen in dogma’s, principes gen en wrok’. Net als veel van zijn tijdgein voorschriften en initiatieven in rituelen’. noten vindt hij dat hij recht heeft op méér In de overige delen van zijn boek heeft de en beter en is hij verongelijkt wanneer dat auteur het onder meer over computergames er niet komt. Hij stelt zichzelf de voor de en het verlangen om iemand anders te zijn, hand liggende vragen: waar komen die buiexaltatie en mystiek, het voordeel van wantenproportionele verwachtingen vandaan? delen, het verschil tussen verliefdheid en Wat is het alternatief? Hoe kunnen we dat Zo gauw ons verlangen gehechtheid en de voordelen van ouder worbereiken? Kunnen we voor advies terecht bij vervuld is, ontdekken den. Hij hakt in op de verwerpelijke trend briljante geesten uit het verleden? om ons af te keren van de wetenschap (‘zo, Inderdaad hebben veel schrijvers en filoso- we hoe leeg het was. koud, zo afstandelijk’) en om de emotie te fen nagedacht over het begrip ‘geluk’. Voor omarmen (‘zo warm, zo menselijk’). de één is het de afwezigheid van pijn, voor Het onderwijs heeft het volgens Foley opgeeen ander is het geen permanente toestand geven ‘moeilijk’ te zijn en de autoriteit van maar slechts af en toe bereikbaar. Voor een de leraar is verdwenen. Het alternatief voor lange rij artiesten heeft geluk te maken met denken is niet emotie, waarschuwt hij, maar een combinatie van liefde en werk (Woody Ondanks alles is de betovering van het onnadenkendheid. Als de rede eenmaal in Allen: ‘Work is more fun than fun.’) potentieel, van wat er allemaal mogelijk is diskrediet is gebracht, is het hek van de dam. in een welvarende samenleving, een dorst ‘Absurde overvloed’ is geen pasklaar recepBijproduct die blijkbaar met geen water te lessen valt, tenboek om gelukkig te worden maar wel Foley besluit dat geluk misschien niet moet ook al hebben talrijke psychologische stu- een interessant verslag van een jarenlange worden nagestreefd maar dat het een bij- dies aangetoond dat na een bepaald punt persoonlijke zoektocht naar manieren om product is, bijvoorbeeld bij nuttige en zin- nog méér bezit geen effect meer heeft en een zinvol, gezond en evenwichtig leven te volle arbeid. En zodra het geluk er is, wordt dat succes en voorspoed alleen nog nie- leiden. het een stijgende spiraal waarin het geluks- mand gelukkig hebben gemaakt. De oude gevoel de wil versterkt, wat op zijn beurt Schopenhauer zei het al: “We scheppen ABSURDE OVERVLOED het geluk versterkt en zo voort naar boven. alleen vreugde in het bestaan zolang we iets Michael Foley In tegenstelling tot een depressie, waarbij nastreven. Zo gauw ons verlangen vervuld Uitgeverij Atlas/Contact 320 blz. ongeluk de mens naar beneden haalt. is, ontdekken we hoe leeg het was.”

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 |

29

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

ZELFSTANDIGEN T.H. - PER E-MAIL

Ons Recht valt bij ons sinds jaren in de brievenbus, via mijn echtgenoot. Ik lees het blad op die manier. Het stoort me mateloos dat al te vaak de indruk wordt gewekt dat zelfstandigen in het geld zwemmen en frauderen. In het artikel over de index, verschenen in het septembernummer, gebeurde dat nog maar eens.

Maar de kleine zelfstandige voelt het ook wanneer de lonen wel of niet worden geïndexeerd. Wij kleine zelfstandigen leven van wat onze klanten consumeren.

Als bij de klanten de vinger op de knip gaat, hebben wij minder inkomsten.

Ik werk al sinds mijn twintigste.

Op mijn 65ste zal ik 400 euro pensioen krijgen. Ik werk minstens 50 uur per week en heb veertien dagen vakantie. Voor de rest werk ik zes dagen op zeven.

Ben ik ziek, dan krijg ik de eerste maand niets. Ik heb geen vakantiegeld of eindejaarspremie.

Nu moet ik worden geopereerd.

Twee dagen in het ziekenhuis en veertien dagen om te herstellen. Ik werk alleen, dus zal de winkel tijdelijk moeten sluiten.

Veertien dagen lang heb ik geen inkomsten. Er is ook geen tegemoetkoming van het ziekenfonds.

Ik heb zelf gekozen voor een bestaan als zelfstandige en ben happy in mijn job. Maar een beetje respect voor zelfstandigen die al dan niet ook andere mensen tewerkstellen is toch op zijn plaats.

N.v.d.r.

Goed om vast te stellen dat in de bus vallende exemplaren van Ons Recht worden gelezen,

ook door ‘zelfstandige’ echtgenotes van leden. Fijn ook dat de lezeres beklemtoont dat de koopkracht van werknemers en burgers van belang is voor de binnenlandse consumptie.

Het is een verhaal dat we te weinig horen bij de zelfstandigenorganisaties.

Nooit zullen we zeggen dat alle zelfstandigen in het geld zwemmen en daarbij nog frauderen. Wel stellen we vast dat de belastingdruk op beide inkomens uit arbeid – ook zelfstandigen leveren arbeid, u zal het ons nooit anders horen vertellen – behoorlijk verschillend worden behandeld.

Vooral de vennootschapsbelasting ziet er anders uit dan de personenbelasting. Een niet altijd even duidelijke veelheid van aftrekposten, met soms aardig stuitende voorbeelden, leidt tot een ongelijke behandeling.

De verschillen in de sociale zekerheid in de stelsels van werknemers en zelfstandigen zijn inderdaad vaak groot. Als LBC-NVK hebben we al meer dan eens op het lamentabel slechte socialezekerheidsstatuut van zelfstandigen gewezen, niet alleen wat de pensioenen betreft. Maar we hebben er altijd bij gezegd dat de eigen bijdragen van de zelfstandigen ook te laag zijn om aan een degelijk statuut te werken. Ziekte, pensioen… het is ook voor zelfstandigen een inkomensprobleem, maar zonder een flink bijgestuurde financiering van het stelsel raakt dat niet opgelost. We wensen u toch graag het allerbeste, met uw gezondheid.

30 | OKTOBER 2012 | 116de jaargang | Ons Recht

uitbetaling vakbondspremie Vakbondspremie banken

Vakbondspremie verzekeringen

In alle ondernemingen van de banksector (paritair comité 310) kunnen LBC-NVK-leden voortaan een stukje van hun vakbondsbijdrage terugbetaald krijgen. Het gaat om een vakbondspremie van 35 euro.

Om de vakbondspremie te krijgen moet je aan diverse voorwaarden voldoen. Zo moet je minstens zes maanden aangesloten zijn bij de LBC-NVK op het ogenblik waarop de vakbondspremie wordt uitbetaald. Je moet ook minstens zes maanden in de sector hebben gewerkt in de periode van 1 januari tot 31 december 2011.

Vertrek je met brugpensioen of heb je een andere uitstapregeling? Dan blijf je recht hebben op de premie als je in 2011 nog minstens één maand werkte en als je nog altijd lid bent van de LBC-NVK op het ogenblik van de betaling. Ook wie met tijdkrediet is of arbeidsongeschikt is, blijft recht hebben op de vakbondspremie.

De vakbondspremie wordt uitgekeerd tussen 15 september en 15 november 2012. Het bedrag wordt gestort op je bankrekening.

Het enige wat je moet doen is controleren of de gegevens op het premieattest kloppen. Bezorg het ondertekende en eventueel gecorrigeerde attest bij voorkeur aan je LBC-NVK-afgevaardigde.

In de sector van de verzekeringsmaatschappijen (paritair comité 306) wordt de vakbondspremie uitgekeerd tussen 15 september en 15 november 2012.

Om de vakbondspremie te krijgen moet je minstens zes maanden aangesloten zijn bij de LBCNVK op het ogenblik waarop de vakbondspremie wordt uitbetaald. Je moet in orde zijn met de betaling van het lidgeld. Verder moet je minstens zes maanden in de sector hebben gewerkt in de periode van 1 januari tot 31 december 2011.

Vertrek je met brugpensioen of heb je een andere uitstapregeling? Dan blijf je recht hebben op de premie als je in 2011 nog minstens één maand werkte en als je nog altijd lid bent van de LBC-NVK op het ogenblik van de betaling. Ook wie met tijdkrediet is of arbeidsongeschikt is, blijft recht hebben op de vakbondspremie.

De vakbondspremie wordt gestort op je bankrekening.

Het enige wat je moet doen is controleren of de gegevens op het premieattest kloppen.

Bezorg het ondertekende en eventueel gecorrigeerde attest bij voorkeur aan je LBC-NVKafgevaardigde.

Ontslag in voedingsindustrie Wie in een bedrijf uit de voedingsindustrie ontslagen wordt, kan sinds kort een opleiding volgen tot een maximumbedrag van 2.500 euro per persoon. Een opleiding die samenhangt met het zoeken naar een nieuwe baan. Je las het al in Ons Recht van september. Maar de zetduivel speelde ons parten. Wie meer informatie wil over de voorwaarden, kan surfen naar deze plek op internet: www.ipv.be/ontslag.

indexaanpassing september 2012 216.00 308.00

309.00 310.00

notarisbedienden maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie beursvennootschappen banken

vorige lonen x 1,0075 vorige lonen x 1,0014 vorige lonen x 1,001428 vorige lonen x 1,0014

achterklap

ons recht

walter

Vlaamse gaai Ik had Ronald in tijden niet gezien. Hij woont anders niet ver uit mijn buurt en hij staat vaak zijn haag te snoeien wanneer ik langskom voor mijn wandeling, maar in de mooie zomermaanden lopen we elkaar soms mis.

Nu was hij er weer, gebruind en getaand, met rollende spierballen en een stoppelbaard van drie dagen. Hij zag er gezond en energiek uit, een man in de kracht van zijn tweede jeugd, een voorbeeld voor elke vroeggepensioneerde. Hij schoor zijn haag en groette me hartelijk.

“En?” Ik wist meteen wat hij met ‘En?’ bedoelde.

In het voorjaar hadden we allebei staan opscheppen over onze vakantieplannen.

Bij die van hem waren oceanen eraan te pas gekomen en uitgestrekte vlakten en ik dacht zelfs een vulkaan. Ik weet nog dat ik hem nauwelijks durfde te vertellen wat mijn vooruitzichten voor september waren: een huurhuisje in la France profonde, twee stapels boeken en magret de canard in een dorpsrestaurant met vrienden en plaatselijke wijn. Hij had geknikt en mij veel plezier gewenst, maar nu kreeg ik de volle laag.

Liever lui dan moe. We wilden een dag naar Biarritz rijden, maar het was te warm. Maar herten hebben we ook gezien.”

“Reeën,” zei Ronald streng. “Een ree is kleiner dan een hert en heeft een korter gewei.

Misschien dat we in de winter nog eens naar Lapland trekken, maar dat staat nog niet vast. Anke is niet zo’n langlauftype.”

Mislukkeling

Ik nam afscheid en voelde me een mislukkeling. Het grensgebied tussen India en Pakistan... Al jaren nam ik me voor om dwars door de Ardennen te wandelen of als dat niet kon door de Kempen, maar zelfs daar was ik te tam voor, te bang, te veel gesteld op mijn comfort. Ik was nog nooit in New York geweest, laat staan in een zeilboot, na een woeste storm. Alleen dat eilandje boven Berlijn leek me haalbaar, maar mijn Duits was dan weer niet je dat.

Misschien was het beter maar nooit meer met Ronald over reizen te praten. Na een kwartier kreeg ik bij hem altijd het gevoel dat het bestaan in vierde versnelling aan mij voorbij ging, dat ik als een bejaarde met een rollator langs de kant van het leven schuifelde. Waarom had ik niet zijn guts, zijn ongebreidelde levensdrift, zijn ondernemingszin?

Eilandje boven Berlijn En toen zag ik de Vlaamse gaai.

“Fantastisch,” zei hij met een verzaligde In Frankrijk had ik hem ook gezien, de wat glimlach, “het is weer fantastisch geweest.” plompe, prachtig gekleurde zangvogel met Hij legde zijn haagschaar neer en begon wat Peterson schrijft ‘de moeizame vlucht’. te vertellen. Over zijn wandelingen in het Hoe dikwijls was hij niet bang de weg overgrensgebied tussen Pakistan en India (“de gevlogen, van de ene boom naar de andere, mooiste mensen die ik ooit heb gezien”), klokkend en schrèèkend, zonder dat ik hem zijn zeiltocht naar New York (“wel een op mijn gemak had kunnen bekijken? En storm gehad, toen scheelde het echt niet hier, op mijn onnozele dorpswandeling zat veel”) en zijn ontdekking van een eilandje hij zomaar voor me in een ratelpopulier! De boven Berlijn dat niemand kende, behalve Vlaamse gaai, le geai of le gai, zoals ze hem de Duitsers zelf dan, en waar je in de bossen ginder noemen, met zijn blauw-witte vleunog herten en everzwijnen kon tegenkomen. gelspiegel en zijn witte stuit. Een prachtige Ronald vertelde het allemaal met smaak vogel én de titel van de beste bundel kranen ik benijdde hem wel een beetje om zijn tenartikelen die Johan Anthierens ooit had avontuurlijke instelling, maar ik had nu geschreven. eenmaal zijn spierballen niet, noch zijn geld Ik dankte de god van de burgerlijkheid – en als ik me een dag niet schoor, moest ik pijpje, pet, geruite pantoffels – voor zijn het horen van mijn vriendin. troostende teken en stapte opgelucht ver“En jij?” vroeg hij, meer uit beleefdheid dan der. Nee, ik had niets gemist. uit interesse.

En thuis wist ik weer meteen wat ik moest Ik haalde mijn schouders op. “Je kent me. lezen.

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT-EEKLO-ZELZATE Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK OUDENAARDE Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal.

Ons Recht | 116de jaargang | OKTOBER 2012 | 31