Ons Recht januari 2014

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 118de jaargang | nummer 1 | januari 2014

13-18

Š foto: daniÍl rys

Nieuw statuut voor werknemers

4 NIEUWE BANKENWET

5 + 19 A K KO O R D E N I N P C 2 01 8 E N G R O OT D I ST R I B U T I E

Standpunt Financiën Sectoroverleg Campagne Internationaal

In de marge Pensioen Dossier Sectoroverleg Arbeids-gericht Welzijn Over de grenzen Internationaal Diversiteit Film Film Boek Sociaal Inbox De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Achterklap Vanmol

© foto: daniël rys

RUBRIEKSNAAM inhoud

2 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

3 4 5 6 8 10 11 11 12 13 19 20 21 22 23 24 26 26 27 28 29 29 30 30 31 32

Het kan anders, het moet beter “Nieuwe wet zal banken pijn doen” Ruimere rechten op tijdkrediet voor meer dan 400.000 bedienden uit PC 218 Coöperatieve gedachte kan economie menselijker maken “Lid van de vakbond? Dan dreig je je job kwijt te spelen” Zet 1 abonnement om naar een digitaal abonnement en win een tablet!

Andere keuzes zijn mogelijk - www.miniisback.be Over loonkosten en ouderen activeren Gelijkstellingen voor pensioen liggen onder vuur Nieuw werknemersstatuut Ook de grootdistributie heeft haar sectorakkoord Herverdeling voorkomt veel onheil in onze maatschappij Filipijnen: medische missie tussen wanhoop en toekomst “Graag sereen debat over diversiteit op de werkvloer” The Selfish Giant Philomena Americana Blik in de coulissen levert onthutsend beeld op bij Sirris “Als werken een competitie wordt…” (NVK nodigt uit)

De coöperatieve gedachte ligt opnieuw beter in de markt.

“Verwacht geen mirakelen van nieuwe coöperatieve projecten maar het is wel meer dan wat krabbelen in de marge”, stelt deskundige Walter Lotens. “Nieuwe coöperaties kunnen helpen om onze economie weer een stuk menselijker en leefbaarder te maken.”

Lotens wijst op het kwetsbare karakter van coöperaties. “De rol van de founding fathers is doorgaans cruciaal. Als zulke figuren even de teugels lossen, loopt de boel vaak vast.” Lees meer op p. 6-7.

RUBRIEKSNAAM

Het kan anders, het moet beter ferre w yckmans

standpunt.

algemeen secretaris

De roep om fiscale rechtvaardigheid wint veld en mag gerust een hoofdthema worden bij de verkiezingen van 25 mei.

Bij de wissel van Oud naar Nieuw willen we allemaal met hoop op een voorspoedig komend jaar die nabije toekomst positief tegemoet zien. Jaarwissels zijn alleen al om die reden goed. Ze geven ons de kans om wat oud en minder oké was even achter ons te laten en de fortuinlijke blik vooruit te richten. Perspectief op beter… het is het begin van beter. Wij wensen het u allen op alle mogelijke niveaus en in zoveel mogelijk omstandigheden van harte toe.

des mensen zijn, onevenwicht in welke verdeling dan ook is zeer eigen aan economische vrijbuiterij. Het blijft onbegrijpelijk en onverdraaglijk dat de politieke ijver om daar dan paal en perk aan te stellen zover wegblijft.

Vermogensbelasting

Het ACV-plan voor een belasting op grote vermogens zullen we als LBC-NVK met meer ijver dan ooit en overal te berde brengen. En dat zal nodig zijn omdat het een perfect en geloofwaardig alternatief is om centen te vinden waarmee je een sociaal beleid, inclusief loonkostenverlaging, kan financieren. Zo worden financiële middelen gehaald bij diegenen die bij loonblokkeringen worden ontzien en die tegelijkertijd ook Optimisme wordt soms wel eens een plicht ontsnappen aan belastingen die zo zwaar wegen genoemd. Nu kan optimisme ook natuurlijk wat op inkomsten uit arbeid. overdreven zijn. Tegen beter weten in alles toch Dat plan is even eenvoudig als gerechtvaardigd. door de meest rooskleurige bril blijven bekijken of Vermogens boven de 1 miljoen euro, de eigenbeoordelen neigt dan naar naïviteit. En als foute dom van de eigen woonst niet meegeteld, betazaken heel bewust toch worden goedgepraat is len één procent (!) belasting op hun vermogen en de leugen eigenlijk niet ver af. Daaraan moest ik de staat incasseert zes miljard euro. Veel geld? denken toen ik zo net voor het jaareinde twee Inderdaad, maar nog minder dan wat enkele honuitspraken hoorde of las. derden bedrijven nu opstrijken dankzij de notionele intrestaftrek.

Ook hier blijkt de ambitie ver weg. Toen minisKapitalisme ter van Financiën Koen Geens zijn fiscale maatVolgens Open-VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten regelen voor obligaties voorstelde en de belastingheeft het kapitalistisch systeem door zijn omgang vrijstelling wilde koppelen aan de voorwaarde met de crisis het bewijs geleverd ‘het beste sys- om spaargelden bekend te maken, reageerde teem te zijn dat denkbaar is’. Rutten vergeet dat mevrouw Rutten extreem afwijzend: dat zou de precies de essentie van een deel van het kapita- aanzet zijn tot een vermogenskadaster en dus een listisch systeem, namelijk het eenzijdig gericht vermogensbelasting. “Nooit, over ons lijk, daar zijn op winstmaximalisatie, de crisis veroorzaakt wordt niet aan geraakt”, zo klonk het. heeft. Regeert hier de goedgelovigheid of de fictie?

Caroline Ven, de topvrouw van het ondernemers- Kramp platform VKW, formuleerde het eerder in 2013 zo mogelijk nog spitanter. Zij sloot het jaar af door De immer fiscaal behoudsgezinde voorzitter opnieuw haar geliefde stelling uit de kast te halen: van het Nationaal Syndicaat van Zelfstandigen, dankzij het kapitalisme heeft iedereen op een Christine Mattheeuws, schoot ook in een kramp: gelijkwaardige manier toegang tot het verwerven “We kunnen al raden wat de tweede stap zal zijn. van rijkdom en welvaart; en als dat niet het geval De fiscus zal iedereen die niet spontaan gegevens is, heeft de overheid tekort geschoten. Kortom: wil overmaken aan een grondige controle onderniet het kapitalisme zit fout, maar de overheid werpen. Op den duur zijn we niet ver meer van die te weinig remedieert. Mogen we dit als een een vermogensbelasting, wat voor alle duidelijkpertinente uitnodiging beschouwen om het geld heid voor ons absoluut geen optie is.” Bij het NSZ te halen waar het zit en zo de rijkdom en welvaart is onduidelijkheid ook geen optie. Toch al iets.

Maar de roep om fiscale rechtvaardigheid lijkt beter te verdelen?

Meteen zijn we, voor zover nog nodig, weer veld te winnen in de maatschappij. Voor ons mag gealarmeerd als het gaat over rechtvaardigheid het gerust een hoofdthema worden bij de verkieen over de vraag hoe daar werk van te maken. zingen van 25 mei. Zo zal het gaan over wat er écht ‘Anders en beter’ is ook onze doelstelling voor toe doet. Rechtvaardigheid is een groot en verde2014. Een economie zonder spelregels en bijstu- digbaar goed. Ook de fiscaliteit moet op dat punt ringen leidt niet, en al helemaal niet automa- evolueren. Het komt niet vanzelf, overheidsoptretisch, tot een rechtvaardige verdeling. Niet van den is dus nodig. Voor ons is de keuze duidelijk. inkomens, niet van rijkdom, niet van kansen en niet van welvaart. Omgekeerd: ook de armoede Een fijn, maar ook strijdbaar Nieuw Jaar toegewordt erg ongelijk verdeeld. Hebzucht mag dan wenst!

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

3

financiën

“Nieuwe wet zal banken pijn doen” Radicale splitsing alleen goede zaak als alle landen hetzelfde doen Jan Deceunynck

Na de bankencrisis gingen er overal in Europa stemmen op om soortgelijke problemen in de toekomst trachten te vermijden.

Twee belangrijke remedies werden naar voren geschoven. Aan de ene kant moest werk worden gemaakt van een splitsing tussen het klassieke depositobankieren en de speculatieve ‘trading’. En aan de andere kant moest komaf worden gemaakt met de bonuscultuur, en daarmee ook met het kortetermijndenken in de sector.

Met die doelstellingen in het achterhoofd schetste Europa een kader voor de lidstaten.

De nieuwe bankenwet waarover de federale regering een akkoord bereikte, leidt niet tot een radicale splitsing tussen depositobankieren en financiële trading. Wel worden

speculatieve trading, creëert hooguit een illusie van veiligheid.”

Buitenlanders

“Tachtig procent van de Belgische banksector is in buitenlandse handen. IJveren voor een radicale splitsing mag dan al idealistisch zijn, als het gevolg is dat alleen de echt Belgische banken onderworpen worden aan strakke regels, krijg je toch een probleem. BNP Paribas Fortis is Frans, ING is Nederlands, Belfius heeft al geen tradingactviteiten meer.

Er rest dus nog alleen KBC dat ongetwijfeld ook een vluchtweg zou zoeken.”

Blijkbaar lukt het vooralsnog niet om in alle Europese landen samen goeie en duidelijke afspraken te maken over een splitsing. “De minister van Financiën, Koen Geens, wees daar zelf al een paar keer op.”

Risicovolle beleggingen voor derden worden nu beperkt tot 2,5 procent van het eigen vermogen en spaarders moeten gegarandeerd hun centen terugkrijgen bij een faillissement. “De drastische beperking is

speculatieve activiteiten stevig aan banden gelegd. Bonussen worden niet verboden maar beperkt.

Stefaan Decock, nationaal secretaris voor de financiële sector bij de LBC-NVK: “Met onze vakbond onderschrijven wij ten volle de bedoelingen van de nieuwe wet: ervoor zorgen dat de spaarcenten van de mensen veilig zijn en dat de belastingbetaler in de toekomst nooit meer het kind van de rekening is wanneer het speculatieve bankieren op ongelukken uitdraait. Graag willen wij er een dimensie aan toevoegen: de zorg voor een veilige tewerkstelling.”

“Of wij er rouwig om zijn dat het niet tot een radicale splitsing komt? Wie het klassieke bankieren radicaal losmaakt van de 4 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

© foto: daniël rys

Op een moment dat aan het personeel wordt gevraagd om in te leveren, gaat het niet op dat er elders cadeautjes worden uitgedeeld.

goed nieuws als het erom gaat de jobs te beschermen. Veiliger banken betekenen ook een veiliger werkgelegenheid, al valt het af te wachten wat het effect zal zijn van deze bankenwet op het volume aan jobs. Maar ook zonder bankenwet wordt er drastisch gesnoeid in de sector. Het valt dus nog te bezien hoe strak de leiband om de hals van de bankiers zal knellen.”

Stevige leiband

Decock erkent dat een stevige leiband een ‘must’ is. “Maar ze moeten ook nog kunnen ademen. Als de leiband te fel knelt, zoeken banken hun toevlucht in schaduwbankieren en verplaatsen ze activiteiten naar het buitenland. Zoiets kunnen we missen als de pest want dan rest ons alleen nog de illusie van de controle en bovendien jobverlies.

Het politieke geblaat zal dan weer dienstig geweest zijn voor de stem van de kiezer maar niet voor de echte duurzaamheid van de financiële sector. We blijven dus sceptisch over de reële effecten van de bankenwet.”

Bonussen

De bonussen worden niet afgeschaft maar herleid tot maximum 50 procent van het vaste jaarsalaris. “Een lachertje”, vindt de nationaal secretaris. “Voor ons staat het vast dat géén enkele topbankier waard is

Sectoroverleg wat hij of zij op dit moment verdient. Maar 50 procent variabel loon is veel te veel. Zo blijft de illusie bestaan dat het niet mogelijk is om op basis van een vast loon goed of zelfs uitstekend te presteren. Geen goede zaak voor het verloningsbeleid voor de lagen onder het topniveau; op die niveaus zal het gegoochel met variabele beloning worden opgevoerd.”

Volgens Stefaan Decock moeten we ons niet al te veel wijs maken over de lonen van de topbankiers. “Het zijn allemaal zelfstandigen of mensen die werken via een managementvennootschap. Laten we hen om te beginnen al op een eerlijker manier hun belastingen doen betalen; dan heeft de samenleving er ook iets aan. Daarnaast moeten remuneratiecomités in de raden van bestuur sowieso gezonde, kwalitatieve en duurzame criteria voor de verloning uitwerken en afstappen van criteria die op korte termijn gericht zijn of die puur gebaseerd zijn op cijfers en de beurskoers. Als je de verloning puur koppelt aan de beurskoers, ben je pervers bezig.”

Hele plaatje

Decock vindt het zeer belangrijk om afspraken te maken over de verloningsmechanismen voor de rest van het personeel. “En dan heb ik het over het volledige plaatje. Op alle echelons. En niet alleen over wat in de cao’s staat. Op een moment dat aan het personeel wordt gevraagd om in te leveren, gaat het niet op dat er elders cadeautjes worden uitgedeeld. We willen transparante afspraken over de lonen van al het personeel en pleiten voor een verloning die zekerheid, rust en perspectief geeft.”

Voor sommige medewerkers betekent het variabel loon nu 50 tot 60 procent van hun totale loon. “Dat is te veel. Tien procent zou het maximum moeten zijn. Wij kanten ons fel tegen verloningsmechanismen die te weinig leiden tot duurzaamheid. Er zijn andere elementen die aangeven of mensen hun job geëngageerd en degelijk doen. Denk aan elementen zoals respect, betrokkenheid, opleiding, openheid en een eerlijke relatie met de klant.”

Duidelijk is dat sommige gebruikte criteria veel vraagtekens oproepen. “Vergoedingen die direct gekoppeld zijn aan de verkoop van financiële producten willen we niet. Zo maximaliseer je wel de verkoop maar ben je niet ethisch of duurzaam bezig, zeker niet als de verkoop van het ene product meer oplevert dan die van het andere. Als banken echt kiezen voor een eerlijke en dus duurzame relatie met de klant, zijn veel variabiliteit en bonusgedoe in de verloningsmechanismen uit den boze. Op dit punt zal de nieuwe bankenwet niet al te veel veranderen. De politiek laat weer eens uitschijnen dat er ‘iets’ gedaan is tot meerdere eer en glorie van de stem van het volk.”

Ruimere rechten op tijdkrediet voor meer dan 400.000 bedienden uit PC 218 Jeroen Vandamme

De sectorale onderhandelingen in het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB of PC 218) zijn moeilijk verlopen.

Het was meteen duidelijk dat de werkgeversonderhandelaars met een heel beperkt mandaat naar het overleg waren gestuurd. Pas toen de vakbonden een staking aanzegden, werd er echt onderhandeld en werd een akkoord bereikt.

fonds nog een maandelijkse uitkering van 69 euro.

Vorming is in het ANPCB altijd erg belangrijk. In de komende twee jaar heb je recht op vier dagen opleiding tijdens de werkuren en een vijfde aanvullende opleidingsdag daarbuiten. De sectorale vormingsinstelling Cevora biedt goede opleidingen. Verder worden ondernemingen aangespoord om een eigen opleidingsplan voor hun werknemers uit te werken.

Ook positief is dat de cao’s over het Stelsel van Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT) tot eind 2014 zijn verlengd. Zowel de regeling op 58 jaar als de specifieke afspraken vanaf 56 jaar met 20 jaar nachtarbeid.

Van een historisch akkoord is geen sprake.

Toch zijn er belangrijke afspraken gemaakt voor de meer dan 400.000 bedienden uit deze sector. Een sectorakkoord is voor Meer informatie over de loon- en arbeidsde werknemers uit het ANPCB uitermate voorwaarden in PC 218 en interessante belangrijk want de meeste van deze bedien- weetjes lees je op www.lbc-nvk.be. den werken in KMO’s zonder sociaal overleg.

De LBC-NVK ijverde ten volle voor goede afspraken rond tijdkrediet, vorming en ‘einde loopbaan’. Hoog op ons verlanglijstje stond de wens om de koopkracht te versterken. Maar daar was deze keer geen ruimte voor door de loonblokkering, opgelegd door de regering.

Het basisrecht van twaalf maanden tijdkrediet zonder motief blijft. Daarnaast hebben de werknemers voortaan recht op één bijkomend jaar halftijdse of voltijdse loopbaanvermindering. Als je vijf jaar anciënniteit bij de werkgever hebt, komt daar nog een jaar bovenop. Toch wel belangrijk om werk en privéleven op een goede manier met elkaar te kunnen verzoenen als je het even wat kalEen sectorakkoord is mer aan moet doen.

Landingsbaan

Werknemers die 50 jaar geworden zijn en die al 28 jaar voltijds aan de slag zijn kunnen één vijfde loopbaanvermindering nemen tot aan hun pensioenleeftijd. Die landingsbaan geeft dan recht op een uitkering van de RVA en is belangrijk om de langere loopbaan van de werknemers wel degelijk haalbaar te maken. Werknemers die vanaf 55 jaar in dat stelsel stappen, krijgen van het sociaal

voor de werknemers uit het ANPCB uitermate belangrijk want de meeste van deze bedienden werken in KMO’s zonder sociaal overleg.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

5

RUBRIEKSNAAM

© foto: daniël rys

Walter Lotens vergelijkt een coöperatie graag met een hommel: “Een bij met een dik lijf en smalle vleugels die ondanks alles toch in de lucht blijft hangen. De kunst bestaat erin om het beestje in de lucht te houden.”

Coöperatieve gedachte kan economie menselijker maken Op weg naar een nieuw soort middenveld Denis Bouwen

De coöperatieve gedachte is terug van weggeweest. “Verwacht geen mirakelen van nieuwe coöperatieve projecten maar het is wel meer dan wat krabbelen in de marge”, zegt Walter Lotens, die zich in het thema verdiepte. “Nieuwe coöperaties kunnen helpen om onze economie weer een stuk menselijker en leefbaarder te maken.”

te werken. Anders kan je daar gewoon niet overleven.”

“Coöperaties zijn natuurlijk kwetsbare constructies. De rol van de founding fathers is doorgaans cruciaal. Als zulke figuren even de teugels lossen, loopt de boel vaak vast. In een coöperatie heb je een idealistische, utopische dimensie. Maar er is ook de menselijke factor, en die valt niet te onderschatten.

Je moet rekening houden met ‘het kromme hout waaruit de mens is gemaakt’, om te verwijzen naar de moraalfilosoof Immanuel Kant.”

Trappisten

Walter Lotens is de auteur van het boek ‘De nieuwe coöperatie. Tussen realiteit en utopie’, dat vorig jaar verscheen bij Lannoo Campus. Hij geeft ook voordrachten over het onderwerp. Zelf is Lotens coöperant bij Ecopower, NewB, Apache en De Groene Waterman.

“Een goeie vriend van me, Bob Docx, was de bezieler van De Krikker, een Antwerpse coöperatie die zich jarenlang specialiseerde in het opknappen en onderhouden van R4-autootjes. Docx maakte me warm voor het idee om coöperatieve projecten in het Noorden onder de loep te nemen. Ik wilde graag de link leggen naar het Zuiden, waar coöperatief denken als het ware met de moedermelk wordt meegegeven. Op de hoogvlaktes in Bolivia is het vanzelfsprekend om als gemeenschap intens samen 6 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

om hun sociale en religieuze doelstellingen te verwezenlijken. Mooi toch.”

Rochdale

De coöperatie is terug van weggeweest, zegt u?

Walter Lotens: “Inderdaad. Rond het midden van de 19de eeuw werden de eerste coöperaties gesticht door wevers uit het Engelse Rochdale. Zij werden uitgebuit en wilden samen sterker staan. In ons land kreeg je nadien de mooie verhalen van de Vooruit en van de katholieke coöperaties.

Tegenwoordig trekken werknemers van Ford Genk naar het Spaanse Mondragon om daar te bekijken hoe je via coöperaties economische activiteiten kan trachten te verankeren.” “ Wereldw i jd ver te genwo ordig t de International Co-operative Alliance (ICA) pakweg één miljard mensen die lid zijn van coöperaties. In Canada zijn bij de Caisses Desjardins alleen al 5,6 miljoen coöperanten aangesloten. En tel het vermogen van de 300 grootste coöperaties ter wereld bijeen en je hebt de negende grootste mogendheid op aarde.”

Ons Recht:

Volgens Lotens zijn er in België heel wat zakenlui die vooral om praktische of financiële redenen een coöperatieve vennootschap gebruiken. “Er zijn naar schatting zo’n 26.000 erkende coöperatieve vennootschappen. Maar amper 500 daarvan beantwoorden aan de criteria die gelden om van een echte coöperatie te kunnen spreken.

Niet alles is goud wat blinkt.”

In zekere zin zijn ook de trappisten van de abdij van Westvleteren coöperanten, vindt Lotens. “Die paters leven in een gemeenschap en maken samen bier. Ze verstaan als geen ander hoe ze de markt moeten Ons Recht: Er is ook reden om kritisch te zijn bespelen. De trappisten houden het aan- natuurlijk? bod beperkt en beslissen zelf wanneer ze Walter: “Mondragon in Spaans Baskenland bereid zijn meer bier op de markt te bren- wordt door velen als een succesverhaal gen. In feite maken ze gebruik van de markt gezien. De fans trekken op bedevaart naar

campagne ginder. Mondragon toont hoe je, vertrek- coöperaties zorgt.” kende van een kleinschalige coöperatieve “De Wrikker in Antwerpen is een drukkersbank, een heel economisch weefsel kan collectief dat al vele tientallen jaren bestaat. uitbouwen. Alleen speelt de solidariteit In die drukkerij combineren ze de service vooral onder de Baskische coöperanten. van een gewoon bedrijf met het streven naar Mondragon heeft ook buiten Spanje activi- meer duurzaamheid. Terre en Autre Terre teiten en daar worden de werknemers toch in het Luikse Herstal zijn vennootschappen niet altijd even goed behandeld.” die zowat 300 mensen voltijds tewerkstellen en die afval recycleren en verwerken. Bij dat Ons Recht: Het streven naar een andere, project komt één vierde van het personeel betere wereld is van alle tijden. naar de algemene vergaderingen, wat buiWalter: “Sous les pavés il y a la plage, zei- tengewoon veel en heel democratisch is. Ik den ze in mei ’68. Onder de kasseien tref hoorde ook al de Luikse professor Jacques je het strand aan. Het is van alle tijden om Defourny vertellen over de ontwikkelingen naar een beter leven voor jezelf en je nako- in Franstalig België. Defourny gaf me de melingen te streven. In de huidige transitie- indruk dat het zuiden van ons land toch al beweging vind je jongeren en anderen die een stuk verder staat met de coöperatieve in Warschau manifesteren voor een beter gedachte.” klimaatbeleid, aan stadslandbouw doen en in ruilsystemen stappen. De indignado’s en de aanhangers van de Occupy-beweging zijn moderne exponenten van mei ’68. Het gaat Een schitterend om een utopische onderstroom in de maatschappij die niet massaal is maar wel heel voorbeeld van een reëel. Via zo’n onderstroom is het mogelijk moderne coöperatie nieuwe initiatieven van onderuit te laten is Ecopower, de groeien en een nieuw soort middenveld te energieleverancier die creëren.”

Hommel Ons Recht: Wanneer spreek jij van coöperatief

ontstond uit de ideeën van twee mensen aan de keukentafel.

ondernemen?

Walter: “Als het gaat om een vorm van ondernemen die op vrijwillige basis en van onderuit gebeurt. Waarbij wordt gewerkt in “Nog een nieuwe speler is de coöperatieve de geest van Rochdale: elke vennoot heeft vennootschap Samen Sterker, die groepséén stem en er worden alleen beperkte divi- aankopen organiseert vanuit socialistische denden uitgekeerd. Ik vergelijk het altijd hoek. We moeten alleen opletten dat we graag met een hommel. Een bij met een dik geen nieuwe verzuiling in het leven roepen. lijf en smalle vleugels die ondanks alles toch Het is wellicht niet nodig dat ieder in zijn in de lucht blijft hangen. De kunst bestaat eigen hoek nieuwe coöperaties sticht. We erin om het beestje in de lucht te houden. moeten misschien eerder de oude zuilen Een coöperatie moet het midden zoeken proberen te overstijgen. Hoe dan ook kuntussen haar idealistische uitgangspunten nen vakbonden zeker helpen om het coöpeen de vereisten van de dagelijkse bedrijfs- ratieve gedachtegoed opnieuw uit te dragen.” voering.”

Nieuwe bank

In het recente verleden bleek dat de coöperatieve gedachte soms flink de mist kan ingaan. Maar er zijn ook nieuwe voorbeelden die dan weer bemoedigen.

Walter: “Het Arco-debacle wierp een schaduw over het coöperatieve gedachtegoed.

Maar ik vind dat je vooral het authentieke coöperatieve verhaal moet blijven vertellen.”

“Een schitterend voorbeeld van een moderne coöperatie is Ecopower, de energieleverancier die ontstond uit de ideeën van twee mensen aan de keukentafel en die nu bijna 45.000 aandeelhouders telt. Bij Coopkracht, een informeel overlegplatform voor mensen milieuvriendelijke bedrijven, werken ze momenteel aan een memorandum in het teken van de verkiezingen van mei. De leden van Coopkracht willen dat de politiek voor een beter inhoudelijk kader voor Ons Recht:

De plannen voor de nieuwe coöperatieve bank NewB weken veel enthousiasme los.

Walter: “Al 45.000 mensen bleken bereid minstens 20 euro op te hoesten om coöperant van die nieuwe bank te worden. Dat is niet niks. Het is afwachten of het zal lukken om de ambities waar te maken. De overheden moeten mee willen en de andere banken mogen geen stokken in de wielen steken. Als de bank er effectief komt, kan dat perspectieven openen voor velen die nu met ideeën rondlopen maar niet genoeg kapitaal bijeengebracht krijgen.”

‘de solidaire economie’?

Walter: “Kijk naar Argentinië of Uruguay.

Landen die door een zware financiële crisis gingen en veel bedrijven zagen failliet gaan. Op een aantal plaatsen werden bedrijven bezet door hun personeel, de empresas recuperadas. De eigenaars waren daar niet happy mee maar toch zetten de bezetters in heel wat gevallen door. Op dit moment draaien nogal wat van die bezette ondernemingen nog altijd in zelfbeheer, als coöperatie. De werknemers doen er meer dan hun eigen taken. Ze ondergingen een persoonlijk groeiproces en leerden bijvoorbeeld ook hoe je aan marketing moet doen.”

“In Suriname, waar ik zes jaar lang woonde, heb je een mengelmoes van bevolkingsgroepen. Afro-Surinamers, Javanen, Hindoestanen, Chinezen, noem maar op.

Die hebben ook eigen vormen van solidariteit behouden of ontwikkeld. Onder Surinamers met Afrikaanse roots bestond de gewoonte om geregeld samen geld in een pot te steken en die centen volgens een beurtrol te besteden. Een soort microkrediet avant la lettre. Dat systeem lag aan de basis van Godo, een heuse coöperatieve bank waarin 70.000 Surinamers participeren.”

Derde Weg

Kunnen coöperaties een alternatief bieden voor het huidige economische systeem, dat terecht veel kritiek oogst?

Walter: “Coöperaties kunnen zeker helpen om onze economie een stuk menselijker te maken. Sommige mensen zoeken al langer naar een Derde Weg, ergens tussen de staatseconomie en de vrije markt met haar excessen. We kunnen het marktmechanisme behouden maar moeten wel een halt toeroepen aan de ontsporingen, de zotte rendementseisen en de wilde bonussen. Correcties zijn noodzakelijk. We zien nu dat het coöperatief denken weer wat terrein wint. Afwachten of de klassieke economie daar iets van leert of niet.

Veranderingsprocessen vergen hoe dan ook veel tijd.”

Ons Recht:

Ons Recht:

Ons Recht: In het Zuiden, zeker in Latijns Amerika, hebben de mensen nog weinig te leren want daar zijn ze goed vertrouwd met

Hoever moeten de vakbonden hierin meegaan?

Walter: “De Belgische vakbonden hebben een rijk coöperatief verleden. Vanuit die voedingsbodem groeide ook onze sociale zekerheid, die voor veel landen een groot voorbeeld is en blijft. De LBC-NVK en andere vakbonden hoeven niet per zelf grote initiatieven te nemen. Maar ze moeten wel mee aanwezig zijn binnen de transitiebeweging. Er moeten nog meer bruggen worden geslagen tussen de vakbonden en de coöperatieve wereld. In een dossier als NewB kunnen vakbonden zeker helpen om genoeg kapitaal bijeen te brengen zodat het project kan slagen.”

Ons Recht:

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

7

RUBRIEKSNAAM

“Lid van de vakbond?

Dan dreig je je job kwijt te spelen” © foto: belgaimage

Bismo Sanyoto vertelt over sociale strijd in indonesië, Cambodja en Bangladesh

Annick Aerts

De Indonesiër Bismo Sanyoto, regionaal coördinator bij de ngo Wereldsolidariteit, legt uit wat het voor vakbonden in Azië betekent om partners te hebben in Europa.

Bismo werkt in een context waarin het nog doodgewoon is dat werkgevers bewakers of milities inzetten om stakingen brutaal te breken.

Ons Recht:

wat je doet?

Bismo, vertel eens wie je bent en

bij Wereldsolidariteit, de internationale ngo van het ACV. In mijn huidige functie geef ik ondersteuning aan de partners van Wereldsolidariteit in Indonesië, Thailand en Cambodja.”

gebruikt het document om toeleveranciers onder druk te zetten zodat ze vakbondswerk aanvaarden. De toeleveranciers gaan daarin mee omdat ze bang zijn hun contract te verliezen.”

“Maar de grote merken doen zelf niet veel Ons Recht: K-SBSI is voor de LBC-NVK geen om het protocol te doen naleven. Ze inforonbekende. Tot op heden hebben wij een part- meren hun toeleveranciers nauwelijks. De nerschap met hun deelorganisatie Garteks. Indonesische vakbond krijgt geen lijsten Wat doen ze bij Garteks juist? van hun directe of indirecte toeleveranciers.

Bismo: “Garteks is één van de elf sectorvakbonden die deel uitmaken van K-SBSI. Bij Garteks verdedigen ze de werknemersrechDe vele werknemers ten in de productie van kleding, textiel en schoenen. De vakbond is vooral actief in het met een tijdelijk westen van Java, waar tal van bedrijven te vinden zijn die leveren aan internationale contract in de namen als Zara, H&M, Gap, Adidas en Nike.” textielsector krijgen

“Dertien jaar geleden studeerde ik af als architect. Ik werkte als architect tot ik me in 1998 aansloot bij de Indonesische vakbond K-SBSI. Die vakbond heeft 350.000 betalende leden, een Mondig maken knappe score in een land met veel armoede.

Eerst was ik gewoon lid maar het duurde Ons Recht: Wat zijn de grootste uitdagingen niet lang of ik begon de ondervoorzit- voor Garteks? ter van de bouwcentrale binnen K-SBSI bij Bismo: “Aan uitdagingen is er zeker geen te staan. In 2000 kwam ik aan het hoofd gebrek. Het allerbelangrijkste is dat Garteks van de internationale dienst bij K-SBSI. En werknemers binnen hun bedrijf wil organieen jaar of vijf terug kwam ik in dienst seren en hen mondig wil maken. Zo kunnen ze zelf hun rechten afdwingen via collectieve afspraken. In de praktijk is het niet zo eenvoudig: zodra het management weet dat je lid bent van een vakbond, kan je je job kwijtspelen. Vakbondsmensen worden weggepest in bedrijven. En privé-veiligheidsmilities worden ingezet om stakingen te breken.”

“Garteks boekte op 7 juni 2011 een mooi resultaat door, samen met andere textielbonden, een protocol te tekenen met grote merken als Puma en Adidas. Dat protocol schetst een kader voor de vrijheid van vereniging bij hun toeleveranciers. Garteks Bismo Sanyoto:

Bismo Sanyoto: “Vakbondsmensen worden weggepest in bedrijven. En privé-veiligheidsmilities worden ingezet om stakingen te breken.”

8 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

niet meer dan het minimumloon.

Zulke werknemers mobiliseren is heel lastig.

Door de complexe en almaar wisselende bedrijfsstructuren is het niet altijd makkelijk om dit zelf uit te zoeken. Bovendien zijn er heel veel kleine toeleveranciers en thuiswerkers die moeilijk aanspreekbaar zijn. Zij hebben schrik om hun job te verliezen.”

“Garteks tracht ook het minimumloon in de sector te verhogen. De vakbond focust daarbij vooral op de streek rond de hoofdstad Jakarta. Wat daar gebeurt, zet de toon voor heel het land. Het minimumloon stijgt nu te weinig om een normaal leven te kunnen leiden. De vele werknemers met een tijdelijk contract in de textielsector krijgen niet meer dan het minimumloon. Zulke werknemers mobiliseren is heel lastig. Maar het lukt ons wel om te mobiliseren in grote

internationaal Het lot van werknemers overal is onderling verbonden. Wereldwijd voeren vakbonden strijd om te worden gehoord.

ondernemingen, waar veel werknemers een vast contract hebben. Zij trekken op hun beurt hun tijdelijke collega’s mee.”

Onderdrukt

Je werkt niet langer uitsluitend samen met de Indonesische vakbond. Zie je gelijkaardige uitdagingen elders in de regio?

Bismo: “In Cambodja zit de vakbond C.CADWU op dit moment met de nasleep van een groot en symbolisch belangrijk conflict dat draait rond de vrijheid van vereniging.

Het gaat om het bedrijf SL, een grote textielproducent waar 6.000 mensen werken, vooral vrouwen. De vakbond eiste daar een maaltijdvergoeding van twee euro, zeven euro verplaatsingsvergoeding per maand en negen euro als maandelijkse bonus. Het management wilde alleen een akkoord tekenen als de vakbondsvertegenwoordigers zouden worden ontslagen. Dat leidde tot een staking die brutaal werd onderdrukt.”

“SL huurde 400 bewakers in om de staking te breken. De politie weigerde in te grijpen.

Het optreden van het bedrijf resulteerde in veel gewonden bij de stakers. Als reactie zette Levi’s een kruis over zijn bestelling.

Zelfs na drie maanden actievoeren staken de werknemers voort, ook al hebben ze geen loon. Met de vakbond willen we contracten zoals dat van Levi’s behouden en via grote merken betere arbeidsvoorwaarden afdwingen bij de toelevering.” “ We werken op dezelfde manier in Bangladesh. Daar willen we via de grote merken de plaatselijke bedrijven brandveiliger Ons Recht:

LBC-NVK engageert zich in woord en daad De LBC-NVK maakt deel uit van het netwerk van de Schone Kleren Campagne dat vakbonden, ngo’s en vrijwilligersorganisaties verenigt. Dit netwerk richt zich tot de consumenten en tot ondernemingen die kleding verkopen.

Na het drama in Bangladesh organiseerde Schone Kleren acties om consumenten te doen nadenken over de herkomst van de kleren die ze kopen. Via acties, al dan niet online, worden ketens als Carrefour en C&A opgeroepen om hun verantwoordelijkheid op te nemen wanneer toeleveranciers over de schreef gaan. De afnemers in het Westen hebben meer invloed dan ze vaak denken. Zij bepalen de prijzen van producten en kunnen vragen om de fundamentele werknemersrechten na te leven wanneer ze nieuwe contracten toekennen.

De LBC-NVK gaf al vorming aan vakbondsafgevaardigden uit ketens die kleding uit Aziatische ateliers verkopen. Zo werd het voor deze afgevaardigden gemakkelijker om de kwestie aan te kaarten in hun sociaal overleg. In het voorjaar van 2014 zal deze vorming worden herhaald.

Naast de inspanningen voor de Schone Kleren Campagne geeft de LBC-NVK ook inhoudelijke en financiële steun aan Garteks zodat de Indonesische vakbond beter leden kan werven. Zo krijgt internationale solidariteit ook bij onze afgevaardigden een gezicht en worden werknemers hier geïnformeerd over de manier waarop kleding wordt gemaakt.

maken. Toen de brand bij Rhana Plaza in mee druk uitoefenen op de toeleveranciers 2013 aan 1.127 werknemers het leven kostte, en de brutale aanvallen tegen de stakers verzag de hele wereld hoe gigantisch het pro- oordelen. Eén van de afnemers van SL is de bleem wel is in Bangladesh. Nadien waren bekende kledingketen C&A.” “In Europa kunnen wij over deze wantoestaner nog branden in andere bedrijven.” den informeren via het sociaal overleg en via consumentenacties. We kunnen het manageNetwerken ment hier zover krijgen dat ze de problemen Ons Recht: Wat kunnen wij als Belgische vak- aankaarten in Cambodja. Gerichte acties in bond betekenen voor de collega’s ginder? het Noorden helpen de strijd die het Zuiden Bismo: “Het protocol in Indonesië kwam tot voert voor betere lonen en veiligere werkomstand na internationale druk van vakbon- gevingen. Wij in het Zuiden hebben trouden en het netwerk van de Schone Kleren wens veel interesse in het vakbondswerk in Campagne. Bij het conflict in Cambodja het Noorden. Maar weinig Aziaten zijn zich zijn tal van bedrijven – die producten van ervan bewust dat de werknemersrechten SL afnemen – betrokken. Wij willen dat ze ook bij jullie onder druk staan.”

Sterke vakbonden in Azië zijn ook in ons belang Soms lijkt het alsof de wereld op zijn kop staat. Enerzijds lees je in de krant dat almaar meer Belgen een beroep moeten doen op de voedselbanken, dat meer en meer Grieken geen toegang hebben tot gezondheidszorg en dat 52 procent van de jongeren in Spanje zonder werk zit. Anderzijds zegt de Wereldbank dan weer dat China de grootste economie ter wereld zal worden tussen 2020 en 2030 en dat India de tweede plaats zal innemen tussen 2030 en 2035. In 2012 waren er in Azië voor het eerst meer miljardairs dan in Noord-Amerika.

bouwen met vakbonden in een continent druk te zetten. als Azië? Het antwoord daarop is volmon- In zo’n geglobaliseerde context maakt het dig ja. Als de crisis één ding bewezen heeft, weinig uit of je nu een kassierster bent in is het wel dat de toenemende globalisering een Belgische supermarkt of een textielde armoede niet uit de wereld heeft gehol- arbeider in een Indonesische fabriek. Het pen. Integendeel, de kloof tussen arm en lot van werknemers overal is onderling rijk wordt almaar groter. verbonden. Wereldwijd voeren vakbonden strijd om te worden gehoord. De werknemers willen af van het vernietigende conPure werkkrachten currentie-denken en verlangen naar meer De ongelijke verdeling van de rijkdom op solidariteit en sociale rechtvaardigheid in aarde zet samenlevingen voortdurend onder de maatschappij. Om dat te bereiken heb druk. Zowel in het Zuiden als in Europa, je een krachtig middenveld nodig. waar bijna 20 procent van de bevolking Voor de LBC-NVK is internationale solidarionder de armoededrempel leeft. Wereldwijd teit geen begrip uit de oude doos. Wel een hoor je pleidooien voor privatisering, min- noodzaak om voor iedereen waardige jobs af der regels, meer flexibiliteit. Mensen wor- te dwingen. Internationale solidariteit wil den gereduceerd tot pure werkkrachten en zeggen dat de vakbond zich actief inzet in consumenten die zelf verantwoordelijk zijn Europese en internationale structuren en voor hun eigen succes of mislukking. Over werk maakt van concrete samenwerking Verandert dit onze kijk op internationale soli- de grenzen heen worden werknemers tot met de collega’s in het Zuiden. dariteit? Heeft het nog zin om als Belgische concurrenten van elkaar gemaakt. Uiteraard vakbond samenwerkingsverbanden uit te om de loon- en arbeidsvoorwaarden onder Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

9

Krijgt je gezin 2 keer Ons Recht?

Zet 1 abonnement om naar een digitaal abonnement en win een tablet!

E-mail naar onsrecht@acv-csc.be met als titel ‘Eén papieren Ons Recht minder’, vermeld je naam en het e-mailadres voor je digitaal abonnement.

Zo besparen we samen 13.000 kg papier per jaar.

Wedstrijdreglement: zie www.lbc-nvk.be

WIN EEN TABLET!

10 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

RUBRIEKSNAAM in de marge

Andere keuzes zijn mogelijk -

www.miniisback.be Solidariteit daar word je beter van Elke dag maken we allemaal enorm veel keuzes. En dat begint al vroeg in ons leven. Kleuters kunnen kiezen uit Plop-, Samson-, Maya- en andere Disneyworst op hun witte, bruine of grijze boterham. En die keuzes moeten maken, dat stopt nooit. Elke dag opnieuw, dagelijks honderden keuzes, elke minuut van de dag.

mini-zorg, mini-jobs en mini-jobs. Maar je kan er ook je eigen mini-affiche maken.

Vlotten de cao-onderhandelingen niet?

Maak je mini-cao affiche! Zijn er problemen met de veiligheid op het werk, maak je mini-veiligheidsaffiche! Gaan de arbeidsvoorwaarden erop achteruit?

Maak een mini-affiche! Print ze af en hang ze uit in je onderneming of organisatie of deel ze – indien gewenst - op facebook.

Doe de mini-test of stuur een mini-e-card

Met solidariteit is het maar net zo. We kunnen kiezen voor meer winst voor sommigen of meer welvaart en welzijn voor iedereen. Voor een ieder voor zich of voor een sociale en solidaire samenleving. Waar iedereen naar draagkracht aan bijdraagt en waar iedereen op kan rekenen. Maar dat laatste model staat stevig onder druk.

Hoe solidair ben jij? Doe de mini-test.

Een leuke manier om het debat met vrienden, collega’s of familie te starten. Je weet meteen of je eerder tot het reddende of granieten type behoort. Of stuur een solidaire e-card bij geboorte, huwelijk, verjaardag of verhuizing.

Uit evenwicht

In actie!

De balans is duidelijk uit evenwicht Aan Tafel! Gluren bij de buren! Solidaire Mini-jobs. Mini-koopkracht. Mini- wensen op de markt! Een debatavond bescherming. Mini-sociale zekerheid. over solidariteit. Het zijn maar enkele Mini-overheid. Mini-overleg. Mini- van de vele acties en infomomenten die middenveld. Mini-zorg voor milieu. Maxi overal in Vlaanderen worden georganialleen nog voor de grote vermogens en seerd. Check in de kalender welke actie de hoogste inkomens. Maxi alleen nog plaatsvindt in jouw regio. In de rubriek voor de winsten van bedrijven en de ‘actua’ lees je interessante artikels, getuiflexibiliteit op werkgeversmaat. Maxi genissen en links naar andere sites over alleen nog voor de toplonen en de gou- solidariteit. den handdrukken. Maxi alleen nog voor de eigen verantwoordelijkheid. En voor Je vindt het allemaal op www.miniisback.be. de bijhorende eigen schuld.

Vind je ook dat een andere keuze mogelijk is? Voor solidariteit.

Zodat de enorme rijkdom in dit land eerlijk herverdeeld wordt.

Zodat iedereen dankzij goed onderwijs met gelijke kansen kan vertrekken. Zodat alle werknemers gelijke bescherming en rechten krijgen. Zodat wie de pech heeft om ziek te worden of zijn werk te verliezen of het geluk heeft om oud te worden, recht op een inkomen heeft.

Affiches

Bezoek dan zeker eens de website www.miniisback.be. Een mini-site met allerlei tools om zelf te reageren tegen deze mini-mode. Soms ludiek, soms heel serieus. Je vindt er een aantal sterke mini-affiches in verband met mini-koopkracht,

wf

Over loonkosten en ouderen activeren

De gezondheidsindex, dat is de index op basis waarvan de lonen van werknemers worden berekend, is het afgelopen jaar met 1,06 procent gestegen. Wat betekent dat de lonen op basis van die index in 2013 in principe niet zijn aangepast in de sectoren die met een spilindex van twee procent werken. In die sectoren stijgen de lonen pas als de gezondheidsindex minstens met twee procent springt.

Zowel in 2013 als in 2014 mogen geen loonafspraken worden gemaakt die buiten de eventuele indexering en de baremieke verhogingen vallen. Dat besliste de regering. Ze legde dat ook vast in een wet.

Die erg kleine stijging van de index en het verbod om de lonen te verhogen betekenen dat alle verhalen over ‘loonkosten die weer toenemen’ gebaseerd zijn op onjuiste cijfers. Of dat er loonsverhogingen zijn toegekend die de wet omzeilen. Dat betekent dat werkgevers graag moord en brand schreeuwen over ‘stijgende loonkosten’ en tegelijkertijd toch loonsverhogingen toestaan buiten de index en naast het wettelijke verbod om de lonen te laten stijgen.

Het gaat dus om werkgevers die daar zelf voor kiezen.

Je mag dan ook vermoeden dat die loonstijgingen, buiten de index en geblokkeerde cao’s om, niet terechtkomen bij Janneke en Mieke maar wel bij toppers en een heel selecte club. Kortom, die stijging van de loonkosten is het resultaat van loonsverhogingen die getrukeerd en zelf georganiseerd zijn. Wat het dubieuze geklaag van sommigen toch in een héél ander daglicht stelt en ongeloofwaardig maakt.

De Vlaamse minister van Werk, Philippe Muyters, kondigt ondertussen aan dat ook werklozen van 58 jaar en ouder voortaan moeten worden ‘geactiveerd’. Muyters vindt het ‘een schande’ dat we zoveel talent van ouderen onbenut laten. Wie hij met ‘we’ bedoelt, is niet heel duidelijk.

Activeren wil zeggen dat je goed in de gaten houdt of mensen wel hard genoeg naar nieuw werk zoeken. En wie wil activeren, moet ook een stok achter de deur hebben. Zo luidt tegenwoordig de redenering bij de RVA. De minister gaat er gemakshalve vanuit dat bedrijven effectief zitten te wachten op zoveel talenten van ouderen. Waarschijnlijk is het nog even wachten op een maatregel van de minister of de Vlaamse regering die ertoe leidt dat werkgevers ouderen minder vaak ontslaan zodat er in die groep ook minder mensen werkloos worden.

Met geduld kijken we daar naar uit.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

11

pensioen

Gelijkstellingen voor pensioen liggen onder vuur Ideologie of populisme leiden tot eenzijdige kijk Chris Serroyen

De pensioenleeftijd voor vrouwen werd vanaf 1996 opgetrokken van 60 naar 65 jaar. In 2011 werd beslist de leeftijd voor vervroegd pensioen te verhogen. Ondertussen woedt volop het debat over een nieuwe, derde pensioenhervorming. Deze keer gaat het niet zozeer over een verhoging van de pensioenleeftijd maar eerder over de loopbaancriteria voor het pensioen vanaf 65 jaar.

In het recente verleden deden de botte verklaringen van gouverneur Luc Coene van de Nationale Bank veel stof opwaaien. Coene bekritiseerde het feit dat periodes van werkloosheid gelijkgesteld zijn voor het pensioen.

De reacties op Coenes uitspraken waren erg selectief. Want zowat alle Vlaamse politieke partijen – van N-VA, over Open VLD, CD&V, sp.a tot Groen – zetten op hun eigen manier vraagtekens bij een deel van de huidige gelijkstellingen. Sommigen verpakken dat in een pleidooi voor een basispensioen, met daar bovenop alleen nog een aanvulling met minder gelijkstellingen. De gelijkstelling van werkloosheid – al of niet met bedrijfstoeslag – is daarbij meestal het

eerste doelwit. Met kennis van zaken heeft dat weinig te maken, des te meer met ideologie of populisme om de ‘hardwerkende Vlaming’ te paaien. In het debat over de gelijkstelling van tijdkrediet is dat trouwens niet anders.

aanpakken en niet wachten tot hij met pensioen gaat. Wat overigens ook almaar vaker gebeurt. Je hoeft dus niet alle onvrijwillig werklozen te bestraffen. Voor één stoute leerling ga je niet de hele klas straf laten schrijven.

Overdreven

Het klopt dat we in België heel wat gelijkgestelde periodes hebben. Maar niet voor één derde van de pensioenloopbaan zoals nu alom wordt uitgebazuind. Het zit ondertussen al ver beneden de 30 procent, en het aandeel zal blijven zakken, als gevolg van de langere loopbanen. In dat percentage zitten trouwens ook de jaarlijkse vakantie van de arbeiders en de tijdelijke werkloosheid van zowel arbeiders als (inmiddels ook) bedienden.

Ja, werklozen verliezen niet veel pensioen.

Maar kom niet beweren dat ze niks verliezen. Omdat ze pensioen opbouwen op basis van een loon dat blijft stilstaan, terwijl wie werkt zijn loon ziet vooruitgaan. En omdat de federale regering dit jaar voor langdurig werklozen en werklozen met bedrijfstoeslag al een fikse knip zette in het inkomen dat als basis dient voor de pensioenopbouw.

Zijn er werklozen die er de kantjes aflopen? Ja. Maar dat is een kleine minderheid.

Als iemand sjoemelt moet je dat meteen

Lagere inkomens, arbeiders, industrie en vrouwen betalen dus in grote mate het gelag bij het terugschroeven van de gelijkstellingen.

Nog meer armoede

Als je hakt in de gelijkstellingen, heb je ook maatschappelijke effecten. Werden die al eens bekeken? Hoe lager het loon, des te meer werkloosheid in veel gevallen. Je dreigt dus vooral het mes te zetten in de lagere pensioenen. Zo creëer je nog meer armoede bij de gepensioneerden.

Naarmate iemand meer in de ‘open economie’ werkt, wordt hij ook geconfronteerd met meer periodes van onvrijwillige werkloosheid. Voor veel arbeiders – en ook steeds vaker voor bedienden – is werkzekerheid gewoon de periode tussen twee herstructureringen. Terwijl ik net dacht dat we het moesten aantrekkelijker maken om te kiezen voor technische beroepen en voor het werken in de industrie.

Gendereffecten

Denk vooral niet dat de criticasters al de moeite deden om de gendereffecten van minder gelijkstellingen onder de loep te nemen. Vandaag maken vrouwen namelijk gemiddeld meer gebruik van de gelijkstellingen. Als de gelijkstellingen worden gerantsoeneerd, zijn vrouwen de eerste en zwaarst getroffen slachtoffers.

Lagere inkomens, arbeiders, industrie en vrouwen betalen dus in grote mate het gelag bij het terugschroeven van de gelijkstellingen. Zo worden ze dus nog minder gelijk.

Heb ik gelijk of heb ik gelijk?

12 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

dossier

nieuw werknemersstatuut

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

13

© foto: daniël rys

RUBRIEKSNAAM

dossier

Nieuw werknemersstatuut past regels op aantal punten aan Verbeteringen maar ook pijnpunten

De LBC-NVK heeft zich altijd ingespannen voor een beter en eengemaakt statuut voor arbeiders én bedienden. Voor de vakbonden zijn discriminaties uit den boze, ook in onze arbeidswetgeving. Op 1 januari 2014 is een belangrijke stap vooruit gezet.

De opzegregeling is fundamenteel verbeterd voor de arbeiders.

Voor de bedienden zijn de eerder

ANCIËNNITEIT

verworven rechten in grote mate behouden, voor sommige groepen werd de situatie zelfs verbeterd.

Jammer genoeg heeft de vakbond niet de mogelijkheid gekregen om afspraken te maken waarmee we beter doen. Er zijn ook maatregelen getroffen die de vakbond niet kan goedkeuren. Een smet op wat nu wettelijk is geregeld. Voor onze vele leden is het wel belangrijk om te weten hoe de nieuwe regels er in grote lijnen uitzien. Ons Recht geeft je graag een redelijk beknopt en duidelijk overzicht.

OPZEG DOOR WERKGEVER Algemeen

Pensioen

Nieuwe opzegtermijnen

Sinds 1 januari 2014 zijn voor alle werknemers dezelfde vaste opzegtermijnen van toepassing wanneer de arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur eenzijdig wordt beëindigd. Die termijnen gelden ook voor de werknemers die nu al in dienst zijn.

*Wanneer de opzeg door de werkgever wordt gegeven met het oog op SWT in een bedrijf in moeilijkheden/herstructurering, kan de opzegtermijn worden ingekort tot minimaal 26 weken.

OPZEG DOOR WERKNEMER SWT bedrijf in moeilijkheden/ herstructurering

Algemeen

Tegenopzeg

0

2 weken

2 weken

2 weken

1 week

1 week

3 maanden

4 weken

4 weken

4 weken

2 weken

2 weken

6 maanden

6 weken

6 weken

6 weken

3 weken

3 weken

9 maanden

7 weken

7 weken

7 weken

3 weken

3 weken

12 maanden

8 weken

8 weken

8 weken

4 weken

4 weken

15 maanden

9 weken

9 weken

9 weken

4 weken

4 weken

18 maanden

10 weken

10 weken

10 weken

5 weken

4 weken

21 maanden

11 weken

11 weken

11 weken

5 weken

4 weken

2 jaar

12 weken

12 weken

12 weken

6 weken

4 weken

3 jaar

13 weken

13 weken

13 weken

6 weken

4 weken

4 jaar

15 weken

15 weken

15 weken

7 weken

4 weken

5 jaar

18 weken

18 weken

18 weken

9 weken

4 weken

6 jaar

21 weken

21 weken

21 weken

10 weken

4 weken

7 jaar

24 weken

24 weken

24 weken

12 weken

4 weken

8 jaar

27 weken

26 weken

26 weken*

13 weken

4 weken

9 jaar

30 weken

26 weken (maximum)

26 weken* (…)

13 weken (maximum)

4 weken (maximum)

10 jaar

33 weken

11 jaar

36 weken

12 jaar

39 weken

13 jaar

42 weken

14 jaar

45 weken

15 jaar

48 weken

16 jaar

51 weken

17 jaar

54 weken

18 jaar

57 weken

19 jaar

60 weken

20 jaar

62 weken

21 jaar

63 weken

22 jaar

64 weken

23 jaar

65 weken

24 jaar

66 weken

25 jaar

67 weken

26 jaar …

68 weken + 1 week / jaar

14 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

© foto: daniël rys

bram van goethem en audrey rottier

Net zoals vroeger moet de partij die de opzegtermijn niet respecteert een verbrekingsvergoeding betalen. Die vergoeding is gelijk aan het lopende loon en de voordelen voor het resterende deel van de opzegtermijn.

Sinds 1 januari 2014 is het voor elke werknemer mogelijk een tegenopzeg te betekenen wanneer hij door de werkgever ontslagen wordt met een opzegtermijn. De termijn wordt geplafonneerd op 4 weken en zal ingaan op de maandag die volgt op de week waarin het ontslag is ter kennis gebracht.

De nieuwe regeling is alleen van toepassing op ontslagen die betekend zijn sinds 1 januari 2014. Een werknemer van wie het ontslag bijvoorbeeld op 26 december is betekend en voor wie de opzegtermijn pas ingaat op 1 januari 2014, zal dus nog onder de oude regeling vallen.

Overgangsregeling (“rugzaksysteem” of “vastklikken”)

Om niet te raken aan de verworven rechten worden voor alle werknemers van wie de arbeidsovereenkomst al voor 1 januari 2014 begonnen is, de opzegtermijnen voor de tewerkstelling tot en met 31 december 2013 berekend aan de hand van de termijnen die op 31 december 2013 van toepassing waren. Hierbij wordt rekening gehouden met de wettelijk, reglementair en conventioneel bepaalde termijnen. De werknemer wordt als het ware fictief uit dienst gezet op 31 december 2013 en de opzegtermijn waarop hij op dat moment recht zou hebben, wordt dus ‘in een rugzakje gestoken’ of ‘vastgeklikt’.

Op 1 januari 2014 komt de werknemer dan opnieuw fictief in dienst en wordt zijn

© foto: daniël rys

De opzegtermijnen zijn alleen nog gebaseerd op de anciënniteit van de werknemer.

Hiermee wordt bedoeld de periodes van ononderbroken dienst in dezelfde onderneming. Bij een ontslag door de werkgever mag de anciënniteit die je als uitzendkracht hebt opgebouwd binnen bepaalde grenzen ook worden meegerekend.

De termijnen worden uitgedrukt in weken en starten altijd op de eerste maandag nadat het ontslag is betekend. Aan de manier waarop het ontslag moet worden betekend en de uitwerking ervan – bijvoorbeeld pas de derde werkdag nadat de aangetekende brief is verzonden – verandert niets.

Er is wettelijk voorzien dat de sectoren niet van deze termijnen zullen kunnen afwijken.

Het is wel mogelijk om op ondernemingsniveau of individueel tussen werkgever en werknemer nog langere opzegtermijnen te regelen.

Met uitzondering van de werknemers die nog onder verkorte opzegtermijnen vallen, zien de nieuwe opzegtermijnen voor alle werknemers eruit zoals in de tabel op p. 14.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

15

dossier anciënniteit weer op nul gezet. Hij valt dan onder de termijnen van de eerder vermelde tabel.

Wanneer er na 1 januari 2014 effectief een ontslag is, zal er een berekening in twee fasen moeten gebeuren: • fase 1: de vastgeklikte opzegtermijn • fase 2: de nieuwe opzegtermijn uit de eerder vermelde tabel, alsof de werknemer op 1 januari 2014 in dienst getreden is.

Voorbeeld Een bediende in dienst op 12/01/1993 met een jaarloon van 33.000 euro (op 31/12/13!) wordt ontslagen op 01/02/2015.

• Fase 1: berekening opzegtermijn van 12/01/1993 tot 31/12/2013: opbouw van 1 maand per begonnen jaar resulteert in 21 maanden; • Fase 2: berekening opzegtermijn van 01/01/2014 tot 01/02/2015: anciënniteit tussen 12 en 15 maanden resulteert in 8 weken.

De bediende krijgt dus een opzegtermijn van 21 maanden en 8 weken.

Sollicitatieverlof

De werknemer mag nog altijd tijdens zijn opzegtermijn enkele dagen van het werk afwezig zijn om een nieuwe job te zoeken.

© foto: daniël rys

Hogere bedienden (dit wil zeggen met een jaarloon boven de 32.254 euro) moesten in het verleden een opzegtermijn overeenkomen met hun werkgever. In de nieuwe regeling is dat niet langer het geval en wordt het rugzakje samengesteld zoals in tabel A. Bij ontslag door de werknemer mag fase 2 niet meer worden toegepast, wanneer de maximumgrenzen uit deze tabel al bij het vastklikken bereikt zijn. Zijn deze grenzen nog niet bereikt bij het vastklikken? Dan wordt fase 2 toegepast tot een maximum totaal van 13 weken. Hierbij wordt rekening gehouden met de vooraf overeengekomen clausules rond de opzegtermijnen bij de hoogste bedienden (dit wil zeggen met een jaarloon boven de 64.504 euro).

Voor iedereen zullen de regels van toepas- Om dit op te vangen wordt voorzien in een sing zijn zoals ze in tabel B worden toege- ontslagcompensatievergoeding voor de licht. arbeiders die in dienst waren op 31 december 2013. Wel zal hij of zij een bepaalde anciënniteit moeten hebben bereikt in de onderCompensatie arbeiders neming, namelijk minstens 30 jaar op de Bij de arbeiders heeft het vastkliksysteem datum van de bekendmaking van de nieuwe tot gevolg dat voor de anciënniteit opge- wet in het Belgisch Staatsblad, minstens 20 bouwd tot 31 december 2013 nog altijd de jaar op 1 januari 2014, minstens 15 jaar op 1 oude, minder gunstige opzegtermijnen januari 2015, minstens 10 jaar op 1 januari moeten gelden.

2016, minder dan 10 jaar op 1 januari 2017.

Tabel A BEDIENDE

ONTSLAG WERKGEVER

¤ JAARLOON 31/12/13

OPBOUW

≤ 32.254 >32.254 >64.504

ONTSLAG WERKNEMER MINIMUM

OPBOUW

MAXIMUM

3 m/begonnen 5 j

3m

1,5 m/begonnen 5 j

3m

1 m/begonnen j

3m

1,5 m/begonnen 5 j

4,5 m

1 m/begonnen j

3m

1,5 m/begonnen 5 j

6m

Tabel B Outplacementbegeleiding tijdens opzegtermijn

Opzegtermijn

Sollicitatieverlof

NEEN

Laatste 26 weken

1 of 2 halve dagen/week

NEEN

Periode voor laatste 26 weken

1 halve dag/week

JA

Volledige opzegtermijn

1 of 2 halve dagen/week

16 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

De tegemoetkoming is gelijk aan het verschil tussen: • enerzijds de opzegtermijn berekend volgens de nieuwe regels op basis van de totale anciënniteit; • en anderzijds de opzegtermijn waarvan een eerste component wordt berekend volgens het vastkliksysteem voor de anciënniteit verworven op 31 december 2013 en een tweede component wordt berekend volgens de nieuwe regels voor de anciënniteit sinds 1 januari 2014.

De compensatie wordt uitbetaald door de RVA, niet door de werkgever.

In samenhang hiermee zal de regeling van de ontslaguitkering voor ontslagen arbeiders geleidelijk uitdoven. Zodra een arbeider recht heeft op de ontslagcompensatievergoeding, zal hij of zij geen recht meer hebben op de ontslaguitkering.

regeling facultatief, wat erop neerkomt dat Inrekening sectorale regelingen de werknemer het outplacement kan weigeren. Vanaf 1 januari 2016 kan hij dit echter Het gaat hier om sectorale aanvullingen bovenop de werkloosheid of gelijkaardige niet meer!

De regeling van cao nr. 82, die een recht op complementen die de bestaanszekerheid outplacement voorziet voor 45-plussers, van de werknemer na ontslag willen waarblijft van toepassing op de werknemers die borgen. niet genoeg anciënniteit kunnen aantonen. Als deze aanvullingen lager zijn dan het verOok de sectorale regelingen die voorzien in schil tussen de ontslagkosten van de opzegeen recht op outplacement beneden 45 jaar termijn of –vergoeding berekend volgens de blijven van toepassing op werknemers met nieuwe regels en de ontslagkosten van de opzegtermijn of –vergoeding berekend volte weinig anciënniteit. gens de oude regels, dan is de betaling ervan vanaf 1 juli 2015 niet toegestaan.

Grotere inzetbaarheid Sectoren hebben dus tot 30 juni 2015 de tijd Sectoren hebben tot uiterlijk 1 januari 2019 om hiervoor een oplossing uit te werken. de tijd om één derde van de opzegtermijn of -vergoeding in te vullen met maatregelen die Geen proeftijd meer de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt moeten vergroten. Zulke maatregelen kunnen te De proefperiode wordt afgeschaft. Alleen in maken hebben met opleidingen, loopbaan- de arbeidsovereenkomsten voor studententrajecten, outplacement en dergelijke. Maar jobs of bij tijdelijke arbeid en uitzendarbeid Uitzonderingsregimes arbeiders de maatregelen mogen er niet toe leiden dat blijft het proefbeding bestaan.

Sommige arbeiders zullen niet of nog niet de opzegtermijn of –vergoeding zakt onder De regels over het proef beding blijmeteen onder de nieuwe regels vallen. Er de 26 weken. ven nog wel van toepassing op wordt namelijk voorzien in twee uitzonderingsregimes: • een uitzondering voor bepaalde duur tot 31 december 2017: die is er bijvoorbeeld voor de sector van de houtbewerking en de diamantnijverheid; • een uitzondering voor onbepaalde duur: het gaat om arbeiders die gewoonlijk op tijdelijke en mobiele werkplaatsen bepaalde activiteiten uitvoeren zoals bouwwerken, graafwerken, herstellingswerken.

De opzegtermijn zal voor deze arbeiders worden bepaald overeenkomstig cao nr.

75 en dit op basis van de totale anciënniteit. Voor hen geldt de vastklikregeling niet.

Bovendien zullen ze geen recht hebben op een ontslagcompensatievergoeding, wel op een ontslaguitkering.

Outplacement is er om ontslagen werknemers te begeleiden zodat ze zo snel mogelijk een nieuwe beroepsactiviteit kunnen vinden en aanvatten.

Het recht op outplacement wordt veralgemeend naar elke werknemer die recht heeft op een opzegtermijn van minstens 30 weken of een opzegvergoeding die minstens deze periode dekt.

Het outplacementpakket wordt begroot op 4 weken loon en wordt aangerekend op de ontslagregeling. Bij de betekening van een opzegtermijn zal een deel van deze termijn aan het outplacement moeten worden besteed, en met name het sollicitatieverlof.

Wordt de arbeidsovereenkomst meteen verbroken? Dan wordt het outplacementpakket in mindering gebracht van de verbrekingsvergoeding.

Tot 31 december 2015 is deze nieuwe

© foto: daniël rys

Outplacement

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

17

© foto: daniël rys

dossier

arbeidsovereenkomsten aangevangen vóór 1 januari 2014 met een proefperiode die na deze datum voortloopt.

Sommige regelingen die verwijzen naar de proeftijd – bijvoorbeeld een niet-concurrentiebeding of een scholingsbeding, dat in principe niet wordt toegepast tijdens de proeftijd – zullen voortaan verwijzen naar een vaste termijn van 6 maanden.

Arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur kunnen in principe niet worden opgezegd, tenzij tijdens de proefperiode. Nu het proefbeding is afgeschaft, wordt in de wet een mogelijkheid tot opzegging ingeschreven.

De arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur afgesloten sinds 1 januari 2014 zullen gedurende een bepaalde termijn toch kunnen worden opgezegd. Deze mogelijkheid geldt tijdens de eerste helft van de duur van de overeenkomst, geplafonneerd op 6 maanden. De normale opzegtermijnen zijn van toepassing.

Gedaan met carenzdag

De carenzdag is de eerste werkdag wegens ziekte of ongeval wanneer de werknemer minder dan 14 kalenderdagen afwezig is.

In principe is deze dag onbetaald, hoewel 18 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

er vele sectoren zijn met gunstigere regelingen. De carenzdag moest worden toegepast op arbeiders, bedienden in de proeftijd of bedienden met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur of bepaald werk van minder dan 3 maanden.

Nu is de carenzdag echter afgeschaft zodat de periode van gewaarborgd loon bij arbeidsongeschiktheid voor alle werknemers begint te lopen vanaf de eerste dag.

Verder worden maatregelen genomen waardoor de verplichtingen van de werknemer bij arbeidsongeschiktheid worden verstrengd.

De meest in het oog springende maatregel is het ‘medisch huisarrest’. Voortaan is het mogelijk om de werknemer bij cao (op sectoraal of bedrijfsniveau) of via het arbeidsreglement te verplichten om 4 aaneengesloten uren per dag (tussen 7.00u en 20.00u) thuis (of op een andere aan de werkgever meegedeelde verblijfplaats) ter beschikking te zijn van de controlearts.

Bovendien kan de werkgever weigeren om het gewaarborgd loon te betalen als de werknemer zich niet aan de controle onderwerpt, als de werkgever niet werd ingelicht over de arbeidsongeschiktheid of als er geen medisch attest is voorgelegd binnen de voorgeschreven termijnen.

Ontslagmotivering

In de Nationale Arbeidsraad zijn nu onderhandelingen aan de gang die moeten uitmonden in een cao over de motivering van het ontslag en een goed personeelsbeleid.

Hierover zal Ons Recht op een later tijdstip meer informatie geven.

Conclusie

Ondanks de ingrijpende veranderingen is het verschil tussen arbeiders en bedienden nog niet helemaal weg. Heel wat kwesties moeten immers nog worden besproken.

Denk maar aan het gewaarborgd loon, de tijdelijke werkloosheid, de jaarlijkse vakantie, de uitbetaling van het loon, de collectieve aspecten (arbeidsgerechten, paritaire comités, sociale verkiezingen) en het aanvullend pensioen.

Jouw vakbond blijft zich inzetten om op al die punten regelingen te bereiken die zo gunstig mogelijk zijn voor de werknemers.

Een beter werknemersstatuut is immers ons einddoel.

sectoroverleg

Ook de grootdistributie heeft haar sectorakkoord Meer koopkracht voor jongeren en verlenging SWT-afspraken Denis Bouwen

Afspraken in zelfstandige kleinhandel en middelgrote levensmiddelenbedrijven

Voor de werknemers uit de grootdistributie (paritaire comités 202, 311 en 312) is op 11 december 2013 een nieuw sectorakkoord ondertekend. Chris Van Droogenbroeck was de nationaal onderhandelaar namens de LBC-NVK. Hij geeft zijn kijk op het nieuwe akkoord.

Ons Recht heeft op de valreep nog vernomen dat er ook een sectorakkoord is bereikt voor de middelgrote levensmiddelenbedrijven (paritair comité 202.01) en de zelfstandige kleinhandel (PC 201).

“Ik ben best tevreden met het akkoord omdat er maatregelen in staan die vooral de vele jonge werknemers in de sector ten goede komen”, verklaart Chris. “In de grootdistributie is méér dan de helft van alle werknemers jonger dan 35 jaar. Bovendien is de grootdistributie, samen met de dienstensector, veruit de eerste werkgever voor schoolverlaters. Wel, voor deze groep, hebben we de degressieve loonschalen afgeschaft. Ten laatste op 1 januari 2015 zal elke startende werknemer die jonger is dan 21 jaar ook 100 procent van het aanvangsloon in de loonschaal krijgen, in plaats van het percentage dat nu nog van kracht is. Dat alleen al doet de koopkracht van deze jonge werknemers gevoelig stijgen.”

Het nieuwe akkoord schaft verder de aanvangsleeftijden in de hogere loonschalen af. Daardoor zullen jongere werknemers in verantwoordelijke jobs sneller evolueren in het barema, wat ook weer de koopkracht doet groeien.

“We slaagden er ook in om vanuit de sectorale fondsen centen te voorzien om de kosten voor kinderopvang deels terug te betalen. Vanaf 2014, dat wil zeggen voor kosten gemaakt in 2013, zullen de werknemers uit de grootdistributie één euro kunnen recupereren per effectieve dag kinderopvang per kind.

Maximaal 200 euro per kind per werknemer.

Dat lijkt niet veel maar ik ben zeker dat de maatregel zal aanslaan bij vele jonge paren die hierop een beroep zullen kunnen doen.”

Belangrijk voor oudere werknemers is dat het SWT op 58 jaar – voordien brugpensioen – is verlengd tot eind 2014. Er zijn twee specifieke cao’s gesloten die het mogelijk maken om op 56 jaar te vertrekken: bij 40 jaar actieve loopbaan of bij 33 jaar loopbaan met 20 jaar nachtprestaties.

Voor het tijdkrediet werden in het kader van de nieuwe cao 103 de rechten van het uitvoerend distributiepersoneel maximaal

De afspraken over het Stelsel Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT) vanaf 58 jaar zijn verlengd tot 31 december 2014. SWT is het vroegere brugpensioen.

© foto: daniël rys

Kinderopvang

In het nieuwe akkoord staat onder meer dat er vanaf 2014 elk jaar echocheques komen voor de werknemers.

Die ecocheques worden toegekend in de maand april.

Voor tijdkrediet gelden de afspraken die bestaan in de grootdistributie, en dat voor bedrijven met minstens 20 werknemers. Alle tussenkomsten van het Sociaal Fonds zijn verlengd. De tussenkomsten voor kinderopvang, die al bestaan, worden vanaf het jaar 2013 – met terugbetalingen in 2014 – verhoogd naar maximaal 130 euro per kwartaal of 520 euro per jaar.

ingevuld. Jammer genoeg blijven er beper- Jongeren met inleefstages, werkervarinkingen voor kaderleden. gen en individuele beroepsopleidingen of IBO’s worden te vaak aan hun lot overgelaten. Stagiairs worden ingezet zoals gewone Kritiek werknemers en worden niet gepast begeleid.

Niet alles is rozengeur en maneschijn. Zo Zo worden ze herleid tot goedkope werklukte het niet om een omkadering af te spre- krachten en leren ze weinig bij. ken voor de vele studentenjobs en voor het De LBC-NVK wilde hierover goede afspraken inzetten van personeel via stages en werker- maken voor de hele sector. Vooral rond het varingsformules. Op 1 januari 2012 werd in inzetten, begeleiden en omkaderen van deze ons land een nieuwe regeling ingevoerd voor mensen. Maar de winkeluitbaters gaven niet de tewerkstelling van studenten. Sindsdien thuis. Dat er zo’n kader niet is, werpt een nam het studentenwerk in de sector – uit- smet op het nieuwe akkoord. Op dit punt is gedrukt in uren personeelsinzet – met meer de strijd nog lang niet gestreden. dan de helft toe. Het aantal afgesloten contracten voor studentenwerk verdubbelde Lees de volledige tekst van het sectoraktussen 2011 en 2012. Ook in 2013 nam het koord op www.lbc-nvk.be studentenwerk weer flink toe.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

19

RUBRIEKSNAAM arbeids-gericht marc weyns

Verminderde tewerkstelling Er woedt al geruime tijd een discussie over de manier waarop de opzegvergoeding moet worden berekend wanneer de werkgever een einde maakt aan de arbeidsovereenkomst bij een verminderde tewerkstelling van de werknemer.

Voor bedienden hangt de duur van de opzegtermijn of de periode van de opzegvergoeding af van de hoogte van het loon. Om die termijn te berekenen moet in alle gevallen van deeltijdse tewerkstelling het hypothetische voltijdse loon in aanmerking worden genomen. Daarover is geen betwisting meer.

Maar wat met de vergoeding zelf? Wordt

ook die berekend op basis van het fictief voltijds loon of op basis van het werkelijk deeltijds loon? Op die vraag is er nog altijd geen algemeen antwoord. Het is heel belangrijk te weten wat de reden is van de verminderde tewerkstelling.

Het Hof van Cassatie gaat ervan uit dat de opzegvergoeding in de regel moet worden berekend op basis van het loon voor de prestaties op het moment dat de arbeidsovereenkomst wordt verbroken. Werkt de werknemer op dat moment deeltijds, dan wordt de vergoeding ook op dat deeltijds loon berekend. Er zijn wel belangrijke

uitzonderingen op die regel.

Bij ouderschapsverlof moet de vergoeding worden berekend op basis van het fictief voltijds loon. Ook de werknemer die wegens arbeidsongeschiktheid alleen deeltijds kan werken, heeft bij ontslag recht op een voltijdse opzegvergoeding. In een arrest van 5 december 2013 oordeelde het Grondwettelijk Hof dat de werknemer die zijn tewerkstelling vermindert wegens palliatief verlof recht heeft op een voltijdse opzegvergoeding.

Job kwijt na kritiek op facebook Het is niet voor het eerst dat een werknemer zich in nesten werkt door zijn ongezouten mening over de werkgever de wereld in te sturen via facebook. In dit geval ging het over een hoger kaderlid dat op een publiek toegankelijke facebookpagina persoonlijke en denigrerende commentaren had geschreven over zijn werkgever, een beursgenoteerde onderneming.

De man werd ontslagen wegens dringende reden.

Ook een werknemer heeft het recht op vrije meningsuiting, maar in een arrest van 3 september 2013 oordeelde het arbeidshof van Brussel dat de werknemer te ver was gegaan in zijn kritiek en dat het ontslag terecht was gegeven.

Ontslag wegens handicap mag niet In de voorbije weken kwamen twee gevallen vader een beroep doen op het discrimina- erin zijn job goed uit te voeren. De werknein het nieuws van een werknemer die ont- tieverbod wegens handicap. Verder vindt mer had de belofte gekregen dat hij vast in slagen was wegens een handicap. De rech- de rechtbank het wel heel merkwaardig dat dienst zou kunnen treden. Toch wordt hij ters veroordeelden de beide werkgevers een werknemer tegen wie geen enkel verwijt ontslagen. De werkgever verklaarde dat de maar de werknemers waren wel hun baan kan worden gemaakt, zonder enige motive- klanten en de collega’s de handen van de kwijt. Het is duidelijk geen overbodige luxe ring ontslagen wordt de dag nadat hij mee- werknemer niet presentabel vonden. Ook dat er een wetgeving tegen discriminatie is. deelde een gehandicapte dochter te hebben. in dit geval kon de werkgever niet aantonen Misschien moet die wetgeving zelfs wel wor- De werkgever bewijst op geen enkele manier dat er een andere reden was dan de handiden verscherpt. dat er een ander motief in het spel is dan de cap van de werknemer. De arbeidsrechtbank Een werknemer vertelt aan zijn werkgever vrees dat de werknemer misschien niet lan- van Brugge veroordeelde de werkgever om dat zijn pasgeboren dochtertje een ernstige ger gemotiveerd zou zijn om zijn werk goed de beschermingsvergoeding van zes maanafwijking heeft die een handicap tot gevolg te doen. Er is dus wel degelijk discriminatie den loon te betalen. zal hebben. Daags nadien ontslaat de werk- in het spel en de werknemer heeft dan ook De twee uitspraken werden geveld op 10 gever hem. recht op de beschermingsvergoeding. december, de internationale dag van de De arbeidsrechtbank van Leuven vindt dat Een werknemer werkt als uitzendkracht in mensenrechten. de vader in belangrijke mate mee de zorg een computerzaak. Hij heeft een aangebovoor zijn dochtertje verzekert. Zo kan de ren vergroeiing aan de vingers maar slaagt 20 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

welzijn

Herverdeling voorkomt veel onheil in onze maatschappij Armoede treft nog altijd ruim één op zeven Belgen in januari 2013 slechts driekwart van het bedrag van de armoedegrens. Een koppel met twee kinderen krijgt een leefloon dat neerkomt op 64 procent van de armoedelimiet. Ook andere uitkeringen zijn zeker geen vetpot. Uitkeringen uit de sociale zekerheid waarborgen geen minimale levensstandaard.

bondgenoten deinst er niet voor terug om flink het mes te zetten in onze degeZonder ‘sociale transfers’ zou lijke sociale zekerheid. “Steeds vaker horen we dat het publieke en politieke draagvlak het armoederisico in België geen voor herverdeling zou afkalven”, merken 15,3 procent bedragen maar wel de onderzoekers van OASeS op. “Luie pro– en schrik niet – 42 procent. Dat fiteurs zouden zich wentelen in de hangmat blijkt uit het jongste Jaarboek van het uitkeringssysteem.” Voor de critici Armoede, dat begin december aan van de sociale welvaartsstaat een mooie de Universiteit Antwerpen werd voedingsbodem om te pleiten voor bespaMeer bevoegdheden voorgesteld. Zonder kinderbijslag ringen in de sociale zekerheid. en belastingvoordelen voor gezinDe Vlaamse overheid krijgt meer bevoegd- Toch maar uitkijken. Het draagvlak voor nen met kinderen zou de kinderheden. Bij de onderzoekers leeft de hoop onze sociale zekerheid blijft groot, zo blijkt armoede exploderen van 17,1 naar dat de Vlaamse regering de kans zal grij- ook uit recente studies. “Anno 2011 was wel 31,4 procent. “Van solidariteit pen om ieder gezin tegen 2020 een inkomen twee derde van de Vlamingen van mening te bezorgen dat minstens overeenstemt met dat de verschillen tussen hoge en lage inkoword je beter”, zo blijkt ook uit de armoederisicogrens. Eigenlijk zouden de mens niet kunnen blijven zoals ze nu zijn. deze cijfers. Al is elk systeem uitersociale uitkeringen boven die grens moe- En bijna 70 procent gaat helemaal akkoord aard vatbaar voor verbetering. ten uitstijgen. Als Vlaanderen het systeem met de stelling dat onze verzorgingsstaat De cijfers zijn afkomstig van het onder- van huursubsidies uitbreidt voor wie moet het beste systeem is om het welzijn van zoekscentrum OASeS, dat deel uitmaakt huren op de privémarkt, zal de armoede iedereen te garanderen. Een genereus socivan de UA. Ze zijn gebaseerd op statistie- zakken. De huidige kinderbijslag geeft te aal beleid kan steunen op een breed draagken uit 2010. weinig steun aan wie het echt nodig heeft. vlak voor sociale bescherming.”

Volgens de onderzoekers is 15,3 procent van Volgens de onderzoekers valt het te verdede Belgen en 9,8 procent van de Vlamingen digen om in de kinderbijslag meer de klemZal de Vlaamse regering de kans grijpen om arm. Cijfers die al enkele jaren stabiel zijn. toon te leggen op bijvoorbeeld eenouder- ieder gezin tegen 2020 een inkomen te bezorMaar het zijn niet altijd dezelfde mensen gezinnen en langdurig werklozen. gen dat minstens overeenstemt met de armoedie in armoede leven. Gespreid over vier Een deel van de politieke klasse en haar derisicogrens? jaar was niet minder dan 27,8 procent van de Belgen arm; 15,4 procent was één of twee jaar lang arm, voor 12,4 procent liep dat op tot drie of vier jaar.

“Een meerderheid van de armen kan betrekkelijk snel weer de eindjes aan elkaar knopen”, constateren de onderzoekers.

“Hooggeschoolden, studenten en werknemers kunnen vlugger uit de armoede ontsnappen dan laaggeschoolden, werklozen en gepensioneerden.”

Denis Bouwen

De kinderar moede schommelt in Vlaanderen rond de tien procent maar het aantal kinderen, geboren in een kansarm gezin, werd in tien jaar tijd wel dubbel zo groot. Veel kinderen behoren tot een gezin waar bijna niemand werkt. Er ook zijn ook almaar meer kinderen bij migranten. In migrantengezinnen met kinderen is de werkloosheid nog altijd groot.

Meer jobs kwamen vooral gezinnen ten goede waar al iemand aan het werk was.

Gezinnen met tweeverdieners werden de norm. Eenverdieners met een loon of uitkering halen vaak de norm niet.

Spijtig genoeg zitten veel sociale minima nog altijd onder de armoedegrens. Voor een alleenstaande bedroeg het leefloon

© foto: belgaimage

Kinderarmoede

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

21

RUBRIEKSNAAM over

de grenzen

annick aerts

Arbeidsveiligheid: klok teruggedraaid Stel je eens voor. Een regering die zegt dat ze stopt met alle nieuwe regels rond veiligheid en gezondheid op het werk. Dat er al te veel regels zijn. Dat al die veiligheidsregels om werknemers te beschermen toch maar hinderlijk zijn voor werkgevers. Te veel administratieve last. Te veel kosten. Dat is dus wat de Europese Commissie nu zegt.

Met de campagne ‘Refit’ wil de Commissie de Europese regels aanpassen om de economie meer slagkracht te geven. Tijdens deze legislatuur dus niets nieuws meer op het vlak van bodemvervuiling, dodehoekspiegels voor oude vrachtwagens, de strijd tegen kankerverwekkende stoffen. Allemaal

overbodig. In de kappersbranche sloten de sociale partners een akkoord over veiligheidspreventie. Maar zelfs dat akkoord wil de Commissie niet bekrachtigen.

De Commissie onderzoekt ook wat er in de regels kan worden geschrapt. Gigantisch veel snoeien in de regels om de crisis weg te werken, is het motto. De vakbonden vinden deze aanpak erg verontrustend. Onze Belgische arbeidswetgeving rond veiligheid en gezondheid is helemaal gebaseerd op de Europese regels. Die arbeidswetgeving staat nu flink onder druk.

Reden genoeg voor het Europees Vakverbond om uit te pakken met een

campagne onder de slogan #Rethink REFIT. En ook het ACV doet mee.

Belgische kandidaten voor de Europese verkiezingen en de huidige parlementairen willen we graag kleur laten bekennen. Met concrete vragen wordt onderzocht of ze de agenda van de Commissie steunen. De politici hebben kansen genoeg om werk te maken van een sociaal Europa.

Het is nu wachten op hun reacties. We houden je op de hoogte. Als je mee deze politici wil aanspreken, kan je surfen naar www.rethinkrefit.eu en daar de petitie tekenen.

Amerikaanse werknemers in fastfood in actie!

© foto: belgaimage

prestatie 4,8 miljoen euro. Een doorsnee voorstander van een hoger minimumloon. werknemer van Burger King moet 634 jaar Maar de strijd is zeker nog niet gestreden. werken voor dat bedrag. De eisen van de De Republikeinen zijn namelijk tegen.

Duizenden fastfoodwerknemers gingen op werknemers zijn dus zeker niet overdre- Lees meer op www.lowpayisnotok.org 5 december overal in de Verenigde Staten ven. in staking. Eigenlijk begon het protest al In de voorbije 40 jaar werd het minimumeen jaar eerder met een spontane actie loon nooit aangepast aan de stijgende provan 200 werknemers in New York. Al snel ductiviteit en de inflatie. Volgens berekedeinde het uit naar andere steden. Elke ningen zou het minimumloon tussen 1968 maand vond er wel op een andere plaats en nu moeten zijn gestegen tot 13,75 euro een actie plaats. Telkens met dezelfde per uur. ordewoorden ‘Low pay is not ok!’ (een laag Achter de schermen doen fastfoodbedrijloon is niet ok). Begin december werd in ven alles om te lobbyen tegen een stijging wel honderd verschillende steden actie van het federale minimumloon. Op de gevoerd. werkvloer maken ze vakbondswerk onmoMet de acties wordt de druk op de federale gelijk. In de VS mag je in theorie niemand overheid opgevoerd. De actievoerders wil- ontslaan wegens vakbondsactiviteiten. len dat het nationale minimumloon wordt Om dat toch te doen wordt een resem van verhoogd tot elf euro per uur. trucs gebruikt. Heel smerig is dat er soms De hamburgerketen Burger King liet al valse getuigenissen over diefstal worden vlug weten niet meer te kunnen betalen gecreëerd, al dan niet tegen betaling. In dan het huidige minimumloon van 5,34 ondernemingen waar jobs onzeker zijn, euro per uur. In 2012 scoorde de keten vind je makkelijk kandidaten die daaraan nochtans 86 miljoen euro winst. De top- willen meewerken. man van het bedrijf incasseerde voor die President Barack Obama toonde zich een

Conflict opgelost bij Kronos Canada Ons Recht berichtte eerder over een sociaal conflict bij het chemiebedrijf Kronos in Canada. Op 13 juni 2013 weigerde de directie de werknemers toegang te geven tot het bedrijf. Ze was woest omdat 93 procent van het personeel had geweigerd om een radicale vermindering van de arbeidsvoorwaarden te accepteren. Dat leidde tot een lockout van bijna zes maanden.

Uit solidariteit met deze werknemers stuurde de LBC-NVK, samen met ACVBIE, een brief naar de Gentse directie van Kronos. In de brief stond een oproep om de Canadese collega’s onder druk te zetten.

22 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Ook andere internationale vakbonden betuigden hun steun.

Op 13 november kon de Canadese vakbond CSN eindelijk opnieuw aan tafel schuiven met het management van Kronos. Na lange onderhandelingen kwamen ze tot een voorakkoord dat door 70,8 procent van de werknemers werd goedgekeurd. Diverse twistpunten zijn opgelost. De onderhandelingsdoelstellingen zijn gehaald. Er is een volledige werkgelegenheidsgarantie.

De vakbonden verdedigden met succes de verworvenheden op het vlak van overuren en uurroosters. En er werden zelfs

loonsverhogingen met terugwerkende kracht afgesproken, in lijn met de index van consumptieprijzen, naast een forfaitaire vergoeding van 727 euro.

Sinds 13 december draait de vestiging van Kronos in Canada weer. “De vastberadenheid en de druk van onze leden en de steun van de vakbonden die deel uitmaken van CSN, de confederatie en de internationale vakbondsorganisaties waren de basis van ons gevecht en dat zal voor altijd in ons geheugen gegrift blijven”, zegt een tevreden François Morin, woordvoerder bij CSN. www.industriall-union.org

internationaal

Medische missie tussen wanhoop en toekomst Vakbond Alliance of Health Workers biedt hulp na tyfoon Haiyan Marijke Persoone

Een team van artsen, verpleegkundigen en hulpverleners van Alliance of Health Workers, onze partnervakbond in de Filipijnen, is teruggekeerd van een eerste medische missie naar Samar, één van de eilanden waar de tyfoon Haiyan lelijk heeft huisgehouden. Ze opereren binnen SOS, een netwerk van gezondheidsorganisaties, opgericht toen de Pinatubo-vulkaan uitbarstte in 1991. Je kan meelezen in het dagboek van Jossel Ebesate, de voorzitter van AHW.

hulpverleners vergezellen hem. Het wordt een vermoeiende rit van 36 uur.”

Te weinig ferry’s

“We zullen vier getroffen gemeenten bedienen. De overlevenden zijn uitgeput, uitgedroogd en uitgehongerd. Onze overlevingspakketten komen geen dag te vroeg. De plaatselijke wijkverantwoordelijken helpen om ze bij de slachtoffers te krijgen. De mensen zijn erg dankbaar. Voor het eerst hebben ze zuiver water, rijst en bonen, slaapmatten en zeep. Ze voelen zich in de steek gelaten door de regering. De tyfoon was aangekondigd, maar er waren te weinig ferry’s om het eiland te verlaten. Het is tekenend voor de houding van de politieke leiders tegenover de klimaatopwarming.”

“We starten de raadplegingen: breuken, dysenterie, infecties, … Joey, délégué van het Niertransplantatiecentrum, organiseert de toewijzing van geneesmiddelen. We gaan door tot ’s avonds laat, bij het licht van een kerosinelamp.”

boeren geen rijstvelden. Kokosbomen zijn geknakt alsof het rietstengels waren. Met het afval worden tijdelijke ‘huizen’ opgetrokken. Je wordt misselijk als je blik over het eiland dwaalt. Hoe kan hier weer toekomst komen? Een school voor de kinderen die rondzwerven tussen het puin, een medische post, zaaigoed voor de boeren?”

“Na vijf dagen bijna non-stop werken verlaten we Samar. De collega’s in Manilla bereiden nog vijf medische missies voor. Ze moeten zeker ook bouwmateriaal meenemen; nagels, hamers, zagen. Op de terugweg bespreken we hoeveel middelen nodig zijn om de heropbouw van deze gemeenschappen te ondersteunen. Op de overheid moeten ze niet rekenen.”

“We hadden twee dokters vooruitgestuurd om te onderzoeken waar onze hulp het meest nodig was”, schrijft Jossel. “Voor hen De mensen zijn erg was het een survival-test. Nauwelijks transdankbaar. Voor het port, geen communicatie, geen elektriciteit of water. Vele doden lagen nog onder het eerst hebben ze zuiver puin. Het zijn artsen met ervaring bij aardwater, rijst en bonen, bevingen en tsunami’s maar dit was anders.

De ravage was apocalyptisch.”

Psychische trauma’s slaapmatten en zeep.

“Op hun aanwijzen beslissen we drie teams naar Samar te sturen, één van de zwaarst “Bovenop het fysieke leed zijn er de psychigetroffen regio’s. De voorbije dagen heb- sche trauma’s. Onze psychologen hebben Giften ten bate van de inspanninben we hard gewerkt om medicijnen, over- de handen vol met de opvang van wanho- gen van de Alliance of Health Workers levingspakketten en geld te verzamelen. pige mensen. Sommige zijn hun hele familie zijn welkom op het rekeningnummer De financiële steun van Wereldsolidariteit kwijt. Een vrouw huilt: ‘Weet je hoe erg het van Wereldsolidariteit, BE96-7995is erg welkom. We laden een vrachtwagen is om je doden niet te kunnen begraven?’ 5000-0005. Graag met de vermelding vol hulpgoederen. Twee minibusjes met De vissers hebben geen boten meer. De ‘Heropbouw Filipijnen’.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

23

diversiteit

“Graag sereen debat over diversiteit op de werkvloer” Vooroordelen en angsten blijken vaak hardnekkig Denis Bouwen

Mensen met vreemde roots komen betrekkelijk weinig aan de bak in België, in vergelijking met andere Europese landen. En heel wat autochtone Belgen hebben het liefst geen allochtoon als buur. “Bepaalde mechanismen lijken in onze samenleving te zijn ingebakken”, zeggen Stefaan Peirsman en Karim Dibas van het ACV. “Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen als we de situatie willen verbeteren.”

Stefaan Peirsman coördineert binnen het ACV de ploeg van diversiteitsconsulenten.

Zijn collega Karim Dibas is verantwoordelijk voor de arbeidsmarktwerking.

Beide ACV’ers zijn het erover eens dat het ‘vijf voor twaalf is’. “We moeten ons losmaken van hopeloze discussies zoals die over de hoofddoek en werk maken van een sereen debat over diversiteit op de werkvloer en in de samenleving. Laten we met zijn allen actief op zoek gaan naar mogelijkheden om ‘de ander’ te ontmoeten, op het werk en daarbuiten. De investeringen die we nu doen zullen over 20 of 25 jaar hun vruchten afwerpen. We moeten wel op duidelijke vooruitgang mikken.”

In ons land is slechts 62 procent van de burgers, geboren buiten de EU, actief op de arbeidsmarkt. Voor de hele EU gaat het om een gemiddelde van 76 procent.

“Mij verbaast het niet dat België zo zwak scoort”, reageert Stefaan Peirsman. “In de

24 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

schoonmaak, de voeding, de horeca zie je veel allochtone werknemers. Maar in de banksector of de chemie is hun aanwezigheid al véél kleiner. Hooggeschoolde allochtonen zijn nog altijd veel vaker werkloos dan hun autochtone tegenhangers. Terwijl ze dikwijls heel Vlaams zijn en ook de Belgische nationaliteit bezitten.”

Voor Karim staat het vast dat zowel door werkgevers zelf als op de werkvloer soms wordt gediscrimineerd op basis van huidskleur of afkomst. “Ik vrees dat onbehouwen racisme soms mee speelt, maar het heeft meer te maken met vooroordelen en angst voor het onbekende. Een allochtoon die wat krediet en een correcte omkadering krijgt, die zal beduidend meer kansen hebben.”

Geen diploma

“Als je ziet dat vier op tien leerlingen met een buitenlandse achtergrond nog altijd het onderwijs verlaten zonder diploma, dan is er toch iets serieus aan de hand”, vermoedt Stefaan. “Leerkrachten onderschatten nog te vaak de capaciteiten van hun allochtone leerlingen. Te veel van die jongeren krijgen de raad om naar de technische school of het beroepsonderwijs te trekken.”

Stefaan en Karim wijzen erop dat de situatie in het onderwijs en op de arbeidsmarkt ook maar een weerspiegeling is van wat er in de bredere samenleving speelt. “Zowat de helft van de Vlamingen blijkt liever geen allochtone buren te willen. Willen die eigenlijk wel buren tout court? Veel mensen zijn heel onverdraagzaam en individualistisch geworden. En het is tegenwoordig doodnormaal om hele groepen met de vinger te wijzen. De

Walen of de allochtonen bijvoorbeeld. Eigen ervaringen en anekdotes worden tot algemene waarheden opgeblazen.”

“Wie weinig of niet geschoold is, heeft het sowieso lastig op de arbeidsmarkt”, weet Karim Dibas. “Maar allochtonen met een diploma zijn niet noodzakelijk bevrijd van alle obstakels. Net als vijftigplussers en andere kansengroepen botsen ze nog altijd op barrières. Iedereen krijgt wel eens het deksel op de neus. Voor een allochtoon rijst dan vaak de vraag of dat te wijten is aan zijn of haar afkomst of niet.”

Draaideur

Nogal wat allochtonen pakken om het even welke job aan. Maar ze treden daarbij in concurrentie met beter geschoolde jongeren die ook niet al te kieskeurig kunnen zijn met de huidige economische crisis. “Het gebeurt wel vaker dat een allochtoon snel een baantje aanvaardt maar daarna begint te klagen omdat het werk toch wel heel anders blijkt.

Zo iemand is via de draaideur snel weer buitengewerkt.”

Er is ook een verdringingsfenomeen. ‘Onze’ allochtonen moeten almaar vaker opboksen tegen Oost- of Zuid-Europeanen, soms ook Nederlanders, die hier werk komen zoeken.

“Denk aan de Polen en Roemenen die niet al te veel eisen stellen en bereid zijn om heel veel uren te kloppen. In de bouw worden veel Belgen verdrongen door gedetacheerden die de sociale zekerheid in hun eigen land betalen. Zulke gedetacheerden werken vaak tegen het minimumloon. De ongelijke concurrentie wakkert racistische gevoelens aan.”

De ACV’ers willen zeker niet alles door een sombere bril bekijken. “Het toekomstperspectief oogt niet zo ongunstig omdat heel veel autochtone jongeren de schoolbanken delen met leerlingen van buitenlandse origine”, stelt Karim. “Op de school van mijn kinderen in Turnhout tref je 31 nationaliteiten aan. Voor de kinderen en jongeren van nu is het al een stuk gewoner om een grote diversiteit mee te maken.”

In 2002 pakte de Vlaamse overheid uit met het ‘Decreet evenwaardige arbeidsparticipatie’ dat de basis legde voor een diversiteitsbeleid, met onder meer diversiteits- en bijblijfconsulenten. “Maar dat diversiteitsbeleid raakte ondergesneeuwd onder tal van andere maatregelen”, ervaart Stefaan. “De aandacht voor de kansengroepen staat sterk onder druk. Vlaanderen focust nu graag op loopbaantrajecten, competentieontwikkeling en werkbaar werk. Voor de werkgevers is aandacht voor diversiteit ook zeker geen grote prioriteit.”

Voortouw nemen

Een vakbond als het ACV leverde al de nodige inspanningen om te sensibiliseren rond diversiteit op de werkvloer. Maar het blijft een druppel op een hete plaat. “Moeten we als vakbond niet veel meer het voortouw nemen?”, vraagt Karim zich af. “Moeten we niet pleiten voor strengere richtlijnen rond evenwaardige arbeidsparticipatie? Laten we de discussie ten gronde voeren en duidelijke keuzes maken.”

“Het is van kapitaal belang dat we de werkvloer en onze achterban mee krijgen in ons werk rond diversiteit”, onderstreept Stefaan.

“We moeten instrumenten hebben waarmee de vakbondsmilitanten in hun werkomgeving aan de slag kunnen. En in de ACVcentrales moeten er genoeg collega’s zijn die de instrumenten willen gebruiken. De bedrijven moeten de bereidheid tonen om de problemen te erkennen en naar oplossingen te zoeken via het sociaal overleg.”

De gemiddelde leeftijd in een Vlaamse onderneming schommelt dikwijls rond de 45 jaar, schat Stefaan. “In zo’n context is het niet altijd vanzelfsprekend om nieuwe collega’s te omhelzen die de Vlaamse manier van doen nog niet zo goed kennen. Wie nieuwkomers goed begeleidt, zal merken dat ze zich een stuk vlotter integreren.”

“Uiteraard moet je niet op elke vraag van allochtone werknemers ja zeggen”, voegt Stefaan er nog aan toe. “Maar stippel wel een beleid uit dat alle werknemers gelijk behandelt.”

“Niet gefrustreerd maar trots op wat ik te bieden heb” Avenir Maseme (48), industrieel technicus van beroep, heeft bij het solliciteren nooit veel last ondervonden van discriminatie op grond van zijn zwarte huidskleur. “Maar in contacten met sommige collega’s of bij bezoeken aan klanten word ik wel geregeld geconfronteerd met racistische reacties”, voegt de Congolese Antwerpenaar eraan toe. “Ik reageer daar niet gefrustreerd op maar ben trots op wat ik te bieden heb.”

Zijn Congolese diploma (A1) raakte hier nog altijd niet gehomologeerd. Maar dat belette niet dat Avenir vaak vlot werk vond op grond van zijn kennis en ervaring. “Van racisme merkte ik nooit veel wanneer ik solliciteerde. Ik legde tests af, scoorde goed en werd aangeworven.

Vaak kreeg ik er een mooie firmawagen bovenop.”

Rare opmerkingen “Wanneer ik bij een klant op bezoek ga, krijg ik soms wel rare opmerkingen. ‘Let op, deze machine kost heel veel geld’, moet ik soms horen wanneer ik een herstelling uitvoer. Een zwarte man die een goeie technicus kan zijn, voor sommigen is dat blijkbaar ondenkbaar. Het gebeurt ook dat ze vragen om aan mijn kroeshaar te mogen voelen. Sommige mensen zien een Afrikaan nog altijd als iemand die minderwaardig of minder bekwaam is. Ik schat dat pakweg 20 of 30 procent van mijn klanten zo denkt. Als ze dan zien dat je prima werk aflevert, reageren ze verbaasd. Ze spreken liever een blanke collega aan en zijn verrast wanneer ze me goed Nederlands horen spreken. Ooit was ik bij een klant in Bergen en was ik de enige die Frans, Nederlands en Engels kende. Zo kon ik vertalen voor de één en de ander. Best grappig.”

Respect afdwingen Het eigen gedrag kan soms een groot verschil maken, vermoedt Avenir. “Ik voel me niet minderwaardig maar weet dat ik voor de klant iets bijbreng. Met zo’n houding dwing je respect af. Soms zie je dat mensen na verloop van tijd toch anders over je gaan denken.”

Andere Afrikanen waarschuwen Avenir soms met de boodschap dat de blanken in hun bedrijf ‘niet zo dol op zwarte mensen zijn’. “Uiteraard is er heel wat racisme. Maar er spelen ook andere

© foto: daniël rys

Perspectief

“Sommige mensen zien een Afrikaan nog altijd als iemand die minderwaardig of minder bekwaam is. Ik schat dat pakweg 20 of 30 procent van mijn klanten zo denkt.”

factoren. Sommige Afrikanen vinden niet makkelijk werk omdat ze niet het juiste diploma hebben, de taal nog niet goed genoeg beheersen, geen auto hebben of een stuk ervaring missen.”

Wie winkelt bij de Aldi, de Carrefour of de Gamma of wie klant is bij Quick of McDonald’s ziet lang niet overal personeel van allochtone origine, laat staan met Afrikaanse roots. “In Antwerpen zie ik de jongste jaren toch steeds meer zwarte jongeren bij het winkelpersoneel. Doorgaans praten ze ook heel goed Nederlands. Het beeld is voor mij dus niet zo negatief.”

Avenir Maseme deelt de mening dat er nog veel moet gebeuren om het racisme in de werksfeer en in de samenleving sterk terug te dringen. “Om te beginnen moet er goed worden geïnformeerd. Niet alle negatieve ervaringen hebben per se met racisme te maken. Werkgevers moeten aan sollicitanten heel goed uitleggen wat ze precies nodig hebben voor een bepaalde functie. En wanneer een werkgever of uitzendbureau flagrant racistisch is, moet dat uiteraard uitdrukkelijk worden bestraft. Als Afrikaanse mensen succes boeken, moet je zulke rolmodellen ook tonen om anderen te inspireren en stimuleren.”

“Ook de vakbonden hebben hun rol te spelen. Zij moeten de kant van de zwakste kiezen, mensen helpen om werk te vinden en hen advies geven op basis van hun profiel. De vakbond kan ook voorstellen om extra scholing te volgen.”

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

25

RUBRIEKSNAAM film k arin seberechts

Philomena Hardvochtige Ierse nonnen die tot diep in de jaren ’80 van vorige eeuw baby’s aftroggelden van ongehuwde moeders, of vrouwen die op hun oude dag op zoek gaan naar hun node weggeschonken kinderen: u hebt ze vast wel eerder ontmoet op het grote of kleine scherm. Stephen Frears snijdt met ‘Philomena’ dus niet bepaald onontgonnen thema’s aan.

Authentieke vriendschap tegen een decor van schroot en zompige landschappen (Shaun Thomas en Connor Chapman).

The Selfish Giant In de tv-reeks ‘Los Easy Riders’ moet mobiele schoolman Arnaud Raskin op een gegeven moment op zijn tanden bijten, wanneer Columbiaanse straatkinderen weetgierig op zijn schooltje afzwermen; de gedachte dat het lot van deze tussen drugs en afval opgroeiende kinderen al zo goed als bezegeld is nog voor ze groot zijn, is hartverscheurend. Dat gevoel bekruipt je wel vaker bij de tweede film van de Britse cineaste Clio Barnard.

In een verkommerde wijk van Bradford (UK), ónze kant van de wereld, treffen we in Arden en Swifty twee pubers van wie het lot niet zo veel verschilt van dat van Arnauds straatkinderen. De één een hyperactief rotjoch, de ander een plompe ‘pikey’ (blanke zigeuner) die op school gepest wordt. De twee lijken in niets op elkaar, maar vormen hoe dan ook een eendrachtig stel. Morsige thuissituaties én schorsing op school jagen hen de straat op, in de armen van sloper Kitten. Zijn goed boerende schrootimperium en vooral de hoge sommen die hij neertelt voor van de spoorwegen gejat koper steken Ardens ogen uit.

Kittens illegale straatraces met sulky’s maken dan weer veel indruk op Swifty, die een groot hart heeft voor paarden.

Barnards heel ruime interpretatie van Oscar Wildes gelijknamige verhaal is donker en ademt haveloosheid uit. Maar zwartgallig wordt dit moderne sprookje nooit. Daarvoor is Barnards kijk op haar in een decor van sloopmateriaal, onderkomen woonsten en zompige landschappen opgaande

personages veel te betrokken.

Onder dit innemende en franjeloos vertelde verhaal van een slonzige, maar authentieke vriendschap sluimert een humaan drama vol weemoed naar een in de landschappen van Yorkshire genesteld (industrieel) tijdperk dat in zijn teloorgang ook mensen en menselijkheid de schroothoop opsleepte.

Bij zijn bekroning met de Grote Prijs van de Beste Film van het voorbije Festival van Gent werd ‘The Selfish Giant’, afgezien van zijn cinematografische kwaliteiten en de levensechte vertolkingen van Conner Chapman en Shaun Thomas, ook geroemd om zijn sound design. Het onheilspellende gezoem en gedreun van de tientallen elektriciteitspylonen die dreigend uit het landschap opdoemen, is inderdaad opmerkelijk. Barnards poëtisch realisme mag naast het beste werk van Loach staan. En naast dat van ‘onze’ Dardennes.

Pregnante en hartverwarmende cinema.

‘The Selfish Giant’ komt op 15 januari 2014 in de Belgische zalen.

26 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Maar de filmer mag als zeventiger dan al klassieker en minder stekelig overkomen dan in zijn beginjaren (met ‘The Hit’, ‘My Beautiful Laundrette’, ‘Sammy and Rosie get laid’), zijn ‘Philomena’ is een sublieme publieksfilm, die alle genreclichés overstijgt. Frears zet bij monde en via de scherpe pen van Steve Coogan om te beginnen de redelijk omhooggevallen Britse media smalend op hun plaats.

Coogan kruipt in de huid van Martin Sixsmith, een grote naam uit de BBC-stal die uit de journalistiek stapte om roem te zoeken bij Blair en Labour, maar daar al snel op zijn bek ging. De in zijn eer gekrenkte mediafiguur waagt zich dan maar enigszins blasé aan een ‘human interest’-verhaal: dat van Philomena Lee, een doodgewone Ierse van rond de zeventig, die precies 50 jaar geleden haar kind zag wegrijden uit het tehuis van de Zusters van het Heilig Hart, waar zij als alleenstaande moeder aan de katholieke goegemeente werd onttrokken.

Sixsmith en Lee worden een

halve eeuw later beleefd ontvangen in het klooster, maar raken er niets wijzer. Zij zetten hun zoektocht voort in de Verenigde Staten, waar zij de verloren zoon inderdaad op het spoor komen…

Ergens onderweg in deze zoektocht neemt de confrontatie tussen tegenpolen Philomena en Martin de bovenhand en wordt Frears’ melodrama een heerlijke, bitterzoete oefening in zelfrelativering, mildheid en genade. Dat mag op het eerste gezicht weinig opwindend lijken, maar fonkelen doet dit fijnbesnaard treffen hoe dan ook. Dialogen, toon, timing, humor én uiteraard de subtiele, facetrijke vertolkingen van Judi Dench én Coogan: àlles deugt aan dit intelligente feelgoodverhaal, waarin cynisme en wrok afketsen op een taai vertrouwen in wat wél de moeite loont in dit bestaan. Laten we met deze optimistische noot alvast in schoonheid aan 2014 beginnen…

‘Philomena’ komt op 15 januari 2014 in de Belgische cinema’s.

Op zoek naar een verloren zoon: Dench en Coogan in een fijnbesnaarde, intelligente en bitterzoete publieksfilm.

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Americana

Omzwervingen in de Amerikaanse cultuur Joost Zwagerman

Joost Zwagerman is al sinds zijn vijftiende in de ban van wat hij ‘all things American’ noemt. Op zijn jongenskamertje in Alkmaar, na het lezen van een boek van Saul Bellow, begon hij naar zoveel mogelijk voortbrengselen van de Amerikaanse cultuur te zoeken, te kijken en te luisteren. Via artikels over ‘De Avonden’ van Gerard Reve kwam hij op het spoor van ‘The Catcher in the Rye’ van Salinger, via de verplichte school-Dickens kwam hij uit bij de Amerikaan Mark Twain. Even later nog werd ‘Portnoy’s Complaint’ van Philip Roth Zwagermans ‘oerboek’, de kiem van een levenslange leeshonger die hem via John Updike, Norman Mailer en Truman Capote zou leiden naar al die anderen die de beroemde ‘American Dream’ najaagden.

Sindsdien is Joost Zwagerman met meer dan een miljoen verkochte boeken een van de bekendste en productiefste schrijvers van Nederland geworden. Hij publiceerde romans, verhalen en gedichten, plus een lange rij bundels met essays, waarvan hij zelf zegt dat ze opvallen door hun ‘narratieve elementen’. Zwagerman vertélt, ook als hij non-fictie schrijft. Hij noemt zichzelf een ongeneeslijke escapist, iemand die net als de hoofdfiguur in de Woody Allen-film ‘Midnight in Pari’s, heimwee heeft naar een tijd die hij niet heeft gekend en die dweept met artiesten met wie hij uitsluitend heeft kunnen kennismaken via hun werk.

In ‘Americana’ wil Zwagerman ons deelgenoot maken van zijn ontdekkingen in de wereld van de Amerikaanse kunst en cultuur van de 20ste en 21ste eeuw, in doorgaans korte, enthousiaste opstellen die – volgens een oude, beproefde schrijverstraditie – bijna altijd beginnen met een krachtige, interesse opwekkende eerste zin. Een paar voorbeelden: “In 1948 kreeg Allen Ginsberg, toen tweeëntwintig jaar oud, een visioen.” Of deze: “Nicholson Baker is de eerste schrijver die een roman schreef over telefoonseks.” Of: “Hoeveel white folks schiet Jamie Foxx overhoop in de film Django Unchained?”

Encyclopedische kennis

Daarna laat Joost Zwagerman op elk onderwerp zijn encyclopedische kennis los. Naar hartenlust legt hij verbanden tussen al wat hij in heel zijn nieuwsgierige leven gezien en gelezen heeft, met zoveel bravoure en bijna kinderlijke bevlogenheid dat elke geïnteresseerde lezer wordt meegezogen in zijn verhaal. Zijn essays zijn net lang en interessant genoeg om onze belangstelling op te wekken en ik heb er mezelf meermaals op betrapt dat ik op Zwagermans aanraden meteen via internet een boek bestel (‘Pnin’ van Nabokov) of bij Google-Afbeeldingen het werk van een besproken kunstenaar ga bekijken (Brice Marden, Julian Schnabel, Arnold Newman).

Wat opvalt bij haast alle aangehaalde Amerikaanse kunstenaars is de onuitgesproken ondertoon van droefheid, eenzaamheid en tragiek in hun werk.

werd gezet. De volgende dag was er in heel Parijs geen enkele roman van hem meer te vinden...

Ergerlijk is Zwagerman soms wanneer hij galopperend op zijn stokpaardjes Geestdrift en Bewondering – verbanden ontdekt die er niet zijn. Jackson Pollock veroorzaakte door zijn spetterende manier van schilderen terecht een schilderkundige revolutie, maar om zijn drippings in verband te brengen met fractalmotieven en Pollocks uitspraak “I am nature”, gaat volgens mij een brug te ver.

Tragiek

Wat opvalt bij haast alle aangehaalde Amerikaanse kunstenaars is de onuitgesproken ondertoon van droefheid, eenzaamheid en tragiek in hun werk. Ernest Hemingway, Kurt Cobain, Sylvia Plath en Mark Rothko pleegden zelfmoord, de personages van John Updike, Coupland en Lester Burnham uit de film ‘American Beauty’ wonen in wanhopige voorsteden, John Cheever, Faulkner, Het allerbest is de auteur wanneer hij Scott Fitzgerald, Kerouac, Mailer en Edna alleen maar verhaalt, biografische uitwei- St. Vincent Millay waren aan de drank en/of dingen aandraagt over bekende en min- de drugs. De obligate Pursuit of Happiness, der bekende kunstenaars, met aandacht de bijna intimiderende verplichting van voor het pittoreske detail. Zwagerman is elke Amerikaan om het Grote Geluk na te dol op anekdoten. Van het onverbeterlijke jagen, heeft blijkbaar een reeks kunstwerijdeltuitje Truman Capote (‘In Cold Blood’) ken opgeleverd die uiteindelijk meer plezier haalt hij diens kattige uithalen aan tegen- hebben verstrekt aan het publiek dan aan over collega-schrijvers: Borges? “A minor hun makers zelf. writer.” Dostojevski? “A lousy stylist.” Philip Roth? “Unreadable.” Over Charles Bukowski AMERICANA vertelt hij hoe die in 1978 in het Franse tv- Joost Zwagerman programma ‘Apostrophes’ de boel op stel- Uitgeverij De Arbeiderspers ten zette en door de security aan de deur 1209 blz.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

27

sociaal

Blik in de coulissen levert onthutsend beeld op bij Sirris Of hoe sommige bedrijven overleg met de glimlach versmachten Jan Baetens

Je hebt zo van die ondernemingen waar je zelden of nooit iets van hoort. De vakbondsmilitanten werken er in alle discretie en de vakbondssecretaris moet zelf af en toe polsen of hij iets voor hen kan betekenen. Het sociaal overleg lijkt er goed te verlopen. Kortom, bijna ideale ondernemingen waar de personeelsleden zich in peis en vree kunnen ontplooien.

Sirris leek zo’n bedrijf. Maar achter de gordijnen was er wel meer aan de hand.

Nog nooit gehoord van Sirris? Dit bedrijf is het collectief centrum van de Belgische technologische industrie. Het werd in 1949 opgericht onder de naam WTCM-CRIF. Dat gebeurde door de werkgeversvereniging Fabrimetal, nu Agoria.

Sirris en Agoria zijn allebei ledenorganisaties met een complementaire dienstverlening voor bedrijven.

Bij Sirris worden bedrijven uit de technologische industrie geholpen om innovaties door te voeren. Er zijn zo’n 150 personeelsleden, onder wie 120 technologische experts, verdeeld over zes locaties in de drie gewesten.

‘Nieuwe bedrijfscultuur’

Eind augustus barstte de bom toen de directie op een speciale bijeenkomst liet weten afscheid te willen nemen van dertien werknemers. Wie de slachtoffers waren, was bekend. De ontslagbrieven lagen klaar om te worden verstuurd. Waarom deze mensen weg moesten? “Ze fitten niet in de nieuwe bedrijfsstructuur en –cultuur.”

De vraag naar sociaal overleg werd meteen in de kiem gesmoord. Puur juridisch was overleg niet verplicht want er werd net geen tien procent van het personeel ontslagen.

Maar de te ontslagen werknemers waren wel eenzijdig negatief geëvalueerd door de directie. Zonder duidelijke manier van werken. De directie had het financiële budget voor de ontslagen al berekend en opzij gezet. Via de bijeenkomst wilde ze gewoon de vakbonden inlichten. Zeker niet de aanzet geven tot sociale onderhandelingen.

28 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Individuele aanpak

Sirris maakt het nog bonter. De directie wilde elk ontslag individueel regelen.

Zo moesten zes werknemers stante pede opstappen. Wellicht diegenen die het meest van zich durfden af te bijten? Zeven anderen kregen een gewone ontslagbrief en moesten de normale opzegtermijn presteren. In de praktijk werden ze echter individueel aangesproken door de directie. Als ze bepaalde projecten zouden afwerken, zouden ze zelf een tegenopzeg mogen doen.

En als tegenprestatie voor goed werk zou de directie een percentage van de nog resterende opzegtermijn uitbetalen. Kortom, Sirris hield de zeven een lekkere wortel voor om bepaalde projecten te verzekeren, zonder dat de betrokken werknemers er veel beter van werden. Wilde je niet meewerken aan dat scenario? Dan mocht je je ‘nuttig bezighouden’ tot de opzegtermijn voorbij zou zijn.

Komt deze ‘moderne aanpak’ alleen voor bij Sirris? Zeker niet. Almaar meer werkgevers lijken de adviezen en inzichten van de vakbondsmensen op de werkvloer liever naast zich neer te willen leggen. Ook bij een onderneming als Sun Chemicals werd alles

Almaar meer werkgevers lijken de adviezen en inzichten van de vakbondsmensen op de werkvloer liever naast zich neer te willen leggen.

uit de kast gehaald om sociaal overleg over een aantal ontslagen te vermijden.

Sommige bedrijfsdirecties willen hun imago beschermen door een tegenopzeg van werknemers te belonen of vrijwillig vertrek mogelijk te maken. De nuchtere werkelijkheid is uiteraard dat ze bij voorkeur sociaal overleg vermijden en ontslagen zo goedkoop mogelijk houden zonder zelf imagoschade te lijden.

RUBRIEKSNAAM inbox

“Als werken een competitie wordt…”

Bijeenkomst voor NVK’ers en andere geïnteresseerden op 7 februari Jan De Paepe

De meeste werknemers vinden hun job redelijk werkbaar maar toch zijn er genoeg die kampen met een hoge werkdruk, burnout en gevoelens van demotivatie. Problemen waar de vakbond uiteraard mee bezig moet en wil zijn. De werknemersvertegenwoordigers in de overlegorganen vertolken wat er bij de collega’s leeft en kunnen bijdragen tot een beter personeelsbeleid.

Maar hoe pak je dat aan? Hoe meet je de kwaliteit van het personeelsbeleid? En hoe verwoord je mogelijke verbeteringen en met welke argumenten?

Heb jij ideeën? Kom ze met anderen delen op het NVKinitiatief op 7 februari. Neem een kijkje op www.nvk.be en schrijf je zo snel mogelijk in.

Voor leden is de toegang gratis.

Wie werkt, ondervindt uiteraard ook druk om te presteren. Managers willen dat hun medewerkers loyaal, deskundig, flexibel, polyvalent en resultaatgericht zijn. Ze evalueren je prestaties en geven op basis daarvan ook variabel loon. Werkzekerheid is er lang niet altijd.

Kaderleden hebben nog een bepaalde autonomie en ontlenen daaraan een zekere kracht. Maar die autonomie is lang niet voor alle werknemers weggelegd.

De drang naar meer productiviteit en winst wakkert de concurrentie op de werkvloer aan. Mensen worden middelen om een doel te bereiken. Worden sommige ‘targets’ niet gehaald? Dan wordt er meer dan eens afgerekend met medewerkers.

Kan je niet mee? Dan heb je een persoonlijk probleem of is het je eigen schuld. Misschien ben je niet gemotiveerd

genoeg, niet sociaal genoeg of te oud?

‘Als werken een competitie wordt…’ is de titel van het debat dat het NVK houdt over de invloed van modern personeelsbeleid op de leefwereld van werknemers.

Het debat staat niet alleen open voor NVK’ers maar voor alle geïnteresseerde leden, militanten en vrijgestelden van de LBC-NVK en het ACV. Waar? Auditorium van het Bondsgebouw van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, Antwerpen.

Wanneer? Op vrijdag 7 februari 2014 van 9.00u tot 16.00u.

Gastsprekers zijn professor Hans Siebers, auteur van ‘De 360° werknemer’ en Marijke Persoone, adjunctalgemeen secretaris van de LBC-NVK. Meer info via kader@acv-csc.be

jan deceunynck

Nieuw werknemersstatuut Op pagina 13 tot 18 van dit nummer van Ons Recht vind je alle info over het nieuwe werknemersstatuut. Je kan de info ook altijd terugvinden op www.lbc-nvk.be. We houden je daar op de hoogte van alle verdere evoluties in het dossier.

Koopzondagen De voorbije weken was er weer heel wat te doen rond de koopzondagen. De LBC-NVK is alvast geen voorstander. En als de extra koopzondagen er dan toch moeten komen, dan moeten er eerst sluitende afspraken worden gemaakt over de verloning van het personeel op die dagen. Het standpunt van de LBC-NVK vind je via www.lbc-nvk.be.

Je kan er meteen ook in een poll je eigen mening kwijt!

Sectoronderhandelingen De onderhandelingen over een nieuwe cao voor 2013-2014 zijn volop bezig in de sectoren. In de voorbije weken werden onder meer akkoorden gesloten in de distributiesectoren en bij de verzekeringsmakelaars. Eerder waren er al akkoorden voor onder andere de petroleumnijverheid, de logistieke sector en het aanvullend paritair comité voor de bedienden (PC 218, goed voor ruim 400.000 bedienden!). In andere sectoren is het water tussen werkgevers en werknemers nog te diep. Op www.lbc-nvk.be vind je altijd een actueel overzicht van de stand van zaken in de diverse sectoren.

Site miniisback.be De rechten van werknemers staan zwaar onder druk. Almaar vaker komen er mini-akkoorden, mini-jobs en mini-contracten. Maar wie wordt daar eigenlijk beter van? Die vraag stellen we ons op www.miniisback.be. Je vindt op de website niet alleen een test om na te gaan hoe solidair je zelf bent, maar ook alle mogelijke campagnemateriaal om deze campagne mee uit te dragen op het werk of in je buurt.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 |

29

de lezer schrijft Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

IEDEREEN GELUKZOEKER L.D.V. - LINT

Ons Recht bracht in december een artikel over de miserie van vluchtelingen die, al dan niet via Lampedusa, Europa hopen te bereiken. Het is hemeltergend dat vluchtelingen en asielzoekers, die vaak hun leven op het spel zetten om Europa te bereiken, worden bestempeld als ordinaire ‘gelukzoekers’. Streeft niet elke mens naar een zekere mate van geluk in het leven? Of lopen westerlingen soms als lemmingen hun eigen ondergang tegemoet?

Vrede en veiligheid in de ruime zin van het woord zijn elementaire ingrediënten voor een gelukkig bestaan. In WestEuropa zijn we daar al bijna zeventig jaar aan gewend. In andere delen van de wereld is dat niet het geval. Wanneer mensen wegens oorlog en economische gewelddadigheden hun geboortegrond verlaten om te overleven, is het dan geen teken van verregaande verzuring als deze mensen als ‘gelukzoekers’ worden verguisd? Hebben zij geen recht op deze fundamentele mensenrechten?

Achter de term ‘gelukzoeker’ gaat echter vooral het koppige vooroordeel schuil dat vluchtelingen en asielzoekers profiteurs zijn die teren op onze sociale zekerheid. Ze zien zogezegd Europa als een luilekkerland en laten anderen zwoegen en zweten, zoals de krekel in het sprookje van de krekel en de mier.

Koesteren diegenen die asielzoekers en vluchtelingen bestempelen als ‘gelukzoekers’, misschien het heimelijke verlangen om zelf wat meer krekel en wat minder mier te kunnen zijn? Gaat achter de term gelukzoeker misschien een grote mate aan frustratie schuil over een gebrek aan eigen levenskwaliteit?

Het is hoe dan ook hartverwarmend om vast te stellen dat er in ons land nog mensen en verenigingen zijn zoals Jozef Hertsens en VLOS die zich solidair opstellen met medemensen die hun heimat in de steek hebben moeten laten. En het is angstaanjagend dat politici en partijen die een zo groot mogelijk aantal ‘gelukzoekers’ terug naar af willen sturen in de opiniepeilingen zo goed scoren. Hebben wij een exclusief geboorterecht op geluk misschien?

uitbetaling vakbondspremie Sociocultureel werk In de socioculturele sector (PC 329) krijgen de gesyndiceerde werknemers een vakbondspremie van 37 euro uitbetaald als ze de volledige vakbondsbijdrage betalen.

Wie de bijdrage voor deeltijdse werknemers betaalt, krijgt een premie van 18,50 euro.

Om recht te hebben op de premie moet je ten laatste op 1 oktober 2013 bij de vakbond aangesloten zijn.

Je moet ook vorig jaar minstens één dag gewerkt hebben in de sector.

Uiteraard moet je ook in orde zijn met de betaling van de vakbondsbijdrage op het ogenblik van de uitbetaling.

De tewerkstellingsattesten die recht geven op de premie, moeten ingevuld en ondertekend worden terugbezorgd aan uw plaatselijke LBC-NVKsecretariaat.

Scheikunde In de periode van 1 november 207). Ook moet je ten laatste 2013 tot 31 januari 2014 krijgen op 1 augustus 2013 lid zijn van de gesyndiceerde bedienden uit het ACV en nog altijd aangeslode scheikunde hun vakbonds- ten zijn op het ogenblik van de premie. De premie bedraagt 90 uitbetaling. In orde zijn met de euro. Om er recht op te hebben, betaling van de ledenbijdrage is moet aan een aantal voorwaar- ook vereist. den worden voldaan.

De premie wordt gestort op de Zo moet je in de loop van 2012 rekening van de rechthebbende. gedurende ten minste één Uitbetaling in speciën of via cirmaand tewerkgesteld (in dienst) culaire cheque is niet mogelijk. zijn geweest in een onderne- De rechthebbende moet zijn of ming die valt onder het paritair haar attest ingevuld en ondertecomité voor de bedienden uit kend terugsturen naar het plaatde scheikundige nijverheid (PC selijke LBC-NVK-secretariaat.

Uitzendkrachten Uitzendkrachten die lid zijn – wegens economische werkvan de LBC-NVK krijgen ook nog loosheid, technische werklooseens een vakbondspremie wan- heid of crisiswerkloosheid voor neer hun eindejaarspremie via bedienden – als uitzendkracht onze diensten wordt uitgekeerd. worden meegeteld.

De vakbondspremie bedraagt 95 Treed je als uitzendkracht in euro. vaste dienst bij de gebruiker Om aanspraak te kunnen maken waarbij je onmiddellijk daarop de eindejaarspremie moet je voor als uitzendkracht was 65 dagen hebben gewerkt in de tewerkgesteld? Dan heb je al referteperiode, die loopt van 1 recht op een eindejaarspremie juli 2012 tot 30 juni 2013. Voor de als je in de referteperiode min65 dagen mogen hoogstens vijf stens 60 dagen hebt gewerkt Je dagen tijdelijke werkloosheid lidgeld loont dus.

30 | JANUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

achterklap

ons recht

walter

Het is maar geld Elke eerste donderdag van de maand komt de gemeente langs om het oud papier op te halen. Ik heb veel oud papier, de beruchte paperless desk is voorlopig nog niet aan mij besteed. Er zijn de kranten en de bladen natuurlijk, maar ook lege pizzadozen, verpakkingen van boeken en afgekeurde printjes van het zoveelste literaire meesterwerk. Woensdagavond zet ik alles met papiermanden en al op de stoep en de volgende dag staan de lege prullenbakken keurig voor mijn deur. Behalve vanmorgen.

In hun ijver om de hele wereld op te ruimen hadden de papierjongens ook mijn manden meegenomen. Het waren twee oude, bijna versleten rieten korven waaraan ik niet overmatig was gehecht, dus ik kocht er twee nieuwe, bij Ikea, waar ik toch moest zijn voor een sofabed.

De prullenmanden waren bijna eens zo groot, er konden dubbel zoveel kladjes in, het kon de literatuur alleen maar ten goede komen. Voor twee keer 19,99 euro had ik nu een stel onverwoestbare, door Indiase vrouwen met liefde geweven korven, die zonder stommiteiten de rest van mijn leven zouden meegaan.

Pak van Amazon Ik zou aan het incident nog geen regel hebben verspild, ware er dezelfde voormiddag niet dat pak van Amazon.com geweest. Er zat een briefje in mijn bus dat ik de zending mocht afhalen in het postkantoor. Dat gebeurt wel meer, maar deze keer kreeg ik mijn doos niet mee voor ik 20,83 euro schoof, 8,83 euro importtaks en twaalf euro voor ‘de formaliteiten’.

Hola, hola, dat liep zo niet af. Amazon.com heeft een uitgebreide klachtenservice op het Net, met vragen als “Heeft uw klacht te maken met onbestelde goederen?”, “Wilt u klagen over het weer?” of “Voelt u zich tekort gedaan in het algemeen?” Mijn eigen, specifieke hartenkreet over een belachelijke importtaks was jammer genoeg nergens te vinden, dus na een halfuur zoeken gaf ik het op. De dag was nog maar half voorbij en de Grote Geldbietser in the sky had me al 60,81 euro afhandig gemaakt, door godverdikkese omstandigheden geheel buiten mijn wil.

Nog altijd weigerde ik mijn humeur te laten bederven. Geld is per slot van rekening maar geld. De vogels schenen, de zon floot dat het een lieve lust was en ik was gezond, dus wat

zou ik zitten zeuren? Voor gevallen als deze had ik al lang geleden een handige filosofie bedacht: als ik dood ging zou er waarschijnlijk toch iets meer dan 60,81 euro op mijn rekening staan, dus in het licht van de eeuwigheid zat ik nog goed.

Dertig per uur Het was toen dat ik in een aangrenzend dorp mijn inkopen ging doen. Het gemeentebestuur van H. heeft in zijn wijsheid beslist dat chauffeurs rond hun kerktoren maar 30 km per uur mogen rijden. Er staat een strenge camera opgesteld en toen ik er voorbij reed, zag ik hem flitsen. Sorry, even verstrooid geweest, 37 per uur geracet, bijna een huisjesslak en een egel overreden. Thuis mat ik de schade op: per schijf van tien km boven de toegestane snelheid moet je in de regel 50 euro betalen. Dat begon aardig aan te tikken. Er stond intussen al 110,81 euro aan de debetkant en ik moest nog aan het middageten beginnen!

Ik belde met Opnieuw & Co. Nu ik bij Ikea een gloednieuwe klikklak had gekocht, mocht het oude lor op mijn werkkamer weg. Wanneer dachten ze dat ze de sofa konden komen halen? Ik hoor het de vriendelijke man aan de telefoon nog altijd vragen: staat hij beneden meneer? Beneden? De sofa? Nee, hij staat op de eerste verdieping, is dat een probleem?

Het spijt me, het zijn harde tijden, maar vanaf september moeten we voor ophaal boven de grond een bedragje aanrekenen. Een driezitssofa, zei u? Dan is dan 25 euro, u mag het meegeven aan de chauffeur.

Bananenschil Kijk, en ineens zag ik het afgrijselijke visioen voor mijn ogen. Ik ben 89 jaar en ik schuif in het bejaardenhuis uit over een bananenschil.

Het nekje breekt, het lijk wordt afgelegd, de begrafenisondernemer wordt gebeld. “Had opa nog geld?”, vraagt de kraai, kwestie van de geschikte vorm van teraardebestelling af te spreken. Nee, zegt de directrice, geen nagel om aan zijn gat te krabben, wat is het alleraller-goedkoopste tarief? 135,81 euro, zegt de man, dan kan hij nog mee in het armengraf, met een laken errond en compleet anoniem.

Vol medelijden schudt de vrouw haar hoofd.

Ze heeft een venijnig trekje om haar mond, terwijl ze het zegt: “Nee, die vent leefde op onverantwoord grote voet. Hij heeft er alles doorgejaagd, zomaar, in een gekke bui, naar het schijnt op een winterdag, aan het eind van 2013.”

Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be Steunpunt: Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK DENDERMONDE Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK GENT Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK SINT-NIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal.

Ons Recht | 118de jaargang | JANUARI 2014 | 31