Borstkanker
Leyla Demirbas en Ilse Klompenmaker Leerjaar 4, VMBO, examenjaar, klas b 17 december 2015 Mevr. Van Wolde
Inhoudsopgave
Wat is borstkanker? En hoe moet je het bestrijden? Is borstkanker erfelijk? Wat verandert er in het dagelijks leven voor borstkanker patiënten? Wat heeft Pink Ribbon met borstkanker te maken? Ons onderzoek Bronnen
blz. 3 blz. 5 blz. 6 blz. 7 blz. 9 blz. 11
Inleiding Borstkanker. Wij hebben voor dit onderwerp gekozen omdat het ons interessant leek. We hebben allebei borstkanker in de familie zitten, maar we wisten niet precies wat het was. Het leek ons interessant om op onderzoek te gaan en daarna het weer door te vertellen bij de presentaties voor ouders. We hebben ook voor dit onderwerp gekozen omdat het een beetje te maken heeft met zorg en welzijn. Wij gaan allebei die kant later op en het heeft er wat mee te maken. Onze algemene hoofdvraag is wat borstkanker is en hoe je het moet bestrijden. De deelvragen daarnaast zijn de vragen of borstkanker erfelijk is, wat er verandert voor de patiënten en wat Pink Ribbon doet. Van te voren hadden we al gedacht dat we wel op de antwoorden zouden komen. En dan is gelukt. Een voorspelling hebben we niet echt gedaan. Dat komt omdat we voor een onderwerp hebben gekozen, waar we niet veel van wisten. Het leek ons juist leuk om zo’n onderwerp te hebben, waar je weinig van weet. We hebben het voor ons gevoel wel goed aangepakt. We hadden wat moeite met opstarten, maar toen we eenmaal bezig waren, ging het heel goed. De samenwerking ging goed en we hebben er ook redelijk wat tijd in gestoken. Ons enige minpunt is dat we te laat met contact kwamen met onze mentor. We hadden eerder bij haar moeten komen voor afspraken en andere belangrijke dingen. Verder vinden wij dat het ons goed gelukt is een goed werkstuk er van te maken. We hopen dat het cijfer dat ook gaat laten zien!
2
Wat is borstkanker? En hoe moet je het bestrijden? Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. De meeste vrouwen zijn boven de 50 jaar maar sommigen zelfs jonger. Ieder jaar zijn er zo’n 12 000 vrouwen die te horen krijgen dat ze kanker hebben. Hun wereld stort in maar hoe kan dat gebeuren? Als je kanker krijgt, is er iets verkeerd gegaan met de celdeling. Ons lichaam bestaat uit cellen. Vrouwen op later leeftijd hebben meer kans op borstkanker Die cellen vermenigvuldigen zich steeds zodat de cellen die niet goed zijn, kunnen worden vervangen door nieuwe. Maar soms loopt dat verkeerd. Dan worden de slechte cellen vermenigvuldigt. Er komen dan allemaal slechte cellen, wat we een tumor noemen. In de medische wereld noemen ze dat ook wel carcinoom. Als er een tumor in de borst zit, noemen ze dat in de medische wereld een mammacarcinoom. Een tumor voelt ook wel aan als een knobbeltje. Om er achter te komen of je borstkanker hebt of niet, kun je de symptomen op internet vinden of manieren om er achter te komen of je een knobbeltje hebt. Een van die manieren is bijvoorbeeld een manier om onder de douche te doen. Je moet dat je arm in je nek leggen en aan je borsten voelen met je drie middelste vingers. Dat moet je doen met ronddraaiende bewegingen. Om het goed te voelen kun je dit het best doen bij de tepel, tepelhof en de oksels. Een andere manier is om gewoon naar de dokter te gaan. Als de dokter denkt dat het mogelijk is dat je borstkanker hebt, stuurt hij je door naar een gespecialiseerde arts. Dit kan de oncoloog zijn of de gynaecoloog. Een oncoloog is een arts die gespecialiseerd is in kanker. Deze arts behandelt vrouwen en mannen. Een gynaecoloog is een arts die gespecialiseerd is om vrouwen te helpen. Deze arts helpt dus alleen maar vrouwen. Als je dan bij een gespecialiseerde arts bent, kan hij op verschillende manieren een diagnose vast stellen als hij ook het vermoeden heeft dat je borstkanker hebt. Een diagnose zegt wat je hebt op medische bewijzen. Een bewijs kan bijvoorbeeld de uitslag van een onderzoek zijn. Een van die onderzoeken die hij kan doen, is door middel van een mammografie. Bij zo’n onderzoek worden er röntgenfoto’s van je borsten gemaakt. Zo kunnen de artsen een mogelijk knobbeltje of knobbeltjes om de röntgenfoto zien. Een ander onderzoek is door een echo te maken. Hierbij kunnen
3
geluidsgolven mogelijke knobbeltjes vinden. Als deze onderzoeken beide niet werken, kan de arts er nog voor kiezen een punctie os biopsie uit te voeren. Bij beide onderzoeken worden wat van het verdachte weefsel operatief weggehaald en naar het laboratorium gestuurd. Daar onderzoeken ze dan of het weefsel uit slechte of goede cellen bestaat. De kwaadaardige of goedaardige cellen. Na een paar weken zijn vaak de onderzoeken klaar. Je krijgt dan uitslag van de arts. Je hoopt dat je te horen krijgt, dat je het niet hebt. Maar voor 12 000 vrouwen per jaar in Nederland krijgen zij het andere nieuws te horen. Zij hebben borstkanker. Hun wereld stort in en ze hebben miljoenen vragen. Maar de meest voor de hand liggende vraag is hoe hun overlevingskansen zijn. Dit wordt bepaald door het type borstkanker dat ze hebben. Sommige vormen zijn agressiever dan anderen. Dat betekent dat sommige vormen moeilijker te bestrijden zijn dan anderen. Maar borstkanker valt in de meeste gevallen te bestrijden. Het hangt er van af in welk stadium je bent. Als de kwaadaardige cellen op een plek zitten, zit je in een van de eersten stadiums. Het is dan makkelijker te bestrijden dan als de kwaadaardige cellen door het lichaam zijn verspreid. Als dat bij een persoon van toepassing is, is die gene al in een later stadium. Het is dan moeilijker te bestrijden. Het is daarom belangrijk om er zo snel mogelijk bij te zijn zodat je een grotere overlevingskans hebt. De algemene kan op overleven is op dit moment ongeveer 80 procent. De geneesmiddelen voor borstkanker worden steeds beter ontwikkelt en ook steeds doeltreffender. Dat het doeltreffender wordt betekent dat het meer gerichter wordt. Er zijn nu speciale medicijnen voor de verschillende vormen van borstkanker. Hierdoor kan de levensduur van de mensen die borstkanker hebben, weer oplopen. Er zullen onderzoeken blijven totdat borstkanker helemaal bestreden kan worden. Maar zo ver zijn ze nog niet. Maar tot u toe hebben de onderzoeken al veel levens gered. Veel vrouwen kunnen nu al genezen worden, maar misschien kunnen alle vrouwen met borstkanker in de toekomst genezen worden. En voordat dat gebeurt, zullen de onderzoeken niet stoppen. Voorkomen is voor nu onmogelijk. Sommige mensen krijgen het zo en bij sommige komt het uit de familie. Bij hun is het erfelijk. Voorkomen zou mooi zijn, maar voor nu en vele jaren hierna is het nog onmogelijk. Â
Â
4
Is borstkanker erfelijk? Het antwoord hierop is ja. Soms kan het namelijk zijn dat je bepaalde genen van je moeder mee krijgt, die er voor kunnen zorgen dat je in de toekomst borstkanker krijgt. Het kan dus erfelijk zijn maar ook een familiaire aanleg zijn. Je kan het namelijk ook van je vader krijgen. Je vader heeft die genen dan van zijn moeder geeft en geeft het dan aan jou door. Als je die genen hebt, kun je niet alleen borstkanker krijgen. Je kan ook eierstokkanker krijgen. Dan heb je de kwaadaardige cellen in een of allebei de eierstokken zitten. Dit kan er voor zorgen dat je in de toekomst misschien geen kinderen kunt krijgen. Eierstokkanker en Borstkanker zijn vreselijk als het in de familie zit. Daarom is sinds kort de organisatie oncogen opgericht. Deze organisatie is er speciaal voor mensen die hier mee te maken hebben. Oncogen helpen de mensen met de verschillende onderzoeken en geven, als mensen er behoefte aan hebben, voorlichtingen over wat kan gaan komen en de informatie die nodig is om te weten. Zelf maken wij dit ook mee. Daarom hebben we ook een persoonlijk verhaal hierbij toegevoegd. Leyla: In mijn familie komen verschillende vormen kanker voor. Mijn opa is overleden aan maagkanker en mijn oom had balkanker maar die is wel weer genezen. De 6 broers van mijn opa hebben allemaal kanker, waarvan 4 broers zijn overleden. Er zit dus het borstkankergen in onze familie. De kans dat ik dat gen ook heb, is vrij groot. Ik heb dus de vrouwelijke vorm, dat is de kans op borstkanker of eierstokkanker. Bij mannen in onze familie is de kans op balkanker wee wat kleiner dan bij de vrouwen. Bij mijn moeder is de kans verkleint. Zij heeft haar eierstokken weg laten halen om de kans te verkleinen. Voor mij is het nog onzeker. Als ik later ouder ben, moet iik onderzoeken laten doen, net als mijn twee broertjes. Dan wordt er gezocht of ik dat gen heb. Als ik dat gen heb, is het bijna zeker dat ik borstkanker of eierstokkanker krijg. Ilse: Mijn tante is overleden aan borstkanker. Ik was toen jong en heb er vrij weinig van mee gekregen. Uit verhalen van m’n vader is gebleken dat ze er bij haar te laat achter kwamen. Ze zat al in een later stadium en de kwaadaardige cellen zaten overal in haar lichaam. Ik vind dat dit voorkomen had kunnen worden. Maar ik ben me er ook van bewust dat de technologie een paar jaar geleden nog veel minder was. Naast mijn tante ben ik ook mijn oma, opa en vader verloren aan kanker. Het was dus vanzelfsprekend dat ik onderzoek moest doen om te kijken of ik ook erfelijke genen had. In de familie van mij waren de vormen darmkanker, balkanker en borstkanker voor gekomen. Ik moet dus erg oppassen en vanaf mijn 25ste moet ik jaarlijkse onderzoeken doen. Uit een onderzoek kort geleden is gebleken dat de darmkanker niet erfelijk is. Ik moet nog even afwachten of ik ook erfelijke genen van borstkanker heb, maar voor nu hoef ik me geen zorgen te maken!
Â
5
Wat verandert er in het dagelijks leven voor borstkanker patiënten? Als er een moeder in een gezin borstkanker krijgt, is dat erg wennen. De moeder moet vaak naar het ziekenhuis voor onderzoek, met de arts te praten of voor chemotherapie of bestraling. Dat is niet altijd leuk voor de kinderen van zo'n moeder maar het moet om het te proberen te genezen. De man van de patiënt kan het dan ook erg moeilijk krijgen. Hij moet alle zorgen om hem nemen van de kinderen en moet van alles in huis doen zoals koken en stofzuigen. Daarnaast wil hij zijn vrouw ook steunen. Zo'n situatie kan dus ook de man van de patiënt breken. Vaak krijgt een gezin in zo'n situatie professionele hulp. Voor de kinderen van een patiënt is het ook moeilijk. Hun moeder is vaak van huis, hun vader is vaak gestrest en als hun moeder dan een keer thuis is, kan ze boos reageren op de kleine dingen. Dit komt door de medicijnen. Medicijnen kunnen als bijwerkingen stemmingswisselingen hebben. Onrust, licht depressief en/of juist heel hyper horen daar ook bij. Een andere bijwerking is ook vermoeidheid. De patiënt ligt veel te slapen en als ze dan wakker is, is ze erg moe. Iets wat de kinderen dan ook niet leuk vinden, maar waar de patiënt niks aan kan doen.
In het dagelijks leven kan er veel veranderen voor de borstkanker patiënten. Ze kunnen minder doen maar qua uiterlijk veranderen ze ook. Door de bestralingen of chemotherapie kan het haar uitvallen. Vrouwen moeten soms ook de beslissing nemen om hun borsten te amputeren. Dan worden de borsten helemaal weg gehaald. Dan is voor sommige vrouwen erg moeilijk omdat ze dan denken dat er een stukje vrouwelijkheid van hun weg gaat. Er veranderen vele dingen is het proces tegen het vechten van deze vorm van kanker. Niet alleen aan de buitenkant en voor de buitenwereld maar ook aan de binnenkant. Vrouwen beginnen steeds meer te twijfelen. Ze weten niet meer precies wat ze willen en staan soms niet meer zo sterk als dat ze voor de ziekte stonden. Dat komt vooral door de onzekerheid waar de patiënten door heen gaan. Ze weten niet waar ze aan toen zij omdat kanker niet te voorspellen is. Soms heeft een patiënt ook psychologische hulp nodig. Voor sommige vrouwen helpt het namelijk om het tegen een vreemde hun verhalen te zeggen. Dan hebben ze behoefte aan iemand die het van een hele andere kant bekijkt. Iemand die echt de waarheid spreekt, ook al doet dat soms pijn. Verschillende organisaties die opkomen voor vrouwen met borstkanker kunnen die patiënten helpen. Pink Ribbon is een van die organisaties. Pink Ribbon is ook de meeste bekende organisatie in Nederland omdat het veel acties doet om geld op te halen voor onderzoeken naar Borstkanker. Maar ze zijn ook erg bekend om hun roze lintje en hun sieraden die ze verkopen om geld op te halen voor de onderzoeken naar borstkanker.
6
Wat heeft Pink Ribbon met borstkanker te maken?
Pink Ribbon is een van de belangrijkste organisaties die borstkanker helpt te bestrijden maar ook omgaat met de vrouwen die dit overkomen. Pink Ribbon helpt namelijk om de onderzoek te financieren. Dat zijn niet alleen de onderzoeken om te kijken of je borstkanker hebt, maar ook de onderzoeken die lopen om in de toekomst borstkanker tegen te gaan. Ook helpt Pink Ribbon met de vrouwen als ze niet lekker in hun vel zitten. Pink Ribbon kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de vrouwen dan psychologische hulp krijgen. Pink Ribbon is een organisatie die al ontzettend veel bereikt heeft door vrouwen te helpen met borstkanker. Daarom willen wij het ook over Pink Ribbon hebben. Pink Ribbon is verdeelt in een adviesorganen hoe zij het noemen. Dat betekent eigenlijk dat Pink Ribbon de taken verdeelt onder een paar mensen. Een van die adviesorganen is de raad van toezicht. De raad van toezicht begeleid eigenlijk alleen de directeur. De raad helpt de directeur met de algemene zaken die bij zijn taak horen. Zij adviseren bijvoorbeeld de directeur als hij voor bepaalde beslissingen staat. Een ander adviesorgaan is de wetenschappelijke advies raad. Deze raad bestaat uit deskundigen. Zij bekijken de financiën van de wetenschappelijke onderzoeken. Zij kijken of alles nog binnen het budget kan en hoeveel alles kost. De commissie psychosociale zorg is ook een adviesorgaan. Deze adviesorgaan bestaat ook uit deskundigen en doen hetzelfde als wat de wetenschappelijker advies raad doet. Het verschil is dat de commissie psychosociale zorg de financiën in de gaten houdt van de psychosociale zorg en voorlichting en de wetenschappelijke advies raad van de onderzoeken. De laatste maar ook erg belangrijke adviesorgaan is de patiënten advies raad. Deze raad bestaat uit 8 patiënten die borstkanker hebben of gehad hebben. Zij denken mee en adviseren op basis van hun eigen verhalen en hun ervaringen. Zij helpen mee om vrouwen op hun gemak te stellen wanneer ze het nodig hebben door middel van hun verhalen en adviezen. Pink Ribbon doet veel zelf, maar werk ook veel samen met andere organisaties. Amazones, Borstkankervereniging Nederland, Borstkanker Onderzoek Groep, KWF Kankerbestrijding, Mammarosa, Stichting A Sister's Hope en Stichting Jong Borstkanker zijn de organisaties waarmee Pink Ribbon samenwerkt. Elke organisatie zet zich in om borstkanker te
7
bestrijden en de vrouwen te helpen. Maar wat doet welke organisatie nou precies? Dat hebben we onderzocht en op een rijtje gezet. Als eerste organisatie hebben we Amazones. Deze organisatie is een site waar vrouwen in contact kunne komen met andere vrouwen die ook borstkanker hebben. Op deze site kun je ook je eigen blog bijhouden over je eigen verhaal van ziekenhuisbezoeken en onderzoeken waar de andere vrouwen dan weer op kunnen reageren. Borstkankervereniging Nederland is ook veel bezig met deze vorm van kanker. Deze organisatie geeft de juiste informatie over de ziekte en ja kan via deze organisatie ook in contact komen met andere vrouwen met borstkanker. Borstkanker Onderzoek Groep is een organisatie die zich vooral bezig houdt mt de onderzoeken. Ze financieren, en bevorderen de onderzoeken. Hun doel is om de zorg van kankerpatiënten te verbeteren. Een hele bekende organisatie is de KWF Kankerbestrijding. Deze organisatie is landelijk bekend en houdt zich bezig met alle vormen van kanker. En wat onbekender organisatie is Mammarosa maar het is wel een hele belangrijke organisatie. Deze organisatie helpt immigranten met borstkanker. Ze informeren ze en ondersteunen ze. Een buitenlandse organisatie is de organisatie Stichting A Sister's hope. Het is een Amerikaanse organisatie die helpt om geld op te halen voor de onderzoeken die hier in Nederland worden gedaan tegen borstkanker. En de laatste organisatie is Stichting Jong Borstkanker. Ze naam zegt het al, deze organisatie helpt vooral jonge vrouwen met het vechten tegen deze ziekte. Stuk voor stuk zijn het fantastische organisaties die helpen om borstkanker te genezen en te voorkomen. Daarom mochten ze niet ontbreken aan dit verslag over borstkanker.
8
Ons onderzoek 1. Wat zijn de vragen De vragen die we stelde, waren de vragen of de ondervragende iemand in hun omgeving kende of kennen met kanker, welke vorm dat is of was en of de ondervragende de organisatie Pink Ribbon kennen. 2. De hypothese We denken dat de meerderheid van de mensen die we vragen wel iemand kent in hun omgeving die iemand kennen met kanker of gekend hebben. We denken ook dat de meer dan de helft daarvan borstkanker hadden. Bij andere vormen denken we vooral aan huidkanker, bloedkanker en longkanker. Verder denken we dat meer dan de helft de organisatie Pink Ribbon wel kennen. 3. Hoe gaan we op onderzoek uit? Door middel van een vragenlijst. We hebben 100 leerlingen en docenten gevraagd of ze voor ons een vragenlijst wilden invullen. 4. De resultaten Dit zijn onze resultaten van ons onderzoek:
borstkanker of een andere vorm van kanker
heb/had je iemand in je omgeving met kanker?
41%
46%
59%
ja
nee
54%
borstkanker
overig
ken je Pink Ribbon?
47%
53%
ja
nee
9
5. De conclusie De conclusie van ons onderzoek is dat we het erg goed hadden ingeschat. De vraag over de mensen met kanker in de omgeving hebben we goed ingeschat. We hadden gelijk. De meerderheid kent of kende iemand met kanker in haar of zijn omgeving. De vraag over de vorm van kanker hadden we ook goed ingeschat. We dachten dat de meerderheid van de mensen in de omgeving borstkanker hadden en dat klopt ook. De andere vraag is niet goed voorspelt en dat verraste ons wel. Wij dachten dat de meerderheid van de ondervragende de organisatie Pink Ribbon wel kende, maar dat is niet zo. Juist de meerderheid kent de organisatie niet. Over het algemeen hebben we dus het onderzoek ingeschat, en over die laatste vraag, hebben we weer wat geleerd.
10
Bronnen
www.google.nl www.pinkribbon.nl www.borstkanker.nl www.borstkankerverenigingnederland.nl www.asistershope.com www.mammarosa.nl www.amazones.nl www.borstkankeronderzoekgroep.nl http://www.bibliothekenmarenfean.nl/bibliotheken/heerenveen.html https://www.kwf.nl/Pages/default.aspx
Â
11