Ams pws pestgedrag op social media onder jongeren greta dijkstra, marthe de boer, joostina fennema e

2016/2017

Pestgedrag op Social Media onder jongeren

Opdrachtgever: De Skule Welzijn Franeker Gemaakt door: Greta Dijkstra, Marthe de Boer, Joostina Fennema en Meike Bonte Vakbegeleider: Meneer T. Haarsma 2016/2017

Het voorwoord Beste lezer, wij zijn Marthe de Boer, Greta Dijkstra, Joostina Fennema en Meike Bonte. Wij zitten op dit moment in klas 5 van de Anna Maria van Schurman te Franeker. Wij hebben de opdracht gekregen om in klas 5 een profielwerkstuk te maken. Wij hebben zelf mogen kiezen wat wij willen onderzoeken en hierbij hebben wij gekozen voor het onderwerp Pestgedrag op Social media.

Dit is ons profielwerkstuk over ‘Pestgedrag op Social media onder jongeren in Franekeradeel’. Het onderzoek is uitgevoerd op de Anna Maria van Schurman in Franeker. Dit werkstuk is geschreven voor een afsluitingsproject van de havo op de Anna Maria van Schurman in Franeker. Van juli 2016 tot november 2016 zijn wij bezig geweest met het profielwerkstuk.

Bij dezen willen wij graag onze vak begeleider Taede Haarsma bedanken. Hij is zorgcoördinator op de AMS in Franeker. Meneer Haarsma heeft ons begeleid bij het opzetten van het werkstuk en hij heeft ons van tips voorzien over hoe we het onderzoek het beste uit konden voeren. Ook willen wij Annelies Miedema van de politie en Evelien van der Hel van de GGD bedanken. Zij hebben ons geholpen bij het verwerven van informatie aan de hand van een interview.

Ten slotte willen wij nog onze opdrachtgevers bedanken. Dit zijn Rixt Schiphof en Eric Pranger van de Skûle te Franeker. De Skûle Welzijn heeft ons in de goede richting gestuurd. Wij hebben geprobeerd zo veel mogelijk in hun wensen te voorzien.

Wij wensen u veel leesplezier!

1|Pagina

De inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Pagina 3 ………

Inleiding

Hoofdstuk 2 Pagina 4 ………

Probleemstelling

Hoofdstuk 3 Pagina 5 ………

Methode van het onderzoek

Hoofdstuk 4 -> Pagina 6 ………

Pagina 8 ………

Pagina 9 ………

Pagina 11………

Pagina 12………

Pagina 14………

Pagina 17………

Literatuuronderzoek Wat is de frequentie van pestgedrag op Social media onder jongeren?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?

Welke types jongeren worden het meest gepest via Social media?

Wat moet je doen als slachtoffer van pestgedrag op Social media?

Ervaart iedereen, 12 t/m 17/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?

Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?

Hoofdstuk 5 -> Pagina 20………

Pagina 22………

Pagina 24………

Pagina 25………

Pagina 28………

Pagina 30………

Pagina 32………

Praktijkonderzoek Wat is de frequentie van pestgedrag op Social media onder jongeren?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?

Welke types jongeren worden het meest gepest via Social media?

Wat moet je doen als slachtoffer van pestgedrag op Social media?

Ervaart iedereen, 12 t/m 17/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?

Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?

Hoofdstuk 6 Pagina 34……… Eindconclusie Hoofdstuk 7 Pagina 39……… Bronnenlijst Hoofdstuk 8 Pagina 41……… Bijlagen Hoofdstuk 9 Pagina 60……… Notulen Hoofdstuk 10 Pagina 62……… Planning

2|Pagina

De inleiding Wij hebben de opdracht gekregen om in klas 5 van de havo een profielwerkstuk te maken, dit is verplicht gesteld door de overheid. Wij hebben gekozen voor het onderwerp Pestgedrag op social media. Wij hebben voor dit onderwerp gekozen, omdat pestgedrag op social media een erg actueel onderwerp is. Er wordt veel gepest op social media, hier kunnen jongeren erg onder lijden; ze zitten niet lekker in hun vel en sluiten zich af van de andere leerlingen. Dit onderwerp vinden wij heel heftig, omdat wij zelf ook wel een persoon kennen die gepest is op social media. Deze persoon ging door een erg zware periode en voelde zich erg alleen. Het leek ons daarom een goed idee om iets te doen aan pestgedrag op social media. De overheid is ook bezig om pestgedrag op social media te verminderen, maar helaas neemt het pestgedrag niet af. We zijn ons er van bewust dat pestgedrag op social media nooit vermeden kan worden, maar we willen graag proberen om pestgedrag op social media dusdanig te verminderen, zodat leerlingen er minder last van hebben.

We hebben bij het onderwerp pestgedrag op social media gekozen voor een opdrachtgever die ook actief is in het jongerenwerk, namelijk de Skรปle Welzijn. De Skรปle is een regionale instelling die zich inzet voor sociaal cultureel werk en samenlevingsopbouw. De vertegenwoordiger van de Skรปle die ons begeleidt bij het profielwerkstuk zijn Rixt Schiphof en Eric Pranger.

Hoe is het verslag opgebouwd?

Bij iedere deelvraag die we onderzoeken, houden we een literatuuronderzoek. Een literatuuronderzoek is een onderzoek waar we informatie van internet gebruiken. Hierna volgt een praktijkonderzoek. Uiteindelijk maken we een conclusie van alle antwoorden van de deelvragen, dat wordt het antwoord van de hoofdvraag.

3|Pagina

De probleemstelling Wij hebben bij dit profielstuk gekozen voor twee vragen in een hoofdvraag. We zijn ons er van bewust dat dat eigenlijk niet de bedoeling was, maar de opdrachtgever wilde graag dat we deze beide vragen gingen onderzoeken. De vraag die we tijdens het profielwerkstuk willen onderzoeken luidt als volgt: Wat zijn de effecten van pestgedrag op Social Media onder jongeren en welke maatregelen kan men nemen om dit te verminderen?

Hypothese Wij veronderstellen dat jongeren heel diep in de put kunnen raken door pesten op Social media.

Kinderen worden in de puberteit erg onzeker over zichzelf en voelen zich daarom erg gekwetst als iemand nare opmerkingen over diegene maakt. Wij hebben willen onderzoeken of pestgedrag op social media een effect heeft op de jongeren wat mogelijk kan leiden tot zelfmoord. Het is erg belangrijk dat iedereen op de hoogte is van pestgedrag op social media. Ook is het van belang dat iedere school een artiest protocol heeft. Dit betekent dat er regels worden opgesteld waar iedereen zich aan moet houden.

De deelvragen die we willen onderzoeken, met als doel de hoofdvraag te beantwoorden zijn:       

Wat is de frequentie van pestgedrag op social media onder jongeren?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op social media tussen jongens en meisjes?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op social media tussen stad en dorp?

Welke types jongeren worden het meest gepest via social media?

Wat moet je doen als slachtoffer van pestgedrag op social media?

Ervaart iedereen, 12 t/m 17/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?

Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?

4|Pagina

De methode van het onderzoek Wij zijn tot de conclusie van ons PWS gekomen aan de hand van verschillende vormen van onderzoek.

Ten eerste hebben we een literatuuronderzoek gemaakt. We hebben hierbij op internet opgezocht wat er over onze deelvragen te vinden was. Dit hebben we in eigen woorden verwerkt tot een geheel.

Daarna zijn we begonnen aan ons praktijkonderzoek. Dit onderzoek hebben we volbracht aan de hand van enquêtes en interviews met verschillende personen.

Onze enquête is gericht aan alle jongeren van 12 tot en met 17 jaar in Franekeradeel. Hiervoor wilden wij bij de leerlingen van de RSG en de AMS in Franeker enquêtes afnemen. De RSG heeft aangegeven hier helaas niet aan mee te willen werken. Daarom hebben wij ons praktijkonderzoek alleen gebaseerd op de leerlingen van de AMS. Wij hebben bij ongeveer van 25% van de leerlingen van 12 à 13 jaar een enquête afgenomen, bij 25% van de leerlingen van 14 à 15 jaar een enquête afgenomen enzovoort. Deze enquête heeft ons geholpen om de deelvragen te beantwoorden bij ons praktijkonderzoek, omdat we bij elke deelvraag een aantal vragen hebben bedacht die we in de enquête hebben verwerkt.

Omdat wij graag een goed onderzoek wilden maken, hebben we ook nog met een aantal personen een interview afgenomen. Dit hebben we gedaan, omdat we zo van verschillende kanten te horen kregen wat personen van pestgedrag op social media vonden. We hebben een interview afgenomen met meneer Haarsma, docent geschiedenis en zorgcoördinator op de AMS. In het interview met meneer Haarsma zijn we vooral ingegaan over het pestgedrag op de AMS zelf, wat merken docenten ervan? En wat kan er aan gedaan worden?

Ook hebben wij een interview afgenomen met Annelies Miedema, wijkagente van gemeente Franekeradeel. Zij houdt zich als wijkagente ook bezig met cyberpesten. Bij dit interview hebben we vooral ingespeeld op de rol van de politie in het cyberpesten. Doen veel kinderen aangifte bij de politie? En wat doet de politie om cyberpesten te verminderen?

Ten slotte hebben we ook nog een interview afgenomen met Evelien van der Hel. Zij werkt bij de zorginstelling GGD. Bij dit interview hebben we vooral ingespeeld op vragen over het slachtoffer. Wat kan je doen als je wordt gepest via het internet? En welke types jongeren worden het vaakst gepest?

5|Pagina

Deelvraag: “Wat is de frequentie van pestgedrag op Social Media onder jongeren?”

Literatuuronderzoek Ruim 1 op de 9 jongeren, van 15 tot 18 jaar, wordt wel gepest op internet. De slachtoffers van het cyberpesten meldden dit vaak niet aan hun ouders, omdat ze bang zijn dat het probleem dan alleen nog maar erger wordt.

Er zijn verschillende manieren om mensen te pesten, zo heb je bijvoorbeeld: licht lichamelijk geweld, grof lichamelijk geweld, seksueel geweld, materieel geweld, verbaal geweld en je kunt ook pesten via Social media. Pesten onderscheid zich van plagen, doordat de pester vaak sterker is dan het slachtoffer en diegene het slachtoffer pijn wil doen, ook gebeurd pesten vaker dan 1 keer. Plagen gebeurt vaak spontaan en houd vaak gelijk op, het gebeurt niet dag in, dag uit. Degene die plaagt, doet dit niet om iemand pijn te doen. Er is ook een onderscheid gemaakt van pesten op de basisschool en pesten op de middelbare school: op de basisschool is het gemiddelde percentage dat gepest wordt 23,3% en op de middelbare school is dat een stuk lager, namelijk 16,9%. Dit percentage geeft aan hoeveel mensen er worden gepest op verschillende manieren, dus dit percentage is het gemiddelde van allemaal verschillende manieren om te pesten die hierboven vermeld staan.

De daders van cyberpesten zijn meestal anoniem, hierdoor voelen de daders zich veilig en onherkenbaar. Hierdoor denken de daders van cyberpesten dat ze alles kunnen maken, want niemand zal er ooit achter komen dat zij mensen pesten via het internet. Cyberpesten is voor eeuwig. Alles wat op het internet staat kan niet teruggedraaid worden. Als het slachtoffer ouder is, kan die nog steeds geconfronteerd worden met bijvoorbeeld nare foto’s op het internet.

Het gemiddelde van cyberpesten onder jongeren op de middelbare school is 17%. 1 De verschillende vormen van cyberpesten: De populairste vorm van cyberpesten onder jongeren is laster. Bij laster gaat het om het plaatsen van kwetsende teksten, roddels of foto’s op fora of profielsites. Ook stalken of dreigen met geweld komt voor. Chantage komt minder vaak voor. Bij mensen boven de 18 jaar komen alle verschillende vormen van cyberpesten ongeveer even vaak voor. 2 Uit een onderzoek van Den Hamer, blijkt dat veel jongeren die gepest worden via social media, zelf ook andere mensen gaan pesten via het internet. Het cyberpestgedrag komt vaak voor onder jongeren die kijken naar gewelddadige series/programma’s waar in veel wordt gescholden, gevochten en waarin veel alcohol wordt gedronken. Ook bleek dat in de loop van het (school)jaar het cyberpestgedrag onder jongeren, die vaak naar asociaal gedrag in de media kijken, nog verder stijgt.

Dit is een schrikbarende ontwikkeling, dit moet worden verminderd. 3 Hoeveel wordt er gepest op social media?

Ondanks dat de overheid zich inzet om cyberpesten te verminderen, blijft het percentage vrij stabiel.

In 2012 werden er namelijk 10,3% van alle jongeren van de 15 tot 18 jaar gepest op social media, in 2013 was dit percentage 12,5%. Het cyberpesten is dus zelfs toegenomen. In 2014 werd 11,4% van de jongeren van 15 tot 18 jaar gepest via social media. In 2015 is dit percentage afgenomen naar 11%. Dit bleek uit onderzoek van het CBS. 66% van de jongeren die in 2015 zijn gepest via social media, kennen de dader die hun al die schade heeft aangericht. De dader is dan bijvoorbeeld een collega, een klasgenootje of iemand uit de buurt. 45 Zie bijlage 1.

1

http://www.nji.nl/Cijfers-over-pesten https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2013/30/een-op-tien-jongeren-gepest-op-internet 3 http://www.nji.nl/nl/Actueel/Nieuws-over-de-jeugdsector/2016/Kijken-naar-asociaal-gedrag-stimuleertcyberpesten 4 http://www.nrc.nl/nieuws/2015/08/17/8-procent-van-jongeren-tussen-15-en-25-is-online-gepest-a1413928 2

6|Pagina

36% van de kinderen van 4 tot 12 jaar uit Franekeradeel zijn wel een keer gepest via social media. Het percentage van slachtoffers van cyberpesten in heel Friesland is 41%. Dit bleek uit onderzoek van de GGD uit maart 2016. 6 Het gemiddelde pestgedrag in heel Nederland is 17%, in Friesland is dit 41%.

Friesland onderscheid zich hierin met de andere 11 provincies, omdat er relatief gezien en niet wetend hoeveel procent er in de andere 11 provincies gepest worden, té veel jongeren gepest worden in Friesland.

Van al die jongeren die worden gepest via social media, is er maar 14% die ook er ook daadwerkelijk een melding van maakt bij bijvoorbeeld een zorginstelling zoals de GGD. Slechts 4% durfde aangifte te doen bij de politie. De jongeren die worden gepest via social media schamen zich ervoor en durven daarom geen aangifte te doen bij de politie.

Uit het landelijk onderzoek van de GGD en het RIVM is gebleken dat in een klas van 27 leerlingen ongeveer 3 kinderen worden gepest via social media. De slachtoffers van pestgedrag op social media zijn vaker meisjes dan jongens. Meisjes voelen zich in de puberteit vaak erg onzeker, over bijvoorbeeld hun uiterlijk en over hun lichaam. Anderen jongeren kunnen hier op inspelen door bijvoorbeeld juist naar meisjes kwetsende berichten te sturen. Een andere reden om te verklaren dat meisjes vaker worden gepest op social media heeft te maken met facebook en twitter. Meisjes zijn namelijk vaker actief op sociale media dan jongens. En op sociale media, zoals op facebook en twitter zoeken mensen altijd slachtoffers. 7 De overheid is sinds een aantal jaar druk bezig om het cyberpesten te stoppen. Maar ondanks de inspanningen neemt online pesten niet af. Uit gegevens van het CBS blijkt dat er in 2015 ongeveer 11 % van de jongeren tussen de 15 en 18 jaar werden gepest op Social media. 66% van die slachtoffers kennen de pester. Er zijn ook veel bekende Nederlanders die zich inzetten om het pesten op Social media te verminderen. Een bekend persoon hiervan is Peter R. de Vries. In zijn programma ‘’internetpesters opgepakt’’ gaat hij op zoek naar de daders van pestgedrag op Social media.

De frequentie van pestgedrag op social media onder jongeren van 12 tot 18 jaar.

14,00% 12,00% percentages.

Conclusie: Uit ons literatuuronderzoek is gebleken dat in Nederland ongeveer 17% van alle jongeren op de middelbare school wordt gepest. In een onderzoek van de GGD is gebleken dat 36% van de kinderen van 4 tot 12 jaar wordt gepest in Franekeradeel. Het percentage cyberpesten in Friesland ligt op 41%. Dit is erg hoog, en dit moet natuurlijk in mindering worden gebracht. 14% van alle jongeren die worden gepest via de sociale media, hebben een melding gemaakt bij, bijvoorbeeld de GGD. Slechts 4% heeft aangifte gedaan.

10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% Reeks1

5 6

1

2

3

4

10,30%

12,50%

11,40%

11%

http://nos.nl/artikel/2052405-cyberpesten-onder-jongeren-neemt-niet-af.html A4 Franekeradeel HR.pdf (

7

http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2016/1_op_de_9_jon geren_wordt_gepest_op_school

7|Pagina

Deelvraag: ‘’Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?’’

Literatuuronderzoek Voor het uitwerken van deze deelvraag gebruiken wij de enquête die wij gebruiken voor meerdere deelvragen, deze is te vinden in de bijlagen. Wij gaan de informatie voor deze deelvraag die we via de enquête verkrijgen vergelijken met de informatie die er op internet te vinden is. Hierbij kunnen wij bijvoorbeeld vergelijken of er in Franekeradeel ongeveer even veel wordt gepest op Social media als in de rest van Nederland. We kunnen dan ook kijken of er in Franekeradeel ander soort pestgedrag voorkomt dan in bijvoorbeeld de rest van Nederland. Als eerste hebben wij gekeken naar wat voor informatie hierover te vinden was op internet. Als eerste kwamen we een artikel tegen van de AD, met daarin grafieken die wij goed kunnen gebruiken voor ons onderzoek.

In de grafiek is te zien dat er relatief meer gepest wordt gepest in "real life" dan op het internet. Te zien is dat meisjes op het internet meer worden gepest op het internet dan jongens en dat jongens ook meer zelf cyberpesten dan meisjes. Bij het maken van deze deelvraag hadden wij eerder verwacht dat meisjes zelf meer aan het cyberpesten waren dan jongens.

Dit artikel is gepubliceerd in april 2016, dus erg recent. 8 Verder hebben wij nog informatie over cyberpesten gevonden op de site van het CBS. Ook hierop hebben wij weer een grafiek gevonden die ons kan helpen met het beantwoorden van deze deelvraag.

Deze grafiek is erg uitgebreid doordat er ook vermeld wordt wat voor pesterijen er via het internet voorkomen. Deze gegevens zijn van het jaar 2012/2014.

Opvallend is dat hier ook duidelijk is dat meisjes relatief vaker worden gepest dan jongens. 9

Conclusie: Er wordt dus meer in het echte leven gepest dan op het internet. Meisjes worden meer gepest op Social media dan jongens, maar jongens blijken meer te pesten op het internet. Deze gegevens hebben van het AD. Opvallend was dat het CBS dezelfde uitkomsten had als het AD. 8 9

http://www.ad.nl/binnenland/een-op-de-negen-jongeren-gepest-op-school~a20ab47f/ https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/51/een-op-de-zes-meisjes-wordt-online-gepest 8|Pagina

Deelvraag: ‘’Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?’’

Literatuuronderzoek De verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp is moeilijk te vinden in zijn geheel, omdat er waarschijnlijk nog helemaal geen onderzoek naar is gedaan of je moet nog dieper de kern ingaan. Er is voor deze deelvraag gekozen om alles in stukjes te doen en op het einde een conclusie te maken van wat wij denken wat er uit zal gaan komen wanneer het praktijkonderzoek is afgerond.

10

Wanneer je de termen “pestgedrag” en “Social media” uit de onderzoeksvraag haalt, kun je al wat verschillen beredeneren: een stad is groter dan een dorp, er wonen meer mensen in een stad dan in een dorp, mensen uit een dorp kennen elkaar en dat is anders dan bij mensen uit een stad enz. enz. In de verschillende samenlevingen tussen stad en dorp kun je onderscheiden in vier dorpstypes: kleine en grote dorpen, nabij de stad gelegen dorpen of afgelegen dorpen. Bewoners van dropen hebben een minder goede opleidingsniveau, een eenvoudigere baan en een lager besteedbaar inkomen. Ook zijn ze vaker werkloos en daardoor hebben bewoners van afgelegen dorpen ook vaker te maken met armoede en sociale uitsluiting.

11 Als je nu de term “Social media” weer toevoegt kun je nu de dag beredeneren dat iedereen, mensen die in een stad of dorp wonen, internet heeft een de daarbij behorende apps zoals Facebook en Whatsapp. Maar, er zijn wel verschillen tussen stad en dorp als het gaat om Social media  De opkomst van Social media en mobiele media hebben wél gevolgen voor de manier waarop mensen ruimtes gebruiken. Je spreekt vandaag de dag af via Whatsapp en reserveert via een app waar je met een vriend/vriendin afspreekt, vaak in dorpen, als je naar de kroeg gaat spreek je elkaar nog “face to face”, dit komt waarschijnlijk omdat dorpen nog niet zó modern zijn als steden, maar als je in een stad naar de kroeg gaat zie je vele mensen met de laptops voor hun gezicht zitten > stedelingen gebruiken technologieën als de mobiele telefoons om zich de ruimtes toe te eigenen en van een openbare sfeer, zoals een café, hun private sfeer te maken. Hierdoor functioneren cafés bijvoorbeeld niet langer meer als plekken voor en gesprek met een vreemdeling, iedereen zit verzonken achter hun laptops of een smartphone.

12 Nu voeg je de term “pestgedrag” weer toe, wanneer je de term weer toevoegt krijg je de volgende deelvraag: “Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?”. Wat we nu denken over het internet, dat deze niet veilig genoeg zou zijn, is verkeerd gedacht. Het internet zou veel veiliger zijn dan we denken, Stel: Een dorp met 1000 inwoners heeft jaarlijks 100 gevallen van internetpesten en een stad met 100.000 inwoners heeft er jaarlijks 1000. Hoewel je ziet dat er meer internetpesten in een stad is, is het in een dorp relatief gezien toch een onveiligere plek.

Conclusie: Omdat je in een stad niet veel mensen kent, of in ieder geval niet iedereen, kun je die mensen ook niet zomaar gaan pesten. Als je bij iemand in de klas zit die toevallig uit een ander land komt en een andere achtergrond heeft, ga je die mensen wel sneller pesten.

Wanneer je in een dorp komt en iedereen kent iedereen, je bent bevriend op Facebook, kun je makkelijker diegene gaan pesten.

Dus de conclusie luidt als volgt: “Iemand van een ander ras wordt vaker gepest, dan iemand van dezelfde cultuur als jou. In een stad word relatief minder gepest omdat je minder mensen kent en dat is anders dan in een dorp, daar ken je iedereen en wordt er sneller gepest omdat je weet wat er aan de hand is met diegene”.

10

http://vandaagenmorgen.nl/economie/4506-leefbaarheid-stad-of-dorp-bijna-gelijk.html http://nemokennislink.nl/publicaties/nieuwe-media-veranderen-gebruik-stedelijke-ruimte 12 http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Media-technologie/article/detail/4105451/2015/07/22/Internet-wordtveiliger-al-denken-we-van-niet.dhtml 11

9|Pagina

Hieronder twee krantenberichten van een meisje dat gepest werd via het internet en wilde dat het stopte. Ze kreeg nare berichtjes en hield dit alles 3 jaar vol totdat ze er genoeg van had en besloot om haar verhaal in de kranten te verspreiden om zo te proberen het pesten te stoppen; 13

SOMEREN - Jarenlang pesten via Social media drijft een 15-jarig meisje uit Someren tot wanhoop.

Het pesten en dreigen via onder meer Whatsapp en Snapchat begon al toen het meisje nog op de basisschool zat. Hetzelfde groepje kinderen dat haar toen regelmatig lastigviel, doet dat nu nog steeds.

Al drie jaar lang houdt ze zich zo goed als onzichtbaar in Someren, het dorp waar ze is opgegroeid.

Iedere dag is er de angst om ze in levende lijven tegen te komen: het groepje pestkoppen dat haar via Snapchat, Instagram, Facebook en vooral Whatsapp al sinds de basisschool het leven zuur maakt.

Wat heet: ze willen haar ‘afknallen’, ‘benzine eroverheen en aansteken’ en een ‘halve meter van de grond ophangen’.

14

SOMEREN - "Ik wil gewoon dat het stópt."

De Somerense werd op Social media jarenlang door leeftijdgenoten in extreme mate gepest, uitgescholden en zelfs bedreigd.

Pesten meteen gestopt "Het stuk in de krant heeft er in elk geval voor gezorgd dat het pesten meteen is gestopt", vertelt ze, naast haar moeder zittend aan de keukentafel. "Van de ene op de andere dag, superfijn." Even heeft ze er over gedacht om nu wél met naam en (herkenbare) foto in de krant en op de site te komen, maar besluit dat uiteindelijk toch niet te doen. "Het is niet dat ik bang ben, maar ik denk dat mensen het raar vinden omdat ik de vorige keer zelf graag anoniem wilde blijven." Voor het gemak maken we daarom – net als de vorige keer – van de fictieve namen Lieke en Yvonne (moeder) gebruik.

"Ik heb echt heel veel reacties gehad. Vooral van vrienden en bekenden, die vroegen of het artikel over mij ging, of ik dat was." Lieke heeft daarbij telkens eerlijk 'bekend' dat het inderdaad háár verhaal was. "De meesten schrokken daar wel van, dat het zo ver ging en dat het al zo lang speelde."

Reacties Daarnaast heeft Lieke ook de honderden reacties ('mijn moeder zei 's ochtends: het internet ontploft bijna') op met name de Facebookpagina van het ED gelezen. "Die waren echt allemaal positief, dat gaf me een heel goed gevoel."

Van de pestkoppen zelf hebben Lieke en ook moeder Yvonne niets meer vernomen. Lieke: "Nou ja, bijna niks. Ik heb één appje gehad van een jongen die me ook flink gepest heeft. Hij schreef dat-ie het verhaal had gelezen en wenste me sterkte. Heel gek, om zo te reageren."

13

http://www.ed.nl/regio/deurne-e-o/someren/cyberpesten-drijft-somerense-15-tot-wanhoop-1.5107194 http://www.ed.nl/regio/deurne-e-o/someren/15-jarig-gepest-meisje-uit-someren-ik-durf-het-dorp-weer-in1.5582796 14

10 | P a g i n a

Deelvraag: ‘’Welke types jongeren worden het meeste gepest via Social media?’’

Literatuuronderzoek Uit het HBSC ( het landelijk scholieren onderzoek naar Gezondheid en Welzijn van Scholieren)rapport van 2014 is gebleken dat leerlingen die op het VMBO zitten vaker worden gepest via Social media, dan leerlingen die op de HAVO of op het VWO zitten. Uit dit rapport is ook gebleken dat kinderen die uit gezinnen komen die niet heel veel te besteden hebben, vaker het slachtoffer zijn van pestgedrag op Social media dan bij kinderen waar de ouders meer te besteden hebben. 15 Uit een onderzoek van pedagoog Bob van der Meer is gebleken dat er een aantal factoren zijn waardoor iemand gemakkelijker slachtoffer kan worden van pestgedrag op Social media: Het uiterlijk, jongeren die bijvoorbeeld een andere huidskleur hebben, of er net iets anders uitzien dan de andere jongeren worden vaker gepest op Social media. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een persoon die alleen maar zwarte kleding draagt met doodshoofden erop. Ook jongeren met overgewicht worden vaker gepest, omdat deze jongeren net iets dikker zijn dan andere kinderen.

Het zelfbeeld. Jongeren die onzeker zijn, zijn vaak gevoelig en erg behoedzaam. Ook vallen deze personen niet graag op. Het kind kan denken dat hij/zij erg lelijk en dik is. Hier kunnen andere kinderen opinspelen door nare berichtjes via het internet te verspreidden. Meestal is het aan mensen te merken dat ze onzeker zijn over zichzelf, dit kun je merken aan hoe het kind zich in de klas gedraagt.16 Sociale vaardigheden. Een kind dien niet veel vrienden heeft in de klas, en die niet veel contact heeft met mensen is vaker het slachtoffer voor pestgedrag op Social media. Het kind is vaak alleen en daarom volgens de pesters het perfecte slachtoffer.

Jongeren met een andere seksuele geaardheid zijn ook vaker het slachtoffer van pestgedrag, omdat ze op mensen van hetzelfde geslacht vallen worden ze apart en vreemd gevonden door andere jongeren.

Er bestaan jongeren die het absoluut onacceptabel vinden dat bijvoorbeeld een meisje met een ander meisje zoent, ze vinden dat dit niet zo hoort en gaan daarom die persoon lastigvallen. Als jongeren veel op Social media zitten, dus bijvoorbeeld op online chatrooms en op Facebook zijn ze een gemakkelijk mikpunt voor pesters. 17 Jongeren met een lichtverstandelijke beperking zijn ook vaker het slachtoffer van cyberpesten via Social media. 80% van de problemen die deze jongeren hebben, heeft te maken met hun Social media gebruik. Veel jongeren met een lichtverstandelijke beperking krijgen van hun ouders een mobiele telefoon, maar leren ze niet hoe ze met zo’n mobiele telefoon om moeten gaan. Het is de bedoeling dat de jongeren bewust worden gemaakt welke risico’s er zijn als je op Social media actief bent.

Daders van cyberpesten zoeken sneller slachtoffers in de groep van lichtverstandelijke beperking, omdat dit een hele kwetsbare groep is.18 Conclusie: Uit het HBSC ( het landelijk scholieren onderzoek naar Gezondheid en Welzijn van Scholieren)rapport van 2014 is gebleken dat cyberpesten afhankelijk is van jouw schoolniveau. Leerlingen van het VMBO worden namelijk vaker gepest dan jongeren die op de Havo of op het VWO zitten. Jongeren met een lichtverstandelijke beperking worden erg vaak gepest via het internet. 80% van deze pesterijen komen omdat de jongeren niet goed weten hoe ze om moeten gaan met het gebruik van de sociale media. De meest voorkomende factoren waar door iemand de kans heeft sneller te worden gepest via de sociale media zijn: uiterlijk, een negatief zelfbeeld en als je niet over sociale vaardigheden beschikt.

15

http://www.eenzaam.nl/de-samenleving-en-eenzaamheid/blogs/pesten-en-eenzaamheid-je-komt-alleen-testaan?gclid=CMjc2sear88CFUmeGwodhAoGPQ 16 http://www.chris.nl/32435/waarom-wordt-een-kind-gepest.html 17 http://www.nji.nl/nl10/Download-NJi/Risicofactoren_Pesten.pdf 18 https://www.kennisnet.nl/artikel/licht-verstandelijk-beperkte-jongere-vaak-slachtoffer-sociale-media/

11 | P a g i n a

Deelvraag: “Wat kun je doen als slachtoffer van pestgedrag op Social media?”

Literatuuronderzoek Manieren Er zijn verschillende manieren om gepest te worden via het internet: Dreig mails/ haat tweets/ vervelende Whatsapp berichten; Foto’s of video’s die de pester op het internet zet waar jij (lelijk) opstaat; Indentiteitshack; Campagnes die tegen jou zijn; Het slachtoffer uitsluiten uit groepen.19 Signalen Wat nou als jij het slachtoffer wordt van cyberpesten?

Wanneer iemand wordt gepest via het internet of in het dagelijkse leven, kun je dit vaak opmaken uit verschillende signalen: veel last hebben van hoofd- of buikpijn, schoolresultaten die achteruit gaan, niet graag meer naar school of sportschool gaan of ze kunnen zich agressiever gedragen.

Slachtoffer Wat zou je eraan kunnen doen als je slachtoffer bent van cyberpesten?

Er zijn manieren die je kunt toepassen als jij slachtoffer bent van cyberpesten.

Wanneer iemand onder jouw naam een nepaccount heeft aangemaakt, kun je dit aangeven bij de politie en bij de website waar jou nepaccount is aangemaakt. De mensen die bij het bedrijf werken, waarbij jij hebt aangegeven dat er een nepaccount van jou is, zullen jou melding in behandeling nemen en het account uiteindelijk verwijderen; Probeer je ouders/je beste vriend(-in) of mentor in vertrouwen te nemen en vertel ze wat er aan de hand is; Reageer niet op de mail of berichtjes die je krijgt, zo vinden de pester het alleen maar aantrekkelijk om jou te pesten; Als het alleen maar erger wordt, stap dan naar de politie en neem “bewijsmateriaal” mee: bewaar alles.

Wanneer je vind dat de foto’s die van jou verspreid zijn niet “leuk” zijn, kun je naar een provider gaan en ze eraf halen. ! Denk erom, dit kan veel geld gaan kosten.20 Voorkomen Ook kun je cyberpesten voorkomen, door: Te weten waar je mee bezig bent, ga niet zomaar in op vrienden-/volgverzoeken van mensen die je niet kent. Probeer jou Sociale Media voor je te houden, met vrienden die je kent: scherm je profiel zoveel mogelijk af, zodat alleen jou vrienden jou foto’s op jou profiel kunnen zien; Alleen neutrale, leuke foto’s en geen sexy foto’s te plaatsen; Er met je ouders/ vriend(-in)/ mentor over te praten als je denkt dat er iets fout gaat, laat het weten, houdt het niet voor jezelf; Nooit jou privégegevens te delen met anderen.21

19 20

21

https://www.mediawijsheid.nl/onlinepesten/ http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/wat-kun-je-doen-tegen-laster

http://www.stellamariscollege.nl/files/6914/4431/7893/20150511_Cyber_Pestprotocol.pdf 12 | P a g i n a

Tips Wanneer jij, kind van jou ouders en leerling van jou school, wordt gepest via het internet kun je als je je ouders of mentor in vertrouwen nemen, ze veel dingen vertellen over wat jij hebt meegemaakt. Als jij het je ouders/ mentor/ vriend(-in) vertelt, kan dit misschien niet in het goede keelgat vallen. Voor de ouders en voor de school hierbij een paar tips, om te voorkomen dat jouw kind of uw leerling bij u komt en u ze vooroordeelt en dat zij u niet meer vertouwen: „Ouders” 1 – Praat met uw kind over cyberpesten; 2 – Verdiep u samen met uw kind over de risico’s die het sociale media met zich meebrengt; 3 – Verdiep u samen met uw kind om het cyberpesten te verkleinen; 4 – Leer dat de regels in het echte leven hetzelfde zijn voor het sociale media; 5 – Wees alert op de mogelijke signalen die uw kind afgeeft.22 „School” 1 – Omdat cyberpesten nu de dag heel populair is, zorg voor een voorlichting over cyberpesten; 2 – Informeer de ouders met een informatieavond over het cyberpesten; 3 – Bespreek met uw team/leraren over regels voor het telefoongebruik; 4 – Zorg dat alle leraren/mentoren open staan voor een praatje met een leerling.23 Advies Als ouders of mentor moet je soms je kind ook adviezen geven over het pesten via het internet, zo kun je bijvoorbeeld zeggen dat je kind niet moet reageren op de mails/ berichtjes/ filmpjes die ze krijgen of: Bewaar alle mails/ berichtjes/ filmpjes  Sla ze op of maak screenshots, zodat wanneer je naar de politie stapt je wel aan kan tonen dan het echt is en het dient als bewijsmateriaal: Aangifte doen? Ga naar een betrouwbare site; Als er geen leuke foto’s/ video’s op internet staan, vraag degene om ze er af te halen, maar maak eerst wel foto’s dat jou foto’s of video’s online stonden; Blokkeer degenen die jou lastig vallen en scherm jouw profiel af; Verwijder mensen die je niet ken uit je vriendlijst.

Conclusie: Wanneer je slachtoffer bent van cyberpesten zijn er allemaal tips die je via het internet op kunt zoeken over wat je kunt doen. Ook zijn er dus verschillende manieren op gepest te kunnen worden; vervelende berichten krijgen, nare foto’s die op het internet worden verspreid enz. Er zijn ook allemaal tips over hoe je ermee om kunt gaan en hoe je het kunt voorkomen. Zorg dat internet pesten bespreekbaar word. Probeer iemand in vertrouwen te nemen.

22 23

http://www.stoppestennu.nl/tips-bij-cyberpesten http://ouders.net/wp-content/uploads/2013/07/Tien-tips-tegen-digitaal-pesten.pdf

13 | P a g i n a

Deelvraag: ‘’ Ervaart iedereen, 12 t/m 17 jaar/ jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?’’

Literatuuronderzoek Cyberpesten groeit de laatste tijd erg snel, en dat baart zorgen bij onder andere scholen en de overheid. Ze proberen cyberpesten zo veel mogelijk tegen te houden, maar dit lukt helaas lang niet altijd. Jongeren kunnen ernstige schade ondervinden van cyberpesten. En hebben het er vaak erg moeilijk mee. Lastig is ook, dat slachtoffers er vaak niet achterkomen wie de dader is, omdat providers geen gegevens van telefoniegebruik en internetgebruik mogen verstrekken. De dader wordt hierdoor in bescherming genomen. Aan de hand van deze deelvraag gaan wij op zoek naar wat de effecten zijn van cyberpesten op jongeren, en hoe de jongeren hier op reageren.

Er wordt veel onderzoek gedaan naar pestgedrag op Social media, zo ook in Almere. Almere Dichtbij, een plaatselijk krantje in Almere, heeft een onderzoek gedaan naar pestgedrag op Social media onder jongeren. Hierbij heeft Almere Dichtbij ook gekeken naar hoe jongeren pestgedrag op het internet ervaren. Hieronder staan twee voorbeelden van meisjes uit Almere, die zijn gepest via de sociale media.

Amber van Boxtel (20 jaar) is op haar dertiende erg via het internet gepest. Ze heeft het als erg naar ervaren, en durfde er nooit met iemand erover te praten. Amber was bang dat als ze naar iemand toeging om over cyberpesten te praten, ze het probleem alleen nog maar erger zou maken.

Het gebeurt heel vaak dat jongeren met niemand durven te praten over het feit dat ze gepest worden via de sociale media. Ze schamen zich ervoor, en willen het liefst dat het ophoudt. Daarom negeren veel jongeren de nare berichtjes, maar ze hebben er wel degelijk last van.

Charissa Fischer (22 jaar) is ook op haar dertiende via het internet gepest. Charissa werd altijd gepest, eerst de hele dag op school, en na school ging het verder via de verschillende sociale media kanalen.

Het ging zelfs zo ver dat ze een mail had ontvangen waar in stond dat ze een lelijke heks was. Deze mail was ondertekend door de gehele klas. Ze had genoeg van al het pesten, ze liep rond bij een psycholoog en had zelfmoordneigingen.

De vraag is, wat moet je doen als personen je zoveel schade aanrichten door pesten? Charissa heeft de juiste stap gezet. Als je wordt gepest via Social media, is het heel belangrijk dat je er met iemand over kan praten. Deze persoon kan een vriend/vriendin zijn, je docent of de vertrouwenspersoon op school. Doordat je verteld dat je bent gepest, kan bijvoorbeeld een docent goede stappen nemen om dit pestgedrag te verminderen.24 De jongeren die zijn gepest via de sociale media, zijn angstiger en onzekerder dan andere jongeren in de klas. Veel slachtoffers van cyberpesten vinden dat ze een mislukkeling zijn, ze voelen zich onaantrekkelijk en gehaat. De jongeren beginnen dus van zichzelf te denken dat ze een nietsnut zijn, en helemaal niks kunnen. Dit is erg zorgwekkend. Deze jongeren zijn vaak gevoelig en zachtaardig, wat hun kwetsbaar maakt voor het cyberpesten. Cyberpesten kan enorme gevolgen voor het slachtoffer met zich meebrengen, dit is zowel op de korte als op de lange termijn.

24

http://www.dichtbij.nl/almere/regionaal-nieuws/artikel/4252561/jong-almere-almeerse-jongerenover-internetpesten.aspx 14 | P a g i n a

Gevolgen/effecten van cyberpesten op de korte termijn: Het kind voelt zich eenzaam Als het kind erg wordt gepest via het internet, en hij/zij durft er met niemand over te praten, dan voelen de jongeren zich vaak eenzaam. Ze zijn bang dat ze door praten het probleem alleen maar erger maken. Ze krijgen een geĂŻsoleerde positie in een groep. De jongeren voelen zich in een groep snel onveilig en niet geaccepteerd. Hier komt ook nog bij dat jongeren vaak een negatief zelfbeeld krijgen.

Vele jongeren die gepest zijn via de sociale media zijn bang om naar school te gaan.

Jongeren zijn bang dat ze niet alleen op de sociale media worden gepest, maar ook op school. Ze zijn erg angstig, en kunnen zich niet meer goed concentreren op de lessen. Wat weer tot gevolg heeft dat de schoolprestaties dalen.

Gevolgen/effecten van cyberpesten op de langere termijn: Veel jongeren vinden het lastig om personen in vertrouwen te nemen.

Jongeren die zijn gepest via de sociale media zijn erg onzeker en kwetsbaar. Ze vinden het lastig om nieuwe vrienden te maken, omdat ze het vertrouwen in mensen volledig zijn kwijtgeraakt. Dit kan voor de jongeren erg lastig zijn om weer een nieuw leven op te bouwen na al die pesterijen.

Jongeren kunnen op latere leeftijd last hebben van ernstige psychische problemen.

De effecten van cyberpesten kunnen ook op latere leeftijd nog impact hebben op je leven. Deze mensen voelen zich snel machteloos en buitengesloten. Dit komt doordat cyberpesten je een heel ander, veel kwetsbaarder mens maakt. De mensen zijn heel gevoelig en trekken vaak de oorzaak van problemen naar zichzelf toe.

Uit internationaal onderzoek is gebleken dat jongeren naast psychische problemen ook last kunnen krijgen van psychosomatische klachten. Dit zijn lichamelijke klachten die voort zijn gevloeid uit de psychische problemen. Deze jongeren hebben symptomen zoals duizeligheid, rugpijn, humeurigheid, slaapproblemen en hoofdpijn. Als je last hebt van deze symptomen, kan dat een signaal geven dat iemand lijdt onder pestervaringen.

Jongeren kunnen depressief raken Jongeren die al depressieve klachten hebben, zijn vaker het slachtoffer van cyberpesten dan andere jongeren. Deze jongeren zijn niet iets treuriger en stiller dan andere jongeren. Na het cyberpesten is de kans groot dat de depressieve klachten alleen nog maar erger worden.

Elk persoon dat wordt gepest via Social media, beleeft het proces van cyberpesten op een verschillende manier. Volgens pedagoog Bob van der Meer kun je de slachtoffers van cyberpesten verdelen in twee groepen, namelijk de passieve slachtoffers en de agressieve slachtoffers.

De passieve slachtoffers Dit zijn de slachtoffers die niets terugdoen bij het cyberpesten. Zij gaan zelf niet vervelende berichtjes naar personen toesturen. Deze groep slachtoffers zijn erg gevoelig en stil. Bij deze persoon kun je goed merken dat ze een negatief zelfbeeld hebben. De jongeren zijn angstig, onzeker en denken dat ze helemaal niks goed kunnen doen. Ze uiten hun emoties door te huilen, maar niet door in de tegenaanval te gaan.

15 | P a g i n a

De agressieve slachtoffers Dit zijn de slachtoffers die eigenlijk hetzelfde doen als de pester. Deze jongeren zijn ook angstig, maar ze reageren erg agressief. Deze groep slachtoffers heeft vaak last van concentratieproblemen, omdat hij constant zijn gedachten bij het pesten heeft.25 Jongeren ervaren pestgedrag niet allemaal hetzelfde. Op sommige jongeren heeft cyberpesten een grotere negatieve impact dan op andere jongeren. Waar kunnen deze verschillen aan liggen?

Deze verschillen in ervaringen van pestgedrag op Social media kan liggen aan persoonskenmerken en aan kenmerken van het pesten zelf.

Uit longitudinaal onderzoek, onderzoek waarbij dezelfde personen in de loop van een paar jaar op vaste momenten worden onderzocht, is gebleken dat jongeren die jonger zijn dan twaalf jaar meer geschokt zijn van cyberpesten dan jongeren boven de twaalf jaar. Uit dit onderzoek is ook gebleken dat jongeren die migrant zijn, meet last hebben van gezondheidsklachten na het cyberpesten dan Nederlandse jongeren die ook slachtoffer zijn.

Meisjes ervaren cyberpesten ook anders dan jongens. De meisjes ervaren namelijk dat cyberpesten een grote impact heeft op het leven van de jongeren, de jongens denken dit niet zo zeer.

Jongeren met overgewicht ervaren cyberpesten anders dan jongeren die geen overgewicht hebben.

Dit is gebleken uit een onderzoek van een Vlaamse Studie bij jongeren in het Zeep-preventorium. De jongeren met overgewicht, worden vaker gepest via het internet, omdat deze jongeren iets dikker zijn dan wat andere jongeren normaal vinden. Deze jongeren hebben veel vaker zelfdodinggedachten in vergelijking tot andere jongeren met overgewicht die er niet mee worden gepest.26 Conclusie: Iedereen ervaart pestgedrag op een andere manier, maar er zijn wel een paar gelijke kenmerken. De meeste kinderen voelen zich erg eenzaam en ondervinden angst, dit zijn gevolgen van cyberpesten op de korte termijn. Jongeren met overgewicht ervaren pestgedrag bijvoorbeeld weer op een andere manier dan jongeren zonder overgewicht. Jongeren kunnen erg veel schade ondervinden van cyberbesten. Op de langere termijn vinden veel jongeren het moeilijk om mensen te vertrouwen.

25 26

http://www.chris.nl/32435/waarom-wordt-een-kind-gepest.html https://mediawijs.be/dossiers/dossier-cyberpesten/gevolgen-cyberpesten

16 | P a g i n a

Deelvraag: ‘’Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?’’

Literatuuronderzoek Als ouders erachter komen dat hun kind wordt gepest via Social media zijn ze vaak radeloos. Ouders weten niet welke stappen ze moeten ondernemen om ervoor te zorgen dat hun kind niet meer wordt gepest via Social media. Hier volgen een paar tips wat ouders kunnen doen tegen dit pestgedrag kunnen doen.

- Het kind complimenteren.

Als kinderen worden gepest via Social media, zijn ze vaak verdrietig en voelen ze zich onzeker. Als je kind op je af stapt en zegt dat hij/zij op Social media wordt gepest, dan moet je het kind eerst complimenteren. Het is namelijk heel dapper dat een kind op zijn/haar ouders afstapt om te zeggen dat ze gepest wordt.

- Steun het kind en neem het probleem serieus.

Een kind dat wordt gepest wil graag gesteund worden, biedt die steun aan je kind. Neem het pestverhaal serieus en luister aandachtig naar het kind.

- Onderneem als ouder niet meteen actie.

Heel belangrijk is dat je niet meteen uit het wilde weg actie onderneemt, omdat je als ouder wilt dat je kind niet meer wordt gepest. Natuurlijk is het niet fijn om te weten dat je kind wordt gepest op Social media, maar je kunt het pestgedrag op Social media laten verminderen als je een juist stappenplan hebt. Je kunt bijvoorbeeld eerst met je kind overleggen wat je denkt dat de beste aanpak is. Daarna kun je met toestemming van je kind naar de school van het kind toegaan of naar andere instellingen.

Daar kan je als ouder overleggen wat er tegen het pestgedrag gedaan kan worden.

- Pak mobieltjes en tablets niet af.

Misschien lijkt het een goed idee om mobieltjes en tablets van de kinderen af te pakken, zodat ze niet meer achter Social media kunnen. Dit is geen goed plan, omdat het kind juist het slachtoffer is van Social media en niet de pester. Het kind verdient niet een dergelijke zware straf. Je moet er juist voor zorgen dat de kinderen niet geïsoleerd raken.

- Pesten op Social media thuis bespreekbaar maken.

Kinderen houden vaak het vaak voor zich als ze worden gepest via Social media. Vaak schamen kinderen zich hiervoor en zijn ze bang voor onbegrip van hun ouders of vertrouwenspersoon. Voor een kind is het fijn dat problemen thuis te bespreken zijn, dus is het belangrijk om met het kind over het pesten via Social media te hebben. Voorbeelden om het thuis over te hebben is om te vragen of pesten via Social media ook in zijn/haar klas voor komt en of dat hij/zij weleens een naar berichtje via Social media hebben gekregen. Ook kan er interesse getoond worden, door bijvoorbeeld te vragen hoe Facebook nou werkt of hoe je nou een app download.

-

Samen met het kind kijken wat er gedaan kan worden om risico’s van pesten op Social media te verkleinen.

Op de website www.pesten.net staat bijvoorbeeld tips die gebruikt kunnen worden tegen pesten op Social media. Er staan tips op als hoe een Facebook account kan worden afgeschermd en tips voor een goed wachtwoord zodat zijn/haar Social media account niet snel gehackt kan worden. Door hier met het kind naar te kijken, weet het kind wat hij/zij wel en niet moet doen op het internet en de ouder wordt geïnformeerd op risico’s en maatregelingen voor pesten op Social media.

- Het kind leren dat op Social media de zelfde regels gelden als in het gewone leven.

Op het internet gelden dezelfde regels als in het gewone leven, denk aan: niet schelden, beleefd blijven, eerlijk zijn, niet roddelen en privacy respecteren. Het is belangrijk om het kind te vertellen niet mee te gaan in het pest gedrag van andere kinderen op Social media, zoals wanneer hij/zij een vervelende foto of video van een klasgenoot krijgt, deze niet door stuurt.

17 | P a g i n a

- Alert wezen op mogelijke signalen van dat er gepest kan worden bij het kind op Social media.

Signalen die kinderen kunnen afgeven wanneer zij gepest worden op Social media zijn bijvoorbeeld plotseling bepaalde vrienden niet meer uitnodigen, stiller zijn dan normaal, ineens veel ziek zijn en niet naar school willen of snel het beeld van de computer wegklikken bij binnen komst.

- Wanneer het kind gepest wordt op Social media, zoek hulp.

Wanneer het duidelijk is dat het kind gepest wordt, is het goed dat de ouders met het kind actie ondernemen en niet alleen. Wanneer een ouder het zelf probeert het op te lossen kan het pestgedrag op Social media alleen nog maar versterkt worden. Niet alleen ouders kunnen iets doen aan pestgedrag op Social media. Ook bijvoorbeeld de school waar het kind dat gepest wordt op zit kan iets doen. Bij de school draait het vooral om de bewustwording van wat pestgedrag op Social media nu eigenlijk is. Op scholen geldt sinds 1 augustus 2015 de Wet Sociale Veiligheid op Scholen. Een andere naam voor deze wet is de Anti-pestwet. Deze wet verplicht een schoolbestuur om te zorgen voor sociale veiligheid op hun school. De scholen mogen zelf bepalen hoe ze voor die sociale veiligheid gaan zorgen. Hieronder volgen een aantal tips voor de docenten.

- Geef een voorlichting over cyberpesten.

Heel veel kinderen weten eigenlijk niet goed wat pestgedrag op Social media is en hoe ze daar mee om kunnen gaan. Het is daarom belangrijk dat kinderen er zich bewust van worden wat pestgedrag met een kind kan doen en wat een kind kan doen als hij/zij gepest wordt op Social media.

- Informatieavond van de ouders.

De ouders weten vaak ook niet wat voor risico’s Social media kan meebrengen voor de kinderen. Door de ouderavond worden de ouders zich bewust van wat Social media met een kind kan doen en begrijpen de ouders beter wat Social media precies inhoudt. Hierdoor wordt het ook weer gemakkelijker voor de ouders om met het kind over het onderwerp pestgedrag op Social media te spreken.

- Maak met alle leraren afspraken over het telefoongebruik in de klas.27 Leraren kunnen tijdens een les niet controleren wat leerlingen op hun telefoon doen. Zoeken ze iets op voor school, of zitten ze op de sociale media. Als alle leraren dezelfde regels hanteren over telefoongebruik in de klas, dan hoeft de leraar zich niet meer zorgen te maken over het internetgedrag van de leerlingen in de les. Als de telefoons bijvoorbeeld elke les verplicht in een mandje bij de leraar op tafel moet, kunnen de leerlingen niet stiekem gemene berichten of foto’s posten van andere leerlingen op het internet.

-

Zorg ervoor dat leerlingen op de schoolcomputers niet toegang hebben tot alle internetpagina’s.

Door bijvoorbeeld internetpagina’s zoals Facebook, Twitter en Instagram te blokkeren, kunnen de leerlingen daar niet achter tijdens de lestijden. Zo kun je er dus ook voor zorgen dat de kinderen op school niet veel bezig zijn met sociale media, omdat ze daar op school geen toegang tot hebben.

- Zorg voor een voorlichting voor alle docenten.

In de voorlichting kunnen de docenten zich ook bewust worden gemaakt van de risico’s van cyberpesten. Ook kun je de docenten inlichten over hoe je pestgedrag op Social media kan herkennen, welke signalen vertoont een leerling, en wat kun je daar als docent aan doen? Het is belangrijk dat de leerlingen weten dat ze voor problemen altijd terecht kunnen bij een docent.

27

http://ouders.net/wp-content/uploads/2013/07/Tien-tips-tegen-digitaal-pesten.pdf

18 | P a g i n a

- Als school meedoen aan de jaarlijkse Week Tegen Pesten.

Door mee te doen aan de week tegen pesten, ben je de hele week bezig met wat pesten eigenlijk is en wat het met iemand kan doen. Op deze manier worden de leerlingen zich meer bewust over het pestgedrag op Social media. 28 - Zorg voor voldoende kennis over cyberpesten Doormiddel van het verzorgen van studiedagen, workshops, flyers, folders of lezingen kan de kennis van de docenten van de school hun informatie over cyberpesten vergroten.

Organiseer voor leerlingen voorlichtingsprojecten over digitaal pesten en mediawijsheid Door de kinderen te laten zien wat voor impact digitaal pesten heeft, kan de school de kinderen zelf laten mee denken aan bijvoorbeeld schoolregels etc.

- Maak zorg zo laagdrempelig mogelijk Voor de school is het belangrijk dat de leerlingen weten bij wie zij terecht kunnen wanneer zijn problemen onder vinden. Dit moet gemakkelijk te vinden zijn zodat de kinderen hier eerder gebruik van maken.

- Bespreek met het team welke regels er binnen school gelden over gsm-gebruik en internet De school kan er voor zorgen dat de regels duidelijk zijn bij personeel, leerlingen en de ouders van de leerlingen. Ook is het van belang dat deze regels terug te vinden zijn op bijv. de schoolsite.

- Informeer leerlingen en ouders Organiseer voor de ouders en de leerlingen bijvoorbeeld een avond waarbij zij voorlichting krijgen over het pesten op Social media. Raad de ouders sites aan waar informatie over het cyberpesten staat.

Sites over het pesten en cyberpesten zijn bijvoorbeeld: 29 www.pestweb.nl: tips voor kinderen, ouders en leerkrachten, telefonische hulplijn voor kinderen www.ppsi.nl: informatie over contactpersonen en vertrouwenspersonen in het onderwijs, en de rol van de vertrouwensinspectie www.mijnkindonline.nl: tips en informatie voor ouders over online privacy en digitaal pesten. www.ouders.net: verschillende downloads en brochures voor ouders, ouder- en medezeggenschapsraden over pesten en pestbeleid op scholen.

Conclusie: We kunnen concluderen dat zowel ouders als de school iets kan doen om cyberpesten te verminderen en te voorkomen. Voor de ouders is het heel belangrijk, dat zij op de hoogte zijn van de risico’s van de sociale media. Zo hebben de ouders een beter inzicht op wat hun kinderen allemaal op het internet kunnen doen. Heel belangrijk is dat de ouders als het kind wordt gepest, niet de sociale media afpakken. Dan kan het kind namelijk geïsoleerd raken. Een ouder moet ook leren aan welke signalen je kunt zien dat het kin misschien wordt gepest via de sociale media. De ouders hebben zowel een begeleidende als een voorkomende rol. De school heeft vooral een voorlichtende rol. Het is voor de school belangrijk dat iedereen op de hoogte wordt gesteld wat cyberpesten is en hoe je kunt zien aan iemand dat diegene wordt gepest. Ook is het voor de school belangrijk dat er duidelijke regels zijn over het gsm-gebruik in de lessen.

28

https://www.mediawijsheid.nl/onlinepesten/ http://www.deleeuwenkuil.nl/download/nieuwemedia/digitaalpesten/Tien-tips-tegen-digitaalpesten.pdf 29

19 | P a g i n a

Deelvraag: “Wat is de frequentie van pestgedrag op Social Media onder jongeren?”

Praktijkonderzoek Om erachter te komen hoeveel jongeren tussen de 12 en 18 jaar worden gepest via social media hebben wij een enquête afgenomen bij de leerlingen van de AMS. De AMS heeft ongeveer 1000 leerlingen, en hier hebben we bij 282 een enquête afgenomen. We hebben er wel voor gezorgd dat we uit elk jaar ongeveer evenveel leerlingen een enquête hebben laten afnemen.

Uit ons onderzoek is gebleken dan van de 282 leerlingen, 86,9 %, nog nooit is gepest via Social media, maar de overige 13,1% wordt dus wel gepest via social media. Dat zijn maar liefst 37 leerlingen. We hebben in de enquête ook vragen gesteld zoals: ‘Met welke manier van cyberpesten heb je dan te maken gehad’ en ‘Wanneer ben je voor het laatst gepest via social media?’. Door deze vragen te stellen, worden we ons bewust van het cyberpesten op de AMS. We komen erachter op welke manier het vaakst wordt gepest en hoe recent de leerlingen worden gepest. Als deze stappen duidelijk zijn, dan kan de AMS gerichte stappen nemen om het cyberpesten te verminderen.

Van de 37 leerlingen die zijn gepest via de social media geven de leerlingen hele diverse antwoorden op de vraag ‘op welke manier ze zijn gepest via het internet?’. 56,8% van de gepeste leerlingen geeft aan dat ze ooit zijn uitgescholden via de sociale media.Dit zijn 21 leerlingen. Daartegenover staat dat 8,1% van de leerlingen ooit is bedreigd via de sociale media. Dit betreffen drie leerlingen. Ook geeft 27% van de leerlingen aan dat ze ooit belachelijk zijn gemaakt via sociale media. Dit zijn 10 van de gepeste leerlingen. Met belachelijk maken wordt bedoeld dat de kinderen worden gepest om bijvoorbeeld uiterlijk of de schoolprestaties van de leerlingen. Van 2,7% van de gepeste leerlingen is ooit zelfs een vals profiel aangemaakt. Dit is 1 jongere overkomen. Via dat valse profiel werden dan nare berichten verzonden. Van 5,4 % is ooit een naaktfoto of een naaktfilmpje expres doorgestuurd aan allemaal mensen. Dit hebben twee jongeren meegemaakt.

Foto’s staan in de bijlage, bijlage 1 Het is erg schrikbarend dat er veel leerlingen op de AMS worden gepest. Om te kijken wanneer de leerlingen voor het laatst zijn gepest via de sociale media hebben we de volgende vraag in de enquête opgenomen: ‘Wanneer heb jij voor het laatst pestgedrag bij jezelf ervaren op social media?’ De antwoorden op deze vraag waren heel divers. 2 leerlingen van de AMS hebben pestgedrag op social media voor het laatst ervaren op de basisschool. Dit betreft 5,4% van de gepeste jongeren. 29,7% van de gepeste jongeren geeft aan dat zij voor het laatst zijn gepest via het internet langer dan een jaar geleden. Dit betreft 11 leerlingen. De jongeren die dit hebben ingevuld, hebben dus pestgedrag op de sociale media ervaren op de AMS. Schrikwekkend is dat 27% van de ondervraagde leerlingen cyberpesten heel recent hebben ervaren. Deze 10 jongeren zijn een week tot twee maanden geleden nog gepest via het internet. 8,1% van de leerlingen zegt voor het laatst gepest te zijn ongeveer twee maanden tot een half jaar geleden. Dit betreft 3 leerlingen. Ten slotte hebben 11 leerlingen aangegeven dat ze een half jaar tot een jaar geleden zijn gepest via de sociale media. Dit betreft 29,7%.

20 | P a g i n a

Conclusie: Er worden redelijk veel leerlingen op de AMS gepest. We hebben in totaal 282 leerlingen ondervraagd, waarvan 37 hebben aangegeven dat ze zijn gepest. De meest voorkomende vormen van cyberpesten op de AMS zijn uitschelden en belachelijk maken. 10 van deze gepeste leerlingen zijn een week tot twee maanden geleden nog gepest via het internet. Wat betekent dat de leerlingen in de huidige klas worden gepest. Het is erg belangrijk dat de school stappen neemt om dit pestgedrag zo ver mogelijk terug te dringen.

21 | P a g i n a

Deelvraag “Wat is het verschil in pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?”

Praktijkonderzoek De enquête is afgenomen op de AMS te Franeker in de klassen 1 tot en met 5, met niveau basis-kader tot aan havo. Hier kwam uit dat 39,4% van de jongens de enquête ingevuld heeft en dat 60,6% van de meisjes de enquête heeft ingevuld. Dit is alleen een verschil in hoeveel jongens er in een bepaalde klas zit en hoeveel meiden.

Zo te zien is de enquête merendeels ingevuld door de meiden, maar als je representatief kijkt naar hoeveel procent van de jongens worden gepest en hoeveel procent van de meisjes worden gepest, is er niet echt een verschil. Zo wordt ongeveer 11% van de meiden gepest op het internet en ook wordt er ongeveer 11% van de jongens gepest op het internet. -> Vele mensen worden uitgescholden via het internet, dit is al een vorm van pesten via Social media.

Ook hebben we naar de vraag “Heb je wel eens een naar berichtje ontvangen?” en “Heb je wel eens een naar berichtje verstuurd?” gekeken. Zo is gebleken dat jongens meer nare berichten versturen via allerlei verschillende media en dat meiden meer nare berichten ontvangen via het internet. We hebben bij deze vragen ook gevraagd na de achterliggende gedachten, waarom ze die nare berichten verstuurden en grotendeels heeft gereageerd met ruzie. Bij de andere vraag naar “nare berichten ontvangen” kregen we vele reacties zo als genegeerd of terug schelden.

Foto’s staan in de bijlage, bijlage 2 De vraag van het ontvangen van naaktfoto’s hebben wij ook gerekend bij het verschil in pestgedrag op Social media, omdat er veel foto’s worden toegestuurd en dan weer verder worden gestuurd en zo worden mensen die de naaktfoto’s hebben verstuurd ook wel gepest via Social media, omdat ze vaak de foto’s ook weer naar ze toe krijgen gestuurd. Uit de enquête is gebleken dat meer dan 50% van de meisjes wel eens een naaktfoto hebben ontvangen, maar ook is gebleken dat rond 50 % van de mensen die naaktfoto’s sturen ook meiden zijn. Het is niet zo dat er geen 1 jongen van de 39,4% jongens die de enquête hebben ingevuld geen foto’s hebben ontvangen of zelf wel eens een foto hebben gestuurd. -> Maar wat wordt er vaak gedaan met de naaktfoto(‘s) die ze ontvangen? 77,5%

22 | P a g i n a

heeft beantwoord ze gelijk te verwijderen en zo heeft 12,7% beantwoord ze door te sturen naar vrienden. 

Bij de vraag “Kan pestgedrag op Social media leiden tot zelfmoord?” zijn de jongens en de meiden het merendeels wel met elkaar eens, dat het pesten wel echt kan leiden tot zelfmoord. Er zijn wel een paar jongens en meiden die denken dat het pesten niet kan leiden tot zelfmoord. Het verschil met deze vraag tussen de jongens en meiden is dat iets meer jongens denken dat pesten niet kan leiden tot zelfmoord dan dat de meiden denken. Het hoeft niet zo te zijn dat mensen die gepest worden zelfmoord plegen, sommigen gaan naar een andere school, anderen praten het uit en zo zijn er nog allerlei andere manieren om te voorkomen dat mensen die gepest worden zelfmoord plegen, maar als ze niet praten over dat ze gepest worden, kan het wel voorkomen dat mensen zelfmoord plegen omdat ze er niet verder mee kunnen leven.

Conclusie: Het verschil tussen jongens en meisjes, als je kijkt naar het pestgedrag via Social media, is even erg bij jongens als bij meisjes. Bij de vraag met het versturen van nare berichtjes is gebleken dat meer jongens nare berichten versturen en bij de vraag met het ontvangen van nare berichten is gebleken dat meer meiden de nare berichten ontvangen. De jongens en meisjes zijn het grotendeels met elkaar eens als het gaat over “Kan pestgedrag op Social media leiden tot zelfmoord”. Meer als 90% van de jongens en van de meisjes denken dat het pesten wel kan leiden tot zelfmoord.

Dus uit de enquête is gebleken dat jongens en meisjes even vaak worden gepest, dat meisjes meer berichten ontvangen (bestaande uit, naaktfoto’s en nare berichten) en dat meiden meer meeleven met de mensen die gepest worden, omdat meer meiden denken dat pesten via Social media ook kan leiden tot zelfmoord.

23 | P a g i n a

Deelvraag “Wat is het verschil in pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?

Praktijkonderzoek Bij deze deelvraag uit het praktijkonderzoek hebben wij gewerkt met de vragen “kom je uit een stad of uit een dorp”, “Ben je een jongen of een meisje”, “Wie worden er meer gepest denk je, jongens of meisjes” en “Wie pesten er meer, de jongens of de meisjes”.

60,6% van de mensen die de enquête hebben ingevuld zijn meisje en 39,4% is jongen. Zo komt 45% uit de stad en 55% komt uit het dorp.

Uit de enquête is gebleken dat veel mensen denken dat meisjes meer worden gepest via het Social media (72,3%) en dat de jongens de pesters zijn (66,8%). Uit de ingeving die wij hebben van de enquêtes bekijken is dat de meiden meer gepest worden en dat de jongens meer pesten, dus wat uit de enquête is gebleken, wat de deelnemers dachten, is ook waar.

Vaak zijn de mensen die pesten, jongens of meisjes, zelf ook gepest en willen ze mensen terugpakken en doen dat dan via het internet, want dan komen ze er niet zo snel achter. De mensen die wel eens pesten komen vaak uit de stad, want daar kennen ze niet iedereen bij naam. In het dorp is dat weer heel anders, iedereen kent iedereen wel en als er gepest word via het internet en het kind dat weet wie de pester is, kan zijn/haar ouders naar de ouders van de pester gaan en het zo uitpraten. De mensen die pesten zijn vaak wat ouder, de leeftijd van 14 of 15 jaar, dus mensen die in de bovenbouw zitten, in klas 3 of 4.

De mensen die veel worden gepest zijn vaak mensen uit het dorp. Hier wonen veel mensen die van de boerderij af komen, dus voor boer uit worden “gescholden”. Hier zijn de mensen die worden gepest vaak jong en zitten vaak in de tweede klas van de middelbare school, is gebleken uit de enquête.

Foto staat in de bijlage, bijlage 3

Conclusie: Kinderen uit een stad pesten vaker en kinderen uit een dorp worden meer gepest, is gebleken uit de enquête die wij hebben afgenomen bij de leerlingen van de AMS te Franeker in de leeftijdscategorie 12 tot en met 17 jaar. De kinderen die pesten zitten vaak in de leeftijdscategorie van 14 ‘a 15 jaar en de kinderen die worden gepest zitten vaak in de leeftijdscategorie 12 “a 13 jaar, dus kinderen uit de eerste of tweede klas van de middelbare school.

24 | P a g i n a

Deelvraag: “Welke types jongeren worden het meest gepest via Social media?”

Praktijkonderzoek Via onze enquête probeerden wij antwoord te krijgen op de vraag welke types jongeren het meest worden gepest via Social media. Hierbij hebben wij de vraag gesteld: “Welk type persoon wordt volgens jou het meest gepest via Social media?” Hieronder volgen de resultaten van de enquête voor deze vraag: Keuze mogelijkheden enquête.

Antwoordpercentage.

Hoe vaak het antwoord is voorgekomen in de enquête.

Persoon die emo/gothic is.

15,5%

43

Persoon met een andere seksuele geaardheid.

13,7%

38

Persoon met een andere haarkleur.

0,4%

1

Persoon met een andere huidskleur.

7,6%

21

Persoon die zwaarder is.

26,3%

73

Persoon met een ander geloof.

1,1%

3

Persoon met een handicap.

6,8%

19

Persoon met gedragsproblemen.

Persoon die kleding draagt die uit de mode zijn.

Persoon die uit een dorp komt.

19,8%

55

7,6%

21

0%

0

Persoon die op een boerderij woont.

1,4%

4

Uit de antwoorden die in deze tabel zijn weergeven kunnen wij concluderen dat in Franekeradeel: Dat kinderen die er van buiten anders uitzien dan andere kinderen (zoals emo zijn of zwaarder zijn dan andere kinderen) en kinderen die van binnen anders zijn (zoals andere geaardheid of het hebben van gedragsproblemen) beide gedacht gepest te worden op Social media op de AMS. Het maakt niet uit of een kind in een stad of dorp woont om gepest te worden op Social media.

Foto’s staan in de bijlage, bijlage 4

25 | P a g i n a

Ook gingen wij onderzoeken of het verschil tussen de types die gedacht gepest te worden op Social media, verschillen tussen jongens en meisjes. Hierbij nemen we de enquĂŞtes apart en kijken we of er ook verschil zit tussen leeftijdscategorie. De resultaten hiervan zijn: Keuze mogelijkheden enquĂŞte.

Aantal gekozen antwoord jongens 12-13 jaar.

10

Aantal gekozen antwoord jongens 1415 jaar.

3

Aantal gekozen antwoorden jongens 16-17 jaar.

6

Persoon met een andere seksuele geaardheid.

4

8

4

Persoon met een andere haarkleur.

0

0

0

Persoon met een andere huidskleur.

2

2

Persoon die zwaarder is.

16

6

3

Persoon met een ander geloof.

0

1

0

Persoon met een handicap.

2

6

1

Persoon met gedragsproblemen.

Persoon die kleding draagt die uit de mode zijn.

Persoon die uit een dorp komt.

7

9

7

4

2

1

0

0

0

Persoon die op een boerderij woont.

0

1

0

Persoon die emo/gothic is.

In de tabel is te zien dat jongens tussen de 12 en de 13 jaar vooral denken dat kinderen worden gepest om hoe zij er uit zien. Zij denken dat vooral kinderen die zwaarder zijn dan hun leeftijdsgenootjes en kinderen die emo of gothic zijn het meest worden gepest op Social media op de AMS. Bij jongens tussen de 14 en de 15 jaar wordt vooral gedacht dat kinderen met gedragsproblemen en kinderen met een andere seksuele geaardheid vooral worden gepest. Zij denken dus dat kinderen die vanbinnen anders zijn het meeste worden gepest op Social media op de AMS.

26 | P a g i n a

Als laatste is te zien in de tabel dat jongens tussen de 16 en 17 jaar denken, net als de jongens tussen de 14 en 15 jaar, dat kinderen die van binnen anders zijn worden gepest via Social media op de AMS. Keuze mogelijkheden enquĂŞte.

Aantal gekozen antwoord meisjes 12-13 jaar.

6

Aantal gekozen antwoord meisjes 1415 jaar.

12

Aantal gekozen antwoorden meisjes 16-17 jaar.

6

Persoon met een andere seksuele geaardheid.

3

15

4

Persoon met een andere haarkleur.

0

1

0

Persoon met een andere huidskleur.

7

6

4

Persoon die zwaarder is.

25

14

9

Persoon met een ander geloof.

1

1

0

Persoon met een handicap.

5

6

3

Persoon met gedragsproblemen.

Persoon die kleding draagt die uit de mode zijn.

Persoon die uit een dorp komt.

8

10

10

4

4

5

0

0

0

Persoon die op een boerderij woont.

0

2

1

Persoon die emo/gothic is.

Opvallend is dus dat de jongere jongens (tussen de 12 en 13 jaar) vooral denken dat kinderen worden gepest op Social media om hun lichamelijke kenmerken, terwijl de wat oudere jongens (14-15 jaar en 16-17 jaar) vooral denken dat kinderen die van binnen anders zijn dan anderen (zoals kinderen met gedragsproblemen eerder worden gepest op Social media).

Bij meisjes tussen de 14 en 15 zijn de antwoorden vooral erg verdeeld. De meeste meisjes in deze leeftijdscategorie denken dat kinderen met een andere seksuele geaardheid en kinderen die zwaarder zijn het meest worden gepest op Social media. Maar ook wordt er veel gedacht dat kinderen met gedragsproblemen of kinderen die emo/gothic zijn het meest worden gepest op Social media. In deze categorie liggen de antwoorden dus erg verspreid. Meisjes tussen de 16 en 17 jaar oud denken vooral dat kinderen met gedragsproblemen en kinderen die zwaarder zijn dan andere kinderen vooral worden gepest op Social media. Er wordt dus gedacht dat kinderen zowel met andere uiterlijke kenmerken als kinderen met andere psychische kenmerken worden gepest op Social media. Wat opvallend is, is dat de jongere meisjes (tussen de 12 en 13 jaar) denken dat kinderen met een ander uiterlijk vooral worden gepest op Social media. De wat oudere kinderen (tussen de 14-15 jaar en 16-17 jaar) denken dat uiterlijke kenmerken en hoe een persoon zich gedraagt vooral te maken heeft met het pesten op Social media.

Conclusie: Kinderen tussen de 12 en 13 jaar (zowel jongens en meisjes) denken dat vooral kinderen met andere lichamelijke kenmerken worden gepest. Bij jongens tussen de 14 en 17 jaar oud wordt vooral gedacht dat kinderen die van binnen anders zijn vooral worden gepest. Meisjes tussen de 14 en 17 jaar denken dat bij uiterlijke kenmerken en psychische kenmerken beide worden gepest.

27 | P a g i n a

Wat kun je doen als slachtoffer van het pesten op sociale media?

Praktijkonderzoek In onze enquête is uitgekomen dat zeker 12 procent is gepest op sociale media. Zeker 9 procent vermoedt ook dat er in hun klas gepest wordt op sociale media.

We hebben de jongeren gevraagd wat zij zouden doen als ze werden gepest werden op sociale media.

De meeste jongeren hebben ingevuld er het liefst met hun ouders erover te praten. Een iets kleiner percentage zou het liever aan zijn/haar vrienden vertellen. 13,3 procent zou het bij de schoolleiding melden.

Voor het beantwoorden van deze deelvraag, hebben we vragen uit de enquête gebruikt, zoals: ‘hoe ervaar jij pestgedrag op Social media?’ en ‘Wat zou je doen als je het slachtoffer was van pestgedrag op Social media?’ Om een goed inzicht te krijgen in waarom een gepeste leerling bijvoorbeeld juist aangifte wil doen is het belangrijk om te weten hoe jongeren cyberpesten ervaren. Zo kun je beter begrijpen hoe een kind bij het idee komt om juist die stappen te nemen.

In totaal hebben 37 jongeren antwoord gegeven op de vraag hoe je pestgedrag op de sociale media ervaart. 30,6% van de jongeren geeft aan dat ze graag willen weten wie hun deze schade heeft aangericht, zodat ze weer verder kunnen met hun eigen leven en het maken van een nieuwe start.

Deze optie is gekozen door ongeveer evenveel jongens als meisjes, de meisjes hadden deze optie 1 keer vaker ingevuld dan de jongens. 16,7% zou boos worden, waarom moet ik het slachtoffer zijn? Dit antwoord is gekozen door evenveel jongens als meisjes. Één leerling heeft aangegeven dat hij het leven niet meer ziet zitten en zich erg eenzaam voelt. Deze optie is gekozen door een jongen. Veel leerlingen vinden het lastig om met mensen te praten over cyberpesten. Ze zijn erg verdrietig, maar ook bang om het te vertellen. Dit betreft 25% van de gepeste leerlingen. Heel opvallend is dat dit antwoord alleen is ingevuld door de meisjes. Er zijn ook nog twee meisjes, die het cyberpesten aan niemand durven te vertellen, omdat ze dan bang zijn dat het probleem alleen nog maar erger wordt.

Dit betreft 5,6% van de gegeven antwoorden. 19,4% van de gepeste leerlingen heeft aangegeven dat zij de berichtjes negeren. Het zal vanzelf wel ophouden als ik me er gewoon niets van aantrek.

De jongens hebben dus voornamelijk aangegeven dat ze wilden weten wie het hun heeft aangedaan zodat ze verder kunnen met hun leven. Ook hebben ze veel gekozen voor het antwoord: Ik word erg boos, waarom ben ik het slachtoffer? Ook was er nog één jongen die het leven niet meer zag zitten.

De meisjes hebben het meest gekozen voor de volgende antwoorden: ‘Ik voel me verdrietig, maar ik praat er met niemand over’, ‘Ik durf er met niemand over te praten want dan maak ik het probleem alleen maar erger’ en de meisjes kozen ook veel voor het antwoord ‘Als ik me er niets van aantrek gaat het vanzelf wel weer over’.

Door de vraag ‘Wat zou je doen als je slachtoffer wordt van cyberpesten?’ te stellen hebben we een goed inzicht gekregen hoe jongeren reageren op het cyberpesten. Van de 282 leerlingen waar we een enquête hebben afgenomen, hebben 37 leerlingen aangegeven dat ze ooit zijn gepest via de sociale media. Uit de enquête is gebleken dat geen enkel slachtoffer hulp zoekt bij een deskundige. 16,7% van de jongeren heeft aangegeven dat ze aan niemand vertellen dat ze zijn gepest. Deze jongeren zijn 28 | P a g i n a

bang dat als ze het vertellen, het probleem nog groter wordt dan dat het al is. Dit antwoord is alleen gegeven door de meisjes. Ook geeft 16,7% van de leerlingen aan, dat ze het alleen aan hun vrienden durven te vertellen. Ze willen hun verhaal kwijt bij een persoon van hun eigen leeftijd die ze erg goed kunnen vertrouwen. Dit antwoord is overigens ook alleen door de meisjes gegeven. Veruit de meeste jongeren praten over het cyberpesten met hun ouders. Dit betreft 41,7% van het totaalaantal gepeste leerlingen. Dit antwoord is gegeven door zowel jongens als meisjes. 5,6% van de jongeren die zijn gepest nemen zelf stappen en doen aangifte bij de politie. Twee jongens hebben dit ingevuld. Ten slotte is er ook nog 19,4% die pestgedrag bij de schoolleiding meldt. Deze antwoorden zijn afkomstig van zowel jongens als meisjes.

Foto’s staan in de bijlage, bijlage 5 Ook hebben we een interview met een deskundige van de GGD gepraat, Evelien van der Hel. We hebben haar onder andere gevraagd wat een kind dat gepest word op Social media kan doen om dit op te lossen. Zij heeft toen een site aangewezen: ” Er is een website speciaal voor cyberpesten, en dat is www.meldknop.nl. Dit is een hele belangrijke website, hier kun je contact opnemen met iemand die verstand heeft van het specifieke probleem waar jij last van hebt op sociale media. Je kunt je verhaal er delen, maar je kunt ook actie ondernemen om het pesten te verminderen.” zij vind dit onder andere een hele goede site omdat het je helpt met een heel specifiek probleem, bijvoorbeeld sexting of bedreiging, maar ook is de site geheel anoniem en zullen daarom ook sneller actie ondernemen, aldus mevrouw van der Hel. Ook geeft ze aan dat de GGD veel gesprekken met kinderen heeft, over wat dan ook dus dat je ook met dit probleem ook bij de GGD mag komen voor advies of om gewoon te praten. Zie bijlage 11 Conclusie: Onze uitkomst uit deze deelvraag is dat een slachtoffer niet graag naar een deskundige gaat, jongens zouden alleen naar de politie gaan. Meisjes vertellen helemaal niks, niet aan een deskundige maar ook niet aan een vertrouwenspersoon. Als ze het bij iemand kwijt moeten gaan de jongeren het liefst met hun ouders praten over het cyberpesten, zowel jongens als meisjes.

Als we het hebben over wat het slachtoffer zelf kan doen om het cyberpesten te stoppen is bijvoorbeeld een dergelijke site opzoeken zoals www.meldknop.nl of www.pestweb.nl. zo kun je je probleem bespreken en je verhaal kwijt zonder dat je echt actie moet ondernemen door bijvoorbeeld ergens heen te gaan. Dit kan namelijk gewoon thuis en aangezien de meeste kinderen, vooral de meisjes, het moeilijk vinden om überhaupt iemand iets hierover te melden is dit een handige en snelle oplossing om er toch met iemand over te praten.

29 | P a g i n a

Ervaart iedereen, 12 t/m 17 jaar/ jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde.

Praktijkonderzoek Om deze deelvraag te beantwoorden, gaan we weer naar de enquête kijken. Hierin hebben wij verschillende vragen gesteld die wij kunnen gebruiken om deze deelvraag uit te werken. De vragen uit de enquête die wij gebruikt hebben zijn:  Wat zou je doen als je zelf het slachtoffer bent van pestgedrag op het internet?  Wanneer vind je dat je gepest wordt via social media?  Denk je dat pestgedrag op social media uiteindelijk kan leiden tot zelfmoord?  Ervaart een jongen cyberpesten hetzelfde als een meisje?

Bij de vraag denk je dat pestgedrag kan leiden tot zelfmoord? Denkt 90,1% dat pestgedrag inderdaad kan leiden tot zelfmoord en denkt 9,9% dan pestgedrag niet kan leiden tot zelfmoord. Hierin viel ons op dat van die 9,9% van de jongeren die denkt dat pestgedrag niet leidt tot zelfmoord, vooral jongens hiervoor hebben gekozen. Meisjes denken dus eerder dat pestgedrag kan leiden tot zelfmoord dan jongens.

Foto’s staan in de bijlage, bijlage 6 Bij de vraag ervaart een jongen cyberpesten hetzelfde als een meisje? Heeft de meerderheid gekozen voor gekozen voor dat een jongen cyberpesten niet hetzelfde ervaart dan een meisje, hiervoor heeft 65,1% gekozen. De overige 34,9% denkt dus dat jongens en meisjes cyberpesten hetzelfde ervaren.

Hierbij Hieruit kunnen wij dus concluderen dat jongens, cyberpesten anders ervaren dan meisjes.

Hierna hebben wij gekeken naar de vraag wanneer vind je dat je gepest wordt op social media? Hieruit kregen wij eigenlijk steeds drie standaard antwoorden: ik weet het niet, wanneer iemand meerdere malen nare berichten verstuurt en wanneer iemand de ander kwetst of bedreigd via social media.

Vooral jongens gaven ons het antwoord dat zij het niet weten. Ook viel ons op dat vooral de wat jongere jongens (12,13,14 jaar) vooral vinden dat iemand gepest wordt op Social media wanneer gekwetst wordt, de wat oudere jongens (15,16, 17 jaar) vinden dat iemand gepest wordt op Social media wanneer iemand de ander bedreigd of kwetst en ook wanneer dit pestgedrag meerdere malen bij de zelfde persoon voorkomt. Ook viel ons op dat bij de jongens het antwoord ik weet het niet veel vaker voor komt dan bij de meisjes. Bij de meisjes waren er weinig verschillen per leeftijd, zij vonden ook dat iemand wordt gepest op social media wanneer iemand gekwetst wordt en wanneer iemand steeds weer digitaal wordt gepest. Hieruit kunnen wij opmaken dat jongens en meisjes eigenlijk beide denken dat iemand wordt gepest op social media wanneer zij gekwetst worden of/en dit meerdere malen achter elkaar gebeurd.

30 | P a g i n a

Als laatste hebben wij gekeken naar de vraag wat zou je zelf doen als je slachtoffer bent van pestgedrag op het internet? Hierbij hebben wij de volgende keuze mogelijkheden in de enquête gegeven:  Ik voel me eenzaam en zie het leven niet meer zitten.  Ik voel me verdrietig, maar durf er niet met andere mensen over te praten.  Ik vertel het aan niemand, dat maakt het probleem alleen nog maar erger.  Het gaat wel over, als ik me er niks van aantrek.  Ik word boos, waarom moet ik het slachtoffer zijn?  Ik ga zelf ook mensen pesten, want dan voel ik me beter.  Ik wil weten wie mij dit heeft aangedaan, dan kan ik verder met mijn leven.

Hierbij is het meest gekozen voor: ik wil weten wie mij dit heeft aangedaan, dan kan ik verder met mijn leven (34,8%) & het gaat wel over, als ik mij er niks van aantrek (34,4%). Hier hebben zowel jongens als meisjes die niet werden gepest veel voor gekozen. Van de 37 leerlingen die aangegeven hebben dat zij gepest worden op social media, hebben de meeste voor de mogelijkheid gekozen dat zij willen weten wie hen dit heeft aangedaan.

Zes jongeren hebben gekozen voor de optie: ik voel me eenzaam en zie het leven niet meer zitten.

Hier zit één jongen bij die ook heeft aangegeven gepest te worden.

Bij de keuze mogelijkheid: ik wordt boos, waarom moet ik het slachtoffer zijn? Hier dacht 16,2% zo over. Hier viel op dat vooral jongens kozen voor deze mogelijkheid. Ook kozen verschillende jongeren die aangegeven hebben dat ze gepest worden via social media, voor deze keuzemogelijkheid gekozen.

Uit de enquête blijkt dat 8,9% van de jongeren verdrietig is zou gaan voelen en er met niemand over zou gaan praten. Deze mogelijkheid werd vooral door meisjes gekozen. Het viel op dat van de gepeste jongeren, alleen meisjes voor deze optie hebben gekozen.

Twee mensen hebben aangegeven zelf ook te gaan pesten om zich beter te voelen. Hiervan hebben geen van de gepeste kinderen voor deze mogelijkheid gekozen. De beide jongeren die voor deze optie hebben gekozen, zijn beide jongens.

Als laatste werd koos 2,4% van de jongeren voor de mogelijkheid: ik vertel het aan niemand, dat maakt het probleem alleen nog maar erger. Hiervan hebben twee leerlingen voor deze optie gekozen die niet worden gepest en vier leerlingen die wel worden gepest.

Conclusie: Uit al deze gegeven kunnen wij concluderen dat veel jongeren denken dat er een verschil zit in hoe jongens pesten op social media ervaren en hoe meisjes pesten op social media ervaren. Terwijl zij op de vraag: wanneer vind je dat je gepest wordt op social media? Eigenlijk bijna wel dezelfde antwoorden hebben. Wel denken meisjes eerder dat iemand door pestgedrag zelfmoord pleegt dan dat jongens dat denken. Bij de vraag: wat zou je zelf doen als je slachtoffer bent van pestgedrag op het internet? Werd er ongeveer ook bij jongens en meisjes, die niet gepest worden, niet veel verschillen in de antwoorden. Bij de leerlingen die wel gepest worden zit er wel wat meer verschil in, meisjes zijn eerder geneigd verdrietig te worden en het aan niemand te vertellen terwijl de jongens vooral willen weten wie hen het heeft aan gedaan zodat zij verder kunnen.

Er zit dus zeker wel een verschil tussen hoe een meisje pestgedrag op social media ervaart en hoe jongens pestgedrag op social media ervaren. Er zit niet een erg groot verschil tussen, maar qua gevoelens wel.

31 | P a g i n a

Deelvraag: “Wat kunnen vrienden, ouders, school etc. doen om pestgedrag op Social media tegen te gaan?”

Praktijkonderzoek Als je deze deelvraag wil beantwoorden moet je weten hoe je kunt aantonen of een kind wordt gepest of niet. Zoals je hieronder kunt zien, zullen dat meeste jongeren wel actie ondernemen en iets vertellen aan een vertrouwenspersoon of iemand anders. Niettemin is er daarnaast nog wel een kleiner, maar net zo belangrijk aantal dat het niet aan iemand zou kunnen óf durven vertellen. Niet elk kind kan gemakkelijk praten over het cyberpesten en zullen het juist inhouden.

Ook bij de onderstaande enquête uitslag zijn er een aantal, dat zeggen dat ze het cyberpesten voor zichzelf houden. Hieronder staat hoe kinderen zich gaan voelen als ze gepest worden op Social media.

Sommige kinderen worden er eenzaam van, of verdrietig. Andere kinderen worden juist boos en snappen niet waarom dit hun overkomt. Als je deze signalen als vriend, docent, ouders of klasgenoot opvangt, kun je actie gaan ondernemen en het probleem oplossen. Wat kan die actie dan zijn? Bij die vraag komen we nu.

We hebben aan de kinderen gevraagd wat volgens hen de beste aanpak voor docenten of te wel school was om pestgedrag tegen te gaan. We hebben dit gedaan omdat het goed was om hun mening over deze vraag te hebben, omdat hun een beter idee hebben wat effect zou hebben op de kinderen.

Ze zijn ten slotte zelf de leeftijdsgroep. In de uitslagen hieronder zie je dat het grootste aantal jongeren heeft ingevuld dat de docenten een voorlichting zouden moeten geven over pestgedrag. Een kleiner aantal vindt het een goed idee om een antipest protocol in te stellen, zodat het pestgedrag zo verminderd word. Nog een paar kinderen denken niet dat er maatregelen voor de jongeren moet komen, maar juist voor de ouders. Zij zouden een naar een voorlichtingsavond moeten om zo het cyberpesten te verminderen.

32 | P a g i n a

Ook hebben we de kinderen gevraagd of ze vonden dat acties zoals ‘de week tegen pesten’ nuttig vonden en vonden helpen tegen cyberpesten. Ook dit hebben we gedaan omdat de meeste jongeren wel naar zo’n actie is geweest, en ze wel weten of ze er echt iets van op hebben gestoken of niet. Iets meer dan 1/3 zegt dat zulke acties niet helpen tegen pesten en we er dus ook niet aan mee hoeven te doen. Maar het grotere aantal vindt dat deze actie wel degelijk verschil maken. School zou dus als maatregel kunnen nemen om actief aan deze acties mee te doen om zo pestgedrag op Social media tegen te gaan.

We vroegen in onze enquête aan de jongeren als ze minder gebruik konden maken van Social media op school, het cyberpesten ook verminderd zou worden. De meerderheid vond dit idee geen oplossing, dus zou volgens hen ook geen maatregel zijn om voor school en docenten te nemen.

Foto’s staan in de bijlage, bijlage 7 We wilden erachter komen wat ouders aan pestgedrag op Social media kon doen. Weer hebben we dit mede aan de jongeren gevraagd in onze enquête, omdat hun een goed beeld hebben van wat effect zou hebben, maar ook dat hun weten hoe ze geholpen willen worden als het hun overkomt. Een klein aantal denkt dat het innemen van laptop en mobiel van het kind effect zal hebben. Een iets groter deel, 16,3%, denkt dat ouders contact met school moeten leggen, zodat hun verder actie kunnen ondernemen. Het overgrote deel van de jongeren zegt dat het praten met kinderen over cyberpesten het beste effect heeft om dit tegen te gaan. Ze komen er zo achter wat het is, en wat het effect van cyberpesten is op het slachtoffer.

We hebben een interview afgenomen bij de zorgcoördinator op de AMS. We hebben hem onder andere gevraagd wat voor maatregelen wij hier al op school hebben om cyberpesten tegen te gaan.

Hij vertelde ons dat we onder andere een pestprotocol hebben en zegt dat het zeker helpt maar dat het dat probleem niet oplost. Ook hebben we gevraagd wat hij op school nog wil gaan doen om het cyberpeten te verminderen, en hij wil graag nog pestdagen organiseren. Zie bijlage 9 Conclusie: Onze conclusie is dat school of docenten het beste de symptomen kunnen opvangen. Als dat gebeurd is kan school ingrijpen door voorlichtingen te geven aan de kinderen zodat ze beseffen wat cyberpesten kan aanrichten. Ook zou school een protocol in kunnen stellen of themadagen kunnen organiseren. Dit is een goed idee omdat de kinderen goed op die antwoorden hebben gereageerd, maar ook de zorg coördinator dit goede oplossingen vind.

Wat betreft maatregelen die ouders kunnen nemen kunnen ze het beste met het kind praten over het onderwerp zodat ze weten wat het inhoud en beseffen wat het kind kan aanrichten bij het slachtoffer, zodat ze de consequenties van hun daden inzien.

Als je deze twee antwoorden wil samenvoegen is wat ouders, vrienden school etc. het kind moeten in laten zien wat het aanricht, zodat ze kunnen vermijden dat de jongeren gaan pesten op sociale media.

33 | P a g i n a

De eindconclusie Wij hebben een profielwerkstuk gemaakt over ‘Pestgedrag op Social media onder jongeren in Franekeradeel’. Cyberpesten is tegenwoordig een heel actueel onderwerp. Pestgedrag op Social media wordt ook wel cyberpesten genoemd. Cyberpesten is het versturen van kwetsende of bedreigende teksten via Social media. Hierbij kun je denken aan pesten via bijvoorbeeld chatprogramma’s en facebook. Er is ook een andere vorm van cyberpesten, namelijk cyberstalking. Bij cyberstalking gaan mensen doelbewust één specifiek persoon lastig vallen door voor een langere periode allemaal beledigende foto’s en video’s op het internet te plaatsen. Dus via internet kun je mensen pesten door mensen uit te schelden, belachelijk maken, valse profielen van een persoon aanmaken of het versturen van naaktfoto's en filmpjes.

We zijn dit hele project begonnen met een onderzoeksvraag, die luidt als volgt: ‘’ Wat zijn de effecten van pestgedrag op Social Media onder jongeren en welke maatregelen kan men nemen om dit te verminderen?’’ Deze onderzoeksvraag hoopten we te beantwoorden aan de hand van zeven deelvragen.

Dit zijn de zeven deelvragen:  Wat is de frequentie van pestgedrag op Social media onder jongeren?  Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?  Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?  Welke types jongeren worden het meest gepest via Social media?  Wat moet je doen als slachtoffer van pestgedrag op Social media?  Ervaart iedereen, 12 t/m 17/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?  Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?

Conclusie per deelvraag Conclusie deelvraag ‘’Wat is de frequentie van pestgedrag op Social media onder jongeren?’’

Uit onderzoeken van het CBS, NJI en NOS is gebleken dat in Nederland ongeveer 17% van alle jongeren op de middelbare school wordt gepest. Dit is 1 op de 9 leerlingen. Het percentage in Friesland zou liggen op 14% volgens een onderzoek van de GGD Friesland.

Uit het de enquête die we hebben gemaakt ten behoeve van het praktijkonderzoek is gebleken dat 13,1% van de ondervraagde 282 leerlingen van de Anna Maria van Schurman te Franeker worden gepest via de sociale media. Dit betreffen 37 leerlingen. 10 leerlingen van de AMS hebben aangegeven dat ze voor het laatst zijn gepest via de sociale media een week tot twee maanden geleden. Dit is dus in het huidige schooljaar. Uit deze gegevens kunnen we concluderen dat er veel op de AMS wordt gepest. Het gemiddelde van de provincie lag namelijk op 14%, dit is gebaseerd op de gemeenten in Friesland. Terwijl het percentage van de AMS al op 13,1% ligt.

Conclusie deelvraag: ‘’ Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?’’

Uit onderzoeken van het CBS en het AD is gebleken dat jongeren meer pesten in het echte leven dan op het internet. Uit deze onderzoeken is ook gebleken dat meisjes vaker worden gepest dan de jongens. Maar hiertegenover staat dat de jongens zelf vaker pesten via de sociale media.

Uit de enquête is gebleken dat jongens en meisjes in verhouding evenveel worden gepest via de sociale media. Opvallend is wel dat de meisjes vaker een naar berichtje hebben ontvangen dan de jongens. De jongens versturen zelf vaker nare berichten. Uit het onderzoek dat wij hebben afgenomen is ook gebleken dat meisjes de gevolgen van pestgedrag serieuzer opvatten dan de jongens. De meisjes denken vaker dat pestgedrag kan leiden tot zelfmoord, de jongens denken dat dit niet zo snel kan gebeuren.

34 | P a g i n a

Conclusie deelvraag: ‘’ Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?’’

Uit onderzoeken die we van de websites www.vandaagenmorgen.nl, www.nemokennislink.nl en www.trouw.nl hebben gehaald is gebleken dat in een stad relatief minder wordt gepest dan in een dorp. In een dorp is de kans dus groter dat je via het internet wordt gepest, omdat je de zwakheden van iedereen in het dorp kent. Uit ons onderzoek op de AMS in Franeker is ook gebleken dat jongeren in een dorp vaker het slachtoffer zijn van cyberpesten. Uit het onderzoek van ons is ook gebleken, dat mensen uit de stad mensen vaker pesten. De gepeste leerlingen zitten veelal tussen de leeftijd van 1213 jaar, terwijl de gepeste kinderen meestal ouder zijn. Die vallen namelijk in de leeftijdscategorie 1417 jaar.

Conclusie van de deelvraag:’’ Welke types jongeren worden het meest gepest via Social media? ‘’ Uit het HBSC ( het landelijk scholieren onderzoek naar Gezondheid en Welzijn van Scholieren)rapport van 2014 afkomstig van de website www.eenzaam.nl is gebleken dat cybrpesten afhankelijk is van het opleidingsniveau van de jongeren. Jongeren met een lager opleidingsniveau ondervinden vaker last van cyberpesten dan jongeren met een hoger niveau. Uit een onderzoeken van pedagoog Bob van der Meer en NJI is gebleken dat jongeren met een lichtverstandelijke beperking het meeste worden gepest via de sociale media. Zij hebben niet een goed beeld van hoe de sociale media werkt. Uit deze onderzoeken is ook gebleken dat jongeren die een ander uiterlijk, een negatief zelfbeeld hebben of niet over genoeg sociale vaardigheden beschikt vaker het slachtoffer is van cyberpesten.

Uit ons praktijkonderzoek is gebleken dat de verschillende leeftijdscategorieën anders denken over cyberpesten. Jongeren tussen de 12 en 13 jaar, vermoedden dat jongeren met een andere huidskleur of met overgewicht vaak worden gepest via de sociale media. Jongeren tussen de 14 en 17 jaar dachten dat kinderen met psychische problemen en/of gedragsproblemen vaker worden gepest via de sociale media. Uit deze gegevens kunnen we opmaken dat er in principe geen verband is tussen types jongeren en de frequentie van pestgedrag. Uit ons onderzoek en uit de onderzoeken die we hebben gebruikt voor het literatuuronderzoek is gebleken dat alle types jongeren ongeveer evenveel kans hebben om gepest te worden via de sociale media. Ook wordt er gedacht dat jongeren met een andere seksuele geaardheid meer de kans hebben om gepest te worden via de sociale media.

Conclusie van de deelvraag: ‘’ Wat moet je doen als slachtoffer van pestgedrag op Social media?’’

RTL nieuws heeft in 2013 een verslag geplaats over cyberpesten. Hier geeft RTL nieuw enkele tips wat je kunt doen als je het slachtoffer bent van cyberpesten. Uit dit onderzoek is gebleken dat het heel belangrijk is dat slachtoffers pesten bespreekbaar maken. Pas als mensen op de hoogte zijn van jouw situatie kunnen ze stappen ondernemen om het pesten te verminderen. Het is dus erg belangrijk als je een persoon in vertrouwen durft te nemen. Ook is het belangrijk dat je niet reageert op de nare berichtjes die je krijgt. Als je dat wel doet, vinden de jongeren het nog aantrekkelijker om jou te pesten. Als er bijvoorbeeld een nepaccount van jou is gemaakt, kun je het bij de politie melden zodat het account wordt verwijderd. Uit onze enquête is gebleken dat de jongeren niet graag over cyberpesten praten met een deskundige zoals de GGD. Ook is er gebleken dat meisjes zich meer passief opstellen. De meisjes vertellen vaak aan niemand dat ze worden gepest via de sociale media.

Een aantal meisjes zouden er met hun ouders over praten. Jongens die worden gepest zouden direct naar de politie gaan om stappen te ondernemen. Heel opvallend is ook dat zowel jongens als meisjes liever met hun ouders praten over cyberpesten dan met hun vrienden. Voor de jongeren die het lastig vinden om cyberpesten bespreekbaar te maken, kunnen ze ook naar sites surfen zoals www.meldknop.nl en www.pestweb.nl . Op deze sites kun je met een vertrouwenspersoon praten, zonder dat ze weten wie je bent.

35 | P a g i n a

Conclusie van de deelvraag: ‘’ Ervaart iedereen, 12 t/m 17/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?’’

Uit onderzoeken die we hebben gevonden op de websites www.chris.nl en www.mediawijs.be is gebleken dat iedereen pestgedrag op een andere manier ervaart, maar wel zijn er een paar overeenkomsten. Vele jongeren voelen zich eenzaam, en ondervinden angst, omdat ze in hun vertrouwde omgeving worden gepest. Ook is het voor veel jongeren lastig om later weer personen in vertrouwen te nemen. Bijna iedereen die wordt gepest heeft hier last van, maar de een ondervindt hier weer meer schade van dan de ander. Iedereen verwerkt cyberpesten op zijn/haar eigen manier.

Uit onze enquête is gebleken dat jongens en meisjes pestgedrag wel op een andere manier ervaren.

Meisjes zijn vaak geneigd om aan niemand te vertellen dat ze worden gepest, terwijl jongens juist graag willen weten wij hen heeft gepest, zodat ze weer verder kunnen met hun leven. De meisjes stellen zich meer passief op en ondervinden veel verdriet, terwijl de jongens graag verder willen en een erg actieve opstelling hebben.

Conclusie van de deelvraag: ‘’ Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?’’

Uit ons literatuuronderzoek afkomstig van de websites www.mediawijsheid.nl, www.deleeuwenkuil.nl en www.ouders.net is gebleken dat zowel school als de ouders van de jongeren cyberpesten kunnen verminderen. De ouders kunnen hun bijdragen leveren door cyberpesten te herkennen bij hun kind, en dan het onderwerp bespreekbaar maken. Voor de school zijn voorlichten belangrijk, zodat iedereen zich bewust wordt van de risico’s die Social media met zich meebrengt. Ook zou de school duidelijke regels kunnen maken over het gsm-gebruik in de lessen. Dit zijn de twee hoofdpunten. Uit onze enquête is gebleken dat de docenten het als eerste in de gaten hebben als jongeren worden gepest.

Als docenten deze signalen opvatten, kan de school ingrijpen door een voorlichting te geven. Een voorlichting is er ter bewustwording van wat cyberpesten inhoudt. Jongeren zouden het ook fijn vinden als de school een anti-pestprotocol hanteert, en dat er themadagen komen. De maatregelen die de ouders kunnen nemen beperkt zich gesprekken met het kind. Een stuk bewustwording van de risico’s van de sociale media en de schade die cyberpesten met zich meedraag is heel belangrijk.

Onze hypothese over de hoofdvraag luidt als volgt: Wij veronderstellen dat jongeren heel diep in de put kunnen raken door pesten op Social media.

Kinderen worden in de puberteit erg onzeker over zichzelf en voelen zich daarom erg gekwetst als iemand nare opmerkingen over diegene maakt. Wij denken dat pestgedrag op Social media een heel groot effect heeft op de jongeren wat zelfs kan leiden tot zelfmoord. Het is erg belangrijk dat iedereen op de hoogte is van pestgedrag op Social media. Ook is het van belang dat iedere school een anti pest protocol heeft. Dit betekent dat er regels worden opgesteld waar iedereen zich aan moet houden.

36 | P a g i n a

Aan de hand van de conclusies per deelvraag hopen wij de hoofdvraag te kunnen beantwoorden. Voor het beantwoorden van de hoofdvraag splitsen wij de vraag op. Naar: ‘’Welke effecten cyberpesten met zich meedraagt?’’ en ‘’Welke maatregelen kan men nemen om cyberpesten te verminderen?’’.

Welke effecten draagt cyberpesten met zich mee?

Op de AMS worden 37 leerlingen van de door ons onderzochte 282 leerlingen gepest via de sociale media. Dit bedraagt 13,1%. Dit percentage is erg hoog, want het gemiddelde percentage cyberpesten van de gemeenten in Friesland ligt op 14%. De meest voorkomende vorm van cyberpesten is uitschelden via het internet. 27% van de gepeste leerlingen op de AMS heeft een week tot twee maanden pestgedrag voor het laatst ervaren. De effecten van cyberpesten is bij ieder kind verschillend, omdat niet iedereen pestgedrag op dezelfde manier ervaart. Uit de enquête die we hebben afgenomen is gebleken dat cyberpesten zelfs kan leidden tot zelfmoord. Dit denkt 90,1% van de jongeren. De overige 9,9%, bestaande uit jongens, denken dat cyberpesten niet tot zelfmoord kan leidden. Hieruit kunnen we concluderen dat meisjes de effecten van cyberpesten als heftiger ervaren dan de jongens.

Uit ons onderzoek is ook gebleken dat 34,8% van de gepeste kinderen graag willen weten wie hun al die schade heeft aangericht, zodat ze verder kunnen met hun leven. De jongeren willen dus graag alles weten, zodat ze het hoofdstuk pesten af kunnen sluiten en een nieuwe start kunnen maken.

Veel jongeren zijn erg bang om te vertellen dat ze worden gepest via de sociale media, dit kan weer isolering tot gevolg hebben omdat ze niemand in vertrouwen durven te nemen. Ook kunnen de jongeren die zijn gepest via de sociale medialater last hebben van psychische problemen, omdat ze door het pesten depressief zijn geraakt.

Welke maatregelen kan men nemen om cyberpesten te verminderen?

Aan de hand van ons onderzoek kunnen we concluderen dat jongeren liever niet naar een deskundige gaan om te praten over cyberpesten. Het is een soort gevoel van schaamte en de angst dat het cyberpesten alleen nog maar erger wordt. Voor het slachtoffer is het erg belangrijk om over deze drempel heen te stappen en cyberpesten bespreekbaar te maken. Als niemand weet dat je wordt gepest, kan er ook niks aan gedaan worden. Het liefst vertellen jongeren aan niemand dat ze worden gepest via de sociale media, en als ze het wel vertellen dan doen ze dat bij hun ouders. Een tip voor de jongeren is om eens een kijkje te nemen op websites zoals www.pestweb.nl en www.meldknop.nl .

Hier kun je chatten met een vertrouwenspersoon en kan er iets aan het pesten worden gedaan. In de enquête hebben we de vraag gesteld: ‘Welke maatregelen kunnen ouders nemen om het pestgedrag op het internet te verminderen?’ Hier is uit gebleken, dat 71,6% van de jongeren denkt dat ouders het beste met het kind kan spreken over cyberpesten. Dit is goed voor de ouders om te doen, zodat de jongeren een goed inzicht krijgen in wat Social media is, en welke risico’s het met zich meedraagt. Het is niet verstandig om direct naar de politie te gaan, eerst moet je duidelijk op een rijtje hebben wat het kind wil dat er gaat gebeuren.

64,2% van de jongeren denkt dat het voor de school belangrijk is om een voorlichting te geven, voor zowel de ouders als de leerlingen ter bewustwording.

Als we deze twee vragen samenvoegen, dan kunnen wij concluderen dat wat de maatregelen betreft, zowel de jongeren als de school als de ouders iets kunnen ondernemen. Voor de gepeste jongeren is het belangrijk om het probleem bespreekbaar te maken, zodat er iets aan gedaan kan worden. Als de jongeren dit niet durven kunnen ze ook online contact maken met een vertrouwenspersoon via de websites www.meldknop.nl en www.pestweb.nl . Bewustwording van de risico’s is ook erg belangrijk.

Zo kun je cyberpesten voorkomen. Dit kan aan de hand van gesprekken over Social media tussen ouders en kind, maar dit kan ook aan de hand van een voorlichtingsavond op school. Wat de effecten betreft, is het heel heftig. Cyberpesten kan zo lang voortduren, dat op een gegeven moment iemand het leven niet meer ziet zitten en besluit zelfmoord te plegen. Jongeren kunnen op de langere termijn nog de effecten van cyberpesten ervaren aan de hand van isolatie en psychische problemen. Mensen durven anderen niet meer in vertrouwen te nemen.

37 | P a g i n a

Aanbeveling Als aanbeveling voor een verder onderzoek zou de Skûle ook enquêtes af kunnen nemen bij de RSG in Franeker. Omdat we nu alleen een beeld hebben van hoeveel er wordt gepest via de sociale media op de AMS en niet van Franekeradeel.

Een andere aanbeveling is dat de ouderavond die op 17 januari 2017 wordt gehouden op de AMS ook op de RSG in Franeker wordt gehouden. Het is belangrijk dat leerlingen, ouders en docenten, zich bewust worden van de risico’s die de sociale media met zich meebrengt. Hiervoor kun je ook een jaarlijkse ouderavond over cyberpesten houden voor de eerste klassen op de middelbare scholen in Franekeradeel.

Discussie We zijn tijdens ons onderzoek tegen een aantal problemen aangelopen. Ons plan was uit te zoeken hoeveel jongeren tussen de 12 en 18 jaar werden gepest via de sociale media.

Hiervoor wilden we een enquête afnemen op zowel de RSG als de AMS in Franeker. De RSG heeft aangegeven hier niet aan mee te willen werken, daardoor zijn onze gegevens over Franekeradeel minder nauwkeurig. Als we ook bij de RSG een enquête af hadden genomen waren de percentages misschien nog wel hoger. Verder hadden we ook het idee dat niet alle leerlingen de enquête serieus hebben ingevuld. Hierdoor zijn sommige resultaten een onzeker, omdat je niet weet of iedereen het eerlijk in heeft gevuld. Het blijft dus een discussiepunt of het onderzoek erg objectief is. De ouderavond die wordt georganiseerd op 17januari 2017 is ook een punt ter discussie. Deze ouderavond is namelijk alleen bedoeld voor de ouders met kinderen uit de eerste klas. Om cyberpesten te verminderen op school is het een beter plan om een ouderavond te organiseren voor de ouders van alle klassen, zodat iedereen zich bewust wordt van de risico’s van de sociale media.

38 | P a g i n a

De bronnenlijst Deelvraag 1: Wat is de frequentie van pestgedrag op social media onder jongeren?  https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/34/bijna-8-procent-van-de-jongeren-gepest-op-hetinternet  http://www.nji.nl/Cijfers-over-pesten  https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2013/30/een-op-tien-jongeren-gepest-op-internet  http://www.nji.nl/nl/Actueel/Nieuws-over-de-jeugdsector/2016/Kijken-naar-asociaal-gedragstimuleert-cyberpesten  http://www.nrc.nl/nieuws/2015/08/17/8-procent-van-jongeren-tussen-15-en-25-is-onlinegepest-a1413928  http://nos.nl/artikel/2052405-cyberpesten-onder-jongeren-neemt-niet-af.html A4 Franekeradeel HR.pdf (   http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2016/ 1_op_de_9_jongeren_wordt_gepest_op_school Deelvraag 2: Welke types jongeren worden het vaakst gepest via social media?  http://www.eenzaam.nl/de-samenleving-en-eenzaamheid/blogs/pesten-en-eenzaamheid-jekomt-alleen-te-staan?gclid=CMjc2sear88CFUmeGwodhAoGPQ  http://www.chris.nl/32435/waarom-wordt-een-kind-gepest.html  http://www.nji.nl/nl10/Download-NJi/Risicofactoren_Pesten.pdf  https://www.kennisnet.nl/artikel/licht-verstandelijk-beperkte-jongere-vaak-slachtoffersociale-media/ Deelvraag 3: Wat kun je doen als slachtoffer van pestgedrag op social media?  https://www.mediawijsheid.nl/onlinepesten/  http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/wat-kun-je-doen-tegen-laster  http://www.stellamariscollege.nl/files/6914/4431/7893/20150511_Cyber_Pestprotocol.pdf  http://www.stoppestennu.nl/tips-bij-cyberpesten  http://ouders.net/wp-content/uploads/2013/07/Tien-tips-tegen-digitaal-pesten.pdf  http://www.ad.nl/binnenland/een-op-de-negen-jongeren-gepest-op-school~a20ab47f/ Deelvraag 4: Wat is het verschil bij pestgedrag op social media tussen jongens en meisjes?  http://www.ad.nl/binnenland/een-op-de-negen-jongeren-gepest-op-school~a20ab47f/  https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/51/een-op-de-zes-meisjes-wordt-online-gepest Deelvraag 5: Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?  http://vandaagenmorgen.nl/economie/4506-leefbaarheid-stad-of-dorp-bijna-gelijk.html  http://nemokennislink.nl/publicaties/nieuwe-media-veranderen-gebruik-stedelijke-ruimte  http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Mediatechnologie/article/detail/4105451/2015/07/22/Internet-wordt-veiliger-al-denken-we-vanniet.dhtml  http://www.ed.nl/regio/deurne-e-o/someren/cyberpesten-drijft-somerense-15-tot-wanhoop1.5107194  http://www.ed.nl/regio/deurne-e-o/someren/15-jarig-gepest-meisje-uit-someren-ik-durf-hetdorp-weer-in-1.5582796

39 | P a g i n a

Deelvraag 6: Ervaart iedereen, 12 t/m 17 jaar/ jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?  http://www.dichtbij.nl/almere/regionaal-nieuws/artikel/4252561/jong-almere-almeersejongeren-over-internetpesten.aspx  http://www.chris.nl/32435/waarom-wordt-een-kind-gepest.html  https://mediawijs.be/dossiers/dossier-cyberpesten/gevolgen-cyberpesten Deelvraag 7: Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?  http://ouders.net/wp-content/uploads/2013/07/Tien-tips-tegen-digitaal-pesten.pdf  https://www.mediawijsheid.nl/onlinepesten/  http://www.deleeuwenkuil.nl/download/nieuwemedia/digitaalpesten/Tien-tips-tegendigitaal-pesten.pdf

40 | P a g i n a

De bijlagen Bijlage 1: Deelvraag “Wat is de frequentie van pestgedrag op Social media onder jongeren?�

Wanneer heb jij voor het laatst pestgedrag bij jezelf ervaren op social media?

5,40%

Een week tot twee maanden geleden

27,00% 29,70% 8,10% 29,70%

Twee maanden tot een half jaar geleden Een half jaar tot een jaar geleden Langer geleden dan een jaar Op de basisschool

41 | P a g i n a

Bijlage 2: Deelvraag “Wat is het verschil in pestgedrag op Social media tussen jongens en meisjes?�

42 | P a g i n a

Bijlage 3: Deelvraag “Wat is het verschil in pestgedrag op Social media tussen stad en dorp?�

43 | P a g i n a

Bijlage 4: Deelvraag “welke types jongeren worden het meest gepest via Social media?�

44 | P a g i n a

Bijlage 5: Deelvraag “Wat kun je doen als slachtoffer van pestgedrag op Social media?”

45 | P a g i n a

Bijlage 6: Deelvraag “Ervaart iedereen, 12 t/m 17 jaar/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?”

46 | P a g i n a

Bijlage 7: Deelvraag “Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?�

47 | P a g i n a

Bijlage 8: De enquête PWS pestgedrag op Social media onder jongeren Hallo, Wij zijn Marthe, Meike, Greta en Joostina.

Wij zitten in klas 5 van de havo op de AMS in Franeker. Voor school moeten wij een profielwerkstuk maken, met als thema "Pesten op social media onder jongeren". Wij willen door middel van onderzoek erachter komen wat de effecten van pestgedrag op social media zijn op jongeren en wat voor maatregelen genomen kunnen worden om het pestgedrag op Social media te verminderen.

Wij onderzoeken pestgedrag op Social media op beide middelbare scholen in Franeker. Het is voor ons onderzoek belangrijk dat iedereen deze enquête zo eerlijk mogelijk beantwoord.

Deze vragenlijst is anoniem!

Wij willen jullie alvast bedanken voor het invullen van deze vragenlijst!

Marthe, Meike, Greta & Joostina. *Vereist Wat is je geslacht? *  jongen  meisje Wat is je leeftijd? *  12 jaar  13 jaar  14 jaar  15 jaar  16 jaar  17 jaar Kom je uit een stad of uit een dorp? *  Ik woon in een stad  Ik woon in een dorp Op welke school zit je? *  AMS in Franeker  RSG in Franeker Wat houdt cyberpesten in?

Pestgedrag op social media wordt ook wel cyberpesten genoemd. Cyberpesten is het versturen van kwetsende of bedreigende teksten via social media. Hierbij kun je denken aan pesten via bijvoorbeeld chatprogramma’s en facebook. Er is ook een andere vorm van cyberpesten, namelijk cyberstalking. Bij cyberstalking gaan mensen doelbewust één specifiek persoon lastig vallen door voor een langere periode allemaal beledigende foto’s en video’s op het internet te plaatsen. Dus via internet kun je mensen pesten door mensen uit te schelden, belachelijk maken, valse profielen van een persoon aanmaken of het versturen van naaktfoto's en filmpjes.

Heb jij het vermoeden dat er bij jou in de klas gepest wordt via social media? *  Ja  Nee

48 | P a g i n a

Ben jij wel eens gepest via social media? *  Ja  Nee Met welke vorm van cyberpesten ben je toen in aanraking gekomen? (Beantwoord deze vraag alleen, als je bij de vorige vraag JA hebt ingevuld).  Uitschelden via het internet  Er is een vals profiel van jou aangemaakt op de sociale media  Je werd belachelijk gemaakt via het internet  Er zijn naaktfoto's of filmpjes van jou verstuurd.  Je werd bedreigd via het internet.

Wanneer heb jij voor het laatst pestgedrag bij jezelf ervaren op social media? (Als je de vorige vraag ook niet hoefde te beantwoorden, dan mag je deze vraag overslaan.)  Langer geleden dan een jaar  Een half jaar tot een jaar geleden  Twee maanden tot een half jaar geleden  Een week tot twee maanden geleden  Op de basisschool Heb jij zelf wel eens een 'naar' berichtje verstuurd via social media? *  Ja  Nee Waarom heb je toen dat nare berichtje verstuurd via social media? (Beantwoord deze vraag alleen als je bij de vorige vraag JA hebt geantwoord).

Jouw antwoord Verstuur jij regelmatig een 'naar' berichtje via social media? ( Beantwoord deze vraag alleen als je bij vraag 8 JA hebt geantwoord)  Ja  Nee Heb jij zelf wel eens een 'naar' berichtje ontvangen via social media? *  Ja  Nee Hoe heb jij op het 'nare' berichtje gereageerd? (beantwoord alleen deze vraag als je bij de vorige vraag JA hebt geantwoord) Jouw antwoord Heb jij wel eens een naaktfoto of een naaktfoto van iemand ontvangen? *  Ja  Nee

49 | P a g i n a

Wat heb je toen met de naaktfoto/ het naaktfilmpje gedaan? (Beantwoord deze vraag alleen als je bij de vorige vraag JA hebt geantwoord.)  Ik heb het doorgestuurd naar mijn vrienden.  Ik heb het berichtje direct verwijderd.  Ik heb het tegen de schoolleiding gezegd, zodat er iets aan kan worden gedaan.  Ik heb de persoon van wie de foto/ het filmpje is aangesproken op zijn/haar daad.

Heb jij wel eens een naaktfoto/naaktfilmpje van jezelf verstuurd? *  Ja  Nee Waarom heb je de naaktfoto/het naaktfilmpje verstuurd? (Beantwoord deze vraag alleen als je bij de vorige vraag JA hebt geantwoord.)

Jouw antwoord Welk type persoon denk je dat het snelst wordt gepest op social media? *  Een emo/gothic  Iemand met een andere seksuele geaardheid  Iemand met een andere haarkleur.  Iemand met een andere huidskleur.  Iemand die zwaarder is dan andere personen uit de klas.  Iemand met ander geloof dan dat jij aanhangt.  Iemand met een handicap.  Iemand met gedragsproblemen  Iemand die niet kleding draagt die in de mode zijn.  Iemand die niet in de stad woont waar de school staat  Als je op een boerderij woont Denk je dat de jongens of juist de meisjes vaker worden gepest op het internet? *  De jongens  De meisjes Wie pesten zelf vaker op het internet volgens jou? *  De jongens  De meisjes Hoe zou jij reageren als je erachter komt dat iemand uit jouw klas wordt gepest via social media? *  Ik zou het negeren.  Ik zou zelf ook mee gaan pesten.  Ik zou met het slachtoffer gaan praten.  Ik zou het probleem bij de mentor voorleggen, zodat de school het probleem verder kan afhandelen.  Ik zou contact zoeken met de ouders van het gepeste kind.  Ik zou aan een psycholoog vragen wat ik het beste kan doen voordat ik zomaar stappen ga ondernemen.  Ik zou aangifte doen bij de politie.

50 | P a g i n a

Wat zou je doen als je zelf het slachtoffer bent van pestgedrag op het internet? *  Ik zou het aan niemand vertellen, want ik ben bang dat k het probleem alleen nog maar erger maak.  Ik zou het aan mijn vrienden vertellen.  Ik zou er met mijn ouders over praten.  Ik zou het bij de schoolleiding melden.  Ik zou aangifte doen bij de politie.  Ik zou hulp zoeken bij een deskundige op dat gebied, zoals bij de GGD. Wanneer vind je dat je gepest wordt via social media? * Jouw antwoord Denk je dat pestgedrag op social media uiteindelijk kan leiden tot zelfmoord? *  Ja  Nee Op welke manier denk je dat pestgedrag op social media kan worden verminderd? * Jouw antwoord Welke maatregelen kunnen docenten nemen om het pestgedrag op social media te verminderen? *  Geef een voorlichting over cyberpesten aan de leerlingen.  Organiseer voor de ouders een voorlichtingsavond.  Maak met alle docenten een afspraak over telefoongebruik op school.  Stel een antipest protocol op om het pestgedrag te verminderen.

Welke maatregelen kunnen ouders nemen om het pestgedrag op het internet te verminderen? *  De mobiele telefoon en de laptop/tablet van kinderen innemen.  Praat met het kind over dit onderwerp en zorg dat het kind zich bewust wordt van de gevolgen van social media.  Doe direct aangifte bij de politie.  Ga naar de school toe en neem direct stappen.

Hoe ervaar jij pestgedrag op social media? *  Ik voel me eenzaam, en zie het leven niet meer zitten.  Ik voel me verdrietig, maar ik durf er niet met andere mensen over te praten.  Ik vertel het aan niemand, dan wordt het probleem alleen maar erger.  Het gaat wel over als ik me er niets van aantrek.  Ik word boos, waarom moet ik het slachtoffer zijn?  Ik ga zelf ook mensen pesten, want dan voel ik me beter?  Ik wil weten wie mij dit heeft aangedaan, zodat ik verder kan met mijn leven.

Wie heeft meer tijd nodig om het cyberpesten te verwerken? *  De jongens  De meisjes Denk je dat cyberpesten bij jongeren littekens achterlaat? *  Ja  Nee Stel: Je bent vroeger erg gepest via social media, en nu ben je een erg verlegen en stil persoon. Denk je dat de verlegenheid in dit geval komt door het cyberpesten? * 51 | P a g i n a

 

Ja, pestgedrag draagt zeer grote gevolgen met zich mee.

Nee

Ervaart een jongen cyberpesten hetzelfde als een meisje? *  Ja  Nee Denk je dat cyberpesten kan worden verminderd door bijvoorbeeld mee te doen aan acties zoals 'De week tegen pesten'? *  Ja  Nee Als leerlingen minder gebruik kunnen maken van sociale media op school, zou dat het cyberpesten kunnen verminderen? *  Ja, je komt dan minder in contact met sociale media.  Nee, ik moet op school mijn sociale media kunnen checken wanneer ik dat wil.

VERZENDEN

52 | P a g i n a

Bijlage 9: Interview over cyberpesten: Naam: Teade Haarsma Beroep: docent geschiedenis en zorgcoördinator op de AMS in Franeker 1. Wordt er op de AMS door jongeren gepest via Social media?

Ja. 2. U bent de zorgcoördinator, betekent dat ook dat veel kinderen bij u komen als ze worden gepest via Social media?

In de eerste instantie komen ze bij de mentor, en als dat uiteindelijk niet opgelost word, komt het hier terecht.

3. Welke vorm van cyberpesten komt het vaakst voor op de AMS? Via de groepsappen -> via Whatsapp elkaar uitschelden en nare opmerkingen maken, via instagram foto’s verspreiden, via snapchat en zo zijn er wel meerdere media waarop mensen elkaar pesten. Ook worden er naaktfoto’s via de media verspreid, vaak via Snapchat of Whatsapp en uiteindelijk wordt dat ook wel verspreid in groepsapps.

4. Wat doet de AMS tot nu toe allemaal op het gebied van cyberpesten om het aantal gepeste kinderen te verminderen?

We hebben nu een anti-pestprotocol, en als er sprake is dan komt het in de eerste instantie bij de mentor terecht.

5. Hebt u het idee dat dit meer kan?

Natuurlijk kun je anti-pestweken houden, projectweken, als mentoraat kun je er meer aandacht onder besteden. Het verschil tussen ouderwets pesten en het moderne pesten, dat is erg groot en nu heb je dat weinig toezicht op, op wat iemand op zijn mobiel doet. En het is vaak ook een discussie, want is het nu iets voor de school of iets voor thuis.

6. Wat is volgens u de oorzaak dat leerlingen worden gepest via de sociale media?

Het is vaak makkelijk. Waarom iemand gepest word, dat weet ik ook niet en het is niet zo dat iemand gevraagd word om hem/haar te pesten.

7. Wie worden er naar u idee vaker gepest via Social media, de jongens of de meisjes?

Met de moderne media van nu, is het vaak een meisje. Als een jongen zijn geslachtsdeel laat zien, kan het gepest worden omdat het te klein is. Maar als een meisje op een blootfoto staat, word het al snel uitgescholden voor “slet”.

En wie pesten er dan vaker?

Als we het nu even bij de foto houden, dan is het vaker een jongen die een foto heeft van een meisje en deze wordt al vaak heel snel doorgestuurd, vaak is het dan ook zo “Ze heeft het toch zelf gestuurd”? “Het is toch eigen schuld”. Dit is nu minder makkelijk op te lossen. En meisje kunnen zich vaak wat meer indenken, zo van wat als dit mij zou gebeuren, zou ik het ook heel erg vinden. Maar ook hier heb je van die meiden bij die de foto’s gewoon door gaan sturen.

8. Heeft cyberpesten te maken met als je in een stad of in een dorp woont?

Wat we wel eens zien, is dat het pesten van school naar huis, op de fiets bijvoorbeeld, dan is het vaak iemand uit een dorp, de pesters wachten diegene dan op het fietspad en dit heb je in een stad wel minder. En voor de rest, het cyberpesten opzich, is volgens mij nog nooit uitgezocht of het iemand is die uit een dorp of uit een stad komt. Procentueel gezien zal het hetzelfde zijn.

53 | P a g i n a

9. Zijn daar verschillen tussen en waardoor komt dat denkt u?

In een dorp, kinderen onder elkaar die uit een dorp komen, zie je wel dat meer ouders het oplossen.

En in een stad is het al vaak over school.

10. Worden kinderen met bepaalde eigenschappen of uiterlijke kenmerken vaker gepest via Social media?

Nee. Je hebt wel kinderen die sociaal onhandig zijn, die zeggen de verkeerde dingen, maar is dat een reden om te gaan pesten? Voor sommige kinderen is dat vaak wel een reden. Qua uiterlijk is het niet zo dat je kunt zeggen dat blonde meisjes eerder gepest moeten worden dan een donkerdere haarkleur. Je hebt natuurlijk het racistische wel, je ziet vaak dat donkere meisjes sneller worden gediscrimineerd.

11. Schamen veel kinderen zich om tegen iemand te zeggen dat ze worden gepest via de sociale media?

Als je het extreme voorbeeld, met de foto’s aanhoud, dan wel, want je schaamt je vaak wel voor de foto en de dingen die gezien worden en het is ook niet leuk om deze gesprekken te hebben. Het is toch een stukje privacy die je weggeeft. Wij moeten er ook altijd iets van vinden, wij moeten zo’n foto ook kunnen zien, anders weten we niet waar wij het over hebben.

12. Hoe denkt u dat de AMS kinderen kan begeleiden in het verwerkingsproces?

Door bijvoorbeeld counseling, gesprekken voeren. Ook zijn er meerdere mogelijkheden om de kinderen door te sturen naar iemand hoger opgeleid, een psycholoog of naar de GGD. En helpt dat ook?

Ja, natuurlijk helpt dat, maar of het de oplossing is, is de vraag.

13. Denkt u dat het van belang is dat de ouders ook op de hoogte zijn van pestgedrag op Social media, zodat ze makkelijker met hun kind een gesprek kunnen aangaan over dit onderwerp?

Ja, het is van belang dat de ouders op de hoogte zijn als hun kind gepest wordt. Als ouders zijnde wil je graag weten hoe het met je kind gaat en al zeker in deze leeftijd. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar de meeste kinderen die delen, in deze leeftijdscategorie, niet meer alles met de ouders. En dat is voor een ouder ook 1 van de minste dingen om te zien hoe je kind gepest wordt, dat is ook een boodschap die je liever niet hoort. Is je kind zelf de pester, kun je er nog wat aan doen, maar is je kind het slachtoffer, dan zie je ook een ongelukkig kind.

14. Hoelang zitten de kinderen in het proces van het verwerken van cyberpesten en het maken van een nieuwe start?

Het is per kind heel verschillend, met de een is het met 1 gesprek over, en met een ander duurt het soms een jaar of twee jaar.

15. Wat moeten kinderen volgens u doen als ze worden gepest via de sociale media?

Ja, melden. Gelijk melden. En blokkeren.

Waar moeten ze het melden?

Bij de mentor, het maakt mij niet uit bij wie, als ze het maar melden. En zo snel mogelijk, zodat je er nog wat mee kan doen.

16. Hoe ervaart een kind pestgedrag op de sociale media?

Op het moment dat ze hier binnen komen ervaren ze het als “niet prettig”, want anders meld je het niet. Ik kan het me ook wel voorstellen dat ze het heel erg onplezierig vinden en dat ze zich eenzaam voelen.

54 | P a g i n a

17. Ervaart een jongen dit weer anders als een meisje en hoe komt dat dan denkt u?

Het ligt er aan welke vorm van pestgedrag. We hebben ook jongens gehad die gepest worden en die dat heel erg vervelend ervaren, je hebt ook jongens die er wat makkelijker over heen stappen. En dit zelfde heb je met meisjes ook. Over de foto’s, daar zit dan wel weer verschil in.

55 | P a g i n a

Bijlage 10: Interview met een wijkagent Naam: Annelies Miedema Beroep: wijkagent bij de politie van Franekeradeel 1. Doen veel jongeren aangifte bij de politie als ze worden gepest via het internet?

Er doen niet heel veel jongeren aangifte bij de politie. Jaarlijks gebeurt dit maar vier of vijf keer. We krijgen wel vaker meldingen binnen via de school. Er heeft dan bijvoorbeeld een pesterijtje op school plaatsgevonden. Aangifte is zo uitzonderlijk, omdat je dan eigenlijk vraagt om vervolging bij justitie.

Veel jongeren zitten hier niet op te wachten. De jongeren willen gewoon dat het pesten stopt.

2. Wat doet de politie met deze aangifte?

Als er een melding bij de politie wordt gedaan, dan gaan we vaak in gesprek met de gepeste kinderen en met het slachtoffer. Als het om een melding van de school gaat, zit de zorgcoördinator er meestal ook bij. De jongeren hebben meestal een verwachting van zo’n gesprek. Daarom vraagt de politie altijd: ‘’Wat wil jij dat we gaan doen?’’ . De kinderen willen meestal niet dat de pester wordt vervolgd, maar dat ze gewoon stoppen met het pesten.

3. Worden jongens of meisjes vaker gepest via de sociale media? En waarom denkt u dat dat zo is?

Persoonlijk denk ik dat de meisjes vaker worden gepest via de sociale media. Meisjes zijn over het algemeen namelijk veel actiever op de sociale media dan de jongens. De concrete cijfers heb ik niet, dus ik spreek meer uit de ervaring die ik heb van de behandelde zaken over cyberpesten.

4. Wie pesten vaker via de sociale media? +een reden?

Ik heb hier zelf niet echt een duidelijk beeld bij, want ik bezit niet de concrete cijfers. Per melding kan het weer verschillen.

5. Worden mensen uit een dorp sneller gepest dan mensen uit een stad of andersom?

Ik denk dat het niet uitmaakt of je in een stad of in een dorp woont. Het ligt meer aan de mate van je activiteit op de sociale media. Als je heel actief bent op internet is de kans groter dat je wordt gepest, dan dat je bijna nooit op het internet zit.

6. Welke vorm van cyberpesten komt het vaakst voor in Franekeradeel.

Ik denk dat beledigen via het internet het vaakst voor komt. Beledigen kan namelijk op verschillende manieren. Je kunt voor alles en nog wat worden uitgemaakt via het internet, maar er kunnen bijvoorbeeld ook hele nare reacties onder je berichten worden geplaatst. Ook kan laster en smaad vaak voorkomen, je wordt dan neergezet als iemand die je niet bent.

7. Worden kinderen met bepaalde eigenschappen of uiterlijke kenmerken vaker gepest via Social media?

Ik denk dat jongeren met bepaalde uiterlijke kenmerken minder weerbaar zijn. En ik denk juist dat kinderen die minder weerbaar zijn vaker worden gepest via de sociale media. Als ik moet kiezen tussen uiterlijke kenmerken, dan denk ik toch dat zwaardere kinderen vaker worden gepest via het internet dan kinderen die iets slanker zijn. Of de kinderen die een andere huidskleur hebben. De uiterlijke kenmerken zeggen ook niet alles, want misschien ben je populair en sta je stevig in je schoenen. De kans is dan kleiner dat je wordt gepest via de sociale media.

56 | P a g i n a

8. Schamen veel kinderen zich om tegen iemand te zeggen dat ze worden gepest via de sociale media?

Ja, dat denk ik wel. Het is een soort overwinnen van iets. Zeker als je een naaktfoto hebt die is verspreid, en dan moet je samen met je ouders naar de politie gaan voor een gesprek. Dan schamen de kinderen zich, want dan moeten ze zich tegen hun ouders verantwoorden en zeggen dat ze zo’n foto hebben gemaakt en doorgestuurd. Ik denk dat de jongeren altijd wel een drempel hebben waar ze over heen moeten komen om er voor uit te durven komen dat ze worden gepest.

9. Denkt u dat het van belang is dat de ouders ook op de hoogte zijn van pestgedrag op social media, zodat ze makkelijker met hun kind een gesprek kunnen aangaan over dit onderwerp?

Ja, de ouders hebben hier denk ik een hele belangrijke rol in. Ze vernemen vaak als eerste dat hun kind niet lekker in zijn/haar vel zit. Het is belangrijk dat de ouders weten wat hier de oorzaak van is. De ouders willen graag dat hun kind niet wordt gepest, ze willen er alles aan doen dat het stopt. Als ze weten wat de gevolgen kunnen zijn van cyberpesten, dan kunnen ze hier hun kinderen beter over inlichten.

10. Hoelang zitten de kinderen in het proces van het verwerken van cyberpesten en het maken van een nieuwe start?

Ik denk dat het wel een tijdje duurt. Pestgedrag heeft een grote impact op jongeren. Maar als het bijvoorbeeld op school is gebeurd, en het is opgelost. Dan begin je al gauw te merken dat jongeren weer plezier krijgen in allerlei dingen. Aan pestgedrag zit denk ik wel een verwerkingstijd, maar dat is natuurlijk per kind weer verschillend.

11. Wat moeten kinderen volgens u doen als ze worden gepest via de sociale media?

Het is erg belangrijk dat jongeren het cyberpesten bespreekbaar maken. Dit kan zowel bij de ouders, de mentor en de schoolleiding. Bij strafbare feiten, zoals afpersing/bedreiging, is het goed om dit te melden bij de politie. De politie heeft bij het doen van aangifte, naast een verklaring, ook vaak bewijzen nodig, zoals screenshots/verstuurde berichten of foto’s. Dus is het belangrijk dat deze zaken niet direct worden gewist, maar dat je de informatie bewaart.

12. Wat kan er verbeterd worden in het plan om cyberpesten te verminderen?

Ik denk dat een stukje voorlichting heel belangrijk is. Zowel de jongeren als de ouders moeten op de hoogte worden gesteld wat cyberpesten inhoudt en wat de risico’s zijn van de sociale media.Voor de jongeren is het belangrijk dat ze weten, bij wie kan ik terecht als ik wordt gepest? Ook denk ik dat het belangrijk is dat de leraren een voorlichting krijgen. Zodat die sneller doorhebben war er aan de hand is. De docent moet weten wat waar gesprekken over gaan, en weten welke opties er zijn als er in de klas wordt gepest via het internet. Ik ben zelf ook intern bezig bij de politie. Ik zorg ervoor dat alle collega’s iets weten over cyberpesten, zodat ze juist kunnen handelen als er een melding binnenkomt.

13. Wat voor rol kan de politie spelen in dit plan?

De politie heeft vooral een bemiddelende rol. Als er een melding binnenkomt, kan de politie contact opnemen met de pester en de gepeste om te zorgen dat het cyberpesten stopt. Het is belangrijk dat de politie handelt naar de wil van het slachtoffer.

14. Hoe ervaart een kind pestgedrag op social media?

Ik denk dat cyberpesten over het algemeen als heftig wordt ervaren. Het is anoniem, en het gebeurd in je veilige omgeving. Je wordt bijvoorbeeld thuis ook overspoeld door berichten. Dit heeft een heftiger effect dan het ouderwetse pesten. Cyberpesten heeft ook een blijven bestaan, bestaande beelden op het internet kunnen niet meer worden verwijderd. Ik denk dat jongens en meisjes pestgedrag hetzelfde ervaren.

57 | P a g i n a

Bijlage 11: Interview met de GGD Wij zijn voor ons praktijkonderzoek op zoek gegaan naar deskundigen die meer weten over het onderwerp cyberpesten. We hebben toen onder andere gekozen voor de GGD, omdat zij erg gericht zijn op kinderen, met pestgedrag en er op de AMS ook regelmatig iemand van de GGD komt. Wij hebben contact gelegd met Evelien van der Hel en hebben gevraagd of wij een interview bij haar mochten afnemen. Zij wilde graag meewerken. Dit is het uiteindelijke interview: 1. Weet u iets over de frequentie van pestgedrag op sociale media onder jongeren?

Dat is heel moeilijk te zeggen. Ik heb een heel breed gesprek met de leerling en soms komt daarin voor dat hij/zij gepest word, maar dat hoeft dan nog niet eens op sociale media te zijn. Ik krijg daar niet specifiek kinderen voor.

2. Hebt u ook een extra cursus moeten volgen zodat u meer wist over pesten op sociale media?

We hebben af en toe cursussen van mijn kind online. Die geven officials zoals mij trainingen om een beetje bij te spijkeren, want de veranderingen in pestgedrag gaan heel hard. Pesten op sociale media is 1 van die veranderingen.

3. Wat voor advies geeft u het kind als hij/zij zegt dat hij/zij gepest wordt op sociale media?

Wij zijn van de preventie, dus eigenlijk hopen we dat we informatie geven vooraf, zodat het pesten Ăźberhaupt niet gebeurd. Voor mij zou dat betekenen dat wij op de basisschool al bij ouders aangegeven zou kunnen worden wat cyberpesten is of hoe het vermeden kan worden.

4. Zijn er verschillen in de omgang met het pesten op sociale media per kind?

Het ene kind is weerbaarder dan het andere kind, en het ene kind kan er veel opener over zijn dan het andere kind. Op het moment dat het kind weerbaarder is kan het zich beter opstellen, beter weerwoord geven en beter langs zich laten glijden. Op het moment dat het kind opener is kan hij/zij er beter over prater, met de mentor of met de ouders. Dan hou je het probleem ook zo kort mogelijk.

Zodra het kind hier niks over verteld en het pesten gaat door terwijl niemand het doorheeft dan wordt het probleem veel groter, en ook emotioneel veel zwaarder.

5. Wat denkt u dat tegenwoordig het beste gedaan kan worden tegen pesten op sociale media? Welke sancties kunnen er genomen worden?

Dan ga ik toch weer terugkomen op het vooraf stoppen van cyberpesten. Veel eerste klassen hebben mentorles, en die mentors worden ook gevraagd om het over deze dingen te hebben zodat het voorkomen kan worden. Als ze het meenemen in hun mentorles dan weten de leerlingen dat erop gelet wordt maar ook dat ze bij hun mentor terecht kunnen als het gebeurd. Dan wordt die drempel vrij laag om het we lis te vragen.

6. Zit er verschil in omgang met het pesten op sociale media tussen jongens en meisjes?

Er zitten natuurlijk wel verschillen. Jongens zijn veel fysieker dan meisjes. Die zullen niet snel even iemand zo neerslaan. Jongens die hebben zo 1 op de grond als hun een probleem met elkaar hebben.

Maar ik denk toch dat het per kind toch verschilt, ongeacht je een meisje of een jongen bent. De verschillen zitten meer in de persoon dan in het geslacht.

7. Denkt u dat er meer gepest wordt in een dorp of in een stad?

In een dorp is het meestal allemaal vrij klein, en een dorp kan een geschiedenis hebben. Die geschiedenis kan betekenen dat bepaalde families niet met elkaar om kunnen gaan, maar die blijven dan wonen in het dorp. Dat vind ik wel heel erg, dat soms de ruzies van hun ouders op hun kinderen wordt doorgegeven en dat die elkaar op school gaat pesten. Dat is een grote mensen probleem dat zich voortzet bij de ontwikkeling van hun kinderen.

58 | P a g i n a

8. Welke kinderen worden sneller gepest op sociale media dan andere kinderen?

Stel het is een groepsapp, dan kennen ze elkaar. Maar als je bijvoorbeeld contact legt met iemand op het internet en jij geeft hem/haar onthullende foto’s van jezelf, en die stuurt diegene dan door. Dan heeft dat niks meer te maken met je kenmerken, want die persoon kent jou verder helemaal niet.

9. Zijn uiterlijke kenmerken een reden voor pesters om iemand te gaan pesten?

Ik denk dat het altijd een reden geweest is, dit is altijd al aan de gang. Mensen denken dan ook niet meer na bij wat ze doen. Als jij iemand pakt op een uiterlijk kenmerk, dan pak jij iemand op iets waar diegene niks aan kan doen en ook niet kan veranderen. Daar kan je het natuurlijk wel weer als klas over hebben, zodat dat ook niet getolereerd wordt in de klas.

10. Wat weet u over het onderwerp sexting?

Dan worden dus foto’s van een meestal ontbloot lichaam op internet geplaatst en wat ik ervan weet is dat pubers dit zonder na te denken ook zelf kunnen doen. Je kunt in vervelende situaties komen, mensen kunnen je zelf gaan chanteren met die foto.

11. Krijgen jullie veel vragen van kinderen over pesten op sociale media?

Ik krijg daar niet echt veel gehoor van, dat zou je beter aan de zorg coĂśrdinator kunnen vragen 12. Krijgen jullie veel vragen van ouders over pesten op sociale media?

Nee, het is niet zo dat ouders actief bellen naar mij of school over dit onderwerp.

13. Hoe zou de GGD kinderen kunnen helpen die worden gepest op sociale media?

Stel dat hier een ouder en een leerling komt, het eerste wat ik doe is in kaart brengen wat er is gebeurd. Dan ga ik kijken wat er al gedaan is om de leerling te helpen. Als er nog niets gedaan wat is in deze situatie het beste om te doen, wat kunnen wij voor de leerling en de ouder betekenen. Wij zorgen er eigenlijk voor dat we zeker zijn dat er iets aan gedaan wordt, als we dat zeker weten hebben wij ons werk gedaan.

14. Voeren jullie ook onderzoeken uit op het gebied van pesten op sociale media?

We hebben vragenlijsten die ieder jaar worden uitgedeeld en worden ingevuld door heel veel leerlingen. Daar staan ook een paar vragen in over pesten op sociale media en zo houden we ook bij hoe het daarmee staat, of het cyberpesten erger is geworden.

15. Wat kan een slachtoffer van cyberpesten doen om het cyberpesten te verminderen?

Er is een website speciaal voor cyberpesten, en dat is www.meldknop.nl. Dit is een hele belangrijke website, hier kun je contact opnemen met iemand die verstand heeft van het specifieke probleem waar jij last van hebt op sociale media. Je kunt je verhaal er delen, maar je kunt ook actie ondernemen om het pesten te verminderen.

59 | P a g i n a

NOTULEN PWS 2016 Planning/notulen PWS Havo 4 is van 6 april 2016 tot 6 juli 2016 Planning/notulen PWS Havo 5 is van 30 augustus 2016 tot 29 november 2016 Inlever datum is 1 december 2016 Datum: 6 april 13 april

Wat gedaan: Groepjes maken -> Greta, Joostina en Meike - Groepjes zijn gemaakt -> brainstormen over onderwerp.

- We kwamen op het onderwerp voeding-> opdrachtgever zoeken. gezocht bij het Want. Niks gevonden.

20 April

- Verschillend groepje -> Marthe erbij gekomen.

- We kwamen bij een ander onderwerp -} alcohol onder jongeren.

- Opdrachtgever -> de Skรปle.

27 april 4 mei 11 mei

MEIVAKANTIE MEIVAKANTIE - Gesprek met de Skรปle over 2 onderwerpen.

- We vinden het andere onderwerp toch leuker -> pestgedrag op sociale media onder jongeren.

18 mei

- Beginnen met de opdrachtbeschrijving voor nieuw onderwerp.

- brainstormen over hoofdvraag en deelvragen.

IEDEREEN: - verder werken aan opdrachtbeschrijving -> dingen aanpassen waar opdrachtgever niet tevreden mee was.

- beginnen met vooronderzoek -> beargumentatie van andere profielwerkstukken.

25 mei

1 juni

- hoofdvraag en deelvragen weer aanpassen naar wens van de opdrachtgever. -> Greta - verder met beargumentatie -> Joostina, Marthe en Meike.

8 juni

Bezig met plan van aanpak -> Marthe Logboek maken -> Meike Greta -> brainstormen voor plan van aanpak en opdrachtbeschrijving goed gemaakt.

Joostina = ziek.

15 juni

IEDEREEN plan van aanpak Marthe -> brainstormen + conclusie geschreven.

Joostina -> samengewerkt me Marthe.

Greta -> punt 2.2 + beargumentatie PWS Meike -> punten 3.1 en 3.2 + beargumentatie PWS.

22 juni

21 juni -> gesprek gehad met de Skรปle.

Marthe en Meike -> plan van aanpak aanpassen en afmaken.

Joostina en Greta -> uitbreiden beargumentatie vooronderzoek

29 juni 5 juli

TOETSWEEK -> GEEN LESSEN. Greta en Meike -> presentatie maken in prezi.

Joostina en Marthe -> tekst voor de presentatie maken.

PRESENTATIE PWS

6 juli

60 | P a g i n a

30 augustus

6 september

13 september

20 september

27 september

4 oktober

11 oktober 18 oktober 25 oktober

1 november 8 november

15 november 22 november

29 november

Allemaal –> vergaderen en planning bekijken over wat iedereen gaat doen.

Joostina en Meike -> enquête verder uitwerken, zoeken naar site voor enquête Marthe en Greta -> beginnen met literatuuronderzoek deelvraag 1 Meike -> verder met enquête Joostina -> Verder met site voor enquête Marthe en Greta -> verder met literatuuronderzoek deelvraag 1 Allemaal -> bespreken met mentor over hoe een verslag in elkaar moet zetten + notities maken.

Meike en Joostina -> enquête afmaken Marthe -> opzet maken Greta -> deelvraag 5 literatuuronderzoek Joostina -> enquête op internet maken Meike -> enquêtevragen afmaken Greta -> literatuuronderzoek nieuwe deelvraag + naar roostermaker voor eventueel vrij krijgen voor afspraak Marthe -> met nieuwe deelvraag bezig DEZE WEEK AFSPRAAK MET DE SKULE, POLITIE EN MR. HAARSMA! Meike -> deelvraag 4 begin maken Greta en Joostina -> deelvraag 3 begin maken Marthe -> deelverslag afmaken Greta -> deelvraag 3 afmaken Joostina en Marthe -> deelvraag 7 afmaken Meike -> deelvraag 6 literatuuronderzoek Meike en Joostina naar RSG geweest voor enquête, maar directeur was er niet.

TOETSWEEK HERFSTVAKANTIE Mail maken voor projectdocenten -> Joostina Marthe + Greta -> enquête verbeteren en doorsturen naar opdrachtgever.

Marthe -> docenten opzoeken Meike -> verslag maken vergadering + beginnen met interview Allemaal -> brainstormen over wat te doen op themadag Allemaal -> vergaderen over wat nog af moet en de enquête Allemaal -> enquêtes uitdelen in het Finster en in het hoofdgebouw Allemaal -> enquêtes verwerken op internet Meike -> interviews afmaken Greta -> literatuuronderzoek afmaken Joostina -> opzet actieplan maken Marthe -> verslag verder ingevuld Deelvraag 1,2,3 en 4 beginnen met praktijkonderzoek Marthe en Joostina -> naar politie voor interview Greta en Meike -> naar Haarsma voor interview + uitzoeken voor contact met GGD. Niet gelukt.

Marthe -> kijken of alles klaar is.

Greta -> deelvragen in het verslag zetten + het verslag opmaken Joostina -> beginnen met presentatie Meike -> interview met GGD + thuis verwerken + deelvraag afmaken 61 | P a g i n a

Planning van het PWS (havo 5) Werkzaamheden

Start datum

Wie

Einddatum

Plan van aanpak afmaken en 22 juni 2016 verbeteringen maken.

Literatuuronderzoek van deelvraag 1 en 2 30 augustus maken.

2016 Wat is de frequentie van pestgedrag op social media onder jongeren?

Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op social media tussen jongens en meisjes?

Marthe, Joostina, Meike en Greta.

1: Marthe & Greta

22 juni 2016 13 september 2016

Literatuuronderzoek van deelvraag 3 en 4 20 september maken.

2016 Wat zijn de verschillen bij pestgedrag op social media tussen stad en dorp?

Welke types jongeren worden het meest gepest via Social media?

3: Joostina & Greta

Literatuuronderzoek van deelvraag 5 27 september maken.

2016 Wat moet je doen als slachtoffer van pestgedrag op sociaal media?

5: Joostina & Meike

4 oktober 2016

Start deelvraag 6 en 7.

4 oktober 2016 Ervaart iedereen, 12 t/m 17/jongen of meisje, pestgedrag hetzelfde?

6: Marthe & Greta

25 oktober 2016

25 oktober 2016

Praktijk onderzoek deelvraag 5,6,7 maken plus de eindconclusie en een presentatie maken.

4 oktober 2016

4: Meike & Marthe

7: Marthe & Joostina

Wat kunnen ouders, leraren of vrienden er aan doen om het pesten te verminderen?

EnquĂŞte verzenden, interviews voorbereiden. En de literatuuronderzoeken voor de laatste keer checken en eventueel aanpassen.

Interviews afnemen deze week buiten schooltijd.

Starten met het verwerken van de enquĂŞtes.

Praktijk onderzoek deelvraag 1,2,3 en 4 maken.

2: Meike & Joostina

Allemaal

8 november 2016

1 november 2016 8 november 2016

15 november

22 november 2016

1 november 2016

15 november 2016

1: Marthe 2: Joostina 3: Greta 4: Meike 5: Joostina 6: Greta 7: Marthe Presentatie maken en afwerking verslag

22 november 2016

29 november 2016

62 | P a g i n a

Link presentatie: https://prezi.com/xe4xe4lk1v3s/present/?auth_key=pksa75w&follow=tvva2xd6xvw4&kw=presentxe4xe4lk1v3s&rc=ref-53598207

63 | P a g i n a