Bogerman pws songwriting and homerecording lotte hiemstra en yldau gijssen vwo by LC topwerkstukken

Songwriting and Home recording

Yldau Gijsen Lotte Hiemstra 6vwo CSG Bogerman Sneek

Songwriting and Home recording Profielwerkstuk CSG Bogerman Sneek Profielvak: Muziek Begeleidend docent: Anne Yldau Gijsen Oosterhaven

6vwo Economie & Maatschappij

Datum van afsluiting: 22 december 2016Lotte Hiemstra 6vwo & Maatschappij Plaats:Cultuur Sneek

Inleiding Ons profielwerkstuk bestaat uit twee onderwerpen; Songwriting en Home recording. Bij deze twee onderwerpen horen de volgende twee hoofdvragen:

Hoe schrijf je een nummer? Hoe neem je een nummer op in een homerecording-situatie?

Het leek ons interessant om niet alleen op een theoretische wijze, maar ook om op een praktische wijze met deze twee onderwerpen bezig te gaan en daarom hebben wij samen met onze begeleider Anne Oosterhaven een opdracht voor onszelf bedacht. We hebben ervoor gekozen om twee eigen nummers te schrijven. Bij het schrijven van deze twee nummers moesten we ons bewust laten beïnvloeden door een bestaande band. Wij hebben gekozen voor de band ‘The Common Linnets’. Vervolgens hebben we de muziek van ‘The Common Linnets’ geanalyseerd en bepaalde kenmerken van hun muziek laten terugkomen in onze eigen nummers. Deze twee zelfgeschreven nummers zijn we gaan opnemen. Één van de nummers in een zelfgemaakte homerecording-situatie, waarbij wij het opname- en mixproces grotendeels zelf in handen hadden. Het andere nummer is in een professionele opnamestudio opgenomen, waarbij we het opname- en mixproces grotendeels hebben overgelaten aan iemand met veel ervaring op dit gebied. We doen het op deze manier, zodat we uiteindelijk het verschil kunnen omschrijven tussen een homerecording-situatie en een professionele studio . Dit deel behoort tot het onderwerp ‘Home recording’. Om het overzicht te houden, hebben we per onderwerp, dus bij songwriting en bij home recording, een inleidend gedeelte, een analyserend gedeelte en een beschrijvend gedeelte. Per gedeelte is de tekst verdeeld in kopjes. In de tabel op de volgende bladzijde wordt toegelicht welke deelvragen tot welk gedeelte behoren. Het schrijven van een songtekst is lastig. Eerder hebben we al ervaren hebben dat dit ons moeite kost. Wat het creëren van de melodie betreft gaan we geen problemen tegenkomen, aangezien ons dit beide vaak goed af gaat. Daarnaast ondervinden wij ook geen moeite met het vinden van geschikte muzikanten, om de reden dat we allebei veel contacten hebben in de muziekwereld. Op het gebied van nummers opnemen hebben we beide nog geen ervaring, we gaan hier dan ook veel van leren. Dit leerproces brengt echter wel enige tijd met zich mee. Gelukkig hoeven we dit niet zelfstandig te ontdekken en krijgen we hulp van Kyung en Johan. Zij hebben de juiste capaciteiten om ons te begeleiden in het opnameproces.

Al met al hopen we een fantastische resultaat neer te zetten en gaan we veel ervaring op doen in het gebied van Songwriting & Homerecording.

Onderwerpen

Deelvragen

Songwriting Inleidend

Wat is een singer-songwriter? Wie zijn ‘The Common Linnets’? Hoe komt de muziek van ‘The Common Linnets’ tot stand?

Analyserend

Hoe zitten de nummers van ‘The Common Linnets’ muzikaal gezien in elkaar? Hoe zitten de nummers van ‘The Common Linnets’ tekstmatig gezien in elkaar?

Beschrijvend/uitvoer end

Gaan we eerst de tekst schrijven of de muziek schrijven? Hoe gaan we de nummers schrijven, samen of ieder zijn eigen taak? Hoe bedenkt je een onderwerp voor een nummer? Welke muzikanten gaan ons helpen bij ons project? Hoe communiceer je naar de muzikanten toe?

Home recording Inleidend

Wat hebben we nodig om een goede homerecordingstudio in elkaar te zetten? Wat voor verschillende microfoons zijn er? Wat voor soort mengpanelen zijn er?

Analyserend

Welke instrumenten gebruiken we en hoe gaan we deze opnemen? Nemen we alles in één keer op, of doen we het spoor voor spoor? Op welk tempo zetten we de clicktrack? Hoe werkt ons digitale mengpaneel?

Beschrijvend/uitvoer end

In welke volgorde nemen we de instrumenten op? Hoe verloopt het opnemen?

Na het schrijfen opname proces

Welk programma gebruiken we voor het mixen en editen? Hoe verloopt het mixen en editen? Hoe ontwerp je een cd-hoes?

Samenvatting Songwriting Bij het gedeelte songwriting hebben we ons gericht op de volgende hoofdvraag: Hoe schrijf je een eigen nummer? Deze hoofdvraag hebben we niet alleen op een theoretische manier, maar ook op een praktische manier benaderd door twee eigen nummers te schrijven die geïnspireerd zijn op de muziek van The Common Linnets. Het onderwerp songwriting is opgedeeld in drie gedeeltes: een inleidend gedeelte, een analyserend gedeelte en een beschrijven/uitvoerend gedeelte. Inleidend gedeelte In het inleidende gedeelte gaan we onderzoeken wat de term ‘singer-songwriter’ precies betekent, wie ‘The Common Linnets’ zijn en hoe hun muziek tot stand komt. Singer-songwriter is de Engelse term voor zanger-liedschrijver. De klassieke definitie die we voor Singer-songwriter gebruiken, is: een persoon die zijn of haar eigen liedjes zingt of schrijft in het folkgenre en zichzelf of haarzelf begeleidt op een akoestische gitaar, accordeon, piano of een ander ‘begeleidend’ instrument 1. In ons project houden wij deze klassieke definitie aan en mogen wij de leden van de band ‘The Common Linnets’ singer-songwriters noemen. The Common Linnets is een 4-koppige band bestaande uit Ilse de Lange, JB Meijers, Jake Etheridge en Matthew Crosby2. Ilse DeLange is de artiestennaam van Ilse Annoeska de Lange. Sinds 2013 is zij de leadzangeres van ‘The Common Linnets’. JB Meijers zou je kunnen omschrijven als een Multi-instrumentalist, een producer, een zanger, maar boven al een gitarist. Vanaf 2014 komt de gitarist bij ‘The Common Linnets spelen. In deze band verzorgt hij niet alleen de gitaarpartijen(o.a. elektrische- en steelgitaar), maar richt hij zich ook op de achtergrondzang. Jake Etheridge is muzikant en songwriter. Hij is opgegroeid in Zuid-California, maar hij woont nu in Nashville. Ook Jake is een bandlid van ‘The Common Linnets’. Binnen de band is hij zanger, pianist en gitarist. In sommige 1 (10 november 2016) Singer-songwriter. https://nl.wikipedia.org/wiki/Singer-songwriter 2 Muziekanalyse The Common Linnets. 2

nummers van ‘The Common Linnets’, neemt hij de leadzang op zich. Het laatste lid van ‘The Common Linnets’ is Matthew Crosby. Matthew Crosby speelt bij ‘The Common Linnets’ verschillende instrumenten. Hij zingt, speelt gitaar en speelt piano. Kenmerken van de muziek van ‘The Common Linnets’ zijn: Akoestische snaarinstrumenten, geweldige gitaarriffen, complexe vocale meerstemmigheid en het plezier in het spelen spat er vanaf!

Analyserend gedeelte In het analyserende gedeelte hebben we de volgende nummers centraal gezet: Calm after the storm Album I Hungry hands Album I We don’t make the wind blow Album II That part Album II We hebben gekozen voor nummers uit beide albums, zodat we een breder beeld krijgen van de muziek van The Common Linnets. In de muziekanalyse hebben we gelet op het akkoordenschema, de bezetting, de dynamiek, het tempo, de opbouw, het intro en het einde. We konden uiteindelijk concluderen dat The Common Linnets een echte eigen stijl hebben en hier zelden van afwijken. De muziek kenmerkt zich door een simpel akkoordenschema, veel meerstemmigheid en weinig tot geen variatie in tempo en dynamiek. In de tekstanalyse hebben we aandacht besteed aan de betekenis van de nummers, het rijmschema van de tekst en de soorten beeldspraak die vaak voorkomen. We hebben geconcludeerd dat de liefde een veelvoorkomend thema is in de nummers van The Common Linnets. Zij uiten dit in de vorm van beeldspraak, met name door de natuur als symbool te stellen voor aspecten in het dagelijks leven. Tot slot wijken The Common Linnets bijna niet af van het rijmen. Wel is er tussen de nummers enige variatie te vinden wat betreft de vormgeving van deze rijmschema’s.

Beschrijvend gedeelte 2

In dit gedeelte gaan we beschrijven hoe we het schrijfproces van de nummers hebben aangepakt. De beschrijving van het gehele songwritingsproces wordt opgedeeld in vier verschillende fases: de oriëntatie fase, de brainstormfase, de schrijffase en de repetititefase. Tijdens de oriëntatiefase heeft Yldau verscheidene singer-songwriters geïnterviewd. Zij hebben ons tips gegeven op het gebied van teksten schrijven en melodieën bedenken. In de brainstormfase zijn we zelf bezig geweest met deze tips: we hebben eerst het thema van de nummers bedacht, een woordweb gemaakt en ook nummers met soortgelijke thema’s of sferen van andere artiesten beluisterd. Na de brainstormfase zijn we toegekomen aan de schrijffase. Dit is de fase waarin ze zelf bezig zijn geweest met het schrijven van de nummers . Samen schrijven werkte voor ons niet en daarom zijn we elk met ons eigen ding bezig gegaan. In de repetitiefase hebben we muzikanten om ons heen verzamelt om de band compleet te maken. Vervolgens hebben we twee keer gerepeteerd.

Home recording Bij het gedeelte home recording hebben we ons gericht op de volgende hoofdvraag: Hoe neem je een nummer op in een homerecording-situatie? Deze hoofdvraag hebben we niet alleen op een theoretische manier, maar ook op een praktische manier benaderd door de twee zelfgeschreven nummers op te nemen. Het nummer ‘Live life to the fullest’ hebben we opgenomen in een homerecording-situatie en het nummer ‘Between Moon and Sun’ hebben we opgenomen in een semiprofessionele studio. Het onderwerp home recording is opgedeeld in drie gedeeltes: een inleidend gedeelte, een analyserend gedeelte en een beschrijven/uitvoerend gedeelte. Inleidend gedeelte In het inleidend gedeelte hebben we onderzocht wat een homerecroding studio is en wat we precies nodig hebben om zo’n thuisstudio in elkaar te zetten. Vervolgens hebben we gekeken wat voor verschillende microfoons en mengpanelen er zijn. Een thuisstudio is letterlijk een studio in je eigen huis. Om een thuisstudio te creëren, hebben we natuurlijk een geluidsbron nodig. In de meeste gevallen is dat de muziek, de stemmen en de instrumenten. Ten tweede is een invoerapparaat onmisbaar. Dit is nodig om de inkomende geluiden om te zetten naar een elektronisch impuls dat herkenbaar is voor de mixer. Het bekendste invoerapparaat is de microfoon. Een microfoon neemt een stem of instrument op, die niet regelrecht in het mengpaneel geplugd kan worden. Er zijn verschillende soorten microfoons: 2

De condensatormicrofoon kan vele frequenties ontvangen en wordt daarom zowel gebruikt voor het opnemen van zang en akoestische instrumenten, als voor het opnemen van (delen van) de drums. De grensvlakmicrofoon is net als de condensatormicrofoon nauwkeurig een kan breed scala aan frequenties ontvangen. Het verschil zit in de vorm. De microfoon is plat en wordt parallel geplaatst aan het subject waar het geluid vandaan komt. De dynamische microfoon wordt voornamelijk live gebruikt en is minder kwetsbaar dan de hierboven genoemde microfoons. Ten derde hebben we een mengpaneel nodig. Een mengpaneel gebruikt om het elektrische signaal uit het invoerapparaat naar het opnameapparaat te sturen. Daarnaast is het bedoeld om de individuele sporen op zo’n manier te mixen dat het geheel een goede stereo opname wordt. Daarnaast is er een signaalprocessor nodig om de opgenomen geluiden te bewerken. Er zijn drie verschillende soorten processors. The equalizer helpt je de verschillende frequenties op elkaar af te stemmen. The Dynamic Processor. regelt de dynamiek en The Effects Processor. fungeert als ‘producer’ van het gewenste geluid. Tenslotte zijn de monitors onmisbaar in een thuisstudio. Je hebt deze nodig om de kwaliteit van je opname te bepalen, zowel tijdens het opnemen zelf als tijdens het mixen achteraf.

Analyserend gedeelte We maken gebruik van zes instrumenten (inclusief zang):

Drums Elektrische bas Keyboard/vleugel Elektrisch gitaar Akoestische gitaar Zang

Hoe gaan we dat in onze homestudio opnemen en hoe doen we dit in de professionele studio? Homestudio Professionele studio Drums 2 dynamische microfoons, 11 verschillende soorten geplaatst over de bekkens. microfoons (zowel condensator-, als grensvlak-, als dynamische microfoons). Elektrische Direct opgenomen, met een Akoestisch opgenomen met een bas jackkabel van de basgitaar condensatormicrofoon voor de naar het mengpaneel. basversterker. 2

Keyboard

Vleugel Elektrisch gitaar Akoestische gitaar Zang

Opgenomen door middel van twee jackkabels, van het keyboard rechtstreeks naar het mengpaneel. -

Opgenomen met twee condensatormicrofoons. Direct opgenomen, met een Akoestisch opgenomen met een jackkabel van de gitaar naar condensatormicrofoon voor de het mengpaneel. gitaarversterker. Akoestisch opgenomen met een condensatormicrofoon voor de klankkast. Alle zangstemmen zijn opgenomen met een condensatormicrofoon.

We hebben in beide studio’s gekozen om de nummers spoor voor spoor op te nemen en te werken met clicktrack. Beschrijvend gedeelte Bij het beschrijven van ons opnameproces maken we uiteraard ook onderscheid tussen onze homestudio en de professionele studio. Wie? Opnameapparaat Volgorde van opnemen

Homestudio Yldau Gijsen, Lotte Hiemstra en Kyung Hof Zoom R8 1. Drums 2. Bas 3. Akoestische gitaar 4. Zang - Lead vocals - Backing vocals 5. Elektrisch gitaar - Begeleiding - Solo 6. Tamboerijn + shaker 7. Keyboard

Professionele studio Johan Velthuis Nuendo 1. Drums + bas 2. Akoestische gitaar 3. Elektrische gitaar - Begeleiding - Rifje - Solo 4. Zang - Lead vocals - Backing vocals 5. Vleugel

Na het schrijfen opnameproces Na het schrijfen opnameproces was ons project nog niet klaar. De twee zelfgeschreven nummers moesten nog gemixt worden en vervolgens moest er een cd-hoes worden ontworpen. Het nummer ‘Live life to the fullest’ hebben we zelf gemixt, maar het afmixen van het nummer ‘Between Moon and Sun’ hebben we aan Johan Velthuis overgelaten. Yldau heeft zich bezig gehouden met het ontwerpen en bestellen van de cd-hoes. Mixen Het programma wat we voor het mixen hebben gebruikt, is het gratis programma Audacity. Tijdens het mixen hebben we eerst alle audio-files in audacity toegevoegd. Vervolgens hebben we alle tracks genormaliseerd. Normaliseren houdt in dat je te hoge geluidsfrequenties uit de geluidsopname haalt. Daarna hebben we de gedeeltes waarin niet gespeeld/gezongen wordt, weggehaald. 2

Vervolgens hebben we het volume van alle instrumenten aangepast. Met name bij de zangpartijen was dit van groot belang, omdat de backing vocals absoluut niet sterker dan de lead vocal moest zijn. Ten slotte hebben we de verschillende sporen op links, op rechts, of in het centrum geplaatst. Dit betekent dat het nummer stereo wordt: vanuit de linker box hoor je een ander geluid als uit de rechter box. De cd-hoes ontwerpen We hebben ervoor gekozen om onze eigen nummers op cd te zetten, omdat we de kosten die we tijdens het schrijfen opnameproces hebben gemaakt, graag terug willen verdienen door cd’s te verkopen. Na ons schrijfen opnameproces zijn we dus bezig geweest met het ontwerpen van de cd-hoes. We hebben eerst de cd-hoezen van ‘The Common Linnets’ geanalyseerd. De cdhoezen zijn in het zwart/wit, ze stralen een bepaalde rust en mysterieusheid uit en alle opdrukken op de hoes hebben iets met de natuur te maken. Deze aspecten gaan we terug laten komen in onze cd-hoes. Over de voorkant van de hoes waren we het unaniem eens. Er moet een foto van de band opkomen. Om toch een beetje in de sferen van ‘The Common Linnets’ te blijven, wilden we de foto in de natuur maken en we hebben Jelle Visser gevraagd of hij foto’s van onze band wilde nemen in het Rasterhof park in Sneek. Na de fotoshoot , moest de cd-hoes ontworpen worden. Als je een offerte wilt aanvragen, moet je eerst een keuze maken uit de verschillende vormen van de hoezen. Deze keuze heeft een hele grote invloed op de totale prijs van het uiteindelijke resultaat. De vijf bekendste vormen zijn: CD cover + los rugblad, CD sleeve, D-pack, 4 pagina’s, D-pack 6 pagina’s en D-file, 4 pagina’s Na het kiezen van het type cd-hoes, heb je nog een aantal keuzes die betrekking hebben tot de afwerking van de hoes. Wat materiaal betreft kan je kiezen tussen Houtvrij gesatineerd mc of eenzijdig gestreken sulfaatkarton. Wat de afwerking betreft kan je tussen twee verschillende soorten laminaat kiezen: glanslaminaat of matlaminaat. Lamineren is een vorm van afwerking waarbij de machine een plastic laagje, een soort van coating, over de voorzijde van de cd-hoes maakt.

Nadat we een keuze hadden gemaakt met betrekking tot het type cd-hoes en de afwerking ervan, kregen we een lijst met aanleverspecificaties en de bouwtekening. Deze specificaties waren lastig uitvoerbaar en het programma waarin het ontwerp moest worden gemaakt, werkte niet. We hebben daarom voor een andere oplossing gekozen. Bij drukkerij Keetman hebben we de cd-hoes laten bedrukken. We hebben gekozen voor het type: Dubbele CD-sleeve. De voorkant en de linker binnenkant bestaat uit één stuk karton en is aan beide kanten bedrukt. Tussen de achterkant en de rechter binnenkant bevindt zich een opening en dit heeft dan ook de vorm 2

van de zogenaamde ‘CD-sleeve’. Yldau heeft het ontwerp gemaakt via de website www.canva.com. Op de cd-hoes moesten natuurlijk ook de naam van het album, de bandnaam en de titels van de nummers komen te staan. De album naam is ‘It takes two’ geworden. De bandnaam is ‘The Woodtroopers’. Het eerste nummer heet ‘Life live to the fullest’ en het tweede nummer op de cd heet ‘Between Moon and Sun’. Na enkele berekeningen is de prijs van de cd-hoes tot stand gekomen: €4,00 per stuk. Nadat de cd-hoezen waren besteld, heeft Yldau 150 lege, onbedrukte cd’s besteld en deze gebrand. Hierna zijn ze stuk voor stuk gecontroleerd en zijn de cd-hoezen in elkaar gevouwen. De 100 cd’s zijn klaar om verkocht te worden! We zijn zelf erg tevreden met het eindresultaat van de cd-hoes, maar er zijn altijd verbeterpuntjes. We zijn bijvoorbeeld vergeten om op de cd-hoes het jaartal te vermelden. Ook Artwork Design by Yldau Gijsen en Pictures made by Jelle Visser ontbreken op de cd-hoes.

Songwriting In dit deel van ons profielwerkstuk gaan we de muziek van ‘The Common Linnets’ analyseren en vervolgens twee eigen nummers schrijven die geïnspireerd zijn op de muziek van The Common Linnets. Dit deel bestaat uit een inleidend gedeelte, een analyserend gedeelte en een beschrijvend/uitvoerend gedeelte. Per gedeelte wordt even kort toegelicht wat voor informatie er wordt beschreven. Inleidend gedeelte 2

Hieronder volgt eerst het inleidende gedeelte. Hierin gaan we kort wat vertellen over songwriting, het schrijven van nummers, en de singer-songwriter, schrijveren zanger van nummers. Ook bevat het een kort hoofdstuk over ‘The Common Linnets’. Hierin wordt kort iets verteld over de bandleden en over hoe zij hun nummers schrijven. Bij dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van een documentaire over deze band.

De Singer-songwriter Singer-songwriter is de Engelse term voor zanger-liedschrijver. De klassieke definitie die we voor Singer-songwriter gebruiken, is: een persoon die zijn of haar eigen liedjes zingt of schrijft in het folkgenre en zichzelf of haarzelf begeleidt op een akoestische gitaar, accordeon, piano of een ander ‘begeleidend’ instrument. 3 Deze definitie vraagt om meer uitleg. Ten eerste wordt het woord ‘begeleidend’ in de hiervoor genoemde zin bedoeld als het muzikale materiaal dat de melodiestem(men) harmonisch en ritmisch ondersteunt.4 Het woord folkgenre is niet meer een ‘must’ in de huidige samenleving. Tegenwoordig zijn namelijk veel singer-songwriters die niet meer alleen in het folkgenre schrijven, maar ook andere stijlen ten gehore brengen. Voorbeelden van bekende singer-songwriters uit de 21 ste eeuw zijn: Ed Sheeran, Katy Perry, Lana Del Rey, Ellie Goulding, Taylor Swift, Sam Smith en John Mayer. Maar ook zij schrijven niet al hun nummers zelf en krijgen ‘hulp’ van andere songwriters en muzikanten. De term singer-songwriter wordt door veel mensen anders gebruikt dan dat de klassieke definitie ons voorschrijft. Om dit duidelijk te maken, wil ik graag een voorbeeld geven. Als je spotify opent, kan je bij de term ‘genres’ zoeken naar een muziekstijl. Voorbeelden hiervan zijn jazz, pop, funk etc. Ook het singersongwritergenre kan je aanklikken. Maar is dit wel echt een genre? Als je deze lijst opent, zie je er nummers tussen staan van artiesten die hun nummers helemaal niet zelf schrijven, noch ten gehore brengen. Wij, als samenleving, hebben namelijk een eigen definitie voor de term ‘singer-songwriter’ bedacht. We maken er een genre van en omschrijven deze muziek als ‘vaag’ of ‘zweverig’. Zelfs de kleding speelt een rol bij ons beeld van de Singer-songwriter’. In ons project houden wij de klassieke definitie aan. Als we deze term aanhouden, mogen wij de leden van de band ‘The Common Linnets’ singer-songwriters noemen.

The Common Linnets 3[ CITATION wik \l 1043 ]

4 [ CITATION Wik \l 1043 ] 2

Akoestische snaarinstrumenten, geweldige gitaarriffen, complexe vocale meerstemmigheid en het plezier in het spelen spat er vanaf. We hebben het over ‘The Common Linnets’. Een 4-koppige band bestaande uit Ilse de Lange, JB Meijers, Jake Etheridge en Matthew Crosby5. Op 25 november 2013 wordt in Hilversum via AVROTROS bekend gemaakt dat ‘The Common Linnets’ in mei 2014 naar het Eurovisie Songfestival gaan als vertegenwoordiging van Nederland. Op dat moment waren ‘The Common Linnets’ samengesteld als gelegenheidsband. ‘The Common Linnets’ werden als duo gepresenteerd, bestaande uit Willem Bijkerk, beter bekend als Waylon, en Ilse de Lange. Beide zijn zij hun carrière begonnen in de countrymuziek. Het duo is samen met de bandleden, J.B. Meijers en Daniël Lohues afgereisd naar Nashville om daar liedjes te schrijven voor een album vol countryinvloeden. 6 In 2014 brengen ‘The Common Linnets’ niet alleen hun album uit, maar we zien ze ook regelmatig optreden op festivals. Één van deze festivals is het Tuckerville festival, waar de band het nummer ‘Calm after the storm’, als eerste ten gehore brengt. Al snel werd duidelijk dat dit het nummer zou zijn waarmee ‘The Common Linnets’ Nederland gaan vertegenwoordigen op het Songfestival. Het was een nummer waar op elke tv-zender over gediscuteerd werd. Tijdens de finale van het Eurovisie Songfestival eindigen ‘The Common Linnets’ op de tweede plaats. Calm after the storm wordt na het Songfestival een wereldhit en het album wordt een verkoopsucces. De band besloot om niet alleen een gelegenheidsband te blijven, maar om door te gaan als ‘The Common Linnets’. Een maand later komt er in het nieuws dat er enige spanning tussen Ilse de Lange en Waylon is. Waylon besluit om te stoppen met ‘The Common Linnets’. Er zou onenigheid zijn over zijn artistieke inbreng. De band gaat wel door onder de naam ‘The Common Linnets’ met als leadzangeres Ilse de Lange. De andere bandleden zijn vanaf dit moment J.B. Meijers, Jake Etheridge, Rob Crosby en Matthew Crosby. Het succes op het Songfestival resulteert in een Europese tournees. In 2015 komt het album ‘II’ en de single ‘We don’t make the wind blow’ uit. De aanvragen naar optredens blijven binnenstromen.7 In 2015 verlaat Rob Crosby de band.

De bandleden Ilse DeLange is de artiestennaam van Ilse Annoeska de Lange. Zij is op 13 mei 1977 geboren te Almelo. Ilse heeft sinds 1985 onder deze artiestennaam opgetreden als Nederlandse zangeres. Sinds 2013 is Ilse DeLange leadzangeres van ‘The Common Linnets’8.

5 Muziekanalyse The Common Linnets 6 Ridder, J. (sd). J.B. Meijers. Opgehaald van www.JBMeijers.com 7 Muziekanalyse The Common Linnets 8 Muziekanalyse The Common Linnets 2

“Bij mijn vorige albums heb ik altijd kunnen putten uit de ervaring van bekende producers, die mede bepalend waren voor de uiteindelijke sound. Wat natuurlijk geweldig was en een eer, begrijp me niet verkeerd. Maar dit keer stond ik zelf aan het roer en daar ben ik erg trots op. Veel geweldige mensen hebben eraan bijgedragen en hun invloed gehad, terwijl ik toch degene was die het proces heeft geleid. Ik vind dat een mooie persoonlijke ontwikkeling die voor mijn gevoel aangeeft waar ik nu sta.’’ 9 JB Meijers zou je kunnen omschrijven als een multi-instrumentalist, een producer, een zanger en zoals wij hem kennen, een lid van ‘The Common Linnets’10. JB Meijers is aanvankelijk gitarist in bands als Shine en Supersub. Vanaf 2000 legt hij zich steeds meer toe op het produceren van andermans platen. Hij werkt in de studio met onder andere Tröckener Kecks, Acda en De Munnik en De Dijk. Vanaf 2014 komt de gitarist bij ‘The Common Linnets spelen. In deze band verzorgt hij niet alleen de gitaarpartijen(o.a. elektrische- en steelgitaar), maar richt hij zich ook op de achtergrondzang. Ook heeft hij geholpen bij het schrijfproces van het nummer ‘Calm after the storm’. In 2015 wordt hij verkozen tot producer van het jaar. Naast zijn drukke werkzaamheden in het buitenland, schrijft hij samen met Ilse DeLange nummers voor de musical ‘De tweeling’. 11

9 Muziekencyclopedie . (2017). Opgeroepen op 2016, van http://www.muziekencyclopedie.nl/action/entry/J.B.+Meijers# 10 Ridder, J. (sd). J.B. Meijers. Opgehaald van www.JBMeijers.com 11 Muziekencyclopedie . (2017). Opgeroepen op 2016, van http://www.muziekencyclopedie.nl/action/entry/J.B.+Meijers# 2

Jake Etheridge is muzikant en songwriter. Hij is opgegroeid in Zuid-California, maar hij woont nu in Nashville. In zijn familie zijn velen muzikant en zo is hij in dit ‘wereldje’ terecht gekomen. In zijn biografie op zijn eigen website worden zijn eigen nummers als volgt omschreven: ‘Seeking truth, Jake's songs explore the depths of his own heart, and show an honest window into his victories and self inflicted downfalls. He tells a story. Sometimes Jake's songs can be sweet, sometimes gritty; but always real’.12 Ook Jake is een bandlid van ‘The Common Linnets’. Binnen de band is hij zanger, pianist en gitarist. In sommige nummers van ‘The Common Linnets’, neemt hij de leadzang op zich. Één van deze nummers is ‘Broken but home. Dit nummers is tevens geschreven door Jake. Matthew Crosby Al in het begin van zijn tienerjaren wist Matthew Crosby wat hij wilde met zijn leven, namelijk het schrijven van liedjes en deze delen met andere mensen. Wonend in Nashville begon dit proces van songwriting. Het schrijven van liedjes is voor hem een vrij proces is. Hij hoeft er niet tijd voor vrij te maken, omdat de ideeën vanzelf in hem opkomen. Dit bijvoorbeeld na het spreken van mensen tijdens een treinreis. De verhalen geven hem dan aanleiding tot het schrijven van een tekst of akkoordenschema. Beïnvloed is hij zeker, namelijk door de singer-songwiters uit de jaren 60 en 70, denk aan artiesten als Neil Young en Van Morrison. Dit is terug te horen in zijn muziek. Piano spelen en zingen heeft hij zichzelf aangeleerd, met als grootste inspiratiebronnen The Beatles en Jackson Browne. Tegenwoordig is hij de frontman van de New Yorkse rockband Easy Tells en is hij sinds 2013 pianist bij The Common Linnets. Bij de The Common Linnets richt hij zijn pianospel op de American country stijl die hij vanuit zijn roots heeft aangeleerd.

12 Etheridge, J. (2016, Augustus 11). Jake Etheridge. Opgehaald van http://www.jakeetheridge.com/about/ 2

Analyserend gedeelte In dit gedeelte wordt de muziek en de tekst van ‘The Common Linnets’ geanalyseerd. De twee deelvragen die bij dit gedeelte horen zijn:

Hoe zitten de nummers van ‘The Common Linnets’ muzikaal gezien in elkaar? Hoe zitten de nummers van ‘The Common Linnets’ tekstmatig gezien in elkaar?

Wat is een muziekanalyse? Muziek is gebaseerd op ordening. In de muziek hebben we het over de ordening van geluiden. Het is namelijk niet logisch om te veronderstellen dat willekeurig opeenvolgende klanken een samenhangend muziekstuk oplevert. De ordening komt op verschillende manieren tot stand. Enerzijds wordt deze aangebracht door de componist. Hij bepaald de vorm, dynamiek, instrumentatie en harmonie. Anderzijds ligt een groot deel van deze muzikale ordening besloten in het gebruikte toonstelsel. Om deze ordening te begrijpen, moet er een muziekanalyse worden uitgevoerd. Bij een muziekanalyse richt je je op het blootleggen en het bestuderen van de verschillende aspecten uit de muziek. Hierbij kan je denken aan de structuur, opbouw van muziek, de functie en de inhoud van de muziek. Vanaf 1750, het begin van de classicisme, tot heden heeft de muziekanalyse een grote bloei doorgemaakt. Tegenwoordig is het analyseren van muziek zelfs een verplicht vak op het conservatorium. De ordening komt op verschillende manieren tot stand. Enerzijds wordt deze aangebracht door de componist. Hij bepaalt de vorm, dynamiek, instrumentatie

en harmonie. Anderzijds ligt een groot deel van deze muzikale ordening besloten in het gebruikte toonstelsel. Ook de luisteraar ordent in zijn beleving de geluiden die hij waarneemt, en zal er bepaalde patronen in kunnen herkennen.

Muziekanalyse Calm after the storm Akkoordensc hema

Bezetting Dynamiek

Hungry hands

We donâ&#x20AC;&#x2122;t That part make the wind blow Verse/Chorus Verse Verse Verse C-Em-C-G Bm-F#m-G- Am-G-F-Dm C-G-Am-G-F Em Chorus Chorus Chorus F-G-Am C-Am-G-C-G D-Bm-F#m- Bridge C-G-Am-G-F G Em/G-F-DAm Drums, toetsen, elektrisch gitaar, akoestisch gitaar, zang. - Crescendo - Crescendo - Weinig - Lichte op noten die op verschil in crescendo langer meerstem toonsterkte bij het aangehouden mige rif, refrein. worden daarna - Crescendo - Coupletten weer bij de solo over het decrescend algemeen o zachter dan refrein Coupletten zijn zachter dan het 2

refrein 118 bpm - ABABCBB - Rif in couplet + refrein meerstem mig - Herhaling

Tempo Opbouw

116 bpm - ABAB’A’B” - Hele nummer meerstemmig - Herhaling

Intro

- 4 maten - Kort gitaarmotiefje

- 4 maten - Alleen begeleiding

Einde

- De laatste zin van het refrein wordt herhaald - Hierna nog 4 maten begeleiding + slotakkoord

- De laatste zin van het refrein wordt herhaald - Meteen daarna slotakkoord

126 bpm ABABBCC’B BB’ - Hele nummer meerstemm ig (coupletten tweestemm ig, refrein driestemmi g) - Herhaling - Eerst een korte melodie op elektrisch gitaar - 4 maten rif op elektrisch gitaar - 4 maten rif op elektrisch gitaar met ritmesectie - 3 maten rif op elektrisch gitaar - 4e maat slotakkoord

116 bpm - ABABCB - Hele nummer meerstemm ig - Koortjes onder de solo

- 8 maten intro, opbouw met instrumente n

- 4 maten na de zang stopt Slotakkoord in de laatste maat

De eerste twee nummers van de twee albums zijn geanalyseerd. Uit deze analyse kunnen we concluderen dat The Common Linnets een duidelijke eigen stijl hebben. Ze wijken niet bijna niet af van de aspecten die hun muziek kenmerkt: een simpel akkoordenschema, veel meerstemmigheid en weinig tot geen variatie in tempo en dynamiek.

Tekstanalyse In de tekstanalyse worden verschillende vlakken van de tekst geanalyseerd. Aspecten waar we naar kijken zijn de betekenis, het rijmschema en de beeldspraak.

Calm after the storm

Hungry hands

Betekeni s

Het nummer gaat over een scheiding tussen twee geliefden. Na vele ruzies (the storm) vinden ze beide gemoedsrust (calm).

Rijmsche ma

Coupletten ABCB Refrein AAB

We don’t make the wind blow ‘Hungry In het hands’ gaat nummer staat over een centraal dat je relatie tussen moet leren twee mensen, loslaten. ‘We waarin don’t make iemand the wind vreemdgaat. blow’, dus moet je dit loslaten en als het ware meewaaien met de wind. Coupletten Coupletten ABAC Binnenrijm Refrein Refrein ABAC ABB

Beeldspr aak

De natuur heeft vaak een symbolische betekenis. VB: Skies are black and blue – De relatie heeft diepteen hoogtepunten

De titel is een synesthesie (een combinatie van indrukken van verschillende zintuigen) – Hongerige handen.

In dit nummer is veel sprake van personificatie (wanneer iets voorgesteld wordt als levend mens). VB Won't you feel the water flow down our rivers that will never end They will never try to understand Turn the stone

That part ‘That part’ gaat over een relatie die is gestopt en heeft geleid tot een gebroken hart. Hij/zij wil haar ex vergeten, maar is daar nog niet klaar voor (I can’t play that part). Coupletten ABCB Refrein ABCBDB - sprake van binnenrijm en assonantie (woorden die ongeveer hetzelfde klinken) Er is in dit nummer niet veel sprake van beeldspraak. Sommige delen zouden een personificatie kunnen zijn (the clock’s too slow), maar de beeldspraak is minder duidelijk te herkennen als in de vorige nummers.

into sand as they go We kunnen uit deze tekstanalyse concluderen dat The Common Linnets vaak zingen over de liefde en de mooie of nare dingen die hier vaak bij komen kijken. De gevoelens die zij uiten in hun tekst, is bedoeld om enige herkenning op te wekken bij de luisteraars. Wat de vorm betreft, wijken The Common Linnets ook niet vaak af van het bekende. Ze houden zich vast aan de rijmschemaâ&#x20AC;&#x2122;s. Wel zie je enige variatie tussen de manier hoe deze rijmschemaâ&#x20AC;&#x2122;s zijn opgebouwd. Tot slot is gebleken dat de natuur een vaak terugkomend motief is in de teksten van The Common Linnets. Vaak staat het symbool voor aspecten in de liefde of in het dagelijks leven.

Beschrijving van het proces In dit gedeelte gaan we beschrijven hoe we het schrijfproces van de nummers hebben aangepakt. De beschrijving van het gehele songwritingsproces wordt opgedeeld in vier verschillende fases. Per fase wordt toegelicht wat voor aspecten worden besproken. Oriëntatiefase De eerste fase heet de oriëntatiefase. We gaan in deze fase kijken naar hoe andere singer-songwriters het schrijven van een nummer aanpakken. Yldau heeft verschillende interviews gehad met singer-songwriters en in deze fase worden die interviews besproken. Interview met Willem Zijlstra Op een vrijdagmiddag is Yldau naar Bolsward gegaan om Willem Zijlstra te interviewen. Hij is de bassist en tevens de tekstschrijver van de nummers van de band ‘Nicsz’. Hij heeft ons enkele tips gegeven op het gebied van nummers schrijven. Willem Zijlstra: ‘’Wat een ontzettend leuk project! Als jullie nummers moeten schrijven met ‘The Common Linnets’ als basis, zou ik gewoon elke dag naar hun muziek gaan luisteren. Niet alleen bewust naar de nummers gaan zitten luisteren en gaan analyseren, maar ook bijvoorbeeld op de fiets de nummers opzetten. Je krijgt de nummers op deze manier als een soort vanzelfsprekendheid in je hoofd en dit maakt het songwritingproces gemakkelijker. Het voorkomt dat je er niet alleen heel geforceerd mee bezig bent. Wat het tekstschrijven betreft: ga naar teksten van andere muzikanten/bands kijken die over een soortgelijk thema schrijven. Je moet zinnen niet letterlijk overnemen, maar je doet inspiratie op en dat is belangrijk!’’ Interview met Wine and Willow Het akoestische duo Wine & Willow bestaat uit Liessanne Schenkkan en Jord Brinkhuis. Hun country/americana muziek laat zich karakteriseren door sprekende samenzang en verhalende teksten, verpakt tot een ontzettend fijne verzameling intieme songs. De vergelijkingen met het Amerikaanse ‘The Civil Wars’ of ons eigen ‘The Common Linnets’ zijn dan ook niet ver weg. Via een mail hebben we vragen gesteld aan dit akoestische countryduo. Hieronder staan de tips van Liessanne Schenkkan en Jord Brinkhuis beschreven.

Liessanne Schenkkan: ‘’Ik ben degene die zich vooral bezig houd met het schrijven van de teksten. Wat mij altijd helpt, is systematisch te werk gaan. Ik bedenk voor mijzelf eerst een thema en daarna maak ik een woordweb. Ik schrijf alle woorden op die in me opkomen. Nadat ik dit heb gedaan, ga ik teksten van andere artiesten opzoeken die schrijven over soortgelijke thema’s. Nu kan het knutselen beginnen!’’

Interview met The Common Linnets We hebben geprobeerd om via het management van ‘The Common Linnets’ een interview met deze band te regelen. We hebben een mail gestuurd naar Katja Keersmaekers met een uitleg over ons profielwerkstuk/project. Binnen een aantal dagen kregen we een reactie op onze mail. Katja was erg enthousiast over ons project, maar er was geen tijd om een interview met één van de bandleden te regelen. Ze zou het wel leuk om een cd te ontvangen als deze helemaal af is. Katje zal er voor zorgen dat Ilse de Lange de nummers te horen krijgt! Brainstorm fase De tweede fase heet de brainstormfase. We gaan in deze fase de tips uit de oriëntatiefase toepassen op onze eigen nummers. Vragen waar we ons in deze fase mee bezig gaan houden zijn:

Gaan we eerst de tekst schrijven of de muziek schrijven? Hoe gaan we de nummers schrijven, samen of ieder zijn eigen taak? Hoe bedenkt je een onderwerp voor een nummer?

Ons doel is om twee nummers te schrijven. Op een zaterdagmiddag zijn we samen in een repetitieruimte gaan zitten met de gitaar, de piano en pen met papier. We hebben een plan gemaakt voor het schrijven van ons eerste nummer. We hebben eerst een thema bedacht die je ook vaak in de nummers van ‘The Common Linnets hoort terugkomen: Het ‘Carpe diem’ thema. Carpe diem betekent pluk de dag. Het is een spreekwoord van de Romeinse dichter Horatius. Het spreekwoord maakt onderdeel uit van een langere zin: "Carpe diem quam minime credula postero," ofwel "Pluk de dag, vertrouw zo min

mogelijk op de volgende". Horatius wilde met deze uitspraak aangeven dat mensen van iedere dag moeten genieten.13 Deze uitspraak is niet alleen van kracht in de tijd van Horatius, maar natuurlijk ook in het hedendaagse leven. We zijn tegenwoordig zo veel bezig met onze toekomst dat we soms zelfs vergeten om te genieten van het moment waarin we nu leven. Hier hebben we meteen de hoofdgedachte van onze tekst te pakken! Dit is wat wij onze luisteraars willen meegeven. Nu we het thema hadden, zijn we een woordweb gaan maken.

Woordweb bij het thema Carpe diem: - Leven in het moment - Prestatiedruk/prestatiegericht - Teveel bezig met de toekomst - Gevoel van onzekerheid - Proberen te genieten van de kleine dingen - Het kan zomaar over zijn - Niet te ver vooruit kijken Met dit woordweb zijn we aan de slag gegaan. Wat we in ieder geval wilden laten terugkomen in de tekst is het aspect ‘natuur’. Dit aspect laten ‘The Common Linnets’ ook altijd in hun nummers terugkomen. We wilden dit laten terugkomen in de context ‘proberen te genieten van de kleine dingen’. We hebben eerst geprobeerd om samen het nummer te schrijven, maar dit was niet een optimale situatie. Samen een tekst schrijven, vonden we erg lastig. We kwamen niet verder dan het eerste couplet. We hebben toen besloten dat één van ons zich bezig houdt met het eerste nummer en de ander zich bezig houdt met het tweede nummer. Bm

Yesterday is over, now it is another day, don’t look too far away. Bm

Time is flying, we were smiling, gratifying. Bm

The clock keeps ticking, time’s still tricking us in its tearing rush Bm G)

Em (als opmaat voor

We are running, trouble’s coming, we turn to nothing 13 (11 oktober 2016). Carpe Diem. Geraadpleegd van https://nl.wikipedia.org/wiki/Carpe_diem 2

Bij het tweede nummer is de brainstormfase iets anders verlopen. Yldau had eerder een refreintje geschreven voor een nummer en dit was, naar ons mening, goed gelukt. Het was ook een thema waar ‘The Common Linnets’ vooral in hun eerste album veel over schrijven: ‘Liefde en verlangen’. Ook de natuur kwam als beeldspraak in het refrein naar voren, dus we hebben besloten om dit refrein te gebruiken voor ons nummer.

Blind as I was ‘till the time that you let me see Love wasn’t what I thought it used to be. And I walk on this high wire high Between moon and sun Please, don´t hebben let me fall…. down. Bij dit refrein we toen woorden gezocht die bruikbaar zijn voor de coupletten. We zijn niet alleen met een woordweb bezig geweest, maar we hebben ook naar andere nummers gekeken die dezelfde thema’s bevatten. Vooral uit het nummer van James Morrison ‘You make it real for me’ hebben we inspiratie gehaald. Bij dit nummer had Yldau al een melodie en akkoordenschema voor in het refrein. Yldau is samen met haar vriend, Noël Hoekstra, bezig gegaan met dit nummer. Noël Hoekstra speelt elektrische gitaar en Yldau speelt zelf akoestische gitaar en samen zijn we bezig geweest met de instrumentatie. Yldau heeft de tekst van het nummer geschreven. Dit ging best wel moeizaam, omdat het lastig is om in het Engels de juiste woorden te vinden. Schrijffase Bij ons eerste nummer hadden we meteen al een bepaalde sfeer in gedachten. We wilden het nummer iets meer ‘up tempo’ (snel) maken en het nummer in mineur schrijven. We hebben de instrumentatie van dit nummer vooral gebaseerd op het nummer ‘We don’t make te wind blow’ van The Common Linnets. Lotte is bezig gegaan met de tekst van dit nummer en Yldau is bezig gegaan met de akkoordenschema’s en gitaarriffen. Na een week afzonderlijk ideeën bedenken en teksten schrijven, zijn we samen gaan ‘puzzelen’ en hebben we geprobeerd om de tekst met de muziek te combineren. Dit ging beter dan dat we hadden verwacht. Op het moment dat we tekst met muziek probeerden te combineren, deden we weer ideeën op over hoe het nummer verder qua instrumentatie moest worden opgevuld. Ook zijn we op een donderdagavond naar Johan Velthuis geweest en hij heeft ons geholpen bij de melodie van het nummer. Dit was een erg leerzame avond, want Johan liet ons kritisch naar ons eigen nummer kijken. Je moet leren om je niet vast te klampen aan je eerste idee, was zijn boodschap. Er zijn vele andere opties, die ervoor zorgen dat het nummer net wat lekkerder in het gehoor ligt. Op papier zag het eindresultaat er als volgt uit: 2

COUPLET 1 Bm

Yesterday is over, now it is another day, don’t look too far away. Bm

Time is flying, we were smiling, gratifying. Bm

The clock keeps ticking, time’s still tricking us in its tearing rush Bm

Em (als opmaat voor G)

We are running, trouble’s coming, we turn to nothing

REFREIN G

A/C# Bm

Making memories is all that matters in this life, this long long run G

We should remember is to enjoy G

A/C# Bm

Feel the wind, feel the rain, the rivers, the drop of golden sun G

Live life to the fullest

COUPLET 2 Bm

Yesterday is gone, tomorrow may never come, it’s got us feeling numb Bm

What we’re saying, future’s preying kept us from playing Bm

We keep our eyes set on the dreams we promised to achieve Bm

Em (als opmaat voor G)

Second chances, new advances, stolen dances

REFREIN G

A/C# Bm

Making memories is all that matters in this life, this long long run G

We should remember is to enjoy G

A/C# Bm

Feel the wind, feel the rain, the rivers, the drop of golden sun G

Live life to the fullest

SOLO (GUITAR?)

REFREIN G

A/C# Bm

Making memories is all that matters in this life, this long long run G

We should remember is to enjoy G

A/C# Bm

Feel the wind, feel the rain, the rivers, the drop of golden sun G

Live life to the fullest

Het tweede nummer heeft zich qua instrumentatie ontwikkelt in de repetitieruimtes. Wel stonden de gitaarpartijen en de baspartij al redelijk vast en dit zorgde ervoor dat het repeteren van dit nummer al snel erg fijn ging en de vastigheid zorgde er ook voor dat we niet te veel in de details bleven hangen. Hier wordt in de volgende fase meer over verteld. Het eindresultaat van het tweede nummer ziet er als volgt uit:

Couplet 1 I closed my eyes, I know, I had to wait. But is that the reason or are you afraid? It’s okay , It’s okay As long as you take me with you, our love won’t fade Couplet 2 But you’re the best at forgetting everything we once said . Everything that I’ve told you, everything we once had. It’s away, all away ‘Cause you don’t understand, why I felt misled Refrein Blind as I was ‘till the time that you let me see Love wasn’t what I thought it used to be. And I walk on this high wire high Between moon and sun Please, don´t let me fall…. down. Tussenstukje (gitaar riff) Couplet 3 There are things I have to tell you, things I have to say But I don’t get the change when you decide to get away That’s not okay, that’s not okay I find myself one step behind the future of today. Refrein Blind as I was ‘till the time that you let me see Love wasn’t what I thought it used to be. And I walk on this high wire high Between moon and sun Please, don´t let me fall…. down. Bridge When my head is strong, but my heart is weak If I can’t find the words, you teach my heart to speak I won’t lose you now, I don’t want you to flee 2

Cause, you make it real for me. Solo elektrische gitaar Refrein Blind as I was ‘till the time that you let me see Love wasn’t what I thought it used to be. And I walk on this high wire high Between moon and sun Please, don´t let me fall…. down.

Repetitiefase Nadat we de akkoordenschema’s en teksten op papier hadden staan, zijn we op zoek gegaan naar geschikte muzikanten om mee samen te werken. Om praktische redenen hebben we voor de volgende muzikanten gekozen: Noël Hoekstra op gitaar, Sjoerd de Vries op drums en backingvocals, Sjoerd Hiemstra op de toetsen, Willem Zijlstra op basgitaar. Naast dat we voor de muzikanten hebben gekozen om de kwaliteit van hun spelen, hebben we de volgende zaken in onze overwegingen meegenomen:

Sjoerd Hiemstra is de broer van Lotte en Noël Hoekstra is de vriend van Yldau. Dit is qua rijden en communiceren erg handig. We waren er dus ook vrij snel over uit dat we deze muzikanten in onze pws-band wilden. Sjoerd de Vries en Willem Zijlstra spelen in dezelfde band, dus zij zijn al op elkaar ingespeeld. Ook hebben ze beide studio-ervaring. Aangezien wij niet veel tijd hebben om te repeteren, leek het ons goed om deze twee muzikanten aan onze pws-band toe te voegen.

We hebben alle muzikanten persoonlijk benaderd en ze waren erg enthousiast. Nadat iedereen had gereageerd met ‘Ik wil wel meehelpen bij jullie project’, hebben we een groepsapp aangemaakt op whats app. We hebben vier optionele repetitiedatums in de groepsapp doorgestuurd en van de reacties hebben we een schema gemaakt. Uiteindelijk zijn er twee datums overgebleven.

Beschikbaarheid Muzikanten 2

Naam muzikant Willem Zijlstra - Bas

E-mailadres willemzijlstra@live.nl

Beschikbaarheid 18 november 2 december 4 december 10 december 11 december gaat niet lukken!

Yldau Gijsen - zang

Yldau_gijsen@hotmail.com

18 november 2 december 4 december 10 december 11 december

Sjoerd de Vries - zang en drums

Sjoerd1996@hotmail.com

18 november 2 december 4 december 10 december 11 december gaat niet lukken!

Lotte Hiemstra - zang en saxofoon

Lotte.hiemstra@hotmail.com

18 november 2 december 4 december 10 december 11 december

Kyung â&#x20AC;&#x2122;t Hof - Opname apparatuur

Contact via Facebook

NoĂŤl Hoekstra - akoestische en elektrische gitaar

Noel.hoekstra@hotmail.com

4 december beschikbaar Spullen ophalen 12 november 18 november 2 december 4 december 10 december 11 december

Sjoerd Hiemstra - Toetsen

Johan Velthuis

18 november 2 december 4 december gaat niet lukken 10 december 11 december Contact via Facebook

10 of 11 december is de optie.

De eerste repetitie vond plaats op 18 november 2016 in de Bogermanstudio in Sneek. Het was een echte uitprobeer repetitie. We lieten de muzikanten redelijk vrij en we gingen veel verschillende opties proberen. Dit verliep erg rommelig, want iedereen had weer andere ideeĂŤn. Aan het einde van de repetitie hebben we opnames gemaakt van de nummers. Na de repetitie hadden we meteen als zoiets van dit moet anders de volgende repetitie. We hebben daarom besloten om opnames van de repetitie te gaan beluisteren en alles wat we anders willen op papier zetten. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n schema ziet er zo uit:

Live life to the fullest Opbouw Intro ( 4 maten)

Couplet 1

Wie wat wanneer? 1e maat alleen elektrische gitaar 2e maat hihat van drum + inslag (moet wat overtuigender dan op de opname) 3e + 4e maat komen bas, akoestische gitaar, elektrische gitaar, drum

Couplet 2

Refrein

Tussenstuk (2 maten)

Elektrische gitaar speelt rifje van het intro onder het einde van de tweede en vierde regel als de stem ophoudt met zingen. Lotte haar 2de stem onder de tweede en vierde regel van het couplet. Akoestische gitaar speelt de akkoorden Elektrische gitaar speelt rifje van het intro onder het einde van de tweede en vierde regel als de stem ophoudt met zingen. Met akkoorden de rest een beetje opvullen als ondersteuning van de akoestische gitaar. Het hele couplet tweestemmig (Lotte & Yldau) Akoestische gitaar speelt de akkoorden Piano komt met een opmaat in couplet twee in het refrein erbij. Ook akkoorden spelen en wat er nu gedaan wordt in het refrein Meerstemmigheid: Yldau en Lotte. (Lotte einde 1 e regen + tweede en eind 3de regel. De 4de regel beide de melodie zingen) We should remember to enjoy( hoog of laag houden van Yldau?) Elektrische gitaar doet introrif Sjoerd H. spelen wat er op de opname in het intro gebeurt.

Couplet 3

Refrein

Elektrische gitaar speelt rifje van het intro onder het einde van de tweede en vierde regel als de stem ophoudt met zingen. Met akkoorden de rest een beetje opvullen als ondersteuning van de akoestische gitaar. Het hele couplet driestemmig (Lotte, Sjoerd & Yldau) Wat gaat de piano hier doen?

Alle instrumenten

Tussenstuk (2 maten)

Drums nog wat meer opbouwen naar de solo toe. Gitaar speelt introrif Wat gaat de piano hier doen?

Solo gitaar Refrein Einde

Piano moet rustig onder de solo.

1. Of zoals het nu op de opname staat 2. Of alle muzikanten stoppen bij de 4de regel van het refrein. Op de 1ne een stop en 3 stemmig Live life to the fullest.

Met dit schema bij de hand, verliep de tweede repetitie stukken beter. We hebben oefenruimte afgehuurd in Bolsward bij de muziekboerderij., want we konden dit keer niet op school repeteren in verband met een festival dat op school werd georganiseerd. In deze oefenruimte waren alle instrumenten en versterkers aanwezig, dus dit was super geregeld. Deze tweede repetitie was tevens de laatste repetitie. Het nummer moet nu ook wel echt staan. Lotte en ik hebben daarom besloten om dit keer iets meer de leiding op ons te nemen. Dit pikten de muzikanten erg goed op en de repetitie verliep meteen veel soepeler. We hadden alleen ĂŠĂŠn klein probleem: Sjoerd Hiemstra was niet op de repetitie aanwezig. We hebben dit opgelost door opnames van de repetitie naar hem toe te sturen, zodat hij er thuis samen met Lotte nog naar kon kijken.

Inleidend gedeelte Een thuisstudio is letterlijk een studio in je eigen huis. Wij hebben onderzocht wat er allemaal komt kijken bij het maken en gebruiken van zo’n studio. Om dit antwoord nog meer vorm te kunnen geven hebben we ervoor gekozen om ons tweede nummer in een professionele studio op te nemen. Op deze manier hopen we de verschillen tussen beide manieren van opnemen te ontdekken. In principe verschilt een thuisstudio niet veel van een professionele studio. Alles wat je qua apparatuur in een thuisstudio vindt, zal ook in een professionele studio

te vinden zijn. De kwaliteit zal weliswaar wel verschillen per studio, maar het basisprincipe blijft hetzelfde. Wat hebben we nodig? Wij stelden onszelf de vraag: wat is er allemaal nodig om een goede – werkende – thuisstudio in elkaar te zetten?14 Allereerst hebben we natuurlijk een geluidsbron nodig. In de meeste gevallen, zo ook in die van ons, is dat uiteraard de muziek. Onze stemmen en onze instrumenten. Ten tweede is een invoerapparaat onmisbaar. Dit is nodig om de inkomende geluiden om te zetten naar een elektronisch impuls dat herkenbaar is voor de mixer. Het bekendste invoerapparaat is de microfoon. Een microfoon neemt een stem of instrument op, dat niet regelrecht in het mengpaneel geplugd kunnen worden. Er zijn dus instrumenten die dit wel kunnen. In deze gevallen is het instrument zelf het invoerapparaat. Voorbeelden hiervan zijn de elektrische gitaar, de basgitaar, een synthesizer of de elektrische drums. Deze instrumenten kunnen dus regelrecht in de mixer geplugd worden en vergen hierdoor ook minder tijd tijdens een opnamesessie. Het geluid van een elektrische gitaar en een basgitaar kan hierdoor echter wel geschaad worden. VB. Het fenomeen ‘brommen’ als we over elektrische gitaren spreken is hoogstwaarschijnlijk bij niemand onbekend. Dit is echter niet een zeer gewaardeerd geluid. Het wordt meestal veroorzaakt door asymmetrische signalen en te lange kabels. De meest gebruikte oplossing hiervoor is de D.I. Box. Afkorting voor Direct Injection.15

De DI ontvangt een signaal en past dit aan. Hij maakt aan asymmetrisch signaal (wat een brommend geluid kan veroorzaken) symmetrisch door de spanningen gelijk aan elkaar te maken. Dat ziet er zo uit: 14 Strong J (2014). Homerecording for musicians for dummies. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. 15 Sanders, S. (2017, Februari 2). DI box, speaker emulator, splitter. Opgehaald van Popschool Maastricht: http://www.popschoolmaastricht.nl/college_di_box.php. 2

Het geluid dat de DI verzendt is, in tegenstelling tot het inkomende geluid, geschikt voor het mengpaneel. Ten derde hebben we, vanzelfsprekend, een mengpaneel nodig. Heel kort omschreven wordt een mengpaneel gebruikt om het elektrische signaal uit het invoerapparaat naar het opnameapparaat te sturen. Tevens is het bedoeld om de individuele sporen op zo’n manier te mixen dat het een goede stereo opname wordt Het hierboven genoemde opnameapparaat is ook essentieel. Dit apparaat doet niets anders dan het opslaan van alle tracks. Meestal is dit digitaal. Om je opgenomen geluiden te bewerken zal je een apparaat nodig hebben die dit kan doen. Zo’n apparaat heet, simpelweg, een signaalprocessor. Deze processor kan opgedeeld worden in drie verschillende categorieën. 1. The equalizer. Dit helpt je de verschillende frequenties aan elkaar af te stemmen. In andere woorden, je regelt hiermee dat elk instrument zo duidelijk mogelijk te horen is en het in het geheel goed samenvalt. 2. The Dynamic Processor. Zijn functie doet zijn naam eer aan, het regelt de dynamiek. Het is belangrijk een balans te creëren tussen de luide en de zachte delen van een opname. 3. The Effects Processor. Dit fungeert als ‘producer’ van het gewenste geluid. Hiermee kan een natuurlijker geluid gecreëerd worden, maar ook de onnatuurlijke geluiden, zoals de elektronische klank die vaak gerelateerd wordt met robots, kunnen verwezenlijkt worden. VB. Een belangrijk effect waar wij veel gebruik van hebben gemaakt, is de reverb (galm). Deze hebben we tijdens het mixen aan de zang toegevoegd, om het geluid een meer natuurlijke klank te geven. Hieronder is een schematische afbeelding van het geluid van een galm te zien.

Tenslotte zijn de monitors onmisbaar in een thuisstudio. Je hebt deze nodig om de kwaliteit van je opname te bepalen, zowel tijdens het opnemen zelf als tijdens het mixen achteraf. Dit kan gedaan worden aan de hand van koptelefoons, of aan de hand van speakers.

Interview Kyung Hof Zou je ons wat over jezelf kunnen vertellen, met betrekking tot de muziek? Ik ben in aanraking gekomen met de muziek op mijn zestiende. Mijn zwager had een programma op zijn computer, een Ataricomputer van 1975 met 1 MB RAM geheugen en geen harde schijf. Dit was dus helemaal niks. Je kon hier een diskette in doen en vervolgens kon je met een klein keyboardje, via MIDI (Music Instrument Digital Interface), iets opnemen. MIDI is een afkorting voor Musical Instrument Digital Interface. Het wordt vaak gezien als een soort â&#x20AC;&#x2DC;taalâ&#x20AC;&#x2122; waarmee instrumenten met elkaar en met 16 Sanders, S. (2017, Februari 2). Galm, echo, reverb, delay, looper. Opgehaald van Popschool Maastricht: van https://www.popschoolmaastricht.nl/college_galm_echo.php 2

de computer kunnen communiceren. Een MIDI opname is anders dan een audio-opname, omdat het geen geluid bevat. MIDI slaat (onder andere) op wanneer een nooit gespeeld wordt, hoe hard deze noot wordt gespeeld, wanneer en hoe de noot op houdt en of de toonhoogte ook verandert terwijl er een noot wordt gespeeld. Dat keyboard doet dus niks anders dan zijn data naar de computer sturen. De computer heeft dus heel weinig data nodig, omdat hij alles wat hij binnenkrijgt qua geluid, meteen omzet in notenschrift. Naderhand kun je dit gewoon corrigeren. Zo ben ik begonnen met HipHop muziek. Om dit op te kunnen nemen, had je een sampler nodig. Met een sampler kon je naast muziek opnemen, ook muziek bewerken en afspelen. Het had echter maar 8 MB aan geheugen. Je kon hier dus alleen maar korte drumloops o.i.d. op opnemen. Dit liep een beetje uit de hand natuurlijk, want ik vond dit hartstikke leuk. Ik kwam in die wereld terecht en deed niks anders meer. Ik sloopte ook altijd alles wat ik tegenkwam, ik wilde gewoon weten hoe zoiets in elkaar zat. Toen ben ik hiervoor naar school geweest. Ik heb HTS Bouwkunde Elektrotechniek moeten doen om studiotechnicus te worden. Een studiotechnicus ontwerpt en repareert studio’s. Als je dan in een defecte studio komt, wordt er gezegd: “We weten niet wat er mis is, maar er is iets kapot en het moet gemaakt worden”. Je moet er dus heel snel achter kunnen komen wat er kapot is en dit heel snel kunnen maken. Om dit te kunnen moet je gewoon van A tot Z weten hoe een studio in elkaar zit. Zo kwam ik bij een leraar in Groningen in zijn eigen studio. Hij zat in de creatieve beeld en geluid, eigenlijk het werk wat ik nu ook doe. Ik heb dus tijdens mijn opleiding die klanten van hem ook een beetje meegekregen. Dit waren klanten uit de professionele wereld, zoals SBS of VPRO. Zij vroegen om zowel beeld als geluid. Ik vond het leuk om dit ook te gaan doen. De commerciële wereld is ook qua financiën veel zekerder dan de muziekwereld. Ik maak daarom ook geen reclame voor mijn bedrijf, ik wil helemaal geen extra opdrachten. Vaak doe ik ongeveer vier projecten per maand. Deze opdrachten variëren heel erg. De ene keer krijg ik de opdracht om beeld zonder geluid te maken. De andere keer word ik gevraagd een heel draaiboek te maken. Soms doe ik goedkope projecten, of vriendendiensten zoals jullie project. Ik vind dit hartstikke leuk om te doen. Ik hoef er zelf namelijk niet van te leven en de wereld is, al helemaal voor jullie, al duur genoeg. Ik merkte toen ik van school kwam, dat veel mensen met talent niks kunnen bereiken. Ze hebben het geld er simpelweg niet voor. Voor een halve dag in een studio ben je 350 euro kwijt, en dan ben je als het ware alleen nog maar bezig geweest met het maken van een demo, om jezelf verder te helpen. Zo kun je je wel voorstellen dat een gemiddelde student het zich lang niet kan veroorloven om professioneel een nummer op te nemen. Daarom vind ik het alleen maar leuk om dit soort mensen te helpen. Op mijn opleiding moest ik keyboard leren spelen, maar ook zingen. Uiteindelijk ben ik met beide niet verder gegaan; de techniek trok mij het meest. 2

Heb je zelf ook ervaring met home recording? Jazeker. Ik heb een mobiele studio, ik kom vaak bij mensen thuis om dingen op te nemen. Elke opname die ik maak klinkt dus anders, omdat geen enkel huis hetzelfde in elkaar zit. Het is voor jullie dus wel belangrijk om daar rekening mee te houden. Wat is het verschil tussen home recording en studio recording? Vroeger bestonden er nog geen studio’s en moesten mensen alles zelf opnemen. Dit deden ze met een bandrecorder, een groot apparaat met twee rollen. Zo’n ding kostte echter rond de 4000 gulden en werkte niet zonder microfoons. Deze moesten dus ook nog aangeschaft worden. Als je vandaag zelf een nummer op wil nemen heb je veel meer nodig dan zo’n bandrecorder. Je moet zorgen voor goede microfoons en uiteraard een geschikte ruimte i.v.m. de akoestiek. Je wilt zoveel mogelijk bijgeluiden dempen, maar er moet nog wel enige akoestiek overblijven. Een studio heeft dit allemaal al klaar. Als je dus in een home recording situatie dezelfde apparatuur als in een studio gebruikt, is er qua geluid geen verschil. Je bent alleen wel meer geld kwijt als je alle apparatuur zelf aan wil schaffen. Als jullie twee nummers opnemen in een studio met twee verschillende bands, zal dit vrijwel hetzelfde klinken omdat je simpelweg dezelfde akoestiek hebt. Wat mooi is aan een home recording situatie is dat je zelf inspraak hebt op de akoestiek. Wil je een klassiek koor opnemen is dit bijvoorbeeld prachtig om te doen in een kerk, en een dromerige sfeer wek je het best op in de buitenlucht. In die gevallen gaat de voorkeur dus uit naar home-recording. Tegenwoordig is het veel toegankelijker om zelf een nummer op te nemen. Je zou bij wijze van spreken al kunnen opnemen als je een microfoon en een laptop tot je beschikking hebt. Dit geeft je ook ontzettend veel vrijheid. Of het verschil echt te horen valt.. Als je het thuis goed doet en goed apparatuur aanschaft, kun je praktisch geen verschil horen tussen een thuis opname en een studio opname. Hoelang ben je ongeveer bezig met het opnemen van één nummer? Dat hangt van een aantal dingen af. Ten eerste kun je een nummer spoor voor spoor opnemen, of juist alles tegelijk. Spoor voor spoor duurt in principe langer, maar dit hangt wel af van de kwaliteit van de muzikanten, punt twee. Als je met mensen werkt die veel ervaring hebben is het uiteraard veel sneller om het in één keer op te nemen. Je loopt dan wel altijd risico dat er bijvoorbeeld één iemand net niet tevreden is en het hele nummer overnieuw moet. Hoe vaker je een nummer speelt, hoe slechter de kwaliteit zal worden. Je moet dit dus wel goed overwegen voor je aan een opname begint. In de overweging tussen deze twee verschillende manieren van opnemen moet je ook denken aan de interactie tussen de muzikanten zelf. Als je alles spoor voor spoor neemt, dan neem je deze interactie weg, wat natuurlijk wel ontzettend leuk is om te behouden. 2

Hoe beslis je wat voor apparatuur je nodig hebt bij een bepaalde opname? Dat hangt af van de muziek en de bezetting. Als je in een grote ruimte een groot concert wil opnemen, heb je veel verschillende microfoons nodig. Bij een a capella koor heb je juist maar één type microfoon nodig, omdat alle stemmen even sterk moeten zijn. Ook moet je rekening houden met het geheugen wat je tot je beschikking hebt. Als je meer dan 20 sporen moet ontvangen heb je niet genoeg aan een USB van 4 GB. Je neemt ook het programma wat je gebruikt om op te nemen mee in je beslissing. Niet elk programma kan dezelfde hoeveelheid sporen aan, of heeft dezelfde opties wat betreft het bewerken en mixen van een nummer. Een effectprocessor van het ene programma klinkt anders dan die van het andere. Ze hebben allemaal hun eigen sound, dus het is ook een kwestie van voorkeur. Met welk programma werk je zelf? Ik werk zelf met Cubase, omdat ik daar zelf al heel vroeg bij was. Het is een groot, ingewikkeld programma, maar toch heel toegankelijk. Je hebt uiteraard verschillende versies, de ene duurder dan de andere. De beperking zit hem dan vooral in het aantal tracks wat je in totaal op kan nemen. Met de duurste versie kun je onbeperkt opnemen. Het kost misschien veel, maar dan heb je ook wat. Wat raad je ons aan? In jullie geval zou ik gaan werken met een gratis, online programma. Audacity is bijvoorbeeld zeer geschikt. Het heeft natuurlijk niet alle voorzieningen die je in een opname software vergt, maar toch is het best een handig programma. Zeker voor beginners zoals jullie. Wat je dan alleen nog nodig hebt, is een goede locatie. Hoe meer spullen er in een kamer staan, hoe bevorderlijker het is voor het dempen van een geluid. Toch moet je wel enige akoestiek over houden, dus als je een ruimte gaat beplakken met gordijnen o.i.d. is het wenselijk om wel wat ruimte over te houden. Het slimst is om zelf in een hoek te gaan staan en naar de kamer toe te zingen. Op die manier valt het geluid niet helemaal weg in de muren en behoud je de gewenste akoestiek. Waar moet je laptop aan voldoen om een nummer op te nemen? Hij moet snel zijn en veel geheugen hebben. Meer is het eigenlijk niet. Je wilt een opgenomen track meteen terug kunnen luisteren na de opname. Als je in zo’n geval een trage laptop hebt, is de kans dat hij vastloopt en je alles kwijtraakt groter dan bij een snelle laptop die veel geheugen aan kan. Wij zingen natuurlijk voornamelijk meerstemmig. Moeten we hier rekening mee houden wat betreft de microfoons? Het mooiste zou zijn als jullie beide in dezelfde microfoon gaan zingen. Het volume kan achteraf tijdens het mixen altijd aangepast worden. Ik raad jullie ook aan om spoor voor spoor op te nemen. Het is namelijk best moeilijk om het samen snel goed te doen. Je loopt dan risico dat je het vaak overnieuw moet doen en vaak zie je dat de kwaliteit dan alleen maar achteruit gaat. 2

Hoe kunnen wij het best de akoestische gitaar opnemen? Het mooiste is om het zowel met een microfoon te doen, als via de kabel. Als je de gitaar namelijk alleen zou inpluggen en geen microfoon voor de klankkast zet, dan verliest de gitaar zijn akoestiek, terwijl dat juist het mooie is aan het geluid. Het wordt dan een zakelijke, koude opname. Het is misschien wel makkelijker, maar niet mooier. Wat is het verschil tussen een WAV-opname en een MP3-opname? Een WAV-opname is puur. Er is geen sprake van compressie of normalisering, de opname is tastbaar. Dit past echter niet binnen de lijnen van een studio-opname, de geluidspieken zijn veel te hoog. Normaliseer en comprimeer je dit, dan is het geschikt voor een MP3. Een opname moet namelijk zowel door een klein oud strandradiootje als door een highquality geluidsinstallatie goed klinken.

Microfoons De functie van een microfoon is, over het algemeen, het vastleggen van het geluid van een instrument. Tijdens ons onderzoek zijn er achter gekomen dat er drie belangrijke verschillende constructies bestaan van de microfoon. 17 1. De condensatormicrofoon. Dit is de meest gebruikte microfoon in studioâ&#x20AC;&#x2122;s. Tegenwoordig kun je een goedwerkende condensatormicrofoon al kopen voor ongeveer 200 euro. De microfoon kan vele frequenties ontvangen en wordt daarom voornamelijk gebruikt voor het opnemen van drums, aangezien met name de bekkens een zeer hoge frequentie hebben. Daarnaast wordt de condensatormicrofoon ook veel gebruikt in akoestische situaties; het geluid blijft namelijk heel natuurlijk. Hoeveel decibel deze microfoon aan kan hangt af van het model.

2. De grensvlakmicrofoon. Net als de condensatormicrofoon kan deze ook nauwkeurig een breed scala aan frequenties ontvangen. Het verschil zit in 17 Strong, J. (2014). Homerecording for musicians for dummies. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. 2

de vorm. De microfoon is plat en wordt parallel geplaatst aan het subject waar het geluid vandaan komt.

3. De dynamische microfoon. Deze microfoon wordt voornamelijk live gebruikt. Te hoge frequenties (boven 15 KHz) kan hij niet aan, maar met grote geluidsdrukken (tot wel 150 dB, vergelijkbaar met een startende straaljager) heeft hij geen moeite. De dynamische microfoon is dus veel minder kwetsbaar dan de condensatormicrofoon.

Mengpaneel Een mengpaneel ontvangt verschillende geluidsbronnen en mengt deze tot een goed eindresultaat. Mengpanelen worden in veel situaties gebruikt (door Dj’s , in het theater, bij de radio enzovoort), maar wij hebben ons – uiteraard – verdiept in het mengpaneel in de studio. 18 18 Strong, J. (2014). Homerecording for musicians for dummies. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. 2

Analoog mengpaneel Met een analoog mengpaneel wordt de regeling van het geluid (dat wil zeggen: het volume, de equalizer etc.) gedaan met behulp van analoge elektronica. Analoge mengtafels worden vaak gebruikt bij festivals o.i.d., zodat er heel snel ingegrepen kan worden. Elke knop of regelaar heeft namelijk een aparte functie. Voor een home-studio wordt dit mengpaneel zelden gebruikt, omdat een digitaal mengpaneel (zie hieronder) niet alleen relatief goedkoper, maar vaak ook beter is dan een analoge.

Combinatie opnameapparaat-mengpaneel Zoals net al genoemd is dit mengpaneel zeer populair onder de home-recorders. Vaak wordt hier de naam â&#x20AC;&#x2DC;digitaal mengpaneelâ&#x20AC;&#x2122; aan gegeven, omdat dit een mengpaneel is waar een digitaal opnameprogramma op staat. Dit werkt als volgt: het mengpaneel zet alle binnenkomende signalen om in een digitaal signaal en slaat ze meteen op. Vervolgens kun je alle tracks compleet digitaal mixen en van effecten voorzien. Het grote voordeel van een digitaal mengpaneel is dus dat het veel tijd en ruimte scheelt in vergelijking met het analoog mengpaneel.

Software mengpaneel Een software mengpaneel is kort omschreven een opnameprogramma. Het werkt in principe hetzelfde als een digitaal mengpaneel. Het enige verschil is dat je moet mixen via je computer en dus je muis en toetsenbord moet gebruiken in plaats van de traditionele knoppen en schuifregelaars. Over het algemeen gaat 2

deze langer mee dan andere vormen van mengpanelen, omdat je in deze situatie niet te maken krijgt met defecte kabels of te weinig opslagruimte o.i.d..

In onze home-studio hebben we gebruik gemaakt van de ZOOM R8 (rechts). Dit is een combinatie van een opnameapparaat en een mengpaneel en bevat dus ook een mixen edit-software.

Analyserend gedeelte Welke instrumenten gebruiken we en wat voor apparatuur hebben we hiervoor nodig? We maken gebruik van zes instrumenten (inclusief zang):

Drums Elektrische bas Keyboard Elektrisch gitaar Akoestische gitaar Zang

We zullen per instrument illustreren zowel hoe we het in onze home-studio hebben opgenomen als hoe Johan het heeft gedaan in de professionele studio. Drums Een drumstel bestaat uit veel verschillende onderdelen die allemaal een ander geluid produceren. Het is dus een kunst om al deze verschillende sounds op een goede manier op te nemen. Het is natuurlijk wenselijker om voor elk apart onderdeel een aparte microfoon op te stellen 19, maar in onze home-studio hadden wij hier helaas het materiaal niet voor, dus zijn we voor het volgende alternatief gegaan: twee dynamische microfoons opgesteld aan de linker- en de rechterzijde van de drums.

Studiorecording Home-recording (alleen stereo-overheads)

19 Reaves, G. (2006, Maart 10). Recording Drums in your Home Studio. Opgehaald van Propellerheads: https://www.propellerheads.se/blog/recording-drums-in-your-home-studio 2

Tevens is het van groot belang dat de drums niet in een grote, open ruimte worden opgenomen. Drums staan bekent om het harde geluid wat ze produceren, wat in een kleine ruimte al veel galm oproept. Het is gunstig om deze zo laag mogelijk te houden, omdat het tijdens het mix-proces makkelijker is galm aan te brengen dan weg te halen. Wij hebben dit in onze home-studio opgelost door de drums in een hoekje op te nemen en de gordijnen dicht te doen. In de professionele studio hebben we de drums opgenomen via de opstelling die te zien is op de linker afbeelding. Elektrische bas Een basgitaar kun je op twee manieren opnemen. Akoestisch, met een microfoon voor de basversterker of direct met de basgitaar geplugd in het mengpaneel door middel van een jackkabel. In onze home-studio hebben we ervoor gekozen om het akoestisch op te nemen, omdat we de sound beide mooier vonden dan direct. We hebben een condensatormicrofoon gebruikt, die we op een afstand van ongeveer 20 cm van de versterker af hebben geplaatst. Dichterbij had niet gekund, omdat de hoge geluidsdrukken uit de versterker het membraan in de microfoon had kunnen beschadigen 20. In de professionele studio hebben we het wel direct opgenomen. De opstelling zag er als volgt uit

20 Raad, C. (2007, April 26). De (home-)studio 15 - Opnemen van de basgitaar. Opgehaald van Muziek en Film: http://muziek-en-film.infonu.nl/diversen/4279-de-home-studio-15-opnemen-van-de-basgitaar.html 21 Anoniem. (2012, December 10). Elektrische (Bas)Gitaar opnemen zonder microfoon. Opgehaald van Homestudio Info: http://www.homestudioinfo.nl/elektrische-basgitaar-opnemen-zonder-microfoon/ 2

Keyboard Bij het opnemen van een keyboard heb je, net als bij de basgitaar, twee opties: de microfoon voor de versterker zetten, of het keyboard regelrecht in het mengpaneel pluggen met een jackkabel. Wij hebben alleen in onze home-studio gebruik gemaakt van het keyboard en dit hebben we via twee jackkabels gedaan. Vleugel Zoals eerder genoemd hebben we bij het opnemen Between moon and sun ervoor gekozen om gebruik te maken van een vleugel, in plaats van het keyboard. We hadden hier beide voorkeur voor, omdat het qua sound beter bij het nummer past. De enige manier om een vleugel op te nemen is aan de hand van microfoons. Wij hebben gebruik gemaakt van twee condensatormicrofoons.

Elektrische gitaar De elektrische gitaar heeft hetzelfde verhaal als de basgitaar. In de home-studio hebben we het akoestisch opgenomen met een condensatormicrofoon voor de versterker. De microfoon hebben we erg dicht bij de versterker geplaatst, zodat we enkel en alleen het geluid uit de versterker opnamen â&#x20AC;&#x201C; dus zonder eventuele bijgeluiden. We moesten het volume van de gitaar hierom wel aanpassen, omdat het membraan van de microfoon anders beschadigd zou kunnen worden. 2

Bij Johan in de professionele studio hebben we de elektrische gitaar direct opgenomen, dus rechtstreeks vanuit de gitaar naar het mengpaneel m.b.v. een jackkabel Akoestische gitaar De akoestisch gitaar hebben we in beide studioâ&#x20AC;&#x2122;s opgenomen met een condensatormicrofoon. De belangrijkste reden hiervoor was dat we de warme, gevoelige sound van de gitaar wilden behouden. We hebben de microfoon vlak voor het klankgat van de gitaar geplaatst (zie afbeelding hiernaast). Op deze manier waren we ook in staat om het geluid van de vingers over de snaren mooi op te nemen. Zang We hebben zowel in de home-studio als in de professionele studio alle zangstemmen met een condensatormicrofoon opgenomen. Tevens hebben we gebruik gemaakt van een popfilter: Een popfilter filtert de extra adem die je uitblaast bij het uitspreken van een p- of b-klank. Het is niet noodzakelijk voor een kwalitatieve zangopnamen, maar wel gewenst. Tevens beschermt het de microfoon letterlijk van enig speeksel wat ontsnapt tijdens het inzingen van een opname. Opbouw Al met al was dit ongeveer hoe onze home-studio er uit kwam te zien. Het enige wat niet helemaal correspondeert met onze situatie, is het keyboard dat zowel in het mengpaneel als in de computer wordt geplugd. We hebben wel een stereoopname gemaakt, maar hebben dit gedaan door het keyboard op twee tracks op te nemen via het mengpaneel.

Nemen we alles in één keer op of doen we het spoor voor spoor? Tijdens een opnamesessie hebben we de mogelijkheid om de hele band in één keer te laten spelen, of om elk instrument apart op te nemen. Bij de eerste optie verloopt het opnemen een stuk sneller, mits de hele band het geheel foutloos speelt. Wij hebben besloten dit risico niet te lopen en zijn de instrumenten apart gaan opnemen. Hoe we dit hebben gedaan beschrijven we uitgebreid in het beschrijvende gedeelte.

Click track Om er zeker van te zijn dat we gedurende onze opname niet vertragen of versnellen, spelen we met click track (een metronoom). Live life to the fullest hebben we opgenomen met een click van 134 bpm (=beats per minute – dit geeft de snelheid van een nummer aan). Between moon and sun hebben we opgenomen met een click van 100 bpm. Beschrijvend gedeelte Aangezien we in twee verschillende studio’s zijn geweest, lijkt het ons meer dan logisch om de twee processen apart te beschrijven. 2

Home-studio We hebben op 4 december 2016 in de Bogerman Muziekstudio te Sneek het nummer Live life to the fullest opgenomen. Multitracking We hebben alles opgenomen aan de hand van multitracking. Dat wil zeggen dat we elk instrument apart opnemen (track by track) en apart opslaan. Hierdoor kunnen we het geluid per track aanpassen, zonder andere tracks daarmee te verpesten. Dit ziet er als volgt uit:

Uitvoerend/ beschrijvend gedeelte Voor het opnemen zijn er drie dingen die ingesteld moeten worden op het opnameapparaat.

1. Er moet ingesteld worden op welke track we welk instrument op gaan nemen. Dit doen we aan de hand van de in de afbeelding omcirkelde

knoppen. Een rood lichtje betekent dat er op deze track opgenomen kan worden. De schuifregelaars onder de knoppen bepalen het volume van de tracks. Bij punt 3 lees je wat een groen licht betekent. 2. Het maximale volume van het instrument dat opgenomen wordt moet vastgesteld worden. Omdat er twee inputs zijn op dit apparaat (zie blauwe cirkel) zijn er ook twee knoppen om het maximale volume te bepalen. Je kan op dit apparaat dus twee instrumenten tegelijk opnemen, of van ĂŠĂŠn instrument een stereo-opname maken.

Het maximale volume moet ingesteld worden aan de hand van de metrood-omcirkelde knoppen. De onderste rode lichtjes moeten branden om aan te geven welke van de twee (of beide) inputs opgenomen gaat worden. Vervolgens moet getest worden of het volume niet te hard is. Als 2

de bovenste rode lichtjes gaan branden staat het instrument te hard. Het volume moet verminderd worden tot het rode lichtje net niet brand.

3. Ten derde moet je beslissen wat je de muzikant wil laten horen tijdens de opname. Dit kan via dezelfde knoppen als bij punt 1.

Het groene lichtje betekent dat de desbetreffende track afgespeeld wordt. Met onderstaande schuifregelaar kan het volume hiervan geregeld worden. Als je een bepaald instrument niet wil horen tijdens de opname, kun je deze uitzetten door ofwel het lichtje uit te klikken, of het volume helemaal naar beneden brengen. Volgorde 1. We zijn begonnen met het opnemen van de drums. De reden hiervoor is dat we begonnen zijn met drums, is omdat de andere instrumenten het tempo op deze manier goed aan kunnen houden. Uiteraard spelen ze ook mee met de click, maar aangezien de drums veel accenten meepakken die van waarde zijn voor het opnemen zijn we hier mee begonnen. Gelukkig had onze drummer ervaring met opnemen, waardoor het vrij snel ging; na 2 keer spelen stond het er op.

2. Hierna hebben we de bas opgenomen. Ook dit ging vrij snel, doordat onze bassist ook meer ervaring had met opnemen. 3. Vervolgens hebben we de akoestische gitaar opgenomen, omdat dit ook deel uitmaakte van de ritmesectie. Om organisatorische redenen konden we de keyboardpartij niet eerder opnemen, maar deze was ook deel van de ritmesectie. Het opnemen van de gitaar ging iets minder vlot als de drums en de bas, maar hier waren we zeker na een halfuur ook mee klaar. 4. Toen de ritmesectie compleet was, gingen we door met het opnemen van de zang. Uiteraard hebben we eerst de lead voice opgenomen. Dit verliep ook prima, met name doordat we de mogelijkheid hadden om, als er een foutje werd gemaakt, alleen het stukje wat fout ging opnieuw op te nemen. Bij de twee backing voices hebben we de volgorde van de akkoorden aangehouden, van laag naar hoog. Ook dit ging in principe prima. Wel hebben we een kleine wijziging aangebracht in de harmonie van het refrein. 5. De elektrisch gitaar had zowel een begeleidende als een melodieuze functie in ons nummer, dus hebben we er voor gekozen hier twee tracks van te maken. De begeleidende track stond er na twee keer spelen op, maar voor de melodieuze track hadden we net wat meer tijd nodig. Onze gitarist moest namelijk een solo inspelen, en we wilden niet stoppen tot het perfect was. Dit vergde dus wel enige inspanning en een boel geduld, maar het resultaat mag er zijn.

6. Toen alles behalve het keyboard opgenomen was, zijn we er met zijn allen nog even goed naar gaan luisteren. We waren nog niet helemaal tevreden over de opbouw van het nummer. Onze drummer kwam toen aanzetten met een tamboerijn en een shaker. Ter plekke hebben we toen samen een ritme bedacht en hebben we het opgenomen met dezelfde condensatormicrofoon als waarmee we de zang op hebben genomen. 7. Tot slot hebben we het keyboard opgenomen. Zoals eerder genoemd kon dit niet eerder in verband met organisatorische redenen. Gelukkig was onze pianist goed voorbereid en konden we ook deze track na twee keer spelen opslaan.

Professionele studio Op 10 december 2016 in de studio van Johan Velthuis te Boornswaach hebben we het nummer Between moon and sun opgenomen. Volgorde 1. We waren van plan om te beginnen met de drums, maar aangezien onze bassist ook al aanwezig was en ze allebei ervaring hebben met opnemen, hebben we besloten om de drums en bas tegelijk op te nemen. De eerste keer ging het mis, omdat de koptelefoon van de drummer in de weg zat en halverwege de opname afviel. Toen we dit echter geregeld hadden ging het de tweede keer alsnog in ĂŠĂŠn keer goed.

2. Als derde hebben we de akoestische gitaar opgenomen. Dit ging in ĂŠĂŠn keer goed en ging dus erg snel. 3. De elektrische gitaar hebben we als vierde opgenomen. Deze had wederom een begeleidende als een melodieuze functie, maar we hebben hem dit keer opgedeeld in drie verschillende tracks. De eerste track diende als begeleiding, waarin dus alleen akkoorden werden gespeeld. De tweede track was voor het vaak-terugkerende rifje. Op de derde track hebben we de solo opgenomen. Dit laatste duurde weer iets langer dan de andere tracks, om dezelfde reden als in de home-studio.

4. Hierna namen we de zangpartijen op. Dit heeft ons in totaal ongeveer een uur gekost. Dit komt mede omdat we de backing vocals van Between moon and sun ter plekke nog aan hebben gepast.

5. De pianopartij hebben we, wederom om organisatorische redenen, als laatste opgenomen. Zoals op de foto te zien hebben we gebruik kunnen maken van een vleugel, wat qua sound ook onze voorkeur had. Na twee keer spelen was deze opname geslaagd.

Na het nummers schrijven en opnemen 2

Mixen We hebben alleen inspraak gehad in het mixen van Live life to the fullest, omdat we Johan de leiding hebben gegeven over Between moon and sun. Vandaar dat we alleen het proces van het mixen van ons home-recording nummer beschrijven. Samen met Kyung hebben we op donderdagavond 8 december in Sneek ons eerste nummer gemixt. Later heeft Yldau het nummer nog doorgestuurd aan onder andere Johan Velthuis. Hij had nog enkele tips voor het mixen. De bas en de drums konden iets â&#x20AC;&#x2DC;vollerâ&#x20AC;&#x2122; klinken door er wat compressie overheen te gooien. Yldau heeft uiteindelijk thuis nog het nummer afgemixt met de tips van Johan en Sjoerd, de drummer. Welk programma gebruiken we hiervoor? Het programma wat we voor het mixen hebben gebruikt, is het gratis programma Audacity. We hebben hiervoor gekozen op aanraden van Kyung. Hoe verloopt het mixen? Tijdens het mixen hebben we de volgende stappen gezet: 1. Het invoegen van alle audio-files in audacity. Dit zag er als volgt uit:

2. Het normaliseren van alle tracks, om te hoge (schadelijke) geluidsfrequenties te voorkomen. Een nummer moet namelijk niet alleen goed klinken door een goede, kwalitatieve geluidsinstallatie, maar ook door (bijvoorbeeld) de autoradio. Voor normaliseren

Na normaliseren

3. De gedeeltes waarin niet gespeeld/gezongen wordt, hebben we helemaal stilgemaakt, om overbodige geluiden zoals ademen weg te halen. Voor het stil maken

Na het stil maken

4. Vervolgens hebben we het volume van alle instrumenten aangepast. Met name bij de zangpartijen was dit van groot belang, omdat de backing vocals absoluut niet sterker dan de lead vocal moest zijn. Tevens moesten de twee achtergrondstemmen ook op hetzelfde volume gezet worden. 5. Ten slotte hebben we op links, rechts, of in het centrum geplaatst. Dit houdt simpelweg in, dat wanneer je het nummer gaat beluisteren, je vanuit de linker box een ander geluid hoort als uit de rechter box.

Na ons schrijfen opnameproces zijn we bezig geweest met het ontwerpen van de cd-hoes. We hebben lang getwijfeld of we onze nummers echt op cd willen om deze vervolgens te kunnen verkopen. De nummers kunnen we natuurlijk ook uploaden op YouTube en Soundcloud. Toch hebben we ervoor gekozen om deze nummers wel op een cd te laten zetten. Dit is om de volgende redenen. Door cd’s en cd hoezen te laten drukken, kunnen we deze verkopen en onze kosten, die we tijden het schrijfen opnameproces hebben gemaakt, weer terugverdienen. We vinden dat onze nummers tot een mooi eindresultaat moeten worden gebracht. Ons project voelt echt af als we de nummers op een cd kunnen uitbrengen.

Het ontwerpen van de cd-hoes We hebben eerst de cd-hoezen van ‘The Common Linnets’ geanalyseerd. Hieronder staan de ontwerpen van de hoezen. Al het artwork van ‘The Common Linnets’ is gemaakt door Rens Dekker Communication Design 22. (De hoezen van links naar rechts: De single ‘Calm after the storm’, de single ‘We don’t make the wind blow’, het album ‘II’, het album ‘ The Common Linnets’)

(2014) (2015) (2015) (2014)

Ontwerpen van ‘The Common Linnets’ Er zijn een aantal aspecten van de CD hoes erg kenmerkend voor hun stijl. Hieronder staan deze aspecten kort beschreven. Wat meteen opvalt, is dat cd-hoezen in het zwart/wit zijn. Dit is inclusief cdbedrukking en de binnenkant van de hoezen. Ook is er op alle hoezen hetzelfde lettertype gebruikt. Naar ons mening straalt de hoes een bepaalde rust en mysterieusheid uit. Als we naar de foto’s op de voorkant zelf kijken, zien we dat alle opdrukken iets met de natuur te maken hebben. Op de eerste cd-hoes, ‘Calm after the storm’, zie je de zon en de bomen op de achtergrond. Op de tweede, ‘We don’t make the wind blow’, zijn de bomen het middelpunt. Op de derde hoes staat de band zelf op de voorgrond. Ze hebben een cowboyachtige uitstraling en ze leunen tegen een hooiberg aan. Dit verwijst weer naar de natuur. De laatste hoes uit de rij, hun eerste album, verwijst naar de bandleden van ‘The Common Linnets’. De bandnaam is bedacht op het moment dat Ilse en Waylon nog samen ‘The Common Linnets’ vormden. Ilse en Waylon zijn beide heikneuters; Mensen van het platteland die zich volgens welopgevoede mensen wereldvreemd en 22 Rens Dekker . (2013). Opgeroepen op Januari 12 , 2017, van Rens Dekker Communication Design : http://www.rensdekker.nl/portfolio/item/61/naam-logo-en-artwork-ontwerp-the-common-linnets 2

lomp gedragen23. Heikneuter is een bijnaam geworden voor mensen die in Overijssel en Gelderland op het platteland zijn opgegroeid. Het woord heikneuter is afgeleid van de zangvogel, genaamd ‘de Kneu’. De Engelse term voor deze vogel is ‘Common Linnet’. Vandaar ook de naam van de band: ‘The Common Linnets’. Om het even kort samen te vatten: Op de hoes staat altijd een verwijzing naar iets van de natuur. Deze verwijzing komt ook in veel van de nummers van ‘The Common Linnets’ naar voren. Vooral in de teksten, de sound en de titels van de nummers. De cd-hoes sluit dus goed aan bij de nummers. Verder hebben de cdhoezen een soort mysterieuze uitstraling en dit wordt versterkt door de zwart/wit bedrukkingen. Ook dit sluit goed bij de muziek van ‘The Common Linnets’. Vooral in de sound van de gitaar en de meerstemmigheid hoor je deze ‘mysterieuze’ sfeer terugkomen.

De fotoshoot Over de voorkant van de hoes waren we het unaniem eens. Er moet een foto van de band opkomen. Om toch een beetje in de sferen van ‘The Common Linnets’ te blijven, wilden we de foto in de natuur maken. Yldau is via Facebook op zoek gegaan naar een fotograaf. Via Anne-Greet haar pagina kwamen we bij Jelle Visser. Yldau heeft contact met hem opgenomen en hij was erg enthousiast over ons project. Jelle Visser wilde graag meewerken aan ons project voor een ‘vriendenprijsje’ van €50. Op 11 december zijn we met de hele band het Rasterhof Park in geweest om hier foto’s te maken. Hieronder zijn een aantal resultaten van deze fotoshoot te zien24.

23 Encyclo. (2007). Opgeroepen op 2017, van Encyclo desktop : http://www.encyclo.nl/begrip/heikneuter 24 Visser, J. (sd). fotoshoot PWS . Sneek. 2

Na de fotoshoot hebben we drie foto’s uitgekozen die we graag op de cd-hoes willen. Deze foto’s hebben we doorgestuurd naar Jelle Visser en hij heeft deze foto’s voor ons bewerkt. Met deze bewerking waren we niet helemaal tevreden en daarom heeft Yldau later zelf de foto’s nog bewerkt.

Een cd-hoes laten bedrukken Na de fotoshoot zijn we dan toch toegekomen aan het ‘echte’ werk: Het ontwerpen van een cd-hoes. Hier heb ik, Yldau, me mee bezig gehouden. Om eerlijk te zijn, viel het ontwerpen me tegen. Ik had verwacht dat ik via een drukwerksite een programma kon downloaden en daar de foto’s in een cd-hoes formaat kon slepen. Toch bleek dit achteraf niet zo makkelijk te zijn. Ook vond ik de uitleg die ik via verschillende sites kreeg, erg ingewikkeld. Er zijn veel dingen waar je rekening mee moet houden als je een cdhoes wilt laten bedrukken. Om hier een indruk van te geven, heb ik de eisen van de site ‘drukwerkdeals’ met een korte toelichting in dit hoofdstuk verwerkt. Eerst volgen aspecten waar je uit moet kiezen voordat je kunt beginnen aan het ontwerpen. Deze keuzes hebben grote invloed op de prijs. Type verpakking van de cd Als je een offerte wilt aanvragen, moet je eerst een keuze maken uit de verschillende vormen van de hoezen. Deze keuze heeft een hele grote invloed op de totale prijs van het uiteindelijke resultaat. Hieronder staan vijf types waar ik op de website van drukwerkdeal tussen kon kiezen. Bij elke website zijn er verschillende modellen te verkrijgen, maar dit zijn toch wel de vijf bekendste types, wat de cd-hoes betreft25. (1)

(2)

(3)

(5)

25 (sd).inlays cd-hoes . Drukwerkdeal . 2

(4)

De eerste foto is het model ‘CD cover + los rugblad’. Dit is het bekendste model cd-hoes wat we kennen hier in Nederland. De Engelse term voor deze vorm cd-hoes is ‘Jewel Case’. Dit model bestaat meestal uit een doorzichtige plastic bodem en een deksel die gemaakt zijn van polystyreen. In de bodem is een ‘tray’ geplaatst: een cd-houder. Tussen de deksel en de cd-houder is ruimte voor het bekende ‘boekje’, de inlay, met informatie over de cd26. Tegenwoordig wordt de Jewel Case niet meer veel gebruikt. Toch is het een relatief goedkoop model en perfect voor een eerste cdhoes. Op de

tweede foto is het model ‘CD sleeve’ te zien. Dit is een kartonnen insteekhoes. Deze hoes kent alleen een voor- en achterkant en daarom kan je deze hoes niet openen. Tegenwoordig is dit bij beginnende muzikanten een veel gebruikt model. Daarnaast is het een relatief goedkoop model in vergelijking tot de modellen die hierna volgen.

Op de derde foto is het model ‘D-pack, 4 pagina’s weergegeven. Dit is een kartonnen hoes met plastic houder voor cd. Deze hoes vouwt uit tot 4 pagina’s. Op de rechterzijde van de binnenkant is een doorzichtige ‘tray’ geplaatst: een cd-houder. Een andere variant van de D-pack is foto 5. Dit is de D-pack, 6 pagina’s. Deze hoes kan tot 6 pagina’s worden uitgevouwen en op de middelste pagina aan de binnenkant van de hoes bevindt zich een cd-houder. Beide varianten zijn tegenwoordig veelgebruikte modellen. Toch zie je de Dpack 4 pagina’s vaker terugkomen dan de D-pack 6 pagina’s. De prijs zal hier een belangrijke rol in spelen, omdat de D-pack 6 pagina’s aanzienlijk duurder is. Op de vierde foto is een D-file, 4 pagina’s te zien. Dit is een uitvouwbare cd-hoes met een insteeksleuf. Je kan deze hoes uitvouwen tot 4 pagina’s. Op de rechter binnenkant zit de insteeksleuf. Deze cd-hoes is dus niet voorzien van een cdhouder.

Afwerking van de hoes Na het kiezen van het type cd-hoes, heb je nog een aantal keuzes die betrekking hebben tot de afwerking van de hoes. 26 Commons, C. (2017 , januari ). Wikipedia. Opgeroepen op november 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Jewelcase 2

Je kan kiezen tussen verschillende materialen: Houtvrij gesatineerd mc. Dit is een prachtige, glanzende materiaalsoort. Deze gestreken kwaliteit heeft een gladde structuur en is uitermate geschikte voor full color afbeeldingen 27. Drukproces waarbij de kleuren opgebouwd worden uit de vier basis kleuren CMYK, met deze kleuren kunnen bijna alle kleuren nagebootst worden28. Eenzijdig gestreken sulfaatkarton. Deze materiaalsoort is superstevig en is voorzien van een enkelzijdig laminaat 29 Je kan kiezen tussen verschillende afwerkingen: Als je de cd-hoes laat drukken, wordt er altijd gevraagd wat voor soort laminaat je wilt. Hierbij heb je de keuze tussen Glanslaminaat of Matlaminaat. Lamineren is een vorm van afwerking waarbij de machine een plastic laagje, een soort van coating, over de voorzijde van het boek maakt. Dit voorkomt dat je bijvoorbeeld vette vingers op de cd-hoes ziet staan. Hieronder zal ik even toelichten wat het verschil tussen deze twee vormen van laminaat is. Matlaminaat is gevoeliger voor een beschadiging, maar deze vorm van lamineren wordt wel als chiquer beschouwd, want het glimt niet zo als je er een lamp op laat schijnen. Glanslaminaat is krasvast en duurzaam. Een beschadiging van de cd-hoes zal je bijvoorbeeld minder snel op glaslaminaat zien.

Prijs van de cd-hoes Lotte en ik hebben overlegd over de cd-hoes en ons lijkt de cd-hoes ‘D-pack 4 pagina’s met cd-houder het geschiktst voor ons project. We hebben bij verschillende bedrijven offertes aangevraagd. Deze staan hier onder. Bij de berekeningen van de prijs per cd maken we gebruik van de tabel ‘totale kosten’. Tabel: totale kosten 27 Printdeal . (sd). Drukwerkdeal. Opgeroepen op december 2017, van https://www.drukwerkdeal.nl/nl/producten/verpakkingen/cd-dvd-inlays-en-verpakkingen? gclid=Cj0KEQiA5bvEBRCM6vypnc7QgMkBEiQAUZftQCKAgfjo2gcNvtDTyP4sC50ComRYnoo E-b2eqcOSV4AaAsR_8P8HAQ 28 Encyclo. (2017). Opgehaald van http://www.encyclo.nl/begrip/full%20colour 29 Printdeal . (sd). Drukwerkdeal. Opgeroepen op december 2017, van https://www.drukwerkdeal.nl/nl/producten/verpakkingen/cd-dvd-inlays-en-verpakkingen? gclid=Cj0KEQiA5bvEBRCM6vypnc7QgMkBEiQAUZftQCKAgfjo2gcNvtDTyP4sC50ComRYnoo E-b2eqcOSV4AaAsR_8P8HAQ 2

Kosten gemaakt tijdens schrijfen opnameproces Huren oefenruimte

€30

Eten/drinken tijdens opname weekenden

€30

Fotograaf

€50

Totale kosten (exclusief cd’s)

€110

Cd’s (wanneer deze niet bij het product inbegrepen zijn)

€40

Totale kosten (inclusief cd’s)

€150

De CD-perserij Bij het bedrijf ‘De CD-perserij’ kon ik alleen een hoes laten bedrukken als ik ook de cd zou laten bedrukken. Door twee ‘diensten’ bij dit bedrijf aan te vragen zou dit enorm schelen in de totaal prijs. Ik was erg benieuwd wat dit met de totaalprijs zou doen en daarom heb ik bij dit bedrijf twee offertes aangevraagd. Bij de eerste offerte heb ik het model ‘D-pack 4 pagina’s’ gebruikt, waarbij de cd onbedrukt is, met een witte bovenzijde. Bij de tweede offerte heb ik gekozen voor het model ‘CD Sleeve’, de relatief goedkopere versie, maar het type discbedrukking is zwart/wit thermisch op wit.

Totaalbedrag voor 150 cd’s (exclusief btw) Verpakking Digipack Totaal bedrag voor 150 cd’s Disctype: (inclusief btw) CD Type discbedrukking: onbedrukt (witte bovenzijde) Transportkosten Wil je een boekje?: Afwerking digipack: Totale

€546,00

(3,64per stuk)

€660,66

( €4,40 per stuk)

€10,00

(€0,067 per stuk)

€670,66

(€4,47 per stuk)

nee, bedankt

kostenmat bij dit bedrijf

Traykleur:

transparant

Productietijd:

9 werkdagen

Digipack vormgeving:

Ja, graag

Aantal :

150

+ Totale kosten schrijfen opnameproces Offerte 130 offerte 1

Verpakking

Wallet ( CD sleeve)

Disctype:

Type discbedrukking:

zwart/wit thermisch op wit

Productietijd:

8 werkdagen

CD opdruk vormgeving:

Ja, graag

Wallet vormgeving:

Ja, graag

Aantal :

100

€780,66

€5,20 per stuk) Bijbehorende tabel

Totaal prijs €340 exclusief btw

Offerte 231 tabel offerte 2

Bijbehorende

Reclameland Verder heb ik via de site www.reclameland.nl een offerte aangevraagd. Deze offerte kan je heel gemakkelijk en snel online tevoorschijn toveren. De mogelijke oplages, het aantal cd-hoezen, staan hieronder in de tabel verwerkt. De prijzen zijn inclusief btw en de prijzen zijn exclusief de cd-bedrukking. Dit bedrijf bedrukt alleen de cd-hoes zelf. Model

Prijs 100 stuks

D-pack 4 pagina’s CD sleeve

€135,46

Totaalbedrag voor 100 cd’s (exclusief btw) Totaal bedrag voor 100 cd’s (inclusief btw) Transportkosten

€340,0 0

( €3,40 per stuk)

€411,4 0

( €4,11 per stuk)

€10,00

(€0,10 per stuk)

Totale kosten bij €421,4 (€4,21 per dit bedrijf 0 stuk) + Totale kosten €531,4 €5,31 per schrijfen 0 stuk) opnameproces Prijs per stuk (inclusief Prijs 250 Prijs per stuk (inclusief totale kosten van het stuks totale kosten van het schrijfen opnameproces.) schrijfen opnameproces.) €2,85 €256,80 €1,63

Niet mogelijk*

*Als je via Reclameland een cd sleeve wilt aanvragen, kan dat pas vanaf een oplage van 500 stuks. Dit is voor ons geen optie, omdat wij maximaal 250 willen bestellen. Als we over de 250 stuks gaan bestellen, is de kans groot dat we deze 30 Oferte cdperserij. (2017 ). Opgehaald van De cdperserij : https://www.decdperserij.nl/project/customer/list/?status=Q 31 Oferte cdperserij. (2017 ). Opgehaald van De cdperserij : https://www.decdperserij.nl/project/customer/list/?status=Q 2

grote hoeveelheid cd’s niet verkopen en zo de kosten niet terug kunnen verdienen. Drukwerkdeal Via drukwerkdeal heb ik ook twee offertes aangevraagd. De eerste offerte is een offerte van het model ‘D-pack 4 pagina’s. De tweede offerte is van het model ‘CD sleeve’. De prijzen zijn exclusief btw en exclusief het bedrukken van de cd zelf.

100

200

300

400

500 Offerte

€ 35,20 excl. btw

€ 54,25 excl. btw

€ 39,25 excl. btw

€ 67,38 excl. btw

€ 48,25 excl. btw

€ 92,50 excl. btw

100

€ 76,00 excl. btw

€ 140,50 excl. btw

200

€ 104,50 excl. btw

€ 239,00 excl. btw

300

€ 134,50 excl. btw

€ 331,50 excl. btw

400

€ 158,50 excl. btw

€ 418,00 excl. btw

500

€ 173,50 excl. btw

32 € 500,00 1: D-pack

Offerte 2: CD sleeve33

excl. btw

32 Drukwerkdeal . (sd). Offerte cd-hoes . Opgeroepen op 2017, van Drukwerkdeal : https://www.drukwerkdeal.nl/nl/producten/verpakkingen/cd-dvd-inlays-en-verpakkingen 33 Drukwerkdeal . (sd). Offerte cd-hoes . Opgeroepen op 2017, van Drukwerkdeal : https://www.drukwerkdeal.nl/nl/producten/verpakkingen/cd-dvd-inlays-en-verpakkingen 2

Model

Prijs 100 stuks (incl. btw)

Prijs per stuk (inclusief totale kosten van het schrijfen opnameproces.)

Prijs 200 stuks (incl. btw)

D-pack 4 pagina’ s CD sleeve

€ 170,00

€3,20

€289,19

€91,96

€2,42

€126,45

Prijs per stuk (inclusief totale kosten van het schrijfen opnameproces.) €2,20

€1,38

Uit elke offerte blijkt: hoe meer je bestelt, hoe relatief goedkoper de cd-hoes wordt. De verschillende offertes zijn met elkaar vergeleken en we hebben over een aantal zaken overlegd. We willen de cd zelf niet laten bedrukken, want dan wordt de verkoopprijs van de cd te hoog. We vinden een te hoge verkoopprijs te risicovol. Een opdracht aanvragen bij de CD-perserij valt dus al af. Verder willen we een oplage tussen de 100 en 200 stuks. Als we boven de 200 stuks gaan zitten wordt de verkoopprijs goedkoper, maar als we niet alle cd’s kwijtraken, blijven we met gemaakte kosten zitten. 100 tot 200 cd’s verkopen is voor ons een reëel aantal. Verder willen we een cd –hoes met 4 pagina’s, zodat we er alle tekst, die we op de hoes kwijt willen, erop kwijt kunnen. De meest optimale optie was voor ons dus een D-pack bestellen bij drukwerkdeal met een oplage van 200. Aanleverspecificaties Bij drukwerkdeal krijg je, nadat je je bestelling in de winkelwagen hebt gelegd, de aanleverspecificaties met de bijbehorende bouwtekening. 34

34 (sd).Bouwtekening cd-hoes . Drukwerkdeal. 2

De in vragen voor soort checklist voor        

aanleverspecificaties heb ik eerst doorgelezen en daarna mezelf neergezet. Dit is een mezelf.

Heeft het overlap/bleed? Heb ik het

bestand genoeg juiste materiaal geselecteerd? bestand cmyk? bestand voldoende

Is mijn opgebouwd in Heeft mijn kwaliteit? Staan mijn teksten Is mijn 260% en boven Staan de contouren? Heb ik de

ver genoeg van de rand? kleurverzadiging onder de de 15% letters in vouwlijnen juist gepositioneerd?

Dit is een behoorlijke checklist en veel woorden die voorkwamen in de aanleverspecificaties waren voor mij onbekend. Ik ben dus eerst maar eens gaan uitzoeken wat al deze termen betekenen. Hieronder staat dit kort samengevat. Eerst heb ik opgezocht wat overlap/bleed precies betekent in deze context. Bleed is het Engelse woord voor afloop. Dit heeft met het bestand te maken wat je aanlevert en wat er uiteindelijk‘gesneden’ wordt. Een bestand wat je aanlevert in de afmetingen 14,8 bij 15,2 centimeter. wordt uiteindelijk kleiner gesneden. Dit wordt gedaan, om te voorkomen dat er witte randen overblijven. Een bleed is dus een illustratie of grafisch element uitbreiden tot buiten de spiegel van een pagina, dus tot in de marges van een pagina. 35 De bleed wordt ook wel de ‘snijrand’ genoemd en is in deze tekening 6 millimeter. (zie bouwtekening). Als we dit begrijpen, komen we meteen alweer bij een ander punt: De tekst moet ver genoeg van de rand verwijderd zijn. In de aanleverspecificaties van drukwerkdeal is dit 5 millimeter. Deze 5 millimeter wordt dus vanaf de uiteindelijke rand berekend en niet vanaf de aangeleverde rand. Verder moet je natuurlijk controleren of je het juiste materiaal hebt aangeklikt. Dit is al gebeurt voor het plaatsen van de bestelling. Zelf ben ik nog één keer mijn bestelling langsgelopen, om te kijken of alles klopte. Vervolgens gaan we kijken naar de opmaak van het bestand zelf. Is mijn bestand opgebouwd in CMYK? CMYK is een bepaald kleurenprofiel. Afhankelijk van uw drukwerkproduct, moet het ontwerp in CMYK- of PMS-kleuren zijn. In ons geval, moest het drukwerkproduct uit CMYK-kleuren bestaan. Als bij een full colour opdracht RGB- of PMS-kleuren gebruikt, treedt er altijd kleurverschil op vanwege de omzetting naar CMYK. Het kan zelfs voorkomen dat de PMS- of RGB-kleuren bij deze omzetting ook geheel verdwijnen.

35 Encyclo. (sd). Opgehaald van www.encyclo.nl 2

Hieronder heb ik de kleurenprofielen op een rijtje gezet 36. RGB

CMYK

PMS

Betek enis

Rood, Groen, Blauw

Cyaan, Magenta, Yellow, Key

Pantone Matching System

Gebru ik

Digitale schermen/ displays

Full colour drukwerk

Drukwerk met specifieke kleuren

Maar hoe weet je nu of de kleuren die je gebruikt in je ontwerp gelijk zijn aan de CMYK kleuren? Dit kleurprofiel kan instellen via één van de volgende programma’s:

Adobe InDesign:  Edit > Transparancy Blend Space > Document CMYK Adobe Illustrator:  File > Document Color Mode > CMYK Color Adobe Photoshop:  Image > Mode > CMYK Color

Daarnaast moet je ook controleren of het bestand voldoende kwaliteit heeft. Dit heeft te maken met het aantal DPI. DPI staat voor ‘dots per inch’. Het is een soort maat om het aantal beeldpunten per inch uit te drukken 37. Dit zegt iets over de resolutie van het te drukken materiaal. Hoe hoger dit getal, hoe kwalitatief beter een beeld is. De minimale resolutie die voor de cd-hoes nodig is, is 150 DPI, maar een hogere resolutie zal de cd-hoes uiteindelijk wel tot een mooier resultaat brengen.

36 Ddrukwerkdeal aanleverspecificaties . (sd). Opgehaald van www.drukwerkdeal.nl/aanleverspecificaties 37 Encyclo. (2017). Opgehaald van http://www.encyclo.nl/begrip/full%20colour 2

DP I

Flyers / magazines

A0 posters

Kra nt

Rollup banners

Canv as

Overig drukwerk

356

200

170

150

100

300

De kleurverzadiging is daarnaast enorm belangrijk voor het eindresultaat. Kleurverzadiging is een maatstaf waarmee de kleursterkte wordt aangegeven, uitgaande van grijs38. Deze maatstaf geeft dus de intensiviteit van een kleur weer. De intensiviteit wordt weergegeven in percentages. Hoe hoger de intensiviteit, hoe hoger het percentage. Bij de cd-hoes moet de kleurverzadiging onder de 260% en boven de 15% zijn. Ook moeten de letters in contouren staan. Dit betekent dat de letters een omtreklijn moeten bevatten. Om hier een beeld van te krijgen, heb ik er afbeeldingen bijgezet ter verheldering. De letters staan in contouren contouren

De letters staan niet in

Als laatste moeten we controleren of de vouwlijnen juist gepositioneerd zijn. Dit kunnen we controleren met behulp van de bouwtekening.

Dit kun je allemaal handmatig gaan doen, maar dit is enorm veel werk en lastig uitvoerbaar. Gelukkig zijn er programma’s op de site aanwezig, waarin je je bestand kunt ontwerpen en uiteindelijk kan laten controleren. Het programma wat hiervoor wordt aanbevolen, is ‘Joboptions’. Dit programma heb ik gedownload, maar vervolgens kon ik het niet openen op mijn laptop. Ook op andere laptops lukte dit niet. Ik baalde hier echt enorm van, omdat ik al heel veel tijd had zitten in het uitzoeken van wat alle eisen nou precies betekenen en hoe ik dit kon toepassen op het ontwerpen. Ik heb vervolgens naar het bedrijf gebeld, maar hier werd ik niet veel wijzer van. Ze zeiden dat het niet aan het programma lag en dat ik maar een ander programma moest downloaden. Ook dit heb ik geprobeerd en dit programma werkte ook niet. Ik heb toen besloten om een andere oplossing te zoeken voor het ontwerpen van een cd-hoes.

Drukkerij Keetman 38 Encyclo. (2017). Opgehaald van http://www.encyclo.nl/begrip/full%20colour 2

Het verhaal cd-hoes leek onmogelijk, totdat mijn vader, Jacob Gijsen, met een goed idee kwam. Bij Keetman in Sneek laat hij zelf altijd zijn folders drukken en dit voor een mooi prijsje. Misschien kon het drukwerkbedrijf Keetman iets voor ons betekenen. Ik heb toen contact opgenomen met Marcel Keetman, de directeur, en vervolgens een afspraak met hem gemaakt. Uit school ben ik langs het bedrijf gefietst met een voorbeeld van het model ‘CD sleeve’ en ‘D-pack’. Meneer Keetman kon niet een ‘D-pack’ voor ons laten drukken, maar een ‘CD sleeve’ was wel een optie. Zelf had hij nog een goed idee. Het model ‘Dubbele CD-sleeve’ is namelijk ook heel geschikt voor ons. Zo kunnen we alle informatie kwijt op de hoes, omdat de hoes bestaat uit 4 pagina’s in plaats van 2. De dubbele CD-sleeve ziet er als volgt uit. De voorkant en de linker binnenkant bestaat uit één stuk karton en is aan beide kanten bedrukt. Tussen de achterkant en de rechter binnenkant bevindt zich een opening en dit heeft dan ook de vorm van de zogenaamde ‘CD-sleeve’. Ik heb vervolgens met Marcel afgesproken om een voorkant, een achterkant en de binnenkant te ontwerpen en dit bij hem aan te leveren. Hij zou dan een offerte opstellen en die naar mij toesturen. Op Google ben ik gaan zoeken naar een programma om een cd-hoes te ontwerpen. Op een gegeven moment kwam ik terecht bij de site www.canva.com en via deze site ben ik bezig gegaan met het ontwerpen van een cd-hoes. Dit is precies het programma waar ik naar opzoek was. Het formaat van de cd-hoes kon je aanklikken en via dit formaat kon je de cd-hoes bewerken. Op het moment dat ik begon met het ontwerpen, had ik nog niet een beeld voor ogen over hoe de cdhoes er uit moest komen te zien. Door wat met het programma te ‘prutsen’, kom je er steeds meer achter wat je wilt en hoe alles werkt. Door uit te proberen, ben ik dus ook tot het eindresultaat gekomen.

Voorkant

Achterkant

Linker binnenkant

Rechter

binnenkant

We hebben enkele kenmerken die â&#x20AC;&#x2DC;The Common Linnetsâ&#x20AC;&#x2122; in hun cd-hoes gebruiken ook terug laten komen in onze cd-hoes. De natuur bijvoorbeeld, zie je 2

heel duidelijk in de hoes naar voren komen. We hebben ervoor gekozen om de foto, die op de voorkant van de cd-hoes staat, in een oerwoud aan bomen te maken. Dit geeft een soort van ‘mysterieuze’ uitstraling. De binnenkant van de hoes hebben we het in zwart/wit gedaan. We hebben ervoor gekozen om de buitenkant van de hoes niet in het zwart/wit te doen, maar gewoon in kleur te houden. We hebben hier voor gekozen, omdat de foto net iets te donker was. Als we de foto dan in het zwart/wit zouden doen, verdween het hoofd van Noël Hoekstra, de gitarist, in de duisternis.

Album naam, bandnaam, titels van de nummers Op de cd-hoes moesten natuurlijk ook de naam van het album, de bandnaam en de titels van de nummers komen te staan. We hebben vooral heel lang over de bandnaam getwijfeld, aangezien we niet vaker in deze formatie spelen en waarschijnlijk ook niet gaan spelen. Album naam We hebben ons bij het bedenken van de naam voor het album laten inspireren door The Common Linnets. De album naam moet de lading van het gehele album dekken in een paar woorden. Wij hebben maar twee nummers op het album staan die hebben qua inhoud niet echt een gemeenschappelijk thema. Wel hebben we beide nummers geschreven met het album ‘II’ van ‘The Common Linnets’ als basis. Twee nummers geïnspireerd op het album ‘II‘ en geschreven door twee vriendinnen die samen een profielwerkstuk maken. We moesten dus wel iets met die ‘twee’ in onze album naam terug laten komen. We hebben daarom gekozen voor ‘It takes two’. Bandnaam Zoals hierboven al staat beschreven: Over de bandnaam hebben we lang getwijfeld. We hadden een aantal opties. We konden er ‘Lotte & Yldau’ op zetten, omdat wij samen een cd maken voor ons profielwerkstuk. Ook konden we er helemaal geen naam op zetten en dan in de inlay, een bijgevoegd boekje bij de cd-hoes, beschrijven hoe deze cd tot stand is gekomen. De laatste optie was een bandnaam verzinnen en hier hebben we voor gekozen. In de naam moest, voor ons gevoel, iets uit de natuur in naar voren komen. Dit, omdat de bandnaam van ‘The Common Linnets’ gebaseerd is op een zangvogel, genaamd ‘De Kneu’. Dit is het Nederlandse woord voor ‘Common Linnet’, want eveneens zangvogel betekend. Een vogel associëren wij met de natuur. Ik dacht meteen aan het woord ‘Wood’. We hebben de foto in het bos gemaakt en het Engelse woord voor bos is wood. Verder komt in onze nummers de akoestische sound duidelijk naar voren. Deze akoestische sound wordt gecreëerd door de (akoestische) gitaren die vooral de hoofdrol spelen in onze nummers. Gitaren zijn gemaakt van hout en het Engelse woord voor hout is wood. Uiteindelijk zijn we bij het woord ‘Woodtroopers’ gekomen. In het Nederlands: ‘De ruiters van het bos’ of ‘De bespelers van het hout’. Dit is onze bandnaam geworden.

Titels van de nummers Op de cd komen twee nummers te staan, dus er moeten ook twee titels worden bedacht. We hebben ervoor gekozen om het eerste nummer een titel te geven waarin de hoofdgedachte wordt weergegeven. Dit is in dit nummer de laatste zin van het refrein: ‘Live life to the fullest’. Bij het tweede nummer was deze hoofdgedachte iets moeilijker in een aantal woorden samen te vatten. De hoofdgedachte is naar onze mening: ‘I walk on this high wire between moon and sun, please don’t let me fall down’. Op het eerste gezicht zou je zeggen noem het nummer ‘Don’t let me fall (down)’. Toch vinden wij dit iets te ‘standaard’, omdat er zoveel nummers zijn die ‘Don’t let me fall’ heten. Daarom hebben we voor ‘Between moon and sun’ gekozen, omdat in deze titel de natuur weer naar voren komt. De natuur laten ‘The Common Linnets’ zeer vaak in hun titels naar voren komen. 39 Op het moment dat het ontwerp van de cd-hoes ‘af’ was, heb ik het eindresultaat opgestuurd naar Drukkerij Keetman. Een aantal dagen later kreeg ik een offerte terug. Deze offerte staat op de volgende pagina. De prijs voor 150 exemplaren is €89 euro en dit is aanzienlijk goedkoper dan de offertes die ik bij andere bedrijven heb aangevraagd. Ik heb Marcel Keetman teruggemaild en gezegd dat ik akkoord ben met de prijs. Verder heb ik gevraagd of hij mij een proefdruk kan toesturen of dat ik kan langskomen om de proefdruk te bekijken. De medewerkster die met mijn opdracht bezig was, had de gevreesde griep te pakken, dus het duurde twee weken voordat ik de proefdruk binnen had. Uit deze proefdruk werd ik niet veel wijzer en daarom ben ik de vrijdag na mijn toetsweek weer naar drukkerij Keetman gefietst.

39Muziekanalyse The Common Linnets 2

Oferte van Drukkerij Keetman 1 De Cranberry Helling 7 8621 CP HEEG Sneek, 10 januari 2017 Offertenr.: 114006 Geachte heer, Met dank voor uw aanvraag, hebben wij het genoegen u, geheel vrijblijvend, het volgende aan te bieden; Omschrijving : cd-hoesjes Formaat : afgewerkt formaat 125 x 125 mm Papier : 250 gram Bedrukking : Tweezijdig full colour Aangeleverd : c-pdf Afwerking : rillen, vouwen en plakken Verpakking : Handzaam Reflectie cd-hoes. Levering : Wordt door u gehaald.  Het jaar van uitgave ontbreekt. Betaling : Via rekening  Artwork150 Design by Yldau Gijsen ontbreekt. Prijs : exemplaren voor € 89,00  PicturesPrijzen made excl. by Jelle Visser ontbreekt. 21% BTW Bovenvermelde prijzen zijn gebaseerd op de huidige loon/materiaalkosten. Voor papier geldt de dagprijs. Wij vertrouwen erop u met deze offerte een passende aanbieding gedaan te hebben en zien uw reactie met belangstelling tegemoet. Met vriendelijke groet, Keetman druk+print Marcel Keetman

De CD hoes laten bedrukken Na de fotoshoot hebben we offertes aangevraagd bij verschillende bedrijven die Correspondentieadres Vestiging tel. 0515 412004 Simmerdyk 2 CD hoezen kunnen bedrukken e-mail info@keetmandrukprint.nl Postbus 15 8601 ZP Sneek www.keetmandrukprint.nl 8600 AA Sneek

Op al onze transacties zijn van toepassing onze laatst gedeponeerde algemene verkoop-, leverings- en betalingsvoorwaarden bij K.v.K. te Leeuwarden en leveringsvoorwaarden voor de Grafische Industrie gedeponeerd op 8 januari 2002 onder nr.6 /2002 ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam. Een exemplaar van deze voorwaarden ligt bij ons ter inzage en zal op uw verzoek kosteloos aan u worden verstrekt.

Het is ook maar goed geweest dat ik er nog langs ben gegaan, want anders was het niet goed gekomen met de cd-hoes. Ik had de cd-hoes in het formaat 12 bij 12 aangeleverd, maar de proefdruk was gemaakt in het formaat 12 bij 14, maar de foto was nog steeds 12 bij 12. Dit betekent dus dat er een zwarte rand van 2 cm aan de zijkant was bijgevoegd en dit was juist niet de bedoeling. Ik heb toen gevraagd of ze opnieuw een proefdruk wilden maken. Deze proefdruk heb ik 2 februari via de mail ontvangen. Ik ben er nog een keer langsgegaan, om zo zeker te zijn dat het goed zou komen. Het ontwerp was nu in orde, maar de papiersoort was iets te dun. Deze papiersoort gaan ze veranderen en de 150 exemplaren gaan ze deze week drukken. Ik ben enorm benieuwd naar het eindresultaat. De prijs van de 150 exemplaren is wel iets veranderd. Dit is nu in totaal 150 euro geworden. Nu ik het eindresultaat terugkijk, zijn er wel een aantal essentiële dingen die niet op de cd-hoes staan. Ten eerste ben ik het jaar van uitgave op de cd-hoes vergeten te zetten. Ook Artwork Design by Yldau Gijsen en Pictures made by Jelle Visser ontbreken op de cd-hoes.

Verkoopprijs van de cd-hoes vaststellen

Nadat we de cd-hoezen binnen hebben, gaan we deze natuurlijk verkopen. Door ze aan (muziek)vrienden, familie, Facebookvrienden en leraren te verkopen, hopen we de kosten die we tijden ons project hebben gemaakt, terug te verdienen. We willen de mensen die ons bij het project hebben geholpen, een cd geven. We gaan er daarom vanuit dat we 100 cd’s kunnen verkopen. De tabel hieronder is dus ook gebaseerd op de verkoop van 100 cd’s. Kostenpost Kosten tijdens schrijfen opnameproces

Prijs totaal €110,00

Prijs van de cd’s

€40,00

Prijs voor de cd-hoezen

€150,00

Totale kosten

€300,00

Prijs per stuk (uitgaande van 100 stuks)

€3,00

We weten natuurlijk niet zeker of we alle 100 verkopen en daarom hebben we ervoor gekozen om de cd voor €4,00 te verkopen, dan kunnen we van de eventuele winst ook nog een bedankje kopen voor de mensen die aan ons project hebben meegewerkt.

Conclusie Songwriting Songwriting Inleidend

Wat is een singer-songwriter? Wie zijn ‘The Common Linnets’? Hoe komt de muziek van ‘The Common Linnets’ tot stand?

Analyserend

Hoe zitten de nummers van ‘The Common Linnets’ muzikaal gezien in elkaar? Hoe zitten de nummers van ‘The Common Linnets’ tekstmatig gezien in elkaar?

Beschrijvend/uitvoer end

Bij het gedeelte songwriting hebben we ons gericht op de volgende hoofdvraag: Hoe schrijf je een eigen nummer? De deelvragen staan in de tabel hierboven genoteerd. Deze hoofdvraag hebben we niet alleen op een theoretische manier, maar ook op een praktische manier benaderd door twee eigen nummers te schrijven die geïnspireerd zijn op de muziek van The Common Linnets. Het onderwerp songwriting is opgedeeld in drie gedeeltes: een inleidend gedeelte, een analyserend gedeelte en een beschrijven/uitvoerend gedeelte. Bij het onderwerp songwriting hebben we vooral veel geleerd door te proberen, te proberen en vooral niet op te geven. Door de tips van andere songwriters, hebben we ons redelijk door het songwritingsproces heen geslagen. We hebben geleerd om door voorbereidend werk te verrichten, zoals naar andere muzikanten luisteren of een woordweb maken, het songwritingsproces gemakkelijker verloopt. Ook hebben we in dit gedeelte geleerd om elkaar sterke punten te benutten. Lotte is erg goed in het Engels schrijven en het bedenken van de meerstemmigheid. Yldau is daarentegen beter in het bedenken van de instrumentatie. Verder hebben we veel moeten organiseren en communiceren. Je hebt bij ons project veel hulp van andere mensen nodig, dus het is belangrijk dat je op de juiste manier dingen aanpakt en duidelijk communiceert. Dit verliep tijdens het 2

project niet altijd soepel, omdat we beide dingen aan het regelen en organiseren waren. Op het moment dat één iemand dit op zich nam, verliep dit proces veel beter. De leiding nemen, is ook iets wat we vooral in de repetitieruimte hebben moeten doen. Iedereen heeft ideeën, maar uiteindelijk blijven het onze nummers. Muzikale inbreng is altijd mogelijk, maar de eindbeslissingen nemen wij. Deze leiding namen we de eerste repetitie niet op ons en hierdoor verliep deze repetitie enorm rommelig. De tweede repetitie ging veel beter, omdat wij de leiding op ons namen. We waren veel duidelijker in wat we wilden. Om het even kort samen te vatten: we hebben tijdens het songwritingsproces niet alleen veel over het schrijven van nummers geleerd, maar bovenal veel over onszelf, over de eigenschappen die we bezitten en hoe we deze in ons project het beste kunnen toepassen.

Homerecording Home recording Inleidend

Wat hebben we nodig om een goede homerecordingstudio in elkaar te zetten? Wat voor verschillende microfoons zijn er? Wat voor soort mengpanelen zijn er?

Analyserend

Beschrijvend/uitvoer end

In welke volgorde nemen we de instrumenten op? Hoe verloopt het opnemen?

In een homestudio zijn de volgende dingen onmisbaar: een geluidsbron, een invoerapparaat, een mengpaneel, een opnameapparaat, een signaalprocessor en de monitors. Om op te kunnen nemen is een microfoon uiteraard essentieel. We hebben ondervonden dat het belangrijk is om onderscheid te maken tussen drie verschillende microfoons: de condensatormicrofoon, de grensvlakmicrofoon en de dynamische microfoon. Het geluid komt binnen in het mengpaneel. Hier zijn ook drie verschillende soorten van: een analoog mengpaneel, een combinatie tussen een opnameapparaat-mengpaneel en tot slot een software mengpaneel, wat alleen via de computer toegankelijk is. Wij hebben gebruik gemaakt van een combinatie tussen een opnameapparaat en een mengpaneel, waardoor we bijvoorbeeld de optie hadden om meer galm toe te voegen 2

aan onze opnames. Dit heeft achteraf een mooi effect gehad op ons eindresultaat, omdat we de galm van ons mengpaneel mooier en natuurlijker vonden dan de galm die de mixer ons had te bieden. We nemen de volgende instrumenten spoor voor spoor op: -

Drums Bas Elektrisch gitaar Akoestisch gitaar Keyboard/vleugel Zang

Het spoor voor spoor opnemen is ons erg goed bevallen. Op deze manier konden we ons namelijk specifieker focussen op de verschillende instrumenten. We kregen de kans om een aantal dingen aan te passen die ons eerder nog niet opgevallen waren. Ook het opnemen met een clicktrack is een verstandige keuze geweest. Als we dit niet gedaan, dan was de kans groot geweest dat de verschillende instrumenten niet precies op hetzelfde tempo spelen. Dit zou natuurlijk desastreus zijn tijdens het mixen. Het bedienen van het digitale mengpaneel ging ons makkelijker af dan verwacht. In de hypothese stelden we dat we rekenden op de begeleiding van Kyung, maar achteraf is gebleken dat we deze amper nodig hebben gehad. In de homestudio hebben we de volgende volgorde van opnemen aangehouden: 1. 2. 3. 4.

Drums Bas Akoestische gitaar Zang - Lead vocals - Backing vocals 5. Elektrisch gitaar - Begeleiding - Solo 6. Tamboerijn + shaker 7. Keyboard In de professionele studio was dat deze volgorde: 1. Drums + bas Akoestische gitaar 6. Elektrische gitaar - Begeleiding - Rifje - Solo 2

7. Zang - Lead vocals - Backing vocals 8. Vleugel

Het opnemen verliep in beide studio’s vlotter dan verwacht. Te bedenken dat we beide zonder ervaring de studio in zijn gestapt en toch het betreffende resultaat teweeg hebben gebracht, voelt als een overwinning. Het geeft aan dat we in korte tijd ontzettend veel geleerd hebben.

Nawoord Ons project is na deze pagina, in theorie, echt tot een einde gekomen. We hebben niet alleen een groot scala aan nieuwe ervaringen opgedaan, maar we hebben ook een prachtig eindresultaat: een eigen cd en cd-hoes met twee zelfgeschreven en opgenomen nummers. We zijn tijdens ons project veel over elkaar en over onszelf te weten gekomen. We hebben geleerd om de sterke punten van elkaar te benutten, maar ook om de zwakkere punten van elkaar te respecteren. Tijdens ons project hebben we vaak flexibel moeten zijn en hebben we vele dingen moeten organiseren. Ook hebben we de leiding op ons moeten nemen tijdens repetities. Dit vonden we soms erg lastig, omdat je wel muzikanten van het conservatorium voor je hebt staan die meer muzikale kennis hebben. Hierdoor voelden we ons in sommige gevallen wat onzeker. Gelukkig hebben we ons daarover heen gezet en zijn we tot een prachtig eindresultaat gekomen. Al met al hebben we ons ontzettend ontwikkelt op deze vlakken. We willen nogmaals alle mensen bedanken die ons hebben geholpen in ons proces. Tijdens ons praktische ‘proces’, het schrijven en opnemen van eigen nummers, hebben wij samengewerkt met de volgende muzikanten: Sjoerd Hiemstra, Willem Zijlstra, Noël Hoekstra en Sjoerd de Vries. Bij deze willen wij hen enorm bedanken voor de creatieve samenwerking. Verder willen wij Kyung Hoff en Johan Velthuis bedanken voor de hulp bij ons opnameproces.

Tenslotte willen we onze begeleider en muziekdocent Anne Oosterhaven bedanken. Anne Oosterhaven heeft voor ons een situatie gecreĂŤerd waarin wij op een praktische wijze met dit profielwerkstuk bezig konden zijn.

Bedankt voor het lezen.

Yldau gijsen en Lotte Hiemstra Heeg, 12 februari 2017

Bronvermelding Anoniem. (2012, December 10). Elektrische (Bas)Gitaar opnemen zonder microfoon. Opgehaald van Homestudio Info: http://www.homestudioinfo.nl/elektrische-basgitaar-opnemen-zondermicrofoon/ Bijlagen bij Profielwerkstuk. (sd). (sd).Bouwtekening cd-hoes . Drukwerkdeal. Commons, C. (2017 , januari ). Wikipedia. Opgeroepen op november 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Jewelcase Commons, C. (sd). https://nl.wikipedia.org/wiki/Jewelcase. Drukwerkdeal . (sd). Offerte cd-hoes . Opgeroepen op 2017, van Drukwerkdeal : https://www.drukwerkdeal.nl/nl/producten/verpakkingen/cd-dvd-inlays-enverpakkingen drukwerkdeal aanleverspecificaties . (sd). Opgehaald van www.drukwerkdeal.nl/aanleverspecificaties 2

encyclo. (sd). Opgehaald van www.encyclo.nl Encyclo. (2007). Opgeroepen op 2017, van Encyclo desktop : http://www.encyclo.nl/begrip/heikneuter encyclo. (2017). Opgehaald van http://www.encyclo.nl/begrip/full%20colour Etheridge, J. (2016, Augustus 11). Jake Etheridge. Opgehaald van http://www.jakeetheridge.com/about/ Gijsen, Y. (2016). Muziekanalyse The Common Linnets. (sd).inlays cd-hoes . Drukwerkdeal . (sd).modellen cd-hoes . modellen cd-hoes . Drukwerkdeals . Muziekanalyse The Common Linnets . (sd). Muziekencyclopedie . (2017). Opgeroepen op 2016, van http://www.muziekencyclopedie.nl/action/entry/J.B.+Meijers# offerte cdperserij. (2017 ). Opgehaald van De cdperserij : https://www.decdperserij.nl/project/customer/list/?status=Q Printdeal . (sd). Drukwerkdeal. Opgeroepen op december 2017, van https://www.drukwerkdeal.nl/nl/producten/verpakkingen/cd-dvd-inlays-enverpakkingen? gclid=Cj0KEQiA5bvEBRCM6vypnc7QgMkBEiQAUZftQCKAgfjo2gcNvtDTyP4s C50ComRYnooE-b2eqcOSV4AaAsR_8P8HAQ Raad, C. (2007, April 26). De (home-)studio 15 - Opnemen van de basgitaar. Opgehaald van Muziek en Film: http://muziek-enfilm.infonu.nl/diversen/4279-de-home-studio-15-opnemen-van-debasgitaar.html Reaves, G. (2006, Maart 10). Recording Drums in your Home Studio. Opgehaald van Propellerheads: https://www.propellerheads.se/blog/recording-drumsin-your-home-studio Rens Dekker . (2013). Opgeroepen op Januari 12 , 2017, van Rens Dekker Communication Design : http://www.rensdekker.nl/portfolio/item/61/naamlogo-en-artwork-ontwerp-the-common-linnets Ridder, J. (sd). J.B. Meijers. Opgehaald van www.JBMeijers.com Sanders, S. (2017, Februari 2). DI box, speaker emulator, splitter. Opgehaald van Popschool Maastricht: http://www.popschoolmaastricht.nl/college_di_box.php. Sanders, S. (2017, Februari 2). Galm, echo, reverb, delay, looper. Opgehaald van Popschool Maastricht: van https://www.popschoolmaastricht.nl/college_galm_echo.php 2

Strong, J. (2014). Homerecording for musicians for dummies. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Visser, J. (sd). fotoshoot PWS . Sneek. Wikipedia begeleidend. (sd). wikipedia Singer-songwriter. (sd).