Pws guantanamo bay en het internationaal strafhof rsg simon vestdijk by LC topwerkstukken

RSG Simon Vestdijk Harlingen

Guantánamo Bay & het Internationaal Strafhof

Martine van Sluis, Myrthe Bergsma & Sibrecht Veenstra 22-‐12-‐2014

Voorwoord Wij willen iedereen bedanken die het mogelijk heeft gemaakt om dit profielwerkstuk te schrijven. Natuurlijk met name onze begeleidster mevrouw Ellen Rombout. Zij heeft ons erg goed geholpen met het inkaderen van ons onderwerp zodat wij de hoofd en bijzaken van elkaar konden onderscheiden. Verder heeft ze ons op vele nieuwsbronnen gewezen en is ze zelfs op haar vrije dag met ons mee geweest naar Den Haag. Zonder haar waren wij ten eerste nooit bij de Atlantische Commissie terecht gekomen. Bovendien was ons profielwerkstuk zonder haar begeleiding nooit geworden tot hoe het nu is. Ook willen wij onze buddy van de Atlantische Commissie, Anne Bakker, bedanken voor de vele handige tips en het commentaar wat zij ons telkens heeft gegeven, hier hebben wij zeer veel aan gehad. Ook willen wij natuurlijk de Atlantische Commissie bedanken, en met name Janneke Suiskind en Theo Hoebbink, voor het begeleiden van het profielwerkstukken project. Ook willen wij de Commissie bedanken voor de vele leerzame uitjes die we met elkaar hebben gemaakt, naar de Tweede Kamer, een interview met Harry van Bommel en het bijwonen van de NAVO Parlementaire Assemblee op maandag 24 november. Dit was niet alleen nuttig voor ons profielwerkstuk maar heeft ons ook inzicht gegeven in allerlei andere dingen. Ook willen wij Maarten Katsman van de Atlantische Commissie bedanken voor het aanreiken van zeer handige bronnenlijst en het ons erop wijzen dat we gebruik konden maken van de Koninklijke Bibliotheek Den Haag. Hier hebben wij ook zeker gebruik van gemaakt. Ook willen wij Bas Braun van de Atlantische Commissie bedanken dat hij ons op de documentaire “Taxi to the dark side’’ heeft gewezen. Deze documentaire heeft ons een helder beeld gegeven van wat er plaats vond/vindt in buitenlandse CIA gevangenissen. Natuurlijk willen we ook onze school bedanken en met name Lydeke Zandbergen, omdat we steeds weer vrij kregen van school om naar Den Haag te gaan zodat we elke bijeenkomst bij hebben kunnen wonen. Verder willen we Marjolein Cupido, André Klip en Jelte Olthof, waarmee we interviews over het Internationaal Strafhof hebben gehad bedanken, zij hebben ons veel nieuwe inzichten gegeven en veel informatie kunnen bevestigen. Ook willen wij onze ouders bedanken voor het ons af en toe wegbrengen naar andere stations in Nederland zodat wij eerder in Den Haag konden zijn om meer tijd te besteden aan ons profielwerkstuk. Verder willen wij iedereen bedanken die ons ook maar een klein beetje heeft geholpen om ons profielwerkstuk te brengen tot wat het nu is.

Inhoud Voorwoord ....................................................................................................................................................... 1 .......................................................................................................................................................................... 4 1.

Inleiding ................................................................................................................................................... 4

Onderzoeksplan ....................................................................................................................................... 5

3. Wat is Guantánamo Bay? ............................................................................................................................. 6 3.1 Geschiedenis Guantánamo Bay ............................................................................................................. 7 3.2 9/11 ........................................................................................................................................................ 8 3.3 Strategisch gekozen plaats? ................................................................................................................... 8 3.3.1 Patriot Act ....................................................................................................................................... 9 3.4 Opbouw gevangenis............................................................................................................................. 10 4. Opening Guantánamo Bay als detentiefaciliteit door president Bush ...................................................... 12 4.1

Nieuwe ondervragingstechnieken ................................................................................................ 14

4.2 Rasul v. Bush ........................................................................................................................................ 14 4.3 Vergemakkelijking afwijzen habeas corpus ......................................................................................... 15 4.4 Hamdan v. Rumsfeld ............................................................................................................................ 15 4.5 Military Commissions Act 2006 ........................................................................................................... 16 4.6 Geneefse conventies (en gemeenschappelijk artikel 3) ...................................................................... 16 4.7 Interpretatie Geneefse conventies ...................................................................................................... 17 5. Het Internationaal Strafhof ........................................................................................................................ 18 5.1Ontstaan ............................................................................................................................................... 18 5.2 Wanneer komt een zaak in aanmerking om berecht te kunnen worden door het Internationaal Strafhof? .................................................................................................................................................... 19 5.3 Wie wordt er bestraft? ........................................................................................................................ 22 5.4 Relatie Verenigde Staten en het Internationaal Strafhof .................................................................... 22 6.

Schending mensenrechten .................................................................................................................... 25 6.1 Definitie marteling ............................................................................................................................... 25 6.2 Waarom marteling gebruikt wordt in Guantanamo Bay ..................................................................... 26 6.3 Werking van martelingsmethoden ...................................................................................................... 26 6.4 Welke martelingstechnieken worden er gebruikt? ............................................................................. 26 6.5 Humanitair oorlogsrecht ...................................................................................................................... 29 6.6 Processen ............................................................................................................................................. 29 6.7 Indeling onder het statuut van Rome .................................................................................................. 30 6.8 Vergelijkbare gevangenissen ............................................................................................................... 32 6.8.1 Abu Ghraib .................................................................................................................................... 32 6.8.2 Bagram .......................................................................................................................................... 33

Mensenrechtenorganisaties .................................................................................................................. 34 2

7.1 Amnesty International ......................................................................................................................... 34 7.2 Het Rode Kruis ..................................................................................................................................... 35 7.3 Protestacties tegen Guantánamo Bay ................................................................................................. 35 7.4 UN Convention Against Torture. .......................................................................................................... 36 7.5 Protesten in Guantánamo Bay zelf ...................................................................................................... 36 7.6 Eerste rechtszaak in Guantánamo Bay ................................................................................................ 37 7.7 Rechtzaak tegen Rumsfeld ................................................................................................................... 37 8.

Obama regering & Guantánamo Bay .................................................................................................... 38 8.1 Presidentiële decreten van 22 januari 2009 ........................................................................................ 38 8.2 Military Commissions Act 2009 ........................................................................................................... 39 8.3 Rapporten Special Task Force .............................................................................................................. 39 8.4 National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2013.................................................................... 41

Conclusie ................................................................................................................................................ 44 Discussie ..................................................................................................................................................... 44

10.

Bronnen ............................................................................................................................................. 45

10.1

Literatuurlijst ................................................................................................................................. 45

10.2 Internetbronnen ................................................................................................................................ 45 10.2

Bronnen afbeeldingen ................................................................................................................... 50

10.4 Interviews .......................................................................................................................................... 51 11. Bijlage ....................................................................................................................................................... 52 Bijlage 1 ...................................................................................................................................................... 52 1.1 Logboek Martine .............................................................................................................................. 52 1.2 Logboek Myrthe ............................................................................................................................... 57 1.3 Logboek Sibrecht ............................................................................................................................. 62 Bijlage 2 ...................................................................................................................................................... 67 Mailverkeer ............................................................................................................................................ 67 Bijlage 3 ...................................................................................................................................................... 78 Bijlage 4 ...................................................................................................................................................... 81 Planning ................................................................................................................................................. 81 Bijlage 5 ...................................................................................................................................................... 83 Bijlage 6 ...................................................................................................................................................... 86 Uitwerking interview Marjolein Cupido ................................................................................................ 86 Uitwerking interview Harry van Bommel .............................................................................................. 87 Bijlage 7 .......................................................................................................................................................... 89 3

1. Inleiding Guantánamo Bay is een onderwerp dat eigenlijk altijd in de media aanwezig blijft, al dan niet op de achtergrond. Zo zijn er via wikileaks vele documenten gelekt op 25 oktober 2012 waardoor veel ophef is ontstaan over Guantánamo Bay. Ook is het de laatste tijd weer veel in de media door het nieuwe rapport van de senaat over de ondervragingstechnieken van de CIA, verschenen op 9 december 2014. Het onderwerp is dus recenter dan ooit. Het eerste idee wat bij iedereen opkomt is; Hoe kan dit zomaar gebeuren? Waarom doet niemand hier iets tegen? Vandaar dat wij in ons profielwerkstuk ingaan op deze vragen. Een veel gehoorde reactie in de maatschappij is waarom doet het Internationaal Strafhof niets? En wat zou het internationaal Strafhof kunnen doen? Ook deze vragen zullen worden behandeld in ons profielwerkstuk. Dit doen we aan de hand van onze onderzoeksvraag: ‘’Zijn de Verenigde Staten niet aangesloten bij het Internationaal Strafhof in verband met Guantánamo Bay en wat zouden de gevolgen kunnen zijn wanneer ze dit wel zouden doen.’’ Verder zullen we ingaan op de politieke aspecten van het openen en het openhouden van Guantánamo Bay. Natuurlijk gaan wij ook in op de relatie van de Verenigde Staten met het Internationaal Strafhof. Ons uiteindelijke doel is om het verband te leggen tussen het niet aansluiten van de Verenigde Staten bij het Internationaal Strafhof en de marteltechnieken die worden gebruikt in Guantánamo Bay. Dit door het raadplegen van verschillende boeken en internetbronnen. Ook doormiddel van interviews met deskundigen. Hopelijk zal dit verband duidelijk worden uit ons werkstuk.

2. Onderzoeksplan

Onderzoeksvraag: Zijn de Verenigde Staten niet aangesloten bij het Internationaal Strafhof in verband met Guantánamo Bay en wat zouden de gevolgen kunnen zijn wanneer ze dit wel zouden doen.

Hypothese: Wij verwachten dat het zo is dat het niet aansluiten van de Verenigde Staten bij het Internationaal Strafhof te maken heeft met het feit dat zij Guantánamo Bay hebben. Wij verwachten ook dat de toenmalige regeringsleiders bestraft zullen worden, wanneer Amerika zich bij het Internationaal Strafhof aansluit. Dit denken wij omdat wij ervan uit gaan dat op Guantánamo Bay bij de omgang en de procesgang van gedetineerden mensenrechten worden geschonden en daarvoor staan straffen. Daarom denken we ook dat de gedetineerden allemaal een eerlijk proces moeten krijgen en dat vervolgens de onschuldige een schadevergoeding krijgen afhankelijk van hoelang ze onschuldig vastgezeten hebben. De schuldig verklaarde gedetineerden zullen overgebracht worden naar andere gevangenissen in Amerika. Als laatste zal Amerika zich aan dezelfde eisen en voorwaarden moeten houden als alle andere aangesloten landen binnen het Internationaal Strafhof. Er zullen geen speciale regelingen gelden voor Amerika noch uitzonderingen.

Bron: http://amicc.blogspot.nl/2010_04_01_archive.html

Afbeelding 1 Kaart Cuba

Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Guantanamo_Bay_Naval_Base

3. Wat is Guantánamo Bay? Guantánamo Bay is een gevangenis op Cuba. In figuur 1 staan bekende cijfers over Guantánamo Bay. In Afbeelding 1 is de ligging van Guantánamo Bay te zien. Hier is te zien dat Guantánamo Bay op Cuba ligt. Guantánamo Bay ligt op zo’n 150 kilometer afstand van de Amerikaanse kust.

779 600 15 9 136 6

Personen hebben vast gezeten in Guantánamo Bay sinds september 2001 Gedetineerden die vrij zijn gelaten zonder verdere vervolging, vele pas na meerdere jaren vastgezeten te hebben Aantal kinderen (onder de 18) die vast hebben gezeten in Guantánamo Bay

Gedetineerden die zijn overleden tijdens hun periode in Guantánamo Bay Gedetineerden die nog vast zitten in Guantánamo Bay Van de 136 gedetineerden zitten er met een officiële aanklacht1 Tabel 1 Recente cijfers over gedetineerden in Guantánamo Bay, 21-‐06-‐2014

Facts and Figures: Military Commissions v. Federal Courts http://www.hrw.org/features/guantanamo-‐facts-‐ figures, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014

3.1 Geschiedenis Guantánamo Bay In eerste instantie was Guantánamo Bay een marinebasis van de Verenigde Staten. In de laatste 25 jaar van de twintigste eeuw werd de marinebasis gebruikt voor het opvangen van vluchtelingen die zijn opgepikt op zee. Dit ging om Haïtiaanse en Cubaanse vluchtelingen, die vluchtten voor het regiem in hun eigen land en een leven op wilden bouwen in de Verenigde Staten. Na de aanslagen op 9/11 is besloten om de marinebasis in gebruik te nemen als gevangenis. Vanaf januari 2002 worden er verdachten van terroristische activiteiten opgesloten.2 Guantánamo Bay is in Amerikaanse handen vanaf de Spaans-‐Amerikaanse oorlog in 1898. Toen dat jaar in de haven van Havana een Amerikaans schip tot ontploffing kwam, verklaarde de Verenigde Staten de oorlog aan Spanje. De Spaans-‐Amerikaanse oorlog bestond uit meerdere kleine oorlogen in verschillende gebieden tussen Spanje en Amerika. Sinds 1895 rebelleerden Cubaanse opstandelingen tegen de Spaanse overheersing op het eiland. Na het verklaren van de oorlog aan Spanje steunde de Verenigde Staten de Cubaanse opstandelingen. De Verenigde Staten veroverden Cuba.3 In 1903 tekende Tomás Estrada Palma, de eerste president van Cuba, een verdrag met de Verenigde Staten waarin werd vastgesteld dat de Verenigde Staten Guantánamo Bay voor onbepaalde tijd mochten pachten om als marinebasis te gebruiken. Het gebied rondom de baai bleef eigendom van Cuba.4 In 1901 was dat al vastgelegd in het Platt Amendment, hierin stond dat Amerika het recht had om zich te bemoeien met de Cubaanse regering en dat Cuba land aan Amerika moest verkopen of pachten voor het winnen van kolen of voor marine bases.5 Hierdoor hebben de Verenigde Staten de macht en jurisdictie over dat gebied, de baai blijft echter wel onder de soevereiniteit van Cuba. In 1934 zijn de afspraken nogmaals vastgesteld door de Cubaanse president Fulgencio Batista.6 Er werd toen afgesproken dat de Verenigde Staten 4000 dollar per jaar moeten betalen voor het pachten van Guantánamo Bay. De overeenkomst is permanent geldig tot wederzijdse stopzetting. De weerstand tegen de Amerikanen op Cuba groeide na de Cubaanse Revolutie in de jaren vijftig, maar de Amerikanen wilden de overeenkomst niet stopzetten. 7 Uit protest werd de watertoevoer naar Guantánamo Bay in 1964 gesloten. Cuba is momenteel van mening dat de overeenkomst in strijd is met het Verdrag van Wenen van 1969, hierin staat dat de beginselen van vrijwillige instemming en van goede trouw en de regel “pacta sunt servanda”, ‘afspraken moeten worden nagekomen’, algemeen erkend worden.8 Cuba stemt niet meer in met de Amerikanen op Guantánamo Bay maar toch zijn zij er nog steeds. Ook heeft Cuba als protest al jarenlang de huur van 4000 dollar niet geïnd van de Verenigde Staten.9

Martijn Boere, Geschiedenis van Guantánamo Bay. http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis_van_guantanamo_bay/ 11-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐ 14 3 Martijn Boere, Geschiedenis van Guantánamo Bay. http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis_van_guantanamo_bay/ 11-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐ 14 4 Guantánamo Bay. http://historiek.net/guantanamo-‐bay/4626/ 12-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐14 5 Jonathan M. Hansen, Making The Law In Cuba. http://www.nytimes.com/2004/04/20/opinion/making-‐the-‐ law-‐in-‐cuba.html 20-‐04-‐04, geraadpleegd op 23-‐10-‐14 6 Guantánamo Bay. 12-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐14 7 Boere, Geschiedenis van Guantánamo Bay. 11-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐14 8 Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht, Wenen, 23-‐05-‐1969, http://wetten.overheid.nl/BWBV0003441/geldigheidsdatum_18-‐12-‐2014#VertalingNL , geraadpleegd op 18-‐ 12-‐2014 9 Guantánamo Bay. 12-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐14

Afbeelding 2 Aanval op het World Trade Center, 9/11

Bron: http://sync.nl/dutch-design-in-de-aanval/

3.2 9/11 Op 11 september 2001 hebben 19 terroristen, die waren aangesloten bij de extremistische groep Al Qaida, zelfmoordaanslagen gepleegd. De terroristen waren Islamieten uit Saudi-‐Arabië en andere Arabische landen. Ze hebben in totaal vier vliegtuigen gekaapt. Twee van de vliegtuigen zijn in de torens van het World Trade Center, New York City, gevlogen. Het derde vliegtuig vloog in het Pentagon in Washington DC en het laatste vliegtuig stortte neer in een veld in Pennsylvania. Om kwart voor negen ‘s ochtends vloog het eerste vliegtuig de noordelijke toren van het World Trade center in. Achttien minuten later vloog een volgend vliegtuig de zuidelijke toren in. Om kwart voor tien vloog een derde vliegtuig tegen de westkant van het Pentagon aan. Binnen een kwartier hierna stortte de zuidtoren in. Om haf elf stortte de noordelijke toren in. Ondertussen stortte om tien over tien het vierde vliegtuig neer in een veld in Pennsylvania. President Bush zei diezelfde avond nog: “We will make no distinction between the terrorists who committed these acts and those who harbor them.” Om Al Qaida en de Taliban te verdrijven en om de terroristische netwerken van Osama bin Laden te vernietigen begon Amerika “Operation Enduring Freedom’’ op 7 oktober, ook wel de War on Terror genoemd. Osama bin Laden, de leider van de Taliban werd op 2 mei 2011 doodgeschoten in zijn schuilplaats in Pakistan. Obama kondigde in juni 2011 aan dat hij wilde beginnen met het terughalen van de Amerikaanse troepen.10

3.3 Strategisch gekozen plaats? De Verenigde Staten pachten Guantánamo Bay zoals we eerder zagem van Cuba. Hierdoor ligt de jurisdictie bij de Amerikanen maar de uiteindelijke soevereiniteit ligt bij Cuba. Hierdoor zouden de gerechtshoven in de Verenigde Staten niet bevoegd zijn om te oordelen over wat de uitvoerende macht doet op Guantánamo Bay, omdat het geen Amerikaans grondgebied is. Het lijkt er dus sterk op dat de vestiging in Guantánamo Bay bewust is uitgekozen er zo voor te zorgen dat de gedetineerden geen enkele rechtsbescherming kunnen krijgen. Ze kunnen het recht niet verkrijgen onder het recht van de Verenigde Staten zelf en ze vallen ook niet onder het humanitair oorlogsrecht. (Zie deelparagraaf “Humanitair oorlogsrecht”) De gevangenhouding op Guantánamo Bay is onder andere gebaseerd op de Patriot Act, zie 3.3.1.

9/11 ATTACKS. http://www.history.com/topics/9-‐11-‐attacks geraadpleegd op 2-‐12-‐14

3.3.1 Patriot Act Na de aanval op de Verenigde Staten op 11 september 2001 is er door de Amerikaanse regering heel snel een wetsontwerp gemaakt dat al op 26 oktober 2001 werd aangenomen, de zogenaamde Patriot Act. In de Senaat was er maar 1 tegenstem (van de 100 leden). Deze wet bestaat uit negen hoofdonderdelen: Er komt een landelijke taskforce tegen elektronische criminaliteit en de president krijgt de bevoegdheid om eigendommen van oorlogsverdachten in beslag te laten nemen. • Communicatie over terroristische activiteiten mag overal en altijd worden onderschept en zo nodig mag er ook achteraf toestemming worden gegeven voor huiszoekingen. • Banken zijn verplicht om informatie over witwassen aan de regering te geven. • De regering kan gemakkelijker allerlei informatie over verdachten opvragen bij instanties en bedrijven. • Er komt meer geld voor grensbewaking en buitenlandse studenten worden extra in de gaten gehouden. • Wie slachtoffer wordt van terrorisme krijgt financiële compensatie van de overheid. • Er komt meer geld voor de uitwisseling van gegevens tussen overheidsinstanties (FBI, CIA, enz.) • Meer misdrijven worden als terrorisme beschouwd: een aanslag op het openbaar vervoer, steunen van terrorisme of het hacken van computers. • Er komt een mogelijkheid waarmee de verschillende overheidsinstanties “algemene informatie” kunnen delen. De wet was eerst tot 2005 van kracht. Bij de verlenging zijn door de Democratische Partij een aantal veranderingen doorgevoerd. 11 •

Behalve op de Patriot Act is het vasthouden van de gevangenen op Guantánamo Bay ook gebaseerd op een aantal presidentiële besluiten van Bush. Die komen neer op het volgende: • • • • • • •

De gerechtshoven in de Verenigde Staten hebben geen bevoegdheden De gedetineerden krijgen geen bescherming die gebaseerd is op de Geneefse conventies De gedetineerden mogen zonder proces tot het einde van de War on Terror worden vastgehouden Wanneer er wel een proces komt zal dit proces berecht worden door militaire tribunalen, waarbij de militairen optreden als zowel ondervrager, aanklager, verdediger, rechter en beul In een proces mag bewijs worden gebruikt dat verkregen is door fysieke en psychische druk Als er een proces is, is deze geheim De president is ‘’commandor in chief’’, hierdoor heft hij de bevoegdheid om alle beslissingen te negeren en zelf zijn oordeel over de zaak te vellen, zelfs als het gaat over de aanklacht of het vonnis. 12

Wat is de Patriot Act?, http://www.uitleganimatie.nl/blog/wat-‐de-‐patriot-‐act/ , geraadpleegd op 16-‐12-‐2014

De schande van Guantánamo Bay, http://www.ru.nl/opleidingen/bacheloropleidingen/extra-‐ uitdaging/overige-‐activiteiten/profielwerkstuk/onderwerpen-‐0/rechten/de_schande_van/ geraadpleegd op 9-‐ 12-‐2014

3.4 Opbouw gevangenis Het eerste kamp in Guantánamo was Camp X-‐Ray. Dit was een tijdelijk kamp waar de eerste gedetineerden werden opgesloten. Na Camp X-‐Ray kwam Camp Delta. Dit kamp bestaat uit kamp één t/m zes, Camp Platinum/Camp No/kam 7, Camp Iguana, het psychiatrische centrum en Camp Echo. De gedetineerden worden ingedeeld op basis van medewerking tijdens ondervragingen. Kamp 3 is het meest beveiligd. Alle nieuwe gedetineerden gaan hier als eerst heen. Daarna gaan gedetineerden die goed meewerkten naar kamp 2 en kamp 1. Als ze goed Figuur 1 Camp Afbeelding 3 Camp X-Ray. X-Ray. Gedetineerden Gedetineerden zatenzaten in kooien in kooien opgesloten blijven meewerken en geen opgesloten veiligheidsrisico vormen worden ze Bron: http://cryptome.org/2013-info/05/cia-gitmo/cia-gitmo.htm overgeplaatst naar kamp 4. Hier hebben ze een douche en toilet. Ook zijn er in kamp 4 vier woonkamers elk voor tien gedetineerden. Ook heeft elke gedetineerde een eigen bed en een kluisje. De gedetineerden in kamp 4 dragen witte overals in plaats van de oranje die ze in de andere kampen aanhebben. Ook hebben ze meer privileges, zoals extra eten of langer sporten. Kamp 5 is een maximaal beveiligde gevangenis. Dit kamp wordt gebruikt om de meest ongehoorzame gedetineerden op te sluiten. Er is ook nog en kamp 5 Echo. Hier worden de gevangenen uit kamp 5 die helemaal niet meewerken gestraft. De cellen zouden te klein zijn volgens advocaten en de toiletten niet werkend. Het licht zou te fel zijn en de lucht muf. In kamp 6 zijn cellen waar de gedetineerden individueel inzitten. De cellen kijken uit op een gezamenlijke ruimte. Echter werd deze gezamenlijke ruimte aanvankelijk nooit gebruikt. De gevangenen moesten in hun cel blijven zitten. Hierdoor is het toch een zwaarbeveiligde gevangenis geworden. Later werd dit weer minder en werd de gezamenlijke ruimte wel gebruikt. 13 Kamp 7, ook bekend als Camp Platinum of Camp No. Dit kamp is de meest beveiligde van allemaal. Het werd geheim gehouden voor de eerste twee jaar van het bestaan. Het was gebouwd om de veertien meest waardevolle gedetineerden op te sluiten, zij werden eerst vastgehouden door de CIA en werden op 6 september 2006 overgeplaatst naar Guantánamo Bay. 14 Kamp 7 is een geïsoleerd buitengebouw. Advocaten meldden dat de omstandigheden hier verre van humaan zijn.15 Camp Iguana. Dit was een klein gebouw waar drie minderjarige gevangenen werden vastgehouden. In de winter van 2004 ging het dicht omdat de drie toen werden vrijgelaten.16

Camp Delta (Guantanamo Bay) http://en.wikipedia.org/wiki/Camp_Delta_(Guantanamo_Bay), geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 14 Camp seven (Guantanamo) http://en.wikipedia.org/wiki/Camp_seven_(Guantanamo), geraadpleegd op 22-‐ 12-‐2014 15 Camp Delta (Guantanamo Bay), geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 16 Camp Iguana (Guantanamo Bay), http://en.wikipedia.org/wiki/Camp_Iguana_(Guantanamo_Bay), geraadpleegd op 22-‐12-‐2014

Het psychiatrische centrum is geopend in 2003, er wordt ontkend dat dit gebeurde na een aantal zelfmoordpogingen van gedetineerden. Voor zover bekend hebben er zes gedetineerden in het psychiatrische centrum gezeten.17

Afbeelding 4 Bovenaanzicht detentiecentrum Guantánamo Bay

Bron: http://www.cbsnews.com/news/poll-americans-overwhelmingly-opposegitmo-transfer/

Guantanamo psychiatric ward http://en.wikipedia.org/wiki/Guantanamo_psychiatric_ward, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014

4. Opening Guantánamo Bay als detentiefaciliteit door president Bush De terroristische aanvallen van 9/11 worden in een presidentieel decreet van 13 november 2001 door President George W. Bush ingedeeld onder ‘daden van oorlog’ (acts of war). Bush meldt daarbij dat internationale terroristen de Verenigde Staten zover in gevaar brengen, dat het tot een gewapend conflict gelopen is. Bij een gewapend conflict is gebruik van de Amerikaanse Luchtmacht vereist. Vermeende terroristen zullen gevangen genomen moeten worden. Bij het gevangenschap zullen de rechtsbeginselen en de regels over bewijsmateriaal die normaalgesproken gehanteerd worden, niet van toepassing zijn op deze vermeende terroristen.18 Dit presidentieel decreet kan Bush geven onder de regels van de United States Code waarin staat dat de president de wet mag voorschrijven betreffende de benodigde procedures voor de onderzoeksrechtbanken. 19 Elk individu kan gevangen genomen worden indien er reden is om te denken dat hij of zij lid is of was van Al Qaida en op wat voor manier dan ook betrokken was bij het uitvoeren van een internationale terroristische aanval. Vervolgens zei Bush ook dat elk gevangen genomen individu naar een geschikte locatie verplaatst zou worden, die aangewezen zal Figuur Afbeelding 2 President 5 President George George W. Bush W. worden door de minister van defensie. De detentiefaciliteit kan Bush zowel op een locatie binnen als buiten de Verenigde Staten Bron:http://en.wikipedia.org/wiki/Ge gevestigd worden. Tenslotte geeft Bush de verantwoordelijkheid orge_W._Bush over het gevangen nemen van vermeende terroristen aan de minister van Defensie, al zal het de president zijn eigen autoriteit als hoofdbevelhebber op de krijgsmachten niet beperken.20 Op 27 december gaf Donald Rumsfeld, de minister van defensie, aan dat de locatie voor de detentiefaciliteit Guantánamo Bay te Cuba zou worden.21 Op 7 februari 2002 maakt Bush een nieuwe memo waarin hij aanvaardt dat de gedetineerden van Al Qaida niet beschermd worden onder de Geneefse Conventies 22 aangezien Al Qaida niet een hoog gecontracteerde partij van de conventies is.23 Over gedetineerden van de Taliban zullen de Geneefse Conventies wel van toepassing zijn maar niet gemeenschappelijk artikel 3 omdat die enkel van toepassing is bij gewapende conflicten die niet een internationaal karakter hebben. Ook stelt Bush vast dat de

Bush, George W, military order, 13 november 2001, geraadpleegd op 8 november 2014, http://fas.org/irp/offdocs/eo/mo-‐111301.htm. 19 U.S.C §836, geraadpleegd op 16 november 2014, http://codes.lp.findlaw.com/uscode/10/A/II/47/VII/836. 20

Bush, George W, military order 13 november 2001, http://fas.org/irp/offdocs/eo/mo-‐111301.htm. Seelye, Katharine Q, 28 december 2001, geraadpleegd op 8 november 2014, http://www.nytimes.com/2001/12/28/us/nation-‐challenged-‐detention-‐camp-‐us-‐hold-‐taliban-‐detainees-‐least-‐ worst-‐place.html. 22 Meer informatie te vinden onder deel ‘Het verband tussen Guantánamo Bay en de Geneefse Conventies gemeenschappelijk artikel 3’. 23 Bush, George W, memo aan de Vice President, de staatssecretaris, de minister van Defensie, de Procureur-‐ generaal, de directeur van de CIA en het hoofd van de Joint Chiefs of Staff, 2.c 2.d, 7 februari 2002, Washington, 2.a, geraadpleegd op 8 november 2014, gevonden via http://www.washingtonpost.com/wp-‐ dyn/articles/A62516-‐2004Jun22.html. 21

gedetineerden van de Taliban onwettige strijders zijn en daardoor niet geratificeerd worden als krijgsgevangenen onder artikel 4.24 Vervolgens vraagt generaal Michael E. Dunlavey op 11 oktober 2002 nieuwe ondervragingstechnieken aan. In een memo aan zijn hogere generaal James Hill stelt hij het probleem dat de gebruikelijke technieken minder effectief geworden zijn na een tijd en dat ze niet meer genoeg informatie opleveren. Hij vraagt daarom twaalf nieuwe ondervragingstechnieken aan. 25 Generaal James Hill stuurt deze memo door naar de Joint Chiefs of Staff.26 William J. Haynes, algemeen adviseur van het ministerie van defensie, heeft hierop met de leden van de Joint Chiefs of Staff de memo besproken en een advies voor minister van defensie, Donald Rumsfeld samengesteld. Het advies luidt dat de ondervragingstechnieken onder categorieën 1 en 2 geheel geaccepteerd moeten worden en enkel de vierde techniek van categorie 3. (De categorien worden besproken onder: “Welke martelingstechnieken worden er gebruikt Donald Rumsfeld ondertekende deze memo vervolgens op 2 december 2002 en maakte daarbij de opmerkelijke aantekening “However, I stand for 8-‐10 hours a day. Why is standing limited to 4 hours?” Oftewel: “Echter, ik sta 8-‐10 uren per dag, waarom is staan gelimiteerd tot 4 uren?”27 Hieruit blijkt Rumsfeld’s standpunt tegenover de behandeling van de gedetineerden.

Afbeelding 6 MEMO

Bron: http://blog.detainee063.com/

Niet lang erna, op 15 januari 2003 herroept Rumsfeld de memo van voorgaande 2 december. Hij meldt in de nieuwe memo aan het Southern Command dat hij de goedkeuring van 2002 over de techniek categorieën twee en drie terugtrekt. De technieken in die categorieën mogen alleen toegepast worden in individuele gevallen wanneer dat nodig is. Voor het gebruiken van een dezer technieken moet een aanvraag worden gedaan aan de minister van Defensie waarin een gedetailleerd plan van het gebruik van de techniek moet staan.28 Dit lijkt tegenstrijdig met de aantekening die hij onder de vorige memo maakte maar is naar waarschijnlijkheid uit voorzichtigheidsoogpunt gemaakt. Dezelfde technieken moeten namelijk wel aangevraagd worden en er zit een procedure aan vast, uiteindelijk kunnen ze dus nog gewoon toegepast worden. (Voor meer informatie over de martelingstechnieken zie “Welke martelingstechnieken worden er gebruikt?”)

George W. Bush, MEMO 7 februari 2002, http://www.washingtonpost.com/wp-‐dyn/articles/A62516-‐ 2004Jun22.html. 25 Dunlavey, Michael, memo aan de commandant van de Southern Command, 11 oktober 2002, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/. 26 Joint Chiefs of Staff: een afdeling van defensie in de Verenigde Staten, die dient als adviseur voor de President, minister van Defensie, Nationale Veiligheidsraad en de binnenlandse veiligheidsdienst. U.S. Code §15, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www.law.cornell.edu/uscode/text/10/151. 27 Rumsfeld, Donald, memo van departement van Defensie aan Southern Command, 2 december 2002, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/) 28 Rumsfeld, Donald, memo aan het Southern Command, 15 januari 2003, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/.

4.1 Nieuwe ondervragingstechnieken Diezelfde dag gaat er nog een memo van Rumsfeld uit naar het adviesorgaan van het ministerie van defensie (waarvan William J. Haynes hoofd is) waarin hij zegt dat er een werkgroep vastgesteld moet worden die zal gaan over het beoordelen van mogelijkheden van ondervragingstechnieken betreffende gedetineerden die vastgehouden worden door het Amerikaanse leger in de oorlog tegen het terrorisme.29 Deze werkgroep bracht 4 april 2003 ‘Working Group Report on Detainee Interrogations in the Global War on Terrorism: Assesment of Legal, Historical, Policy, and Operational Considerations’ uit. In dit verslag worden de legale en beleidsoverwegingen bekeken om te bepalen welke ondervragingstechnieken buiten de Verenigde Staten toegepast kunnen worden op onwettige strijders in de mondiale oorlog tegen terrorisme. 30 Erin staat met welke conventies en wetten de ondervragingstechnieken in strijd zouden kunnen zijn en hoe deze ontlopen kunnen worden. Ook wordt er in vermeld dat de president ten tijde van oorlog op zichzelf beslissingen mag maken over te gebruiken technieken om de vijand te verslaan. Tenslotte zijn het 35 ondervragingstechnieken die hierin ondersteund worden. Donald Rumsfeld heeft het verslag van de Working Group doorgenomen en staat 24 van de 35 ondersteunde technieken, beschreven onder ‘A’ tot en met ‘X’, toe (zie bijlage 3).31 Hij vermeldt er expliciet bij dat deze technieken enkel toegepast mogen worden op onwettige strijders die op Guantánamo Bay vastgehouden worden.32

4.2 Rasul v. Bush 28 juni 2004 werd door het Federaal Hooggerechtshof van de Verenigde Staten een beslissing genomen die Rasul v. Bush genoemd wordt. Deze zaak is tot stand gekomen door 2 Australiërs, 2 Britten en 12 Koeweitse burgers die begin 2002 verzoeken om habeas corpus indienden 33 . Deze aanvragers waren in Afghanistan opgepakt na 9/11 door strijdkrachten die Bush daar uitgezonden had. De mannen werden vervolgens ondergebracht in Guantánamo Bay. De mannen vochten de legaliteit van de detentie op Guantánamo Bay aan onder federaal recht. Het kantongerecht heeft de verzoeken ingedeeld onder ‘verzoek om habeas’ en wees ze af omdat eerder onder Afbeelding 7 Spotprent over Habeas Corpus Johnson v. Eisentrager gezegd is, dat Bron:https://gillushistory3b.wikispaces.com/Habeas+Corpus+ buitenlanders die gevangen worden gehouden (5th+and+6th+Amendments) buiten de soevereiniteit van de Verenigde Staten, geen recht hebben op het inroepen van een petitie om habeas. Echter waarin deze gevallen verschillen van de eisen onder Johnson v. Eisentrager, zijn dat de gevangenen geen burger zijn van een land dat 29

Rumsfeld, Donald, memo aan het adviesorgaan van het ministerie van defensie, 15 januari 2003, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/. 30

Working Group Report on Detainee Interrogations in the Global War on Terrorism, 3 april 2003, blz. 3, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/. 31 Working Group Report, 3 april 2003, blz 24, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/) 32 Rumsfeld, Donald, memo aan de commandant van de Southern Command, 16 april 2003, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/. 33 Habeas corpus: letterlijk ‘dat je het lichaam hebt’. Het is het recht om de legaliteit van je detentie te bepalen, http://www.law.cornell.edu/wex/habeas_corpus

oorlog heeft met de Verenigde Staten en dus geen vijandige strijders zijn. Daarbij hebben ze ontkent dat ze ooit iets te maken hebben gehad met aanslagen op de Verenigde Staten. Omdat deze gevangenen buiten de Verenigde Staten in detentie gehouden werden was daar geen kantongerecht aanwezig om de verzoeken af te wijzen. Toch hebben de gedetineerden recht op verzoek om habeas omdat in Rasul v. Bush is toegegeven dat ze daar recht op hebben onder federale rechtbanken. Het grondgebied waar Guantánamo Bay gevestigd is valt niet onder de soevereiniteit van de Verenigde Staten maar ze hebben er wel plenaire en uitsluitende jurisdictie. Hierdoor reikt deze jurisdictie wel tot buitenlandse gedetineerden op Guantánamo Bay en hebben ze recht op habeas corpus.34 Deze conclusie is belangrijk geweest aangezien vele gedetineerden nu hun rechten kregen om te zien of ze wel legaal vastgehouden werden.

4.3 Vergemakkelijking afwijzen habeas corpus Slechts 9 dagen na de beslissing in Rasul v. Bush werd door Paul Wolfowitz (adjunct-‐minister van defensie) aan de minister van de marine, een militair bevel verstuurd. Hiermee werd de procedure in de Combatant Status Review Tribunals (CSRTs) veranderd. Er werd in beschreven hoe een buitenlandse gedetineerde op Guantánamo Bay gedefinieerd werd als ‘vijandige strijder’. De term ‘vijandige strijder’ zou volgens de memo onderdeel a. het volgende inhouden: ‘Een individu dat deel uitmaakte van, of steun bood aan de Taliban of Al Qaida, of aan geassocieerde krachten die betrokken waren in de vijandelijkheden tegen de Verenigde Staten of haar bondgenoten.35 In de Detainee Treatment Act (hierna te noemen DTA) van 30 december 2005 is toen een juridisch overzicht van de detentie van vijandige strijders aangepast. Er werd expliciet vastgesteld, dat geen enkele rechtbank jurisdictie heeft om een habeas corpus verzoek van een buitenlandse gedetineerden op Guantánamo Bay te horen.36 Door de combinatie van het militair bevel van Paul Wolfowitz (7 juli 2004) en de aanpassing van de DTA op 30 december 2005 konden alle verzoeken om habeas corpus door buitenlandse gedetineerden op Guantánamo Bay afgewezen worden.

4.4 Hamdan v. Rumsfeld In een volgende belangrijke zaak van het Federaal Hooggerechtshof genaamd Hamdan v. Rumsfeld op 29 juni 2006, werd echter de verandering van de DTA van 2005 afgewezen. Het militair bevel werd ook teruggedraaid omdat die in strijd was met gemeenschappelijk artikel 3 van de Geneefse Conventies, eronder was het namelijk mogelijk een gedetineerde te veroordelen, zonder dat hij ooit het bewijs tegen hem zou zien of horen. Waar Bush in zijn memo van 7 februari 2002 zei dat de conflicten niet van internationaal karakter zijn, wordt dat in Hamdan v. Rumsfeld afgedaan. In artikel 2 van de Geneefse Conventies staat beschreven hoe een internationaal conflict gedefinieerd wordt en aan die voorwaarden voldoet Guantánamo Bay, dus door te zeggen dat het conflict niet van internationaal karakter is en dat daarom gemeenschappelijk artikel 3 niet van toepassing is, spreekt zich binnen de Geneefse Conventies tegen.

Opinion of the Court, Rasul v. Bush 542 US 466 (2004) §1 https://supreme.justia.com/cases/federal/usdf/542/466/opinion.html 35 Adjunct-‐minister van defensie, memo naar de minister van de marine 7 juli 2004, geraadpleegd op 10 december 2014, http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:IKVDzXifVigJ:www.defense.gov/news/jul2004/d200 40707review.pdf+&cd=2&hl=nl&ct=clnk&gl=nl 36 Detainee Treatment Act of 2005, 30 december 2005, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.jurist.org/gazette/2005/12/detainee-‐treatment-‐act-‐of-‐2005-‐white.php

Doordat het conflict nu weer gezien wordt als internationaal conflict is gemeenschappelijk artikel 3 wel van toepassing. Gedetineerde Hamdan was een burger van de Verenigde Staten en is na deze beslissing vrijgelaten.37

4.5 Military Commissions Act 2006 Als reactie op de beslissing in Hamdan v. Rumsfeld werd de Military Commissions Act (2006) uitgebracht. Het is een wet om processen door militaire commissies te rechtvaardigen en voor andere doeleinden (die verder niet beschreven worden).38 Hierin werd vastgesteld dat geen enkele rechtbank, rechtspraak of jury het verzoek om habeas corpus hoort als het gaat om: buitenlandse gedetineerden die vastgehouden worden door de Verenigde Staten en die vijandige strijders zijn, óf die op een vaststelling daarvan wachten.39 Door deze Military Commissions Act is eigenlijk de DTA alsnog in werking gegaan maar via een andere weg. Dit houdt dus in dat alsnog de verzoeken voor habeas corpus allemaal afgewezen worden, enkel Amerikaanse burgers die vastgehouden werden maakten nog kans.

4.6 Geneefse conventies (en gemeenschappelijk artikel 3) De Geneefse conventies zijn internationale verdragen die in 1864 voor het eerst opgesteld zijn. De verdragen bevatten de belangrijkste regels die de wreedheid van oorlog enigszins verminderen. Ze beschermen de mensen die niet participeren in de oorlog en de mensen die niet langer meer meevechten (waaronder krijgsgevangenen). Tot nu toe zijn er 4 Geneefse Conventies geweest, onder de eerste valt de bescherming van de gewonde en zieke soldaten gedurende een oorlog (1864). De tweede beschermt gewond en ziek personeel en schipbreukelingen op zee tijdens de oorlog (1907). De derde Geneefse Conventie is van toepassing op krijgsgevangenen (de gangbare Engelse term: prisoners of war)(1929). De vierde en laatste omvangt de bescherming van burgers inclusief die in bezette gebieden (1949). De conventies zijn van toepassing op burgers uit naties die de conventies geratificeerd hebben. Al deze verdragen bestaan stuk voor stuk uit meerdere artikelen waarvan veel verschillend zijn. Onder andere artikel 3 is echter gelijk bij elke conventie, bijzonder aan dit artikel is dat deze van toepassing is op niet-‐internationale conflicten.40 Oftewel, een conflict dat niet tussen twee (of meer) naties plaatsvindt. In het geval van Guantánamo Bay wordt er gekeken naar de strijd tegen terrorisme41 Afbeelding 8 Derde Geneefse Conventie, bij het beoordelen of het onder gemeenschappelijk artikel 3 valt. 1949 Onder dit artikel worden de eisen gesteld waaraan beide partijen Bron:http://www.loc.gov/rr/frd/Military_L aw/GC_poster-1.html moeten voldoen om recht hieronder te krijgen. Sommige definities

Opinion of the court, Hamdan v. Rumsfeld, 548 U.S (2006), geraadpleegd op 11 december 2014, https://supreme.justia.com/cases/federal/us/548/05-‐184/opinion.html#F1 38 Military Commissions Act of 2006, blz 1, gevonden via http://en.wikipedia.org/wiki/Military_Commissions_Act_of_2006, voetnoot 3, geraadpleegd op 14 december 2014. 39 MCA of 2006, gevonden via http://en.wikipedia.org/wiki/Military_Commissions_Act_of_2006, voetnoot 3, geraadpleegd op 14 december 2014. 40 Geneva Convention 3 relative to the treatment of prisoners of war, 12 augustus 1949, geraadpleegd op 5 december 2014, gevonden via http://www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/Geneva_conventions-‐1949.html 41

Nederlandse vertaling van Engelse term: war on terror

in de eisen zijn echter redelijk vaag en hier maakt president Bush bijvoorbeeld ook gebruik van door een interpretatie ervan door te voeren en zo gedetineerden hun recht onder artikel 3 ontnemen.424344

4.7 Interpretatie Geneefse conventies Hoewel in de Military Commissions Act of 2006 al stond dat geen persoon mocht beroepen op de Geneefse Conventies voor habeas corpus, werd in 2007 de Geneefse Conventies gemeenschappelijk artikel 3 ook nog opnieuw geïnterpreteerd door president Bush. Zijn interpretatie houdt in dat onder artikel 3 in de voorwaarden voor opsluiting en ondervraging, onder andere marteling zoals beschreven in de U.S Code, onmenselijke behandeling, gewelddadige handelingen en handelingen met de bedoeling om de religie te denigreren, niet opgenomen zijn.45 Pas in 2008 werd in de beslissing Boumediene v. Bush de Military Commissions Act of 2006 bestreden door het Federaal Hooggerechthof. Die kwam tot de conclusie dat dat paragraaf 7 (habeas corpus zaken) van de Military Commissions Act of 2006 onwettig waren dus dat, opnieuw, de gedetineerden wel degelijk recht hadden op habeas corpus.46 Hiermee wordt nog niet het presidentieel decreet van Bush over de interpretatie van de Geneefse Conventies van tafel geveegd, die is nog steeds in werking. Het moge dus duidelijk zijn dat met name president Bush en minister van Defensie Rumsfeld er alles aan gedaan hebben om gedetineerden op Guantánamo vast te kunnen houden zonder rechtszaak. Dit willen ze echter wel op zo’n manier uitvoeren dat ze geen wetten en verdragen overschrijven en daarom heeft Bush er ook een aantal veranderd. Zoals hierboven te lezen is heeft hij verdragen anders geïnterpreteerd en zelfs de United States Code gebruikt om wetgeving betreffende bewijsmateriaal te veranderen. Obama won de verkiezingen en zal vanaf januari 2009 regeren, hij is fel tegen de acties ondernomen door Bush en zijn belofte is om Guantánamo Bay te sluiten (over de acties ondernomen door Obama zijn te lezen onder ‘Wat heeft de regering onder Obama (2009-‐) geprobeerd om Guantánamo Bay te sluiten en waarom is dat tot op heden niet gelukt?’ lezen).

Te vinden onder ‘Wat voor acties zijn ICRC Commentary -‐ Art. 3. Part I : General provisions, geraadpleegd op 22 december 2014,

https://www.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/1a13044f3bbb5b8ec12563fb0066f226/466097d7a301f8c4c12563cd004 24e2b 44

ICRC ‘The Geneva conventions of 1949 and their Additional Protocols’ 29-‐10-‐2010 Overview, geraadpleegd op 22 december 2014, https://www.icrc.org/eng/war-‐and-‐law/treaties-‐customary-‐law/geneva-‐ conventions/overview-‐geneva-‐conventions.htm 45

Executive Order 13440, July 20, 2007, Interpretation of the Geneva Conventions Common Article 3 as Applied to a Program of Detention and Interrogation Operated by the Central Intelligence Agency, geraadpleegd op 9 november 2014, http://fas.org/irp/offdocs/eo/eo-‐13440.htm 46 Opinion of the Court, Boumediene v. Bush 553 U.S (2008), geraadpleegd op 15 december 2014, https://supreme.justia.com/cases/federal/us/553/06-‐1195/opinion.html

5. Het Internationaal Strafhof Het Internationaal Strafhof bestaat uit vier organen. Het presidentschap, gerechtelijke divisies, kantoor van de openbare aanklager, het register en andere kantoren. Het presidentschap is verantwoordelijk voor de algemene bestuur van het hof. Met uitzondering van het kantoor van de openbare aanklager. Het presidentschap bestaat uit drie rechters van het hof, gekozen Afbeelding Figuur 3 Logo 9 Logo Internationaal Internationaal Strafhof Strafhof door hun mede rechters voor een periode van Bron: http://kennis-overdracht.nl/klanten/ drie jaar. De huidige president is rechter Sang-‐ Hyun Song (Zuid-‐Korea). Rechter Sangji Mmasenono Monageng (Botswana) is de eerste vicepresident, en rechter Cun Tarfusser (Italië) is de tweede vicepresident. De gerechtelijke divisies bestaan uit achttien rechters die onderverdeeld zijn in de ‘’Pre-‐Trial Devision’’, de ‘’Trial Division’’ en de ‘’Appeals Division.’’ Het kantoor van de openbare aanklager wordt geleid door de aanklager Fatou Bensouda (Gambia) voor een term van negen jaar. Ze wordt geassisteerd plaatsvervangend aanklager James Stewart. Ze toetst de zaken voordat ze bij het hof komen. Het register wordt geleid door Herman Von Hebel (Nederland). Het is verantwoordelijk voor de niet juridische kanten van het hof. Er zijn ook nog een serie van kleine kantoren. Deze vallen onder het register voor bestuurlijke doeleinden maar zijn verder compleet onafhankelijk.47

5.1Ontstaan Het Internationaal Strafhof (ICC) is een statuut wat dient om ernstige schending van mensenrechten te bestraffen in het geval dat de nationale rechtssystemen in desbetreffende landen niet in staat zijn om dit te doen. 48 Elk land kan besluiten om zich aan te sluiten bij het Internationaal Strafhof. In de UN-‐ conferentie in 1948 kwam het voorkomen en bestraffen van de misdaad genocide ter sprake. Er werd gesproken over wat er gedaan zou kunnen worden om op een juiste manier om te gaan met situaties waarin dit nodig was. Aangezien er geen grensoverschrijdend orgaan was dat hiervoor kon zorgen, werd het ILC 49 uitgenodigd. Deze commissie deed in 1949 en 1950 onderzoek naar hoe wenselijk het was om een grensoverschrijdend wetsorgaan op te richten en of dit nuttig zou zijn. Ze bedachten een concept in 1951 over hoe dit eruit zou moeten komen te zien, dit concept werd in 1953 herzien. Hierna werd er een tijd niet meer gewerkt aan het plan.50 Dit was tijdens de koude oorlog, omdat de wereld toen verdeeld was in twee blokken werd samenwerken erg lastig. Zowel de Sovjet-‐Unie als de Verenigde Staten (en de bondgenoten) waren bang dat een Internationaal Strafhof tegen ze gebruikt zou kunnen worden. In 1981 ging het ILC verder met het werken aan een totstandkoming van een Internationaal Strafhof gevraagd door General Assembly UN. 51 Dit kwam tot uiting in 1989 bij tijdelijke tribunalen van het vroegere Joegoslavië die werden opgericht. Het Internationaal Strafhof had toen der tijd dus geen permanente

Structure of the Court http://www.icc-‐ cpi.int/en_menus/icc/structure%20of%20the%20court/Pages/structure%20of%20the%20court.aspx, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 48 Schabas, William A. An Introduction to the International Criminal Court (Cambridge juli 2001) blz 9-‐13, geraadpleegd op 16-‐11-‐2014 49

International law commission, In het Nederlands ook wel Commissie voor het Internationaal recht, is een commissie opgericht door de Verenigde Naties en doet aanbevelingen aan de VN op het gebied van internationaal recht. 50 Bantekas, Ilias and Nash, Susan, International Criminal Law Third Edition (New York juni 2007), blz 535-‐538, geraadpleegd op 11-‐11-‐2014 51 Schabs, An Introduction to the International Criminal Court, blz 9-‐13, geraadpleegd op 16-‐11-‐2014

vorm maar er kwamen ad hoc commissies. 52 Pas in juli 1998 na de conferentie in Rome van de Verenigde Naties, werd er gestemd over de oprichting van het Internationaal Strafhof. 120 naties stemden voor, 7 tegen en 21 bleven neutraal. Onder de 7 landen welke niet instemden met de oprichting van het Internationaal Strafhof waren ook de Verenigde Staten.53 In 1998 werd er bepaald dat een Internationaal Strafhof pas geldig zou zijn bij 60 ratificaties, dit werd voornamelijk afgedwongen door de Verenigde Staten. De Verenigde Staten waren dus in eerste instantie tegen de oprichting van het Internationaal Strafhof, ze verwachtten dat veel andere landen het hier mee eens zouden zijn. De Verenigde Staten wilden dat minstens 60 landen van de Verenigde Naties voor zouden stemmen, dit werd door velen gezien worden als een poging van de VS om de totstandkoming van een Internationaal Strafhof tegen te houden. Al zou dit een poging geweest zijn van de VS om de oprichting van het Internationaal Strafhof tegen te gaan, dan heeft het niet gewerkt. Het verkrijgen van deze 60 ratificaties gebeurde veel sneller dan gedacht. Op 1 juli 2002 was het Internationaal Strafhof officieel, omdat op deze datum de 60 ratificaties die nodig waren om het Internationaal Strafhof als geldig te verklaren behaald werd.54

5.2 Wanneer komt een zaak in aanmerking om berecht te kunnen worden door het Internationaal Strafhof? Niet landen maar individuele personen kunnen worden berecht door het Internationaal Strafhof. Het Internationaal Strafhof heeft niet de bevoegdheid om recht te spreken over alle soort zaken. Het is erg belangrijk om hier rekening mee te houden. Het misdrijf dat gepleegd is moet onder een van de onderstaande categorieën vallen: -‐

-‐

Genocide: Deze categorie omvat de volgende misdaden die begaan worden tegen mensen van een bepaalde bevolkingsgroep op basis van etniciteit, nationaliteit, ras of religie; het doden van mensen, het veroorzaken van lichamelijke of geestelijke schade bij een bevolkingsgroep, het toebrengen van schade aan de levensomstandigheden van een groep met als doel lichamelijke schade aanbrengen bij deze groep of een deel van deze groep, middelen gebruiken om geboortes binnen deze groep te voorkomen en het overbrengen van kinderen van de ene groep naar een andere groep. Misdaad tegen de menselijkheid (crime against humanity): Onder deze categorie vallen misdaden zoals moord, uitroeiing, slavernij, deportatie, gedwongen verplaatsing van bevolkingsgroepen, gevangenneming, andere vormen van het afnemen van de lichamelijke vrijheid, mishandeling, verkrachting, seksslavernij, gedwongen zwangerschap, gedwongen sterilisatie, vergelijkbare seksuele handelingen, vervolging van een bepaalde groep op basis van nationaliteit, religie, gender, etniciteit of cultuur, gedwongen verdwijning van personen, apartheid en vergelijkbare misdaden die zorgen voor grote geestelijke of lichamelijke problemen. Er is alleen sprake van misdaden tegen de menselijkheid wanneer deze misdaden gericht zijn tegen een bevolkingsgroep en onderdeel zijn van een groter geheel en/of systematisch gebeurt. 55

Tijdelijke Bantekas and Nash, International Criminal Law Third Edition, blz 535-‐538, geraadpleegd op 11-‐11-‐2014 54 Schabas, An introduction to the Introduction to the International Criminal Court, blz 9-‐ 13, geraadpleegd op 16-‐11-‐2014 53

Rome Statute Art, 6 t/m 8, geraadpeegd 10-‐12-‐2014

Het systematische element moet voldoen aan de volgende eisen: 1. Het moet een plan zijn gebaseerd op een politiek motief/ideologie waarbij de aanval gericht is op het vernietigen, vervolgen of verzwakken van een gemeenschap. 2. Het plegen van een misdaad op grote schaal tegen een bevolkingsgroep of het herhaaldelijk en constant plegen van onmenselijke daden die onderling verbonden zijn. 3. Het voorbereiden en gebruiken van betekenisvolle publieke of privé hulpbronnen (kan het leger zijn). 4. Er moeten hooggeplaatste politieke of militaire autoriteiten betrokken zijn bij het maken van het plan. 56 Om te bepalen of de misdaad gericht is tegen een bevolkingsgroep en niet slechts tegen enkele mensen moet er worden gekeken naar of het een wijd verspreid element bevat. Het wijd verspreide element is letterlijk: “Massive frequent action, carried out collectively with considerable seriousness and directed against a multiplicity of victims” 57 Dus een grote, vaker voorkomende, collectief uitgevoerd plan met overwegende serieusheid gericht tegen een grote hoeveelheid slachtoffers. Het is belangrijk om te bepalen wat de status van een populatie is en dus wat het doel is van een aanval. De status is namelijk hetgeen wat onderscheidt of het een misdaad tegen de menselijk is of een willekeurige aanval tegen burgers zonder enige bepalende factor in het plan van de aanval. Burgers die niet meedoen aan geweldplegingen kunnen nooit legitiem aangevallen worden. Ook moet er rekening mee gehouden worden dat een misdaad niet perse tegen de hele populatie gericht hoeft te zijn. 58 -‐

-‐

Oorlogsmisdaden (war crimes): Het ondermijnen van de Geneefse conventies, (meer informatie over de Geneefse conventies is te vinden onder het stuk “Geneefse conventies (en gemeenschappelijk artikel 3), hieronder valt bijvoorbeeld mishandeling of onmenselijke behandeling, biologische experimenten op mensen, het met opzet veroorzaken van pijn en verslechteren van de gezondheid, het vernielen van bezittingen terwijl dit militair gezien niet nodig was, het dwingen van krijgsgevangen om een andere partij te dienen, een gevangene zijn recht op een eerlijk/regulier proces ontzeggen, het niet wettig deporteren van gevangenen en het houden van gijzelaars. Wanneer er geen sprake is van een internationaal conflict maar de Geneefse conventies worden geschonden vallen deze misdaden alsnog onder de categorie oorlogsmisdaden, wanneer ze gericht zijn tegen een persoon die niet actief deelneemt aan het conflict. Dit is zo als er geweld wordt gebruikt tegen deze persoon, bijvoorbeeld door mishandeling, maar ook wanneer de persoonlijke waardigheid wordt aangetast door vernederende behandelingsmethoden. Gijzeling van een persoon telt ook en het uitvoeren van de doodstraf zonder eerlijk proces valt hier ook onder. Er zijn nog heel veel meer misdaden die onder oorlogsmisdaden vallen maar deze laten wij in ons profielwerkstuk buiten beschouwing omdat zij niet als zodanig relevant kunnen worden beschouwd. De misdaad van agressie (crime of aggression): Onder deze categorie valt het voorbereiding treffen tot, het van plan zijn om en het daadwerkelijk uitvoeren , door een persoon die daartoe de bevoegdheden heeft, van een politieke of militaire misdaad van agressie. Een daad van

Bantekas and Nash, International Criminal Law Third Edition, blz 130 , geraadpleegd op 11-‐12-‐2014 Akayesu Trial Judgement, note 27, para 580, geraadpleegd op 11-‐12-‐2014 58 Bantekas and Nash, International Criminal Law Third Edition, blz 132, geraadpleegd op 20-‐12-‐2014 57

agressie is het gebruik maken van een gewapende macht die de soevereiniteit van een land aantast, de territoriale integriteit aantast of de politieke onafhankelijkheid aantast. Voorbeelden van deze misdaden zijn het bombarderen van een land en het binnenvallen van het leger in een ander land. 59 Als de gepleegde misdaad ingedeeld kan worden in één van de bovenstaande categorieën dan hoeft dit nog niet te betekenen dat het Internationaal Strafhof ook daadwerkelijk recht kan spreken over deze zaak. Het Internationaal Strafhof mag besluiten een zaak te behandelen wanneer degene die een misdaad pleegt staatsburger is van een van de landen die het Internationaal Strafhof heeft geratificeerd, of wanneer het op grondgebied van een van de landen is gebeurd. 60 Meestal is dit het geval, maar het kan ook zo zijn dat de VN-‐veiligheidsraad61 een aanbeveling doet. Dan gaat het over iets wat niet op grondgebied van het Internationaal Strafhof heeft plaatsgevonden en ook niet door een persoon gepleegd is die onder het Internationaal Strafhof valt. In dat geval kan het Internationaal Strafhof alsnog besluiten om de zaak aan te nemen en er een oordeel over uit te spreken. Een andere optie is dat de aanklager van het Internationaal Strafhof zelf besluit dat de misdrijven die gepleegd worden echt niet kunnen, hij kan dit dan voorleggen aan de pre-‐trial chamber. Dit is een kamer van het Internationaal Strafhof die verantwoordelijk is voor de voorbereidingen van processen. Deze kamer is als het ware een ingebouwd veiligheidsmechanisme van het Internationaal Strafhof, om te voorkomen dat de aanklager zomaar allerlei processen zal starten. Ook is het zo dat het Internationaal Strafhof een stap terug zal nemen wanneer er in het land waar de misdadigers staatsburgers van zijn of op wiens grondgebied het misdrijf plaatsvindt, actie wordt ondernomen om recht te spreken over desbetreffende zaak. Dit staat beschreven in Artikel 17 van het statuut van Rome. 62 Hier staat beschreven dat een zaak niet in aanmerking komt om berecht te worden door het Internationaal Strafhof wanneer een staat de rechtsmacht heeft over de zaak. Ook als een zaak al behandeld is door een nationaal gerechtshof komt deze niet in aanmerking om behandeld te worden door het Internationaal Strafhof. Tenzij dit te wijten is aan het feit dat de desbetreffende staat niet in staat was om het proces goed te laten verlopen, of wanneer er rede is om aan te nemen dat het proces in eigen land puur was om een aanklacht bij het Internationaal Strafhof te voorkomen. Ook mag het Internationaal Strafhof alsnog iemand aanklagen wanneer het proces dat hij heeft gehad niet voldoet aan de internationale eisen van een eerlijk proces. Ook staat in Artikel 17.3 beschreven dat er geen zaak bij het Internationaal Strafhof kan komen wanneer het Internationaal Strafhof niet in staat zal kunnen zijn om het vereiste bewijs te verkrijgen en niet in staat zal zijn om het proces te laten vorderen.63 Er moet echter ook rekening worden gehouden met de politieke gekleurdheid van het Internationaal Strafhof, aangezien zij altijd afhankelijk is van de VN en dus van allerlei landen. Het is vaak namelijk niet te voorkomen dat andere politieke belangen van lidstaten een rol gaan spelen bij de beslissing of een zaak wel of niet door het Internationaal Strafhof behandeld gaat worden.(Natuurlijk vooral wanneer het door de VN-‐ veiligheidsraad aangewezen wordt.64

Rome Statute Art, 6 t/m 8, geraadpleegd 10-‐12-‐2014 AMERICAN SERVICEMEMBERS’ PROTECTION ACT OF 2002, http://legcounsel.house.gov/Comps/aspa02.pdf, 29-‐04-‐2014, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 61 De Veiligheidsraad is een belangrijk orgaan van de Verenigde Naties en heeft als primaire verantwoordelijkheid het handhaven van de internationale veiligheid en vrede, in het kader van de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties. 62 Interview Cupido 63 Rome Statute Art. 17, geraadpleegd 10-‐12-‐2014 64 Interview met Marjolein Cupido 60

5.3 Wie wordt er bestraft? In principe wordt iedere persoon die heeft meegewerkt aan het plegen van de misdaad bestraft. Dus niet alleen degene die de misdaad uitvoerde, maar ook de persoon die op de uitkijk stond terwijl deze gepleegd werd. Ook wordt degene die de opdracht heeft gegeven om de misdaad te plegen bestraft. Toch wordt er in uitzonderlijke gevallen afgezien van deze manier van berechten. Namelijk wanneer er sprake was van “presidentieel decreet”(Artikel 33 van het Statuut van Rome). Een presidentieel decreet is een bevel van een hogere orde. Dit is bijvoorbeeld zo in het leger. Wanneer een commandant een soldaat de opdracht geeft om een bepaalde misdaad uit te voeren bijvoorbeeld. Toch hoeft deze soldaat dan niet onder artikel 33 van het Statuut van Rome te vallen. Een persoon kan alleen worden ontzien van aansprakelijkheid wanneer deze aan hele strikte voorwaarden voldoet. Dit kan dus in het geval van een “presidentieel decreet”, maar ook wanneer deze persoon bijvoorbeeld gedrogeerd was of uit zelfverdediging handelde. Er is alleen sprake van een “presidentieel decreet” volgens het statuut van Rome wanneer er aan een drietal voorwaarden is voldaan. De eerste is dat er gehandeld moet worden onder een juridische plicht. Ook moet het zo zijn dat degene die het bevel uitvoerde zelf niet wist dat het een bevel was om een misdaad te plegen. De laatste voorwaarde is dat het bevel niet overduidelijk onrechtmatig was, dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij moord. Het is namelijk algemeen bekend dat het plegen van een moord onrechtmatig is.65

5.4 Relatie Verenigde Staten en het Internationaal Strafhof Dat de Verenigde Staten niet aangesloten zijn bij het Internationaal Strafhof is op zijn zachts gezegd bijzonder. De Verenigde Staten staan namelijk bekend als “peace-‐maker of the world” en staan bekend om hun vooruitstrevende houding wat betreft mensenrechten. Het Internationaal Strafhof is er om deze mensenrechten te waarborgen en individuele misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en terrorisme te bestraffen. Om deze zelfde redenen begonnen de Verenigde Staten een oorlog tegen Irak.66 De Verenigde Staten waren vanaf het begin al kritisch op de oprichting van een Internationaal Strafhof. Dit blijkt alleen al uit het feit dat zij in eerste instantie al tegen de oprichten van het Internationaal Strafhof stemden bij de conferentie van de Verenigde Naties in 1948. Vervolgens wilden de VS dus dat er 60 ratificaties moesten zijn voordat het in werking mocht treden. De VS wilden ook nadat het Internationaal Strafhof een permanente vorm had gekregen bepaalde zaken hier niet naar door verwijzen. Hieruit kan worden opgemaakt dat zij niet achter het Internationaal Strafhof staan. In 2005 bijvoorbeeld, na de wreedheden die plaatsvonden is west Sudan. De VS wilden dat er een nieuwe ad hoc commissie opgericht zou worden om deze te bestraffen. Andere staten zagen hier overigens niets in en de zaken werden dus wel door het Internationaal Strafhof behandeld. 67 Op 17 juli 1998 werd het Statuut van Rome officieel opgenomen door het Internationaal Strafhof tijdens de conferentie van Plenipotentiaries van de Verenigde Naties. De Verenigde Staten stemden niet in met de adaptie van het Statuut van Rome, omdat het volgens adviseur David Scheffer, wie namens toenmalige president Bill Clinton onderhandelde over het verdrag van Rome, niet zou voldoen aan een aantal criteria waar de VS veel waarde aan hechtten. Hij zei: ‘‘We are left with consequences that do not serve the cause of international justice.’’(Wij blijven zitten met de consequenties welke niet bijdragen aan het doel van internationale gerechtigheid. ‘‘Multinational peacekeeping forces operating in a country that has joined the treaty can be exposed to the Court’s jurisdiction even if the country of the individual peacekeeper has not joined the treaty. Thus, the treaty purports to establish an arrangement whereby United States armed forces operating overseas could be conceivably prosecuted by the international court even if the United States has not agreed to be bound by the treaty. Not only is this contrary to the most fundamental principles of treaty law, it could 65

Rome Statute art. 33 + interview Cupido, geraadpleegd op 11-‐10-‐2014 Mutua, Makau, https://www.globalpolicy.org/component/content/article/164/28448.html, 11-‐01-‐2004, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 67 UN Doc. S/RES/1595 (2005), 07-‐04-‐2005, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 66

inhibit the ability of the United States to use its military to meet alliance obligations and participate in multinational operations, including humanitarian interventions to save civilian lives. Other contributors to peacekeeping operations will be similarly exposed.”68 Bovenstaande woorden sprak David Scheffer tegen het parlement. Hierin maakt hij duidelijk dat het Internationaal Strafhof recht kan spreken over een misdaad welke gepleegd is op het grondgebied van één van de staatspartijen die aangesloten zijn bij het Internationaal Strafhof, ook wanneer de persoon die deze misdaad pleegt geen staatsburger is van een van deze landen. Dit zou betekenen dat wanneer het Amerikaanse leger opereert in een land welke aangesloten is bij het Internationaal Strafhof, individuele Amerikanen berecht zouden kunnen worden door het Internationaal Strafhof. Volgens hem komt dit niet overeen met de fundamentele principes van rechtspraak en zou het de Verenigde Staten verhinderen bij militair ingrijpen, waaronder ook deelname aan vredesmissies en humanitaire missies om burgerbevolkingen te redden. Desondanks tekende president Clinton op 31 December 2000 toch het statuut van Rome. Hierbij maakte hij echter wel de opmerking dat zijn opvolger het statuut pas door de senaat zou moeten laten ratificeren wanneer er aan de criteria van de Verenigde Staten werd voldaan.69 Volgens David Scheffer was dit de juiste manier en moesten de Amerikanen zich juist niet uitsluiten van het Internationaal Strafhof. Toen president Clinton de macht overdroeg aan George W. Bush veranderde de houding van de Verenigde Staten ten opzichte van het Internationaal Strafhof aanzienlijk.70 De Verenigde Staten wilden voorkomen dat er Amerikaanse burgers (soldaten) bestraft kunnen worden door het Internationaal Strafhof. In 2002 ondertekende Amerikaanse president George W. Bush de “American Servicemembers’ Protection Act” Deze actie werd bedoeld als waarschuwing voor andere landen om het Internationaal Strafhof niet te ratificeren. In deze wet stond dat elke Amerikaanse staatsburger die gevangen werd genomen door het Internationaal Strafhof bevrijd zou worden door het Amerikaanse leger. Dit zou dus betekenen dat wanneer er een Amerikaanse burger in detentie zit bij het Internationaal strafhof in Den Haag, het Amerikaanse leger deze burger zou komen bevrijden, ook al zou hier militair ingrijpen voor nodig zijn vandaar dat deze ASPA ook wel de “The Hague Invasion Act” wordt genoemd. Ook staat er In deze ASPA dat de Verenigde Staten alle militaire steun aan landen die het Internationaal Strafhof ratificeren stopzet (met uitzondering NAVO-‐landen) en dat ze hun bijdrage aan de vredesmissies van de Verenigde Naties zullen stoppen. Tenzij de Verenigde Staten immuniteit zouden krijgen en dus niet bestraft zouden kunnen worden.71 Daarnaast probeerden de Verenigde Staten allerlei bilaterale72 verdragen te sluiten met meer dan 100 landen. In deze verdragen staat dat de desbetreffende staten geen Amerikaanse staatsburgers uit mogen leveren aan het Internationaal Strafhof, tenzij de Verenigde Staten hier toestemming voor geven. 73 Hieronder volgt dit artikel:

“The Court may not proceed with a request for surrender which would require the requested State to act inconsistently with its obligations under international agreements pursuant to which the consent of a sending State is required to surrender

AMERICAN SERVICEMEMBERS’ PROTECTION ACT OF 2002, http://legcounsel.house.gov/Comps/aspa02.pdf, 29-‐04-‐2014, geraadpleegd op 08-‐12-‐2014 69 Ibidem, geraadpleegd op 09-‐12-‐2014 70 Chavannes, Marc http://vorige.nrc.nl/dossiers/internationale_strafhof/verzet_vs/article1564703.ece/Het_Internationaal_Strafh of_en_de_angst_van_Amerika , 13-‐06-‐2002, geraadpleegd 06-‐12-‐2014 71 U.S.: 'Hague Invasion Act' Becomes Law http://www.hrw.org/news/2002/08/03/us-‐hague-‐invasion-‐act-‐becomes-‐ law, 04-‐08-‐2014, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 72 Van twee kanten 73 Chavannes, Marc http://vorige.nrc.nl/dossiers/internationale_strafhof/verzet_vs/article1564703.ece/Het_Internationaal_Strafh of_en_de_angst_van_Amerika , 13-‐06-‐2002, geraadpleegd 06-‐12-‐2014

a person of that State to the Court, unless the Court can first obtain the cooperation the sending State for the giving of consent for the surrender.”74 Wanneer de Verenigde Staten verdragen zouden sluiten met andere staten zou het Internationaal Strafhof dus niet aan deze landen mogen vragen om Amerikaanse verdachten aan ze uit te leveren, want dit zou in strijd zijn met artikel 98.2 van het Statuut van Rome. Hier staat namelijk dat het Internationaal Strafhof een land niet kan vragen om iets te doen wat in strijd is met de internationale verdragen van dat land. Dat de Verenigde Staten het statuut van Rome aan de ene kant zo afkeuren, maar er aan de andere kant zelf gebruik van maken is zeer opmerkelijk. Onder de Obama regering zijn de banden van de Verenigde Staten met het Internationaal Strafhof aangescherpt. In 2006 besloot de regering van Obama om observant te worden van een assemblee van de staatspartijen die aangesloten zijn bij het Internationaal Strafhof.75 Sinds 2009 hebben de Verenigde Staten vaker deelgenomen aan verscheidene sessies. De Obama-‐regering noemde deze band met het Internationaal Strafhof een succes. Ook zal de regering waarschijnlijk volgende assemblees blijven bezoeken.76 Een andere opmerkelijke actie was dat Obama de regering van Sudan erop aandrong om mee te werken met het Internationaal Strafhof.77 Hieruit kan worden opgemaakt dat de Verenigde Staten wel steeds meer toenadering zoeken naar het internationaal Strafhof. Al met al is de houding van de Verenigde Staten ten opzichte van het Internationaal Strafhof erg afhankelijk van de regering die op dat moment aan de macht is. De Bush-‐regering wilde zo min mogelijk te maken hebben met het Internationaal Strafhof en begon er zelfs een figuurlijke oorlog tegen. De Obama-‐ regering daarentegen zoekt juist weer de toenadering tot het Internationaal Strafhof. Hoe de relatie in de toekomst zal worden tussen de Verenigde Staten en het Internationaal Strafhof is dus lastig te bepalen, aangezien dit totaal afhankelijk is van de politieke visie van de machthebbers in het land.

Rome Statute art. 98, geraadpleegd 06-‐12-‐2014 Clarke, David, U.S. to attend Hague court meeting as observer, http://www.reuters.com/article/idUSTRE5AF30A20091116 , 16-‐11-‐2009, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 76 THE OBAMA ADMINISTRATION’S EVOLVING POLICY TOWARD THE INTERNATIONAL CRIMINAL COURT http://www.amicc.org/docs/ObamaPolicy.pdf geraadpleegd op 19-‐12-‐2014 77 Interview of the President by South African Broadcasting Corporation http://www.whitehouse.gov/the-‐ press-‐office/interview-‐president-‐south-‐african-‐broadcasting-‐corporation 13-‐07-‐2010, geraadpeegd op 19-‐12-‐ 2014 75

Afbeelding 10

Bron: http://www.rsvlts.com/2013/03/14/inside-guantanamo-bay/#1

6. Schending mensenrechten Op 10 December 2014 verscheen er een rapport van de senaat over de CIA ondervragingstechnieken. Hier ontstond erg veel ophef over in media. Het rapport werd naar buiten gebracht door de inlichtingendienst van de senaat. Uit het rapport bleek dat de CIA-‐ondervragingstechnieken eigenlijk nog veel bruter waren dan aanvankelijk werd gedacht. De CIA bracht eerst naar buiten dat ze een open, niet bedreigende aanpak gebruikten tijden ondervragingen en dat er gebruik gemaakt werd van zo min mogelijk dwangmethoden. In dit nieuwe rapport kwam echter aan het licht dat de ondervragingstechnieken significant langer aanhielden dan de CIA het voordeed. Technieken zoals “walling”, het tegen de muur aan gooien van gedetineerden, werden gebruikt in combinatie met slaap ontzegging en gedwongen naaktheid. Deze technieken werden veel vaker gebruikt dan sporadisch zoals de CIA het eerst voordeed. 78 Ook werden er veel ondervragingstechnieken gebruikt die helemaal nooit zijn goedgekeurd. 79

6.1 Definitie marteling Het is erg lastig om een goede definitie te vinden van marteling. In ongeveer elk land is er een andere definitie die gehanteerd wordt. In de conventie van de Verenigde Naties tegen marteling en ander wrede, onmenselijke behandeling of bestraffing van 1948 (voor meer informatie zie “VN-‐conventie tegen marteling”). In Artikel 1 van deze conventie wordt marteling als volgt beschreven; Alle handelingen waarbij erge pijn of wanneer er sprake is van lijden, in mentale of fysieke zin, aanvankelijk toegepast op een persoon met het doel van hem of een derde persoon informatie of een bekentenis te verkrijgen, hem te straffen voor een daad die hij of een derde persoon heeft gepleegd of hier van verdacht wordt, of iemand intimideren met behulp van dwang met dezelfde bedoelingen, of voor enige reden gebaseerd is op discriminatie van enig soort. Wanneer pijn of lijden is toegepast in opdracht van een persoon met gezag het includeert niet de pijn of het lijden dat inherent of incidenteel komt door wettelijke sancties. 80

20 key findings about CIA interrogations http://www.washingtonpost.com/wp-‐srv/special/national/cia-‐ interrogation-‐report/key-‐findings/ punt 3, 9-‐12-‐2014, geraadpleegd op 21-‐12-‐2014 79 20 key findings about CIA interrogations punt 14 80 Bantekas and Nash, International Criminal Law Third Edition, blz 162 , geraadpleegd op 21-‐12-‐2014

Wanneer er is vastgesteld dat er inderdaad sprake van was/is in Guantánamo Bay kan er pas verder worden gekeken naar onder welke categorie van het statuut van Rome deze martelingen dan zouden vallen. Marteling kan vallen onder verschillende artikelen van het statuut van Rome namelijk onder artikel 6,7 of 8 (Genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden). Onder welke het geplaatst wordt is afhankelijk van de omstandigheden en wie het slachtoffer zijn geworden van desbetreffende misdaden.81

6.2 Waarom marteling gebruikt wordt in Guantanamo Bay De mensen die in Guantanamo Bay werken zijn veelal getraind op basis van de SERE methode. (Survival-‐ Evasion-‐Resistance-‐Escape). SERE werd ontwikkeld na de Korea oorlog door de US Airforce. De ontwikkelaars van de SERE methode zijn gevraagd om te helpen met methodes te verzinnen over hoe de verdachten in Gitmo het beste ondervraagd zouden kunnen worden. Kolonel Morgan Banks speelde een grote rol hierin, hij was namelijk het hoofd van deze missie. Hij was ook actief in Bagram. Het SERE programma bevat een aantal zeer heftige methodes welke ook erg omstreden zijn. 82 Dit houdt in dat zij werden getraind om de gevangenen te zien al een echte vijand. Zo werden deze verhoorders zo vaak verteld dat de gevangenen niet menswaardig waren en werden ze constant herinnerd aan terroristische aanslagen (zoals 9-‐11). De Amerikanen werd geleerd dat ze alles op alles moesten zetten om de waarheid boven water te krijgen. Om dit doel te bereiken werd er besloten dat het martelen van gevangenen mogelijk moest zijn. Dit idee is geïnspireerd op de manier waarop in de voormalige Sovjet-‐Unie mensen verhoord werden, ook Amerikanen. Dit alles werd aangestuurd door de politieke machthebbers en hoge militaire organen. 83

6.3 Werking van martelingsmethoden De werking van martelmethoden om zo informatie van gevangenen te verkrijgen is nooit bewezen. Vele onderzoeken wijzen er juist op dat het verhoren met behulp van martelmethodes juist een negatief effect hebben. Er wordt namelijk niet meer echte informatie gewonnen, er worden door het gebruik van martelmethodes juist vaker valse verklaringen afgelegd. Ook de Amerikanen zelf hebben dit zelf ervaren in de voormalige Sovjet-‐Unie, dat is waarom het ook zo in strijd is met de algemene houding van de VS. Eerder verafschuwden zij marteling altijd. Ook is het in strijd met het algemene imago van de VS namelijk “Peacemaker of the world” Amerika is altijd een vooraanstaand land geweest op het gebied van mensenrechten.84

6.4 Welke martelingstechnieken worden er gebruikt? De ondervragingstechnieken zijn onderverdeeld in drie categorieën. Dit is bepaald in een memo. (Deze memo is te vinden in bijlage 5) Veel van deze technieken vallen onder de Ehanced Interrogation Techniques. Dit zijn de hardere ondervragingstechnieken die in 2002 werden gelegaliseerd. 85 Categorie 1. In categorie 1 moet de gevangene een stoel hebben en moet de ondervragingskamer een comfortabele omgeving zijn. Er wordt hier gebruik gemaakt van directe ondervragingen. De ondervrager mag beloningen geven als de gevangene meewerkt zoals koekjes of een sigaret. De ondervrager mag schreeuwen naar de gevangene, maar niet zo hard dat het gehoorproblemen kan veroorzaken. Ook mag de ondervrager liegen tegen de gevangene. Zo mag hij zich voordoen als iemand uit een ander land die bijvoorbeeld een reputatie heeft van wrede behandelingen. 81

Rome Statute Art. 6 t/m 8 Torture Techniques used in Guantanamo http://thejusticecampaign.org/?page_id=273#why geraadpleegd op 19-‐11-‐2014 83 Documentaire Taxi to the Dark side 84 Rose, David https://www.opendemocracy.net/democracy-‐americanpower/article_2110.jsp, geraadpleegd op 19-‐11-‐2014 85 Torture Techniques used in Guantanamo, geraadpleegd op 21-‐12-‐2014 82

Categorie 2. In categorie 2 mag de gevangene in stress posities worden gezet, voor een maximum van vier uur. Ook mogen er valse documenten aan de gevangene worden laten zien. Het in isolatie plaatsen van de gevangene valt ook onder categorie 2. Dit mag tot 30 dagen duren en moet eerst aangevraagd worden. Verlengingen moeten worden goedgekeurd door de generaal in leiding. In isolement opgesloten worden is verboden onder het internationaal recht. Het is een wrede behadeling die voor blijvende psychische schade zorgt. De gevolgen kunnen variëren van hallucinaties, emotionele schade, angst en depressie. Het in isolement opgesloten worden is verboden onder de conventie tegen martelingen, ICCPR en de Geneefse conventies. Kamp 5, 6 en echo in Guantánamo Bay worden beschouwd als isolement. Het ondervragen van de gevangene in een andere omgeving dan de normale valt ook onder categorie 2. Het zintuigelijk in de war brengen van de gevangenen door het veranderen van licht en het aanzetten van geluiden is ook categorie 2. Zintuigelijke ontzegging wordt gebruikt om angstgevoelens, desoriëntatie en afhankelijkheid van hun ondervrager te veroorzaken. Ook veroorzaakt het erge pijn en verhoogde psychische stres. Geluid wordt gebruikt door martelaren om of het geluid van andere martelingen te overstemmen of om emoties op te wekken bij de gevangenen. In 2004 heeft een Amerikaanse militair gezegd dat gevangenen in hun ondergoed in een stoel zitten vastgebonden aan de grond met hun voet waarna ze gedwongen worden om te luisteren naar luide rock en rap muziek, met felle lichten terwijl de airconditioning aanstaat. Het blinderen van een gevangene valt ook onder categorie 2. Net als het houden van een 20 uur lange ondervragingssessie, het verwijderen van alle luxe goederen en het vervangen van warme maaltijden naar maaltijden die kant en klaar te eten zijn. Seksueel geweld/vernederingstechnieken valt ook onder categorie 2. Gedetineerden in gevangenissen in Abu Ghraib en Bagram (vaak werden gedetineerden vanuit hier naar Guantánamo Bay overgebracht) meldden dat zij zijn mishandeld door het anaal inbrengen van bezemstelen, een chemisch licht of geweren. Ook moesten de gevangenen naakt rondlopen voor vrouwelijke soldaten, vrouwelijk ondergoed dragen en hierin dansen met andere mannen. Ze moesten hun geslachtdeel aanraken of ze werden gedwongen om naar porno te kijken. De meeste gedetineerden in een door Amerikanen geleidde gevangenis beweren dat ze of verkracht zijn, of werden bedreigd met verkrachting of anaal verkracht. Seksueel geweld is een oorlogsmisdaad, seksuele vernedering wordt gebruikt om gevoelens van vernedering en angst op te wekken. Ook het gedwongen scheren valt onder categorie 2. En het gebruiken van de persoonlijke angsten van de gedetineerden om informatie te verkrijgen, zoals honden of insecten. Honden worden gebruikt om de gedetineerden te bedreigen en te intimideren. Ook deze manier van martelen werd gelegaliseerd in de memo van 2002, net als slaapontzegging, stressposities en gedwongen naakt zijn. Het gebruiken van honden in Guantánamo Bay werd later ook gebruikt in Abu Ghraib om de gevangen bang te maken. Categorie 3. Hieronder vallen technieken die alleen gebruikt mogen worden op aanvraag bij de directeur. Deze technieken worden alleen gebruikt voor de groep die het minst meewerkt, minder dan 3 procent van de gedetineerden. Alleen speciaal getrainde militairen mogen deze technieken uitvoeren. Het schetsen van scenario’s die niet goed zullen uitpakken voor de gedetineerde of zijn familie valt onder categorie 3. Gedetineerden dachten dat ze neergeschoten zouden worden. De soldaten vertelden pas na de eerste ronde van ondervragingen dat dit niet het geval zou zijn. Ook werd/wordt er in Guantánamo Bay gebruik gemaakt van koude en warmte cellen. Dit werd gelegaliseerd in 2005 als onderdeel van de CIA’s “enhanced interrogation techniques’’. In 2002 stond deze techniek ook al in de memo van 2002. Ook het met een natte handdoek en het druppelen van water ervoor zorgen dat de gevangene denkt dat hij stikt. Ook het aanraken van gevangenen zonder dat hij er medische schade aan overhoudt staat in categorie 3. Overige martelmethodes die hoogstwaarschijnlijk in Guantánamo Bay zijn gebruikt zijn de volgende. 27

Slaapontzegging Slaapontzegging wordt gebruikt om de gevangenen vatbaarder te maken, om de psychologische weerstand te verminderen en om het lichaam meer pijn te laten voelen. Deze techniek is erg effectief om de wil van een gevangene af te breken. Slaapontzegging kan het geheugen en cognitieve functies verminderen, het kortetermijngeheugen en spraakvermogen aantasten, hallucinaties en psychoses veroorzaken. Ook tast het het immuunsysteem aan, veroorzaakt het hoofdpijn, hoge bloeddruk, hartproblemen, stres, angst en depressie. Slaapontzegging werd gelegaliseerd in een memo van het ministerie van defensie on 2002nin de vorm van 20 uur ondervragingen. Echter heeft het leger van Amerika slaapontzeggingen tot 72 uur uitgevoerd. De slaapontzegging is dus verkeerd gebruikt. Gedwongen medicatie Het uitvoeren van medische experimenten op gevangenen werd illegaal onder het internationaal recht na de tweede wereldoorlog. Amerika begon met medische experimenten voor ondervragingsdoeleinden als reactie op de koude oorlog. Het leger van Amerika heeft bekend gemaakt dat het hoge doses van Larium, dit veroorzaakte psychische effecten, waaronder zelfmoordgedachten. Kijken naar martelingen Gevangen werden gedwongen om te kijken naar hoe anderen gemarteld werden. Dit kan dezelfde effecten hebben als het echt zelf ondervinden. Wetenschappers hebben namelijk geconcludeerd dat ontzeggingen, vernederingen en gedwongen stressposities hetzelfde mentale stress niveau veroorzaken als fysieke pijn. Psychologische technieken Psychologische geweldplegingen werden gebruikt om de gevangenen te desoriënteren en om hun slaap te ontregelen. De psychologische martelingen kunnen ervoor zorgen dat gevangenen zich minder verdedigen. Dit heeft geleid tot bekentenissen en makkelijker beïnvloedbare gevangenen. Specialisten zaten tijdens de ondervragingen achter een glas om te zien wat de zwakke punten van gevangenen te waren. Ook lazen de ondervragers kinderboeken voor aan de gevangenen om ze zo een minderwaardigheidsgevoel te bezorgen.86 Waterboarding Waterboarding, ook wel watermarteling genoemd, voelt alsof je verdrinkt. Bij waterboarding wordt er water in de mond en neus van de gevangene gegoten. De gevangene ligt op zijn rug met het hoofd net wat lager dan de benen, over zijn hoofd ligt een doek. Zodra het water in zijn mond komt wil hij uitademen, hierdoor komt er juist nog meer water in zijn longen en kan er niet meer normaal worden ademgehaald zonder dat er water in zijn longen komt. Doordat het hoofd lager ligt dan de benen worden de longen niet gelijk gevuld met water, hierdoor verdrinkt de gevangene niet echt maar krijgt wel het gevoel van verdrinking. Na het waterboarding wordt de gevangene rechtop gezet zodat hij kan hoesten en overgeven of om weer bij bewustzijn te komen. Hierna kan het waterboarding verdergaan of wordt er gestopt. Waterboarding zorgt voor extreme fysieke pijn, extreme paniek en angst vaak al binnen enkele seconden.87

Torture Techniques used in Guantanamo, http://thejusticecampaign.org/?page_id=273, geraadpleegd op 21-‐ 12-‐2014 87 Waterboarding, http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1470200/waterboarding, geraadpleegd op 22-‐ 12-‐2014

6.5 Humanitair oorlogsrecht Guantánamo Bay is opgericht naar aanleiding van 9/11 en de start van de ‘war on terror’. Dit is in feite geen gewapend conflict maar de oorlogen die daardoor zijn ontstaan in Irak en Afghanistan wel. Omdat de ‘war on terror’ op zichzelf niet een gewapend conflict is geldt hier niet het humanitair oorlogsrecht. Maar voor de conflicten in Afghanistan en Irak geld het humanitair oorlogsrecht wel.88 Het humanitair oorlogsrecht (HOR) is het internationale recht dat gaat over het voeren van oorlog. De regels zijn vastgelegd in 1864.89 Onder dit recht verstaan we het beschermen van iedereen die niet of niet meer deelneemt aan de oorlog en het beperken van wapengebruik en methoden van oorlogvoering. Het HOR beschermt dus ook krijgsgevangenen en gevangengenomen burgers. De gevangenen moeten een humane behandeling krijgen.90 Het HOR maakt wel onderscheid tussen krijgsgevangenen en gevangengenomen burgers. Krijgsgevangenen kunnen niet worden berecht voor het deelnemen aan de strijd wel voor oorlogsmisdaden, als die gepleegd zijn. Echter de gevangengenomen burgers kunnen wel berecht worden voor het deelnemen aan gevechten of vijandigheden. De gedetineerden die in Guantánamo Bay vastzitten worden echter niet erkend als krijgsgevangenen maar ook niet als burgers. Ze werden illegale strijders genoemd. Hierdoor vallen ze volgens de Verenigde Staten buiten alle rechtssystemen. Het Rode Kruis vindt dat niemand buiten een juridisch kader vastgehouden kan worden, dit omdat gedetineerden altijd recht moeten hebben op bescherming. In 2006 heeft het Amerikaanse Hooggerechtshof bepaald dat de gedetineerden in Guantánamo Bay recht hebben op de minimale bescherming, dus het hebben van recht op een humane behandeling, dit onder artikel 3 van de Verdragen van Genève.91 In 2008 is ook besloten dat de gedetineerden de rechtmatigheid van hun gevangenschap kunnen aanvechten. Ook worden er sommige gedetineerden vrijgesproken. Dit betekent echter niet dat zij terug kunnen keren naar hun eigen land, dit omdat het daar niet veilig genoeg is. Er moeten andere landen gezocht worden waar de vrijgesproken gedetineerden heen kunnen.92

6.6 Processen Een ander punt dat in strijd is met de mensenrechten is hoe de gedetineerden in Guantánamo Bay berecht werden/worden. De processen die in Guantánamo Bay plaatsvinden worden uitgevoerd door een militaire tribunaal en niet door een federale rechtbank. De federale rechtbanken hebben na 9/11 578 aan terrorisme gerelateerde zaken behandeld. De militaire tribunalen in Guantánamo Bay hebben in deze tijd maar 7 zaken volledig behandeld. De verhouding wordt duidelijk in figuur 2. De gemiddelde tijd die een proces in beslag neemt is in Guantánamo Bay dan ook vele malen hoger. Zoals ook te zien is in de

Tien jaar na 11 september: War on terror en de gevangenen in Guantánamo Bay. http://www.rodekruis.nl/dit-‐zijn-‐we/humanitair-‐oorlogsrecht/actueel/10-‐jaar-‐na-‐11-‐september Geraadpleegd op 11-‐11-‐14 89 Internationale Activiteiten. http://www.rodekruis.nl/afdeling/stichtsweidegebied/dit-‐doen-‐we/humanitair-‐ oorlogsrecht Geraadpleegd op 11-‐11-‐14 90 Wat is humanitair oorlogsrecht? http://www.rodekruis.nl/dit-‐zijn-‐we/humanitair-‐oorlogsrecht/wat-‐is-‐ humanitair-‐oorlogsrecht Geraadpleegd op 11-‐11-‐14 91 Hierin staan regels over het humanitair echt bij gewapende conflicten die niet van internationale aard zijn. Deze regels geven bescherming aan de niet-‐strijdenden tegen martelingen, arrestatie zonder aanleiding en slavernij. Ook verbiedt het het nemen van gijzelaars en wrede behandeling. http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/geneefse-‐verdragen

Tien jaar na 11 september: War on terror en de gevangenen in Guantánamo Bay. Geraadpleegd op 11-‐11-‐14

onderstaande figuur 2. In Guantánamo Bay duurt het 7.6 jaar tot veroordeling terwijl er bij een federale rechtbank maar 1.4 jaar tussen het moment van gevangenneming en de veroordeling. 93

Figuur 1

Figuur 2

Bron: http://www.hrw.org/features/guantanamo-‐facts-‐figures

6.7 Indeling onder het statuut van Rome Onder welke categorie de martelingen in Guantánamo Bay zouden vallen is lastig te bepalen. Ten eerste moet er vastgesteld worden wie er slachtoffer zijn geworden van de misdaden. Dit is erg belangrijk om te weten. Er moet worden vastgesteld wat het verband is tussen deze slachtoffers, bijvoorbeeld of zij tot dezelfde bevolkingsgroep behoren. Wanneer dit niet het geval is, valt mishandeling vaak niet onder het internationaal strafrecht. Zo is er bijvoorbeeld alleen sprake van misdaden tegen de menselijkheid wanneer de misdaden gericht zijn tegen een bevolkingsgroep. Om de mishandelingen die gepleegd zijn in Guantánamo Bay onder misdaden tegen de menselijkheid in te delen moeten de gedetineerden tot dezelfde bevolkingsgroep behoren. Ook moet gekeken worden of ze onderdeel zijn van een groter geheel en of dit systematisch gebeurt. Of dit zo is, is lastig te bepalen. (Voor de criteria zie “Wanneer komt een zaak in aanmerking om berecht te kunnen worden door het Internationaal Strafhof?”) Martelingen kunnen ook onder de artikel 6, genocide vallen. Het moet dan wel zo zijn dat de misdaden gepleegd zijn tegen een bevolkingsgroep op basis van een gemeenschappelijke nationaliteit, ras, etniciteit of geloof. Een zaak komt alleen in aanmerking om bestraft te worden als genocide wanneer de martelingen werden uitgevoerd met als doel het vernietigen van een groep in bijzonder.94 De martelingen in Guantánamo Bay indelen onder artikel 6 is vrijwel onmogelijk, aangezien het doel van de martelingen niet het uitroeien van een bepaalde bevolkingsgroep is, maar het verkrijgen van informatie om terreur tegen te gaan.95 Daarom zouden de personen die de martelingen hebben uitgevoerd en opdracht hiertoe hebben gegeven niet aangeklaagd kunnen worden op basis van dit artikel (In het geval dat de Verenigde Staten zich zouden hebben aangesloten bij het Internationaal Strafhof). Ook zou het lastig zijn om de martelingen in te delen onder “misdaden tegen de menselijkheid”, want dan moet eerst worden vastgesteld dat de slachtoffers van de martelingen ook echt tot een bepaalde bevolkingsgroep behoren. Een ander probleem zou kunnen zijn dat de martelingen in Guantánamo Bay niet voldoen aan een ander criteria om onder misdaden tegen de menselijkheid te vallen, namelijk het wijd gespreide aspect. Er zijn namelijk 779 gedetineerden met Guantánamo Bay in aanraking gekomen of dit gezien kan worden als een “groot” aantal is erg lastig te bepalen aangezien “groot” een subjectief 93

Facts and Figures: Military Commissions v. Federal Courts http://www.hrw.org/features/guantanamo-‐facts-‐ figures 12-‐06-‐2014 geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 94 Bantekas and Nash, International Criminal Law Third Edition, blz 145 + 146 , geraadpleegd op 21-‐12-‐2014 95 MEMO request new interrogation techniques October 11 2002, blz. 1, geraadpleegd op 21-‐12-‐2014

begrip is. Over de status van de populatie valt ook veel te zeggen, de regering van de Verenigde Staten zal namelijk heel anders kijken naar de gedetineerden in Guantánamo Bay dan die van het land van herkomst van deze mensen. De Verenigde Staten hadden als doel om terrorisme te stoppen, maar of de personen die opgepakt werden ook daadwerkelijk terroristen waren is dubieus. Er zijn veel verhalen naar buiten gekomen van ex-‐gedetineerden die beweren volkomen onschuldig te zijn. Ook wordt er vaak beweerd dat de regering onder Bush wist dat er gedetineerden in Guantánamo Bay vast zaten terwijl ze onschuldig waren. Colonel Lawrence B. Wilkerson, die de regering Bush werkte als “Senior official in the State Department”. 96 "Many prisoners detained at Guantánamo Bay were taken into custody without regard for whether they were truly enemy combatants, or in fact whether many of them were enemies at all." Wanneer dit bewezen zou worden is het makkelijker om de martelingen onder misdaden tegen de menselijkheid te plaatsen. Ook zouden de martelingen een systematisch element moeten bevatten om het in te kunnen delen onder misdaden tegen de menselijkheid. (Zie “Wanneer komt een zaak in aanmerking om berecht te kunnen worden door het Internationaal Strafhof?”) Aan eis 1 zou eventueel voldaan kunnen worden wanneer wordt vastgesteld dat de gedetineerden in Guantánamo Bay inderdaad onderdeel zijn van dezelfde gemeenschap. Het doel van de Verenigde staten was wel om Al Qaida en de Taliban te vernietigen/verzwakken en terrorisme te stoppen. Wat dat betreft zijn de martelingen in Guantánamo Bay dus wel gebaseerd op een politiek idee. Ook zijn de martelingen op de individuele gedetineerden onderling met elkaar verbonden dus zouden ze ook aan eis 2 kunnen voldoen, ze gebeuren namelijk constant. Het leger is betrokken bij de ondervragingen dus ook aan eis 3 wordt in principe voldaan. Aangezien dit alles gebeurde in opdracht van Bush/Rumsfeld is ook element 4 van toepassing. Al met al zou het dus mogelijk kunnen zijn om de martelingen in Guantánamo Bay in te delen onder misdaden tegen de menselijkheid, maar hangt dit erg af van de interpretatie van de eisen. Het onder oorlogsmisdaden indelen van de martelingen in Guantánamo Bay zou ook en optie kunnen zijn, maar dan moet er wel worden vastgesteld wat een oorlog nou precies is. Bush liet weten dat hij de “war on terror” begon en dat Guantánamo Bay hier onderdeel van was. In principe startte hij een oorlog tegen de Taliban en Al Qaida, maar of dit gezien mag worden als een officiële oorlog is lastig te bepalen. Wanneer de gedetineerden in Guantánamo Bay gezien zouden kunnen worden als krijgsgevangenen en de Geneefse conventies dus van toepassing zouden zijn. (Zie stuk “Interpretatie Geneefse conventies”) Zouden de martelingen eventueel ook gezien kunnen worden als oorlogsmisdaden, want in Guantánamo Bay zijn vaak de rechten op een eerlijk proces ontzegd. Dit kan ook wanneer er niet sprake is van een internationaal conflict. Dit zou in Guantánamo zo kunnen zijn aangezien de Verenigde Staten niet in oorlog is met een andere staat, maar met een groepering ( als er al sprake is van oorlog) Wanneer de martelingen in Guantánamo Bay inderdaad bestraft zouden kunnen worden door het Internationaal Strafhof, dus als ze in te delen vallen (zoals hierboven te vinden is), moet de zaak nog wel bij het hof terecht komen. Dit zou alleen kunnen wanneer de Verengde Staten zich aan zouden sluiten bij het Internationaal Strafhof, Cuba het hof ratificeert en een speciale verklaring aflegt waarin zij het hof macht geven over wat er in het verleden gebeurd is, of wanneer de VN-‐veiligheidsraad de zaak naar het Internationaal Strafhof verwijst.(De Verenigde Staten zitten in de VN-‐veiligheidsraad dus de kans hierop is erg klein) De kans dat Guantánamo Bay ooit bij het Internationaal Strafhof terecht zal komen is dus erg klein. 97

Friedersdorf, Conor, Former State Department Official: Team Bush Knew Many at Gitmo Were Innocenthttp://www.theatlantic.com/politics/archive/2013/04/former-‐state-‐department-‐official-‐team-‐bush-‐ knew-‐many-‐at-‐gitmo-‐were-‐innocent/275327/ 26-‐04-‐2013, geraadpleegd op 20-‐12-‐2014 97 Interview met Marjolein Cupido

6.8 Vergelijkbare gevangenissen De CIA heeft niet alleen op Cuba een gevangenis, maar ook in andere landen. Hieronder hebben wij een paar vergelijkbare gevangenissen uitgewerkt om ze te vergelijken met Guantánamo Bay. Aangezien ze allemaal met soortgelijke methoden werken leek dit ons nuttig.

6.8.1 Abu Ghraib Abu Ghraib is een gevangenis in Irak, ongeveer 30 kilometer van Bagdad vandaan. De gevangenis bestond al onder het regiem van Sadam Hussein. Tijdens het regime van Hussein zijn waarschijnlijk ook al duizenden politieke en andere gedetineerden gemarteld en geëxecuteerd. Toen de Amerikanen kwamen namen zij de gevangenis over, vanaf 2003. Brigadier Generaal Janis Karpinski kreeg de leiding over de gevangenis. Er werden criminelen en verdachten van terrorisme opgesloten. In oktober 2003 ontdekte het Rode Kruis dat er verschillende mensenrechten erg geschonden werden. Met 9/11 in het achterhoofd besloot Bush dat de Geneefse Conventies niet op verdachten van terrorisme golden. Wel wilde hij dat de gedetineerden humaan behandeld werden. Echter heeft hij wel verscheidene ondervragingstechnieken gedoogd, die als marteltechnieken kunnen worden beschouwd, terwijl de Verenigde Staten dit lang als oorlogsmisdaad hebben gezien. In januari 2004 kwamen er rapporten naar buiten van soldaten over de mishandelingen in Abu Ghraib. Dit leidde tot een onderzoek onder leiding van Majoor Generaal Antonio Taguba. Hij maakte bekend dat er mishandelingen plaatsvonden in Abu Ghraib. Ook het Rode Kruis kwam naar buiten met rapporten over Abu Ghraib. In april 2004 kwamen de media naar buiten met verschrikkelijke foto’s waarop mishandelde gedetineerden te zien zijn en gedetineerden die seksueel vernederd worden. Op enkele van deze foto’s staan er zelfs Amerikaanse soldaten lachend naast.

Afbeelding 11 Amerikaanse soldaten nemen foto's van vernederingen en martelingen Bron:http://www.uruknet.info/?p=99368 Bron: http://www.tomdispatch.com/blog/175836/tomgram%3A_karen_greenberg,_abu_ghraib_never_left_us/

In augustus 2004 verscheen er een rapport van een panel onder leiding van James Schlesinger. Hierop volgde dat Janis Karpinski omlaag ging in rang en elf soldaten beschuldigd werden van misdaad. Maar een officier werd vrijgesproken van alle beschuldigingen. Het defensie departement van de Verenigde Staten herschreef het handboek over ondervragingstechnieken die werden gebruikt in Abu Ghraib en

Guantánamo Bay. Er werd echter in 2007 een presidentieel decreet door Bush opgesteld die de CIA toestond om harde methodes te gebruiken bij het ondervragen van verdachten van terrorisme.98 In Abu Ghraib werden de ondervragingstechnieken gebruikt die eerst in Guantánamo Bay werden gebruikt. Generaal Geoffrey Miller werd van Guantánamo naar Abu Ghraib gestuurd om het te ‘’verguantanamoniseren’’. Dus dezelfde martelingstechnieken gaan gebruiken om zo informatie uit de gevangenen los te krijgen.99 Sinds 2006 is Abu Ghraib gesloten als militaire gevangenis van de Verenigde Staten. In 2009 heeft de Iraakse regering het weer heropend als Centrale Gevangenis Bagdad.100

6.8.2 Bagram Bagram was een gevangenis in Afghanistan vlakbij Kabul. De gevangenis werd, net als Abu Ghraib geleid door de Amerikanen. Kort na 9/11 werd de gevangenis geopend om de Taliban te verdrijven. De gedetineerden die in Bagram zaten zijn opgepakt met behulp van Amerikaanse aanwijzingen, maar die gelden helemaal niet in Afghanistan. Officieel zou de gevangenis gezamenlijk geleid moeten worden door de Amerikanen en de Afghanen samen, maar op 8 januari 2012 was hier nog geen sprake van. De lokale autoriteiten hadden maar een klein stukje van de gevangenis in handen en de Amerikanen waren de baas. Bagram wordt aak aangeduid als ‘’Guantanamo’s evil twin’’ door mensenrechtenadvocaten. Zij zijn van mening dat de gevangenen in Bagram beter af zouden zijn als de gevangenis volledig in handen was van de Afghanen, dan de gevangenen in Guantánamo Bay in de handen van de Amerikanen.101 Op 10 december 2014 heeft Amerika het detentiecentrum Bagram gesloten. De Verenigde Staten zegt dat dit niet was na het naar buiten komen van het CIA rapport over martelingen in de detentiecentra in Afghanistan maar omdat de deadline om de detentiecentra te sluiten bijna was.102 Amerika had dus na het beginnen van de ‘’war on terror’’ meerdere gevangenissen in handen. Hier werden ook terreurverdachten gevangengehouden en gemarteld. Dit is nu officieel bekendgemaakt na het naar buiten komen van een CIA rapport over martelingen in vier gevangenissen in handen van Amerika over de grens. Als voorbeeld hebben wij Abu Ghraib en Bagram genomen en deze twee gevangenissen zijn nu allebei niet meer open. Abu Ghraib al sinds 2006 niet meer en Bagram sinds begin december 2014 niet meer. Hieruit blijkt dat Amerika wel degelijk actie onderneemt om hun omstreden gevangenissen te sluiten. Dit geeft een positief vooruitzicht voor Guantánamo Bay, misschien is nu eindelijk de tijd aangebroken dat deze ook echt wordt gesloten. Maar wanneer is nog maar de vraag.

Abu Ghraib. http://www.infoplease.com/encyclopedia/history/abu-‐ghraib.html Geraadpleegd op 27-‐11-‐14 Torture Techniques Used in Guantanamo. http://thejusticecampaign.org/?page_id=273 Geraadpleegd op 27-‐ 10-‐14 100 Abu Ghraib. Geraadpleegd op 27-‐11-‐14 101 Gitmo’s evil twin: Afghanistan slams torture in US-‐run Bagram jail. http://rt.com/news/bagram-‐torture-‐ afghanistan-‐investigation-‐359/ 08-‐01-‐12, geraadpleegd op 31-‐10-‐14 99

102

US closes Bagram jail, says no more detainees in Afghanistan http://www.mumbaimirror.com/news/world/US-‐closes-‐Bagram-‐jail-‐says-‐no-‐more-‐detainees-‐in-‐ Afghanistan/articleshow/45483079.cms, 12-‐12-‐2014, geraadpleegd op 20-‐12-‐2014

Afbeelding 12 Actie van Amnesty International tegen Guantánamo Bay Bron: https://www.flickr.com/photos/amnestyni/2184882287/

7. Mensenrechtenorganisaties Er zijn verscheidene mensenrechtenorganisaties die tegen Guantánamo Bay zijn. Zij vinden dat de omstandigheden waaronder de gedetineerden worden vastgehouden onmenselijk zijn. Twee van deze mensenrechtenorganisaties zijn Amnesty International en het Rode Kruis. De mensenrechtenorganisaties houden zich bezig met het onder de aandacht brengen van mensenrechtenschendingen in de wereld.

7.1 Amnesty International Amnesty International houdt campagnes voor het vrijlaten van gedetineerden die zonder enig proces vastzitten. Dit doen ze niet alleen voor de gedetineerden van Guantánamo Bay maar ook voor alle gedetineerden over de wereld.103 Op 22 november 2005 is er een artikel over Guantánamo Bay op de site van Amnesty verschenen waarin wordt beschreven wat zij vinden dat er allemaal mis is met Guantánamo. Amnesty vindt dat Guantánamo direct gesloten moet worden. Amnesty schrijft dat Guantánamo Bay doelbewust gecreëerd is om de gedetineerden in een juridisch vacuüm vast te houden. Verder schrijft ze dat tot op dat heden er nog geen berechtingen hebben plaatsgevonden. Amnesty neemt ook aan dat de gedetineerden op een wrede, inhumane en vernederende manier worden behandeld. Ook vindt Amnesty dat de Amerikanen op Guantánamo zich niet aan het internationaal recht houdt en zelfs andere landen aanmoedigt om op dezelfde manier de mensenrechten te schenden. Ze vindt dat Guantánamo een regelrechte tegenstelling is van alles waar Amerika voor staat; het handhaven van de fundamentele waarden van gerechtigheid, vrijheid en waardigheid. Amnesty vindt dat de gedetineerden een eerlijk proces moeten krijgen en de gedetineerden die dan aangeklaagd worden moeten worden overgeplaatst naar gevangenissen op het vasteland van de Verenigde Staten. Ze vindt ook dat geen van de gedetineerden die worden vrijgelaten teruggestuurd mogen worden naar landen waar ze mogelijk gevaar lopen.

103

DETENTION AND IMPRISONMENT http://www.amnesty.org/en/detention geraadpleegd op20-‐11-‐14

In 2005 wilde Amnesty al dat Guantánamo onmiddellijk gesloten zou worden. Inmiddels is het 2014 en is Guantánamo nog steeds open. Ook wilde Amnesty in 2005 dat andere door de Verenigde Staten geleidde gevangenissen, zoals Abu Ghraib en Bagram, gesloten zouden worden. De Verenigde Staten zouden duidelijk moeten maken wat er in die gevangenissen gebeurde en zou ze open moeten stellen voor bijvoorbeeld het Rode Kruis en VN-‐experts. Amnesty wil dat door het duidelijk maken van wat er gebeurd in de gevangenissen, de martelingen en inhumane behandelingen ophouden. Dit omdat er dan een inspectie is die in de gevangenissen controleert. ‘’De wereld, waaronder de families van de gedetineerden, moet de waarheid weten.’’104

7.2 Het Rode Kruis Het werk van het Rode Kruis bestaat uit het bezoeken van de gedetineerden in Guantánamo Bay sinds januari 2002. Ze controleren vooral of de gedetineerden humaan worden behandeld en of de omstandigheden van het gevangenschap voldoen aan alle criteria. Ze zorgen ervoor dat de gevangenen weer in contact kunnen komen met hun familie, vaak door brieven en telefoon-‐ en videogesprekken. De gesprekken tussen de gevangenen en het Rode Kruis blijven geheim en ze mogen zelf bepalen welke gevangenen ze willen spreken. Ook geeft het Rode Kruis adviezen aan de bestuurders van de gevangenis over de te verbeterende omstandigheden. Deze adviezen zijn wederom geheim en hierdoor krijgt het Rode Kruis toegang tot de gevangenen.105 Verder wil het Rode Kruis ervoor zorgen dat meer mensen de betekenis van het Humanitair Oorlogsrecht leren begrijpen. Op 7 februari 2014 heeft het Rode Kruis voor de honderdste keer Guantánamo Bay bezocht.106 Sami Elhaj, een journalist van Al Jazeera Arabic TV, heeft zes jaar lang vastgezeten in Guantánamo. In een interview verteld hij dat het Rode Kruis ervoor heeft gezorgd dat hij brieven van zijn familie kreeg en zelf ook brieven aan hen kon schrijven. Ook zegt hij dat de medewerkers van het Rode Kruis boeken voor de gedetineerden meenamen. Hij zegt dat hij erg blij was toen hij voor het eerst een medewerker van het Rode Kruis zag. Dit was een welkome verandering en bracht de hoop met zich mee dat zij hen, de gedetineerden, zouden helpen. Maar een van het belangrijkste wat het Rode Kruis deed was het doen van medische controles. Een dokter keek de gedetineerden na en gedetineerden die medische zorg nodig hadden werden gemeld aan de autoriteiten in Guantánamo.107

7.3 Protestacties tegen Guantánamo Bay Er zijn in de afgelopen jaren vele protest acties geweest tegen Guantánamo Bay. Neem bijvoorbeeld het protest in Washington op het tienjarig bestaan van Guantánamo Bay. Activisten verzamelden zich voor het Witte Huis om vervolgens naar het Supreme Court te lopen. Een rij van 171 mensen, die oranje 104

Vraag en Antwoord: Crisiscampagne ‘Stop martelen in de strijd tegen terrorisme’ http://www.amnesty.nl/nieuwsportaal/nieuws/vraag-‐en-‐antwoord-‐crisiscampagne-‐stop-‐martelen-‐in-‐de-‐strijd-‐ tegen-‐terrorisme 22-‐11-‐05, geraadpleegd op 03-‐11-‐14 105 Tien jaar na 11 september: War on terror en de gevangenen in Guantánamo Bay. http://www.rodekruis.nl/dit-‐zijn-‐we/humanitair-‐oorlogsrecht/actueel/10-‐jaar-‐na-‐11-‐september 12-‐11-‐11, geraadpleegd op 11-‐11-‐14 106 ICRC visits Guantanamo for hundredth time. https://www.icrc.org/eng/resources/documents/audiovisuals/video/2014/guantanamo-‐100-‐visit-‐danzi.htm 11-‐ 02-‐14, geraadpleegd op 11-‐11-‐14 107 Former Guantanamo inmate Sami Elhaj explains why ICRC visits were important to him. https://www.icrc.org/eng/resources/documents/interview/guantanamo-‐interview-‐250809.htm 25-‐08-‐09, geraadpleegd op 11-‐11-‐14

pakken droegen en een zwarte kap over hun hoofd, symboliseerden de 171 gedetineerden die toen nog vastzaten. De demonstranten deden mee aan de demonstratie om aan de wereld te laten zien dat het probleem nog steeds niet is opgelost en er nog steeds mensen onschuldig of zonder proces vastzitten. De grootste vier groepen die de demonstratie georganiseerd hadden waren: Amnesty International USA, Center for Constitutional Rights, National Religious Campaign Against Torture en Witness Against Torture.108 Vooraf aan de demonstratie werden er ook al veel kleine acties gehouden. Zo heeft een demonstrant in een oranje pak in een kooi voor het Witte Huis gezeten als deel van een 92 uur durende wake. Ook had de organisatie Witness Against Torture haar leden aangezet tien dagen te vasten uit respect voor de gedetineerden. Amnesty international heeft een nieuwe campagne gelanceerd; “Stop Torture”. Dit omdat ondanks dat meer dan 150 landen in de wereld de UN convention against Torture geratificeerd hebben, martelingen nog steeds plaatsvinden.109

7.4 UN Convention Against Torture. In de conventie tegen martelingen stonden een aantal stappen die een wereldwijde verbanning van martelingen mogelijk maakten. Door een aantal maatregelen vast te stellen in de wet die speciaal ontwikkeld waren om martelingen te voorkomen, de daders te straffen en om rechtvaardigheid voor de slachtoffers te verzekeren. Ook wordt er afgesproken Afbeelding 13 Campagne tegen martelingen dat niemand wordt gedeporteerd om vervolgens in Bron: http://vimeo.com/95269988 een ander land gemarteld te worden en dat er geen veilige plek is voor de daders. 110

7.5 Protesten in Guantánamo Bay zelf De gedetineerden in Guantánamo Bay protesteren zelf ook tegen het feit dat ze onrechtvaardig en zonder aanklacht vastzitten. Dit doen ze voornamelijk door het houden van hongerstakingen. Er zijn op het internet verscheidene nieuwsberichten uit verschillende jaren te vinden waarin wordt geschreven dat een groot deel van de gedetineerden in hongerstaking is. Enkele zijn: Op 12 februari 2009 verscheen dit bericht op internet: ‘’AMSTERDAM (AP) -‐ Ongeveer vijftig gedetineerden op de Amerikaanse legerbasis in Guantanamo Bay in Cuba zijn in hongerstaking gegaan tegen de detentie en de onmenselijke wijze waarop zij worden behandeld. Dat meldde Amnesty International gisteren. De meeste hongerstakers krijgen onder dwang voedsel toegediend. Een van hen is de Brit Binyam Mohamed, wiens advocaat dinsdag Britse parlementsleden sprak.’’111

Zo schreef nu.nl op 17 mei 2013: “De hongerstaking in gevangenenkamp Guantánamo Bay heeft zich voor het eerst in drie weken tijd weer uitgebreid. 102 van de ongeveer 160 gedetineerden weigeren momenteel te eten, schrijft Miami Herald donderdag. 30 hongerstakers krijgen sondevoeding toegediend, 3 van hen zijn opgenomen in het ziekenhuis maar verkeren niet in levensgevaar. De huidige staking, die

108

Guantanamo 10th Anniversary Protests: Demonstrators March From White House To Supreme Court (PHOTOS) http://www.huffingtonpost.com/2012/01/11/guantanamo-‐10th-‐anniversary_n_1200557.html 11-‐ 01-‐2012, geraadpleegd op 19-‐11-‐2014 109 TORTURE IN 2014: 30 YEARS OF BROKEN PROMISES. http://www.amnesty.org/en/library/info/ACT40/004/2014/en 13-‐05-‐14, geraadpleegd op 20-‐11-‐14 110 TORTURE IN 2014: 30 YEARS OF BROKEN PROMISES. 13-‐05-‐14, geraadpleegd op 20-‐11-‐14 111 Hongerstakers in Guantanamo Bay. http://www.digibron.nl/search/detail/012dbb8ef26c725e94411177/hongerstakers-‐in-‐guantanamo-‐bay 12-‐02-‐ 09, geraadpleegd op 20-‐11-‐14

op 6 februari begon, is een van de langdurigste in Guantánamo Bay. Het kamp is zeer omstreden door de behandeling die de gevangenen krijgen en omdat ze vaak jarenlang vastzitten zonder proces.”112

7.6 Eerste rechtszaak in Guantánamo Bay Het eerste proces in Guantánamo Bay is begonnen op 21 juli 2008. Pas vanaf toen kregen de gevangenen een ‘’eerlijk’’ proces. De eerste gevangene dat een proces kreeg was Salim Hamdam, de voormalige chauffeur van Osama Bin Laden. Hij werd in 2001 opgepakt bij een wegblokkade met, volgens de aanklagers, twee raketten in zijn auto. 113

7.7 Rechtzaak tegen Rumsfeld Twee mensenrechtenorganisaties, American Civil Liberties Union (ACLU) en Humans Rights First, hebben in 2005 een rechtszaak tegen de minister van defensie Rumsfeld aangespannen. Ze willen de schuld van het gebruiken van de misbruikte ondervragingstechnieken in bijvoorbeeld Irak en Afghanistan aan het hoogste niveau van overheid geven. De zaak is aangespannen in naam van negen mannen die beweren dat ze gemarteld en mishandeld zijn onder het bewind van Rumsfeld. De rechtszaak klaagt Rumsfeld en andere mensen met hoge functies uit het leger aan voor het schenden van de grondwet van de Verenigde Staten en het internationaal recht dat het martelen van gevangenen tijdens oorlogen verbied. De zaak is echter in Afbeelding 14 Donald Rumsfeld, minister van Defensie 20012007 verworpen door de rechter. Dit is 2006 Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Donald_Rumsfeld een voorbeeld van een rechtszaak tegen de martelingen die hebben plaatsgevonden onder het bewind van Rumsfeld.114 Er zijn ook vele rechtszaken aangespannen tegen het leger van de Verenigde Staten. Voorbeelden zijn een rechtszaak tegen het leger over het gedwongen voeden van gedetineerden tijdens hongerstakingen.115 De directe gevolgen van de verschillende acties van mensenrechten organisaties op Guantánamo Bay zijn natuurlijk moeilijk te bepalen. Mede door de mensenrechtenorganisaties is de internationale druk op de Amerikaanse overheid om Guantánamo Bay te sluiten en humaner te maken gestegen. Inmiddels is het merendeel van de gevangenen weer vrijgelaten, met of zonder proces. Of dit komt door de mensenrechtenorganisaties kan dus niet gezegd worden. Natuurlijk zijn er in de regering van de Verenigde Staten ook vragen over geweest. Er heeft van alles achter de schermen gespeeld. De mensenrechtenorganisaties en de protesten tegen Guantánamo Bay hebben er natuurlijk wel aan bijgedragen dat de wereld bekend werd met wat er zich allemaal afspeelde op Guantánamo Bay. De internationale tegenstand tegen Guantánamo Bay werd steeds groter. De reputatie van de Verenigde Staten als handhaver van de fundamentele waarden van gerechtigheid, vrijheid en waardigheid werd aangetast. Het is logisch dat de Verenigde Staten uiteindelijk iets moesten doen om de internationale kritiek te verminderen worden. 112

Ruim 100 hongerstakers Guntánamo Bay. http://www.nu.nl/buitenland/3476577/ruim-‐100-‐hongerstakers-‐ guantanamo-‐bay.html 17-‐05-‐13, geraadpleegd op 20-‐11-‐14 113 http://www.deondernemer.nl/buitenland/225451/Eerste-‐proces-‐Guantanamo-‐begonnen.html 114

The Case Against Rumsfeld, https://www.aclu.org/national-‐security/case-‐against-‐rumsfeld, 23-‐05-‐2006, geraadpleegd op 15-‐12-‐2014 115 Guantanamo Bay Prisoner Files Historic Lawsuit Against Obama Over Force-‐Feeding, http://www.huffingtonpost.com/2014/03/11/guantanamo-‐bay-‐force-‐feed-‐lawsuit_n_4942839.html, 13-‐03-‐ 2014, geraadpleegd op 16-‐12-‐2014

8. Obama regering & Guantánamo Bay

8.1 Presidentiële decreten van 22 januari 2009

Nadat Barack Hussein Obama op 20 januari 2009 ingeleid werd als president,116 bracht hij al enkele dagen erna presidentiële decreten betreffende Guantánamo Bay uit. Op 22 januari 2009 kwamen er drie uit, waaronder ‘Review and Disposition of Individuals Detained at the Guantánamo Bay Naval Base and Closure of Detention Facilities’. Hierin stond een belangrijke beslissing, namelijk dat detentiefaciliteiten op Guantána Bay zo snel als mogelijk is gesloten zouden worden en dat maximaal een jaar vanaf de datum van het decreet.117 In presidentieel decreet ‘Ensuring lawful interrogations’ herroept Obama het presidentieel decreet 13440 van Bush118. Met deze intrekking worden alle presidentiele richtlijnen, decreten en regelingen die aan decreet 13340 verbonden zijn, ook opgeheven. Afbeelding 15 President Obama, 2008heden Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Barack_Obama Onder sectie 2f meldt Obama dat vanaf nu ‘humane behandeling,’ ‘agressiviteit tegen leven en persoon,’ ‘moord van alle soorten,’ ‘wrede behandeling’ en ‘marteling’ dezelfde betekenen als in gemeenschappelijk artikel 3 van de Geneefse Conventies. Ook mogen er bij het invoeren van nieuwe ondervragingstechnieken geen eigen interpretaties worden doorgevoerd. Tenslotte stelde hij onder sectie 5 de Special Task Force on Detainee Disposition (hierna te noemen: Special Task Force) in, een groep waarvan de volgende leden deel uitmaken: Procureur-‐generaal, Minister van Defensie, Staatssecretaris, Minister van Binnenlandse Veiligheid, Directeur van de Nationale Inlichtingendienst, Directeur van de CIA en de voorzitter van de Joint Chiefs of Staff. Deze groep heeft als taak te onderzoeken of de ondervragingstechnieken die op Guantanamo Bay gebruikt worden een nuttig middel zijn om Afbeelding 16 Joint Chiefs of Staffs informatie te verkrijgen. Als tweede taak hebben ze Bron:http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Joint_ om de uitzetting of verplaatsing van individuen op Chiefs_of_Staff_2001.jpg Guantanamo te evalueren.

116

The White House, The Administration, President Barack Obama, geraadpleegd op 12 december 2014, http://www.whitehouse.gov/administration/president-‐obama 117 Obama, Barack, presidentieel decreet 13492 -‐ Review and Disposition of Individuals Detained at the Guantánamo Bay Naval Base and Closure of Detention Facilities, 22 januari 2009, geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=85670 118 Meer over dit presidentiele decreet te vinden onder ‘Wat heeft de regering onder Bush ondernomen betreffende het openen en openhouden van Guantánamo Bay?’

Binnen 180 dagen na het uitbrengen van ‘Ensuring Lawful Interrogations’, dus op 21 juli 2009, zou de Special Task Force een rapport moeten uitbrengen waarin hun bevindingen en conclusies van hun taken staan beschreven. Dit tenzij de voorzitter uitstel voor het uitbrengen van het rapport nodig acht.119

8.2 Military Commissions Act 2009 In deze 180 dagen is door Obama ook een uitspraak gedaan over de MCA van 2006, dit deed hij op 15 mei. Hij verklaarde dat hij fors tegen de MCA die door de Bushregering gekomen was en hij zal even de tijd nemen om het document aan te passen. Hierbij verzekert hij het volk er wel van dat in ieder geval het gebruik van gerucht als bewijs beperkt zal worden en de verdachte zal meer speelruimte krijgen wat betreft het selecteren van een adviseur. Het belangrijkste element echter uit deze uitspraak is, dat afgelegde verklaringen van gedetineerden die verkregen zijn door het gebruik van wrede, inhumane en/of kleinerende ondervragingstechnieken mogen niet meer gebruikt worden als bewijsmateriaal.120 Met de MCA van 2009 wordt die van 2006 aangepast op verschillende punten. In de MCA van 2006 wordt er bijvoorbeeld nog onderscheid gemaakt tussen verkregen informatie onder marteling voor en na de DTA. Afgelegde verklaringen voor de DTA waren toelaatbaar wanneer de militaire jury vond dat de totaliteit van de omstandigheden van het moment van de verklaring, ervoor zorgen dat de verklaring betrouwbaar genoeg was en voldoende bewijskracht bezat. Verklaringen die na de DTA onder marteling werden afgelegd waren toelaatbaar wanneer de militaire jury vond dat de gebruikte ondervragingstechnieken niet wreed, inhumaan of vernederend waren volgens de DTA. Een ander belangrijke verandering sinds de MCA van 2006 is dat het horen van een aanvraag voor habeas corpus door Guantánamo Bay gedetineerden niet meer verboden is.121

8.3 Rapporten Special Task Force De Special Task Force geeft op 20 juli aan dat zij inderdaad verlenging nodig hebben, dit wordt in het voorlopige rapport gemeld. In dit voorlopige rapport worden vast twee zaken geëvalueerd, namelijk de ‘military commissions’ en een ‘werkwijze voor het bepalen van vervolging’. Over de military commissions acts worden verschillende veranderingen gesteund waaronder het verder reguleren van het gebruik van geruchten als bewijs en bij misdrijven die onder militaire commissies berecht worden moet goed worden vastgesteld dat de misdrijven onder oorlogsmisdaden vallen. Over de werkwijze van vervolging wordt gesteld dat door overlappende jurisdictie van de federale rechtbank, staatsrechtbanken, buitenlandse rechtbanken en militaire commissies, er bij het vervolgen van gedetineerden keuzes gemaakt moeten worden door vervolgers. Deze moeten feit-‐intensief en per geval 119

Obama, Barack,, presidentieel decreet, 22 januari 2009, sectie 1, sectie 2.(f), sectie 5.(a)(b)(e)(g), geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.whitehouse.gov/the_press_office/Ensuring_Lawful_Interrogations/ Figuur 3 120 Obama, Barack, ‘Statement of President Barack Obama on Military Commissions, 15 mei 2009, geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.whitehouse.gov/the_press_office/Statement-‐of-‐President-‐ Barack-‐Obama-‐on-‐Military-‐Commissions/ 121 Elsea, Jennifer K, Military Commissions Act of 2009 (MCA 2009): Overview and Legal Issues, p.27, p.58, geraadpleegd op 17 december 2014, www.fas.org/sgp/crs/natsec/R41163.pdf

gemaakt worden, er is dus geen algemene werkwijze waaronder de vervolging van elk individu valt.122 Zoals net al te lezen was, had de Special Task Force de marge van 180 dagen niet gehaald, uiteindelijk is het eindrapport exact een jaar na aanvraag uitgebracht op 22 januari 2010. Er wordt in de introductie van het rapport gezegd dat van de 240 gedetineerden zijn 126 toegestaan om over te dragen en op het moment van het rapport waren van die 126 al 44 overgedragen van Guantánamo naar het buitenland. 30 Gedetineerden uit Jemen mogen niet overgedragen worden naar Jemen of de Verenigde Staten maar wel naar een ander buitenland.123 Dit betekent dat er inmiddels nog maximaal 84 gedetineerden in Guantánamo zouden verblijven. Het is duidelijk dat dit niet gerealiseerd is aangezien in december 2014 nog 136 gedetineerden in Guantánamo verblijven, wat er dus eigenlijk 52 te veel zijn.124 Dat het rapport pas op 22 januari 2010 uitkomt, maakt ook al duidelijk dat de deadline van het sluiten van de detentiefaciliteiten niet gehaald is. Dit wordt door president Obama zelf op 18 november 2009 al gemeld. Obama wil geen nieuwe deadline stellen voor het sluiten van Guantánamo maar hoopt wel op een datum ergens in 2010, het is echter wel afhankelijk van de samenwerking van het congres.125 Ergens in 2010 is ook niet gelukt en in juni dat jaar meldt de New York Times zelfs dat het erg onwaarschijnlijk is dat Guantánamo überhaupt sluit voor de zittingstijd van Obama is afgelopen in 2013.126 7 Maart 2011 brengt Obama een presidentieel decreet uit waarin hij stelt dat de minister van Defensie een werkwijze zal coördineren voor een periodieke beoordeling van de gedetineerden die op dat moment nog in Guantánamo verblijven. Het decreet geldt alleen voor gedetineerden die voortgezet vastgehouden zullen worden onder oorlogsrecht of die verwezen zijn voor vervolging. De bedoeling van het decreet is dat er een werkwijze gecreëerd wordt om op periodieke basis, de autoriteit over het detineren van individuen te herzien en zo te kijken of het gerechtvaardigd is dat het individu nog langer in detentie gehouden wordt. Elke zes maanden moet de voorgezette detentie van individuen worden herzien. Het begin van de herzieningen zou zo snel mogelijk zijn maar in ieder geval niet later dan één jaar na het uitbrengen van dit presidentieel decreet.127 Zelfs na twee jaar is dit echter niet gebeurd. Nadat de regering faalde om de deadline voor het sluiten van Guantánamo te halen en nu ook al om de deadline beloofd in het presidentieel decreet van 7 maart 2011,

122

Wiegmann, Brad en Kolonel Martins, Mark, memo aan de procureur generaal en de minister van Defensie, Preliminary Report, 20 juli 2009, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.scotusblog.com/wp-‐ content/uploads/2009/07/law-‐of-‐war-‐prosecution-‐prelim-‐report-‐7-‐20-‐09.pdf 123

Spetalnick, Matt, Reuters, 7 december 2014, geraadpleegd op 15 december 2014, http://uk.reuters.com/article/2014/12/07/uk-‐usa-‐guantanamo-‐idukkbn0jl0a020141207 125 Amnesty International, Future of Guantánamo detainees must be resolved, 18 november 2009, ook beeldbron uit het rapport, geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.amnesty.org/en/news-‐and-‐ updates/news/future-‐guantanamo-‐detainees-‐must-‐resolved-‐20091118 126 Savage, Charlie, New York Times, 25 juni 2010, geraadpleegd op 18 december 2014, http://www.nytimes.com/2010/06/26/us/politics/26gitmo.html?_r=2& 127 Obama, Barack, Executive order 13567 – Periodic Review of Individuals Detained at Guantánamo Bay Naval Station Pursuant to the Authorization for Use of Military Force, 7 maart 2011, geraadpleegd op 19 december 2014, http://www.whitehouse.gov/the-‐press-‐office/2011/03/07/executive-‐order-‐periodic-‐review-‐individuals-‐ detained-‐guant-‐namo-‐bay-‐nava

zegt Don Guter (gepensioneerd politicus) dan ook dat de regering haar grip heeft verloren over het beleid van Guantánamo.128

8.4 National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2013 Een opmerkelijk besluit van Obama, is dat hij de National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2013 (hierna te noemen NDAA van 2013), een document met het budgetplan van de afdeling defensie voor 2013, op 2 januari ondertekend heeft terwijl die het moeilijker zou maken gedetineerden over te plaatsen. Uit verscheidene secties van het plan kan je opmaken dat er eerder inspanning geleverd werd om het overplaatsen van gedetineerden zo moeilijk mogelijk te maken, dan om ze over te plaatsen en/of vrij te laten om uiteindelijk Guantánamo te sluiten. Als eerst komen we een verbod tegen onder sectie 1022, hier staat een verbod op het gebruiken van het budget om faciliteiten in de Verenigde Staten te creëren voor het huisvesten van overgeplaatste gedetineerden. Bovendien wordt het nog een stukje lastiger om een gedetineerde over te plaatsen dankzij sectie 1027, daaronder wordt het namelijk verboden om het budget überhaupt te gebruiken voor het overplaatsen of vrijlaten van een gedetineerde in Guantánamo. Onder sectie 1023 staat dat er binnen 60 dagen na het uitbrengen van dit budgetplan, een onderzoek gedaan moet worden naar het terugvallen in criminele patronen van de tot nu toe vrijgelaten gedetineerden. Wanneer hier negatieve resultaten uit zouden komen zouden de Verenigde Staten natuurlijk nog een argument hebben voor het behouden van Guantánamo. Tenslotte worden onder sectie 1028 de vereisten genoemd om te certificeren voor overplaatsing naar het buitenland. Een certificatie die aan onderstaande eisen moet voldoen is een geschreven document, gemaakt door de minister van Defensie. De vereisten voor het land waar de gedetineerde naar verplaatst zal worden zijn: -‐ Het betreffende land is geen aangewezen sponsor van terrorisme of een aangewezen buitenlandse terroristische organisatie. -‐ Het betreffende land behoudt controle over elke detentiefaciliteit waarin het individu gedetineerd zal zijn, wanneer de gedetineerde gehuisvest zal zijn in een gevangenis. -‐ Het betreffende land is op het moment van certificatie niet geconfronteerd met een dergelijke dreiging, die het vermogen om het individu te controleren, zou kunnen beïnvloeden. -‐ Het betreffende land heeft (of zal gaan hebben) effectieve acties ondernomen om er zeker van te zijn dat het overgeplaatste individu geen dreiging kan gaan vormen voor Verenigde Staten, haar burgers of haar bondgenoten in de toekomst. -‐ Het betreffende land heeft akkoord gegeven om acties te ondernemen die de minister van Defensie nodig acht om er zeker van te worden dat het individu niet (opnieuw) kan gaan participeren in terroristische activiteiten. -‐ Het betreffende land heeft akkoord gegeven om informatie over het individu, en informatie die de veiligheid van de Verenigde Staten zou kunnen beïnvloeden, te overhandigen aan de Verenigde Staten.129 128

Human Rights First, 6 maart 2013, geraadpleegd op 19 december 2014, http://www.humanrightsfirst.org/press-‐release/two-‐years-‐after-‐executive-‐order-‐guantanamo-‐periodic-‐review-‐ board-‐proceedings-‐yet-‐begin 129 National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2013, 2 januari 2013, geraadpleegd op 5 december 2014, https://www.govtrack.us/congress/bills/112/hr4310/text

Wanneer een gedetineerde dus al overgeplaatst zou mogen worden moet het aangewezen buitenland dus ook nog aan een heel aantal eisen voldoen. Als volgens de Verenigde Staten het land dan aan één of meer van deze eisen niet voldoet, kan de hele overplaatsing afgelast worden. Uit het rapport dat onder sectie 1023 geëist werd, zijn de volgende cijfers naar voren gekomen:

Figuur 4 Cijfers uit het rapport onder sectie 1023

Er is bij 100 van de 603 vrijgelaten gedetineerden vastgesteld dat zij opnieuw betrokken zijn geraakt bij terroristische organisaties en 74 van de 603 worden daarvan verdacht. Uit dit rapport samen met voorgaande rapporten wordt geconcludeerd, dat de overgeplaatste gedetineerden zowel naar landen met voortdurende conflicten en interne instabiliteit, als landen waarin actieve werving van opstandelingen en terroristische organisaties, het grootste probleem vormen van recidive.130 Mede door de uitloop van het eindrapport van de Special Task Force is de focus op het sluiten van Guantánamo in een paar jaar behoorlijk verwaterd. Niet alleen verwaterd maar ook nog moeilijker gemaakt door het NDAA van 2013. Op 30 april 2013 bracht Obama het onderwerp weer beter onder aandacht en hij zei dat hij zichzelf opnieuw zeer in zou zetten om de detentiefaciliteiten te sluiten.131 Hij maakt duidelijk dat Guantánamo niet nodig is om Amerika veilig te houden, dat het duur is en inefficiënt. Het Congres heeft echter besloten dat Guantánamo niet zal sluiten, Obama zegt dat hij het er niet bij zal 130

Summary of the Reengagement of Detainees Formerly Held at Guantanamo Bay, Cuba, 5 september 2013, geraadpleegd op 5 december 2014, gevonden via http://www.dni.gov/index.php/newsroom/reports-‐and-‐ publications/193-‐reports-‐publications-‐2013/925-‐summary-‐of-‐the-‐reengagement-‐of-‐detainees-‐formerly-‐held-‐ at-‐guantanamo-‐bay,-‐cuba-‐2013 131 Savage, Charlie, 30 april 2013, ‘Amid Hunger Strike, Obama Renews Push to Close Cuba Prison, nytimes, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/05/01/us/guantanamo-‐adds-‐medical-‐ staff-‐amid-‐hunger-‐strike.html?pagewanted=all&_r=0

laten en het Congres wil overtuigen dat het behouden van deze detentiefaciliteiten niet in het belang van het volk is. Rond maart dat jaar zijn ook vele gedetineerden in opstand gekomen tegen hun detentie door middel van hongerstaking, het aantal gedetineerden dat daaraan meedeed bleef groeien. Deze hongerstakers werden vervolgens onder dwang gevoed, Obama zegt hierover dat hij niet wil dat de gedetineerden dood gaan en meldt nog een keer dat hij elke administratieve optie opnieuw langs wil gaan om Guantánamo te sluiten.132 Na deze uitspraak is er nog niet veel actie ondernomen. Enkel op 1 juli 2013 werd Clifford Sloan, een man met ervaring in alle drie de branches van de regering, aangewezen als nieuwe speciale gezant voor het sluiten van Guantánamo. 133 Dit gebeurde na zo’n vijf maanden zonder gezant want 28 januari was voormalig gezant Daniel Fried overgeplaatst niet direct vervangen. Doordat Sloan nu is ingesteld lijkt de focus om Guantánamo te sluiten weer op te bloeien134 Obama zijn intentie is dus wel degelijk geweest om Guantánamo Bay te sluiten, het leek er zelfs op dat hij dit ook heel snel zou doen aangezien hij op slechts zijn 2e dag als president al veelbelovende decreten uitbracht. Echter is tot op heden (december 2014) Guantánamo Bay als detentiefaciliteit voor terroristen nog steeds geopend. Daarbij komt de opvallende actie dat Obama de NDAA van 2013 ondertekend heeft, dit lijkt totaal niet in lijn met zijn belofte om de gevangenis te sluiten. Al moet daarbij wel gemeld worden dat het waarschijnlijk te achten is dat hij dit niet geheel uit eigen beweging gedaan heeft maar door een soort politieke druk. Obama was degene die het als laatste moest tekenen om het bestand in werking te laten treden en dat zou eventueel druk van parlementsleden met zich mee kunnen brengen. Ook door uitspraken van Obama blijkt dat het congres de dwarsligger is, een dergelijke uitspraak komt naar voren in de toespraak van 30 april 2013. Hierin zegt hij: “Now Congress determined that they would not let us close it and despite the fact that there are a number of the folks who are currently in Guantanamo who the courts have said could be returned to their country of origin or potentially a third country.“135 De ontwikkelingen in 2014 worden in dit profielwerkstuk niet behandeld, onder “discussie” is te vinden wat daarvoor de reden is.

132

Obama, Barack, nieuwsconferentie 30 april 2013, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/05/01/us/politics/transcript-‐of-‐obamas-‐news-‐conference.html?_r=0 133 U.S Department of State, Clifford M. Sloan, Special Envoy for Guantanamo Closure, sectie 1022, 1023, 1027, 1028, 1 juli 2013, geraadpleegd op 22 december 2014, http://www.state.gov/r/pa/ei/biog/219065.htm 134 Savage, Charlie, International New York Times, 28 januari 2013, geraadpleegd op 22 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/01/29/us/politics/state-‐dept-‐closes-‐office-‐working-‐on-‐closing-‐guantanamo-‐ prison.html?smid=tw-‐nytimesglobal&seid=auto 135 Obama, Barack, nieuwsconferentie 30 april 2013, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/05/01/us/politics/transcript-‐of-‐obamas-‐news-‐conference.html?_r=0

9. Conclusie Zijn de Verenigde Staten niet aangesloten bij het Internationaal Strafhof in verband met Guantánamo Bay en wat zouden de gevolgen kunnen zijn wanneer ze dit wel zouden doen. Men moet voorzichtig zijn met het Internationaal Strafhof te veel waarde toe te kennen, het Internationaal Strafhof blijft namelijk toch altijd tot op een zekere hoogte politiek gekleurd. Het Internationaal Strafhof is namelijk grotendeels afhankelijk van nationale staten. Dit is het geval bij bijna alles, het Internationaal Strafhof kan wel een arrestatie bevel uitgeven, maar heeft verder geen bevoegdheid om het ook daadwerkelijk uit te voeren, hiervoor zijn ze afhankelijk van de nationale staten. Ook kunnen ze alleen ingrijpen wanneer een staat zelf niet bezig is met het berechten van de zaak in kwestie. Wanneer dit wel zo is zal het Internationaal Strafhof altijd een stap terug doen. Aangezien de Verenigde Staten niet zijn aangesloten bij het Internationaal Strafhof, zijn de mogelijkheden om Amerikanen aan te klagen wegens martelingen in Guantánamo Bay bij het Internationaal Strafhof erg beperkt. Dit zou alleen een optie zijn wanneer óf Cuba het Internationaal Strafhof ratificeert én een speciale verklaring aflegt dat misdaden op hun grondgebied vanaf een eerdere datum dan wanneer zijn het Internationaal Strafhof ratificeren. Ook moet dan nog met zekerheid gezegd kunnen worden dat Guantánamo Bay inderdaad Cubaans grondgebied is een andere manier waarop het internationaal Strafhof het recht zou kunnen krijgen om recht te spreken over de situatie in Guantánamo Bay, is wanneer de VN-‐veiligheidsraad dit aan zou bevelen. Maar gezien het feit dat de Verenigde Staten in de VN-‐veiligheidsraad zitten en hier ook vetorecht hebben, is de kans dat de zaak zo bij het Internationaal Strafhof terecht komt erg klein. Ook zou de zaak bij het strafhof terecht kunnen komen wanneer de Verenigde Staten besluiten om het Internationaal Strafhof te ratificeren, maar ook dan geldt dat zij eerst een speciale verklaring af zouden moeten leggen waarin zij aangeven dat zij willen dat het Internationaal Strafhof het recht heeft om een zaak aan te nemen die plaats vond voordat de VS het Internationaal Strafhof ratificeerden. Al met al is het dus niet heel waarschijnlijk dat de martelingen die plaats hebben gevonden in Guantánamo Bay ooit bij het Internationaal Strafhof terecht zullen komen. Wanneer de Verenigde Staten zich aan zouden sluiten bij het Internationaal Strafhof zou er in principe dus vrij weinig gedaan kunnen worden aan de martelingen die in het verleden hebben plaatsgevonden, tenzij bovengenoemde dingen zouden gebeuren. Als de Verenigde Staten in de tijd van president Bush wel al aangesloten zou hebben gezeten zou de kans dat Guantánamo Bay bij het Internationaal Strafhof terecht zou zijn gekomen wel aanwezig zijn geweest. Dit is echter niet het geval, dus we kunnen niet met zekerheid zeggen of dit zo is. De personen die de martelingen gepleegd hebben en zij die daartoe de opdracht hebben gegeven zouden dan best wel eens bij het Internationaal Strafhof terecht kunnen zijn gekomen. Daarom zou het dus zeker mogelijk zijn dat de Verenigde Staten zich destijds niet hebben aangesloten bij het Internationaal Strafhof. Guantánamo Bay werd rond dezelfde tijd geopend als dat het Internationaal Strafhof in werking trad. Al zal dit waarschijnlijk niet de enige reden zijn.

Discussie Voor ons onderzoek hebben we alleen gekeken naar het niet aansluiten bij het Internationaal Strafhof van de Verenigde Staten met betrekking op Guantánamo Bay. In een volgend onderzoek zouden we ook naar andere zaken moeten kijken om een duidelijker beeld te krijgen. Ook is het belangrijk om in een vervolgonderzoek meer te doen met het pas naar buiten gekomen CIA rapport. Aangezien dit vrij laat in het proces van schrijven pas uit kwam, hebben wij hier niet genoeg tijd voor gehad. Ook zouden we in het vervolg nog uitgebreider in kunnen gaan op onder welke categorieën bepaalde handelingen geplaatst kunnen worden en zouden we andere zaken die het Internationaal Strafhof behandeld heeft met deze zaak kunnen vergelijken.

10.

Bronnen

10.1 Literatuurlijst Akayesu Trial Judgement, note 27, para 580 Bantekas, Ilias and Nash, Susan, International Criminal Law Third Edition (New York juni 2007)

MEMO request new interrogation techniques October 11 2002, blz. 1, geraadpleegd op 21-‐12-‐2014 Rome Statute Art, 6 t/m 8

Rome Statute Art. 17 Rome Statute art. 33 Rome Statute art. 98 Schabas, William A. An Introduction to the International Criminal Court (Cambridge juli 2001 UN Doc. S/RES/1595 (2005), 07-‐04-‐2005, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014

10.2 Internetbronnen 9/11 ATTACKS. http://www.history.com/topics/9-‐11-‐attacks geraadpleegd op 2-‐12-‐14 20 key findings about CIA interrogations http://www.washingtonpost.com/wp-‐srv/special/national/cia-‐ interrogation-‐report/key-‐findings/ punt 3, 9-‐12-‐2014, geraadpleegd op 21-‐12-‐2014

Abu Ghraib. http://www.infoplease.com/encyclopedia/history/abu-‐ghraib.html geraadpleegd op 27-‐ 11-‐2014 Adjunct-‐minister van defensie, memo naar de minister van de marine 7 juli 2004, geraadpleegd op 10 december 2014, http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:IKVDzXifVigJ:www.defense.gov/news/jul2004/d200 40707review.pdf+&cd=2&hl=nl&ct=clnk&gl=nl

AMERICAN SERVICEMEMBERS’ PROTECTION ACT OF 2002, http://legcounsel.house.gov/Comps/aspa02.pdf, 29-‐ 04-‐2014, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 Amnesty International, Future of Guantánamo detainees must be resolved, 18 november 2009, ook beeldbron uit het rapport, geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.amnesty.org/en/news-‐and-‐ updates/news/future-‐guantanamo-‐detainees-‐must-‐resolved-‐20091118

Boere, Marijn Geschiedenis van Guantánamo Bay. http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis_van_guantanamo_bay/ 11-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐14 Bush, George W., MEMO 7 februari 2002, http://www.washingtonpost.com/wp-‐ dyn/articles/A62516-‐2004Jun22.html. Bush, George W, military order, 13 november 2001, geraadpleegd op 8 november 2014, http://fas.org/irp/offdocs/eo/mo-‐111301.htm.

Camp Delta (Guantanamo Bay) http://en.wikipedia.org/wiki/Camp_Delta_(Guantanamo_Bay), geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 Camp Iguana (Guantanamo Bay), http://en.wikipedia.org/wiki/Camp_Iguana_(Guantanamo_Bay), geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 Guantanamo psychiatric ward http://en.wikipedia.org/wiki/Guantanamo_psychiatric_ward, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014

Camp seven (Guantanamo) http://en.wikipedia.org/wiki/Camp_seven_(Guantanamo), geraadpleegd op 22-‐12-‐ 2014 Chavannes, Marc http://vorige.nrc.nl/dossiers/internationale_strafhof/verzet_vs/article1564703.ece/Het_Internationaal_Strafh of_en_de_angst_van_Amerika , 13-‐06-‐2002, geraadpleegd 06-‐12-‐2014

Clarke, David, U.S. to attend Hague court meeting as observer, http://www.reuters.com/article/idUSTRE5AF30A20091116 , 16-‐11-‐2009, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014

Detainee Treatment Act of 2005, 30 december 2005, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.jurist.org/gazette/2005/12/detainee-‐treatment-‐act-‐of-‐2005-‐white.php De schande van Guantánamo Bay, http://www.ru.nl/opleidingen/bacheloropleidingen/extra-‐ uitdaging/overige-‐activiteiten/profielwerkstuk/onderwerpen-‐0/rechten/de_schande_van/ geraadpleegd op 9-‐12-‐2014 DETENTION AND IMPRISONMENT http://www.amnesty.org/en/detention geraadpleegd op 20-‐11-‐14

Dunlavey, Michael, 11 oktober 2002, geraadpleegd http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/.

november

2014,

Elsea, Jennifer K, Military Commissions Act of 2009 (MCA 2009): Overview and Legal Issues, p.27, p.58, geraadpleegd op 17 december 2014, www.fas.org/sgp/crs/natsec/R41163.pdf

Executive Order 13440, July 20, 2007, Interpretation of the Geneva Conventions Common Article 3 as Applied to a Program of Detention and Interrogation Operated by the Central Intelligence Agency, geraadpleegd op 9 november 2014, http://fas.org/irp/offdocs/eo/eo-‐13440.htm Geneefse verdragen http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/geneefse-‐verdragen Geraadpleegd op 16-‐12-‐2014

Gitmo’s evil twin: Afghanistan slams torture in US-‐run Bagram jail. http://rt.com/news/bagram-‐torture-‐ afghanistan-‐investigation-‐359/ 08-‐01-‐12, geraadpleegd op 31-‐10-‐14 Guantanamo 10th Anniversary Protests: Demonstrators March From White House To Supreme Court (PHOTOS) http://www.huffingtonpost.com/2012/01/11/guantanamo-‐10th-‐anniversary_n_1200557.html 11-‐01-‐2012, geraadpleegd op 19-‐11-‐2014

Guantánamo Bay. http://historiek.net/guantanamo-‐bay/4626/ 12-‐01-‐12, geraadpleegd op 23-‐10-‐14 Guantanamo Bay Prisoner Files Historic Lawsuit Against Obama Over Force-‐Feeding, http://www.huffingtonpost.com/2014/03/11/guantanamo-‐bay-‐force-‐feed-‐lawsuit_n_4942839.html, 13-‐ 03-‐2014, geraadpleegd op 16-‐12-‐2014

Facts and Figures: Military Commissions v. Federal Courts http://www.hrw.org/features/guantanamo-‐ facts-‐figures, 12-‐06-‐2014, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014

Final Report, Guantanamo Review Task Force, 22 januari 2010, geraadpleegd op 15 december 2014, http://www.justice.gov/sites/default/files/ag/legacy/2010/06/02/guantanamo-‐review-‐final-‐report.pdf Former Guantanamo inmate Sami Elhaj explains why ICRC visits were important to him. https://www.icrc.org/eng/resources/documents/interview/guantanamo-‐interview-‐250809.htm 25-‐08-‐ 09, geraadpleegd op 11-‐11-‐14 Friedersdorf, Conor, Former State Department Official: Team Bush Knew Many at Gitmo Were Innocenthttp://www.theatlantic.com/politics/archive/2013/04/former-‐state-‐department-‐official-‐team-‐ bush-‐knew-‐many-‐at-‐gitmo-‐were-‐innocent/275327/ 26-‐04-‐2013, geraadpleegd op 20-‐12-‐2014 Habeas Corpus http://www.law.cornell.edu/wex/habeas_corpus Hansen, Jonathan M. Making The Law In Cuba. http://www.nytimes.com/2004/04/20/opinion/making-‐ the-‐law-‐in-‐cuba.html 20-‐04-‐04, geraadpleegd op 23-‐10-‐14

Hongerstakers in Guantanamo Bay. http://www.digibron.nl/search/detail/012dbb8ef26c725e94411177/hongerstakers-‐in-‐guantanamo-‐bay 12-‐02-‐09, geraadpleegd op 20-‐11-‐14 Human Rights First, 6 maart 2013, geraadpleegd op 19 december 2014, http://www.humanrightsfirst.org/press-‐release/two-‐years-‐after-‐executive-‐order-‐guantanamo-‐periodic-‐ review-‐board-‐proceedings-‐yet-‐begin ICRC visits Guantanamo for hundredth time. https://www.icrc.org/eng/resources/documents/audiovisuals/video/2014/guantanamo-‐100-‐visit-‐danzi.htm 11-‐ 02-‐14, geraadpleegd op 11-‐11-‐14 Internationale Activiteiten. http://www.rodekruis.nl/afdeling/stichtsweidegebied/dit-‐doen-‐we/humanitair-‐ oorlogsrecht Geraadpleegd op 11-‐11-‐14

Interview of the President by South African Broadcasting Corporation http://www.whitehouse.gov/the-‐ press-‐office/interview-‐president-‐south-‐african-‐broadcasting-‐corporation 13-‐07-‐2010, geraadpeegd op 19-‐ 12-‐2014 MCA of 2006, gevonden via http://en.wikipedia.org/wiki/Military_Commissions_Act_of_2006, voetnoot 3, geraadpleegd op 14 december 2014. MEMO http://www.washingtonpost.com/wp-‐dyn/articles/A62516-‐2004Jun22.html geraadpleegd op 8-‐ 11-‐2014 Military Commissions Act of 2006, blz 1, gevonden via http://en.wikipedia.org/wiki/Military_Commissions_Act_of_2006, voetnoot 3, geraadpleegd op 14 december 2014.

Mutua, Makau, https://www.globalpolicy.org/component/content/article/164/28448.html, 11-‐01-‐2004, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014 National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2013, 2 januari 2013, geraadpleegd op 5 december 2014, https://www.govtrack.us/congress/bills/112/hr4310/text Obama, Barack, Executive order 13567 – Periodic Review of Individuals Detained at Guantánamo Bay Naval Station Pursuant to the Authorization for Use of Military Force, 7 maart 2011, geraadpleegd op 19 december 2014, http://www.whitehouse.gov/the-‐press-‐office/2011/03/07/executive-‐order-‐periodic-‐ review-‐individuals-‐detained-‐guant-‐namo-‐bay-‐nava

Obama, Barack, presidentieel decreet 13492 -‐ Review and Disposition of Individuals Detained at the Guantánamo Bay Naval Base and Closure of Detention Facilities, 22 januari 2009, geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=85670 Obama, Barack,, presidentieel decreet, 22 januari 2009, sectie 1, sectie 2.(f), sectie 5.(a)(b)(e)(g), geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.whitehouse.gov/the_press_office/Ensuring_Lawful_Interrogations/ Obama, Barack, nieuwsconferentie 30 april 2013, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/05/01/us/politics/transcript-‐of-‐obamas-‐news-‐conference.html?_r=0 Obama, Barack, ‘Statement of President Barack Obama on Military Commissions, 15 mei 2009, geraadpleegd op 16 december 2014, http://www.whitehouse.gov/the_press_office/Statement-‐of-‐ President-‐Barack-‐Obama-‐on-‐Military-‐Commissions/ Opinion of the Court, Boumediene v. Bush 553 U.S (2008), geraadpleegd op 15 december 2014, https://supreme.justia.com/cases/federal/us/553/06-‐1195/opinion.html Opinion of the court, Hamdan v. Rumsfeld, 548 U.S (2006), geraadpleegd op 11 december 2014, https://supreme.justia.com/cases/federal/us/548/05-‐184/opinion.html#F1 Opinion of the Court, Rasul v. Bush 542 https://supreme.justia.com/cases/federal/usdf/542/466/opinion.html

466

(2004)

§1

President Barack Obama http://www.whitehouse.gov/administration/president-‐obama geraadpleegd op 16 december 2014 Rose, David https://www.opendemocracy.net/democracy-‐americanpower/article_2110.jsp, geraadpleegd op 19-‐11-‐2014 Ruim 100 hongerstakers Guntánamo Bay. http://www.nu.nl/buitenland/3476577/ruim-‐100-‐hongerstakers-‐ guantanamo-‐bay.html 17-‐05-‐13, geraadpleegd op 20-‐11-‐14 Rumsfeld, Donald, memo aan het adviesorgaan van het ministerie van defensie, 15 januari 2003, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/.

Rumsfeld, Donald, memo aan het Southern Command, 15 januari 2003, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/ Rumsfeld, Donald, memo aan de commandant van de Southern Command, 16 april 2003, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/

Rumsfeld, Donald, memo van departement van Defensie aan Southern Command, 2 december 2002, geraadpleegd op 25 november 2014, http://www2.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB127/ Savage, Charlie, 30 april 2013, ‘Amid Hunger Strike, Obama Renews Push to Close Cuba Prison, nytimes, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/05/01/us/guantanamo-‐adds-‐medical-‐ staff-‐amid-‐hunger-‐strike.html?pagewanted=all&_r=0 Savage, Charlie, International New York Times, 28 januari 2013, geraadpleegd op 22 december 2014, http://www.nytimes.com/2013/01/29/us/politics/state-‐dept-‐closes-‐office-‐working-‐on-‐closing-‐guantanamo-‐ prison.html?smid=tw-‐nytimesglobal&seid=auto Savage, Charlie, New York Times, 25 juni 2010, geraadpleegd op 18 december 2014, http://www.nytimes.com/2010/06/26/us/politics/26gitmo.html?_r=2&

Seelye, Katharine Q, 28 december 2001, geraadpleegd op 8 november 2014, http://www.nytimes.com/2001/12/28/us/nation-‐challenged-‐detention-‐camp-‐us-‐hold-‐taliban-‐ detainees-‐least-‐worst-‐place.html. Spetalnick, Matt, Reuters, 7 december 2014, geraadpleegd op 15 december 2014, http://uk.reuters.com/article/2014/12/07/uk-‐usa-‐guantanamo-‐idukkbn0jl0a020141207 Stop detentie voor onbepaalde tijd op Guantánamo. http://www.amnesty.nl/nieuwsportaal/nieuws/stop-‐ detentie-‐voor-‐onbepaalde-‐tijd-‐op-‐guantanamo 22-‐04-‐13, geraadpleegd op 03-‐11-‐14

Structure of the Court http://www.icc-‐ cpi.int/en_menus/icc/structure%20of%20the%20court/Pages/structure%20of%20the%20court.aspx, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 Summary of the Reengagement of Detainees Formerly Held at Guantanamo Bay, Cuba, 5 september 2013, geraadpleegd op 5 december 2014, gevonden via http://www.dni.gov/index.php/newsroom/reports-‐and-‐ publications/193-‐reports-‐publications-‐2013/925-‐summary-‐of-‐the-‐reengagement-‐of-‐detainees-‐formerly-‐held-‐ at-‐guantanamo-‐bay,-‐cuba-‐2013

The Case Against Rumsfeld, https://www.aclu.org/national-‐security/case-‐against-‐rumsfeld, 23-‐05-‐2006, geraadpleegd op 15-‐12-‐2014 THE OBAMA ADMINISTRATION’S EVOLVING POLICY TOWARD THE INTERNATIONAL CRIMINAL COURT http://www.amicc.org/docs/ObamaPolicy.pdf geraadpleegd op 19-‐12-‐2014 Tien jaar na 11 september: War on terror en de gevangenen in Guantánamo Bay. http://www.rodekruis.nl/dit-‐zijn-‐we/humanitair-‐oorlogsrecht/actueel/10-‐jaar-‐na-‐11-‐september 12-‐11-‐11, geraadpleegd op 11-‐11-‐14 TORTURE IN 2014: 30 YEARS OF BROKEN PROMISES. http://www.amnesty.org/en/library/info/ACT40/004/2014/en 13-‐05-‐14, geraadpleegd op 20-‐11-‐14

Torture Techniques Used Geraadpleegd op 27-‐10-‐14

Guantanamo.

http://thejusticecampaign.org/?page_id=273

U.S Department of State, Clifford M. Sloan, Special Envoy for Guantanamo Closure, sectie 1022, 1023, 1027, 1028, 1 juli 2013, geraadpleegd op 22 december 2014, http://www.state.gov/r/pa/ei/biog/219065.htm

U.S. Code §15, geraadpleegd http://www.law.cornell.edu/uscode/text/10/151.

november

2014,

U.S.C §836, geraadpleegd op 16 november 2014, http://codes.lp.findlaw.com/uscode/10/A/II/47/VII/836. US closes Bagram jail, says no more detainees in Afghanistan http://www.mumbaimirror.com/news/world/US-‐closes-‐Bagram-‐jail-‐says-‐no-‐more-‐detainees-‐in-‐ Afghanistan/articleshow/45483079.cms, 12-‐12-‐2014, geraadpleegd op 20-‐12-‐2014 U.S.: 'Hague Invasion Act' Becomes Law http://www.hrw.org/news/2002/08/03/us-‐hague-‐invasion-‐act-‐ becomes-‐law, 04-‐08-‐2014, geraadpleegd op 06-‐12-‐2014

Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht, Wenen, 23-‐05-‐1969, http://wetten.overheid.nl/BWBV0003441/geldigheidsdatum_18-‐12-‐2014#VertalingNL , geraadpleegd op 18-‐12-‐2014 Vraag en Antwoord: Crisiscampagne ‘Stop martelen in de strijd tegen terrorisme’ http://www.amnesty.nl/nieuwsportaal/nieuws/vraag-‐en-‐antwoord-‐crisiscampagne-‐stop-‐martelen-‐in-‐de-‐ strijd-‐tegen-‐terrorisme 22-‐11-‐05, geraadpleegd op 03-‐11-‐14 Wat is de Patriot Act?, http://www.uitleganimatie.nl/blog/wat-‐de-‐patriot-‐act/ , geraadpleegd op 16-‐12-‐ 2014 Wat is humanitair oorlogsrecht? http://www.rodekruis.nl/dit-‐zijn-‐we/humanitair-‐oorlogsrecht/wat-‐is-‐ humanitair-‐oorlogsrecht Geraadpleegd op 11-‐11-‐14

Waterboarding, http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1470200/waterboarding, geraadpleegd op 22-‐12-‐2014 Wiegmann, Brad en Kolonel Martins, Mark, memo aan de procureur generaal en de minister van Defensie, Preliminary Report, 20 juli 2009, geraadpleegd op 10 december 2014, http://www.scotusblog.com/wp-‐content/uploads/2009/07/law-‐of-‐war-‐prosecution-‐prelim-‐report-‐7-‐20-‐ 09.pdf

10.2 Bronnen afbeeldingen http://amicc.blogspot.nl/2010_04_01_archive.html http://en.wikipedia.org/wiki/Guantanamo_Bay_Naval_Base http://sync.nl/dutch-design-in-de-aanval/ http://cryptome.org/2013-info/05/cia-gitmo/cia-gitmo.htm http://www.cbsnews.com/news/poll-americans-overwhelmingly-oppose-gitmo-transfer/ http://en.wikipedia.org/wiki/George_W._Bush http://blog.detainee063.com/ https://gillushistory3b.wikispaces.com/Habeas+Corpus+(5th+and+6th+Amendments) http://www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/GC_poster-1.html http://kennis-overdracht.nl/klanten/ http://www.rsvlts.com/2013/03/14/inside-guantanamo-bay/#1 http://www.hrw.org/features/guantanamo-‐facts-‐figures http://www.uruknet.info/?p=99368 http://www.tomdispatch.com/blog/175836/tomgram%3A_karen_greenberg,_abu_ghraib_never_left_us/ https://www.flickr.com/photos/amnestyni/2184882287/ http://vimeo.com/95269988 http://en.wikipedia.org/wiki/Donald_Rumsfeld http://en.wikipedia.org/wiki/Barack_Obama

10.4 Interviews -‐Telefonisch interview met Marjolein Cupido op, 11-‐12-‐2014 Marjolein Cupido heeft ons geholpen met het begrijpen van hoe het Internationaal Strafhof in zijn werk gaat en met name hoe zaken daar terecht kunnen komen. Verder heeft zij ons uitleg gegeven over het indelen van misdaden onder verschillende categorieën. De Uitwerking van dit interview is te vinden in bijlage 6. -‐Jelte Olthof, 10-‐12-‐2014 Jelte Olthof heeft ons geholpen met het begrijpen van de Amerikaanse regering en hoe dit in zijn werk gaat. -‐Harry van Bommel, 13-‐11-‐2014 In de Tweede Kamer hebben wij de kans gekregen om Harry van Bommel een vraag te kunnen stellen over de relatie tussen de Verenigde Staten en het Internationaal Strafhof. De uitwerking van zijn antwoord op onze vraag is te vinden in bijlage 6. -‐Interview via de mail met André Klip André Klip heeft een aantal vragen beantwoord over hoe het Internationaal Strafhof werkt. Dit interview is te vinden in bijlage 2, mailverkeer.

11. Bijlage

Bijlage 1 1.1 Logboek Martine

Datum

Wat

Uren

26-‐06-‐2014

Den Haag: -‐ Eerste bijeenkomst Atlantische Commissie We houden een introductieronde en iedereen vertelt ook wat over zijn/haar voorlopige onderwerp. We krijgen ook informatie en tips over het maken van een excellent profiel werkstuk. -‐ Lezing van minister van Defensie Harlingen: -‐ Brainstormen over veranderen van het onderwerp. Na mailen met Janneke Suiskind werd Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof goedgekeurd. -‐ Documentaire ‘Guidebook of Guantánamo Bay’ gekeken. Harlingen: -‐ PWS voorlichting op school

10:20 -‐ Vertrek Harlingen 22:45 -‐ Aankomst Harlingen 12 uur, 25 minuten

Harlingen: -‐ Bezig met het opstellen van een hoofdvraag en deelvragen. -‐ Een aantal deelvragen zijn tot stand gekomen maar voor de hoofdvraag willen we mevrouw Rombout om advies vragen. Leeuwarden: -‐ Rondleiding gekregen door de provinciale bibliotheek van Leeuwarden; Tresoar. Dit samen met mevrouw Rombout en haar andere PWS groepjes.

13:45 – 16:00 2 uur, 15 minuten

Den Haag: -‐ In de Koninklijke Bibliotheek van Den Haag bronnen bestudeerd, die we van te voren aangevraagd hadden. Twee waren uitleenbaar dus die hebben we meegenomen naar huis. -‐ Bladzijden van ‘alleen inkijkbare bronnen’ gekopieerd die bruikbaar leken. -‐ Tweede bijeenkomst Atlantische Commissie Elk groepje presenteerde zijn onderwerp met hoofdvraag en deelvragen. Ook welke bronnen tot nu toe raadgepleegd zijn.

7:45 – Vertrek uit Harlingen 22:45 – Aankomst in Harlingen 3 Uur aan vrije tijd besteed 15-‐3= 12 uur

12-‐08-‐2014

03-‐09-‐2014

05-‐09-‐2014

16-‐09-‐2014

20-‐09-‐2014

25-‐09-‐2014

14:00 – 17:00 3 uur

100 minuten

16:30 – Begin van de rondleiding 18:20 -‐ Aankomst trein in Harlingen 1 uur, 50 minuten Harlingen: 21:30 – 22:00 Op internet gezocht naar bronnen over het internationaal strafhof 30 minuten

28-‐09-‐2014

Vervolgens gaven de andere groepjes en commissieleden tips. -‐ We kregen nog even tijd om onze ‘buddy’ Anne Bakker te ontmoeten en te spreken Harlingen: 20:00 – 20:20 Een hoofdstuk gelezen uit Guantánamo spreekt. 20 minuten

01-‐10-‐2014

Harlingen: 11:20 – 12:10 Samen met Sibrecht gewerkt aan het werkplan, hoofdvraag en deelvragen uitgewerkt in word. 50 minuten

21-‐10-‐2014

Harlingen: 19:00-‐20.45 Documentaire “Taxi to the dark side” gekeken en hierbij aantekeningen gemaakt. 1 uur, 45 minuten

22-‐10-‐2014

Harlingen: -‐Met z’n allen besproken wat allemaal gedaan moet worden, “Taxi to the dark side” besproken en buddy gemaild. -‐Met Sibrecht en mevrouw Rombout voortgang pws besproken.

23-‐10-‐2014

28-‐10-‐2014

11:20-‐12.10 50 16:00-‐16.30 30 minuten Harlingen: 18:30-‐19:00 -‐In boek “International Criminal Law third edition” bronnen geselecteerd. 30 minuten -‐Via Skype met Myrthe 19:00-‐21:00 2 uur -‐Aantekeningen van “Taxi to the dark side” uitgewerkt. 22:00-‐23:00 1 uur Harlingen: 20:30-‐21:15 -‐Op internet opzoek geweest naar bronnen 45 minuten

31-‐10-‐2014

Harlingen: -‐Stuk geschreven over martelingsmethoden

20:20-‐21:10 50 minuten

06-‐11-‐2014

Bij Myrthe: -‐ Samen met Myrthe mensen die ons zouden kunnen helpen opgezocht en artikelen van hun gelezen. Mensen waarvan wij dachten dat die ons zouden kunnen helpen hebben wij gemaild met de vraag of we vragen mogen stellen, dat met betrekking op (verschillend per persoon) een bepaald deel van het PWS. -‐ Met Sibrecht via Skype overlegd wat voor vragen we aan mensenrechtenorganisaties zouden willen stellen. Harlingen: -‐ Co Kolijn gemaild met vragen -‐ Boek “Peace and justice at the international criminal court” doorgelezen op zoek naar bruikbare

14:55 – 16:45 2 uren 21:30-‐22:30

minuten

informative

08-‐11-‐2014

10-‐11-‐2014

11-‐11-‐2014

13-‐11-‐2014

16-‐11-‐2014

17-‐11-‐2014

24-‐11-‐2014

1 uur

Harlingen: -‐ Bronnen gelezen over het ontstaan van het ICC en hierbij de belangrijkste punten opgeschreven. -‐ Co Kolijn terug gemaild om een afspraak te maken & Bibi van Ginkel gemaild om te vragen of ze ons wil helpen

12:20-‐13:30 1 uur en 10 minuten 18:00-‐18:30 30 minuten Harlingen: 19:35-‐20:00 -‐ dhr. prof. dr. mr. G.K. (Goran) Sluiter, prof. mr. Dr. van Sliedregt & prof. mr. Klip gemaild met de 25 minuten vraag of ze ons eventueel zouden willen helpen. -‐ Artikelen gelezen Harlingen: 19:30-‐19:45 -‐ Mailtjes van prof. mr. Dr. van Sliedregt & prof. mr. Klip beantwoord. 15 minuten -‐ Bronnen gelezen over het ontstaan van het internationaal strafhof en de redenen hiervoor. 20:10-‐21:00 -‐ Begonnen met schrijven over bovengenoemde onderwerpen. 50 minuten Den Haag: 08:35 –Vertrek Harlingen -‐ Bezoek aan de Tweede Kamer en de gelegenheid gehad om 20:40 – Aankomst Harlingen vragen te stellen aan Harry van Bommel. -‐ 3e Bijeenkomst gehad op het kantoor van de Atlantische 12 uur, 5 minuten Commissie. Iedereen vertelde over hun voortgang tot nu toe en de eventueel tegengekomen moeilijkheden. Harlingen: 13:00-‐13:45 -‐ Met Myrthe geskyped over deelvragen. -‐ Bruikbare delen van “An Introduction to the 45 minuten International Criminal Court” geselecteerd om later te gebruiken. -‐ Stukje tekst algemeen ICC iets aangepast en 20:30-‐21:15 uitgebreid met behulp van bovenstaande bron. -‐ Secretaresse van mevrouw van Sliedregt gemaild. 45 minuten Totaal: 1 uur 30 minuten Harlingen: 20:50-‐22:00 -‐ Secretaresse van mevrouw van Sliedregt gemaild om afspraak te bevestigen. -‐ Meer gelezen uit “An Introduction to the International Criminal Court” -‐ Een aantal vragen voor mevrouw van Sliedregt 1 uur, 10 minuten bedacht Den Haag 8:30-‐13:30 -‐ NATO PA bezocht 5 uren -‐ Thuis bezig geweest met schrijven over het Internationaal Strafhof met behulp van een aantal 20:45-‐22:15 verschillende boeken. 1 uur 30 minuten Totaal: 6 uren, 30 minuten

25-‐11-‐2014

02-‐12-‐2014

05-‐12-‐2014

06-‐12-‐2014

08-‐12-‐2014

10-‐12-‐2014

11-‐12-‐2014

12-‐12-‐2014

13-‐12-‐2014

15-‐12-‐2014

Harlingen -‐Nieuwe bronnen gevonden over martelingen Gitmo -‐Verder geschreven over ICC -‐Stukje aangepast over martelingsmethoden

13:50-‐15:00 1 uur, 10 minuten Harlingen: 14:30-‐15:45 -‐Met Sibrecht bezig geweest met voetnoten -‐Voortgangsgesprek gehad met mevrouw Rombout, aanpassingen van hoofd en deelvragen besproken. -‐Bezig geweest met stukje over ICC uitbreiden. 1 uur, 15 minuten -‐ Antwoorden van meneer Klip besproken Harlingen: 16:10-‐16:55 -‐ Stukje over ICC aangepast met behulp van nieuwe bronnen -‐ Gelezen over ASPA -‐ Mevrouw Cupido benaderd met de vraag of zij ons zou willen helpen 45 minuten Harlingen: 14:00-‐16:00 -‐ Geschreven over de verhoudingen tussen de VS en het ICC 17:00-‐17:40 -‐ ASPA uitgewerkt -‐ Veel nieuwe bronnen gelezen over verzet van VS tegen ICC 2 uur, 40 minuten Harlingen: 16:50-‐18:10 -‐ Verder geschreven met behulp van de gister gevonden bronnen 18:40-‐19:30 -‐ Afspraak met mevrouw Cupido voor donderdag 8:30 bevestigd 22:15-‐22:40 2 uur, 45 minuten Harlingen: 20:30-‐22:30 -‐ Bezig geweest met vragen opstellen voor mevrouw Cupido 2 uur -‐ Stuk over internationaal strafhof verder uitgebreid en verbeterd Harlingen: 8:30-‐9:00 -‐ Samen met Sibrecht interview gehad met Marjolein 19:00-‐21:00 Cupido, formeel strafrecht Internationaal Criminal Courts & Tribunals, over het internationaal strafhof 2 uur 30 minuten -‐ Het interviewaantekeningen uitgewerkt en verwerkt in tekst Harlingen: 19:00-‐22:30 -‐ Geschreven over marteltechnieken in Guantánamo Bay 3 uur 30 minuten -‐ Verder ingegaan op de relatie met Amerika Harlingen: 14:15-‐18:00 -‐ Geskyped met Sibrecht over conclusies schrijven, 19:00-‐20:30 deelvragen, interview uitwerken en over hoe we alles gaan samenvoegen 5 uur 15 minuten -‐ Complete interview uitgewerkt en verwerkt -‐ Relatie Amerika met internationaal strafhof conclusie geschreven Harlingen: 16:00-‐18:00 -‐ Bestanden bij elkaar gevoegd 19:00-‐21:00 -‐ Afspraken gemaakt over vervolg afwerken stukken en 55

-‐ 16-‐12-‐2014

17-‐12-‐2014

18-‐12-‐2014

20-‐12-‐2014

21-‐12-‐2014

22-‐12-‐2014

aansluitingen Internationaal strafhof verder geschreven

Harlingen: -‐ Stuk verhouding met Amerika uitgebreid -‐ Bronnen gezocht over CIA rapport -‐ Marteltechnieken opgezocht Harlingen: -‐ Bronnenlijst gemaakt, voetnoten verbeterd. -‐ CIA rapport uitgewerkt

4 uur

17:00-‐18:30 19:30-‐21:00 3 uur 19:00-‐21:00 2 uur

Harlingen: 14:00-‐16:00 -‐ Internationaal strafhof verder uitgewerkt, boeken nog een keer bestudeerd 2 uur -‐ Verhoudingen weer vernieuwd Harlingen: 15:00-‐18:00 -‐ Stukken Sibrecht doorgelezen en verbeterd -‐ Stukken Myrthe doorgelezen en verbeterd 3 uur -‐ Eigen stukken uitgebreid Harlingen: 19:45-‐01:00 -‐ Alle stukken laatste hand aangelegd -‐ Indeling gemaakt 5 uur 15 minuten Harlingen: 11:30-‐15:30 -‐ Marteltechnieken uitgewerkt 18:00-‐00:00 -‐ Alles samengevoegd -‐ Conclusie geschreven 10 uur -‐ Voorwoord geschreven -‐ Inhoudsopgave gemaakt -‐ Alles opgestuurd

1.2 Logboek Myrthe

Datum

Wat

Uren

26-‐06-‐2014

Den Haag: -‐ Eerste bijeenkomst Atlantische Commissie We houden een introductieronde en iedereen vertelt ook wat over zijn/haar voorlopige onderwerp. We krijgen ook informatie en tips over het maken van een excellent profiel werkstuk. -‐ Lezing van minister van Defensie Harlingen: -‐ Brainstormen over veranderen van het onderwerp. Na mailen met Janneke Suiskind werd Guantànamo Bay en het Internationaal Strafhof goedgekeurd. -‐ Documentaire ‘Guidebook of Guantanamo Bay’ gezien. Harlingen: -‐ PWS voorlichting op school

10:20 -‐ Vertrek Harlingen 22:45 -‐ Aankomst Harlingen 12 uur, 25 minuten

13:45 – 16:00 2 uur, 15 minuten

7:45 – Vertrek uit Harlingen 22:45 – Aankomst in Harlingen 3 Uur aan vrije tijd besteed 15-‐3= 12 uur

12-‐08-‐2014

03-‐09-‐2014

05-‐09-‐2014

16-‐09-‐2014

18-‐09-‐2014

25-‐09-‐2014

14:00 – 17:00 3 uur

100 minuten

16:30 – Begin van de rondleiding 18:20 -‐ Aankomst trein in Harlingen 1 uur, 50 minuten Harlingen: 10:30 – 11:00 -‐ Op school met Sibrecht opnieuw bezig geweest met de hoofdvraag en met het opstellen van de hypothese. 30 minuten

21-‐10-‐2014

Thuis: 18:30 -‐ 20:15 -‐ Documentaire ‘Taxi to the dark side’ door Alex Gibney gekeken 1 uur, 45 minuten

22-‐10-‐2014

Harlingen: Met z’n drieën ‘Taxi to the dark side’ besproken. Wat zijn de precieze dingen die we nu moeten gaan doen? Buddy gemaild. Thuis: Website www.whitehouse.gov geraadpleegd om op zoek te gaan naar bruikbare bronnen. Aantal gevonden en opgeslagen. Thuis: -‐ Opnieuw Amerikaanse sites bezocht voor bronnen die bruikbaar kunnen zijn voor deelonderwerp Amerika en het ICC. -‐ Met Martine op Skype overlegd hoe wij apart ingaan op het ICC en Amerika zonder elkaar in de weg te zitten. Ook onze bronnen die we tot nu toe gevonden hebben samen overlegd.

22-‐10-‐2014

23-‐10-‐2014

26-‐10-‐2014

28-‐10-‐2014

06-‐11-‐2014

08-‐11-‐2014

09-‐11-‐2014

11:20 -‐ 12:10 50 minuten

18:30 – 19:30 1 uur Individueel: 17:00 – 18:00 1 uur Skype: 19:00 – 21:00 2 uur Thuis: 12:30 – 14:30 -‐ Geschreven aantekeningen bij Excusable Evil en bij Taxi to the dark side in Word getypt. 2 uur -‐ De tot nu toe gevonden bronnen van www.whitehouse.gov intensief gelezen en de bruikbare delen eruit gehaald en opgeslagen. Ook enkele aantekeningen erbij gemaakt. Thuis: 17:30 – 18:45 Gebruik gemaakt van websites www.thomas.loc.gov en www.asser.nl om bruikbare bronnen te zoeken. Een aantal 1 uur, 15 minuten (na goed te lezen) gevonden en opgeslagen. Thuis: Samen: -‐ Samen met Martine mensen die ons zouden kunnen helpen 14:55 – 16:45 opgezocht en artikelen van hun gelezen. Mensen waarvan wij dachten dat die ons zouden kunnen helpen hebben wij 1 uur, 50 minuten gemaild met de vraag of we vragen mogen stellen, dat met betrekking op (verschillend per persoon) een bepaald deel Individueel: van het PWS. -‐ Met Sibrecht via Skype overlegd wat voor vragen we aan 20:00 – 20:20 mensenrechtenorganisaties zouden willen stellen. 20:50 – 22:15 (individueel) 1 uur, 45 minuten -‐ Een aantal nieuwe bronnen gevonden over het beleid van president Bush met betrekking op Guantánamo Bay. -‐ Frans Verhagen gemaild. ‘Buddy’ Anne gemaild. Thuis: 13:20 – 13:45 -‐ Meer mensen gemaild en gereageerd op mail. 14:15 – 15:25 -‐ Executive orders van Bush m.b.t het openen van detentie faciliteiten en begonnen met schrijven. 1 uur, 35 minuten Thuis: 21:00 – 22:00 -‐ Verder geschreven over executive order 13440 en de tegenstrijdigheid erin. 1 uur

10-‐11-‐2014

11-‐11-‐2014

13-‐11-‐2014

16-‐11-‐2014

23-‐11-‐2014

25-‐11-‐2014

05-‐12-‐2014

07-‐12-‐2014

Thuis: -‐ Alle tot nu toe gevonden bronnen in één bestand gezet en overzichtelijk gemaakt. -‐ Op zoek gegaan naar bronnen waarin president Bush het Rome Statuut unsigned. Op school: -‐ Bronnen gelezen en opgeslagen betreffende Donald Rumsfeld en over de internationale samenwerking tegen terrorisme na 9/11. Thuis: -‐ Gelezen en geschreven over de aanvraag van andere ondervragingstechnieken in Guantánamo Bay door Dunlavey. -‐ Bestanden met de tijdlijn van Guantánamo gevonden en aan de hand daarvan op zoek geweest nar bronnen, goed alles doorgelezen. Den Haag: -‐ Bezoek aan de Tweede Kamer en de gelegenheid gehad om vragen te stellen aan Harry van Bommel. -‐ 3e Bijeenkomst gehad op het kantoor van de Atlantische Commissie. Iedereen vertelde over hun voortgang tot nu toe en de eventueel tegengekomen moeilijkheden. Thuis: -‐ Deelvragen die ik op de fiets bedacht naar aanleiding van de al bestaande tussenkopjes uitgewerkt en aan Martine voorgesteld (Sibrecht was aan het werk). Ze vond het ook een goed idee de kopjes te vervangen door de vragen, dus we hebben ze wat aangepast. (via Skype) -‐ In de bronnen die ik eerder al gevonden had gezocht naar de informatie die ik nodig had om verder te schrijven en een stukje verder geschreven. -‐ Het stuk dat ik tot nu toe geschreven had was nog niet goed geformuleerd, ongeveer de helft hergeformuleerd. -‐ Met Sibrecht geskyped over de deelvragen, ook zij was het ermee eens en we hebben de deelvragen opnieuw iets aangepast. Thuis: -‐ Memo’s van Dunlavey en Hill doorgenomen, aantekeningen gemaakt en een klein stukje geschreven. -‐ (Voorlopige) voorpagina gemaakt en de opzet van de inhoudsopgave Thuis: -‐ Enigszins verdiept in de Joint Chiefs of Staff wat nodig was om verder te komen. -‐ Al gemaakte tekst aangepast en enkele zinnen toegevoegd. Thuis: -‐ Bezig geweest met het lezen van memo’s van Rumsfeld en relevante informatie er uitgehaald. -‐ Met Martine op skype besproken of we elkaar niet dwarszitten met wat we nu beiden aan het schrijven zijn en vragen verzonnen om te stellen aan Marjolein Cupido. Thuis: -‐ Working Group Report van 3 april 2004 helemaal doorgenomen en globale informatie eruit gehaald wat onder mijn stuk valt, de bron ook doorgegeven aan Martine die hem

20:30 – 21:30 1 uur

10:45 – 12:00 17:30 – 18:00 19:00 – 20:30 21:00 – 21:30 3 uur, 45 minuten

08:35 –Vertrek Harlingen 20:40 – Aankomst Harlingen 12 uur, 5 minuten

10:50 – 13:15 17:15 – 18:00 19:15 – 19:45 3 uur, 40 minuten

16:20 – 17:20 1 uur

20:10 – 20:45 21:45 – 22:45 1 uur, 35 minuten 14:00 – 14:30 15:40 – 17:10 2 uur

13:45 – 15:20 2 uur, 35 minuten

ook gebruiken kan voor waar zij mee bezig is. -‐ Stukje over het Working Group Report verwerkt. 09-‐12-‐2014

10-‐12-‐2014

11-‐12-‐2014

12-‐12-‐2014

13-‐12-‐2014

14-‐12-‐2014

Thuis: -‐ Gezocht naar wat er naar aanleiding van het Working Group Report ondernomen is en of dit relevant is voor het vervolg van de ontwikkelingen op politiek gebied van Guantánamo. -‐ Erg last-‐minute een reactie gekregen van Jelte Olthof (PhD student en instructeur: gespecialiseerd in legale en politieke geschiedenis van de US Constitution) om morgen af te spreken in Groningen. Bezig geweest met voorbereiden hierop en redelijk specifieke vragen opgesteld om morgen te kunnen stellen. Groningen: -‐ Gesproken met Jelte Olthof (docent American Studies, specialisaties: Amerikaanse grondwet & politieke ontwikkeling) over ons onderwerp en ook de uitspraak van het Supreme Court over de zaak Hamdan v. Rumsfeld meegekregen. Bevestigingen gekregen dat wat ik zelf uit bronnen opgemaakt had correct was. Thuis: -‐ Verder gezocht naar wat er na het verslag van de Working Group gebeurd is, dit nu wel beter gevonden. Veel gelezen om het duidelijker te krijgen en een stukje verder geschreven. -‐ Begonnen aan Rasul v. Bush, algemene informatie gelezen, een deel van de uitspraak gelezen en begonnen met schrijven. -‐ Inmiddels had ik al wat meer vragen gekregen dus Anne gemaild of ze me kon helpen met bepaalde vertalingen en gevraagd of de bronnenvermelding zo in orde is. Thuis: -‐ Nu al mail terug van Anne met bruikbare antwoorden. -‐ Gehele bronnenvermelding bij de voetnoten hergeformuleerd. Thuis: -‐ Bezig geweest met Rasul v. Bush, uitspraak verder gelezen (de syllabus) en verder geschreven. Thuis: -‐ Verder gewerkt aan Rasul v. Bush. -‐ Volgende belangrijke gebeurtenissen, veranderingen, beslissingen opgezocht en geschreven over het militair bevel van Paul Wolfowitz en de DTA 2005. -‐ Korte conclusies getrokken uit de (combinatie van) nieuw gemaakte beslissingen. -‐ Begonnen aan Hamdan v. Rumsfeld, stukken erover en eruit gelezen. Begonnen met schrijven maar moet nog aangepast worden. -‐ Begonnen met de Military Commissions Act van 2006, eerst geprobeerd artikelen erover te vinden, de opbrengst viel tegen dus ook nog aardig wat stukken uit de Act zelf gelezen.

19:50 – 20:30 21:45 – 23:40 2 uur, 35 minuten

10:00 -‐ Vertrek Harlingen 11:30 – 13:15 – Afspraak met Jelte Olthof 17:40 – 18:10 – In de trein alvast een stukje van de uitspraak gelezen 3 uur, 15 minuten 14:00 – 15:30 16:45 – 17:40 18:45 – 20:20 4 uur

14:10 – 15:10 1 uur 19:45 – 21:40 1 uur, 55 minuten 10:40 – 12:00 12:45 – 13:40 15:30 – 16:50 19:15 – 21:10 5 uur, 30 minuten

15-‐12-‐2014

16-‐12-‐2014

17-‐12-‐2014

19-‐12-‐2014

20-‐12-‐2014

21-‐12-‐2014

22-‐12-‐2014

Thuis: -‐ Stuk dat ik gister geschreven had wat opnieuw doorgenomen en aangepast want er zaten wat onduidelijkheden in. -‐ Tijdlijn gemaakt met welke gebeurtenissen ik tot nu toe verwerkt heb om het voor mezelf wat overzichtelijker te maken. -‐ Verder gekeken wat er naar aanleiding van de MCA 2006 gebeurde en een klein stukje geschreven. Thuis: -‐ Gezocht naar eventueel nog belangrijke beslissingen onder de regering van Bush aan het einde van zijn bewind, geen gevonden. -‐ Deelvraag over Bush ongeveer afgerond en begonnen aan de deelvraag over Obama. -‐ Geprobeerd goede bronnen te vinden over de verkiezingscampagne van Obama maar dat was toch wat lastig te vinden. Thuis: -‐ (nog) Niet ingegaan op de verkiezingscampagne van Obama maar begonnen met zijn eerste presidentiële decreten betreffende Gitmo. -‐ Met Martine geskyped over wat zij vond dat ik moest doen over de verkiezingscampagne en over hoe we op het moment schrijven zodat we elkaar niet zullen overlappen. Thuis: -‐ Algemeen geschreven over de eerste presidentiële decreten van Obama. -‐ De tijdlijn iets verlengd. -‐ Alvast naar meer bronnen gezocht om morgen mee verder te kunnen. Thuis: -‐ Geschreven over de Military Commissions Act 2009 en de veranderingen met die van 2006. -‐ Ingegaan op de Special Task Force -‐ Geprobeerd presidentieel decreet van 7 maart 2011 zo goed mogelijk te begrijpen en erover geschreven. -‐ Tot nu toe gebruikte bronnen in één document gedaan. -‐ Het algemeen geschreven stuk over de eerste presidentiële decreten van Obama wat aangepast en verlengd. Thuis: -‐ Op zoek geweest naar wat er naar aanleiding van het decreet van 7 maar 2011 is gebeurd, dat bleek nooit uitgevoerd te zijn. -‐ Lang bezig geweest met zoeken naar verder ondernomen acties maar er bleek lang niks doorbrekends ondernomen te zijn in een lange periode, dat beschreven en geschreven over hoe die radiostilte weer doorbroken werd. Thuis: -‐ Deelvraag Bush afgemaakt. -‐ Deelvraag Obama afgemaakt. -‐ Stukken van Martine doorgenomen en verbeterd waar nodig. -‐

13:30 – 14:45 15:30 – 16:25 2 uur, 10 minuten

19:30 – 20:20 20:40 – 21:10 1 uur, 10 minuten

19:10 – 21:00 1 uur, 50 minuten

20:00 – 21:15 1 uur, 15 minuten

09:30 – 11:40 12:30 – 15:00 19:00 – 19:25 5 uur, 5 minuten

20:05 – 20:25 21:00 – 22:15 2 uur, 35 minuten

8:45 – 10:15 17:30 – 18:45 19:20 – 23:45

1.3 Logboek Sibrecht

Datum

Wat

Uren

26-‐06-‐2014

Den Haag: -‐ Eerste bijeenkomst bij de Atlantische Commissie Iedereen wordt aan elkaar voorgesteld. We vertellen elkaar over ons voorlopige onderwerp, het Internationaal Strafhof. Verder krijgen we tips over het zoeken naar de goede bronnen en over het schrijven van een excellent profielwerkstuk. Ook krijgen we een voorlopige planning van de aankomende bijeenkomsten -‐ Lezing van minister van Defensie in Nieuwspoort Franeker: -‐ Brainstormen via Skype over het misschien veranderen van ons onderwerp. Na mailen met Janneke Suiskind hebben we ons onderwerp uitgebreid naar Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. -‐ Documentaire ‘Guidebook of Guantánamo Bay’ gekeken. Harlingen: -‐ PWS voorlichting op school

10:25 -‐ Vertrek Franeker 22:35-‐ Aankomst Franeker 12 uur, 15 minuten

Harlingen: -‐ Bezig met het opstellen van een hoofdvraag en deelvragen. Bepalen welke aspecten we allemaal willen onderzoeken -‐ Een aantal deelvragen zijn tot stand gekomen, de hoofdvraag nog niet definitief vastgesteld Leeuwarden: -‐ Rondleiding gekregen door de provinciale bibliotheek van Leeuwarden; Tresoar. Dit samen met mevrouw Rombout en haar andere PWS groepjes.

13:45 – 16:00 2 uur, 15 minuten

12-‐08-‐2014

03-‐09-‐2014

05-‐09-‐2014

16-‐09-‐2014

18-‐09-‐2014

14:00 – 17:00 3 uur

100 minuten

16:30 – Begin van de rondleiding 18:20 -‐ Aankomst trein in Franeker 1 uur, 50 minuten Harlingen: 10:30 – 11:00 -‐ Op school met Myrthe opnieuw bezig geweest met de hoofdvraag en met het opstellen van de hypothese. 30 minuten

23-‐09-‐2014

Franeker: 16:30-‐17:00 -‐ Verscheidene bronnen doorgelezen over het ontstaan van Guantánamo Bay 30 minuten

25-‐09-‐2014

7:40 – Vertrek uit Franeker 22:40 – Aankomst in Franeker 3 Uur aan vrije tijd besteed 15-‐3= 62

-‐ Ik heb zelf de eerste honderd bladzijdes van het boek ‘’In de hel van Guantánamo” gelezen, veel inzicht verkregen in het behandelen van gedetineerden nog voordat ze in Guantánamo Bay belandden -‐ Tweede bijeenkomst Atlantische Commissie Elk groepje presenteerde zijn onderwerp met hoofdvraag en deelvragen. Ook welke bronnen tot nu toe geraadpleegd zijn. Vervolgens gaven de andere groepjes en commissieleden tips. -‐ We kregen nog even tijd om onze ‘buddy’ vanuit de AC, Anne Bakker te ontmoeten en te spreken Harlingen: -‐ Op school samen met Martine onze deelvragen, hoofdvraag, werkplan en de tot nu toe gebruikte bronnen in een word bestand gezet. Franeker: -‐ Logboek uitgewerkt in word

12 uur

21-‐10-‐2014

Franeker: -‐ Taxi to the dark side gekeken

19:45-‐21:30 1 uur 45 minuten

22-‐10-‐2014

Harlingen: -‐ Voortgangsgesprek met begeleidster

23-‐10-‐2014

Franeker: -‐ Geschiedenis van Guantanamo Bay uitgewerkt.

16:00-‐16:30 30 minuten 16:00-‐18:00 19:00-‐20:00 3 uur

27-‐10-‐2014

Harlingen: 12:00-‐13:00 -‐ Op school bezig geweest met het zoeken naar informatie over Abu Ghraib. Het eerste deel over Abu Ghraib uitgewerkt. 1 uur

31-‐10-‐2014

Harlingen: -‐ Op school bezig geweest met het zoeken naar informatie over Abu Ghraib en Bagram. Stuk over de geschiedenis van Guantanamo aangepast. Verdergegaan met het schrijven van mijn stukken over Abu Ghraib en Bagram. Franeker: -‐ Thuis bezig geweest met het zoeken van informatie over mensenrechtenorganisaties. Het stuk over Amnesty uitgewerkt. Franeker: -‐ Thuis informatie over Human Rights Watch over Guantanamo opgezocht

11:30-‐13:00 1 uur 30 minuten

Franeker: -‐ Thuis op de Amnesty site vee rtikelen over Guantanamo gelezen en punten waarover ik nog vragen had opgeschreven. Verder nog meer geschreven over Bagram. -‐ Mail naar Amnesty gestuurd met nog een aantal vragen. Franeker: -‐ Mail van Amnesty met bestanden teruggestuurd gekregen. Deze doorgelezen en bruikbare informatie eruit gehaald.

16:00-‐17:30 21:00-‐21:10 1 uur 40 minuten

01-‐10-‐2014

02-‐10-‐2014

03-‐11-‐2014

04-‐11-‐2014

06-‐11-‐2014

10-‐11-‐2014

11:20-‐12:10 50 minuten 20:45-‐21:15 30 minuten

19:00-‐20:00 1 uur 19:30-‐20:00 30 minuten

19:20-‐19:45 25 minuten

11-‐11-‐2014

Franeker: 19:00-‐21:00 -‐ Informatie over het Rode Kruis opgezocht en over het Humanitair Oorlogsrecht. Deze informatie uitgewerkt. 2 uur

13-‐11-‐2014

Den Haag: -‐ Rondleiding door de Tweede Kamer gehad. -‐ Een bijeenkomst met Harry van Bommel gehad, delegatielid van de NAVO. -‐ Bijeenkomst bij de Atlantische Commissie over onze voortgang. Franeker: -‐Thuis met Myrthe geskyped over het verbeteren van de deelvragen.

8:40-‐20:40 12 uur

Franeker: -‐ Informatie opgezocht over verscheidene demonstraties tegen Guantánamo Bay, deze informatie vervolgens uitgewerkt. Franeker: -‐ Verdere informatie opgezocht over acties tegen Guantánamo Bay. – Stuk over Abu Ghraib uitgebreid.

20:00-‐21:00 1 uur

16-‐11-‐2014

19-‐11-‐2014

20-‐11-‐2014

19:00-‐19:30 30 minuten

14:00-‐15:00 16:00-‐17:30 19:00-‐19:45 3 uur 15 minuten 10:15-‐10:5 30 minuten

21-‐11-‐2014

Trein: -‐ Mijn tekst verbeterd op spelfouten e.d.

24-‐11-‐2014

Den Haag: -‐ Vandaag de NAVO Parlementaire Assemblee bijgewoond.

25-‐11-‐2014

Franeker: -‐ Stukken van Martine doorgelezen.

21:30-‐21:45 15 minuten

26-‐11-‐2014

Franeker: -‐ Mijn eigen bronnen verwerkt in voetnoten. -‐ Kladversie pws naar buddy Atlantische commissie gemaild.

19:30-‐21:15 1 uur 45 minuten

02-‐12-‐2014

Harlingen: -‐ Op school gesprek met onze begeleidster gehad over indeling van het eindwerkstuk. Verder afgesproken wie de nieuwe onderwerpjes ging uitwerken. Franeker: -‐ Thuis algemene informatie over 9/11 opgezocht en uitgewerkt. Franeker: -‐ Stuk over 9/11 uitgebreid.

14:30-‐16:00 19:15-‐19:45 2 uur

04-‐12-‐2014

5:45-‐13:30 7 uur 45 minuten

17:15-‐17:45 30 minuten

8-‐12-‐2014

Harlingen: 11:30-‐11:50 -‐ Op school voetnoten uitgebreid en algemeen stukje Cuba geschreven. 20 minuten

9-‐12-‐2014

Franeker: -‐ Algemeen stuk over Cuba wat uitgebreid. -‐ Aanpassingen voetnoten van Martine doorgegeven. -‐ Myrthe haar stuk doorgelezen.

17:15-‐18:00 19:30-‐21:00 2 uur 15 minuten 64

-‐ Stuk geschreven over waarom de gevangenis in Guantánamo Bay is gevestigd. 10-‐12-‐2014

11-‐12-‐2014

13-‐12-‐2014 15-‐12-‐2014

16-‐12-‐2014

17-‐12-‐2014

18-‐12-‐2014

20-‐12-‐2014

21-‐12-‐2014

Franeker: -‐ Geskyped met Martine over vragen voor interview met Marjolein Cupido. -‐ Martine haar stuk doorgelezen en aanpassingen doorgegeven. Harlingen: -‐ Samen met Martine een interview gehad met Marjolein Cupido, Formeel strafrecht International Criminal Courts & Tribunals, over het internationaal strafhof. Franeker: -‐ Geskyped met Martine over conclusies schrijven deelvragen, interview uitwerken en over hoe we alles gaan samenvoegen. -‐ Conclusie deelvraag mensenrechtenorganisaties geschreven. -‐ Opgenomen interview naar Martine gestuurd. -‐ Actuele cijfers over Guantánamo Bay opgezocht. -‐ Artikelen over verschenen CIA rapport gelezen. Harlingen: -‐ Op school gelezen over de rechtszaak tegen Rumsfeld. Hierover geschreven. -‐ Stuk wat is Guantánamo Bay uitgewerkt. -‐ Bij Martine alle bestanden die we tot nu toe hadden bij elkaar gevoegd. -‐ Nieuwe deelvragen gemaakt. -‐ Afspraken gemaakt over vervolg afwerken van de stukken en het bij elkaar aan laten sluiten van de stukken. Franeker: -‐ Thuis stuk over Patriot Act geschreven -‐ Het verdrag van Wenen opgezocht -‐ Rechtszaken tegen Guantánamo Bay opgezocht -‐ Verscheidene stukken uitgebreid en aangepast Franeker: -‐ Thuis bronnenlijst aangevuld. -‐ Opnieuw opzoek naar rechtszaken tegen Guantánamo Bay en hierover geschreven. -‐ Alle tekst samengevoegd en een logische volgorde gemaakt. Harlingen: -‐ Op school artikelen gelezen over ervaringen van (ex-‐ )gedetineerden. -‐ Begonnen met deze uit te werken in een bestand. Franeker: -‐ Bagram bijgewerkt -‐ Conclusie Abu Ghraib en Bagram geschreven

20:45-‐22:15 1 uur 30 minuten

8:30-‐9:00 30 minuten

14:15-‐16:00 16:30-‐18:00 3 uur 15 minuten

11:30-‐12:30 14:00-‐15:45 2 uur 45 minuten

19:45-‐22:00 2 uur 15 minuten

20:30-‐21:30 1 uur

11:30-‐12:00 30 minuten 20:00-‐20:30 30 minuten

Franeker: 9:45-‐10:15 -‐ Informatie opgezocht over hoe Guantánamo Bay is 19:45-‐01:00 ingedeeld. Harlingen: 5 uur 45 minuten -‐ Marteltechnieken uitgewerkt

22-‐12-‐2014

Harlingen: -‐ Het kamp zelf uitgewerkt. -‐ Marteltechnieken helemaal geordend. -‐ Bestanden samengevoegd. -‐ Voorwoord geschreven. -‐ Alles opgestuurd

11:00-‐15:30 16:00-‐00:00 12 uur 30 minuten

Bijlage 2 Mailverkeer On 06-‐11-‐14 22:14, Myrthe Bergsma wrote: Geachte meneer Verhagen, mijn naam is Myrthe Bergsma en ik zit in het 6e jaar van VWO op de RSG Simon Vestdijk in Harlingen. Samen met twee klasgenoten maak ik een profielwerkstuk over Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. Wij doen mee aan het PWS-‐project van de Atlantische Commissie in Den Haag, waarvoor wij een zo excellent mogelijk werkstuk neer willen zetten. (Voor het geval u hier iets over wilt lezen, hierbij een link naar het project: http://www.atlcom.nl/onderwijs/profielwerkstukkenproject/) Binnen ons profielwerkstuk verdiepen we ons onder andere in de belangen voor het niet toetreden van Amerika tot het Internationaal Strafhof (en eerder natuurlijk ook al het Statuut van Rome). Wij verwachten dat deze te koppelen zijn aan (het openhouden van) Guantánamo Bay. Ik vroeg me af of u, als Amerika-‐expert, hierop commentaar zou willen geven. Als u commentaar of opmerkingen heeft op Executive order 13440 door Bush, over de interpretatie van de Geneefse Conventies wat betreft detentie en ondervragingstechnieken, zouden wij dit heel graag willen horen. Indien u tijd heeft zou ik het zeer op prijs stellen als u enig commentaar zou willen geven. Met vriendelijke groet, Myrthe Bergsma On 06-‐11-‐2014 10:03:37 PM Frans Verhagen wrote: Nee, ik ben niet genoeg op de hoogte van de rechts onderwerpen op dit terrein, hoogstens de politieke kant. Probeer eens Bart Stapert, een jurist hier in Amsterdam die hier alles vanaf weet, maar ik ben bang dat hij weinig tijd zal hebben. Zie http://www.stapertlaw.com Succes, Frans Verhagen On Thursday, November 6, 2014, Myrthe Bergsma <myrthebergsma@hotmail.com> wrote: Geachte meneer Olthof, we zullen ons eerst even voorstellen. Wij zijn Martine van Sluis, Sibrecht Veenstra en Myrthe Bergsma, wij zitten in de zesde klas van het VWO op de RSG Simon Vestdijk in Harlingen. Zoals elke HAVO en VWO leerling moeten wij een profielwerkstuk maken en wij hebben er voor gekozen deel te nemen aan het PWS-‐project van de Atlantische Commissie in Den Haag. Hiervoor is het de bedoeling dat wij een zo excellent mogelijk werkstuk neerzetten. Ons onderwerp is Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. Binnen ons werkstuk verdiepen wij ons onder andere in de politieke positie van Amerika ten 67

opzichte van het Internationaal Strafhof. Indien u daar tijd voor heeft, zouden wij u heel graag enkele vragen willen stellen. Onze vragen hebben betrekking op het niet aansluiten van Amerika bij het Internationaal Strafhof en de tegenstrijdigheid van Amerika als het gaat om mensenrechten (strijd voor de mensenrechten tegenover het bestaan van Guantánamo Bay). Wij hopen dat u tijd heeft om ons hiermee te helpen. Graag horen we of dit mogelijk is en als dat zo is, op wat voor manier. Met vriendelijke groet, Martine van Sluis, Sibrecht Veenstra en Myrthe Bergsma On November 07, 2014 10:55:50 AM Jelte wrote: Beste Dames, Jullie hebben een interessant onderwerp gekozen voor jullie werkstuk. Natuurlijk ben ik bereid jullie te helpen. Als het jullie leuk lijkt een keer naar Groningen te komen dan kunnen we een afspraak maken op de universiteit om over jullie onderwerp te praten. Ik moet erbij zeggen dat mijn kennis over Gitmo betreft vooral de Amerikaanse kant (met name de Supreme Court zaken) en niet in de eerste plaats het Internationaal Strafhof. Op basis van die zaken valt al wel veel te zeggen over de relatie van de VS met het internationaal recht, dus ik denk dat we er wel uitkomen. Laat maar even weten of het jullie wat lijkt. Ik zal jullie dan wat literatuur sturen om je alvast te verdiepen. Groet, Jelte Olthof On November 08, 2014 12:27:06 PM Myrthe Bergsma wrote: Beste meneer Olthof, Superfijn dat u ons wilt helpen! Het lijkt ons inderdaad erg leuk om eens af te spreken in Groningen, ook meer informatie over de Amerikaanse kant kunnen wij zeker gebruiken. Misschien zou u een mogelijke datum/aantal data kunnen voorstellen. Het is voor ons geen probleem om op een doordeweekse dag af te spreken, wij krijgen hiervoor toestemming van school. Met vriendelijke groet, Martine, Sibrecht en Myrthe On Decemer 03, Jelte Olthof wrote: Beste Martine, Sibrecht en Myrthe, Excuus voor mijn late reactie op jullie laatste mail, het was me even ontschoten wat terug te sturen. Mij komt een woensdag het beste uit. De komende twee weken (10 en 17 december) zouden bijvoorbeeld geschikt zijn. Zouden jullie mij kunnen laten weten of dit lukt? Hartelijke groet,

Jelte Olthof > Van: Martine van Sluis [martinevansluis10@hotmail.com] > Verzonden: maandag 10 november 2014 19:40 > Aan: Klip Andre (STRAFR) > Onderwerp: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof > > Geachte meneer Klip, > > we zullen ons eerst even voorstellen. Wij zijn Sibrecht Veenstra, Martine van Sluis en Myrthe Bergsma, wij zitten in de zesde klas van het VWO op de RSG Simon Vestdijk in Harlingen. Zoals elke HAVO en VWO leerling moeten wij een profielwerkstuk maken en wij hebben er voor gekozen deel te nemen aan het PWS-‐project van de Atlantische Commissie in Den Haag. Hiervoor is het de bedoeling dat wij een zo excellent mogelijk werkstuk neerzetten. ( Voor meer informatie over het project: http://www.atlcom.nl/onderwijs/profielwerkstukkenproject/) Ons onderwerp is Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. Binnen ons werkstuk verdiepen wij ons dus onder andere in het Internationaal Strafhof en het Internationaal Strafrecht en wij zouden u hier graag wat vragen over willen stellen. > > Wij zitten namelijk met een aantal vragen over het Internationaal Strafrecht, we vinden het lastig om te concluderen op wie en in welke situatie het van toepassing is, vooral ook wanneer het niet van toepassing is. Ook zouden wij u graag wat vragen willen stellen over onder welke categorie(ën) van het Internationaal Strafrecht, het beleid in Guantanamo Bay zou vallen. > > Wij hopen dat u tijd heeft om ons hiermee te helpen. Graag horen we van u of dit mogelijk is en als dat zo is, op wat voor manier. > > > Met vriendelijke groet, > > Sibrecht Veenstra , Martine van Sluis en Myrthe Bergsma From: Martine van Sluis [mailto:martinevansluis10@hotmail.com] Sent: zondag 30 november 2014 21:50 To: Klip Andre (STRAFR) Subject: RE: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Beste meneer Klip, Hierbij onze vragen: 1.Zou Guantánamo Bay onder war crime bestraft kunnen worden onder het Internationaal Strafrecht? In het strafrecht kunnen gedragingen van concrete personen worden bestraft. een gevangenis als zodanig kan geen strafbaar feit vormen. Voor oorlogsmisdrijven is vereist dat de gedragingen verband houden met een oorlog. dat zou tav wat in Guantanoma plaatsvindt een probleem kunnen vormen. Zie voorts de bepalingen in de Wet internationale misdrijven. 2.Voldoet Guantánamo Bay aan de eisen om bestraft te worden onder “crime against humanity”? idem + gedragingen moeten gericht zijn tegen de burgerbevolking van een land. dat maakt de toepassing wellicht wat kwestieus. 3.Wanneer er mensen gemarteld worden, wie zijn er dan strafbaar? De mensen die het doen of alleen de mensen die ze daartoe opdracht geven? marteling is zwoel in de context van misdrijven tegen de

menselijkheid als foltering strafbaar gesteld. Zowel de feitelijke uitvoerders als de opdrachtgevers of bevelhebbers kunnen strafrechtelijk aansprakelijk zijn. 4. Zou het Internationaal Strafhof ook in staat zijn om recht te spreken over iets wat niet op grondgebied van 1 van de landen is? Als de situatie waar het ICC over moet oordelen niet die van een partijstaat betreft, dan kan het wanneer het betrokken land er om verzoekt of wanneer de Veiligheidsraad de situatie aan het Hof toewijst. Cuba zou de VS een streek kunnen leveren door het ICC-‐Statuut te ratificeren, waarmee Guantanamo onder de rechtsmacht van het ICC zou vallen. Denkt u dat het niet aansluiten van Amerika bij het icc te maken zou kunnen hebben met de angst bestraft te worden voor Guantánamo Bay? Het gaat de Amerikanen om veel meer dan Guantanomo alleen. Zij willen niet dat hun onderdanen voor welke situatie waar ook voor het ICC moeten verschijnen. succes met het werkstuk, met vriendelijke groet André Klip Met vriendelijke groet, Martine van Sluis

From: Martine Sent: donderdag

van

Sluis 27

To: Klip

[mailto:martinevansluis10@hotmail.com] november

Andre

2014

11:25 (STRAFR)

Subject: Re: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Beste meneer Klip, Tot onze spijt lukte het gister niet om u te bereiken. Wij weten niet waar dit aan lag maar de telefoon sloeg de hele tijd af.Zou het mogelijk zijn om een nieuwe afspraak te plannen of zou u onze vragen misschien ook via se mail kunnen beantwoorden? Met vriendelijke groet, Sibrecht Veenstra, Martine van Sluis en Myrthe Bergsma Op 12 nov. 2014 om 08:33 heeft Klip Andre (STRAFR) <andre.klip@maastrichtuniversity.nl> het volgende geschreven: bel me maar op woensdag 26 om 16.30. graag een bevestiging. met vriendelijke groet

From: Martine Sent: dinsdag To: Klip

van 11

Sluis

[mailto:martinevansluis10@hotmail.com]

november Andre

2014

19:36 (STRAFR)

Subject: RE: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Beste meneer Klip, bedankt dat u ons wilt helpen, dit stellen we erg op prijs. Het komt voor ons beter uit om in de week van de 26e met u te bellen of om volgende week met u te skypen. Dit zodat wij gerichtere vragen op kunnen stellen en er zo voor kunnen zorgen dat het gesprek zo goed mogelijk zal verlopen. Zou u willen laten weten wat voor u het beste uitkomt? Met vriendelijke groet, Martine van Sluis > From: andre.klip@maastrichtuniversity.nl > To: martinevansluis10@hotmail.com > Date: Mon, 10 Nov 2014 21:30:22 +0100 > Subject: RE: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof > > beste martine, > dank voor het bericht. ik weet niet hoeveel haast jullie hebben, maar ik vertrek deze week naar Afrika en zit wat krap in de tijd, maar je kunt me woensdagochtend om 9.00 op onderstaand nummer bellen. > als dat niet schikt moet je wachten tot de week van de 26e, of tussendoor skypen, maar ik weet nog niet precies op welke tijdstippen ik volgende week lesgeef. > met vriendelijke groet > > > prof.mr. A.H. Klip > Hoogleraar Straf-‐ en strafprocesrecht en grensoverschrijdende aspecten van het strafrecht > Capgroep Strafrecht en Criminologie > andre.klip@maastrichtuniversity.nl > www.maastrichtuniversity.nl > ________________________________________ > Van: Martine van Sluis [martinevansluis10@hotmail.com] 71

> Verzonden: maandag 10 november 2014 19:40 > Aan: Klip Andre (STRAFR) > Onderwerp: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof > > Geachte meneer Klip, > > we zullen ons eerst even voorstellen. Wij zijn Sibrecht Veenstra, Martine van Sluis en Myrthe Bergsma, wij zitten in de zesde klas van het VWO op de RSG Simon Vestdijk in Harlingen. Zoals elke HAVO en VWO leerling moeten wij een profielwerkstuk maken en wij hebben er voor gekozen deel te nemen aan het PWS-‐project van de Atlantische Commissie in Den Haag. Hiervoor is het de bedoeling dat wij een zo excellent mogelijk werkstuk neerzetten. ( Voor meer informatie over het project:http://www.atlcom.nl/onderwijs/profielwerkstukkenproject/) Ons onderwerp is Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. Binnen ons werkstuk verdiepen wij ons dus onder andere in het Internationaal Strafhof en het Internationaal Strafrecht en wij zouden u hier graag wat vragen over willen stellen. > > Wij zitten namelijk met een aantal vragen over het Internationaal Strafrecht, we vinden het lastig om te concluderen op wie en in welke situatie het van toepassing is, vooral ook wanneer het niet van toepassing is. Ook zouden wij u graag wat vragen willen stellen over onder welke categorie(ën) van het Internationaal Strafrecht, het beleid in Guantanamo Bay zou vallen. > > Wij hopen dat u tijd heeft om ons hiermee te helpen. Graag horen we van u of dit mogelijk is en als dat zo is, op wat voor manier. > > > Met vriendelijke groet, > > Sibrecht Veenstra , Martine van Sluis en Myrthe Bergsma

Op 10 nov. 2014 om 19:45 heeft Martine van Sluis <martinevansluis10@hotmail.com> het

volgende geschreven: Geachte mevrouw Sliedregt, we zullen ons eerst even voorstellen. Wij zijn Sibrecht Veenstra, Martine van Sluis en Myrthe Bergsma, wij zitten in de zesde klas van het VWO op de RSG Simon Vestdijk in Harlingen. Zoals elke HAVO en VWO leerling moeten wij een profielwerkstuk maken en wij hebben er voor gekozen deel te nemen aan het PWS-‐project van de Atlantische Commissie in Den Haag. Hiervoor is het de bedoeling dat wij een zo excellent mogelijk werkstuk neerzetten. ( Voor meer 72

informatie

over

het

project: http://www.atlcom.nl/onderwijs/profielwerkstukkenproject/) Ons

onderwerp is Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. Binnen ons werkstuk verdiepen wij ons dus onder andere in het Internationaal Strafhof en het Internationaal Strafrecht en wij zouden u hier graag wat vragen over willen stellen.

Wij zitten namelijk met een aantal vragen over het Internationaal Strafrecht, we vinden het lastig om te concluderen op wie en in welke situatie het van toepassing is, vooral ook wanneer het niet van toepassing is. Ook zouden wij u graag wat vragen willen stellen over onder welke categorie(ën) van het Internationaal Strafrecht, het beleid in Guantanamo Bay zou vallen. Wij hopen dat u tijd heeft om ons hiermee te helpen. Graag horen we van u of dit mogelijk is en als dat zo is, op wat voor manier. Met vriendelijke groet, Sibrecht Veenstra , Martine van Sluis en Myrthe Bergsma 10-‐11-‐2014

Beste Sibrecht, Martine en Myrthe, Veel dank voor jullie bericht. Graag denk ik met jullie mee, maar een afspraak maken is lastig; ik zit tot de Kerst eigenlijk al vol (!). Kunnen we anders een keer bellen? Ik cc de secretaresse; zij kan een afspraak maken. Goed idee? Hartelijke groet, Elies Verstuurd vanaf mijn iPad

van

Sliedregt

11-‐11-‐2014 Beste mevrouw van Sliedregt, Erg fijn dat u ons wilt helpen, bedankt hiervoor. Het lijkt ons zeker een goed idee om eens te bellen, we zullen contact opnemen met uw secretaresse om een afspraak te maken. Nogmaals bedankt! Met vriendelijke groet, Sibrecht Veenstra, Myrthe Bergsma en Martine van Sluis 10-‐12-‐2014

Aan: Cupido, M.

Hierbij de laatste paar vragen:

Er is voornamelijk veel ondernomen om de Geneefse Conventies niet van toepassing te laten zijn, maar kan dit zomaar? Maar andere wetten kunnen niet zomaar geschrapt worden, wie bepaalt dan welke wet belangrijker is? Kan elk land zich zomaar aansluiten bij het Internationaal Strafhof? Heeft het ICC ooit officieel gereageerd de “American Servicemembers’ Protection Act”? Klopt het dat de gerechtshoven van Amerika niks te zeggen hebben over de gedetineerden omdat de gevangenis zich bevindt op Cuba? Groeten, Martine From: To: Subject: RE: Profielwerkstuk Guantánamo Date: Mon, 8 Dec 2014 07:02:50 +0000

Bay

m.cupido@vu.nl martinevansluis10@hotmail.com en het Internationaal Strafhof

Prima. Tot donderdag. Groeten, Marjolein From: Martine

Sent: zondag

van 7

Sluis

[mailto:martinevansluis10@hotmail.com]

december

To: Cupido,

2014

21:32 M.

Subject: Re: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Beste Marjolein,

Dit komt voor Met vriendelijke groet,

ons

goed

uit,

bellen

half

Martine Op 7 dec. 2014 om 13:26 heeft Cupido, M. <m.cupido@vu.nl> het volgende geschreven: Beste Martine, Donderdag kan ook, maar dan alleen vroeg in de ochtend. Om 8.30? Groeten, Marjolein Van: Martine Datum: zaterdag Aan: Marjolein

van

Sluis 6

december

<martinevansluis10@hotmail.com> 2014

Cupido

16:14 <m.cupido@vu.nl>

Onderwerp: RE: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Beste Marjolein, Bedankt voor de kopie, we zullen er zeker naar kijken. Bij nader inzien is het voor ons toch handiger om op donderdag te bellen, zou dit mogelijk zijn? Met vriendelijke groet, Martine

From: m.cupido@vu.nl To: martinevansluis10@hotmail.com Subject: Re: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof Date: Fri, 5 Dec 2014 12:37:40 +0000 Beste Martine, Volgende week woensdag is prima. Ik heb vanaf 17.00 uur tijd om te bellen. Mijn nummer is 020-‐5983341.

Ik voeg een kopie van het Rome Statuut bij deze e-‐mail. Ik raad jullie aan daar alvast naar te kijken. Verder wijs ik jullie op de website van het ICC: http://www.icc-‐ cpi.int/EN_Menus/ICC/Pages/default.aspx Hier kun je alle rechtspraak en rechtsbronnen (waaronder het Statuut) vinden. Ik zie jullie vragen graag uiterlijk woensdagochtend tegemoet, zodat ik er voor ons gesprek naar kan kijken. Fijn weekend alvast en tot volgende week. Groeten, Marjolein Van: Martine Datum: vrijdag

van 5

Aan: Marjolein

Sluis december

<martinevansluis10@hotmail.com> 2014

Cupido

13:11 <m.cupido@vu.nl>

Onderwerp: Re: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Beste Marjolein, Ons lijkt het het best om een datum af te spreken om te bellen. Dit omdat Amsterdam inderdaad wel een stukje reizen is. We zouden volgende week kunnen bellen. Komt woensdag voor u uit? Wij zullen vragen voorbereiden en ons best doen om een kopie van het Rome statuut te krijgen. Met vriendelijke groet, Martine van Sluis Op 5 dec. 2014 om 06:46 heeft Cupido, M. <m.cupido@vu.nl> het volgende geschreven: Beste Sibrecht, Martine en Myrthe, Hartelijk dank voor jullie bericht. Erg leuk dat jullie een profielwerkstuk maken over het internationaal strafhof. Ik ben geen expert op het gebied van Guantanamo Bay, maar wellicht dat ik jullie met enkele vragen kan helpen. Ik ben tot de kerst en vanaf 5 januari bijna dagelijks op de Vrije Universiteit in Amsterdam. We zouden daar een keer kunnen afspreken. Als dat onhandig is vanuit Harlingen is bellen misschien een goede optie.

Sowieso is het handig wanneer jullie de vragen die jullie hebben van tevoren even naar mij mailen dan kan ik wat dingen uitzoeken als dat nodig is. Ook zou het fijn zijn als jullie tijdens ons gesprek een kopie van het Rome Statuut van het Internationaal Strafhof bij de hand hebben. Dan kan ik jullie wijzen op de relevante artikelen. Ik hoor graag van jullie. Groeten, Marjolein Van: Martine

Datum: donderdag Aan: Marjolein

van

Sluis 4

december

<martinevansluis10@hotmail.com> 2014

Cupido

18:02 <m.cupido@vu.nl>

Onderwerp: Profielwerkstuk Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof

Geachte mevrouw Cupido, we zullen ons eerst even voorstellen. Wij zijn Sibrecht Veenstra, Martine van Sluis en Myrthe Bergsma, wij zitten in de zesde klas van het VWO op de RSG Simon Vestdijk in Harlingen. Zoals elke HAVO en VWO leerling moeten wij een profielwerkstuk maken en wij hebben er voor gekozen deel te nemen aan het PWS-‐project van de Atlantische Commissie in Den Haag. Hiervoor is het de bedoeling dat wij een zo excellent mogelijk werkstuk neerzetten. ( Voor meer informatie over het project: http://www.atlcom.nl/onderwijs/profielwerkstukkenproject/) Ons onderwerp is

Guantánamo Bay en het Internationaal Strafhof. Binnen ons werkstuk verdiepen wij ons dus onder andere in het Internationaal Strafhof en het Internationaal Strafrecht en wij zouden u hier graag wat vragen over willen stellen. Wij zitten namelijk met een aantal vragen over het Internationaal Strafrecht, we vinden het lastig om te concluderen op wie en in welke situatie het van toepassing is, vooral ook wanneer het niet van toepassing is. Ook zouden wij u graag wat vragen willen stellen over onder welke categorie(ën) van het Internationaal Strafrecht, het beleid in Guantanamo Bay zou vallen. Wij hopen dat u tijd heeft om ons hiermee te helpen. Graag horen we van u of dit mogelijk is en als dat zo is, op wat voor manier. Met vriendelijke groet,

Sibrecht Veenstra , Martine van Sluis en Myrthe Bergsma

Bijlage 3

Bijlage 4 Planning Wie Allemaal

Wat Onderwerp verzinnen

Waar Op school

Allemaal

Deelvragen/Deelonderwerpen verzinnen & hoofdvraag Rombout. Achtergrond informatie over Guantánamo Bay en over het Internationaal Strafhof lezen zodat we er allemaal iets van weten.

Thuis en school

Bestelde boeken in de KB bekijken. 2e Bijeenkomst ATLC Bronnen doorzoeken voor bruikbare informatie

Den Haag en 25-‐09-‐2014 thuis

Allemaal

XXXXXXXXXXX Allemaal

Thuis en school

op 25-‐09-‐2014 t/m 03-‐10-‐ 2014 Toetsweek en vakantie, PWS Ligt stil XXXXXXXX XXXXXXXXXXXX Documentaire Taxi to the Bij Martine thuis 22-‐10-‐2014 Darkside kijken

Introductie schrijven over ICC

Myrthe

Bezig met bronnen vinden Thuis Bush en beginnen te schrijven. Info vinden over mensen Thuis rechten organisaties, wat voor acties en eventueel al effecten Iedereen werkt verder aan Thuis het deel zoals we dat samen ingedeeld hebben.

Allemaal

Allemaal Allemaal

op 18-‐06-‐2014 t/m 24-‐06-‐ 2014 op 15-‐08-‐2014 tot 10-‐09-‐2014

Thuis en school

Martine

Sibrecht

Wanneer 15-‐06-‐2014

Thuis

3e Bijeenkomst ATLC Den Haag Thuis werken aan stukken en Thuis ELKAARS DELEN LEZEN

Vanaf 30-‐10-‐ 2014 Vanaf 30-‐10-‐ 2014

Deadlines Voor de 18e komen met een definitief onderwerp Voor de 25e definitief maken. Voor de 24e moet iedereen minstens algemene kennis hebben van het onderwerp.

XXXXXXX Iedereen moet aantekeningen binnen 2 dagen uitgewerkt hebben

Vanaf 30-‐10-‐ 2014

Voor 13 november moet iedereen al een groot deel geschreven hebben en in ieder geval genoeg bronnen om verder mee te kunnen werken. Voor 18 december bijna

13-‐11-‐2014

Allemaal

Afronden geheel werkstuk

Samen bij 23-‐12-‐2014 Martine thuis

Allemaal

Voorblad en opmaak iets veranderen

alles af hebben ivm gala en feest activiteiten waardoor we niet meer bezig kunnen. Alles wat al samengevoegd was ook nog bewerken en controleren Voor het nieuwe jaar het pws op de post doen

Bijlage 5

Bijlage 6

Uitwerking interview Marjolein Cupido Geen rechtsmacht over torture alleen wanneer oologs of humanity. Politiek gekleurd vervolging altijd achtergrond uitkijken met icc teveel waarde toekennen. Niet altijd ingrijpen in situaties wanneer geval is van icc hiervoor gemaakt. Nationale staten eerste forum waar internationale gedachte misdtijveren berecht, pas als neits wordt gedaan icc. Aantal vragen meoten worden beantwoord? Doen nationale staten iets? Artikel 17 statuut. Als staten best doen icc neemt stap terug, eerst vaststellen. Wel? Moet bij hof terecht komen. Triggermachanisme. Andere staat klagen bij hof, bijv NL bij icc EN/FA zegt ingrijpen. Gebeurt weinig politiek gevoelig. VN resolutie bijv in LibiË en Sudan niet aangesloten bij Strafhof maar VN veiligheidsraad zegt kan niet en ICC moet iets doen gebeurt niet snel Rusland China US vetorecht blokkeeren tegen ICC. Aanklager ICC zelf besluiten dat het niet kan wat gebeurt, voorkomen dat ie van alles gaat doen, veiligheidsoptie ingebouwd, pas stappen ondernemen na toestemming pre-‐trial chamber, kamer ICC verantwoordelijk voor voorbereiding proces. Als zaak bij ICC is, dan hof bekijken of rechtsmachtshebben, zelf actief > geen rechtsmacht. Is staat lid? Op territorium staat hof? Of persoon onderdaan van aangesloten staat? Pas als dat zo is verder met zaak. Behalve VN veiligheidsraad kan hof ook rechtsmacht uitoefenen als niet zo is. Bijv. Sudan. Enige geval waarin dat kan. Nu niet waarschijnlijk VS in veiligheidsraad. Kansen zaak ooit hof heel klein. Superior orders; is misdrijf gepleegd? Verdachte ook verantwoordelijk? Allerlei manieren. Zelf heeft gemarteld, opdracht, uitkijk. Allemaal redenen. Aansprakelijk? Ja> kijken redenen toch niet veroordeeld. Zelfverdediging, gedrogeerd, hele strikte omstandigheden als opdracht was. Uitgangspunt SO geen reden om aansprakelijkheid van iemand weg te nemen, ook als baas zegt je moet iets doen ontneemt dat niet aansprakelijkheid. 3 uitzonderingen. Voldaan aan 3 voorwaarden. Jij moet onder juridische plicht hebben gehandeld, militairen zeker het geval. 2e voorwaarde is dat de persoon die het bevel kreeg niet wist dat het bevel was om misdrijf te plegen, bevel om martelen iedereen weet dat niet mag. Ook zo zijn moet niet weten begrijpelijk zijn bevel ook niet onrechtmatig. Bevelen om iemand te martelen manifestly unlawful geen beroep SO. Artikel 33 statuut wel bepaling/ concept laat stadium proces. Eerst vaststellen dat idd gepleegd. Land sluit aan bij ICC> aansluiten hof vanaf dan pas rechtsmacht. Tenzij land speciale verklaring aflegt van wij accepteren eerder vanaf bepaald tijdstip. Nooit verder teug dan 1 juli 2002 want toen statuut in werking. Dus daarvoor nooit onder ICC. Cuba wel niet ratificeren wel macht gitmo. Icc geen opsporingsapparaat volledig afhanekelijk van staten. Amerika zal nooit doen, ook als zij rechtsmacht hebben aanklager wil aanklagen. ICC arrestatie bevel maar kans is klein dat t uitgevoerd wordt. Alleen mogelijkheden in VS zelf. Hoger gerechtshof wel jurisdictie. Nieuwe president ander beleid.

Uitwerking interview Harry van Bommel Sibrecht: Maar wat vindt u er nou van dat Amerika zich niet heeft aangesloten bij dat Internationaal Strafhof? Van Bommel: Ja um als je in Amerika gewoond hebt, of gewerkt hebt zoals die mevrouw, ik heb er gewerkt, dan vindt je dat niet raar. Want in Amerika vinden ze dat ze het beste rechtssysteem hebben en de beste grondwet waarschijnlijk ook nog de beste Cola en de beste Hamburgers maar ze zijn zeer overtuigd van de kwaliteit van hun samenleving, dus het is voor Amerikanen ondenkbaar dat zij hun onderdanen ondergeschikt zouden maken aan een rechtbank ergens in een ver buitenland, Nederland ofzo, dus dat is voor Amerikanen echt ondenkbaar. Guantanamo Bay daar ben ik geweest, dat is wel een hele bijzondere faciliteit die direct voortkomt uit de Amerikaanse kijk op de strijd tegen terrorisme. Want Amerikanen redeneren heel simpel: de terreurorganisaties dat zijn geen bestaande legers van een bestaand land van een bestaande regering, dus die terreurorganisaties ja die vallen niet onder de conferentie van Geneve want de mensen die wij gevangen nemen van Al Qaida, de Taliban, ISIS ja dat zijn geen krijgsgevangenen in de zin van het verdrag van Geneve, confentie van Geneve. Die gaat over krijgsgevangenen, want krijgsgevangenen dat zijn gevangenen van een bestaand leger dat hoort bij een staat, dus zeggen Amerikanen zeggen in die categorie vallen ze niet, dus we kunnen ze ook niet als krijgsgevangenen behandelen dus het is een aparte categorie, dus ze moeten ook in een aparte gevangenis met aparte rechtspraak want ze vallen nergens onder, en zo is Guantanamo Bay ontstaan. En ja het is meteen voor Amerikanen in publicitaire zin een enorme hindernis want ze komen er ook niet vanaf want ja niemand wil die gevangenen hebben. Amerikanen kunnen denken ja we kunnen die gasten niet laten gaan want ja misschien hebben ze wel wat gedaan maar er zitten zelfs mensen vast daar, al vele jaren waarvan Amerikanen weten dat ze niks hebben gedaan alleen de Amerikanen kunnen ze niet laten gaan want ze zeggen ja wat moeten we met die mensen als we ze loslaten in Afghanistan dan gaan ze onmiddellijk terreur bedrijven want ja als je 10 jaar ten onrechte vast hebt gezeten in Guantanamo Bay, dan bén je een terrorist geworden. Als je ’t niet was dan ben je het wel geworden, dus ze durven die mensen niet los te laten. Er zijn geen landen die ze over willen nemen want die denken ook van ja dat is een juridisch probleem dat gaan wij niet voor de Amerikanen oplossen zoals ze in Amerika zeggen: ‘you cooked it, you eat it.’ En daarom is het een onoplosbaar probleem voor de Amerikanen en zal dat vermoedelijk nog wel even blijven bestaan. Het is een schandvlek op de Amerikaanse buitenlands beleid en ze kunnen het niet zelf oplossen. Er zijn overig indrukwekkende boeken over geschreven. Als je nu toch eens realiseert he, er zitten daar mensen, klinkt als een annekdote maar helaas is het echt gebeurd,de Afghanen toen na 2001 toen had je in Kabuhl, hoofdstad, had je de Taliban zitten, de Taliban regering en je had toen de noordelijke alliantie. Dat waren krijgsheren en die wilden ook tegen de Taliban vechten, en die noordelijke alliantie dat waren dus onze vrienden, dus wij gingen samen met de noordelijke alliantie, wat eigenlijk gewoon tuig was gingen wij daar de Taliban verdrijven. Dus toen de noordelijke alliantie die trok Kabuhl binnen, luchtbombardementen noem maar op. Goed, dat regime was zo weg maar de noordelijke alliantie die dacht van hier valt nog wel meer te doen, dus die hebben de mensen gevangen genomen en toen hebben ze tegen de Amerikanen gezegd dit is allemaal Taliban, dit zijn allemaal grote terroristen dus die moeten jullie allemaal gevangen nemen. En daar zaten dus mensen bij die verkocht zijn, letterlijk, verkocht, de noordelijke alliantie kreeg er geld voor aan de Amerikanen en die zaten er toen niet in kon ze amper ondervragen, ze werden gemarteld. Die bekenden dingen die ze niet hadden gedaan dat is dus een kenmerk van marteling dat je alles bekent wat er aan jou gevraagd wordt en die hebben ze vervolgens opgesloten in Guantanamo Bay. Het zijn er gelukkig niet veel meer. Maar daar zitten dus 87

echt mensen bij die écht niks hebben gedaan die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren en zijn opgepakt en uiteindelijk het stempeltje terrorist hebben gekregen. En zijn weggezet daar dus het is een enorm probleem. Het is bijna niet op te lossen, eigenlijk niet ja, in Nederland als iemand ten onrechte in de gevangenis zit dan wordt er geteld hoeveel dagen en dan krijgt ‘ie een bedrag per dag en dan kan ‘ie ergens stil gaan leven maar dat gaan ze met deze mensen niet doen. Ja deze mensen zijn geestelijk zo beschadigd dat ja, ik zou ze ook niet als buren willen hebben. Jij ook niet denk ik.

Bijlage 7