Pws matchfixing lauwers college

PWS MATCHFIXING Omkoping in de sport

Marc Lourens Mick Niekerk VWO 6

Begeleider: Mevrouw Leenstra Profiel: Economie & Maatschappij 2014/2015 1

Voorwoord Dit profielwerkstuk is geschreven door Mick Niekerk en Marc Lourens. Wij zijn twee leerlingen uit de zesde klas van het atheneum op het Lauwers College in Buitenpost.

Wij zijn twee absolute sportfanaten, daarom was de keuze voor een sportgerelateerd onderwerp snel gemaakt. Bij een profielwerkstuk is het echter wel noodzakelijk, dat er hier en daar wat onderzoeken verricht kunnen worden. Dat feit verkleinde het aantal mogelijke onderwerpen sterk. We zouden kunnen gaan testen op bepaalde sportprestaties, maar de keuze is gevallen op matchfixing. Als onze favoriete sport dezelfde was, dan was de keuze simpel geweest. Dan hadden wij ons op één en dezelfde sport gericht. Dit is echter niet het geval. Mick is een fervent honkballer, terwijl Marc elke zaterdag door de groene weide achter een bal aan huppelt. Wij hebben dan ook besloten iets te gaan zoeken wat met veel sporten te maken had, en dat is met matchfixing het geval.

Het PWS moet worden ingeleverd op donderdag 19 februari, en eerder mag natuurlijk altijd. Het proces van het maken van het PWS is uitmuntend verlopen. Het maken van de taakverdeling was erg eenvoudig. Mick opteerde juist voor de hoofdstukken die Marc liever niet wilde. De enige problemen die we zijn tegengekomen waren de opstartproblemen. We hadden moeite met het vinden van een geschikt onderwerp, en dus ook met het vinden van een begeleider. Verder hebben we geen problemen gekend. Alleen de stortvloed aan informatie was enigszins ‘vervelend.’ We wisten niet meer waar we het moesten zoeken, door de steeds extra bijkomende informatie. Op een gegeven moment hebben we er een streep onder gezet en gezegd: “Informatie die nu nog naar buiten komt, verwerken we niet meer in ons PWS.” Dit heeft ons geholpen, omdat we nu precies wisten waar we het moesten zoeken.

Datum van afronding: 18 februari 2015

Mick Niekerk

Marc Lourens

Mevrouw R. Leenstra

2

INHOUDSOPGAVE Inleiding

5.

Hoofdstuk 1: Verschillende sporten

6.

-

§1.1 Voetbal §1.2 Tennis §1.3 Wielrennen §1.4 Vechtsport §1.5 Paardensport

Hoofdstuk 2: Matchfixing in Nederland -

§2.1 Van der Duim en Westerhof §2.2 Belchinezen §2.3 Rooie Paul R. §2.4 Verdachte wedstrijden §2.5 Online gokmarkt

Hoofdstuk 3: Matchfixing in de wereld -

§3.1 Wilson Raj Perumal §3.2 Dan Tan Seet Eng §3.3 Menno van Dongen en Willem Feenstra in Singapore §3.4 Wereldkampioenschappen voetbal Rusland en Qatar

Hoofdstuk 4: Manieren van ‘fixing’ -

6.

7.

7.

8.

9.

11.

11.

12.

12.

13.

13.

15.

15.

16.

17.

18.

20.

§4.1 Betrokkenen omkopen §4.2 Doping §4.3 Live Betting §4.4 Opzienbarende manieren

20.

21.

21.

21.

Hoofdstuk 5: Geschiedenis van matchfixing

22.

-

§5.1 Honkbal §5.2 Voetbal §5.3 Wielrennen §5.4 Boksen

22.

22.

23.

24.

Hoofdstuk 6: Economische belangen

25.

Hoofdstuk 7: Maatregelen tegen matchfixing

27.

-

§7.1 Strafvermindering §7.2 Strengere dopingcontrole §7.3 Wetten terugdraaien

Hoofdstuk 8: Onderzoek

27.

27.

27.

28.

3

Hoofdstuk 9: Spraakmakende zaken -

§9.1 Willem II §9.2 Calciopoli §9.3 De Knipoog-Kroaat §9.4 SC Heerenveen in Spanje

30.

30.

31.

32.

33.

Hoofdstuk 10: Interview met Menno van Dongen

34.

Hoofdstuk 11: Conclusie/Summary

43.

-

§11.1 Nederlands §11.2 English

Hoofdstuk 12: Nawoord -

§12.1 Het nawoord van Mick Niekerk §12.2 Het nawoord van Marc Lourens

Hoofdstuk 13: Bronnenlijst -

§13.1 Internet §13.2 Literatuur §13.3 Tijdschriften §13.4 Kranten

Hoofdstuk 14: Logboek

43.

44.

46.

46.

47.

48.

48.

50.

50.

50.

51.

4

Inleiding Matchfixing. Een woord dat in ‘De Dikke van Dale’ nog niet te vinden is. Het is oorspronkelijk dan ook afkomstig uit het Engels. Waar het in het Engels nog met een tussenstreepje wordt geschreven, is het in het Nederlands één woord. In een online Engels woordenboek wordt match-fixing als volgt gedefinieerd: “dishonest activity to make sure that one team wins a particular sports match.” In simpel Nederlands: “Oneerlijke praktijken om er zeker van te zijn dat een team een bepaalde sportwedstrijd wint.”

Bij matchfixing worden idiote bedragen ingezet op een gebeurtenis die voor onmogelijk wordt gehouden. Het begint een steeds groter probleem te worden. En toegegeven, het is een mooie manier om geld te verdienen. Fair is het echter allerminst.

Een stel criminelen, zo mag je het wel stellen, zoeken contact met een sporter, arbiter of hoge pief van een club. Ze stellen hen een gedeelte van de winst in het vooruitzicht. In het voetbal bijvoorbeeld, komt het zelden op het allerhoogste niveau voor. Waarom? Omdat in de lagere divisies de salarissen ook lager zijn. Gokkers weten dat zij eerder zullen zwichten voor een geldbedrag met een aantal nullen. Een tweede reden is dat er minder mensen naar kijken, waardoor het beter verborgen blijft.

Dat matchfixing zo snel mogelijk moet stoppen, is duidelijk. Het heeft geleid tot doden. Supporters worden kwaad als een van hun spelers het opzichtig verknoeit.

Gokkers worden wild als de personen die omgekocht zijn zich niet aan de afspraak houden, wat levensgevaarlijke gevolgen kan hebben.

In dit profielwerkstuk staat de volgende hoofdvraag centraal: In hoeverre beïnvloedt matchfixing de sportwereld?

Deze hoofdvraag gaan wij proberen te beantwoorden aan de hand van de volgende deelvragen: -

In welke sport wordt het meeste gefixt?

Op welke manieren wordt er gefixt?

Wat voor economische belangen spelen een rol bij matchfixing?

Wanneer begon het fixen van wedstrijden?

Hoe kan matchfixing worden bestreden?

Wij verwachten dat de sportwereld wel degelijk wordt beïnvloed door matchfixing. De verschillen tussen de verschillende sportdisciplines zullen naar onze verwachting groot zijn. In bijvoorbeeld voetbal verwachten we veel meer matchfixing, dan in bijvoorbeeld korfbal. Dit heeft te maken met toeschouwersaantallen, (wereldwijde bekendheid) van de sport en de hoeveelheid geld die in deze sporten omgaan. Elke sport heeft verschillende niveaus. In voetbal heb je bijvoorbeeld het Wereldkampioenschap, dat is het hoogste van het hoogste. Maar je hebt ook de vijfde divisie van Engeland, een relatief laag niveau. Wij verwachten dat, in de meeste sporten, matchfixing op alle niveaus voorkomt.

5

HOOFDSTUK 1: VERSCHILLENDE SPORTEN In dit hoofdstuk worden de verschillende sporten waarin matchfixing voorkomt onderzocht. Door middel van onze enquête zijn we erachter gekomen welke sporten bij de meeste mensen bekend staan als verdacht. In dit hoofdstuk focussen we ons op de sporten die daar uit zijn gekomen: voetbal, tennis, wielrennen, vechtsport, paardensport en cricket.

Waarom staan juist deze sporten bekend als omkoopbaar? Het antwoord kregen wij in gesprek met Menno van Dongen, eindredacteur van de sportredactie bij de Volkskrant. Hij vertelde ons dat in elke sport waar een hoop geld in omgaat veel wordt gegokt. In de sporten waar hoge salarissen, hoge kijkcijfers, grote tribunes en grote rijke oliesjeiks de boventoon voeren zal het niet zo snel opvallen dat er veel geld wordt ingezet op een vreemde uitkomst. §1.1 Voetbal Op het lijstje van de populairste sporten in de wereld staat voetbal bovenaan. Met maar liefst drieënhalf miljard fans is deze sport de grootste van de wereld. Voetbal is dus de sport met de meeste fans, maar ook de sport waar het meeste geld in om gaat. Het is dan ook logisch, zegt Menno van Dongen, dat voetbal een van de grootste omkoopsporten ter wereld is.

Talloze bookmakers1 bieden mogelijkheden voor het gokken op voetbalwedstrijden.

Het is ook daarom dat voetbal erg gevoelig is voor matchfixing. De grote hoeveelheid aan gokmogelijkheden samen met de grote geldbedragen die in de sport circuleren, maakt voetbal dé perfecte sport voor matchfixing. Door de grote bedragen die in de sport omgaan, zal het niet zo snel opvallen dat er wordt gewed op rare uitkomsten of gebeurtenissen. Dit zal wel het geval zijn als er bijvoorbeeld honderdduizend euro wordt ingezet op een amateurwedstrijd.

KNVB De Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) heeft een aantal regels opgesteld wat betreft matchfixing in Nederland. Zo is het verboden om als speler, trainer, scheidsrechter of staf te gokken op een wedstrijd waar men zelf bij betrokken is, of te gokken op een club waar men in dat seizoen nog deel van uitmaakte. Daarnaast is het voor deze personen ook verboden om te wedden op het verdere verloop van de competitie. Als zij zich niet aan deze regels houden kunnen zij een geldboete, puntenmindering, schorsing of uitsluiting van deelname als straf krijgen.

FIFA De Fédération Internationale de Football Association (FIFA) heeft een verslag opgesteld waarin alle doelstellingen en grondregels van de organisatie staan vermeld: ‘ The FIFA Statutes’. In artikel 2 staat dat het doel van de organisatie wat betreft matchfixing is ‘to prevent all methods or practices which might jeopardise the integrity of matches or competitions or give rise to abuse of Association Football.’

Een van de hoofddoelen van FIFA is dus om alle mogelijke methodes die de integriteit van de wedstrijden of competities in gevaar kunnen brengen te voorkomen.

1

Een bookmaker is iemand die het mogelijk maakt te gokken op uitkomsten of gebeurtenissen bij wedstrijden of toernooien.

6

FIFA voert daarnaast een zero tolerance beleid tegenover matchfixing. Dat betekent dat ze het verbieden. Straffen die de FIFA heeft opgesteld voor mensen die een poging hebben gedaan een wedstrijd te beïnvloeden zijn: Een boete van 10.000 Zwitserse Frank, een verbod op participatie in voetbalwedstrijden of een stadionverbod.

Mede dankzij de media is voetbal de bekendste matchfixing sport. Een paar krantenkoppen: ‘Lid commissie van beroep FIFA blijkt zelf omgekocht’ (Volkskrant) ‘Ruim 380 voetbalwedstrijden 'besmet' met omkoping’ (NU.nl) ‘Qatar sleepte WK binnen door omkoping’ (Telegraaf) 'Zes Champions League wedstrijden omgekocht' (Algemeen Dagblad) De media spelen dus een grote rol in de bekendheid van matchfixing. Dat is waarschijnlijk ook de voornaamste reden dat voetbal een bekende sport is op het gebied van matchfixing. Elk weekend komen er nieuwe zaken aan het licht waarin verdachte uitslagen of gebeurtenissen in het voetbal worden belicht. §1.2 Tennis Omstreeks 20% van de deelnemers aan onze enquête vindt tennis een verdachte sport. Dat blijkt uit de volgende vraag uit onze enquête: In welke sporten denkt u dat matchfixing veel voorkomt? Dit is voor ons reden genoeg om ook tennis eens flink onder de loep te nemen, en uit te zoeken waarom men tennis verdacht vindt.

Eind november 2014 verscheen er een opvallend kopje op NU.nl: ‘Tennis ernstig bedreigd door matchfixing.’ Hierin werd een verslag gegeven van het interview dat NU.nl heeft gehad met Chris Eaton, voormalig agent van Interpol. Vooral op de Challengertoernooien wordt veel gewed. Vreemd is dat op deze toernooien weinig prijzengeld te behalen valt, dus de eerder genoemde reden van matchfixing bij voetbal komt niet overeen met tennis. Waarom deze toernooien? Omdat op deze toernooien allerlei aanstormende spelers actief zijn. Een aantal van deze spelers zal doorbreken, en gaan spelen op de grote toernooien. Als deze tennissers eenmaal vatbaar zijn voor het geld wat hen wordt aangeboden door ‘matchfixers’, zullen zij ook vatbaar zijn op de grote toernooien. Het is dus interessant voor de gokkers om deze jonge spelers zo ver te krijgen dat ze een wedstrijd gaan beïnvloeden. Ze zullen daar later namelijk profijt van hebben. “Eenmaal vatbaar voor omkoping, altijd vatbaar voor omkoping2.” §1.3 Wielrennen Tijdens de Olympische Spelen van 2008 deed zich een opvallend incident voor tijdens de wegwedstrijd van het wielrennen. Alexandre Vinokourov, een gerenommeerde wielrenner uit Kazachstan, won deze wedstrijd op een enigszins verdachte manier. Zeven kilometer voor het einde demarreerde Rigoberto Urán, hij kreeg Vinokourov met zich mee. Urán reed heel sterk en zou naar verwachting de sprint gaan winnen. Met de finish in het zicht zette Vinokourov een demarrage in.

Urán keek volkomen de verkeerde kant op en zo leek het dat hij deze sprint niet aan zag komen. Vinokourov won uiteindelijk de race, maar op een verdachte manier. Net 2

Uitspraak van Chris Eaton, hij was eerst agent bij Interpol en nu actief bij het International Centre of Sports Security.

7

voordat de Kazach, Vinokourov, zijn demarrage had ingezet hadden de twee koplopers een kleine conversatie gevoerd, waarbij Urán een klein knikje had gegeven. Verwacht wordt dat Vinokourov een flinke smak geld heeft aangeboden aan Urán. Dit was namelijk zijn laatste optreden op de Olympische Spelen en met zijn enorme bankrekening kon hij een mooi einde geven aan zijn carrière. Het is echter nooit bewezen. Dat Vinokourov mocht deelnemen aan de Spelen van 2008 was al vreemd. De Kazach was namelijk tijdens de Tour de France van een jaar eerder twee keer positief getest op bloeddoping, waarna de hele ploeg de Tour de France verliet. De wielerbond van Kazachstan legde hem toen een schorsing op van een jaar, maar ondanks de schorsing mocht Vinokourov toch deelnemen aan de Spelen in Beijing.

Wielrennen kwam ook duidelijk naar voren in onze enquête. Vierenveertig procent van de stemmers had een verdacht gevoel bij deze sport. Natuurlijk heeft dat te maken met de welbekende dopingschandalen. De afgelopen jaren was matchfixing rondom het wielrennen een ‘hot-item’ in de sportwereld. Lance Armstrong is een grootheid in de sport, met maar liefst zeven Tour de France overwinningen. Deze werden in 2012 allemaal van hem afgenomen omdat er werd ontdekt dat hij alle overwinningen onder invloed van een prestatieverbeterend middel had gereden.

Doping kwam hierdoor meer en meer aan het licht. Steeds meer zaken werden ontmanteld en het werd duidelijk dat de hele sport was bezaaid met doping.

Doping is dus een van de grote spelbrekers wat betreft de eerlijke competitie van het wielrennen. Van matchfixing is er dus zeker sprake. Maar, vergeleken met andere sporten is er in het wielrennen niet veel bekend over omkoopschandalen.

Het gerucht gaat dat Alexandre Vinokourov in 2010 door omkoping Luik-BastenakenLuik heeft gewonnen, op exact dezelfde wijze als in 2008 op de Olympische Spelen.

Deze wielerwedstrijd is een van de klassiekers van het voorjaar in de wielersport. De wedstrijd wordt al sinds 1908 verreden en staat dus hoog in het vaandel bij de wielrenners. Samen met de Rus Alexandre Kolobnev reed Vinokourov richting de finish. Ze leken beiden even sterk maar toch won Vinokourov op een redelijk gemakkelijke manier. Aan de hand van bankafschriften en e-mails in de handen van het Zwitserse blad L'Illustré, is gebleken dat er een aantal verdachte bedragen zijn overgemaakt naar een rekening onder de naam van Kolobnev. Vinokourov blijft ontkennen dat hij te maken heeft gehad met omkooppraktijken in zijn carrière, maar het feit dat hij bij de meest bekende zaken in de wielersport betrokken is geweest, zegt wat ons betreft genoeg.

Begin december 2014 was de wielerploeg Astana volop in het nieuws. Alexandre Vinokourov was een van de initiators van deze nieuwe wielerploeg. Sinds het begin van de ploeg in 2004, zijn er talloze wielrenners betrapt op doping. Ook dit jaar was hiervan sprake. Vier rijders van de ploeg zijn tijdens de Tour van 2014 betrapt op dopinggebruik. Het is daarom erg opvallend dat de ploeg opnieuw een licentie heeft gekregen voor volgend jaar. Met deze licentie mag de ploeg meedoen aan de UCI World Tour. Ondanks de vele dopingzaken rondom bij de ploeg is het hen dus toch gelukt om de benodigde licentie te krijgen. De Duitse wielrenner Tony Martin zei het volgende over de toewijzing: "Als een ploeg waarbij het vermoeden van dopinggebruik zo sterk is een licentie krijgt, is dat een klap in ons gezicht.” §1.4 Vechtsport Volgens een onderzoek van de Tweede Kamer dat in 2013 werd uitgegeven, is er te weinig controle wat betreft matchfixing in de vechtsport. The International Boxing

8

Association heeft een aantal regels opgesteld, maar die zijn bij lange na niet volledig volgens Marjan Olfers van de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Er zijn veel kleine toernooien en wedstrijden bekend waarin waarschijnlijk is gesjoemeld met de uitslagen. Echter, toen Minister Schippers van Welzijn, Volksgezondheid en Sport in 2013 de mogelijkheid had om een groot onderzoek naar matchfixing in de vechtsport te starten, deed ze dat niet. Het RIEC, een organisatie tegen de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, heeft een jaar eerder een inventarisatie gemaakt van de misstanden en criminele relaties in de vechtsport. Hieruit bleek dat matchfixing vooral op lokaal niveau plaatsvindt. Dit was voor de minister geen reden om direct een groot onderzoek te starten. Schippers zei: ‘Als de verdachte zaken vooral op lokaal niveau plaatsvinden, kunnen deze ook het beste op lokaal niveau opgelost worden.’

De relatie tussen de vechtsport en de onderwereld is een heikel punt. Jaarlijks worden er bij vechtsportgala’s mensen geliquideerd, ook dit heeft hoogstwaarschijnlijk met matchfixing te maken. Je kunt je wel voorstellen dat wanneer er flink geld wordt ingezet op een persoon die uiteindelijk niet wint, dit tot irritaties bij de gokkers kan leiden. Deze irritaties kunnen zelfs zo ver gaan dat een van de betrokkenen wordt vermoord.

In november 2014 vond er een kickboksgala plaats in Zijtaart. Daar brak een vechtpartij uit waarbij 2 broers werden afgevoerd naar het ziekenhuis. Eén van de broers overleed ter plekke en de ander was zwaar gewond geraakt. De 32-jarige Siamak S. schoot beide personen in de rug met een pistool. Aanleiding tot dit incident was de rivaliteit tussen twee sportscholen waar ook een aantal criminelen bij betrokken waren. Dit incident is er een van velen die jaarlijks gebeuren op vechtsportgala’s. Een aantal krantenkoppen: “Vechtpartij bij vechtgala: zwaargewonde op IC” (NU.nl), 11 november 2012.

“Drie gewonden bij vechtgala Hoorn” (Elsevier), 15 mei 2011.

“Vechtgala ontaardt in matpartij” (Telegraaf), 30 oktober 2010. §1.5 Paardensport Als men aan paardenraces denkt, denkt men vaak aan de chique en flamboyante uitstraling die daarbij hoort. Vrouwen met zo groot mogelijke hoeden en mannen strak in het pak die vervolgens honderden euro’s vergokken op de paarden. Ook in deze sport speelt geld een hele grote rol. Niet alleen voor de deelnemers die hun paarden en materiaal moeten onderhouden, maar ook voor de toeschouwers. Het bezoeken van een paardenrace brengt de gewoonte met zich mee om te gokken. Dit maakt het een kwetsbare sport voor omkoping.

In 2011 onthulde the British Horseracing Authority een lijst met wedstrijden die volgens hen waren vervalst. Eigenaren van paarden en de jockeys zelf zouden met opzet hun favorietenrol niet waar hebben gemaakt. Dit gaat tegen de odd books· in.

Hierdoor heeft het prijzengeld een grotere waarde, en dus wordt het plots interessant voor matchfixing.

Het onderzoeken en bewaren van de integriteit van de sport staat ook bij de BHA3 bovenaan de lijst met doelen. Ze bezoeken trainingen, interviewen trainers en jockeys en monitoren de gokmarkt. Als er een groot bedrag wordt ingezet op een onverwachte uitkomst, zorgt dat voor vraagtekens. Ook wordt de gezondheid van de paarden nauwlettend in de gaten gehouden. Dit is een van de manieren waarop er 3

British Horseracing Authority 9

kan worden gefixt bij paardenraces. Op het drogeren van paarden staan hoge straffen.

De FĂŠdĂŠration Equestre Internationale (FEI) is een overkoepelende organisatie voor de paardensport. Deze organisatie voert op het gebied van paardendoping een politiek van nultolerantie. Een paard dat deelneemt aan een internationale wedstrijd mag geen enkel medicijn in zijn/haar lichaam hebben. Wanneer er bij een test toch sporen van medicatie zijn, is er meteen sprake van doping. Medicijnen die dus niet prestatieverbeterend zijn, zijn ook verboden.

Tijdens de Olympische spelen van 2008 in Peking werden zes paarden betrapt op het gebruik van doping. De stof capsaĂŻcine werd aangetroffen in alle paarden. Deze stof zorgt voor een hogere gevoeligheid van de benen en een groter uithoudingsvermogen. De bronzen medaille die het Noorse team behaalde bij het teamspringen werd later van hen afgenomen. Het paard van Tony Andre Hansen had onder invloed van een prestatieverbeterend middel de wedstrijd gesprongen en dus ging de medaille naar het Zwitserse team dat vierde stond op de ranglijst.

10

HOOFDSTUK 2: MATCHFIXING IN NEDERLAND Nederland is een van dé gokparadijzen in de wereld. Tot nu toe is het een van de weinige landen waarin nog geen matchfixing bewezen is. Dit maakt het natuurlijk aantrekkelijk voor de gokkers, maar het is wachten tot er iemand tegen de lamp loopt.

Op 3 september 2013 werd een onderzoek naar matchfixing door de rijksoverheid gepubliceerd. Daarin werd geconcludeerd dat er matchfixing plaatsvindt in Nederland, maar ook dat dit niet op grote schaal gebeurde. Vrij recent waren er twee Nederlandse tennissers in het nieuws, zij zouden een toernooitje gefixt hebben.

Verder is in Nederland het voetbal natuurlijk zeer aantrekkelijk, er gaat onwijs veel geld om in die sport. §2.1 Van der Duim en Westerhof Tennis kwam in Nederland op de matchfixinglijstjes weinig voor. Tot 11 augustus 2014. Toen speelden Antal van der Duim en Boy Westerhof een weinigzeggend wedstrijdje op het Challengertoernooi in het Duitse Meerbusch. Het was de nummer 248 tegen de nummer 280 van de wereld. Er werd gespeeld zonder camera’s, en met zeer weinig publiek. Naarmate deze pot tennis vorderde, werd er steeds meer geld ingezet op Van der Duim, ondanks dat hij de eerste set had verloren. De eerste set ging namelijk met 6-4 naar Westerhof. Ook de tweede set leek voor Westerhof te worden, hij won de eerste 3 games en kwam dus op een 3-0 voorsprong. Over en sluiten, zou je denken. Niet dus. De gokkers bleven maar inzetten op Van der Duim, steeds meer en meer. En vervolgens waren de volgende 24 punten voor Van der Duim. Met tweemaal 6-3 won Antal van der Duim deze wedstrijd. Veel tennisgerelateerde social media ontploften. Ze spraken schande, en noemden dit het meest opvallende en duidelijke voorbeeld van matchfixing, ooit. Ook valt er te lezen dat de verwachting op een overwinning voor Van der Duim van te voren 70% was.

Na het verlies van de eerste set, en de eerste games van de tweede set, bleef dit zo.

Uiterst onlogisch. Toen Van der Duim een punt pakte, ontploften de wedkantoren. De gokkers wisten het zeker, hij zou deze wedstrijd gaan winnen.

Figuur 1.1. Het gokgedrag tijdens de wedstrijd tussen Antal van der Duim en Boy Westerhof.

11

Ben Rompuy, hoogleraar in Brussel en onderzoeker Europees sportrecht aan het Haagse Asser instituut, vermoedde hetzelfde als vele anderen: matchfixing. Hij zei hierover het volgende: “Wedkantoren passen tijdens wedstrijden vaak de prijs van de ‘odds’(winstkans) aan zodat ze hun verlies kunnen beperken. Op het moment dat een tennisser wint of verliest, passen de wedkantoren de prijs van de odds aan omdat ze hopen dat mensen dan ook weer gaan wedden op de tegengestelde speler. Ondanks dat Van der Duim in dit geval eerst aan de verliezende hand was, mensen bleven op zijn overwinning inzetten. En dus kelderde de uitkering van de odds gigantisch, veel meer dan je zou mogen verwachten. Zo’n discrepantie is erg verdacht en wijst erop dat er iets aan de hand is. Al kan je niet volledig uitsluiten dat er iets anders aan de hand was.”

Dat een dergelijk persoon ook matchfixing vermoedt, zegt vrij veel. Hij benadrukt echter ook het grote probleem: je kunt niet uitsluiten dat er een andere verklaring is.

Je kunt matchfixing eigenlijk niet bewijzen, zolang het niet wordt bekend door een van de betrokkenen. Niemand zal bekennen, want dan staat je een lange straf te wachten. Dit is toch een regel die veranderd zou moeten worden, zo vindt ook Menno van Dongen, eindredacteur sportredactie Volkskrant. (Zie interview verderop in dit ProfielWerkStuk.)

Chris Eaton, een voormalig agent van Interpol, houdt zich bezig met de bewaking van de integriteit van de sport. Ook hij gaf aan dat het tennis bedreigd wordt door matchfixing. En dan voornamelijk op challengertoernooien, niet geheel ontoevallig hetzelfde soort toernooi waarop Van der Duim en Westerhof speelden. Eaton is van mening dat tennis na voetbal en cricket het meest geconfronteerd wordt met matchfixing.

§2.2 Belchinezen Het begrip belchinezen is bedacht door de Nederlandse politie en/of overheid. Een belchinees is een toeschouwer bij een voetbalwedstrijd, van Aziatische afkomst, die constant zit te telefoneren. Hij geeft dan informatie door aan gokbedrijven in China of Zuidoost-Azië. Deze personen zouden in Nederland vooral aanwezig zijn geweest in de Jupiler League, het tweede niveau van Nederland. Het probleem is echter dat, wat de belchinezen deden, niet strafbaar is. Bellen op de tribune mag. Doelpunten doorbellen mag. Overtredingen, gele en rode kaarten, corners, alles mag worden doorgebeld. Het kan ook nog eens niet bewezen worden, dat het bestemd is voor de gokmaffia. Het wordt pas strafbaar, als bewezen is dat het bestemd is voor de gokmaffia.

In 2009 zond Voetbal International beelden uit van Aziatische toeschouwers op de tribunes bij FC Oss en FC Eindhoven. Zij werden daar ook aangesproken door stewards, wat erop wijst dat deze clubs het zaakje ook niet helemaal vertrouwden. §2.3 Rooie Paul R. Een van de bekendste verdachten rondom matchfixing is de Nederlandse Paul R. Hij zou deel uitmaken van een grote bende, die de ene na de andere wedstrijd fixt. Hij kwam naar voren uit het Duitse onderzoek van Andreas Bachmann. Hij opereerde

12

echter vanuit het Nederlandse Noordwijk. Dat was algemeen bekend, maar toch was hij onvindbaar voor zowel de Nederlandse als de Duitse politie. Uiteindelijk werd hij in 2009 toch in de kraag gevat na een kunstroof. Vanaf dat moment heeft Duitsland gewacht op zijn uitlevering, maar daar was Nederland niet bepaald happig op. Na lange onderhandelingen heeft minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie in 2013 toch besloten Rooie Paul R. uit te leveren.

Paul Rooij, zoals hij eigenlijk heet, zou tussen 2007 en 2009 meerdere malen voetballer René Schnitzler met de dood hebben bedreigd. In totaal heeft Rooij hem ook ongeveer honderdduizend euro betaald om vijf wedstrijden te verliezen met zijn club FC Sankt Pauli, destijds spelend op het tweede niveau van Duitsland. Rooij en zijn kompanen zouden zo'n 1,8 miljoen euro hebben betaald in ruil voor de gewenste resultaten. Ze maakten hier maar liefst 9 miljoen euro winst op. §2.4 Verdachte wedstrijden

Groot nieuws in de ontwikkelingen rond matchfixing was er in 2013. Een viertal voetbalwedstrijden uit de tweede competitie van Nederland, de Jupiler League, werden officieel verdacht. In Duitsland werd een groot onderzoek gedaan, waarbij ook veel telefoongesprekken werden afgeluisterd.

Niet alleen de belchinezen, maar ook andere nationaliteiten waren aanwezig en werden afgeluisterd. Ze zaten op de tribunes bij BV Veendam tegen Helmond Sport, Fortuna Sittard tegen SC Cambuur, FC Volendam tegen Excelsior en De Graafschap tegen Telstar. Al deze wedstrijden zijn gespeeld op 4 of 11 september 2009. Wat al enigszins opvallend is, is dat één scheidsrechter twee van deze wedstrijden gefloten heeft. Het gaat om Serdar Gözübüyük, een man die opvalt door zijn flamboyante verschijning. Veel haargel, strak geschoren baard, en cameraverliefd. Zo baarde hij opzien door ooit zijn ‘Respect-armband’ te laten zien aan de trainer van FC Groningen. Een actie die veel stof deed opwaaien in Nederland. Wat verder opvalt, is dat de beruchte Rooie Paul R. tweemaal is gehoord op de afgeluisterde gesprekken bij de twee wedstrijden van deze scheidsrechter.

De vier wedstrijden stonden op een lijst van totaal 305 verdachte wedstrijden. Dit was in 2009, waardoor je met zekerheid kunt zeggen dat dat aantal enorm verhoogd is.

Het Duitse onderzoek werd geleid door de officier van justitie: Andreas Bachmann.

Na voltooiing werd het onderzoek naar andere landen verzonden. Vele landen, zoals Zwitserland, Kroatië, Italië, ondernamen wél actie. Nederland vond het de moeite niet waard. In de landen waar actie werd ondernomen, volgde de ene na de andere arrestatie.

§2.5 Online gokmarkt In 2014 was het in Nederland verboden voor bookmakers, degenen die het mogelijk maken om te gokken, om zich te vestigen in Nederland, en reclame maken mocht evenmin. In 2015 is dit echter veranderd, die regel is geschrapt. Dit heeft tot gevolg dat de gokindustrie en de invloed daarvan alleen maar toeneemt. Waar iedereen ontkent dat matchfixing van invloed is, blijkt het tegendeel waar te zijn. Eveneens zegt men er alles aan te doen om het te bestrijden, en vervolgens schrapt het kabinet een cruciale regel. Het valt allemaal moeilijk te begrijpen, het lijkt wel één groot

13

complot. Jaarlijks pompen gokkers zo’n 6 miljard euro in de Eredivisie, dan zijn daaronder twee niveaus die nog interessanter zijn voor gokkers, vanwege de teruglopende toeschouwersaantallen. Ongeveer 256 profvoetballers in Nederland verdienen minder dan 25 duizend euro netto per jaar. Een simpele omkoping, zoals een corner weggegeven, levert vaak meer op dan een winstpremie. Het is begrijpelijk dat men in de verleiding komt zich te laten omkopen.

14

HOOFDSTUK 3: MATCHFIXING IN DE WERELD §3.1 Wilson Raj Perumal Wilson Raj Perumal is een van de grootste namen in het matchfixing-circuit van dit moment. Deze man is een van de meest invloedrijke personen in de gokwereld.

Wilson Raj Perumal heeft al een aantal keer in de gevangenis gezeten voor zaken rondom matchfixing in Singapore en Finland. In zijn boek ‘Kelong Kings’ laat hij zien hoe hij met het fixen van onbekende wedstrijden in Singapore zichzelf omhoog heeft gewerkt naar het fixen van FA en FIFA wedstrijden. In Singapore spreekt men Malay, en in die taal betekent 'kelong' matchfixing. In het boek claimt hij ervoor gezorgd te hebben dat door hem Honduras en Nigeria het Wereldkampioenschap voetbal van 2010 hebben gehaald. Ook zegt hij wedstrijden te hebben gefixt tijdens de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta en in 2008 in Beijing.

In een interview dat op zondag 4 januari 2015 werd uitgezonden op de Amerikaanse nieuwszender CNN vertelde hij hoe hij tot het fixen kwam en waarom hij dat deed.

“Ik raakte geïnteresseerd in gokken maar ik wilde niet altijd verliezen, dus zocht ik manieren om wedstrijden te fixen.” Wilson Raj Perumal kreeg al op jonge leeftijd een strafblad en hij zag in dat hij hierdoor zijn droom om in het leger te werken niet kon verwezenlijken. Hij kwam in aanraking met het gokken en zo kwam hij uiteindelijk op het fixen van wedstrijden, om maar niet te verliezen. Toen hij zichzelf volledig had gericht op matchfixing kon hij er zelfs een illegale business van maken. Hij richtte een eigen bedrijf op: ‘FOOTBALL 4 YOU INTERNATIONAL.’ Hierdoor werd samenwerken met andere criminelen een stuk gemakkelijker.

“Soms zat ik op de bank, naast de spelers, om ze te vertellen wat ze moesten doen.”

Perumal ging slim te werk en zocht de kwetsbare teams op. Het nationale team van Zimbabwe was een van zijn slachtoffers. Het team was labiel omdat het land in een zogenaamd ‘turmoil’ was. Er was geen sprake van een stabiele samenleving en er was veel opschudding onder de inwoners. Perumal heeft toen de aanvoerder van het nationale team meegenomen op een etentje. “It’s like a bait. If he bites the bait, then it might be possible.”

Hij beweert ongeveer 90 wedstrijden te hebben gefixt waarvan ongeveer 80% geslaagd is. Daarmee heeft hij ongeveer 5 tot 6 miljoen dollar verdiend. Hij zegt: “It was like business for me. I saw it like an office job where we are just trying to make money in a different way.”

Scheidsrechters waren voor Perumal erg belangrijk voor het fixen van wedstrijden.

Ze krijgen van de FIFA niet veel betaald, dus zijn ze volgens Perumal kwetsbaarder en aantrekkelijker voor fixers. Als ze vijfhonderdduizend dollar krijgen aangeboden zullen ze dat sneller aannemen, dan wanneer het jaarlijkse honorarium voor een scheidsrechter hoger zou liggen. Dat is namelijk drie keer zo veel als het (geschatte) jaarsalaris van een FIFA scheidsrechter. CNN vroeg de FIFA naar de betaling van hun scheidsrechters met betrekking tot matchfixing. De FIFA reageerde daarop door te zeggen dat het loonstrookje van scheidsrechters niet belangrijk is. Wat er wel toe doet volgens de FIFA is de waarde van het individu en daarbij de eerlijkheid van de scheidsrechter zelf.

15

Dit zijn de grootste toernooien waar hij claimt wedstrijden te hebben gefixt: - WK voetbal 2010 - WK voetbal voor vrouwen 2007 - Olympische spelen 1996 en 2008.

- CONCACAF Gold Cup (Voetbaltoernooi om kampioenschap Midden-Amerika) - CAF(Voetbaltoernooi om kampioenschap van Afrika)

Figuur 1.2. Wereldkaart met daarop de evenementen waarop Wilson Raj Perumal gefixt zou hebben.

§3.2 Dan Teen Seet Eng Dan Teen Seet Eng, oftewel ‘Dan Tan’ is een van de werknemers geweest van Wilson Raj Perumal. Hij wordt gezien als de leider van het grootste goksyndicaat ter wereld en hij heeft volgens velen meer dan 300 wedstrijden beïnvloed, waaronder een aantal wedstrijden in de Europa League en Champions League. Hij is korte tijd leider geweest van de organisatie van Perumal, ‘FOOTBALL 4 YOU INTERNATIONAL.’ Ook Dan Tan heeft in de gevangenis gezeten voor zijn daden als matchfixer. In 1990 draaide Tan de bak in, omdat hij verschillende paardenrenwedstrijden en voetbalwedstrijden had omgekocht. Na een klopjacht van ongeveer 2 jaar zit Dan Tan sinds 2013 in de gevangenis omdat 2 personen binnen zijn organisatie hebben opgebiecht wat er allemaal speelde. Bij zijn arrestatie zijn ook elf andere personen opgepakt. Het Criminal Investigation Department en Police Intelligence Department van Singapore hadden geen namen uitgegeven bij dit arrest.

Wel werd toegegeven dat onder de twaalf opgepakte criminelen ook een zogenaamde ‘ringleader’ zat. Dan Tan stond al geruime tijd bekend als een van de grootste matchfixers van de wereld, hij werd daarom ook vaak als ‘ringleader’ beschouwd. Het staat dus vrijwel vast dat Dan Tan bij de genoemde arrestatie aanwezig was.

16

Ook tussen Wilson Raj Perumal en Dan Tan is een lijntje te leggen. Ze hebben samen ‘FOOTBALL 4 YOU INTERNATIONAL’ gerund, maar daarnaast schrijft Perumal in zijn boek ‘Kelong Kings’ veel over Dan Tan. Zo zegt hij: "Dan Tan was an ex-convict in Singapore. In 1994 he fled from Singapore to save himself from being killed because he was not able to pay up a 1.5 million bet placed during a World Cup match in 1994.” Tot de verschijning van dit boek, wist vrijwel niemand van deze praktijken af. Het zou er op kunnen wijzen dat Wilson Raj Perumal en Dan Tan goede zakenpartners waren. Samen konden ze veel invloed uitoefenen op wedstrijduitslagen.

Dan Tan is volgens Perumal de eerste persoon geweest die in de hoogste Italiaanse voetbalcompetities wedstrijden heeft omgekocht. Het begon in 2009 in de Serie B en Dan Tan heeft zich vervolgens in de hoogste competitie gemeld voor het beïnvloeden van wedstrijden. Volgens Perumal is er 4 tot 6 miljoen euro verdiend door Dan Tan. Hij beweert zelfs dat Dan Tan zeggenschap had bij de clubleiding van de Italiaanse club UC Albinoleffe, welke destijds de Serie B speelde.

Een van de raarste omkoopmanieren vond in 2010 plaats in het Noord-Italiaanse plaatsje Cremona. Op het doel voor één van de teams stond Marco Paolini. Dit was een man met veel schulden in de gokwereld en hierdoor dus ook als kwetsbaar gezien. Dan Tan had hem benaderd en uiteindelijk omgekocht. Toen de tweede helft van de wedstrijd begon waren alle spelers verward en duizelig. Wat was er gebeurd?

Marco Paolini had tijdens de rust zijn medespelers gedrogeerd met lormetazepam.

Hiertoe had hij opdracht gekregen van Dan Tan, waardoor hij zijn geld kon verdienen met het gokken op het andere team. §3.3 Menno van Dongen en Willem Feenstra in Singapore In ons interview met Menno van Dongen, eindredacteur van de sportredactie van de Volkskrant, liet hij ons iets opmerkelijks weten. Hij is in 2014 samen met zijn collega Willem Feenstra afgereisd naar Singapore om eens dieper in de wereld van matchfixing te duiken. Dit kleine landje wordt wel gezien als de bakermat van alle fixers. Wij stelden hem tijdens het interview de volgende vraag en kregen daar dit antwoord op: “ U doet natuurlijk veel onderzoeken, maar kunt u een zaak noemen die u echt heel opmerkelijk vond? Waar u toch wel van schrok of opkeek?” “ We zijn in Singapore geweest, mijn collega en ik, begin dit jaar. Er gaan altijd verhalen dat daar echt grote matchfixing plaatsvindt. Daar hebben we ook over geschreven. Daar ben ik wel van geschrokken. We zijn er naar toe gegaan, we hadden van te voren ook contact gelegd, met iemand die was veroordeeld voor matchfixing in het verleden. Die hebben we daar gesproken, en via hem hebben we uiteindelijk contact gekregen met een hele grote gokbaas, een zware crimineel. Hij dacht dat we van een voetbalclub waren, van Roda JC. Met die kerel hebben we iets gedronken in een soort nachtclub, en uiteindelijk begon hij ons allemaal geld te bieden. Een paar honderdduizend euro, een miljoen, als we een aantal spelers konden regelen van Roda JC. Daar schrok ik wel van, zo snel gaat dat. We hebben met eigen ogen gezien, hoe dat gaat zeg maar. Een hoop mooie vrouwen, en een hoop geld. Ik kan me best voorstellen dat je als voetballer daar voor zwicht.”

17

In het artikel dat De Volkskrant hierover schreef zegt Willem Feenstra het volgende: “Als je niet met die Aziatische gokcultuur bekend bent, kun je ook het fenomeen matchfixing niet begrijpen. Het is heel moeilijk voor te stellen dat jij als Singaporees zit te kijken naar een eerstedivisiewedstrijd in Nederland met twee kleine clubjes, en dat je dan denkt: laat ik eens geld op Telstar inzetten. Waarom kies je dan niet een mooie aansprekende wedstrijd in Engeland? Maar zo kijken zij helemaal niet naar voetbal. Sport is gokken. Zij kijken naar een wedstrijd alsof ze een rouletteballetje zien draaien. Als zij een roulettemachine kunnen manipuleren, als ze kunnen zorgen dat het balletje op nul valt, dan doen ze het. Als ze een voetbalwedstrijd kunnen beïnvloeden, levert dat even veel plezier op.”4 Dit laat zien dat deze trip naar Singapore heel belangrijk is geweest voor het onderzoek naar matchfixing. Van Dongen en Feenstra zijn gespecialiseerd in matchfixing en schrijven daar ook dagelijks over in de krant. Onlangs, zaterdag 17 januari 2015, brachten ze een spraakmakend stuk uit over gefixte wedstrijden van Willem II. Hierover meer in hoofdstuk 9. Dit toont dat door in de wereld van matchfixing te duiken, je er ook meer van gaat begrijpen. Door de reis naar Singapore en het spraakmakende artikel in de Volkskrant is matchfixing ook op de politieke agenda gekomen. Nadat het artikel werd gepubliceerd is er meteen door PvdA-kamerlid Tjeerd van Dekken een debat aangevraagd bij minister Opstelten van Veiligheid en Justitie. Dit laat zien dat de journalisten goed werk hebben verricht door deze criminele gebeurtenissen boven water te krijgen. Menno van Dongen: “ Ik moest een beetje denken aan een aflevering van ‘The Sopranos’, of ‘The Godfahter’.

Bestaan blijkbaar echt, die werelden.” §3.4 Wereldkampioenschappen voetbal Rusland en Qatar In 2010 besliste de FIFA dat het WK van 2018 plaatsvindt in Rusland en het WK van 2022 in Qatar. Hierover ontstond er veel ophef. Veel mensen waren van mening dat er corruptie in het spel zou zijn geweest. Qatar moest concurreren met de VS, Australië, Japan en Zuid-Korea. Qatar kreeg de meeste stemmen. Een voor de hand liggende reden hiervoor lijkt de grote financiële mogelijkheden van Qatar. Dat de stemming in het geheim plaatsvindt, maakt gesjoemel nog aannemelijker. Rusland moest het op haar beurt opnemen tegen Nederland/België, Spanje/Portugal en Engeland.

De ophef begon toen er geruchten kwamen over het idee dat er corruptie in het spel was geweest. FIFA-stemgerechtigden zouden een financiële tegemoetkoming hebben ontvangen voor het stemmen op Qatar en Rusland. Ook ontstond er ophef rondom de toewijzing aan Qatar omdat het in de zomer van Qatar gemiddeld 40°C is.

Daarnaast zijn de mensenrechten in beide landen niet in orde. Veel mensen worden

4

Volkskrant van zaterdag 5 april 2014 18

nog steeds onderdrukt en volgens velen is het daarom geen goed idee om de landen zo’n groot toernooi te geven. Directeur betaald voetbal van de KNVB Bert van Oostveen zei het volgende over de toewijzing: "Het idee van een WK voetbal in Qatar was niks, is niks en wordt niks. Dat klinkt gechargeerd, maar ik vind het echt van begin af aan zo."

Naar aanleiding van alle kritiek werd er opdracht gegeven aan de ethische commissie van de FIFA om een onderzoek te starten naar de toewijzingen. Michael Garcia was de leider van het onderzoek. Samen met een onderzoeksteam heeft hij een jaar lang allerlei interviews gedaan en rapporten onderzocht. Hieruit kwam een 350 kantjes lang rapport dat vervolgens niet openbaar werd gemaakt. Sepp Blatter, voorzitter van de FIFA, zei dat er binnen het comité geen behoefte was naar het rapport.

Vervolgens werd er een samenvatting van het rapport gemaakt door Hans-Joachim Eckert. Deze telde 42 kantjes maar puilde volgens hoofdonderzoeker Michael Garcia uit met fouten. Hij zei: “het rapport bevat meerdere incomplete en foute representaties van de feiten en conclusies die ik heb gerepresenteerd in mijn eigen rapport”.

De FIFA heeft lang volgehouden het volledige rapport niet uit te brengen. Dit zou volgens hen te veel juridische veranderingen met zich mee brengen. Als dit zou gebeuren moet namelijk een van de FIFA-wetten worden aangepast. Volgens artikel 36 van de ethische code van de FIFA mag alleen de conclusie van een rapport openbaar worden gemaakt. Een verandering in deze code kan alleen als het hele comité daarmee instemt. Toch werd er na een hele lange en uitvoerige discussie besloten om een stemming te organiseren voor het openbaar stellen van het rapport.

Alle leden van het uitvoerend comité van de FIFA mochten voor of tegen openbaring van het rapport stemmen. 19 december vond deze stemming plaats en er werd unaniem gestemd voor openbaring. De enige aanpassing die gedaan wordt is het anoniem houden van belangrijke bronnen. Blatter zei dat het WK van 2018 en van 2022 gewoon in Rusland en Qatar gaan plaatsvinden. Wel wordt er nog overlegd over de speeldata van het toernooi in 2022. Hierover wordt een besluit genomen in maart 2015. Om in het vervolg ophef te voorkomen zal het rapport gebruikt worden bij de volgende toewijzingen. Net voor dit besluit was de Amerikaanse hoofdonderzoeker Michael Garcia opgestapt.

19

HOOFDSTUK 4: MANIEREN VAN ‘FIXING’ Een wedstrijd fixen kan op heel veel verschillende manieren. Het meest eenvoudige is om een betrokkene te benaderen, bijvoorbeeld een speler, trainer of scheidsrechter. Verder in dit hoofdstuk belichten wij een aantal mogelijke manieren, van degelijk tot vrij opzienbarend. §4.1 Betrokkenen omkopen Deze manier is toch vaak de manier waaraan men het eerst denkt bij matchfixing.

Een gokbaas schuift een persoon wat geld toe, en de gokkers lopen binnen. Zo eenvoudig lijkt het, maar dat is het zeker niet. Er komt een hoop bij kijken. Een omgekochte speler moet wel in de gelegenheid komen om de gevraagde situatie te veroorzaken. Als een aanvaller van een voetbalteam wordt benaderd om ervoor te zorgen dat de tegenstander de eerste hoekschop van de wedstrijd krijgt, dan is dat zeer lastig. Hij is daarvoor immers niet in de positie. Als hij een bal blind naar achteren trapt, in de hoop dat deze over de achterlijn gaat, dan staan er 10 teamgenoten klaar om dat te voorkomen. Bij een team zullen altijd meerdere mensen moeten worden omgekocht, wat inhoudt dat de kosten voor de gokmaffia ook hoger worden. Een individu heeft dusdanig veel invloed op zijn eigen prestatie, dat ze bij de gokkers zeer geliefd zijn. Het keerpunt hiervan is echter dat bij teamsporten de winstmarges hoger zijn. Hierdoor komt de gokmaffia in een impasse: gokken met een hogere winst én een grotere kans gepakt te worden, of lagere winst met een kleinere kans om gepakt te worden?

Tegenwoordig horen we steeds vaker dat er weer een gokbaas wordt opgepakt, toch lijkt dit weinig effect te hebben. De gokmaffia zijn vaak grote organisaties, die overal op voorbereid zijn. Als de leider wordt gepakt, neemt iemand anders zijn taken over, en worden de illegale praktijken gewoon doorgezet. Een paar jaar later komt zo’n baas weer vrij, en hij voegt zich op de achtergrond gewoon weer bij de maffia, en beurt vaak ook nog een deel van het geld dat is verdiend tijdens zijn gevangenschap.

Als een fixer het echt serieus wil aanpakken kan hij ook naar de organisatie van een vereniging stappen. De baas krijgt een leuk zakcentje, schuift de trainer wat toe en geeft hem de opdracht om zijn team te laten verliezen. De trainer kan dan een aantal dingen doen. Hij kan bijvoorbeeld de zwakste spelers opstellen. Mensen zouden dat merkwaardig vinden, waardoor al een aantal rare denkbeelden kunnen ontstaan. Het valt echter minder op dan wanneer de spelers worden opgedragen om met opzet te verliezen. Een poging tot met opzet verliezen wordt vaak herkend, sporters zijn meestal niet de beste acteurs.

Een derde groep die benaderd zou kunnen worden zijn de arbiters. Deze groep heeft veel invloed op spelsituaties. Denk bij het basketbal aan strafworpen, bij voetbal aan overtredingen en gele en/of rode kaarten, bij tennis aan of de bal in of uit is. Deze specifieke momenten zijn door de jaren heen steeds populairder geworden, omdat er zoveel invloed op uit te oefenen is. Scheidsrechters werken vaak ook nog naast hun werk als fluitist. Ze willen dan ook graag een extra centje bijverdienen, dit maakt hen zeer aantrekkelijk voor matchfixers. Voornamelijk in de Oostbloklanden komt het steeds vaker voor dat scheidsrechters verbindingen hebben met het gokcircuit, en ze bieden zichzelf dan ook redelijk vaak aan. Door de toename van corrupte scheidsrechters, worden er ook steeds meer van hen ontdekt. Dit heeft in Polen en ook op de Balkan tot veel arrestaties en celstraffen geleid.

20

§4.2 Doping Ook doping wordt gezien als een manier van fixen. Door bepaalde middelen te nemen, worden je prestaties verbeterd of juist verslechterd. Het enige obstakel wat moet worden gepasseerd is de dopingcontrole. Regelmatig worden er na een wedstrijd willekeurig een aantal personen gekozen die even hun plasje moeten afstaan. Word je hier betrapt, dan loop je het risico op een levenslange schorsing.

Hier heeft de gokker echter weinig mee te maken, de speler en club zijn de pineut.

De gokker krijgt zijn geld wel, daarom is dit een zeer aantrekkelijke manier. §4.3 Live betting Bij live betting is het mogelijk om tijdens sportevenementen ook nog geld te kunnen inzetten(zie ook het stuk over Antal van der Duim en Boy Westerhof). Dit was tot voor kort verboden, maar door een wetswijziging is dit nu wél toegestaan. Stel dat bij een basketbalwedstrijd de ene ploeg op een ruime voorsprong staat, dan kan men nog steeds inzetten op een overwinning voor dat team. Het zal de gokkers niet veel opleveren, maar elk beetje telt voor hen. De mogelijkheid tot deze gokpraktijken zorgt ervoor dat er steeds meer geld omgaat in de gokindustrie. Iedereen heeft wel oren naar extra geld, waarvan je bijna zeker weet dat je het zult binnenhalen. §4.4 Opzienbarende manieren Een van de opvallendste manieren van matchfixing vond plaats in Duitsland.

Voetbalclub FC Sankt Pauli, regelmatig uitkomend op het hoogste niveau, organiseerde samen met de sponsor Bwin, een wedkantoor, een aantal pokertoernooien voor de fans. Bij elk toernooi gaven ook een aantal spelers acte de présence. Een aantal spelers raakten gokverslaafd, en belandden diep in de schulden. In de hoop weer uit die schulden te komen, verkochten ze hun eigen wedstrijden. Niet fair van Bwin, maar het was wel degelijk effectief.

Een ander opvallend moment vond plaats in de Engeland, we schrijven 22 december 1997. Het Londense Arsenal van Dennis Bergkamp en Marc Overmars speelt een uitwedstrijd tegen Wimbledon, eveneens uit Londen. Vlak na rust valt voor de 2e keer het licht uit, en de wedstrijd wordt gestaakt. Ruim 16 jaar later komt de aap uit de mouw. Een onderdaan uit de gokwereld krijgt ruzie met zijn baas en besluit uit de school te klappen tegenover de Finse politie. Wilson Raj Perumal wordt opgepakt, en besluit eieren voor zijn geld te kiezen. Voor een strafvermindering, biecht hij alles op.

Hij lapte zijn maatje erbij: Dan Tan. Die Tan is een van de meest gezocht fixers van Europa. Hij lijkt ook achter het immense gokschandaal in Italië in 2006 te zitten. Deze Dan Tan had vele manieren. Een van zijn meest geliefde was het laten staken van een wedstrijd. Dat gebeurde immers maar zelden, dus daarmee was heel veel geld te verdienen.

21

HOOFDSTUK 5: GESCHIEDENIS VAN MATCHFIXING Volgens Onno van Nijf, hoogleraar Oude Geschiedenis aan de RUG, gaat het matchfixing terug tot in de derde eeuw na Christus. Pausanias was een Griekse schrijver die schreef over steden, heiligdommen en andere bezienswaardigheden.

Als sporters zich niet aan de regels hielden moesten ze een levensgroot standbeeld van Zeus maken met daarbij een inscriptie met de maker van het standbeeld en de reden waarom hij was opgesteld. Zo stond voor het leven vast dat de atleten een wedstrijd onreglementair gespeeld hadden.

Matchfixing is dus van alle tijden, alleen is het altijd onder de radar gebleven.

Mensen wisten niet dat het bestond. Sinds de begin jaren van 2000 wordt er in Nederland steeds meer aandacht aan besteed.

Aan het begin van de twintigste eeuw werd matchfixing steeds bekender. Er werden een aantal rare uitslagen neergezet waardoor men bedenkingen kreeg bij de integriteit van bepaalde sporten. §5.1 Honkbal The World Series (finale in de Amerikaanse honkbalcompetitie) van 1919 tussen de Cincinnati Reds en The Chicago White Sox kwam later bekend te staan als ‘The Black Sox Scandal’. Wat was er gebeurd? Liefst acht basisspelers van Chicago waren omgekocht en hadden de wedstrijd met opzet verloren. De toenmalige voorzitter van de club, Charles Comiskey, stond bekend om zijn gierigheid en werd binnen de club niet bepaald gerespecteerd. Ondanks dat het team van Chicago het voorgaande jaar de titel ook gewonnen had kregen ze nog nauwelijks betaald.

Comiskey hield zich niet aan de regels van ‘the MLB reserve clause’5 en spelers werden daardoor zwaar onderbetaald. Dit was een van de grootste redenen waardoor de spelers vatbaar werden voor omkoping. De naam ‘Black Sox Scandal’ is waarschijnlijk afgeleid van de handelingen van de voorzitter. Hij weigerde namelijk de uniformen van de spelers naar de wasserette te brengen. Hierdoor werden de sokken zwarter en zwarter en kregen de spelers een slecht imago. De acht spelers werden voor de rechter gesleept waar ze vervolgens vrijgesproken werden door een gebrek aan bewijs. Toch werden alle spelers door de first commissioner of baseball uitgesloten voor het leven van deelneming in de hoogste honkbalcompetitie van Amerika. §5.2 Voetbal Ook voetbal was in het begin van de twintigste eeuw slachtoffer van matchfixing. In 1915 vond op Old Trafford de wedstrijd Manchester United – Liverpool plaats. De leiding van de toenmalige hoogste voetbaldivisie van Engeland, The First Division, had duidelijk gemaakt dat dit het laatste seizoen zou zijn in verband met de oorlog.

De competitie zou worden stilgelegd totdat het conflict voorbij was. Voor veel spelers was dit dus een van de laatste wedstrijden voordat zij zouden vertrekken naar het front. Voor Liverpool stond er niet heel veel op het spel deze wedstrijd. Het was het einde van het seizoen en ze stonden veilig in de middenmoot. Echter, Manchester 5

Deel van een contract van een Noord-Amerikaanse topsporter waarin stond waar de persoon in kwestie recht op had.

22

zat wel in de gevarenzone. Zij vochten tegen degradatie en waren in deze wedstrijd dus de ‘underdog’. De wedstrijd eindigde uiteindelijk in een 2-0 overwinning voor Manchester. Nadat de wedstrijd was afgelopen heerste er veel onrust bij de gokorganisaties. Er waren hele grote bedragen ingezet op de 2-0 overwinning van Manchester. Deze bedragen kregen vervolgens een uitbetaling van één staat tot zeven. Had iemand dus tien pond ingezet, kregen zij daar zeventig pond voor terug.

En met grotere bedragen is de winst dus nog veel hoger. Hierna werd een groot onderzoek opgezet waaruit bleek dat spelers van zowel Liverpool als Manchester waren omgekocht. Zij hadden hun laatste kans gezien om veel geld te verdienen en hadden die kans dus met open armen aangenomen. Vier spelers van Liverpool en drie van Manchester werden veroordeeld. §5.3 Wielrennen Als we kijken naar de geschiedenis van matchfixing in het wielrennen, en dan vooral naar het dopinggebruik in de wielersport, komen we uit in 1896. Dit was het jaar waarin de Britse wielrenner Arthur Linton overleed. De wielrenner had geen succesvolle carrière, waardoor hij een kans zag om dit op een illegale manier te bereiken. Zijn laatste wedstrijd reed Linton twee maanden voor zijn dood (waarschijnlijk door de grote hoeveelheid doping). Dit was Bordeaux-Parijs gereden op 24 mei 1896. Deze wedstrijd kreeg een rare wending toen na de wedstrijd bleek dat Linton een andere route genomen had. Een van zijn tegenstanders had hem aangeklaagd bij de jury maar die ging niet over tot sancties omdat volgens hen de route die Linton genomen had niet korter was dan die het peloton genomen had.

Daarnaast bleek dat Linton tijdens de race een aantal keer gevallen waardoor hij veertig minuten achterstand opliep op zijn concurrent om de koppositie. “veertig minuten lijkt heel veel maar dit was terug te winnen doordat de wegen er heel erg mooi bij lagen”. Dit was Linton’s verklaring voor zijn comeback.

De toenmalige coach van Linton, Choppy Warburton, kwam later bekend te staan als de eerste coach die zijn renners prestatie verbeterende middelen gaf. Hierdoor kwam de overwinning van Linton in een slecht daglicht te staan en sindsdien wordt Linton gezien als de eerste wielrenner die door middel van prestatieverbeterende middelen een wielerwedstrijd heeft gewonnen Het duurde tot 1962 totdat de eerste officiële dopinglijst opgesteld werd door de Raad van Europa. Daarbij omschreef zij een definitie voor doping: “De toediening of het gebruik van een lichaamsvreemde stof en/of een fysiologisch middel in abnormale hoeveelheden en/of via een niet gebruikelijke toedieningwijze om opzettelijk op een oneerlijke manier de prestatie van een individu tijdens wedstrijden te verbeteren”6.

In 1966 vond de allereerste verplichte dopingcontrole bij de Tour de France plaats.

Dit zorgde voor een staking onder de renners. Uiteindelijk werden vijf renners betrapt op het gebruik van prestatie verbeterende middelen. Tijdens de Tour van 1967 overleed de eerste wielrenner, Tom Simpson, als gevolg van dopinggebruik.

Simpson was tijdens de hele Tour een sterke renner geweest. Telkens had hij vooraan het peloton gereden. In de loodzware etappe van 13 juli moesten de renners de Mont Ventoux beklimmen. Dit werd de laatste berg die Simpson ooit op zijn 6

http://www.dopingautoriteit.nl/wat_is_doping/geschiedenis_van_doping/definitie-vandoping 23

racefiets kon beklimmen. Een kilometer voor de top van de berg viel Simpson van zijn fiets. Hij werd weer op zijn fiets gezet maar Simpson raakte bewusteloos en viel weer van zijn fiets. Per helikopter werd hij naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gebracht maar dat mocht niet meer baten. Tom Simpson overleed aan een combinatie van zware uitputting, hitte en het gebruik van alcohol en prestatieverbeterende middelen. ยง5.4 Boksen Afgelopen jaar (2014) kwam het nieuws naar buiten dat de FBI een onderzoek was gestart naar de overwinning van Muhammad Ali op het wereldkampioenschap in 1964. Deze partij had Ali gewonnen van de Amerikaans Sonny Liston.

Ondanks het feit dat Ali de negentien gevechten voor zijn ontmoeting met Liston niet had verloren, was Liston de favoriet. Hij was namelijk zesendertig wedstrijden ongeslagen.

Er waren flinke bedragen ingezet op een winst voor Cassius Clay (eigenlijke naam van Ali). De FBI had een memo in handen gekregen tussen twee gokkers uit Houston en New York, Barnett Magids en Irving Resnick. Magids was eerst van plan om op de verwachte winnaar, Liston, te gokken maar Resnick gaf hem toen het advies om dat niet te doen. Hij wist met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te zeggen dat Muhammad Ali de pot ging winnen. Dit werd door de FBI gezien als verdacht.

Resnick stond namelijk bekende als een zogenaamde mobster, oftewel een echte gangster die veel contacten in het criminele circuit had. Daarnaast was Resnick in zijn leven betrokken bij een aantal matchfixingschandalen. In zijn jeugd speelde hij basketbal bij The New York University. Dit team was in de jaren vijftig betrokken bij een van de grootste matchfixingschandalen in de geschiedenis an het basketbal. Het rapport met daarin de memo tussen Magids en Resnick kwam in 2014 uit maar het onderzoek vond plaats in 1967. De zaak is nog steeds niet afgesloten en verwacht wordt dat de discussie zal doorgaan maar dat het bewijs zal uitblijven.

24

HOOFDSTUK 6: ECONOMISCHE BELANGEN Uit onze enquête bleek dat twintig procent van de stemmers wel eens geld heeft ingezet op een sportwedstrijd. Toen wij vervolgens vroegen op welke site ze dat hadden gedaan, kwam er een overduidelijke winnaar uit: www.toto.nl.

Deze site is een van de grootste en meest bekende goksites van Nederland. De site biedt gokmogelijkheden aan om te gokken op verschillende team- en individuele sporten. Er kan op twee manieren gegokt worden. Bij single betting gaat het om 1 wedstrijd en bij double betting om meerdere wedstrijden. Aan elke wedstrijd zit een quotering. Dit is de winstfactor waarmee het bedrag dat je inzet wordt vermenigvuldigd als je alles goed hebt voorspeld. Er kan worden ingezet op allerlei manieren. De site heeft een app waarmee het gokken binnen een paar klikken gedaan is, maar men kan ook geld inzetten bij winkels die verbonden zijn met de site.

Op deze manier wordt het voor de ‘amateurgokker’ heel makkelijk gemaakt om geld in te zetten op wedstrijden. De verleiding voor de echte matchfixers begint dan vaak ook op deze manier. Het gokken begint als een lolletje, maar al snel stapelen de verliezen zich op. Dit stelt ze teleur, waardoor ze op zoek gaan naar betere manieren. Via deze manieren willen ze hun verlies omzetten in grote winsten.

Het is dus niet moeilijk om geld te verdienen met het gokken op sportwedstrijden. Er is alleen heel veel geluk bij nodig. Dit geluk vinden de matchfixers door middel van het manipuleren van wedstrijden. Het gaat matchfixers alleen maar om de winst.

Wilson Raj Perumal, genoemd in het hoofdstuk Matchfixing in de wereld, beweert dat hij tijdens zijn hele matchfixing carrière vijf tot zes miljoen dollar heeft verdiend.

Geld tast de integriteit van allerlei sporten aan. Het is namelijk niet alleen aantrekkelijk voor de gokkers maar ook voor de deelnemers aan de sportwedstrijden zelf. De matchfixers zullen proberen wedstrijden te beïnvloeden door met geld naar deelnemers te gaan. Vaak weten de fixers een kwetsbaar persoon te vinden, door bijvoorbeeld te kijken naar het verleden van de spelers. Als een speler vroeger een gokverslaving of iets dergelijks heeft gehad betekent dat vaak, dat hij beïnvloedbaar is door geld. In ieder persoon schuilt wel een stukje hebzucht. Mensen willen geld, en het liefst zo veel mogelijk. Dit is iets waar matchfixers gebruik van maken. Als een speler een groot geldbedrag kan verdienen door ervoor te zorgen dat zijn tegenstander bijvoorbeeld de eerste ingooi of corner krijgt, is dat geld snel verdiend.

Op deze manier hebben beide personen er profijt van. De matchfixer kan veel geld in gaan zetten op de afgesproken gebeurtenis of uitkomst, en de speler verdient zijn geld door dit uit te voeren.

Daarnaast verzinnen matchfixers allerlei manieren om het bewijsmateriaal te laten verdwijnen. Allereerst is het voor de tegenstanders van matchfixers moeilijk te bewijzen. Er kan nooit bewezen worden of er sprake was van opzet bij de speler.

Misschien was het toeval, misschien was het een foutje of een blunder. Dit is een van de meest lastige dingen om te bewijzen.

Als er dan eenmaal een vermoeden is wordt er verder onderzoek gedaan. De aanklagers proberen bewijsmateriaal te vinden bij goksites of bij de bankgegevens van de betrokkenen. Ook dit wordt omzeild door de matchfixers.

De gokmarkt is heel groot. Maar dan ook echt een heel groot. Er worden miljoenen ingezet op sportevenementen. Het is dus heel erg moeilijk om te bewijzen dat een 25

hoge inzet iets te maken heeft met de uitkomst van een wedstrijd. Er zijn instanties die de gokmarkt in de gaten houden, maar ook deze ervaren moeilijkheden met het vinden van bewijsmateriaal. De betting fraud detection systems hebben in de afgelopen vijf jaar slechts één Nederlandse voetbalwedstrijd als verdacht aangemerkt.7 Ook de meldlijnen van Stichting M. (Meld Misdaad Anoniem) en de KNVB hebben nog weinig opgeleverd. Dit allemaal is voor de betrokkenen bij een matchfixing zaak gunstig, de kans dat ze gepakt worden is heel klein. Ook over bankgegevens wordt door de matchfixers nagedacht. Ze gaan natuurlijk niet de spelers betalen via de bank, dit gebeurt vaak cash om te voorkomen dat ook deze gegevens gebruikt kunnen worden als bewijsmateriaal.

Als we Nederland uitlichten, is vooral de Jupiler League een kwetsbare competitie.

Deze voetbalcompetitie is de een na hoogste van Nederland. De schijnwerpers staan er dus niet vol op, die staan op de Eredivisie. Het zal minder mensen dus opvallen als er iets opmerkelijks gebeurt. Spelers die uitkomen in deze competitie krijgen, gemiddeld genomen, niet veel betaald. Dit maakt hen kwetsbaar voor financiële aanbiedingen. Daarnaast spelen in de Jupiler League veel spelers die richting hun laatste jaren gaan. Een speler die bijna gaat stoppen zal veel eerder een strafbaar aanbod aannemen dan een nieuwkomer.

Het is mogelijk dat een speler alleen handelt. Hij kan bijvoorbeeld proberen, om maar bij voetbal te blijven, zelf ervoor te zorgen dat zijn team het eerste tegendoelpunt krijgt. Als een speler veel geld inzet op een dergelijke gebeurtenis, kan hij dus veel geld verdienen. Voordeel hiervan is dat er niemand in het complot hoeft te zitten en er dus ook geen sprake van vertrouwen hoeft te zijn. De persoon heeft alleen te maken met zichzelf en heeft alles zelf in de hand. Het is wel verdacht als hij/zij onder zijn eigen naam een hoog bedrag gaat gokken en vervolgens iets opmerkelijks doet, maar dat is te voorkomen door een andere naam op te geven. Zo wordt het vinden van bewijsmateriaal nog lastiger, vooral omdat er maar één iemand in het spel is.

7

Citaat uit: Rapport over matchfixing van Rijksoverheid opgesteld in 2012

26

HOOFDSTUK 7: MAATREGELEN TEGEN MATCHFIXING Vooralsnog lijkt het er niet op dat het lukt om de matchfixing-praktijken in de kiem te smoren. Om dit wel voor elkaar te krijgen zijn er maatregelen nodig. Wat die maatregelen precies moeten zijn, weet niemand. In hoofdstuk vier hebben we een aantal manieren van matchfixing genoemd. In dit hoofdstuk zullen we die manieren weerleggen, door voor elke manier een gepaste maatregel te noemen. §7.1 Strafvermindering De eerste genoemde manier was het omkopen van betrokkenen. Onder betrokkenen vallen dus scheidsrechters, spelers zelf, of trainers. Deze betrokkenen zijn aantrekkelijk voor de matchfixers, omdat ze zo dicht bij het spelletje staan. Ze hebben erg veel invloed. Dit is de meest voorkomende manier, omdat het ook nog eens heel erg moeilijk te ontdekken is. Het lijkt erop alsof het enige wat je kunt doen, meer controleren is. Tevens zouden de straffen voor omgekochte spelers verlaagd moeten worden, of zelfs helemaal verdwijnen. Door deze straffen durven spelers het niet toe te geven, waardoor veel nuttige informatie niet naar buiten komt. Dit is een maatregel die volgens Menno van Dongen zeer goed zou zijn, en wij sluiten ons daar bij aan. §7.2 Strengere dopingcontrole Ook doping wordt gezien als een manier van matchfixing. Met door doping bevorderde prestaties kun je een wedstrijd beïnvloeden. Het is bekend dat er na een wedstrijd regelmatig dopingcontroles zijn, alleen loopt er zelden iemand tegen de lamp. Dit komt waarschijnlijk doordat de dopingcontroles veelal op de hoogste niveaus worden uitgevoerd. Dit houdt dus in dat het op de lagere niveaus veel minder voorkomt, terwijl juist daar het meest gefixt wordt. §7.3 Wetten terugdraaien De derde genoemde manier is live betting. Hier komt het er in het kort op neer dat er gedurende een wedstrijd nog steeds geld kan worden ingezet. Een speler, scheidsrechter of trainer wordt ingefluisterd wat er moet gebeuren, om een goede uitkomst voor de gokkers te realiseren. Dit gebeurt louter via internet, waardoor de oplossing vrij eenvoudig lijkt. Met de nadruk op lijkt, want wanneer een site wordt opgeheven door bijvoorbeeld de overheid, is het een kwestie van tijd voordat de site onder een andere domeinnaam weer opduikt. Tevens is dit pas sinds kort, 1 januari 2015, legaal. De Nederlandse overheid kan de live betting in Nederland tegengaan door de wetswijziging terug te draaien.

27

HOOFDSTUK 8: ONDERZOEK Om een beter beeld te krijgen van de bekendheid van matchfixing hebben wij onze eigen enquête opgezet. Met maar liefst eenenzeventig respondenten waren wij zeer tevreden. We bespreken hier de resultaten even in het kort.

Allereerst vroegen we ons af of men bekend was met het begrip matchfixing. Ruim vierenzestig procent gaf aan er van af te weten. Voor de jaknikkers was de volgende vraag om een zaak te noemen waarin mogelijk gefikst zou zijn. Dit bleek al een lastigere vraag. Niet iedereen kwam tot een goed, duidelijk antwoord. Enkele van de meest in het oog springende antwoorden: - De EK-kwalificatiewedstrijd Spanje tegen Malta in 1983. Spanje had een gigantische overwinning nodig om zich te kwalificeren voor het EK van 1984.

Gek genoeg lukte dit, door een 12-1 zege op Malta.

- De toewijzing van het WK 2022 aan Qatar. Men vermoedt in groten getale dat daar is gesjoemeld met het ronselen van stemmen.

- Calciopoli. Schandaal in de Italiaanse voetbalcompetitie Serie A, en dan specifiek de seizoenen 2004/2005 en 2005/2006. Juventus werd met afstand kampioen, maar moest deze titels even later inleveren. Juventus werd teruggeplaatst naar een lagere divisie, spelers kregen schorsingen en celstraffen, arbiters werden geschorst of veroordeeld, evenals een aantal trainers.

- Hansie Cronjé, een Zuid-Afrikaans cricketspeler. Hij werd in 2000 geschorst, nadat bleek dat hij zowel als speler en coach was omgekocht. Hij nam grote sommen geld aan van wedkantoren en werd uiteindelijk verbannen uit de sport.

Verder komen in deze vraag ook nog regelmatig de belchinezen voorbij, evenals het WK van 2014.

De derde vraag ging over in welke sport matchfixing volgens de ondervraagden het meest voorkomt. Voetbal gaat, zoals verwacht, fier aan kop. Liefst zevenentachtig procent denkt dat matchfixing in deze sport voorkomt. Wielrennen is een goede tweede, maar zij volgt op gepaste afstand met vijfenveertig procent. Opvallend is de derde plaats van de vechtsport, met maar liefst een percentage van negenendertig.

Eveneens opvallend zijn de lage klasseringen van honkbal en cricket, waar de eenvoud van manipulatie toch vrij groot lijkt.

Zeventien procent van de ondervraagden geeft aan dat hij of zij wel eens geld heeft ingezet op een sportevenement. Dit gaat vaak om kleine bedragen, variërend van één tot twintig euro. Het betreft hier vaak dingen zoals een onderlinge WK-Poule.

Tien personen hebben dit gedaan via een officieel wedkantoor. Hier voert één bedrijf de boventoon: TOTO. Slechts één persoon deed dit via een ander kantoor, namelijk UniBet. Tot slot werd men gevraagd welke groep men zou benaderen als men een wedstrijd zou willen omkopen. De reacties waren zeer verdeeld. De actieve spelers, dus bijvoorbeeld de honkballers, gaan nipt aan kop. Zij kregen zestig procent van de stemmen. Spelers zijn natuurlijk de hoofdrolspelers tijdens een wedstrijd. Zij hebben een grote invloed op een uitkomst. Het was echter mogelijk om meerdere antwoorden aan te vinken. Ook tweeënvijftig procent ging voor de arbiters. Zij hebben een wedstrijduitkomst grotendeels in hun hand, maar dan moeten de beslissingen van spelers ook meezitten. Zo kun je het kleine verschil tussen spelers en arbiters verklaren. Een klein percentage van dertien procent koos voor de trainers.

28

Zij kunnen met hun wisselbeleid en of opstellingen bepalen of je een wedstrijd met opzet verliest. Als een trainer zijn slechtste spelers opstelt, dan is de kans op een verlies toch redelijk groter. Voor alle keuzes valt dus iets te zeggen.

29

HOOFDSTUK 9: SPRAAKMAKENDE ZAKEN Door de jaren heen zijn er talloze voorbeelden van matchfixing voorbij gekomen, maar er zijn een paar die écht in het oog springen.

Europol maakte recent bekend dat er minstens driehonderdtachtig Europese voetbalwedstrijden zijn omgekocht. Een aanzienlijk deel daarvan vond plaats in Italië, in het seizoen 2004/2005. §9.1 Willem II Onlangs ontplofte de Nederlandse voetbalwereld. Menno van Dongen, sportjournalist van De Volkskrant én door ons geïnterviewd, bracht nieuws naar buiten over twee gefikste wedstrijden in de Eredivisie. Tijdens ons interview met hem, erkende hij al dat er groot nieuws 'upcoming' was. Op zaterdag 17 januari 2015 kopte De Volkskrant: “Goksyndicaat fixte duels Willem II.” Als zondebok werd Ibrahim Kargbo aangewezen. Hij zou degene zijn die teamgenoten had benaderd om de wedstrijd tegen Ajax en Feyenoord dik te verliezen in ruil voor een leuke geldsom. Bij beide nederlagen kwam echter nog wel wat kijken. De wedstrijd tegen het Amsterdamse Ajax moest met minstens drie doelpunten verschil worden verloren. Dat lukte, het werd 4-0. Tegen Feyenoord ging het mis. Er moest met 2-0 worden verloren.

Feyenoord kende problemen met scoren en vond slechts eenmaal het doel, ondanks verwoede pogingen van de Tilburgers om hen te laten scoren.

Kargbo, afkomstig uit Sierra Leone, is dus de hoofdverdachte. De Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond heeft inmiddels al te kennen gegeven aangifte te gaan doen. Als Kargbo schuldig wordt bevonden, dan hangt hem een fikse straf boven het hoofd. Zijn verleden spreekt tegen hem. Door de voetbalbond van zijn land werd hij al eens uitgesloten van het spelen van interlandvoetbal. Ook toen had Kargbo, het zij met een aantal teamgenoten, zich laten omkopen voor een wedstrijd tegen ZuidAfrika. De huidige club van Kargbo is Atlético Clube de Portugal. Niet geheel ontoevallig wordt deze club streng in de gaten gehouden door de UEFA, omdat men zich zorgen maakt over het risico van matchfixing rondom deze club. Bovendien ziet de UEFA in Kargbo ook nog eens een risicospeler binnen deze club.

Kargbo heeft toegegeven contact te hebben gehad met de matchfixers uit Singapore.

Figuur 1.3. Ibrahim Kargbo, de vermoedelijke spil in het matchfixingschandaal rondom Willem II.

Hij ontkent echter hen ooit te hebben ontmoet of geld te hebben aangenomen. Veel van de spelers van het Sierra-Leoonse elftal wat toen betrokken was bij de matchfixing, stond op de lijst bij het Singaporese gokkantoor. Later, toen Kargbo ook interesse toonde, werd hij benaderd. Dit resulteerde in de misschien omgekochte

30

wedstrijden in de Eredivisie. Tot nu toe is er in Nederland nog nooit aangetoond dat een wedstrijd ook daadwerkelijk gefixt is. Zou dit de eerste keer worden? Het lijkt er sterk op, de bronnen zijn betrouwbaar en zeggen allemaal, onafhankelijk van elkaar, hetzelfde: deze wedstrijden zijn gefixt, en Kargbo is de hoofdverantwoordelijke. Het lijkt aannemelijk dat Kargbo betrokken is bij de eventuele matchfixing. Er zijn sterke bewijzen zoals gelezen mails en toezeggingen van meerdere onafhankelijke fixers.

Kargbo is afkomstig uit een land waar veel armoede is, en lijkt dus extra vatbaar voor de torenhoge sommen die hem en zijn teamgenoten geboden werden.

In de uitwedstrijd tegen Ajax moest Kargbo's Willem II met 3-0 of meer verliezen. Dat lukte dus, want het werd 4-0. Niet alle spelers waren omgekocht, maar ongeveer de helft. Op de beelden valt te zien wie in aanmerking komen om onder omgekocht geschaard te worden, en wie absoluut niet. Spits Frank Demouge maakt in de eerste helft een zeer opzichtige handsbal, waardoor Ajax een penalty krijgt. Dit kan worden gezien als verdacht, wat Demouge ook enigszins verdacht maakt. Doelman Maikel Aerts is echter zo goed als onschuldig: hij stopte de penalty en voorkwam zo de snode plannetjes van Demouge. Bart Biemans, centrale verdediger van beroep, wordt eveneens in de media genoemd. Hij presteerde het om een bal recht in de voeten van een Amsterdamse aanvaller te spelen, die zomaar kon scoren. De media bulken van de opvallende dingen tijdens de wedstrijden. Echter wordt zoiets niet opgemerkt tijdens de wedstrijd. Nu kijkt men de wedstrijd terug, op zoek naar interessante momenten. Destijds viel het niemand op, nu spreekt men schande van alles wat maar enigszins opvallend is. §9.2 Calciopoli Het grootste schandaal in de voetbalwereld aller tijden, is hoogstwaarschijnlijk het Calciopoli in Italië. Het draait hier allemaal om het seizoen 2004/2005. Er leek zich een nieuwe trend te ontwikkelen: er hoefde maar miniem fysiek contact te zijn binnen de beruchte zestienmeterlijnen, om een penalty te verdienen. Een penalty is vaak raak, en dus was dit een mooie manier om een uitslag te beïnvloeden. Het resulteerde uiteindelijk in een enorm aantal geschorste scheidsrechters, grensrechters en bestuursleden. Betrokken clubs kregen puntenaftrek of werden zelfs naar een lagere divisie gedirigeerd. Zelfs politici waren er bij betrokken. Een enkeling zorgde ervoor dat scheidsrechters in het voordeel van hun club zouden fluiten. Ook werden er vele bestuursleden van de Italiaanse voetbalbond geschorst of verbannen. Dit omdat zij niet tijdig ingrepen, terwijl iedereen kon zien dat er iets gaande was. Zelfs journalisten waren in het spel. Een van hen kreeg wekelijks een fiks geldbedrag om de dubieuze momenten niet te tonen tijdens de samenvatting van een wedstrijd. Overige journalisten gingen tegen de beroepsethiek in, op aandringen van Luciano Moggi. Deze Moggi kan worden gezien als de leider van Calciopoli. Hij stuurde, samen met zijn zoon, iedereen aan. Hij had overal de benodigde contacten.

Ten tijde van het Calciopoli was hij de voorzitter van Juventus. Deze club werd gedurende Calciopoli tweemaal kampioen, maar men moest deze titels later weer inleveren. Ook moesten ze de daden van hun voorzitter bekopen met een degradatie naar het tweede niveau, waar ze de competitie startten met een puntenaantal van min dertig. Het werd allemaal ontdekt door het aftappen van telefoongesprekken.

Moggi ging volledig uit zijn plaat wanneer een scheidsrechter een wedstrijd niet voldoende beïnvloedde en het resultaat dus nadelig uitpakte. Later werd geconstateerd dat Moggi niets anders deed dan zijn contacten in stand houden: hij

31

beschikte over een aantal mobiele telefoons en ongeveer driehonderd simkaarten.

Per jaar voerde hij zo’n honderdduizend telefoongesprekken. Moggi heeft al de nodige gestraffen gehad. Hij werd verbannen uit de voetbalwereld, en ook zijn lidmaatschap van de Italiaanse voetbalbond raakte hij kwijt. Deze duistere zaken rondom Moggi zijn niet verwonderlijk. Hij heeft een behoorlijke staat van dienst wat betreft corruptie. In de jaren tachtig hielp hij de nodige spelers aan de verboden middelen, om zo hun prestaties te verbeteren. §9.3 De Knipoog-Kroaat We schrijven 7 december 2011. Het is woensdagavond, en dus tijd voor de Champions League. In de laatste speelronde van de poulefase gaat het erom spannen. Ajax staat op pole-position om als nummer twee van de poule door te gaan. Real Madrid is al verzekerd van een plek in de volgende ronde als nummer één. Het Kroatische Dinamo Zagreb is al uitgeschakeld. Alleen nummer drie Olympique Lyon kan nog roet in het eten gooien voor de Amsterdammers. Dan moeten de Fransen winnen, en ruim ook, heel ruim zelfs. Ajax verliest die avond van Real Madrid, wat te verwachten viel. Niemand maakte zich zorgen, want het verschil in doelsaldo tussen Ajax en Olympique Lyon is aan het begin van de avond negen.

Ajax verliest met 0-3. Tijdens de rust had men gehoord dat Lyon met 1-0 achter stond tegen Zagreb. Kat in ’t bakkie, dacht men. Ze kwamen echter bedrogen uit, na negentig minuten stond er een 1-7 eindstand op het bord. En laat dat nu toevallig precies de score zijn die Lyon nodig had om door te gaan. Met 7-1 winnen na een 10 ruststand is al verdacht, maar de matchfixing-geruchten worden aangewakkerd door Domagoj Vida. De linksback van Zagreb is wel erg vriendelijk tegenover zijn tegenstander. Na een doelpunt van de Franse spits Bafetimbi Gomis haalt Vida snel de bal uit het doel en geeft hem terug aan de Fransen, met daarbij een overduidelijk knipoog. Het geeft het idee dat men erg graag wilde dat Lyon door zou gaan. De UEFA en Lyon zelf hebben er echter nooit een issue van gemaakt. De voetbalwereld deed dat wel: ze spraken schande over het scoreverloop én vooral over het knipoog van Vida naar Gomis.

Figuur 1.4. Domagoj Vida van Dinamo Zagreb (met bal) geeft een overduidelijke knipoog aan tegenstander Bafetimbi Gomis van Olympique Lyon.

32

ยง9.4 SC Heerenveen in Spanje Tijdens de winterstop vliegen de Europese clubs massaal naar het zuiden voor een trainingskamp op een niet te koude locatie. SC Heerenveen trok in januari 2015 naar het welbefaamde Marbella. Bij een trainingskamp horen ook oefenwedstrijden.

Heerenveen oefende tegen het Belgische Standard Luik. Maar geen wedstrijd zonder scheidsrechter. Vanwege de vele oefenwedstrijden in de regio is het moeilijk een scheidsrechter van een hoog niveau te bemachtigen. De arbiter van dienst bij Heerenveen tegen Standard Luik was niet bepaald fair. Juist daar hopen de matchfixers op, zo iemand is eenvoudig te beinvloeden. Het lijkt erop alsof dat ook bij deze wedstrijd het geval is. Na zeventig minuten stapte Heerenveen van het veld, men had er schoon genoeg van. De scheidsrechter had inmiddels vier penalty's toegekend, waarvan drie aan Standard Luik. De eerste twee Belgische penalty's waren raak, de derde werd gestopt door de keeper. Wonderlijk genoeg zag de scheidsrechter reden om de penalty over te laten nemen, dit was de druppel voor Heerenveen. Men vertrok halsoverkop van het veld, wat veel stof deed opwaaien. Na het zien van de beelden kreeg Heerenveen al gauw veel steun. De penalty's werden wel erg goedkoop gegeven. Na onderzoek bleek de scheidsrechter op het zesde niveau van Spanje te fluiten. Hij verdiende hoogstwaarschijnlijk zijn geld niet met fluiten, dus het ligt voor de hand dat hij is gezwicht voor een som geld van de fixers..

33

HOOFDSTUK 10: INTERVIEW MET MENNO VAN DONGEN In de beginfase van ons PWS waren we op zoek naar veel informatie. Dit vonden we in De Volkskrant en ook op hun website. Dit leidde ons naar Menno van Dongen, hoofd van de sportredactie van de krant. Na wat mailverkeer over en weer, wisselden we telefoonnummers uit. We maakten een afspraak en voerden telefonisch een gesprek. Daaruit kwam het volgende interview. De vetgedrukte zinnen zijn onze woorden.

“Met Menno van Dongen.”

“Ja, goedendag, met Mick Niekerk, hoort u mij nu?”

“Ja, ja, heel goed.”

“Ja, nu is hij wel goed? Oké, fijn. Ik zit hier samen met Marc Lourens, we hadden een interview afgesproken.”

“Ja.” “Allereerst wil ik u natuurlijk heel erg bedanken, dat u met ons wil praten. We zijn door veel instanties afgewezen, dus heel erg bedankt. Hebt u nu tijd?”

“Ja hoor, ja.”

“Wij zijn dus Mick Niekerk en Marc Lourens, van het Lauwers College in Buitenpost, in Friesland is dat. Wij zitten in het zesde jaar van het VWO, en dat betekent dat we een profielwerkstuk moeten maken. Dat houdt in dat je een onderwerp moet kiezen, waar je zelf een onderzoek naar gaat doen. Wij hebben dus matchfixing gekozen, en zo zijn we dus ook bij u uitgekomen. We hebben beiden een abonnement op De Volkskrant, en dan zien we u wel eens voorbijkomen. “ “Oké.”

“Het duurt ongeveer 15 minuten, denken wij, dus als u dat uitkomt, dan zou dat mooi zijn. Ik zal direct beginnen: wat heeft u eigenlijk gestudeerd?”

“Politicologie.”

“Politicologie? Oké, maar was u dan altijd al geïnteresseerd in journalistiek?

Of, bent u daar zomaar in gerold?”

34

“Ja, daar was ik eigenlijk altijd al geïnteresseerd in, ik ben tijdens mijn studie bij de lokale radio gaan werken in Amsterdam. Dat vond ik eigenlijk zo leuk, dat ik een beetje dat wereldje ben ingerold. Toen ging ik werken bij de regionale omroep, Radio Noord-Holland. Zo ben ik een beetje in de journalistiek terechtgekomen. Er zijn veel journalisten die helemaal geen journalistiek als opleiding hebben, maar geschiedenis of politicologie.”

“Ja, precies. En nu bent u coördinator en eindredacteur van de sportredactie, klopt dat?”

“Ja, dat klopt, en ik schrijf dus ook geregeld over matchfixing.” “ Dat is dus wel echt uw vakgebied?”

“Ja, nou ja, bij De Volkskrant varieert het nogal, hiervoor was ik misdaadverslaggever. Het ligt er maar net aan, misschien zit ik over een jaar wel weer ergens anders.”

“Wat houdt uw taak bij De Volkskrant precies in? Als coördinator of eindredacteur?”

Als coördinator vervang ik de chef van de sportredactie, dan moet ik verhalen bedenken en contracten aanbieden aan de verslaggevers. En zorgen dat de verslaggevers goede verhalen maken voor de krant. Als eindredacteur moet ik goede koppen er boven zetten, en fouten eruit halen.”

“Gewoon de laatste controle?”

“Ja.” “Oké. Wij lazen op uw LinkedIn-pagina, waar uw hele CV staat, dat u ook voor justitie heeft gewerkt. Denkt u dat dit geholpen heeft voor uw onderzoeken naar matchfixing?”

“Ja, zeker.”

“Ja? Daar heeft u veel van geleerd?”

“Ja. Het is zo dat veel sportverslaggevers gewend zijn om naar het stadion te gaan en daar lekker een wedstrijdje kijken, of sporters te interviewen over hoe zij zo goed zijn geworden, of waarom het allemaal zo vreselijk erg mislukt is. Maar omgaan met heel andere dingen, zoals omkoping, misdaad in de sport, is toch een heel ander

35

vak, eigenlijk. Dat ik op dat gebied werkzaam ben geweest, is toch wel heel handig geweest voor mij. Hierdoor kan ik er makkelijker mee omgaan.”

“Sinds wanneer bent u dan bekend met matchfixing? Sinds dat u zelf onderzoek bent gaan doen?”

“Dat ik er zelf mee bezig ben, is nu sinds anderhalf jaar.”

“Oké, sinds dat u bij De Volkskrant werkzaam bent? Of was u daar ook al tegenaan gelopen uw werk bij justitie?”

“Nee, ik wist dat het bestond, maar toen was ik er nog niet mee bezig geweest.”

“Dus u bent er echt achtergekomen toen u voor De Volkskrant ging werken?”

“Ja, bij De Volkskrant leeft het al een jaar of 9, of zo”.

“Doet u zelf veel onderzoek naar matchfixing?”

“Ja, zeker.”

“Hebt u daar dan een speciaal team voor, een speciaal aantal mensen bijvoorbeeld?”

“Ik doe dat met één collega, die werkt ook bij de sportredactie. Wij zijn een team, de echt ingewikkelde onderzoeken doen we met twee mensen.”

“Hoe komt u er nou bijvoorbeeld achter, als er een bijzondere wedstrijd is, waar misschien sprake van matchfixing is?”

“De manier is vaak verschillend. We hebben overal veel contacten, bijvoorbeeld mensen die bij de grote voetbalbonden hebben gewerkt: UEFA, of de FIFA. Vaak zijn dat dan personen die daar een politieachtige rol hadden, en dus ook onderzoek deden naar omkoping. Ook kennen we mensen in de gokindustrie, politie, justitie, overal.”

“U hebt dus eigenlijk een groot netwerk waar u tips van krijgt?”

“Ja precies. Een goede aanwijzing voor matchfixing is vaak de inzetten op wedstrijden. Vroeger had je ook matchfixing, er zijn altijd clubs geweest die andere clubs omkochten, omdat ze bijvoorbeeld kampioen konden worden, of degradatie moesten voorkomen. Dan werd er gedacht: als wij nou wat betalen, dan weten we in

36

ieder geval zeker dat het lukt. Het wordt eigenlijk veelal gedaan om geld te verdienen op de gokmarkt, dat is het nieuwe van de laatste jaren.”

“De contacten bij de gokondernemingen, die zijn wel heel belangrijk?”

“Ja, onder andere. Je hebt ook allemaal bedrijven, die de gokmarkt in de gaten houden. SportRadar heb je, in Londen. Die werken onder andere samen met de UEFA en de KNVB, zij kijken naar verdachte inzetten op de gokmarkt.”

“Is dat een speciale instantie?”

“Ja, er zijn allemaal instanties die dat in de gaten houden. Dat is de beste manier om te kunnen zien dat er iets raars aan de hand is. Als in Nederland Excelsior tegen Feyenoord speelt, en de meesten zetten in op een overwinning voor Excelsior, dan is dat op zich al gek, want normaal gesproken wint Feyenoord zo’n wedstrijd. Laten we zeggen dat Feyenoord ook nog thuis speelt, en Excelsior uit. Als er dan heel veel geld wordt ingezet op Excelsior, dan is dat op zich al een beetje gek. En als dan bijvoorbeeld Feyenoord op 1-0 komt, en op 2-0, en nog steeds blijft iedereen heel veel geld inzetten op Excelsior, want tijdens de wedstrijd kun je gewoon blijven gokken, dan wordt het nog gekker. Dan denk je: ‘hè? Waarom blijven die mensen nou maar inzetten op Excelsior?’ En uiteindelijk wordt het dan 2-3 voor Excelsior, dan denk je toch dat er iets is gebeurd: ‘waarom blijven al die mensen inzetten op Excelsior, zelfs als ze 2-0 achter staan?’ Dat kan het begin zijn van een onderzoek.”

“Ja, en dat was eigenlijk mijn volgende vraag: als u er dan achter bent gekomen, dat er een wedstrijd is, waar misschien matchfixing heeft plaatsgevonden, hoe gaat u dan te werk? Wie benadert u?”

“Ja, dat is ingewikkeld. Dan kun je de KNVB vragen, of de club. Spelers benaderen van de desbetreffende club.”

“Ja, doet u dat dan zomaar? Laten de spelers dan wel dingen los erover?

Weten zij er überhaupt wel iets vanaf dan?” “ Nou ja, als er echt een wedstrijd verkocht is, dan moeten er spelers zijn die daar iets van weten. Anders kan Feyenoord natuurlijk nooit, nou ja het kan wel, verliezen van Excelsior. Als kennelijk allemaal mensen al vermoeden dat het die kant op zal gaan, en daar ook op inzetten, dan zijn er toch wat spelers van Feyenoord die geld hebben gekregen. Het kan heel goed zijn, dat dat er bijvoorbeeld slechts 3 zijn, misschien 4 of 5, maar niet iedereen. Als ze het gedaan hebben, zullen ze er waarschijnlijk niet toegeven. Het zal niet op hun bankrekening zijn overgemaakt of zo. Er is dan gewoon één speler die een envelop met cash krijgt, en die verdeelt het

37

dan weer. Het is moeilijk te bewijzen. We horen ook wel eens verhalen over verdachte wedstrijden, maar het is Nederland nog nooit echt bewezen. ” “Dat is nog nooit bewezen zegt u?”

“Nee, dat is nog nooit bewezen hier in Nederland. Wel in allerlei andere landen, bijna in heel Europa: België, Engeland, Frankrijk, Italië, echt overal. Nederland is een van de laatste landen waar het nog niet bewezen is.”

“Trekt u dan de conclusie dat het in Nederland minder voorkomt, of is dat dan ook weer niet zo?”

“Dat is moeilijk te zeggen. Kijk, ik weet wel dat er het in Oost-Europa veel meer voorkomt dan hier. Daar zijn veel problemen: spelers krijgen salarissen niet of niet op tijd, en normaal gesproken is het zo dat armoede en achterstallige betalingen een groot risico vormen voor matchfixing. Spelers van Ajax krijgen iedere maand een heleboel geld. De kans dat zij zich om laten kopen is niet zo groot. Als je in Kroatië voetbalt, en je krijgt geen geld, en je hebt honger en geen salaris, en er komt iemand naar je toe en die zegt: ‘Ja weet je wat, als jij nou zorgt dat de eerste corner voor de tegenstander is, dan krijgt jij van mij tienduizend euro.”

“Even terug naar dat onderzoeken, als u bijvoorbeeld zelf een zaak op het spoor bent, hoelang bent u daar dan totaal mee bezig? Is dat een kwestie van jaren, of duurt dat gewoon weken?”

“Als wij echt bewijzen dat er in Nederland een wedstrijd is verkocht, dan is dat verschrikkelijk veel werk. Daar zijn we al een tijdje mee bezig eigenlijk, maar het is heel moeilijk om dat te bewijzen.”

“In welke sport, we hebben het tot nu toe alleen maar over voetbal. Richt u zich trouwens alleen maar op het voetbal?”

“Wij kijken eigenlijk alleen maar naar het voetbal, ja.”

“Denkt u dan dat voetbal de grootste omkoopsport is?”

“Wereldwijd wel, ja, zeker. Er gaat heel veel geld om in het voetbal, en als er veel op wordt gegokt, dan valt dat minder op als je een crimineel bent. Onlangs was er een schandaal in het tennis, met twee Nederlanders: Van der Duin en Westerhof. Zij speelden ergens een B-toernooitje. Normaal wordt daar amper op ingezet, maar deze keer heel erg. Terwijl de een heel erg achterstond, bleven ze maar geld inzetten, en uiteindelijk won diegene ook nog. Het viel meteen op, omdat het een

38

klein toernooitje was waar normaal niet veel op ingezet wordt. Als je dat bij het voetbal doet, hebben ze het iets minder snel in de gaten.”

“Er zijn ook wel andere sporten waarin heel veel geld omgaat, ik noem maar een sport, honkbal in Amerika bijvoorbeeld, daar gaat heel veel geld in om.

Toevallig noem ik dat om, omdat ik dat doe. Maar daarin zie je het toch minder.”

“Ik moet bekennen dat ik niet zoveel weet van omkoping in het honkbal, dat het in Amerika een hele grote sport is, is een feit.”

“Ik bedoel gewoon een andere sport, waar veel geld in omgaat. Tuurlijk, voetbal is wereldwijd misschien wel sport nummer 1, maar er zijn ook wel andere grote sporten waar veel geld in omgaat, en daar kom je het vaak toch minder tegen.”

“In het tennis gebeurt het best veel, en daar wordt het ook regelmatig bewezen. In het tennis is het ook makkelijker om te fixen, want in het voetbal moet je een paar spelers omkopen, terwijl bij tennis het slechts een individu is. Dat is makkelijker. In alle sporten zijn er wel schandalen geweest hoor, in het cricket is veel verkocht. Ook in het basketbal zijn er wel dingen geweest. Misschien niet in Amerika, maar wel in andere landen. Amerika heeft het voordeel dat in de Major League en in de NBA heel veel geld wordt verdiend, waardoor ze niet in de verleiding tot fixen komen. De matchfixers zijn schatrijk, ze hebben wel honderdduizend, vijftigduizend of soms wel meer dan honderdduizend euro over voor een wedstrijd, maar als de spelers het al zo goed hebben dan wordt het lastig.”

“Als u klaar bent met zo’n onderzoek, als u iets wil gaan publiceren in de krant, komt het dan ook wel eens voor dat het zo opmerkelijk is, dat u eerst naar een instantie, bijvoorbeeld de KNVB, gaat om het te melden? Bijvoorbeeld matchfixing in de Eredivisie?”

“Dat is nog niet aan de orde geweest.”

“Dus als u iets ontdekt, dan plaatst u het gewoon in de krant?”

“Stel dat wij echt zouden ontdekken dat er bewijs is dat er omkoping is in de Eredivsie of Eerste Divisie, dan gaan we wel eerst met die mensen praten, en dat moet ook. Je moet gewoon hoor en wederhoor doen, en dan checken wat zij er van zeggen. Dat moet ook, want het zou gek zijn als die mensen ’s ochtends de krant opendoen en denken: hè?”

39

“Ja natuurlijk, maar ik snap ook dat het wel goed zou zijn voor uw krant, maar dat is dan weer de andere kant van het verhaal.”

“Maar nee, we kunnen wel in zo’n geval een afspraak maken dat de club er zelf iets over naar buiten brengt, een persbericht.” “ U doet natuurlijk veel onderzoeken, maar kunt u een zaak noemen die u echt heel opmerkelijk vindt? Waar u toch wel van schrok of opkeek?” “ We zijn in Singapore geweest, mijn collega en ik, begin dit jaar. Er gaan altijd verhalen dat daar echt grote matchfixing plaatsvindt. Daar hebben we ook over geschreven. Daar ben ik wel van geschrokken. We zijn er naar toe gegaan, we hadden van te voren ook contact gelegd, met iemand die was veroordeeld voor matchfixing in het verleden. Die hebben we daar gesproken, en via hem hebben we uiteindelijk contact gekregen met een hele grote gokbaas, een zware crimineel. Hij dacht dat we van een voetbalclub waren, van Roda JC. Met die kerel hebben we iets gedronken in een soort nachtclub, en uiteindelijk begon hij ons allemaal geld te bieden. Een paar honderdduizend euro, een miljoen, als we een aantal spelers konden regelen van Roda JC. Daar schrok ik wel van, zo snel gaat dat. We hebben met eigen ogen gezien, hoe dat gaat zeg maar. Een hoop mooie vrouwen, en een hoop geld. Ik kan me best voorstellen dat je als voetballer daar voor zwicht.”

“Ja, dat snap ik wel dat dat heel raar is. Echte maffiawereld zeg maar.”

“Ik zou er nooit aan beginnen als voetballer, maar het is echt maffia. Moest een beetje denken aan een aflevering van ‘The Sopranos’, of ‘The Godfahter’. Bestaat blijkbaar echt, die werelden.”

“Wel apart dat u dat met eigen ogen heeft gezien.”

“Ja.” “Wat denkt u over het toewijzen van het WK van 2022 aan Qatar? Daar is momenteel veel over te doen, wij zouden graag willen weten wat u daar van vindt.”

“Ja, het is een idioot idee, om daar in de woestijn, in de hitte, een voetbaltoernooi te spelen.”

“Denkt u dat daar mogelijk ook sprake is geweest van fixing? Dat Sepp Blatter, baas van de FIFA, bijvoorbeeld is omgekocht?”

40

“Er is nog nooit iets geweest wat Blatter gedaan heeft, maar allemaal mensen om hem heen wel. Die zijn geschorst of ontslagen, er zijn aanwijzingen dat er flink geld betaald is voor stemmen voor Qatar. Ik geloof dat dat is gebeurd, maar ik kan het niet bewijzen. Dan kan ik het wel in de krant zetten, maar iedereen heeft daar zo zijn vermoedens over.” “ Hoe denkt u dat matchfixing tegengegaan kan worden? Hoe kunnen we het bestrijden, heeft u daar een idee over?”

Wat er in ieder geval zou moeten veranderen, is dat het in Nederland zo is dat als een speler wordt benaderd, dat hij dat direct moet melden. Als hij dat niet doet, en je zegt later: ‘Vorig jaar gebeurden er wel rare dingen op de club’. Dan kun je geschorst worden, of een andere flinke straf krijgen. Die regel moet volgens mij geschrapt worden, je moet als speler je veilig voelen om iets te melden. Ook als dat wat later is, als je eerst denkt: ‘ oh jeetje, ik zeg er niks over’. En dan een jaar later denk je: ‘Nou ja, misschien moet ik toch maar met de politie gaan praten’. Dat moet kunnen zonder dat je meteen gestraft wordt. Er zou een regeling moeten komen dat als er iets gebeurd is, en je meldt dat, dat je dan niet meteen gestraft wordt. Zo’n regeling is er nu in ieder geval niet. Dat is dan in ieder geval iets. Het is natuurlijk moeilijk om het helemaal te voorkomen.”

“Heel erg bedankt natuurlijk. Hebt u verder nog tips voor ons? Hebt u een zaak die de moeite waard is om te onderzoeken? Weet u mensen die we eventueel zouden kunnen benaderen?”

“Ik weet niet wat de bedoeling is van het profielwerkstuk verder.”

“Het is gewoon de bedoeling dat wij onderzoek doen naar matchfixing. Door u te bellen weten we al veel meer. We kunnen wel alles van internet af halen, maar dat is ook niet veel waard. We kunnen bijvoorbeeld een zaak eruit halen, die we dan echt grondig gaan onderzoeken.”

“Ik zou het zo niet weten.”

“Oké, jammer. Weet u dan misschien een persoon die ook veel met matchfixing in Nederland of Europa bezig is?”

“Wat je zou kunnen proberen, is de spelersvakbond, de FIFPRO. Die heeft ook een onderzoek gedaan naar matchfixing, en ook een rapport uitgebracht. Dat gaat over hoeveel matchfixing er nu is geweest in allerlei landen in Europa. Daar staan ook heel veel cijfers in, dat is in ieder geval iets wat je zou kunnen proberen.”

“Oké, bedankt! Daar hadden we zelf nog niet van gehoord. Wel heeft de overheid in 2012 ook een onderzoek gedaan naar matchfixing in Nederland.”

“Ja, door Marjan Olfers en Toine Spapen. Die kan je ook altijd proberen te benaderen. Die hebben onderzoek gedaan naar Nederland, of het buitenland. Voor Nederland zitten er waarschijnlijk wel veel cijfers in dat onderzoek, aan de hand van enquêtes.”

41

“Wij willen u heel erg bedanken, dat u ons heeft geholpen. En zoals ik al zei, er zijn niet veel mensen die ons te woord hebben willen staan. Daarvoor willen we u zeker bedanken, en zoals afgesproken zullen wij alles wat wij plaatsen naar u toe sturen.”

“Ja, even kijken of het klopt.”

“Hartstikke bedankt. En succes met uw verdere onderzoeken.”

“Ja, bedankt. Jullie ook succes. We zijn druk bezig, houd De Volkskrant maar in de gaten.”

“Ga ik doen. Dag.” “Dag.”

42

HOOFDSTUK 11: CONCLUSIE/SUMMARY §11.1 Nederlands Aan het begin van dit PWS stelden we onszelf de volgende hoofdvraag: in hoeverre beïnvloedt matchfixing de sportwereld? Deze vraag probeerden wij te beantwoorden aan de hand van de volgende deelvragen:     

In welke sport wordt het meeste gefixt?

Op welke manieren wordt er gefixt?

Wat voor economische belangen spelen een rol bij matchfixing?

Wanneer begon het fixen van wedstrijden?

Hoe kan matchfixing worden bestreden?

Vooraf stelden wij onze hypothese op, deze luidde als volgt: ‘wij verwachten dat de sportwereld wel degelijk beïnvloed wordt door matchfixing. De verschillen tussen de verschillende sportdisciplines zullen naar onze verwachting groot zijn. In bijvoorbeeld voetbal verwachten we veel meer matchfixing, dan in bijvoorbeeld korfbal. Dit heeft te maken met toeschouwersaantallen, (wereldwijde) bekendheid van de sport en de hoeveelheid geld die in deze sporten omgaat. Elke sport heeft verschillende niveaus.

In voetbal heb je bijvoorbeeld het Wereldkampioenschap, dat is het hoogste van het hoogste. Maar je hebt ook de vijfde divisie van Engeland, een relatief laag niveau.

Wij verwachten dat, in de meeste sporten, matchfixing op alle niveaus voorkomt.’

We vinden het jammer dat we moeten concluderen dat we er behoorlijk naast zaten met onze hypothese. Dat de sportwereld wordt beïnvloed door matchfixing, dat klopt.

Dat de verschillen tussen de sportdisciplines groot zijn, klopt ook. Voetbal is absoluut sport nummer één aangaande matchfixing. Bij deze sport is vooral het omkopen van betrokkenen populair, terwijl bij andere sporten regelmatig de invloed van andere omkoopmanieren blijkt. Live betting komt ook bij voetbal voor, maar doping niet of nauwelijks. Doping is juist een zeer geliefde manier bij bijvoorbeeld wielrennen. Live betting steekt er bovenuit bij tennis, dat is daar de meest toegepaste manier. Het fixen van wedstrijden is al heel erg oud, veel ouder dan men ooit zou durven denken.

Het stamt zelfs uit de tijd voor Christus. Om matchfixing te kunnen bestrijden, kunnen er een aantal dingen worden gedaan. De Nederlandse overheid kan de wetten met betrekking tot live betting terugdraaien. Sportbonden kunnen de dopingcontroles aanscherpen. En wij pleiten, en met ons velen anderen, voor een strafvermindering bij het toegeven van betrokkenheid bij matchfixing. De huidige straffen zorgen ervoor dat men het niet durft toe te geven.

Om even terug te komen op onze hypothese; wij hebben ontdekt dat matchfixing veel meer voorkomt op de lagere niveaus binnen de sport, dan op de hogere niveaus. Op dat vlak zaten wij er dus naast met onze hypothese. Om bijvoorbeeld even bij het Nederlandse voetbal te blijven. In de Jupiler League worden meer wedstrijden als verdacht beschouwd, dan in de Eredivisie. Waar de topcompetities van Europa vooral in Spanje, Duitsland en Engeland zijn, hoor je recentelijk vrij weinig over matchfixing daar. In de minder hoog aangeschreven competities, zoals op het Oostblok, bulkt het van de geruchten en verdachte wedstrijden. Bij tennis is het hetzelfde verhaal. Op de Challengertoernooien met de aanstormende spelers is veel 43

omkoping, op de bekende toernooien zoals Roland Garros, niet of nauwelijks.

Kortom: zoals wij al verwachtten, zit er erg veel verschil in kwantiteit tussen de verschillende sportdisciplines. Maar wat wij niet verwachtten, was een dergelijk verschil tussen de verschillende niveaus. Dit bleek echter wel zo te zijn. Na onderzoek en verschillende argumentaties, begrepen wij dit ook. §11.2 English At the beginning of this research project, we asked ourselves the following question: how far does match-fixing influence the world of sports? We tried to answer this question by splitting it up in a number of sub-questions:     

In which sport does matchfixing happen the most?

What ways of matchfixing are there?

What kind of economical issues play a role in matchfixing?

When did matchfixing start?

How can matchfixing be tackled?

In advance, we drew up our hypothesis, which is:’ We expect the world of sports to be influenced by matchfixing. We expect the differences between the sports to be substantial. In football, we are expecting more matchfixing, than in, for example, korfball play. This has to be because of the number of spectators, the global familiality of the sport and the amount of money that is involved. Each sport has different levels of these. In football, you have the World Cup, the highest which you can achieve is definitely the World Cup. But, on the other hand, you have the fifth division of England’s League Football, a relative low level in comparison with the World Cup. We expect that matchfixing happens, at all the levels of these sports.’

We have to conclude that our hypothesis was incorrect. We were right assuming that the world of sports is influenced by matchfixing. We thought the differences between the several sports were very big, we were right again. Football is sport number one with regard to matchfixing. In football, there’s one particular way of matchfixing that happens the most: bribing the involved persons. But, there are more ways to fix matches. In football, these methods don’t happen very often. Sometimes matches are influenced by live betting, but these cases are very rare. Using performance drugs isn’t a very popular method in football, but in bicycle racing it happens more.

Live betting occurs much in tennis. Matchfixing is of all times.

To combat matchfixing, some things can be done. The Dutch government may reverse their laws with regard to live betting. Sports federations can intensify their performance drugs inspection. We plead, and a lot of people share our opinion, for lenient sentences when admitting involvement in matchfixing. The current penalties for matchfixing cause people to deny their involvement.

Let’s get back to our hypothesis; we have deduced that matchfixing seems to happen more often in the lower competition levels of sports. We have contained ourselves to Dutch football. More suspicious matches are designated in the second level competition (the Jupiler League) than in the first level of competition (the Eredivisie).

Most of the suspicious football matches have been played in the lesser leagues of European countries, for example in the Balkan area. In the main football leagues of 44

Europe (England, Spain and Germany) less suspicious matches are designated then elsewhere. In tennis, it’s the same. At the Challengertournaments, with a lot of upcoming young players, more suspicious matches are found than at the very prestigious tournaments like Roland Garros.

In short: Just as we expected, there’s a difference in quantity of suspicious matches between the sports. But what we did not expect, is that there would be a considerable difference between the several competition levels of the sports. After we researched the reasons for those differences, we did understand.

45

HOOFDSTUK 12: NAWOORD Het maken van dit profielwerkstuk was natuurlijk nooit gelukt zonder alle hulp die wij hebben gekregen. We willen Menno van Dongen bedanken. Hij is eindredacteur bij de Volkskrant, en heeft ons telefonisch te woord gestaan. Wij hebben hem de nodige vragen kunnen stellen, en dat heeft ons echt verder geholpen. We hebben ook een enquête uitgezet. Daar hebben wij ook de nodige reacties op ontvangen, waarvoor dank. En last but not least, willen we onze begeleider Mevrouw Leenstra, docente Lichamelijke Opvoeding, bedanken. Zij heeft ons op weg geholpen met goede tips en haar positieve kritieken. Bedankt!

Na deze bedankjes, willen wij graag beiden onze eigen opvatting delen, over hoe het produceren van dit PWS is verlopen. Omdat we het beiden heel anders hebben beleefd, hebben wij gekozen voor twee nawoorden. §12.1 Het nawoord van Mick Niekerk Ik kijk met een tevreden blik terug naar het maken van ons PWS. Het samenwerken tussen Marc en mij kon in mijn ogen niet veel beter. We hebben telkens overlegd wie wat zou gaan doen, en wanneer. We hebben voor onszelf deadlines gesteld die niets te maken hadden met de uiteindelijke deadlines van bijvoorbeeld het concept.

Hierdoor was er sprake van een echte samenwerking, en leunden we niet op onze begeleider. Natuurlijk heeft mevrouw Leenstra ons goed geholpen bij het verloop en de opmaak van het PWS, maar Marc en ik waren zelf erg bewust van het belang van de opdracht. Vanaf het begin konden we goed met elkaar overleggen en als we even vast zaten konden we bij elkaar terecht. Na het bedenken van de verschillende hoofdstukken stroomden de ideeën binnen en werden de hoofdstukken verdeeld.

Hierbij waren geen problemen en die zijn later ook niet ontstaan.

Het interview met Menno van Dongen heeft ons een enorme boost gegeven om dit profielwerkstuk nog mooier en nog beter te maken. Ik kreeg door dit interview het idee dat we werkelijk ons eigen onderzoek deden. En dat is waar het allemaal om draait bij het profielwerkstuk. Door het hele PWS heen zult u citaten tegenkomen uit dit interview. Mede dankzij meneer van Dongen kregen wij veel inspiratie over hoe we verschillende onderwerpen vanuit verschillende perspectieven konden bekijken.

Ik heb veel geleerd tijdens het maken van dit profielwerkstuk. Het is mij duidelijk geworden dat niet iedere bron betrouwbaar is. De beweringen die op verschillende sites werden gedaan kwamen soms niet overeen. Hierdoor ging ik opzoek naar zo veel mogelijk informatie over dat onderwerp. Door meer onderzoek te doen naar één specifieke gebeurtenis krijg je veel meer kennis waardoor het schrijven van het profielwerkstuk steeds makkelijker wordt. Voor het schrijven van één A4 moest ik soms tientallen sites en kranten doorzoeken voor de juiste informatie. Maar het was het allemaal waard omdat ik hierdoor veel beter de juiste informatie van de onjuiste kon scheiden.

Al met al ben ik tevreden met het resultaat. Ik vind dat we blij en voldaan mogen zijn met wat we hebben neergezet.

46

§12.2 Het nawoord van Marc Lourens Ik heb werkelijk genoten van het maken van dit PWS. Allereerst kenden we wat opstartproblemen, met het kiezen van een onderwerp. Zonder onderwerp kan je ook nog geen begeleider zoeken. Na het kiezen van het onderwerp, was het ons al vrij snel duidelijk wie wij wilden als onze begeleider. Mevrouw Leenstra verdient veel lof voor haar begeleiding. Op de juiste momenten gaf ze ons een trap onder onze kont, en wanneer we vragen hadden was ze altijd beschikbaar om ons te helpen. Ik sluit me bij Mick aan dat het interview met Menno van Dongen een grote stimulans was voor mijn inzet. Hij gaf ons inderdaad nieuwe inzichten, die ons absoluut verder hebben geholpen. Door mijn enorme interesse in sport, wilde ik me ook echt inzetten voor dit PWS. Voor zaken die me niet interesseren, heb ik vaak motivatieproblemen.

Dit was hier totaal niet het geval. Het schrijven van dit PWS ging vrijwel van een leien dakje. De samenwerking met Mick verliep vlekkeloos, we voelden elkaar goed aan en stonden altijd voor elkaar klaar. Samen zijn we tot deze, vind ik, puike prestatie gekomen. We hebben ons vol overgave hierop gestort, met een mooi eindresultaat.

Het is niet in woorden uit te drukken hoeveel ik heb geleerd van het maken van dit PWS. Samenwerken, verantwoordelijkheid, een netjes uiterlijk, alles hoort erbij. Mick en ik hebben laten zien dat we goed kunnen omgaan met deze verantwoordelijkheid.

Ik vind dat we trots mogen zijn op onszelf, ĂŠn op dit PWS.

47

HOOFDSTUK 13: BRONNENLIJST ยง13.1 Internet http://www.tas-cas.org/d2wfiles/document/7527/5048/0/Award20final20325820(internet).pdf http://www.dailymail.co.uk/sport/worldcup2014/article-2682117/Two-referees-World-Cupsuspected-match-fixing-FIFA-past-allegations-tournament-started.html http://www.mailonsunday.co.uk/sport/football/article-2746254/SCANDAL-OF-MATCHFIXING-REVEALED-The-FA-s-secret-list-suspects-playing-England.html http://s.vk.nl/redactie/menno-van-dongen~r6546/ http://www.nytimes.com/2014/06/01/sports/soccer/fixed-matches-cast-shadow-over-worldcup.html?smid=tw-share&_r=1 http://www.vi.nl/nieuws/scheidsrechter-verdiende-100.000-dollar-met-oefenduel.htm www.rijksoverheid.nl/.../matchfixing-in.../matchfixing-in-nederland.pdf http://www.rijksoverheid.nl/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2012/07/13/kamerbrief-over-onderzoek-naar-matchfixing.html http://www.radio1.nl/items/67541-iwan-van-duren-en-tom-knipping-over-matchfixing http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cricketers_banned_for_match_fixing http://www.tennis.nl/buiten-de-lijnen/van-der-duim-en-westerhof-verdacht-van-matchfixing http://www.tennis.nl/buiten-de-lijnen/haase-%E2%80%98weet-zeker-dat-er-matchfixing-opatp-tour%E2%80%99 http://www.nytimes.com/2014/06/01/sports/soccer/fixed-matches-cast-shadow-over-worldcup.html?smid=tw-share&_r=1 http://www.vi.nl/nieuws/scheidsrechter-verdiende-100.000-dollar-met-oefenduel.htm http://edition.cnn.com/videos/sports/2014/08/27/riddell-intv-1-match-fixing-wilson-rajperumal.cnn/video/playlists/intl-sport/ www.rijksoverheid.nl/.../matchfixing-in.../matchfixing-in-nederland.pdf http://www.rijksoverheid.nl/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2012/07/13/kamerbrief-over-onderzoek-naar-matchfixing.html http://www.radio1.nl/items/67541-iwan-van-duren-en-tom-knipping-over-matchfixing

48

http://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/3548102/2013/11/20/Inval-inTurks-koffiehuis-Javaplein-vanwege-illegaal-gokken.dhtml http://pauwenwitteman.vara.nl/media/318952 https://www.savetubevideo.com/?v=qy242Lo2WUU http://worldbasketballnews.nl/onderzoek-matchfixing-bij-o-a-basketbal/ http://en.wikipedia.org/wiki/Match_fixing http://nos.nl/op3/archief/?s=Matchfixing http://sports.yahoo.com/news/taiwan-match-fixing-baseball-players-avoid-jail063708294.html http://vault.fbi.gov/irving-resnick http://www.ndtv.com/topic/hockey-match-fixing http://www.goksites.nl/nieuws/kansspelautoriteit-gaat-internationaal-samenwerken.html http://www.sportgeschiedenis.nl/2013/09/04/doping-matchfixing-en-corruptie-in-het-oudeolympia.aspx http://www.bbc.com/sport/0/boxing/26343690 http://www.nu.nl/sport/3927236/fifa-onderzoek-pleit-qatar-en-rusland-vrij-van-corruptie.html http://www.parool.nl/parool/nl/2244/WKVOETBAL/article/detail/3789298/2014/11/13/FIFA-rapport-vol-fouten-enonwaarheden.dhtml http://securingthegame.com/match-fixing-documentary-bet-benjamin-best/

http://edition.cnn.com/2014/08/26/sport/football/match-fixing-wilson-raj-perumal-corruption/ http://en.wikipedia.org/wiki/Wilson_Raj_Perumal http://en.wikipedia.org/wiki/Dan_Tan http://nl.wikipedia.org/wiki/Ibrahim_Kargbo http://nl.wikipedia.org/wiki/Tom_Simpson http://nl.wikipedia.org/wiki/Italiaans_voetbalschandaal_uit_2006 http://nl.wikipedia.org/wiki/Belchinees

49

§13.2 Literatuur Iwan van Duren & Tom Knipping, Voetbal & Maffia: we schieten je kapot!, Gouda, 2012 Iwan van Duren & Tom Knipping, Voetbal & Maffia 2: in de Lage Landen, Gouda, 2013 §13.3 Tijdschriften Voetbal International, uitgave van 9 december 2009. “, 20 januari 2010. “, 21 april 2010. “,10 november 2010. “, 20 juli 2011. “, 17 augustus 2011. “, 1 februari 2012. “, 15 februari 2012. “, 22 februari 2012. “, 29 februari 2012. “, 7 maart 2012. “, 14 maart 2012. “, 28 maart 2012. “, 11 april 2012. “, 23 mei 2012. “, 30 mei 2012. “, 12 juni 2012. “, 27 juni 2012. “, 11 juli 2012. “, 3 oktober 2012. “, 16 januari 2013. “, 20 februari 2013. “, 10 april 2013. “, 4 september 2013. “, 18 september 2013. “, 4 december 2013. “, 8 januari 2014. “, 22 januari 2014. “, 20 augustus 2014. “, 29 oktober 2014. “, 19 november 2014. “, 3 december 2014. “, 17 december 2014. “, 14 januari 2015. “, 28 januari 2015. §13.4 Kranten Voor dit PWS hebben wij enorm veel informatie uit De Volkskrant gehaald. Tijdens het interview heeft Menno van Dongen ons getipt om de krant in de gaten te houden.

Dit hebben wij elke week braaf gedaan. Door veel knip- en plakwerk is het echter niet meer mogelijk om terug te halen om welke data dit precies gaat.

50

HOOFDSTUK 14: LOGBOEK LOGBOEK PWS MATCHFIXING Datum 03-09-2014

Persoon Samen

Uren 1

Plaats Mediatheek

Activiteit Plan van Aanpak plus informatie zoeken Voetbal Internationals gesorteerd, opgezocht wat relevant kan zijn.

05-09-2014

Marc

1

Thuis

10-09-2014

Samen

1

School

17-09-2014

Samen

1

Mediatheek

24-09-2014

Samen

1

Mediatheek

30-09-2014

Samen

1

Mediatheek

Enquête gemaakt

02-10-2014

Samen

1

Mediatheek

Verzoeken tot enquête afnemen rondgestuurd

31-10-2014

Samen

1

Mediatheek

PWS-uurtje, algemene zaken.

4-11-2014

Mick

1

Mediatheek

PWS enquête/ vragen Menno van Dongen/ schrijfplan

12-11-2014 13-11-2014

Mick Samen

1 1

Mediatheek Mediatheek

15-11-2014

Marc

2

Thuis

Enquête Vragen Menno van Dongen Voorwoord/inleiding

20-11-2014

Mick

1

Mediatheek

25-11-2014

Mick

1

Mediatheek

26-11-2014

Samen

1

Mediatheek

Hoofdstukken verdelen/ schrijven Verschillende sporten Schrijven

3-12-2014

Mick

1

Mediatheek

Klad pws deadline

Gesprek plan van aanpak met begeleider Wekelijks pwsuurtje Wekelijks pwsuurtje & Mails rondgestuurd met vraag tot enquête

51

16-12-2014

Mick

1

Mediatheek

Schrijven

27-11-2014

Marc

2

Thuis

Schrijven

6-12-2014

Marc

1

Thuis

Schrijven

03-01-2015

Marc

4

Thuis

Schrijven

04-01-2015

Mick

2

Thuis

Schrijven

05-01-2015

Mick

2

Thuis

Schrijven

06-01-2015

Samen

1

Mediatheek

Schrijven

09-01-2015

Marc

2

Thuis

Schrijven

12-01-2015

Mick

3

Thuis

Schrijven

14-01-2015

Marc

1

Thuis

Schrijven

16-01-2015

Marc

2

Thuis

Schrijven

23-01-2015

Mick

2

Thuis

Schrijven

28-01-2015

Marc

2

Thuis

Schrijven

30-01-2015

Samen

1

Mediatheek

Overleg

02-02-2015

Marc

2

Thuis

Schrijven

06-02-2015

Mick

3

Thuis

Schrijven

08-02-2015

Marc

4

Thuis

Schrijven

12-02-2015

Mick

2

Thuis

Schrijven

15-02-2015

Marc

3

Thuis

16-02-2015

Mick

1

School

Opmaak en spellingcorrectie Nawoord

17-02-2015

Marc

1

Thuis

Nawoord

17-02-2015

Marc

2

Thuis

Conclusie NL & EN

18-02-2015

Samen

4

Thuis

Laatste dingetjes

52