PWS pesten Sjoukje Marloes Kok Alianne Flootman 5B Hoe beïnvloeden we het pesten van jongeren tussen de leeftijd van 12 tot 18 jaar op de AMS? C s g . A n n a M a r i a v a n S c h u r m a n 2 7 -‐ 1 -‐ 2 0 1 5
Voorwoord Inleiding Deelvraag 1 ‘Wat is pesten?’ Deelvraag 2 ‘Waarom wordt iemand gepest? Deelvraag 3 ‘Waarom zijn er mensen die pesten?’ Deelvraag 4 ‘Wat zijn de gevolgen van pesten?’ Deelvraag 5 ‘Wat is de rol van social media bij pestgedrag?’ Deelvraag 6 ‘Wat doen scholen om pesten te verhelpen?’ Bronnenlijst Logboek Planning Plan van aanpak Conclusie Bijlage 1 Handleiding middagprogramma Bijlage 2 Site Bijlage 3 Uitnodiging opdrachtgever Bijlage 4 SAQI onderzoek
Blz. 2 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 7 Blz. 9 Blz. 11 Blz. 15 Blz. 17 Blz. 20 Blz. 22 Blz. 24 Blz. 26 Blz. 28 Blz. 29 Blz. 43 Blz. 44 Blz. 45
1
Wij hebben lang nagedacht over ons onderwerp, wij wilden een onderwerp dat goed bij ons paste en een onderwerp waar wij interesse in hadden. Daarom hebben wij gekozen voor het profielwerkstuk onderwerp pesten. Dit onderwerp past goed bij ons omdat we graag iets voor de mens willen betekenen. Pesten is een actueel onderwerp en wij denken dat we door dit profielwerkstuk verandering kunnen brengen in de huidige situatie van pesten op onze school. Met ons eindproduct willen wij graag de kinderen die gepest worden op onze school helpen, maar ook de andere scholen doormiddel van een middagprogramma.
Â
2 Â
Onze hoofdvraag is: Hoe beïnvloeden we het pesten van jongeren tussen de leeftijd van 12 tot 18 jaar op de AMS? Om deze hoofdvraag te beantwoorden hebben we de volgende deelvragen bedacht: Deelvraag 1 ‘Wat is pesten?’ Deelvraag 2 ‘Waarom wordt iemand gepest? Deelvraag 3 ‘Waarom zijn er mensen die pesten?’ Deelvraag 4 ‘Wat zijn de gevolgen van pesten?’ Deelvraag 5 ‘Wat is de rol van social media bij pestgedrag?’ Deelvraag 6 ‘Wat doen scholen om pesten te verhelpen?’ Al deze deelvragen hebben we beantwoord in de eerste periode. De tweede periode gaan we voor het PWS een onderzoek doen, met behulp van deze deelvragen.
Onze school zelf heeft wel belang bij een pest programma. Het programma over de streep is erg duur, daarom zou dit een goede oplossing zijn. Onze school heeft zelf wel een maatregelen boekje voor de stappen die de school ondernemen kan als er iemand gepest wordt.
3
Wat is pesten? Pesten is niet alleen iemand slaan of schoppen (lichamelijk geweld), maar ook iemand geestelijk pijn doen (psychisch geweld). Je bent bang, wordt uitgescholden of buitengesloten. Maar ook de dreiging dat je geslagen kan worden, kan iemand angstig en onzeker maken. Psychisch geweld kan soms zelfs erger zijn dan lichamelijk geweld. Bedreigingen, beledigen of doodzwijgen, het kan iemand wanhopig en gefrustreerd maken. Je wordt onzeker, hebt minder vertrouwen in jezelf en het wordt ook moeilijker om anderen te vertrouwen. Dit nare gevoel werkt vaak nog lang door, ook als het pesten al gestopt is. In het ergste geval ziet een slachtoffer zelfs de leuke dingen in het leven niet meer. Pesten is een vorm van agressie, een soort gedrag dat bedoeld is om andere personen te intimideren door hen fysiek of psychologisch pijn te doen.
Manieren van pesten: Er zijn 5 manieren van pesten: ⎫ Met woorden
>Vernederen: Hou jij onze handschoenen maar even vast, dat is toch het enige dat je kunt. > Schelden: Vuurtoren, schele manke melis. > Dreigen: Je vertelt het niet aan de leraar, anders pakken we je straks. > Belachelijk maken, uitlachen > Kinderen continu bij hun bijnaam noemen. > Gemene briefjes. ⎫ Lichamelijk (fysiek)
> Trekken aan kleding, duwen en sjorren. > Schoppen en slaan. > Krabben, bijten en aan haren trekken. > Met wapens: messen of stokken. ⎫ Achtervolging
Achternalopen en opjagen > In de val laten lopen en klemzetten.
Fysiek pesten “Een bende meisjes hakken op mij op school. Zij duwen me in de rondte en trekken aan m ijn haar. Gisteren gooiden ze m ijn school tas in een afvalcontainer buiten het schoolhek. Ik ben bang om naar het toilet te gaan als zij daar binnen zijn. “ Ruth (12)
4
> Opsluiten. ⎫ Uitsluiting
> Doodzwijgen: Niet reageren op wat het slachtoffer doet of zegt, niet tegen hem/haar praten. > Uitsluiten: Het kind mag niet meedoen met spelletjes, niet meelopen naar huis, niet komen op een verjaardag. Door stelen of vernielen van bezittingen: > Afpakken van kledingstukken en andere spullen. > Beschadigen van spullen: klieder op boeken, schoppen en gooien met een schooltas of banden lek steken. ⎫ Afpersing
Dwingen om geld of spullen af te geven. > Dwingen om iets voor de pesters te doen: geld of snoep meenemen of een klusje opknappen.
Pesten of plagen? Als de pester sterker is dan het slachtoffer, dan wordt het pesten genoemd. Maar als de pester en het slachtoffer even sterk zijn dan is het plagen. Het is plagen: - Als er pret wordt gemaakt, of achteraf gelachen wordt. - Als de personen zich alleen aan elkaar ergeren tijdens het pesten. - De plager is vaak een familie lid of iemand die ze goed kennen. - Wat wordt gezegd is niet serieus of gemeen bedoeld. - Er is twee richtingsverkeer. De persoon die geplaagd wordt, plaagt terug.
Plagen onbezonnen, spontaan geen kwade bijbedoelingen duurt niet lang speelt zich af tussen gelijken geplaagde blijft volwaardig lid van de groep er is een wisselend slachtoffer heeft geen blijvende gevolgen altijd één tegen één
Pesten systematisch kwetsen van iemand gebeurt bijna non-stop de macht is ongelijk verdeeld de gepeste wordt buitengesloten er wordt één zwart schaap uitgekozen lichamelijke of psychische gevolgen één tegen één / groep
5
Jezelf pesten Ook is er een vorm van jezelf pesten. Bij jezelf pesten ben je te hard voor je zelf. Je vindt je zelf waardeloos als je iets verkeerd doet. Mensen die zichzelf pesten komen vaak uit een gezin waar niet goed gedacht wordt over teleurstellingen en vergissingen. Hierdoor denk je al snel, als je bijvoorbeeld afgewezen wordt voor een auditie, dat je waardeloos bent en het je eigen schuld is.
Drie partijen -‐ -‐ -‐
De pesters/ de pestkop: Dit zijn vaak kinderen die hun boosheid en woede af moeten reageren en niets anders weten te bedenken dan pesten. De zondebok(ken), het slachtoffer(s): Dit zijn kinderen die gepest worden. De meelopers: Dit zijn kinderen die niets durven te zeggen omdat ze bang zijn zelf het slachtoffer te worden. Deze zogenaamde partij is niet neutraal, want zij kiezer ervoor niets te doen om het pesten te stoppen. Je zou ze zelfs ook pesters kunnen noemen.
Wist je dat… … in Nederland 330.000 kinderen iedere week worden gepest! … 27% van alle kinderen op de basisschool zegt dat ze wel eens gepest worden. Dat zijn 6 tot 8 kinderen in elke klas!! … 4% van alle kinderen op de basisschool zelfs meerdere malen per week worden gepest. Dat is in elke klas wel één kind!
6
Waarom wordt iemand gepest? Ten eerste is het belangrijk om te weten dat het slachtoffer nooit schuldig is als het gepest wordt.
Er zijn verschillende factoren die pesten kunnen veroorzaken. -‐ Anders zijn dan de rest van de groep, bijvoorbeeld door een andere huid kleur, kleding enz. -‐ De pester wil zijn frustratie kwijt en reageert dat af op een willekeurig persoon. Dit slachtoffer kan hier helemaal niks aan doen. -‐ Een persoon met weinig zelfvertrouwen wordt snel het slachtoffer van pesten. Dit komt doordat ze niet van zich af durven te bijten en zo zijn ze makkelijk te pesten voor de pesters. -‐ Als je eerder gepest bent dan kom je haast niet meer uit die cyclus. Je blijft voortdurend gepest worden. Het is erg moeilijk om als slachtoffer hier uit te komen.
Passieve en provocerende slachtoffers De slachtoffers kunnen ingedeeld worden in 2 verschillende groepen: -‐ Passieve slachtoffers zijn gevoelig en stil. Als ze inde lagere groepen gepest worden dan gaan ze vaak huilen maar ze zullen de pester nooit wat aan doen. Ze voelen zich angstig, onzeker en waardeloos, dit kun je ook zien aan hun houding. Deze passieve slachtoffers zijn niet agressief of opdringerig. -‐ Provocerende slachtoffers zijn naast dat ze erg angstig kunnen reageren soms ook erg agressief. Deze slachtoffers hebben vaak concentratie problemen en tonen vaak irritant gedrag wat de mensen in hun omgeving erg kan gaan irriteren.
7
Gedrag van het slachtoffer Slachtoffers tonen verschillend soort gedrag. Deze gedragingen voeren de (latere) slachtoffers uit voor dat ze gepest worden. -‐ Volgzaam gedrag: de leerlingen voeren de bevelen van hun klasgenoten uit zonder aarzeling. -‐ Sociaal ineffectief gedrag: de leerlingen zoeken contact met hun klasgenoten op een hinderlijke en voor de klasgenoten een vreemde manier. -‐ Onderworpen gedrag: de leerlingen hebben van huis uit niet mee gekregen hoe ze zich bij andere mensen moeten gedragen. Ze hebben geen goede sociale vaardigheden. -‐ Ander gedrag: deze leerlingen zijn anders dan het normale kind. Dit kan komen door het gedrag, kleding enz. -‐ Afkoopgedrag: deze leerlingen gaan de pesters geld, snoep of andere dingen geven zodat ze niet meer gepest worden. -‐ Klikgedrag: Leerlingen gaan hun leraren dingen over anderen vertellen. -‐ Aandachttrekkend gedrag: leerlingen willen altijd de eerste zijn.
8
Waarom zijn er mensen die pesten? Pester Pesters komen heel zelfverzekerd over. Het lukt hun zelfs zo goed dat ze anderen kunnen betrekken in hun pestactiviteiten. De pester is meestal een populair persoon die zich stoer gedraagt. Hij is een opstandig type die uitkomt voor zijn mening. De pester heeft moeite met regels en grenzen. Toch is hij minder zeker over zichzelf dan hij zich voordoet. Het pestgedrag dient meer als afleiding voor zijn eigen problemen. Het slachtoffer is vaak een uitlaatklep voor de frustraties van de pester. De pester kan zich niet inleven in de gevoelens van een ander. De angst en pijn die door zijn acties komen, begrijpt hij niet. Hij heeft moeite om het effect van het pestgedrag te begrijpen en ziet het pesten als onzin. Het verleden van de pestkop Waarom gaat een kind/persoon iemand pesten? Hieronder (mogelijke) oorzaken van pestgedrag. 1) Problemen thuis Als een kind thuis niet goed met de ouders over weg kan en een slechte relatie met de ouders heeft, is de kans groot dat dit kind later een pester wordt. Dit kan ook doordat de ouders weinig interesse in het kind tonen. Hierdoor kan het kind agressief worden en als er geen correctie wordt aan gebracht in het agressieve gedrag van het kind, is er meer kans dat het kind gaat pesten. Het kind krijgt niet de aandacht die hij wil, en zal dit op een andere manier proberen te krijgen, doormiddel van pesten. 2) Het kind voelt zich buitengesloten (bijv. in de klas) De uitdrukking, je wordt zelf niet wit door een ander zwart te maken, is hier een goed voorbeeld van. Het kind voelt zich verloren in een groep waar hij buiten valt. Hij probeert zelf belangrijk te worden. Dit doet hij door de rest van de groep te onderdrukken en naar beneden te drukken. 3) Frustraties en onderdrukken Vaak gebeurt dit door de thuissituatie, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Het kind leeft in een bepaalde rol die niet bij hem past. De hele tijd loopt het kind dus op zijn tenen en kan niet zich zelf zijn, wat voor veel frustratie zorgt. Door hier uit los te komen ontstaat er vaak pestgedrag.
Â
9 Â
4) Kinderen proberen beter te zijn dan de ander (overtreffen) Kinderen creëren hun eigenwaarde en respect door te laten zien hoe goed ze wel niet zijn. Ze willen beter zijn dan een ander. Ze proberen zich zelf dus beter te laten worden, door anderen naar beneden te halen. Dit kan ook gezien worden als pesten, want het wordt meestal afgereageerd op een bepaald persoon.
De toekomst van een pester Ook een kind dat zelf pest, is op lange termijn het slachtoffer van zijn eigen pesterijen. Een pestend kind dat zijn gang kan gaan, leert dat pesten de enige manier is om in een groep te functioneren. Het leert niet om zijn agressie op een andere manier te uiten. Pesters kunnen lang last ondervinden van hun agressieve gedrag. Ze kunnen bijvoorbeeld moeilijk vrienden maken en moeilijk vrienden houden. Later in hun werk zullen ze hier ook tegenaan lopen, want samenwerken en goed met je collega’s omgaan is erg belangrijk. Het is dus niet alleen van belang voor de slachtoffers om pesten tegen te gaan, er moet ook gedacht worden aan de pesters zelf. Ze hebben een reden dat zij pesten en dragen een verleden bij zich. Pesters krijgen er in de toekomst meestal ook zelf last van.
10
Wat zijn de gevolgen van pesten? De gevolgen van pesten worden helaas heel erg onderschat. De gevolgen van gepest zijn, hebben maar al te vaak een levenslange impact.
Hieronder volgen een paar gevolgen voor het slachtoffer op korte termijn. •
Minderwaardig en eenzaam voelen;
•
Op school gaat het niet goed;
•
De angst voor school verdwijnt vaak nooit meer;
•
Bang zijn om nieuwe vrienden te maken; bang om teleurgesteld te worden;
•
Depressiviteit en zelfmoord;
•
Gaan geloven wat de pester(s) zeggen of gezegd hebben;
•
Buitengesloten voelen;
•
Onzeker worden, ook bij iedere nieuwe stap die gemaakt wordt in het leven;
•
De schoolresultaten gaan achteruit en hiermee ook het zelfbeeld. Dit kan leiden tot vroegtijdige schoolverlating;
•
Faalangst: niets meer durven zeggen uit angst uitgelachen te worden;
•
Achterdochtig worden. Niemand meer geloven. Ook niet de mensen die het wel goed menen. Op zowel korte als lange termijn kunnen we de gevolgen onderverdelen in psychische, sociale en lichamelijke gevolgen. De psychische gevolgen kunnen zijn:
•
Emotioneel zijn;
•
Depressief zijn;
•
Vermoeidheid;
•
Allerlei angsten, zoals het hebben van pleinvrees;
•
Perfectionisme: je moet alles goed doen zodat niemand je uit kan lachen;
•
Jezelf terugtrekken in een fantasiewereld;
•
Jezelf pijn doen (automutilatie). Vaak in de vorm van snijden in je lichaam. Dit om andere (innerlijke) pijn maar niet te hoeven voelen;
•
Zelfmoordgedachten (en helaas ook de uitvoering hiervan);
•
Psychiatrische ziekten zoals: persoonlijkheidsstoornissen, manisch depressief, (dwang)neuroses, psychoses en fobieën.
11
•
De sociale gevolgen kunnen zijn: Weinig vrienden (gevolg van het opgelopen tekort aan sociale vaardigheden en de vaak blijvende angst om nieuwe contacten aan te gaan);
•
Moeite met het aangaan en het behouden van een relatie;
•
Moeite met intimiteit en seksualiteit. Dit heeft alles te maken met het aangeven van grenzen van wie je werkelijk bent;
•
Moeite met opleiding of werk. Juist in een nieuwe groep mensen bang zijn. Bang om te falen, bang om weer het slachtoffer te worden. Het omgaan met feedback kan moeilijk zijn;
•
Later ook moeilijkheden ervaren in de relatie met de eigen kinderen (er alles aan doen opdat zij niet gepest worden, met alle gevolgen van dien);
•
Angst voor groepen blijft vaak bestaan.
•
De lichamelijke gevolgen kunnen zijn: Fysieke klachten, psychosomatische klachten;
•
Slechte lichaamshouding. Je loopt en beweegt zoals je je van binnen voelt;
•
Eetstoornissen zoals anorexia en boulimia;
•
Automutilatie zoals hierboven beschreven;
•
Slecht voor jezelf zorgen omdat je jezelf niets waard vindt;
•
Hersenafwijkingen met alle gevolgen van dien (zie medisch dossier). Over een paar van de gevolgen die we hierboven opgesomd hebben willen we wat meer vertellen omdat het erg belangrijk is om te weten wat dit precies inhoudt. Sociale problemen Door het pesten zal een slachtoffer zich heel onzeker gaan voelen. Ze denken dat zij niet de moeite waard zijn voor andere mensen en vinden het steeds moeilijk sociale contacten te leggen en dus nieuwe vrienden te maken.
12
Emotionele problemen Als slachtoffer van pesten kom je buiten de groep te staan. Je voelt je alleen en door iedereen in de steek gelaten. Dit doet emotioneel heel veel met mensen. Een belangrijk punt dat hierbij komt, is de schaamte die slachtoffers van pesten ervaren. Zij durven er niet voor uit te komen dat zij gepest worden. Zelfs niet bij de mensen die zij wel vertrouwen, zoals hun ouders. Dit kan grote emotionele schade veroorzaken.
Depressie Wordt iemand structureel voor langere tijd gepest dan kan dit uiteindelijk leiden tot een depressie. Slachtoffers van pesten komen in een steeds groter isolement en zij vinden het moeilijk om hier met anderen over te praten. De angst die zij elke dag ervaren om belaagd te worden door pesters beïnvloedt hun hele leven. Eenzaamheid Door het taboe dat nog rust op pesten zijn er nog steeds heel veel slachtoffers van pesten die hier niet over willen of kunnen praten. Het pestgedrag wordt in stand gehouden door de groep en hierdoor leiden de gepesten een erg eenzaam bestaan. Ze durven vaak niet meer naar school en willen in de pauze het liefst in de buurt van de leerkracht blijven. Door schaamte zullen zij niet zo gauw een leerkracht in vertrouwen nemen. Angst Het pesten vindt vaak plaats buiten het zicht van leerkrachten of het thuisfront. Meestal wordt een slachtoffer belaagd door een hele groep. Dit maakt de gepeste heel erg angstig. Zij durven niet meer naar school. Omdat zij het moeilijk vinden om er thuis over te praten, geven zij niet aan waarom ze niet naar school willen. Niet op elke school is er even veel toezicht en wordt er gelet op pestgedrag.
13
Gebrek aan zelfvertrouwen Mensen die gepest worden krijgen een heel negatief zelfbeeld. Zij vinden zichzelf niet leuk en zij vertrouwen andere mensen niet meer. Dit werkt hun verdere leven door. Hierdoor zullen zij als volwassene moeilijker functioneren. Zij hebben niet het vertrouwen dat zij eigen kwaliteiten hebben. Lichamelijke problemen Door de psychische druk die slachtoffers iedere dag ervaren door het pesten kunnen zij last krijgen van lichamelijke klachten. Veel voorkomende problemen die zij kunnen krijgen zijn: hoofdpijn, buikpijn, bedplassen, slaapproblemen en oververmoeidheid. Dood Nederland is wakker geschud door de zelfdoding van een 20-jarige jongen die het leven niet meer zag zitten na jarenlang gepest te zijn. Zijn ouders hebben een deel van zijn afscheidsbrief in de rouwadvertentie gezet. Hieruit blijkt dat Tim Ribberink het leven niet meer aankon door pestgedrag van zijn klasgenoten.
14
Wat is de rol van social media bij pestgedrag? Wat is online pesten? Online pesten, cyberpesten, digitaal pesten: allemaal termen die we gebruiken voor pestgedrag via social media. Pesten kan op veel manieren. Eén op de tien jongeren wordt wel eens gepest via het internet. Digitaal pesten kan erg vervelend en bedreigend zijn. Dat komt omdat de dader vaak anoniem en onbekend is. Omdat we bijna altijd verbonden zijn met de digitale wereld, bijvoorbeeld met onze telefoon, is het moeilijk om je ervoor af te sluiten. Uit onderzoek blijkt dat meisjes vaker slachtoffers zijn dan jongens en dat jongeren elkaar makkelijker pesten via internet dan via direct contact. De meeste slachtoffers melden digipesten niet, omdat ze niet serieus genomen worden of omdat ze niet weten dat het strafbaar kan zijn. Problemen via social media Kinderen kunnen via social media met elkaar in contact komen door bijvoorbeeld Facebook, Twitter of Whatsapp. Het gevaar van social media is dat de ouders niet kunnen zien wat hun kinderen doen. Veel ouders weten niet dat hun kind iemand pest. Voorbeelden Cyberpesten Er kunnen bijvoorbeeld kwetsende foto’s via social media worden verspreid of nare reacties over het slachtoffer op social media staan. Ook ontstaan er whatsapp groepen tegen een bepaald persoon. Het slachtoffer wordt buitengesloten en gekwetst. Er kunnen haatcampagnes bedacht worden op social media, als voorbeeld de bangalijsten. Ook kan er misbruik worden gemaakt van privégegevens, zoals wachtwoorden. Social media gaan door Kinderen worden veel op school gepest. Maar door social media worden de slachtoffers vaak nog ongelukkiger. Het pesten gaat door, ook thuis. Kinderen durven meer te zeggen tegen elkaar via social media omdat ze elkaar niet direct zien. In het echt hebben kinderen veel minder lef dan via de computer. Dit digitale pesten zorgt er vaak voor dat het pesten zich verspreidt als een olievlek. Zo werden de slachtoffers vroeger op één plek gepest (bijvoorbeeld school) en waren de andere plekken (kerk, sportclub) veilig. Nu verspreidt het pesten zich gemakkelijk over deze andere plekken door de sociale media. Een kind dat gepest wordt, komt dan nog sneller alleen te staan.
15
Wat kun je doen om digitaal pesten te voorkomen? • • • • • • •
Negeer vervelende berichten en blokkeer de afzender Log uit wanneer je een publieke computer gebruikt (bijvoorbeeld op school) en geef nooit je wachtwoord. Voeg alleen mensen toe die je kent. Stuur nooit foto's van jezelf waarvan je niet wilt dat iedereen die ziet. Meld bij de beheerder van de site wanneer er een nepprofiel is aangemaakt. Denk goed na wat je plaatst op internet, iedereen kan het zien en eenmaal geplaatst, is het moeilijk te verwijderen. Meld vervelende sites bij de volgende meldpunten: www.meldpunt.nl (als je iets ziet op internet wat discrimineert), www.meldpunt.org (als je kinderporno tegenkomt, bijvoorbeeld in spam).
Wat kun je doen als je digitaal wordt gepest? • • • •
Negeer vervelende berichten en blokkeer de berichten. Vertel iemand die je vertrouwt over wat er gebeurt. Bewaar pestberichten of maak een print screen als bewijsmateriaal. Als het pesten te ver gaat, kun je aangifte doen bij de politie.
Gevolgen cyber pesten Natuurlijk zijn er naast deze psychische gevolgen ook sociale en maatschappelijke gevolgen. Zeker wanneer pesten via de sociale media plaatsvindt. Het internet heeft een goed geheugen. Negatieve berichten (zoals een bangalijst, fakeprofielen of kwetsende foto’s) kunnen online blijven rondzwerven. Dit kan het pestslachtoffer nog lang blijven achtervolgen, bijvoorbeeld in een sollicitatieprocedure of bij het aangaan van een relatie.
16
Wat doen scholen om pesten te verhelpen? Pesten is helaas een actueel en maatschappelijk onderwerp. Het is dan ook van belang dat we blijven proberen pesten tegen te gaan. Hier komen een paar methodes aan bod. Hiermee kunnen wij onderzoeken en vergelijken wat het beste werkt. Methode 1. Hoe werkt de methode? - Leraren worden getraind in het herkennen van pesten (momenteel merken leerkrachten maar een kwart van het pestgedrag op). - In groepslessen wordt pestgedrag besproken en worden pestsituaties uitgebeeld. - Kinderen spelen een computerspel dat ze leert om te gaan met pestsituaties. - Kinderen vullen vragenlijsten over wat ze denken over de andere kinderen in de klas. - Aan de hand van die lijsten worden sociale netwerken van een klas in kaart gebracht. Wie zijn de daders, hulptroepen, assistenten en verdedigers? - Een gepest kind krijgt een ‘steungroep’ van de juf: een stuk of vijf klasgenoten die samen met de leerkracht afspreken hoe ze het slachtoffer kunnen helpen. Ook de pester zit in dat groepje, zonder dat benoemd wordt dat hij als de pester wordt gezien. - De bedoeling is dat de positiviteit van deze 'steungroep' overslaat op de rest van de klas.
Methode 2. PEST is een project gericht op leerlingen uit het primaire en middelbare onderwijs. Het doel van het project is om pesten bespreekbaar te maken en leerlingen inzicht te geven in dit gedrag. Programma PEST begint met een grillige, verassende en ontroerende choreografie gemaakt door Thom Stuart, uitgevoerd door de dansers van De Dutch Junior Dance Division. Tijdens de voorstelling zien scholieren hoe telkens één van de dansers aan het kortste eind trekt en slachtoffer wordt van pestgedrag. Scholieren worden geconfronteerd met de onvoorspelbaarheid van pesten en met de gevoelens van eenzaamheid, afwijzing en machteloosheid van de slachtoffers.
17
De dansvoorstelling is gesprekstof voor een aansluitende discussie tussen de dansers en de leerlingen in de zaal. Daarna gaan de leerlingen in groepsverband met de dansers aan de slag om zelf te bewegen. Tijdens de workshop komen ook vertrouwensoefeningen en een kringgesprekken aan bod.
Voor wie? Doelgroep: Basisscholen groep 7 & 8 en middelbare scholen 1e en 2e klas Periode: oktober – november 2014; speeldatum in overleg Locatie: Op school Duur: 2 uur
Methode 3. Kanjer training Doel De Kanjertraining heeft tot doel sociale problemen zoals pesten, conflicten, uitsluiting en sociaal teruggetrokken gedrag te voorkomen of te verminderen en het welbevinden te vergroten bij kinderen en jongeren. Om deze doelen te bereiken wordt in de training gewerkt aan vier voorwaardelijke doelen: 1. Kennis: kinderen hebben kennis en inzicht in gedrag en de gevolgen hiervan voor de ander. 2. Vaardigheden: kinderen hebben meer sociale vaardigheden en vertonen minder meeloopgedrag ('benzine geven'). 3. Motivatie: kinderen zijn meer gemotiveerd om zich sociaal te gedragen. 4. Verantwoordelijkheidsbesef: kinderen zijn zich bewust dat je kunt kiezen hoe je je gedraagt en ervaren hierin meer zelfvertrouwen. In het onderwijs heeft bovenstaande tot doel een veilige sfeer in de klas en op school te creëren, terwijl op de psychologen praktijk de kinderen leren zich zelfredzaam op te stellen in een groep. Aanpak De Kanjertraining wordt schoolbreed ingezet en bevat lessen die wekelijks of om de week gegeven kunnen worden gedurende het hele schooljaar. De aanpak van de Kanjertraining komt ook tot uiting in leerkrachtgedrag, schoolbeleid en ouderparticipatie. Op psychologen praktijken wordt de training gegeven in tien lessen van 1,5 uur aan groepen kinderen met hun ouders. De methodiek bestaat o.a. uit het oefenen van sociale vaardigheden waaronder het omgaan met pesten, rollenspelen met behulp van vier petten of handpoppen met petjes, feedback geven aan elkaar, en vertrouwensoefeningen. De petten staan voor vier typen gedrag. Kinderen verwerven inzicht in hun gedrag en dat van anderen en in de keuze die ze hierin hebben.
18
Methode 4. Stopmethode De stopmethode werkt met de volgende stappen: 1. Vriendelijk vertellen wat je wil. "Piet wil je stoppen met tegen mijn tafel te schoppen, want...?" 2. Strenger en luider/krachtiger zeggen dat je iets wil. "Piet stop met tegen mijn tafel te schoppen!" 3. Zeggen wat je gaat doen als de ander doorgaat. "Piet als je nu niet stopt ga ik naar de juf / meester." 4. Naar de juf of meester of docent gaan. 5. De leraar gaat bemiddelen tussen beide kinderen. (a) emoties laten afkoelen, door ze te benoemen en daardoor te (h)erkennen om en om bij beide personen. (b) Door de vraag te stellen: "Wat zou je de ander willen vragen?" Heel vaak is het probleem dan al opgelost. Komen de emoties weer op begin dan weer bij het benoemen van de emoties (a) en doe daarna weer stap b. 6. De leraar vraagt: "Is het zo is opgelost? Moet er nog iets gebeuren?" Als het opgelost is krijgen de kinderen een compliment, dat ze het probleem samen hebben opgelost. Al er nog een probleem is wordt dat nog (later) besproken. Doordat de procedure steeds hetzelfde is leren de kinderen al snel aan te geven wat ze graag willen. Belangrijk is dan ook (en dat moet je de kinderen vertellen) dat ze dan ook goed luisteren naar wat de ander wil. Kinderen leren daardoor zelf hun problemen op te lossen, want ze hebben ervaren hoe je dat kunt doen! Op deze manier kan een kind: snel conflicten (helpen) oplossen. grenzen aangeven, eerst vriendelijk, daarna strenger, hetgeen in pestsituaties en ook in conflictsituaties belangrijk is. hulp inroepen van leerkracht, niet direct, maar als de ander doorgaat. De ander kan nog voor die tijd stoppen. Aangeven wat je graag wil en luisteren naar wat de ander wil. (=rekening houden met elkaar) en voor jezelf nagaan of je aan de wens van de ander tegemoet kunt komen of spreken over het meest haalbaar is, of alternatieven zoeken, want het probleem is pas opgelost als iedereen blij is!
19
Bronnenlijst Deelvraag 1: boek pesten Rosemary Stones http://www.scholieren.com/werkstuk/8104) http://kinderen.moed.nl/pesten/informatie_over_pesten/ Pesten.nl Deelvraag 2: http://www.chris.nl/32435/waarom-wordt-een-kind-gepest.html Deelvraag 3: http://www.scholieren.com/werkstuk/8104 WWW.PESTEN.NL Het boek pesten
Deelvraag 4: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/105888-pesten-hoe-gevaarlijkis-dat.html http://www.aandachtvoorpesten.nl/informatie/de_gevolgen_van_pesten/ind ex.html
Deelvraag 5: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/ouder-en-gezin/77470-uw-kind-ensocial-media-hoe-houdt-u-dit-onder-controle.html http://www.gelderlander.nl/regio/achterhoek/scholen-worstelen-met-pestenvia-sociale-media-1.3716171 http://www.mediawijsheid.nl/online-pesten/ http://www.halt.nl/index.cfm/site/Halt%20/pageid/C0AC06A5-E5DB-45672F0575DF2B090754/index.cfm http://www.chris.nl/40420/pesten-een-olievlek-op-sociale-media.html
20
Deelvraag 6: http://www.rtlnieuws.nl/editienl/finnen-kunnen-het-wel-pestkoppenaanpakken http://www.ddddd.nu/educatiedans/pest/?gclid=CMuYqYvzzsECFQ7HtAodtSQAzw http://www.kanjertraining.nl/ Onze handleiding voor de spelmiddag: Boek energize deel 2 Boek energize deel 3
21
Logboek Datum
Tijd
Plaats
Met wie
19-08-2014
blokuur
202
26-08-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne Sjoukje en Alianne
2-09-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne
9-09-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne
16-09-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne
23-09-2014
blokuur
202
30-09-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne Sjoukje en Alianne
7- 10-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne
14-10-2014
blokuur
202
21-10-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne Sjoukje en Alianne
28-10-2014
blokuur
202
31-10-2014
enkel uur
105
4-11-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne
11-11-2014
blokuur
202
Sjoukje en Alianne
18-11-2014
Sjoukje en Alianne Sjoukje en Alianne
Verrichte werkzaamheden Bespreking over onze aanpak pws Informatie opgezocht over pesten en planning bezig geweest Planning bezig en informatie opgezocht over pesten Plan van aanpak afgemaakt, en met de deelvragen bezig geweest Met de eerste deelvraag bezig geweest Met deelvragen 2 en 3 bezig Pestprotocol opgehaald en folders nog halen bij meneer Meijer 3e deelvraag afgemaakt en 4e deelvraag begonnen vakantie
Opmerkingen
4e deelvraag afgemaakt en begonnen met de 5e 5e en 6e deelvraag bezig geweest 5e deelvraag afgemaakt en met de 6e bezig gegaan. Meneer gemaild en bezig geweest met de deelvragen Ons verslag mooi gemaakt en bezig met deelvraag 6 Met deelvraag 6
22
25-11-2014
2-12-2014 9-12-2014 16-12-2014 23-12-2014 30-12-2014 6-01-2015
13-01-2015 20-01-2015
bezig geweest Nagedacht over ons verslag en eindproduct (ook met projectbegeleider) Spellen nagedacht Toetsweek Het verslag mooi gemaakt en gecontroleerd Kerstvakantie Kerstvakantie Verder gegaan met ons eindproduct en spellen uitgezocht Spellen uitgewerkt en handleiding bezig geweest Handleiding afgerond en verslag compleet maken en de site
Gesprek gehad vakcoach
23
Planning Week 34 Week 35 Week 36 Week 37 Week 38 Week 39
Week 40 Week 41 Week 43 Week 44 Week 45
Week 46
Week 47
Planning maken, plan van aanpak maken Plan van aanpak maken, informatie over 1e deelvraag. Goed verhaal 1e deelvraag, informatie 2e deelvraag Voorbereiden op gesprek. 26 september 1e gesprek, plan van aanpak af. 2e deelvraag goed verhaal, informatie 3e deelvraag 3e deelvraag goed verhaal, 4e deelvraag informatie 4e deelvraag goed verhaal, 5e deelvraag informatie 5e deelvraag goed verhaal, 6e deelvraag informatie 6e deelvraag goed verhaal, het hele verslag een goed verslag van maken netjes enz. Hoofdvraag beantwoorden, nadenken over hoe we het product willen hebben en hoe we het willen presenteren en hoe we het willen maken. Voorbereiden op gesprek. Gesprek met opdrachtgever. 21 november 2e gesprek
24
Week 48 Week 49 Week 50 Week 51 Week 2 Week 3 Week 4
Week 5
Week6 Week 7 Week 8 Week 10 Week 11 Week 12
Gesprek vakcoach
Beginnen met de start van het product Nadenken over hoe we verder gaan Toets week Voorbereiden op gesprek Spellen uitzoeken voor eindproduct Spellen uitwerken, met de handleiding beginnen Handleiding afmaken, verslag compleet, site afmaken. Een na laatste les voor inleveren van het totale verslag Handleiding afmaken, verslag compleet, site afmaken, filmpje + les regelen. Laatste les voor inleveren van het totale verslag Presentatie voorbereiden Presentatie voorbereiden Presentatie voorbereiden Presentatie voorbereiden Presentatie voorbereiden 18 maart presentatie!
25
Plan van aanpak Titel opdracht Hoe beïnvloeden we het pesten van jongeren tussen de leeftijd van 12 tot 18 jaar op de AMS? Hypothese hoofdvraag Wij denken dat we doormiddel van een middagprogramma op een school het pesten kunnen beïnvloeden op scholen. Hoe we dit middagprogramma het beste kunnen indelen weten we nog niet. Dit weten we pas als we alles onderzocht hebben. Leerpunten Naam Sjoukje Marloes kok Alianne Flootman
Leerpunten (zie persoonlijk verslag voorgaand project) Planning in de gaten houden Goed letten op de bronvermelding
Wie doet wat?
Naam Tel. e-mail
Voorzitter Alianne Sjoukje 0613293978 0619934299 Aliannekelly@hotm ail.com sjoukjemarlo es@live.nl
activiteite n Communicatie met opdrachtgever/coach via
Notulant Alianne en Sjoukje 0613293978 0619934299 Aliannekelly@hotmail.c om sjoukjemarloes @live.nl
Planner Alianne en Sjoukje 0613293978 0619934299 Aliannekelly@hotmail.co m sjoukjemarloes@li ve.nl
Productbeheerd er Alianne en Sjoukje 0613293978 0619934299 Aliannekelly@hotmail.co m sjoukjemarloes@li ve.nl
mobiel
26
Deelvragen Deelvraag 1 ‘Wat is pesten?’ Deelvraag 2 ‘Waarom wordt iemand gepest? Deelvraag 3 ‘Waarom zijn er mensen die pesten?’ Deelvraag 4 ‘Wat zijn de gevolgen van pesten?’ Deelvraag 5 ‘Wat is de rol van social media bij pestgedrag?’ Opdracht Wij willen de kinderen op scholen helpen en de scholen zelf ook helpen zodat er minder gepest wordt. Opdrachtbeschrijving We onderzoeken hoe we het pesten kunnen beïnvloeden op de AMS. Door de beantwoording op de deelvragen krijgen we meer informatie en hierdoor kunnen we onderzoeken wat het beste antwoord op de hoofdvraag is. Brainstorming
Product Een middagprogramma voor op scholen. Waarin de klas geconfronteerd wordt met pesten. Dit middagprogramma willen we opstellen nadat we alle deelvragen beantwoord hebben, zodat we veel van ons onderwerp af weten. Hierdoor weten we beter hoe we het pesten kunnen beïnvloeden. We willen doormiddel van een site dit programma kunnen aanbieden aan meerdere scholen.
27
Conclusie
Wij onderzoeken hoe we het stoppen van pesten op de AMS kunnen beïnvloeden. We hebben eerst alle deelvragen beantwoord, hierdoor kregen we een beter beeld van pesten. We gaan het pesten beïnvloeden doormiddel van een middagprogramma op onze school. Dit middagprogramma hebben wij uitgewerkt in een handleiding voor de leraren. Zodat ze deze middag zelf kunnen uitvoeren. Ook hebben we een paar spellen uitgeprobeerd bij klas 1. Hierdoor konden wij onderzoeken welke spellen goed werkten en welke spellen we beter niet konden doen. Doormiddel van de SAQI cijfers (zie bijlage 3) hebben wij kunnen zien in welke klassen er het meest gepest wordt. Uit onderzoek blijkt dat er vooral gepest wordt in klas 1. Daarom hebben wij het middagprogramma uitgevoerd bij klas 1. Ook vinden wij het zelf beter dat dit middagprogramma in klas 1 uitgevoerd wordt want de leerlingen leren elkaar door het middagprogramma beter kennen en er komen geen vooroordelen omdat je elkaars situatie al kent. Antwoord hoofdvraag: Ons middagprogramma zal zeker pesten beïnvloeden omdat de leerlingen anders met elkaar om zullen gaan. Als leerlingen elkaar beter kennen zullen ze minder snel gaan pesten. We hebben het middagprogramma uitgeprobeerd en dit verliep uitstekend. We hebben ook een site gemaakt voor scholen die dit middagprogramma willen aanschaffen. Hier kunnen ze contact opnemen en informatie vinden over onze organisatie.
28