De hybride auto
Inhoud Blz. Wat is een hybride auto
3
De geschiedenis van de hybride auto
4
Hoe werkt de hybride auto
5
De verschillende soorten hybride auto’s
6
Voor en nadelen van een hybride auto
7
Invloed op het milieu
9
Interview
12
Conclusie
15
Bronnen
16
2
Wat is een hybride auto
Een hybride auto combineert de gebruikelijke “internal combustion engine (ICE) propulsion system” met een elektrische aandrijflijn die is bedoeld om benzinebesparing te bereiken en een betere functionaliteit van de motor, dan een andere soort auto. Er zijn een aantal hybride autosoorten. Deze functioneren ten opzichte van elkaar verschillend en ook ten opzichte van de volledig elektrische auto’s. De meest voorkomende vorm van hybride voertuigen is de hybride auto, hoewel er ook hybride trucks en bussen ook bestaan. Moderne hybriden maken gebruik van efficiëntie-verhogende apparaten zoals elektriciteit opwekkende remmen, wat de kinetische energie naar elektriciteit omzet, zodat de batterij zich oplaad. In plaats van alle energie te verspillen als warmte, zoals normale remmen doen. Sommige versies van hybride auto’s gebruiken hun interne verbrandingsmotors om de batterijen op te laden. Of om direct de elektrische voortstuwingsmotors te bekrachtigen. Vele hybride auto’s verminderen uitstoot, wanneer ze stilstaan, door het ICE systeem uit te schakelen en het weer op te starten wanneer het nodig is. Dit staat bekend als een start-stop systeem. Een hybride auto produceert minder uitstoot van zijn ICE dan een benzine auto van vergelijkbare grootte, sinds hybride auto’s ,meestal, een kleinere benzinemotor hebben dan een benzine auto van vergelijkbare grootte. Natuurlijk zijn gas en propaan uitzonderingen, want zijn produceren een lagere uitstoot.
3
De geschiedenis van de hybride auto
In 1900 werkte Ferdinand Porsche bij Lohner Coach Factory. Daar ontwikkelde hij de ‘Lohner-Porsche mixte hybrid’. Een vierwielaandrijving versie van de ‘s ystem Lohner-Porsche ’ een op elektriciteit en benzine lopende auto die te zien was op de wereld expo van Parijs in 1900. Dankzij zijn succes op de wereldexpo kon hij hybride bussen aan Engeland verkopen in 1901. In 1905 introduceerde Henri Pieper een hybride auto met een elektrische motor/generator met batterijen en een kleine benzine auto. De generator werd gebruikt om de batterijen op te laden, zodat hier op lange stukken op gereden kon worden. En de benzine motor was er om kleine stukken te rijden en om bergen/heuvels op te komen. De Pieperfabriek werd door Imperia overgenomen nadat Henri Pieper overleed. In 1915 werd er door Woods Motor Vehicle een Dual Power elektrische auto gemaakt. Deze had een vier cilinder verbrandingsmotor en een elektrische auto. Maar aangezien ook deze auto problemen had, hij kon maar 24 km per uur halen, de batterijen waren constant leeg en veel te duur, werd dit plan opgedoekt. Zo volgden er een hele hoop andere prototypes maar pas in 1989 kwam Audi met een goed model. Maar ze hielden hier mee op, aangezien ze er geen toekomst in zagen vanwege de lage benzine prijzen. Volvo had in 1992 ook een goed model, maar hield tijdelijk op vanwege dezelfde reden. De hybride auto kwam niet openbaar beschikbaar, totdat de Toyota Prius in Japan werd uitgebracht in 1997, opgevolgd door de Honda Insight in 1999. Pas in februari 2002 kreeg Honda het voorelkaar om een betere en meer betaalbare hybride auto op de markt te brengen. Toen in 2004 kwam de Toyota Prius met een verhoogde effectiviteit . Maar de Hybride auto's, en zeker plug-in hybriden, zijn voor particulieren nog steeds erg duur. Maar voor zakelijke automobilisten zijn ze, vanwege het lage bijtellingspercentage, wel erg interessant Ze worden nu gezien als een kern van de automobiele markt van de toekomst
4
Hoe werkt de hybride auto
Een hybride auto is een auto die zich voortbeweegt door middel van twee verschillende aandrijvingsmotoren. Bij een hybride auto denkt men vaak aan een elektrische auto, maar dit hoeft niet het geval te zijn. Een elektrische hybride auto, in Engels een “hybride electric vehicle” (HEV), is de elektrische auto waar iedereen vaak aan denkt als het om een hybride auto gaat. Onder de elektrische hybride vallen verschillende soorten auto’s. Die soorten zijn: ● ● ● ● ●
Full-hybride auto Parallel hybride serie hybride/ Plug-in hybride Mild-hybride auto/half hybride Micro-hybride auto
Het gebruik van meerdere motoren zorgt voor betere brandstofgebruik en een beter presterende auto. Moderne hybride auto’s maken gebruik van efficiëntere technieken. Zoals regeneratief remmen, waarbij de energie van het remmen opnieuw wordt gebruikt om de batterij van de auto op te laden, in plaats van te worden verspild aan warmte. Het is ook mogelijk om de batterij op te laden via het energienet(220V,380V),zonnecellen of andere externe energiebronnen. Sommige soorten HEV’s gebruiken hun verbrandingsmotor om elektriciteit op te wekken om de batterij op te laden of een elektrische motor aan te drijven. Veel hybride auto’s hebben een techniek die de motor laat afslaan als de auto stilstaat, dit heet het start-stop systeem. Een hybride auto vervuilt de lucht minder als een normale auto van vergelijkbare grootte, doordat de verbrandingsmotor kleiner is en omdat de motoren beter geoptimaliseerd zijn om zo weinig mogelijk brandstof te gebruiken. Dit laatste punt is een meerwaarde voor het milieu. Wierda Voertuigen Techniek, spreekt van een haalbare brandstof besparing van rond de 30%. En van een geluidsreductie van tussen de 26% en 32%. Ook de CO2 uitstoot wordt een stuk minder, omdat de dieselmotor van de WVT Hybrid PTO (Power take off) niet hoeft te draaien. WTV, maakt namelijk bij zijn voertuigen ook gebruik van meerdere motoren.
5
6
De verschillende soorten hybride auto’s
De verschillende soorten hybride auto’s werken als volgt: ● Full-hybride auto: Deze auto rijd eigenlijk altijd op elektriciteit. Bij full-hybride auto's zorgt de verbrandingsmotor voor het opladen van de accu. Ook de remenergie die vrijkomt bij het afremmen of stoppen van de auto wordt opgeslagen in de accu voor hergebruik. ● parallel-hybride auto : Bij een parallel-hybride auto wordt de auto in principe door elektriciteit voortbewogen. Als de elektriciteit op is of wanneer er meer kracht nodig is dan de elektriciteit kan leveren springt de verbrandingsmotor bij. Dit speelt bijvoorbeeld, als de auto in bergachtig gebied rijdt. De Toyota Prius en de Lexus Hybrid SUV zijn Parallel Hybrid auto's. ● serie-hybride/ Plug-in hybride auto: De hybride, met een verbrandingsmotor en ter assistentie een elektromotor, is al een bekende op straat. De plug-in hybride, zoals de Toyota Prius Plug-In Hybrid, is hierop een variant: de afstand die volledig elektrisch kan worden gereden, is veel groter dan bij een volledig elektrische auto. ● Mild-hybride auto/half-hybride: Een auto met een mild-hybride-aandrijving kan niet alleen op elektriciteit rijden. De elektromotor is gemonteerd tussen de verbrandingsmotor en de versnellingsbak. Deze assisteert de verbrandingsmotor bij het wegrijden, accelereren en rijden op hoge snelheid. Als de auto stopt wordt de verbrandingsmotor uitgeschakeld en weer ingeschakeld bij het optrekken. Bij rijden op constante snelheid wordt de elektromotor automatisch uitgeschakeld (Hyundai Elantra). ● Micro-hybride auto: De naam micro-hybride is eigenlijk verwarrend, omdat de auto niet beschikt over een elektromotor. De auto is daarentegen wel uitgerust met diverse brandstof besparende technologieën, zoals een start/stop-systeem en een regeneratiesysteem voor de accu. Het start/stop-systeem zorgt ervoor dat de motor automatisch afslaat zodra de auto stilstaat en weer opstart als het gaspedaal wordt ingedrukt. Micro-hybride auto´s besparen hier door ongeveer 5 tot 8% brandstof. Onder de 7
categorie micro-hybride auto vallen bijvoorbeeld de Ecoflex modellen van Opel.
Voor en nadelen van een hybride auto Voordelen ●
● ● ●
● ●
●
●
●
●
Vooral minder uitstoot in het stadsverkeer. De uitstoot van de relatief grote Toyota Prius is even groot als de kleine Volkswagen Fox . Relatief laag verbruik van brandstof. Milieuvriendelijk imago. In Nederland betalen rijders in een leaseauto , afhankelijk van het type, 7% of 14% fiscale bijtelling van de netto cataloguswaarde op hun salaris, terwijl voor meer vervuilende auto's een tarief van 20% of 25% bijtelling geldt. In Nederland geldt vrijstelling van de aanschafbelasting voor auto's met hybride-aandrijving. In andere landen krijgen gebruikers van hybride auto's voordelen in het verkeer. Bijvoorbeeld, in de VS mogen bestuurders van gewone auto's alleen op carpoolstroken als ze een passagier meenemen. Echter, als ze in een hybride rijden, dan mogen ze in hun eentje de carpoolstrook op. Ondanks de hogere aanschafprijs van een hybride is, dankzij de fiscale stimulering en de lagere brandstofkosten, de meerprijs in vijf jaar (75.000 km) relatief snel terugverdiend. Door verregaande ontwikkelingen wordt de hybride motor nu ook in de transportsector toegepast, vaak in combinatie met een dieselmotor. Voorbeelden: WVT Hybrid PTO is inzetbaar op alle opbouwen die door de PTO aangedreven worden. Voorbeelden zijn.: autolaadkraan, hefmechanisme, betonmixer, koelinstallatie en diverse laad- en lossystemen . Achteraf op te bouwen De WVT Hybrid PTO is achteraf op te bouwen. Het systeem is eenvoudig toe te voegen aan een bestaand voertuig. Ook in het personenvervoer, zoals de luchtvaart, wordt geëxperimenteerd met de hybride motor in combinatie met een benzine motor, wat in de toekomst een besparing van mogelijk 30% kan opleveren .
8
Nadelen ● ● ●
● ●
●
● ● ●
Grotere complexiteit bij de productie van de auto’s. De batterijen van een hybride auto bevatten zware metalen. Toyota neemt deze batterijen wel weer in na gebruik om ze te vernietigen. De fabricage en het slopen ervan, wordt gezien als milieuvervuilender. Volgens een rapport van het Amerikaanse CNWR zou de Toyota Prius over zijn totale levensduur vervuilender zijn dan een Hummer ! Dit rapport werd echter bekritiseerd en het CNWR heeft later de conclusie bijgesteld met data van het 2007-2008 Prius model. Volgens dit nieuwe rapport zijn de Prius en kleinere hybriden zuiniger dan de grote SUV's. Tevens geeft Toyota aan zelf zorg te dragen voor opruimen of hergebruiken van de batterijen van hun hybride auto's. De batterijen zijn zwaar (maar er zijn er minder nodig dan bij volledig elektrisch aangedreven auto's ) Er is extra ruimte nodig voor zowel de batterijen als de elektromotor. Hierdoor gaat er wat ruimte in de motorsectie verloren. Dieselmotoren halen dezelfde prestaties als een benzinehybride, zonder extra elektromotor (maar een dieselhybride zou nog zuiniger zijn). Voor de luchtkwaliteit in de stad zijn dieselmotoren echter over het algemeen vervuilender dan hybriden. De elektromotor maakt heel weinig geluid wat ten koste gaat van de veiligheid. omdat andere weggebruikers hem niet aan horen komen. Te weinig oplaadpunten langs snelwegen en bij benzinepompen. Aanschafprijs ligt hoog.
9
Invloed op het milieu Om het milieu meer centraal te stellen bij de ontwikkeling van voertuigen zijn bedrijven opzoek gegaan naar nieuwe verbrandingsmotoren. Zij zijn gaan onderzoeken hoe brandstof en elektriciteit samen een voertuig kunnen aandrijven of elkaar kunnen opvolgen in eenzelfde aandrijvingsproces. Met de bedoeling om energie te besparen en tegelijkertijd de verbruikskosten en de uitstoot van CO2 te verminderen. Een specialist op dit terrein is Green Propulsion gevestigd in Luik, België. Dit bedrijf is een onafhankelijke instelling, met een duidelijk doel namelijk de “Well to Wheel” visie. Een schoner milieu, zonder de mobiliteit van mens en bedrijf te beperken. Zij heeft zich gespecialiseerd in o.a. het bedenken van schonere motoren en duurzame mobiliteit, voor zowel privé- als bedrijfsvoertuigen. Green Propulsion besteedt daarbij aandacht aan reisplanning; hoe kun je zo snel en kort mogelijk van A naar B. En ook hoe behandel je een voertuig zo, dat je daardoor zuinig, maar efficiënt met het brandstof verbruik omgaat; welke kosten besparend werkt en dus tot het sparen van het milieu leidt. Denk hierbij aan het in een hogere versnelling rijden bij lagere snelheden. Het zogenaamde Eco-rijden. Uit hun onderzoeken is de ontwikkeling van de Hybride motor tot stand gekomen. Een auto met een kleinere verbrandingsmotor en beter geoptimaliseerd om zo weinig mogelijk brandstof te verbruiken, waardoor de uitstoot van CO2 veel geringer is. Zij blijven voortdurend zoeken naar nieuwe mogelijkheden om het milieu beter te beschermen tegen CO2 uitstoot, door ook andere producten op de markt te brengen, zoals elektrische batterijen, brandstofcellen en alternatieve brandstoffen. Zij begeleiden andere bedrijven die op zoek zijn naar alternatief gebruik van hun machines en wagenparken. Maar ook auto ontwerpers en bouwers. Na 15 jaar onderzoek en ervaring opdoen hebben zij met hun Hybride auto de leiding genomen op de Europese automarkt. Het brandstof verbruik en de uitstoot van veel minder CO2 is hierbij leidend geweest voor deze positie. Zij hebben zich aan hun doel gehouden om “Well to Wheel” in de praktijk te brengen en daarmee anderen aangezet tot vernieuwingen in de transportsector. Met het uiteindelijke doel het milieu te behoeden voor nog meer toevoer van schadelijk CO2 gas en juist een trend te ontwikkelen tot afname van milieuvervuiling en behoud van onze planeet.
10
Green Propulsion heeft ook onderzoek gedaan naar de uitstoot van CO2 bij het gebruik van diverse brandstofsoorten. In de onderstaande grafiek is te lezen dat de Hybride auto daarbij de laagste uitstoot heeft ten opzichte van de meest gebruikte brandstoffen.
Al deze ontwikkelingen hebben ook Nederlandse bedrijven aangezet tot vernieuwing. Bij M.A.N worden in samenwerking met autobedrijf Wierda, Wierda Voertuig Techniek uit Joure, voertuigen ontwikkelt die gebruik maken van twee aandrijvingsmotoren. Waarbij de verbrandingsmotor opgestart wordt met diesel en daarna wordt overgeschakeld naar een elektrische motor die de betonmolen tijdens het transport naar de bouwplaats laat draaien DĂt alles levert een grote kosten besparing op en heeft dus een positief effect op de uitstoot van CO2. Zoveel dat men inmiddels ook hoogwerkers en ladderwagens op een elektrische motor laat draaien. Het bedrijf is hier in 2012 mee begonnen en intussen hebben zij klanten in heel Nederland, BelgiĂŤ en Duitsland. Door deze ontwikkeling profiteert het milieu grootschaliger van de ontwikkeling van de hybride motor. De positieve bijdrage aan het milieu bestaat dus uit: minder druk op fossiele brandstof productie en daardoor minder belasting en beschadiging aan de natuur ter plaatse. Brandstof besparend een verminderde uitstoot 11
van CO2 en beperking van geluidsoverlast. En toepassing in diverse takken van industrie mogelijk, daardoor wereldwijd een gezamenlijke aanpak ter voorkoming van milieuschade. En mogelijk over een langere periode herstel van natuur en milieu. Artikel over het succes van Wierda Voertuig Techniek.
Jouster primeur: hybride betonmixer Gepubliceerd op 20 maart 2012, 08:46Laatst bijgewerkt op 20 maart 2012, 14:04
JOURE WVT (Wierda Voertuig Techniek) uit Joure presenteert op de BedrijfsautoRAI een zelfontwikkelde brandstofbesparende betonmixer. Het is de eerste rijdende betonmolen die gebruik maakt van hybride techniek. Onderweg draait de molen op de dieselmotor van de MANvrachtwagen, maar eenmaal op de bouwplaats neemt een door accu's gevoede elektromotor de aandrijving over. Volgens WVTdirecteur René Wierda levert zijn hybride betonmixer een enorme brandstofbesparing op en wordt bovendien de uitstoot van CO2 gereduceerd. Toevoeging aan het artikel van de site van Wierda voertuigen techniek: Een duurzame oplossing, die bijdraagt aan een reductie van CO2, brandstof bespaart en minder geluidsoverlast veroorzaakt. Dit doordat men de opbouw van het voertuig elektrisch laat aandrijven. Hierdoor is de verbrandingsmotor niet nodig om de trommel van de betonmixer te laten draaien. Bij de autolaadkraan wordt de zwenk arm door deze techniek bestuurt. Dit alles zorgt voor onkosten besparingen en levert een goede bijdrage aan een beter milieu.
12
13
Vragenlijst interview Op 27-2-2015 zijn Wout en ik (Jan Friso) naar Wierda Voertuig Techniek in Joure. Daar had Wout een interview geregeld met Igor Peric. Deze werknemer van Wierda Voertuig Techniek was zo vriendelijk om de onderstaande vragen te beantwoorden. Voor het leesgemak wordt in dit interview Wierda voertuig Techniek afgekort met Wierda. Geinterviewde: Igor Peric
1. Wat is uw functie in dit bedrijf? Igor Perics baan bestaat uit het zijn van: Ingenieur, tekenaar en rekenaar. Hiernaast geeft hij ook vaak presentaties aan klanten. 2. Welke opleiding hebt u gedaan om hier te werken? Autotechniek op het HTS (hogere technische school) in Arnhem. 3. Hebt u altijd al gewerkt met hybride motoren? Eigenlijk wel, in mijn laatste schooljaar liep ik stage bij Wierda. In dat jaar begon Wierda met het experimenteren van hybride motoren. Toen ik klaar was met school kon ik meteen aan de slag bij Wierda. Dus nu ongeveer 2 jaar. 4. Weet u waar hybride PTO voorstaat? PTO staat voor Power Take Off. Naast de aandrijving van het voertuig, kan er nog een extra pomp aangedreven worden voor een opbouw. Bijvoorbeeld een betontrommel of kraan. En hybride staat voor twee aandrijving motoren. Een voor de wagen zelf(dieselmotor) en een voor de opbouw(elektromotor). 5. Wat voor soort hybride motor wordt er in de voertuigen geplaatst? Is dit een Plug-in, parallel, mild/half ,Full? Het is eerst belangrijk om te weten dat hybride twee aandrijvingen betekend. En wat onze motoren betreft, je kunt het 14
niet in zo’n hokje zetten. Want de hybride motor die wij maken drijft bijvoorbeeld de betonmixer niet aan. Hij zorgt er alleen voor dat in dit geval de trommel blijft draaien en dat de dieselmotor uit kan. Bij personen auto’s is het veel makkelijker. Daar is het duidelijk of het een Plug-in of een full hybride auto is. Maar onze motoren kun je zo niet benoemen. 6. Hoelang werkt dit bedrijf al met hybride motoren? Nu ongeveer 3 jaar. 7. Wat doet uw bedrijf allemaal met hybride motoren? Natuurlijk de betonmixer waar alles mee begonnen is. Maar ook kraankiepers en hoogwerkers. Laatst hadden we een bezoeker van de brandweer die ons vroeg of we ook een hoogwerker konden uitrusten met een hybride motor vanwege de geluidsoverlast. Aangezien ons bedrijf het nu zo goed doet en er ook uit andere sectoren belangstelling en vraag is naar ons product, is er zelfs een aparte bedrijfstak voor gemaakt; Wierda Hybrid Technologies. 8. Weet u ook waar het idee ontstaan is om hybride motoren te gaan gebruiken in deze voertuigen? Het was eerst het idee om voertuigen milieu vriendelijker te maken. Want iets dat milieu vriendelijk is verkoopt goed. Maar toen bedrijven onze betonmixer die uitgerust was met een hybride motor kwamen bekijken, werden ze vooral aangesproken door de geluidsreductie. Er was wel een klant die geïnteresseerd was in de vermindering in diesel verbruik, maar dat kwam omdat zijn bedrijf er een stuk of honderd van had. De bedrijven waren dus vooral geïnteresseerd in de geluidsreductie. Dit kwam omdat er veel werknemers lawaaidoof waren geworden. En als je zoiets kan voorkomen is dat natuurlijk erg fijn.
15
9. Heeft u ook concrete verschillen voor ons tussen een normale benzine/diesel motor een hybride motor? qua brandstof verbruik, geluidsproductie en CO2 uitstoot? Igor verwees ons naar dit plaatje in het boekje dat ik eerder al van Wierda had gekregen als promotiemateriaal.
10. Denkt u dat een inductiesnelweg nuttig kan zijn voor de transportsector en of bouwsector? Ik zie wel mogelijkheden voor de transportsector aangezien zij veel uren op de weg door brengen. Maar voor de bouwsector niet echt. Aangezien zij het grootste deel van de tijd op de bouwplaats doorbrengen.
16
Conclusie Na alle informatie gelezen te hebben uit verschillende bronnen komen we tot de volgende conclusie: -Het gebruik van hybride auto’s vraagt een andere manier van denken en omgaan met het milieu. -Als je duurzaam iets wil doen kost dat in eerste instantie veel geld. -Door de ontwikkeling van de hybride auto c.q. motor zijn andere ontwikkelingen en toepassingen op gang gekomen -Doordat andere sectoren ook gebruik gaan maken van de hybride aandrijving, wordt er een breder platform gecreÍerd naar een duurzamere toepassing in maatschappij en milieu. -De bereidheid om kennis en ontwikkeling te delen, zorgt ervoor dat de hybride motor zijn weg vindt in het buitenland. -Hierdoor wordt erop bredere schaal gewerkt aan een verbetering van het milieu en dus het leefklimaat. -Door de toepassing van de hybride auto is men zich beter gaan realiseren dat er goede alternatieven zijn voor fossiele brandstoffen. -Het zal nog wel wat tijd en geld kosten, voordat nog meer mensen zullen overstappen op een hybride auto, maar met de nieuwste ontdekking van Daan van Roosegaarde, inductiesysteem in de snelweg, zal het gebruik wel eens aanzienlijk toe kunnen nemen. -We denken dat over 10 jaar er veelvuldig gebruik zal worden gemaakt van de hybride motor in al zijn toepasbaarheid.
17
Bronnen http://www.greenpropulsion.be/en/expertise-sustainable-mobility-fleet-m anagement-training.php http://www.technischweekblad.nl/efficiente-transmissie-voor-ev-s.391185 .lynkx http://www.technischweekblad.nl/zoekresultaten.60572.lynkx?q=milieu+h ybride+auto&x=0&y=0 Leeuwarder courant: de krant van toen; http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?id=LC-20150115-ZU0101000 4&vw=org&lm=truckservic%2Cwierda%2CLC%2CDVHN%2CNVHN%2CBC H%2CWEZ%2CBRU%2CDAM%2CDRC%2CEMS%2CFEA%2CFRC%2CGBS %2CGZB%2CHAH%2CHEC%2CHGL%2CHOH%2CHSK%2CHWB%2CJCH% 2CKHN%2CKSK%2CKVF%2CMCK%2CMDW%2CMFH%2CNDC%2CNOF%2 CNOK%2CNPD%2CPEK%2CROJ%2CSBO%2CSNB%2CTAC%2CVEE%2CW KL%2CWKW%2CZFH%2CZOH%2CSSN%2CSSP%2CMOH%2CNVP%2CFRI %2CKLA
http://www.wierdavoertuigtechniek.nl/ http://www.rtlxl.nl/#!/rtl-transportwereld-10841/dffba04f-b66 a-36d5-a290-d75b741c8dda http://www.consumentenbond.nl/test/auto-vrije-tijd/auto/aut os/extra/elektrische-hybride-autos/ http://www.consumentenbond.nl/test/auto-vrije-tijd/auto/aut os/ford-c-max-energi/ http://www.anwb.nl/auto/themas/elektrisch-rijden?ref=menu http://www.heijmans.nl/nl/nieuws/nieuwe-stap-samenwerking -smart-highway/ http://en.wikipedia.org/wiki/Hybrid_electric_vehicle#History
18