AUGUSTUS 2018
MAGAZINE VAN DE LEEUWARDER COURANT
ÚS NOCHT ^ ÚS LIBBEN
ADVERTENTIE
ONDERWERP INHOUD
Binnenvaartschipper Sieberen van Terwisga over ‘het offer’ voor de SKS 4
Voorwoord
O
p welk water wordt vandaag gezeild? Wat betekenen die tekens op
de zeilen? Welke klasse zeilt er nu? Het zijn dit soort vragen die ons inspireerden om dit jaar een magazine te maken dat deze hele zeilzomer mee kan.
HAAIMA & HYLKEMA
Werken met wind, op reportage bij zeilmakerij Molenaar 28
Een gids die in de tas of het picknickmandje kan, van de eerste SKS-wedstrijd in Grou, via het Starteiland in Sneek tot en met de finale van de IFKS op het water van Lemmer. We beginnen 3 augustus met
hylkemahaaima.nl
De euro’s rollen weer voor de skûtsje-eigenaren in de IFKS 36
de Sneekweek en het SKS skûtsjesilen. In Sneek is de vlootschouw de traditionele start en in Grou vindt de loting van de SKS plaats. We blijven erbij tot en met de finales, op 9 augustus (Sneekweek) en SKS (17 augustus). Daarna volgt een week IFKS (van 18 tot
Nieuwe wedstrijdleiders Sneekweek geïnspireerd door Beer van Arem 48
en met 25 augustus). Het beste wat Friesland deze zomer te bieden heeft op het water, in één gids! Als u straks aan de kant van het water zit, bekijk dan meteen de laatste uitslagen en de analyses van de wedstrijden op LC.nl, Facebook
column Ton van der Laan 11 | interview Jappie Visser: ‘Ik bin ik & heit is heit’ 12 |
en Twitter.
achtergrond SKS of IFKS, wat is het verschil? 16 | portret Skûtsjesilen is ús nocht 17 | reportage De map van It Fean 22 | interview Schaatser op een skûtsje 24 | column Elizabeth
AUTO HAAIMA
BURGUM Mr. W.M. O. v. Veenweg 34, T. 0511 - 46 98 22 FRANEKER James Wattstraat 4, T. 0517 - 39 76 00 LEEUWARDEN Coronaweg 2, T. 058 - 288 20 18 WURDUM Werpsterdijk 1, T. 058 - 255 13 02
HYLKEMA PEUGEOT DRACHTEN De Bolder 83, T. 0512 - 54 56 00 EMMELOORD Traktieweg 20, T. 0527 - 61 36 35 HEERENVEEN Beurtschip 35, T. 0513 - 62 27 44 SNEEK Kolenbranderstraat 9, T. 0515 - 54 81 11 MULDER BALK Tjalke de Boerstraat 22, T. 0514 - 60 27 90
Vogelzang 27 | beeld De zeilkalender in augustus 32 | beeld Alle IFKS-skûtsjes op een rij 35
Ik wens u veel kijk- en leesplezier.
| portret Skûtsjesilen is ús nocht 40 | column Atze Jan de Vries 43 | interview Boegbeeld van de kleine klasse 44 | beeld Skûtsjefoto van Tom Coehoorn 46 | portret vrijwilligers van de
Sander Warmerdam
Sneekweek 52 | sterke verhalen Van aanvaring tot zonsverduistering 56 | column Peter van
Hoofdredacteur
der Meeren 59 | achtergrond Zoveel boten, zoveel nummers 60 | colofon 63
Leeuwarder Courant SKÛTSJESILEN 3
ONDERWERP
tekst ELIZABETH VOGELZANG - foto's TOM COEHOORN
Onvoorwaardelijke skûtsjeliefde
De familie Van Terwisga in de stuurhut van de Hilda. Links Sieberen met dochter Fenna, rechts Jolanda met zoon Hidde.
4 SKÛTSJESILEN
Twee zomerweken laten ze ons smullen van het SKS-spektakel. Maar daar schuift de bemanning van de veertien skûtsjes het jaar rond alles wel voor aan de kant. Werk, gezin, vakantie, alles wordt gepland rond de ‘silerij’. Binnenvaartschipper Sieberen van Terwisga over ‘het offer’ voor de SKS en onvoorwaardelijke skûtsjeliefde. SKÛTSJESILEN 5
SKS
H
ij zit met kleine oogjes op zijn schipperstroon in de stuurhut van de Hilda, een
cementtanker van 51 meter lang. De slaap trekt aan zijn oogleden. Pfff, het was vroeg vanmorgen. Om 4.45 uur rolde Sieberen van Terwisga zijn bed uit in de slaaphut achter in de tanker. De hele vroege ochtend voer hij door. Over de IJssel, het IJsselmeer op, bij Harlingen naar binnen, het Van Harinxmakanaal op, om op tijd te kunnen lossen bij de betoncentrale BSN in Franeker. Nu is het lunchtijd en blaast een grote slang de buik van cementtanker Hilda leeg in
De werkagenda van de cementtanker wordt aangepast aan die van het wedstrijdskûtsje
een silo op de wal. Zijn vrouw
SKS
Sieberen (28) en zijn vrouw Jolanda
Met cementtanker Hilda varen Sieberen en Jolanda een vast rondje, tussen de industriehavens bij Düsseldorf naar Friesland en Groningen.
Taekema (28) varen een vast rondje met hun tankschip. De reis gaat steevast naar een van de grootste industriegebieden in Europa, bij Düsseldorf in Duitsland, om te laden. Dan gaat het terug over de Rijn en de IJssel naar Friesland en Groningen om hun klanten, betoncentrales, te bevoorraden. Vijf en een half jaar vaart het stel nu over de Nederlandse en Duitse rivieren en meren met hun tanker. In 2012 stapten ze in het bedrijf van Jolanda’s ouders Henk en Hilda Taekema. Er werd een tweede cementtanker bijgekocht, de Fenna. Varen, varen, varen. Ze weten niet anders of hun leven bestaat uit varen. Sieberens ouders Jan en
Jolanda Taekema komt uit het
Hij is dit jaar benoemd tot adviseur
Jikke van Terwisga- Zwaga (dochter
woongedeelte omhoog de stuurhut
op de Twee Gebroeders. Tien jaar
van de befaamde skûtsjeskipper
in met een kop dampende koffie.
zeilt hij al mee op Earnewâld en
Jeen) zijn echte schipperslui. Ook
Dochter Fenna (4) klimt bij heit
nu gaat hij van het voordek naar
zij zitten nog altijd in de binnen, ze
op schoot. Zoon Hidde (2) ligt
achteren, als rechterhand en
vervoeren veevoer, zand en grind
haven yn. Binnenfeart is it echte
nog lekker te ronken voor zijn
extra oog van schipper Gerhard
naar Oost-Duitsland en België.
skipperswurk.’’
middagdutje. Nog even en ook
Pietersma. Een belangrijke taak
Sieberen kan een paar uurtjes slaap
aan boord. Extra zaak om zoveel
SCHIPPERSINTERNAAT
Ze zijn er beiden voor in de wieg
pakken.
mogelijk alle trainingen en
Het water bracht Jolanda en
gelegd, altijd maar leven op een
wedstrijden van de partij te zijn.
Sieberen ook bij elkaar. Ze leerden
schip, zwerven door Nederland
elkaar kennen op de middelbare
en Duitsland. Tot laat doorvaren
TRAINING
‘Ik soe der net oan tinke moatte dat ik alle dagen op kantoar siet’
oer de Iselmar, dan bist krekt in ûnderseeër.’’
WOONSCHIP In de weekenden en vakanties zijn ze op hun woonschip dat in Zwolle ligt. Daar gaat ook Fenna naar
Het is gelukt. Door tempo te maken
De werkagenda van de
school toen Sieberen op het
om op tijd te leveren. Bij toerbeurt
en wat extra uren om en om te
cementtanker wordt daarom
schippersinternaat zat in Zwolle.
op en af, de een slapen, de ander
varen en te slapen, zijn Sieberen en
aangepast aan die van het
,,We zaten bij elkaar in de klas.’’
sturen. Tussendoor een jong
Jolanda op tijd terug in Friesland.
wedstrijdskûtsje. Met passen en
Vervolgens deden ze ook beiden
gezin draaien op dezelfde krappe
Om de Hilda volgens afspraak in
meten in het laad- en losschema
de Zeeschool op Terschelling en
drijvende vierkante meters.
Franeker te lossen, maar ook voor
en doorvaren en afwisselen, zorgt
voeren ze samen een half jaar op
Het is een manier van leven.
de training van het Earnewâldster
Sieberen dat hij op tijd terug is met
zee. De oceanen en wereldzeeën
Sieberen en Jolanda zouden niet
skûtsje. Aan het eind van de
de Hilda om naast Gerhard op het
over, naar Dubai en India.
anders willen. ,,Eigen baas zijn is het
middag takelt Sieberen zijn zwarte
achterdek van de Twee Gebroeders
Ze ontdekten vooral dat dat niet
mooiste dat er is.’’ ,,Ik soe der net
kracht en moeten de Hilda en de
Opel van het achterdek en spurt hij
aan te schuiven. In de drukste
hun leven was. ,,Leuk voor een
oan tinke moatte dat ik alle dagen
Fenna op volle toeren draaien om
naar Terherne om een mooie bak
periode moet hij drie keer in de
keertje, maar steeds drie maanden
op kantoar siet. Dit frije leven, dat is
de cementsilo’s vol te houden.
te zeilen op de Snitser Mar met zijn
week acte de présence geven op het
van huis is geen doen.’’ Bovendien:
machtich. En altyd wer spannend.
Lange dagen en wisseldiensten om
team.
skûtsje.
,,Dy coasters gean mei in loads de
Somtiden giest mei wynkrêft 7
zoveel mogelijk uren te maken. En
6 SKÛTSJESILEN
school. Als zij naar groep 3 gaat, en Jolanda in oktober bevalt van hun derde kindje dan zal het gezin minder vaak aan boord zijn van de cementtanker. De zomer is de drukste periode. Dan draait de bouwsector op volle
SKÛTSJESILEN 7
ONDERWERP SKS
juist dat is ook de tijd dat Sieberen vol aan de bak moet met het skûtsjesilen. Vanaf april beginnen de trainingen op het water. Elke woensdagavond. En de wedstrijden, elk weekend. Maar daarvoor, van januari tot maart, zit de Earnewâldster bemanning steevast elke vrijdagavond in de sportschool in Grou. Ze hangen ’s winters aan de gewichten om ’s zomers aan
‘As ik mei pake praat, giet it binnen in healoere oer skûtsjesilen’
boord genoeg kracht te hebben in de touwen. En daar weer voor, in het najaar, zijn ze wekelijks in touw met het onderhoud van het wedstrijdschip.
Maar toen hij een jaar of vijftien was begon het te kriebelen. ,,Ik woe
JONG GEZIN
wedstriidsile.’’ Wat gebeurt er als
Ondertussen heeft hij een jong
zijn kinderen graag naar de Efteling
gezin dat tijd vraagt, runt hij een
willen of kamperen in Frankrijk?
druk bedrijf met zijn vrouw en klust
,,Ik tink net dat dat slagget’’, zegt
hij aan hun woonschip in Zwolle.
Sieberen. ,,Ze weten ook niet beter,
,,Frije tiid en freonen sjitte der
net als dat ze op een klein schip
wolris by yn.’’ De twee weken dat
opgroeien’’, zegt Jolanda.
het SKS-circus door de provincie trekt is hun vakantie. En waar een
FAMILIEBANDEN
ander vakantiegeld opstrijkt van
Die diepe wortels, die
de baas, kost die weken skûtsjesilen
familiebanden zorgen ervoor
hen een flinke duit aan inkomsten.
dat Sieberen gegrepen is door het skûtsjesilen. ,,As ik mei pake
Sieberen vindt het heel normaal
praat, giet it binnen in healoere
dat hij zijn leven om ‘de silerij’
oer skûtsjesilen. Myn pakes en
heen bouwt. Hij komt uit een
oerpakes diene presys itselde
echte skûtsjefamilie. Pake Jeen was
spultsje. It is fan froeger út fêstlein.
tot 1996 schipper van datzelfde
Machtich moai.’’
Earnewâld. Heit zeilde mee op Heerenveen en de schoonfamilie
Het is een onvoorwaardelijke
was actief in de IFKS. Toen geen
liefde die hij voelt. Daarom wil hij
familielid meer meezeilde, ging
er zoveel tijd in steken en moeite
Sieberen met zijn familie met de
voor doen en voelt het niet als een
caravan naar Frankrijk, ver weg
offer dat hij moet brengen. ,,It is
van de Friese wedstrijdwateren.
net samar in hobby of sa. It sit yn je
,,Dat wie ek echt wol leuk, hear.’’
bloed. Dêr moatte je oan tajaan.’’ SKÛTSJESILEN 9
ADVERTENTIE
COLUMN
tekst TON VAN DER LAAN - foto TOM COEHOORN
Skûtsjeheld Douwe
V
an 14 naar 1: in 2016 zeilde Douwe Visser
skûtsjesilen. Hij had van elke tel genoten. Negen keer
met De Sneker Pan op De Veenhoop vanaf de
was hij de beste.
laatste plaats alle skûtsjes voorbij. Hij liet de
ENGELSMA & WIJNIA
vloot verbouwereerd achter.
Hij vroeg zich tijdens het gesprek af: wat heb ik de SKS met mijn streken eigenlijk aangedaan? Het
ZOMERVOORDEEL DÉ NISSAN-DEALER VAN FRIESLAND
Het was machtsvertoon van de man die nooit wilde
antwoord moest hij schuldig blijven. ,,De tiid sil
winnen, maar altijd de beste wilde zijn. Die op het
it leare’’, zei hij. Ik weet het wel. Douwe heeft het
water nooit de confrontatie opzocht, nooit in de
skûtsjesilen gebracht waar het nu is: het grootste
protestkamer te vinden was of een onvertogen woord
meerdaagse evenement van Friesland dat meer is dan
sprak over de SKS.
een zuipvakantie voor binnenvaartschippers, maar een geprofessionaliseerde sport waarin schippers
De man die altijd verder weg wilde zeilen, ook al
hun nieuwsgierigheid in het skûtsjesilen kunnen
vond zijn adviseur een meter voorsprong op de
ontplooien.
rest ook genoeg. De man die andere skûtsjes niet als concurrent zag, maar als hindernissen in zijn
Zijn manier van zeilen verdient navolging. Zeil niet
zoektocht naar de beste combinatie tussen zeil, fok,
om te winnen, maar zeil om de beste te zijn. Zeil niet
zwaarden, bemanning, water en wind. Hij wilde de
tegen je collega's, maar zeil tegen de volmaaktheid.
perfectie benaderen.
Douwe bereikte die dag op De Veenhoop de perfectie. Hij zeilde de race van zijn leven. Dan komt
NISSAN LEAF VAN
PRIVATE LEASE
€ 36.890* € 499** GRATIS LAADBOX VOOR THUIS BIJ AANSCHAF VAN EEN NIEUWE NISSAN LEAF*** SLECHTS 4% BIJTELLING
QASHQAI VISIA VAN
€ 26.990
VOOR
€ 24.990*
OOK IN AUTOMAAT BESCHIKBAAR
Douwe evolueerde het skûtsjesilen van een 'doevakantie' naar een volwaardige competitie. Niet omdat Douwe dat zo graag wilde, maar omdat hij de silerij zo benaderde en dat rest zijn voorbeeld
de winst vanzelf.
Ton van der Laan
volgde. Douwe gebruikte het podium van de SKS om zijn nieuwsgierigheid in de zeilmaterie te kunnen uitvoeren.
Nissan Qashqai Visia is rijk uitgerust met o.a. • 16” stalen velgen met wieldoppen • LED dagrijverlichting • Handbediende airconditioning
Vorig jaar ging Douwe met skûtsjepensioen. In zijn afscheidsinterview blikte hij terug op een leven lang
• Cruise control en snelheidsbegrenzer • Audiosysteem met CD-speler, USB-aansluiting, stuurwielbediening en 4 luidsprekers • Digitale radio-ontvangst (DAB+)
Leo Twijnstrastraat 2, 8923 EL Leeuwarden Tel. (058) 266 62 55
www.ewnissan.nl Alle acties zijn uitsluitend geldig op nieuwe klantorders in de periode van 01/07/2018 tot en met 31/08/2018, zijn niet geldig voor fleet en (private) lease orders en niet inwisselbaar tegen contanten. Prijswijzigingen en typefouten voorbehouden. Ga naar Engelsma en Wijnia voor meer informatie en vraag naar de voorwaarden. Acties geldig zoland de voorraad strekt, OP=OP! *De genoemde vanafprijzen zijn consumentenadviesprijzen incl. BPM/BTW, legeskosten, recyclingbijdrage en kosten rijklaar maken, gebaseerd op de meest recente prijslijst. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. **Vanaftarief is o.b.v. basispakket, 60 maanden, 10.000 km/jaar. Inbegrepen: motorrijtuigenbelasting, allriskverzekering (eigen risico € 450 op casco), onderhoud, reparatie & banden, gratis vervangend vervoer, pechhulp Europa, afleverkosten incl. een volle tank, btw en administratiekosten. Kosten voor wassen, brandstof en updates van een eventueel navigatiesysteem zijn niet inbegrepen. Nissan Private Lease is onder voorbehoud van financiële acceptatie. Toetsing en registratie bij BKR te Tiel. Bedragen zijn afgerond op hele euro’s. Niet mogelijk i.c.m. andere acties. Aanbetaling (uit inruil) niet mogelijk. Nissan Private Lease wordt onder de voorwaarden van het Keurmerk Private Lease aangeboden door Nissan Financial Services, handelsnaam van RCI Financial Services B.V. Niet mogelijk i.c.m. andere acties. Aanbetaling (uit inruil) niet mogelijk. Prijswijzigingen en (druk)fouten voorbehouden. Voorwaarden op www.nissanprivatelease.nl. ***Actie geldig bij aanschaf van een nieuwe Nissan LEAF Acenta, N-Connecta of Tekna in de periode van 01/07/2018 tot en met 31/08/2018 of zolang de voorraad strekt.
Ton van der Laan is journalist van de Leeuwarder Courant.
SKÛTSJESILEN 11
SKS
ONDERWERP S KS
tekst TON VAN DER LAAN - foto's TOM COEHOORN
‘Ik bin ik heit is heit’
12 SKÛTSJESILEN
Na dertig jaar heeft De Sneker Pan een nieuwe schipper. Jappie Visser nam deze winter het helmhout over van zijn vader, negenvoudig SKS-kampioen Douwe Visser. Over presteren, ontdekken én heit.
SKÛTSJESILEN 13
SKS
’W
ONDERWERP S KS
êr’t ik it
dy’t útkomt. Ik ken heit net oars
meast nei
as skipper op Snits. En no bin ik
útsjoch dit
dat, op itselde skûtsje’’, zegt de
kampioen-
schipper, die twee jaar oud was
skip?
toen vader Douwe het helmhout
De lêste wedstriid, dan is it
van De Pan kreeg. ,,En heit hat it
nammentlik foarby’’, zegt Jappie
skip perfekt oerjûn. As der eat net
Visser met een lach op zijn gezicht.
wurket, kin ik net oars as mysels
,,Nee, grapke hear. Mar ik fyn it wol
de skuld jaan, haha.’’
spannend.’’ De nieuwe schipper van
‘Heit is hiel betrokken. Ek net frjemd: it is syn bern’
De nieuwe schipper moest in de winter een nieuw team kneden. Met Douwe stapten in het najaar nog zes bemanningsleden op. Zeven bleven over. Jappie vond in eigen kring, uit Sneek en uit de zeilwereld nieuwe teamleden, zoals zijn zwager Hotze
M
et het skûtsjepensioen van Douwe Visser Sneek en
het vertrek van Dirk Jan
Venema, die eerder op Joure en
Reijenga als schipper van
Heerenveen meezeilde. Na Lemmer
Joure, is Douwe Visser Grou
Ahoy nam hij al afscheid van twee
dit kampioenschap de enige
bemanningsleden. ,,It wie foar
schipper in de vloot die ooit SKS-kampioen is geworden.
De Sneker Pan wil ermee zeggen: er
Hij heeft veel aan heit. ,,We belje
moet nog zoveel gebeuren, je kunt
in protte en kinne oer alles prate.
harren in te grutte opjefte, dan
er niet in één keer klaar voor zijn.
Hy hat al in pear kear mei west en
moatte je op ’e syk nei wat oars. Ek
,,Sa’n foarjier fljocht foarby. En je
fart ek wolris mei in boatsje om ús
,,En dy tiid krij ik ek fan it bestjoer.
meitsje alles foar it earst mei. It is
hinne ûnder de trainingen. Hy is
Dat jout in protte fertrouwen.’’
godsonmogelijk om der yn ien jier
hiel betrokken. Ek net frjemd: it is
te stean.’’
syn bern. Net allinne ik, mar ek it skûtsje.’’
,,Ik bin no mysels oan it
Douwe Grou de enige kampioen
dat heart derby.’’
Alle andere dertien schippers wachten nog op
BEMANNINGSLEDEN
hun eerste kampioenschap,
Jappie Visser zal - net als
Het betekende wel dat Jappie de
soms zelfs al 15 jaar.
zijn vader zo goed kon - als
markt weer op moest. ,,En dat is in
Gerhard Pietersma begon
beginnend schipper moeilijke
drege syktocht, fernaam ik.’’ Hij
in 2004 als schipper, maar
ûntdekken as skipper’’, zegt de
GEVAAR
wedstrijdsituaties zo veel als
vond bemanningsleden die net als
werd nog nooit de beste. In
32-jarige schipper, die samen
Aan het label ‘de zoon van’ kleeft
mogelijk willen mijden. ,,Heit wie
hij graag op het water te vinden
2016 was hij dichtbij, met
met zijn vrouw en twee zoontjes
ook gevaar, weet Jappie Visser.
in skipper dy’t dêr each foar hie,
zijn. ,,Wa wol der no net op it wetter
een tweede plaats, achter
in Langweer woont en als
,,It bringt druk mei him mei. De
en ik omskriuw mysels ek wol as
wêze. Boartsje mei de wyn, it wetter
Douwe Visser (Sneek).
binnenvaartschipper overal en
Sneker Pan hat in skiednis. It is
in rêstige, beheerste skipper dy’t
en it skûtsje. Dat is sa machtich.
nergens aan het werk is. ,,Mar ik
skûtsje fan Snits, fan Douwe, it is
graach oersjoch hâldt. Fansels sil
Ast oan it silen bist, dan moat de
Ook Albert Visser (sinds
bin ek oanfierder fan it team. En
in kampioensskûtsje. Oeral wêr’t je
dat net altiten slagje en komme
wrâld om dy hinne weifalle. Ik ha
2005 met onderbrekingen)
yntusken ûntdekke je ek it skûtsje,
komme, hearre je ek wol: o, Jappie
je wolris yn in situaasje wêr’t je
nei in wedstriid ek wolris tocht:
Pieter Meeter (2007),
de bemanning en it wedstriidsilen.
rêdt it wol, want hy komt op it
eins net yn sitte wolle, mar ik wit
wêr leit myn skip eins? Ik wist it net
Auke de Groot (2008) en
Alles komt yn ien kear. We leare
skûtsje fan syn heit. Sa maklik is it
fan mysels ek dat ik der in wike
mear. Op it wetter resette je jesels
Johannes Meeter (sinds
snel. Ik bin al bliid dat we dit jier
net. Ik bin ik en heit is heit.’’
lêst fan hâld as ik ferkeard út sa’n
hielendal. Dan bestiet de rest net.
2009 met onderbrekingen)
situaasje kom, dus dan kinne je der
Dat is it aldermoaiste oan de silerij.’’
doen al jaren mee in de
noch nimmen rekke ha en dat we
vloot, maar moesten sinds
Hij tempert de verwachtingen. ,,We
better net iens yn komme. Dochs
kinne lêste wurde. As der fjirtjin
sil dat wol in kear gebeure, dat is ek
En daarom kijkt hij natuurlijk
hun debuut altijd minimaal
HEIT DOUWE
skûtsjes meidogge, moat der ien
skûtsjesilen.’’
reikhalzend uit naar zijn eerste SKS-
één voor zich laten, of Pieter
Het voordeel is dat de jonge
lêste wurde. Mar lit dúdlik wêze:
kampioenschap, waar hij officieel
Brouwer (Heerenveen),
schipper kan terugvallen op de
nimmen fan ús wol lêste wurde,
BOUWVAK
in de voetsporen treedt van zijn
Douwe Visser (Grou), Douwe
beste skûtsjeschipper van zijn
dat is noait de ynstek oan it begjin
Hij heeft zin in ‘de bouwvak’, zoals
vader. Waar Jappie Visser dan
Visser (Sneek) of Dirk Jan
generatie: heit Douwe. Hij werd
fan de wedstriid. En we sille der
hij het kampioenschap steevast
echt het meest naar uitkijkt? ,,De
Reijenga (Joure).
negen keer SKS-kampioen in dertig
ek alles oan dwaan om dat tsjin
noemt. ,,We hawwe in leargierrige
sleepstart by Grou. Dat we de mar
jaar schipper zijn op De Sneker
te gean. Ferwachtsje dit jier gjin
groep, dy’t onervaren is, mar wol
opsleept wurde, en ik yn de eagen
Pan. Afgelopen najaar ging hij
grutte dingen.’’ Jappie weet ook:
tige entûsjast. En wat ik sa moai
fan de bemanning sjoch: hjir dogge
met skûtsjepensioen. Zoon Jappie
heit Douwe deed er ook zeven jaar
fyn: it is in brede miks fan minsken.
we it it hiele jier foar. En dan begjint
treedt nu in de voetsporen van
over. Ervaring komt met de jaren,
De jongste is 18, de âldste yn ’e 50.
it kampioenskap en dan leare wy
drukte Douwe hem op het hart.
Yn welke sport hast dat no?’’
alles it hurdst.’’
noch net yn ’e wâl sitten ha.’’
zijn illustere vader. ,It is in dream 14 SKÛTSJESILEN
Jappie Visser.
SKÛTSJESILEN 15
SKS
SKS
tekst ELIZABETH VOGELZANG
SKS of IFKS, wat is het verschil?
S
kûtsjesilen is wedstrijdzeilen
Wanneer de benzinemotor zijn
een plaatselijke commissie,
met oude vrachtschepen.
intrede doet stappen schippers over
met een schipper uit een echt
Platbodems die aan het
op gemotoriseerde vrachtschepen
schippersgeslacht.
begin van de vorige eeuw werden
en verdwijnen veel skûtsjes.
gebouwd om turf, mest en
Taxiondernemer Gerrit Roosjen
terpaarde te vervoeren. Omdat de
Op 22 juli 1945 wordt
uit Franeker besloot in de
zeilschepen door ondiepe vaarten
de ‘Vereeniging van
jaren tachtig om een tweede
moesten, werden ze lang en plat
Skûtsjesilerscommissies in
skûtsjesylevenement te
gemaakt.
Friesland’ opgericht door Klaas
organiseren. Hij en een paar
Kingma en Gerben van Manen.
andere schippers werden maar
Al sinds 1836 worden er
Een jaar later wordt de naam
niet toegelaten als deelnemer
wedstrijden mee gehouden.
gewijzigd in Sintrale Kommisje
van de SKS. De Iepen Fryske
Als er weinig werk was voor de
Skûtsjesilen (SKS). In 1968 wordt
Kampioenskippen Skûtsjesilen
broodschippers, deden ze mee
besloten dat de SKS een gesloten
(IFKS) werd opgericht. Een open
om een extra centje te verdienen.
kampioenschap wordt waaraan
vereniging. Iedereen die een door
Kasteleins schreven de races uit.
maximaal veertien skûtsjes mogen
de IFKS goedgekeurd schip heeft,
Met de prijsuitreiking in het café
meedoen. Tot op de dag van
kan meedoen.
had de kroegbaas een ‘moaie
vandaag is dat niet veranderd.
bron: SKS-website skutsjesilen.nl
ynstruier’.
De skûtsjes zijn eigendom van
www.ifks.frl
Skûtsje
Thuishaven
Schipper
Eildert Sietez
Akkrum
Pieter Ezn. Meeter
Twee Gebroeders
Drachten
Jeroen Pietersma
d'Halve Maen
Drachten
Klaas Westerdijk
Twee Gebroeders
Earnewâld
Gerhard Pietersma
Doarp Grou
Grou
Douwe Azn. Visser
Gerben van Manen
Heerenveen
Sytze Brouwer
It Doarp Huzum
Huizum
Johannes Hzn. Meeter
Oeral Thús
Joure
Rinus de Jong
Twee Gebroeders
Langweer
Jaap Lzn. Zwaga
Rienk Ulbesz
Leeuwarden
Willem Uzn. Zwaga
Lemster Skûtsje
Lemmer
Albert Jzn. Visser
De Sneker Pan
Sneek
Jappie Dzn. Visser
Súdwesthoek
Stavoren
Auke de Groot
Klaas van der Meulen
Woudsend
Teake Klaas van der Meulen
16 SKÛTSJESILEN
tekst ELIZABETH VOGELZANG - foto's TOM COEHOORN
Ús nocht ús libben Ze zijn de stille motoren van de zeilevenementen. De mensen op de achtergrond, de regisseurs op de wal, de lui die alles regelen en zorgen dat we kunnen genieten van drie weken feest- en zeilspektakel. Se brûze der like hurd yn as de silers. It is harren nocht en harren libben.
SKÛTSJESILEN 17
SKS
Mastentellen
Als zeventienjarige knaap stapte hij aan boord als bemanningslid. Sindsdien heeft het Grouster skûtsje hem bij de kladden. Een leven zonder is onvoorstelbaar. ,,Der is mar ien skûtsje, dat is Grou.’’ Inmiddels zit hij niet meer aan dek, maar is hij de regisseur op de wal als het SKS-circus neerstrijkt. Een paar dagen voor de loting, als de eerste skûtsjes aanmeren, begint hij te ,,mêstetellen’’. ,,Binne se der allegear? Dan komt de flagge op ’e toer en begjint it.’’
SKS
Klokje rond
Als de skûtsjes neerstrijken in Stavoren is zij met haar hele gezin 24 uur in touw. Van zeven tot zeven. Skûtsjebemanning, SKS-bestuur, vrijwilligers. Allemaal komen ze bij Foekje om te eten, de wedstrijd te bespreken en te feesten tot in de late uurtjes. De Kaap is het zenuwcentrum en Foekje de spin in het web. ,,Elk jier wer spannend, mar it is sok gesellich folk. Echt ús feest.’’ Foekje Boltjes | pachter van MFC De Kaap in Stavoren
Jan Feike Hoekstra | voorzitter Skûtsje Kommisje Grou
18 SKÛTSJESILEN
SKÛTSJESILEN 19
SKS
Sjarterje
Hij is allesbehalve een waterman. ,,As ik ien kear yn it jier op in boat sit is dat in soad.’’ Toch is veehouder Hendrik al dertig jaar de regelaar in Elahuizen als de skûtsjematadors losgaan op de Fluezen. Hij is de man die ,,folk sjartert’’. Begin juli pakt hij de auto en rijdt hij bij al zijn 250 dorpsgenoten ,,de daam op’’. Of ze willen helpen met parkeren en kaartjesknippen. ,,Mei it skûtsjesilen is elk hjir yn aksje.’’ Hendrik van der Wal | regelaar op de wal in Elahuizen
SKS
Allegear thús
Puntig, helder en gortdroog. Als hij het woord neemt bij het palaver in Woudsend is de wedstrijd in een paar woorden besproken. ,,In krúsrak, mar dat hienen jimme sels ek al betocht.’’ ,,Der is gjin rûte, want der is gjin wyn.’’ Zeg je Woudsend, dan zeg je Van der Meulen. Teake werd geboren op een skûtsje. Heit Klaas was skûtsjeskipper, toen broer Keimpe, daarna hij, broer Ype volgde en nu zoon Teake Klaas. ,,Alle skippers komme werom út Dútslan en Frankryk. Allegear thús. It binne de moaiste wiken fan it hiele jier.’’ Teake van der Meulen | wedstrijdleider, oud-schipper Woudsend en heit van huidige schipper Teake Klaas
20 SKÛTSJESILEN
SKÛTSJESILEN 21
SKS
tekst ELIZABETH VOGELZANG - foto's TOM COEHOORN
De map van It Fean In de mast zit een peperduur gps-systeem, de modernste meetapparatuur is aan boord op de Gerben van Manen. Maar de bemanning van het Heerenvener skûtsje zeilt toch het liefst met de abracadabracodes uit ‘de map’.
skalmke, twadde gat.’’ Aangevuld met gebarentaal ietsje naar links, nog een tikje naar voren.
GPS-SYSTEEM Tuurlijk, ze hebben moderne technieken aan boord. Met een ingebouwd gps-systeem kan schipper Sytze exact nakijken hoeveel meter ze hebben gezeild, bij welke wind en hoe de krachten waren verdeeld aan boord van het oude vrachtschip. Er zit voor duizenden euro’s aan innovatieve apparatuur aan boord. Alle cijfertjes kan hij in slimme schema’s met elkaar vergelijken in z’n laptop. ,,Kinst der in soad úthelje’’, zegt de
’N
o sjoch, dit is him.’’ Pieter Brouwer zeilt een
jonge schipper over de moderne
‘Wy sile in soad op gefoel’
technologie. ,,Mei dy klokjes kinne ferhael is it skip. As it spul net goed
we snelheid mjitte en hoe heech
stiet, kinst it wol ferjitte.’’
asto oan de wyn kinst.’’ Maar dat is pas interessant als de gegevens
WAARBERJOCHT
over meerdere seizoenen met elkaar
Hij pakte de map er graag even bij
worden vergeleken. ,,As we traine
voorafgaand aan een training of
mikke we dy klokjeboel ûnderyn. Oars
Gerben van Manen, door Marinus
’s avonds na een wedstrijd tijdens
kinst wol gek wurde. Wy sile in soad
Looper’ staat op het kaft van de witte
het kampioenschap. ,,Dan hie it ik
op gefoel. Ik gean net ten opsichte fan
ringmap.
waarberjocht foar de oare deis heard,
de kompjûter it sylplan oanpassen.’’
dikke map op de tafel in de roef van
het Heerenvener skûtsje. ‘Logboek
blêdere ik de map troch en socht ik it Het ding zit vol verfrommelde
helje. Neisjen hoe de boel ôfsteld
op.’’ Windkracht vier: ,,Doe hiene we
HANENPOTEN
A4-tjes met zwierige hanenpoten
stie’’, vertelt Pieter Brouwer.
dat type syl derop, stie de fok sa. De
Al die snufjes en moderne spullen
giek hong yn it earste gat. De swurden
mogen niet worden gebruikt tijdens
op dat en dat keatsje.’’
de wedstrijden. Dus op de momenten
van codes. Opgedroogde blaadjes met mysterieuze omschrijvingen en
De oud-schipper van de Gerben van
onbegrijpelijke cijfercombinaties.
Manen maakte serieus werk van het
Overloop: 6de vv middelste gat bb.
logboek dat broer Tjitte Brouwer en
De afstelling gaat nog steeds
aan de computerberekende cijfertjes.
Moervlak 24. Giek tweede gat.
Klaas Boersma achterlieten toen hij
hetzelfde. Ook nu, vier jaar nadat
Dan kan hij beter terugvallen op een
in 2004 aan het roer kwam op het
Pieter stopte met schipperen op
map vol hanenpoten met de pure,
SERIEUS
skûtsje van Heerenveen. Schotenman
Heerenveen, zijn zoon Sytze de
heldere sylerijkunde uit de praktijk. En
Abacradabra voor de leek, maar goud
Marinus Looper houdt de boel
roerganger is. Bij het optuigen
dus vult hij net als zijn voorgangers de
voor de bemanning van het SKS-
sindsdien bij. Drie keer pakte Brouwer
roept zijn schoonzoon en lierenman
‘map fan It Fean’ aan. Elke wedstrijd,
skûtsje. Van alle gezeilde wedstrijden
de kampioenstitel; in 2006, 2008 en
Eildert Meeter onder aan de mast
elke training komt in het logboek.
en veel trainingen wordt genoteerd
2010. Hoe de zaak is afgesteld maakt
instructies naar een bemanningslid
,,We skriuwe alles op. Wat we dogge,
hoe het schip en de zeilen zijn
het verschil tussen winst en verlies,
bovenin de mast. Alsof hij de lotto
feroarje en ek hoe it gefoel wie. Dan
afgesteld. ,,Sa kinst it altyd werom
zegt hij. ,,Fiifentweintich prosint fan it
trekt. ,,Trettjin yn de opstekker, 16de
wit je wat je dogge.’’
22 SKÛTSJESILEN
dat het er om gaat, heeft Sytze niks
SKÛTSJESILEN 23
SKS
tekst TON VAN DER LAAN - foto TOM COEHOORN
Schaatser op een skûtsje
SKS
E
en schaatser op een skûtsje, zo vreemd is dat niet hoor, zegt Jesper Hospes op het terras van café It Houtsje, niet
alleen schaatskroeg, maar ook het skûtsjecafé van Heerenveen. ,,Der binne in protte oerienkomsten. Yn beide sporten sprekt my de tradysje oan, de nostalgy en de bân dy’t de sport hat mei Fryslân.’’ Vreemd is het al helemaal niet als je weet dat de hardrijder van Gewest Fryslân goed bevriend is met de broertjes Brouwer, die hij langs de schaatsbaan leerde kennen. Hospes’ vriendin Janine Smit schaatste met
‘It is machtich oan board. It team is sa op elkoar ynspile. Dêr kin ik sa fan genietsje’
Margot Boer, die destijds een relatie
machtich oan board. It team is sa op elkoar ynspile. Dêr kin ik sa fan genietsje. It is in hecht team, iepen nei elkoar ta, transparant oer alles. En as topsporter glunderje ik hielendal at se nei in wedstriid earst nee sizze tsjin bier en woarst, mar mei kofje en koeke de wedstryd evaluearje. Dat bierke komt letter wol.’’ De topsporter, die ook de schaatsjeugd traint bij RTC Fryslân, geniet van de winnaarsmentaliteit op het skûtsje. ,,Ik ha wolris mei west en dan sei eltsenien nei ôfrin: ‘No, moai syld net?’ En dan seach ik ek dinkjes coach no ek yn te foarsjen. Eltse kear
we elkoar hieltyd faker by elkoars
voordeel uitvallen. Hij leefde als
wer better wurde. Sjen litte dat je gjin
wedstriden. Ik brocht myn frije dagen
een monnik, hield zich aan strakke
eendagsvlieg binne. No, dat ha se
wolris troch op it Feanster folchskip.
periodiseringsmethodes, bekostigde
ferline jier wol sjen litten.’’
No binne we al jierren freonen.’’
zelf buitenlandse trainingskampen en volgde daar via livestreams hoe
RACEFIETS
OLYMPISCHE SPELEN
zijn vrienden Sytze en Harmen het er
Tijdens het kampioenschap zeilt
,,Ik ha altiten sein: ‘Sytze, asto
vanaf brachten in hun eerste jaar op
Hospes niet alleen de twee uur per
skipper wurdst, dan smar ik de
de Gerben van Manen.
dag mee. De trainingen voor het
broadsjes en snij de woarst, want dêr
24 SKÛTSJESILEN
nog geen moment spijt van. ,,It is
dy’t better koene. Dêr hoopje ik as
had met Sytze. ,,Dêrtroch troffen
Normaal bereidt profschaatser Jesper Hospes (29) uit Heerenveen zich in deze tijd als een monnik voor op het nieuwe schaatsseizoen. Deze zomer niet. Hij kiest voor de ,,wille’’ en zeilt met zijn vrienden Sytze en Harmen Brouwer mee op de Gerben van Manen.
heeft ‘opstapper harde wind’ Hospes
nieuwe schaatsseizoen gaan wel
bin ik by’. Sytze hâlde him deroan,
MACHTICH
gewoon door. De racefiets gaat mee
want doe’t hy skipper waard, belle
Maar helaas, het werd niet Hospes’
op het volgschip en de biertjes laat
hy: stap mar op! En dat it ek noch
jaar. Geen Spelen, geen nationale
Hospes zo veel mogelijk staan. ,,Ik
op it Feanster skûtsje is, is fansels
titels. ,,Ik bin ek realistysk, ik wie
wol safolle mooglik op ’e fyts sitte.
hielendal fantastysk.’’
gewoan net snel genôch.’’ Dit jaar
As wy mei de float fan Earnewâld nei
Sytze kwam alleen een jaar te
pakt de schaatser van Gewest
Terherne farre, pak ik de fyts. Dy rûte
vroeg. De schaatser zat in de
Fryslân het anders aan. ,,Ik lit de
stiet al út. De wedstriid op Terherne
voorbereiding op de Olympische
periodisearring bewust los, en kies
is troch Hurdsyldei dit jier letter op ’e
Spelen, Hospes’ grote doel. Hij
myn eigen paad.’’ Daarin is ook
dei en Terherne hat in skeelerbaan,
werkte zich vier jaar lang een slag in
ruimte voor de ,,wille’’. Hospes:
dat dy sil ik moarns opsykje. Ik wol
de rondte om Pyeonchang te halen.
,,Fan’t winter waard ik wer frege
ek wer gewoan topfit oan it seizoen
Waar het in 2014 net niet lukte,
en doe ha ik sein: hjir meitsje ik
beginne. It reedriden mei der net
moesten de schaatstijden nu in zijn
tiid foar, dit wol ik belibje.’’ En daar
ûnder lije.’’ SKÛTSJESILEN 25
ADVERTENTIE
COLUMN
tekst ELIZABETH VOGELZANG - foto TOM COEHOORN
Magisch
H
et waren flitsen, momenten, geeneens
Een dikke week later deed Pieter het in de Lemster
minuten. Twee oude skûtsjerotten lieten me
baai. De jonge honden van het Heerenvener skûtsje
het vorige zomer zien, zonder dat ze het in
schieten in een onwaarschijnlijk mooie strijd naar
de gaten hadden. Wat dat toch is met dat SKS-
weer een overwinning. Schipper Sytze Brouwer en
skûtsjesilen. Wat maakt nou dat de strijd tussen die
tweelingbroer Harmen bij de fok debuteren, maar
veertien oude vrachtschepen zoveel mensen ‘yn de
‘brâne der fûl yn’ met de Gerben van Manen. Heit
besnijing hâld?’ Wat is die magie?
Pieter Brouwer, zelf oud-schipper, kijkt vanaf een kruiser naar de race. Als het finishschot klinkt en
Eerst deed Berend het. Mink, oud-schipper en
Heerenveen de tweede dag op rij wint zegt Pieter
skûtsje-icoon, zat vorig jaar voor het eerst na 44
niks. Hij slikt. Maakt een buiging. Neemt zijn pet
jaar niet aan boord van een van de SKS-skûtsjes.
af en steekt een bescheiden duimpje op naar zijn
Op de ochtend van de openingswedstrijd bij Grou
jongens.
steekt de vloot van wal voor een oefenrondje op de Pikmar. Tussen de antieke racebakken door vaart
Het is geen magie. De veertien matadors aan het
een rubberboot afgeladen vol grote gele kratten.
helmhout zijn gewone mannen. Die stuk voor stuk
Kisten bomvol eten. Harinkjes met ui, sûkerbôle,
‘fol fjoer deryn brûze’ met zo’n oude schuit. En dat
kaas, droge worst. Bovenop zo’n krat zit Berend
raakt. Of je nou Berend heet en crack bent. Of je
Mink. De vermaarde skûtsjeschipper. Vandaag is hij
Pieter bent en trotse heit. Of een verslaggever die zijn
gastheer op zijn eigen woonschip, fêteert vrienden en
werk doet. Het is echt. Puur. Hartstochtelijk. En dat
zakenrelaties. Terwijl zijn oude skûtsjematen op het
is magisch.
water vechten om de eer, trekt Berend vanonder een strohoed aan een sigaar. Hij kijkt. Zegt niks, maar vertelt daarmee alles.
Elizabeth Vogelzang
Elizabeth Vogelzang is journalist van de Leeuwarder Courant.
SKÛTSJESILEN 27
SKS | IFKS | SNEEKWEEK
SKS | IFKS | SNEEKWEEK
Werken met wind
H
tekst TON VAN DER LAAN - foto's TOM COEHOORN
Zonder zeilen geen skûtsjes. Maar hoe werkt een zeilmakerij? Op bezoek bij Molenaar in Grou, hofleverancier van de SKS en IFKS. ,,It is sa’n moai fak. Je boartsje mei eat dat je net sjogge: wyn.’’
et is spitsuur
SKS en IFKS. ,,Dêr gie dit jier 65
onder meer het skûtsje van Huzum
of - in de IFKS - voor particuliere
procent van de IFKS-skûtsjes. De
dat een zeil een stuk vlak doek is
aan de Nieuwe
persint fan ús tiid yn sitten. De
is een jaartje later. Vorig jaar was er
eigenaren.
andere skûtsjes halen hun zeilen
dat in de juiste hoeken is gesneden,
Kade in Grou. In
SKS en IFKS binne belangryk foar
nog geen geld om een nieuw zeil te
de werkplaats
ús ûndernimming’’, zegt Jongsma.
kopen.
van Zeilmakerij
De andere tijd zit in zeilen voor
bij concurrent De Vries Sails in
zit mis. Bij Molenaar zijn ze
Daar komt bij dat de
Makkum. Vorig jaar zeilde zowel
gemiddeld anderhalf uur bezig met
omloopsnelheid binnen de SKS
het podium van de SKS als de
een vierkante meter. Bij een zeil van
Molenaar liggen twee fokken op de
alle andere boten en schepen
Dit jaar wel. Niet voor een nieuw
hoog is. ,,Ferskate skûtsjes dogge
kampioen en de nummer 3 van de
165 vierkante meter toch al snel 200
vloer. Twee zeilmakers komen niet
die je maar kunt bedenken: van
grootzeil (in vaktaal en moet je
trije, soms twa jier of sels mar ien
IFKS met zeilen van Molenaar. ,,Dan
uur, oftewel een week werk voor vijf
achter hun naaimachines vandaan
pampussen tot ynglingen en
eigenlijk alleen zeil zeggen), maar
jier mei in fok’’, zegt Jongsma. In de
binne wy grutske seilmakkers’’,
fte’ers.
en halen de witte doeken in rap
valken.
wel voor een fok. Jongsma: ,,De
IFKS doen de skûtsjes langer met
zegt Jongsma, die samen met
ekstra kante meters dy’t Huzum
hun tuig, tot een zeven seizoenen.
Modderman zes man in dienst
OP MAAT
heeft.
Bij Molenaar snijden ze het doek,
tempo onder hun naalden door. Het is drie weken voor de start van het
NIEUWE ZEILFORMULE
noch ferwurkje mocht yn syn
En nu, vermoedt Jongsma, zitten ze
SKS-kampioenschap en de skûtsjes
De drukte komt niet voor niets
seilen, ha we dus net yn it seil set,
midden in een nieuwe cyclus. Dat
van Huzum en Grou wachten op
nu: de nieuwe zeilformule van de
mar yn ’e fok.’’
maakt dit voorjaar tot het drukste
Maar wat is het geheim van de
Mijdrecht, eerst in banen voordat
hun nieuwe ‘motor’.
SKS ebt nog na. Door de nieuwe
in jaren.
smid? ,,Lestich te sizzen’’, zegt
ze de delen weer - op maat - aan
dat ze inkopen bij Contender in
formule - vorig jaar ingevoerd -
Een nieuw skûtsjezeil kopen is
Jongsma. ,,Eltsenien hat syn eigen
elkaar vast naaien. Van de stroken
,,We ha it smoardrok’’, zegt Jaap
mogen sommige skûtsjes meer
niet niks. Een vierkante meter
TROTS
wurkwize, ideeën en netwurk. Wat
- 46 centimeter hoog - blijft de
Jongsma (55). Hij is samen met
vierkante meter doek voeren dan
kost ongeveer 120 euro. Met een
Na een aantal mindere jaren, is
dogge it op ús manier, en dat sprekt
onderkant een rechte kant, maar
Pierre Modderman (53) eigenaar
ze eerst hadden. De meeste skûtsjes
grootzeil en fok van gemiddeld
Jongsma trots dat Molenaar nu
gelokkich oan.’’
wordt de bovenkant in een ronding
van de zeilmakerij. Dit seizoen
hingen direct nadat de vereniging
165 vierkante meter groot, gaat het
acht skûtsjes mag tuigen en twee
hebben de twee 35 stuks zeilen
instemde met de nieuwe regels al
om bedragen richting de 20.000
skûtsjes (Huzum en Langweer)
Het is in ieder geval niet eenvoudig
elkaar te lijmen en te naaien - een
afgeleverd aan skûtsjes van de
bij Jaap Jongsma aan de lijn, maar
euro. Veel geld voor een commissie
voor een deel, en naar schatting 85
om een zeil te maken. Wie denkt
rechte op een ronde kant - creëer je
28 SKÛTSJESILEN
gesneden. Door de stroken op
SKÛTSJESILEN 29
SKS | IFKS | SNEEKWEEK
SKS | IFKS | SNEEKWEEK
een bolling in het zeil. Die bolling
met model Sneek en Woudsend met
dermei omgean’’, zegt de zeilmaker.
is nodig om de wind door de zeilen
‘Heerenveen’.
En als het dan een dagje niet lukt,
te jagen. En hoeveel die bolling is?
dan is het altijd eenvoudig om het
,,It geheim fan de kok’’, grinnikt
VERSCHILLENDE TYPEN
zeil de schuld te geven. ,,Wylst it
Jongsma.
En dan zijn er nog de verschillende
sa kompleks is. Der binne safolle
typen zeilen. Molenaar heeft voor
faktoaren en fariabelen. Mar de
Om zeilen te maken wordt hightech
de fok drie smaken: light, medium
skipper hat de tools yn hannen. En
met oud ambacht gemixt. De
en heavy. ,,En dy binne dan ek
it moaie fan ús fak is: je boartsje
computer rekent exact uit hoe de
noch wol wat te miksen’’, zegt
mei eat dat je net sjogge: wyn. En
stroken moeten worden gesneden
Jongsma. ,,Wy meitsje foar heechút
dat is it lestichste oan ús fak: wa
en hoe rond de bovenkant wordt.
trije wynkrêften seilen.’’ Wil een
bepaalt wannear’t it goed is of net?’’
Met de hand (en naaimachine)
schipper een fok voor windkracht
worden die stroken weer aan elkaar
2, 3 en 4, dan kruipt Jongsma achter
Wie schoenen past, weet of ze te
gelijmd en daarna gestikt.
zijn computer. ,,De grutte ferskillen
klein of te groot zijn. Bij een zeil
sitte yn it plak fan de djipste
speelt gevoel een veel grotere
OUDE AMBACHT
bolling yn de fok en de djipte fan dy
rol. Kan de schipper ermee uit te
Het echte oude ambacht komt om
bolling.’’
voeten? ,,En dan binne der safolle
de hoek kijken als de lijknaaier van
faktoaren.’’ De schootspanning,
dienst plaatsneemt in de hoek van
de rakbanden, het onderlijk. De
de werkplaats. Op een oud bankje naait hij met de hand het lijk (het touw dat aan de zomen van het zeil wordt bevestigd) aan het zeil vast. Veertien meter handwerk. De SKS wil dat graag zo, legt Jongsma uit. ,,Hy is der oeren mei dwaande. By oare seilen dogge we it automatysk.’’
‘Wa bepaalt wannear’t it goed is of net?’
bemanning, de koers, de manier van zeilen. ,,Je moatte it seil wol brûke sa’t wy it foar eagen ha. Derom stappe we ek faak efkes mei oan board as it der op sit.’’
KORTE LEVENSDUUR Dat fokken en zeilen in de SKS een korte levensduur hebben, heeft met dat gevoel te maken. ,,Túch wurdt
En dat ‘liketou’ wordt er niet
echt net âld by de earste eigner’’,
zomaar opgezet: daar zit
zegt Jongsma, die ziet dat tuig uit
ongelooflijk veel spanning op. Eerst
de SKS later wel eens opduikt in de
door de randen te tapen, dan door
Om zelf te oefenen: pak een A4-tje,
IFKS. ,,Mar skippers wolle graach it
ze twee keer te naaien, voordat het
snij het in vier stroken. Zorg dat
goede gefoel hâlde, en dat kinne se
lijk erop wordt gezet. Jongsma: ,,Der
elke strook een rechte en een ronde
ek krije by nij spul.’’
moat spanning stean op it seil en de
kant heeft, plak ze op elkaar en zie
liken. In slap lyk jout in slap seil.’’
daar: er zit bolling in en het kan
Het heeft nog een oorzaak: de
Molenaar maakt twee types zeilen:
niet meer plat op de tafel liggen. En
- door sommigen vervloekte -
model Sneek en model Heerenveen.
hoe ronder de bovenkanten, hoe
zeilformule, die in de laatste jaren
De Sneker variant is wat vlakker en
meer bolling - hoe geschikter de fok
nogal vaak op de schop is gegaan.
geschikt voor de kleinere skûtsjes.
voor minder wind.
Waar de commissies na elke wijziging weer de portemonnee
‘Heerenveen’ is een doek met wat
30 SKÛTSJESILEN
meer pk’s, zegt Jongsma. De bolling
Een misverstand: een nieuw zeil
mogen trekken, varen De Vries
is wat dieper, ideaal voor zwaardere
maakt het skûtsje altijd sneller dan
Sails en zeilmakerij Molenaar er wel
skûtsjes. Zo zeilt d’Heale Moanne
het oude. ,,It giet derom hoe’t je
bij. Jongsma: ,,Wy kleie net.’’ SKÛTSJESILEN 31
SKS | IFKS | SNEEKWEEK
SKS | IFKS | SNEEKWEEK
Zeilen en feesten
Augustus
10
4:00 uur Finale SKS skûtsjesilen op de Snitser Mar. Wie volgt Grou op als SKS-kampioen? 11 Kijken vanaf het Starteiland! Fin a le SKS
wo
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
do vr
za
zo
ma di
wo do
Vlo ots cho uw 21:30 uur Vlootschouw Sneekweek
en vuurwerk bij de Waterpoort
10:00 uur Start Sneekweek dag 1
10:00 uur Start Sneekweek dag 3
10:00 uur Start Sneekweek dag 4 14:00 uur Wedstrijd Friese Jachten en Boeiers
Hele we
20:00 uur Loting SKS skûtsjesilen Grou
o f Da G a rde n
nce
Wedstrijdwater Sneekweek
N7
14:00 uur SKS skûtsjesilen bij De Veenhoop, ik ga kijken bij Ie-Sicht
14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Earnewâld, prima te volgen vanaf De Sânemar
3
14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Elahuizen, te volgen langs de oever van het dorp 14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Stavoren, met een klapstoel en een volle koelbox op de IJsselmeerdijk. j de trein te pakken! p Vergeet niet om op tijd
2 5
3
Leeuwarden 4
3
Begin Lemster Wike 19:00 uur skûtsje-intocht in het centrum van Lemmer
wo
32 SKÛTSJESILEN
Grou ou
Vanaf IFKS skûtsjesilen 9:15 uur op het Sleattemer Mar bij Sloten
PPikmar
2
De Veenho Veenhoop
Drachten
8
Hindeloopen
6
De Fluezen ezeen
Elahuizen
8 3
5 Woudsend
Langweer
Vanaf IFKS skûtsjesilen 9:15 uur bij Echtenerbrug
6
Vanaf IFKS skûtsjesilen bij Lemmer. 9:15 uur Lekker weer een Lemster stranddagje!
7
Vanaf Finaledag van het IFKS 9:15 uur skûtsjesilen. Op naar Lemmer!
Sloten
Stavoren S IJsselmeer
100 6 7 9
zo
di
Fin
S a le IF K
do vr za zo
Heerenveen
di
wo
Tsjûkemar
Lemmer
za
ma
4
Sleattemer tteme mer me Mar
2 7
Joure
vr
wo
M Mar
Heeg
9
1
Earnewâld
16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
do
ma
Sl otco nc eert
1
14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Lemmer. Eerste dag Lemmer, vanaf het strand te volgen
Vanaf IFKS skûtsjesilen 9:15 uur bij Heeg
4 Terherne T 11 SSnitser nit
Sneek
Rustdag? Of hebben we een inhaal bij Woudsend vandaag? Ik hou de dag vrij in de agenda!
Vanaf Alle IFKS-skûtsjes het IJsselmeer op bij 9:15 uur Stavoren. Ook op zondag!
Nagenieten van een fantastisch IFKS kampioenschap
6
7
Vanaf IFKS skûtsjesilen bij Hindeloopen, lekker 9:15 uur de hele dag op de dijk de verschillende klassen volgen
IFKS, rustdag, of inhaalwedstrijden bij Echtenerbrug
SKS KS rustdag
14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Woudsend, te volgen vanaf de Indyk
4
A7
10:00 uur start Sneekweek dag 66, fifinal finale! le!! 14 14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Langweer, met de 14:0 voetjes in het water te volgen 20:00 uur Hoofdprijsuitreiking Sneekweek vanaf het strand van het dorp 5 in het Friesland-Holland House
ma
2
Ha rdzeild ag
SKS rustdag
16:00 uur SKS skûtsjesilen bij Terherne, lekker hangen ILDAG!! op de pier 9:00 uur Start Sneekweek dag 5
Sneekweek Slotconcert in de Looxmagracht in Sneek
1
13:00 uur Traditionele SKS-sleep naar de Pikmar 14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Grou, Beste te volgen bij de Tijnje 1
10:00 uur - Hardzeildagbraderie 17:00 uur HARDZE
za
di
ek
ek 10:00 uur Start Sneekweek dag 2 is o p Hele we kkerm e k 18:00 uur Teamwedstrijden Holland- S ne e k we e ne S iple in in Friesland Regenboog M a rt in
vr
zo
14:00 uur SKS skûtsjesilen bij Lemmer. Nog zo'n stranddagje met skûtsjes in de Lemster Baai!
5 Echtenerbrug
Win na ars IFKS 20
17
do vr
SKÛTSJESILEN 33
ADVERTENTIE
IFKS
De IFKS-skûtsjes A-klasse
29 + 30 SEPT 10.00 – 17.00 uur MartiniPlaza Groningen
Leef ontspannen Leef puur Leef actief Leef gezond
Kilo’s energie, gezonde alternatieven en goede dosis inhoud Wat hebben Wouter de Jong en Jelle Hermus met elkaar gemeen? Je spot de heren én honderden andere gezichten in het weekend van 29 en 30 september in MartiniPlaza Groningen tijdens het LEEF event! LEEF belooft opnieuw een energiek weekend met kilo’s energie, brandstof voor lichaam en geest, schandelijk gezonde alternatieven, een beetje zweet en vooral een goede dosis inhoud. Vorig jaar werd het evenement door 7.500 mensen bezocht. Een gezonde lifestyle was nog nooit zo lekker. Het thema “gezondheid” wordt vertaald naar een LEEF-vloer met ruimte voor tientallen pop-up stores, passend binnen de vier thema’s ontspannen, puur, gezond en actief.
De presentaties van specialisten gaan hand in hand met een interactieve line-up, bestaande uit workshops, kennissessies in de LEEF-academy en lichte workouts. Hiermee stel je zelf je eigen route samen. Of je nu bij de keynote van Wouter de Jong aanschuift of je elders in het zweet werkt, dat is aan jou!
Steeds leuker
De voordelen zonder de nadelen. Je leven steeds leuker maken, met steeds minder moeite. Dát is waar het boek ‘Steeds leuker’ om draait. Kortgezegd: de korte route naar een leuker leven. Jelle Hermus bedacht het, schreef het boek en the rest is history. Steeds leuker werd een bestseller. Op uitnodiging van LEEF is Jelle op zaterdag 29 september in Groningen voor een ‘Steeds leuker’ sessie. Jelle Hermu s
We weten vaak niet precies wat we willen doen met ons leven. We weten wél hoe we ons willen voelen: vrijer, blijer en meer voldaan. Tijdens LEEF laat Jelle zien hoe je je leven leuker en leuker maakt. Je leert je prioriteiten onder de loep te nemen, ontdekt hoe je de tegenwind kunt uitschakelen en ziet hoe je de wereld steeds mooier maakt. Dit doet Jelle met een liefdevolle aanpak en de nodige humor. Alles wordt immers makkelijker als je het leven niet zo serieus neemt, aldus Jelle. Meemaken? De gratis keynote inclusief free hugs (tip!) van Jelle Hermus is onderdeel van het LEEF event. Er zijn een select aantal plekken beschikbaar. Schrijf je binnenkort in via Leefevent.nl
Meer weten over deelname?
Bel 050-584 4833 of ga naar Leefevent.nl
Proteïne shake voor je hersenen Je eet gezond en beweegt lekker, maar weet ook: een goede gezondheid begint in je koppie. Om je goed te voelen is je hoofd het belangrijkst. Wouter de Jong schreef er een bestseller over, Mindgym ‘sportschool voor je geest’, waarin hij technieken beschrijft om je mentale conditie op te krikken. Want echt, hersenkwabben zijn net als een te dikke pens heel goed te trainen!
Bij zijn? Als onderdeel van LEEF bezoek je de keynote van Wouter de Jong op zondag 30 september gratis! Er zijn een beperkt aantal plekken beschikbaar. Schrijf je binnenkort in via Leefevent.nl
Wouter transformeert LEEF om tot zijn sportschool voor de geest en traint je brein. Hoe zorg je bijvoorbeeld voor meer veerkracht? Hoe train je je aandachtspier en zorg je voor betere concentratie en focus? Wouter de Jong Verwacht een goede proteïne shake voor je hersenen voor meer effectiviteit en plezier in je leven. Wouter laat zien waarom succes je niet gelukkig maakt, maar geluk je wel succesvoller maakt.
A-klein
Skûtsje
Thuishaven
Schipper
Skûtsje
Thuishaven
Schipper
De Jonge Jan
Warten
Fonger Talsma
Avontuur
Heeg
Age Bandstra
De Zes Gebroeders
Makkum
Klaas Kuperus
De Tiid sil’t leare
Amsterdam
Martijn Kleintjens
Drie Gebroeders
Gorredijk
Arend Wisse de Boer
Doeke van Martena
Drachten
Riemer de Graaf
Eelkje II
Heeg
Jeroen de Vos
Eemlander
Eemnes
Bernd de Cneudt
Emanuel
Lemmer
Merijn Olsthoorn
Hoop Doet Leven
Leeuwarden
Koos van Drunen
Grutte Pier
Jorwert
Lucas Bouma
Hoop op Welvaart
Sneek
Rutger Boonstra
It Doarp Eastermar
Eastermar
Geale Tadema
Hoop Op Zegen
Leeuwarden
Chris van den Berg
Jonge Jasper
Franeker
Froukje Osinga
It Abbegeaster Skûtsje Abbega
Henk Frankena
Lytse Lies
Gaastmeer
Ton Brundel
Lytse Earnewaldster
Earnewald
Sjoerd Kleinhuis
Ora et Labora
Heeg
Sietse Broersma
Lytse Famke
Lemmer
Herke Boskma
Striidber
IJlst
Siebo Zijsling
Nooit Volmaakt
Lemmer
Jochem Van der Vaart
t Swarte Wief
de Tynje
Jaap Hofstee
Stad Harlingen
Harlingen
Sikke Tichelaar
Ut en Thûs
Sneek
Floriaan Zwart
Swanneblom
Earnewâld
Brandt de Vries
Waaksdom
Joure
Ulbe Zwaga
Twa Famkes
Drachten
Pieter Jansma
Westenwind
Heeg
Daan van der Meer
Welvaart
Elahuizen
Tjibbe van der Veer
Wylde Wytse
Rotterdam
Sikke Heerschop
Skûtsje
Thuishaven
Schipper
Skûtsje
Thuishaven
Schipper
Ale
Heeg
Ron Syperda
De Brijbek
Workum
Jeroen Sytsma
B-klasse
C-klasse
Dageraad
Gaastmeer
Rein Wiebe Leenstra
De Drie Haringen
Enkhuizen
Thomas de Boer
De Eenvoud
Harlingen
Remy de Boer
de Harmonie
Bolsward
Floris Bottema
De Goede Verwachting Sloten
Walter de Vries
De Verandering
Boornburgum
Jelle Bekkema
Ebenhaëzer
Dokkum
Kees van der Kooij
Freonskip
Blauwhuis
Hartman Witteveen
Grytsje Obes
Koudum
Arjen de Jong
Friesland
Sneek
Johannes de Vries
Hoop op Zegen
Heerenveen
Paul de Koe
Galamadammen
Galamadammen Simon van der Lingen
Jonge Rein
Wytgaard
Erik Jonker
Gerrit de Vries
Sneek
Lonneke
Stavoren
Jilles Bandstra
Gerrit Ynze
GalamaDammen Alisa Stekelenburg
Gerrit de Vries
Raerder Roek
Raerd
Sijmen Kalsbeek
Goede Verwachting
Lemmer
Bouke van der Vaart
Redbad
Workum
Wietse Bandstra
Lege Walden
Terherne
Jehanne Prins
Sinnekening
Leeuwarden
Jan van der Veen
Singelier
Stavoren
Koos Lamme
Ut e Striid
Galamadammen Gerrit Huisman
Sterke Jerke
Earnewâld
Pieter Jilles Tjoelker
Verwisseling
Yndyk
Bas Krom
Twee Gebroeders
Top en Twel
Jan Overwijk
Woeste Anne
Dubai (VAE)
Wytse Heerschop
Zeldenrust
Heeg
Jan Visser
Wâldwiif
Kootstertille
Tim Roosgeurius
Zorg en Vlijt
Heeg
Lisanne Thie
SKÛTSJESILEN 35
IFKS
IFKS
tekst ATZE JAN DE VRIES - foto's TOM COEHOORN
De euro’s rollen weer De skûtsjes van de IFKS zijn niet alleen wedstrijdschepen. Voor de particuliere schippers - eigen bazen en ondernemers - zit er vaak ook een verdienmodel aan vast. Cees Riezebos uit Hindeloopen: ,,Wy ferkeapje beleving.’’
Het bedrijf Greensolver heeft twee skûtsjes gehuurd voor een teamuitje. Rechts schipper Remy de Boer uit Harlingen met zijn skûtsje De Eenvoud.
36 SKÛTSJESILEN
SKÛTSJESILEN 37
IFKS
J
arenlang was het een begrip in skûtsjekringen: de bedrijvencompetitie. Grote ondernemers die voor hun relaties Friese platbodems
huren voor wedstrijden. Door
een externe partij georganiseerd. Er viel goed te verdienen aan dit ploechjesilen. De geldstroom hielp de skûtsje-eigenaren om in hun schepen te investeren. Het ging vanzelf. Juist bij de vereniging IFKS
IFKS
Eigenaren verkopen buiten de provincie de schoonheid van het skûtsjesilen
lang verhaal kort te maken: ,,Men was laaiend enthousiast.’’ Inmiddels, anno 2018, is zo’n evenement niet altijd meer eenvoudig te regelen, zegt Riezebos. Om de simpele reden dat de vraag het aanbod geregeld overtreft. Geen skûtsje te krijgen. ,,It wurdt hieltyd lestiger om se te krijen.’’
BLOEIENDE BUSINESS Het is druk, is ook de ervaring van
(Iepen Fryske Kampioenskippen
Peter de Koe van Skûtsjesilen.com in
Skûtsjesilen), in 1981 opgericht door
Sloten. Hij denkt dit jaar op ongeveer
en voor particulieren die met skûtsjes
zestig zeildagen uit te komen. ,,It wie
willen wedstrijdvaren maar niet
bewerkten’’, vertelt hij. Zelf steekt hij
yn it ferline in bloeiende business en
kunnen meedoen aan de gesloten en
juist veel tijd in marketing.
dat wurdt it wer. Bedriuwen hawwe it drok. Dan wolle se in kear wat dwaan
rijkere SKS, is zo’n inkomstenbron welkom.
SCHOONHEID
foar it personiel of de klanten.’’
Zwart verkoopt buiten Friesland ,,de
Voor de IFKS-vloot is dat heel
,,Via ons is er dit jaar al zo’n
schoonheid van de provincie én de
belangrijk, zegt hij. ,,Der komt
80.000 tot 90.000 euro in de vloot
schoonheid van het skûtsjezeilen’’.
jild los. Do sjochst it oan it
terechtgekomen’’, zegt Floriaan Zwart
Met twaalf gasten aan boord onder
bestegingspatroan: der wurdt wer
van Uit-Zeilen in Sneek. Het is dan
leiding van een ervaren schipper zelf
ynfesteard. En dêrmei kinst it nivo
nog begin juli. Sinds 2014 schippert
aan de schoot trekken, de zwaarden
opkrikke.’’
hij bij de IFKS, dit jaar voor de derde
bedienen of het roer vasthouden, dat
ervaring om met zoveel schepen een
dikke markt, maar toen Riezebos
maal in de kampioensklasse.
idee. ,,Kracht, snelheid en historie.’’
commercieel event te organiseren.’’
zo’n tweeënhalf jaar geleden een
BELANGRIJKSTE PARTIJ
Vaak met meerdere skûtsjes tegelijk.
Er zijn meer spelers. En ze weten
was hij zich ervan bewust dat het tij
Meerdere IFKS’ers wijzen naar
Dan vliegt hij andere IFKS-schippers
elkaar allemaal te vinden. Een van
aan het keren is.
hem als belangrijkste partij op
met hun eigen vaartuigen in. Zo
hen is Cees Riezebos, skûtsjezeiler
het commerciële veld, al heeft hij,
rollen de euro’s de vloot in. ,,Ik steun
en horecaman in Hindeloopen. Een
Hij werd gebeld door de toen in
naast andere boten (valk, klipper,
mijn concurrenten. Zij zijn trots
vaste waarde in de vloot, ook al heeft
Spanje wonende Erika Licht van
praam, jacht), maar één skûtsje in de
en enthousiast over hun schip en
hij recent zijn wedstrijdschip, de
de Dutch Association of Corporate
Koe streeft ernaar mensen te laten
aanbieding: de Ut en Thús. In 2010
leveren zo de meeste kwaliteit voor
Nooit Volmaakt, aan zijn bemanning
Treasures (DACT), een vereniging
beleven wat ze in de krant of op
stapte hij in de markt, die in 2008 bij
de gasten.’’
verkocht. Hij vaart dit jaar tijdens
voor treasury professionals in
het kampioenschap nog mee als
Nederland. Ze wilde het vierde
Ze regelde grote sponsoren. Aan
,,Wy ferkeapje beleving’’, zegt ook
adviseur.
lustrum in de zomer van 2016
geld geen gebrek, al valt het ook
Riezebos. Zijn eetcafé De Brabander
opluisteren met een exclusief
dan niet mee om in Friesland
in Hindeloopen is volgestopt met
telefoontje uit Zuid-Europa kreeg,
het uitbreken van de economische crisis volledig was ingestort.
In mei had hij op de Snitser Mar voor een groep van 300 mensen 25
Skûtsjes weer in trek als bedrijfsuitje
Niet alleen de eigenaren van de skûtsjes profiteren, ook de horeca. De schippers hebben hun adresjes waar ze met gasten naartoe varen voor een lunch, barbecue of diner. Voor klanten die zuiniger willen, worden de broodjes aan boord gesmeerd. De
televisie van het skûtsjezeilen zien.
,,De stemming was mineur, maar
schepen nodig. ’s Ochtends was het
COMMERCIËLE AVONTUREN
tweedaags evenement voor zo’n
tweehonderd hotelkamers te
foto’s en attributen van skûtsjes.
bij ons niet. Er waren nog maar
trainen en ’s middags wedstrijdvaren.
Maar met nog twee andere skûtsjes
tweehonderd leden. Met naast
vinden. Even googelen bracht haar
Aan het terras ligt de Vrouwe Jeltje
weinig mensen enthousiast over het
Het was het grootste gezelschap tot
heeft hij de Nooit Volmaakt nog
inhoudelijke componenten en
bij skûtsjearrangementen.nl, van
afgemeerd. Als de wind het toelaat,
product skûtsjezeilen. En er waren
nu toe. ,,We hebben deze markt zelf
wel beschikbaar voor commerciële
‘prettige momenten voor de
Riezebos. Hij moest zeker twintig
hijst Riezebos het zeil. Zo ziet men
maar weinig die actief de markt
laten groeien. Het is een bijzondere
avonturen. Vele jaren was het geen
innerlijke mens’ ook iets sportiefs.
skûtsjes organiseren. Licht, om een
dat graag.
38 SKÛTSJESILEN
SKÛTSJESILEN 39
IFKS
Berenburg
Ze zorgt voor een kleine, niet onbelangrijke en zeer gewaarde bijdrage aan de week van de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen. Studente Marrit Slump regelt voor de schippers en bemanningen die in het dorp afmeren een dienblad vol berenburg. Als medewerker van Warenhuis De Boer kreeg ze die taak aangeboden via haar baas, die in de plaatselijke IFKS-commissie zit. ,,It is hartstikke leuk. De minsken binne hielendal bliid dat se wat krije.’’
IFKS
Even helpen
Hoe lang Klaasje van der Schaaf uit Lemmer alweer secretaris is van de protestcommissie van de IFKS weet ze zelf eigenlijk niet. ,,Al in jier as tweintich.’’ En daarvoor was ze lange tijd actief met ander vrijwilligerswerk voor deze skûtsjecompetitie. Het begon ,,hast wol tritich jier lyn’’ toen ze in haar woonplaats met haar hondje langs een paar IFKS-mensen liep en het verzoek hoorde: ,,Help my even.’’ Klaasje van der Schaaf | secretaris protestcommissie
Marrit Slump | trakteert in Echtenerbrug
40 SKÛTSJESILEN
SKÛTSJESILEN 41
ADVERTENTIE
COLUMN
Y L U J 30
W O H S S T KEA
N A L E K U J S OP IT
! S T E K C I T U N L E T S E B Met orkest en koor Solisten: Theun Plantinga Thijs Feenstra Romke Gabe Draaier
START: 21.00 UUR
TERREIN OPEN OM 20.00 UUR
tekst ATZE JAN DE VRIES - foto TOM COEHOORN
Spraakmakend
D
e I van IFKS is een sterk merk. De kapitaal
in slechts drie jaar zeilen. Elk jaar een tree hoger: in
markeert niet alleen de toegankelijkheid
2007 in de C-klasse, in 2008 bij de B’s en in 2009
van de Iepen Fryske Kampioenskippen
in de kampioensdivisie. Klasse. Op zijn vroegst in
Skûtsjesilen, hij staat ook symbool voor een
2019 is er mogelijk één die hem dat kan nadoen
belangrijke kwaliteit van deze skûtsjevereniging:
(denk er maar eens over na wie dat dan is).
ruimte voor het onverwachte. Al dit jaar te evenaren is de dubbelslag van Zo ligt elk jaar echt helemaal open wie zich na
Eldert Sietesz Meeter, de enige die beide
maximaal zeven wedstrijden tot kampioen mag
skûtsjecompetities op zijn naam heeft staan: IFKS
laten kronen. De concurrentie neemt almaar toe.
en SKS. Al veertien jaar. Slechts één kandidaat
Zekerheden zijn er niet.
komt daarvoor in aanmerking: Ulbe Zwaga, SKSwinnaar in 1998 en ’99 en dit jaar debuterend in
De laatste vijf jaar leverden vijf verschillende titels in de jaren negentig van de vorige eeuw liefst
Steeds weer wat nieuws, de iepen IFKS heeft het
twaalf jaar over om, als eerste deelnemer ooit, ook
in zich. De eerste vrouwelijke kampioen? Het zou
voor de vijfde keer de beste te zijn.
zomaar kunnen. Dat zou echt spraakmakend zijn.
Er zijn meer unieke prestaties geweest. Neem Jelle
TICKETS
de hoofdmacht van de IFKS.
kampioenen op. Sieb Meijer deed er na zijn vier
Talsma in de periode 2007-2009. Drie titels op rij
Atze Jan de Vries
€ 7,50
Teksten, samenstelling en regie Baukje Wytsma en Romke Toering
via www.vanplan.nl of by it Keatsmuseum (Frjentsjer) Oan de kassa € 10,-
De ‘lytse bal’ staat uiteraard centraal in deze unieke kaatsshow. Schitterende filmbeelden van de spannende PC-finale 2017 lopen als een rode draad door de voorstelling. Orkest en koor zorgen voor prachtige muziek en door het kaatsen geı̈nspireerde liedjes, gecomponeerd door Peter van der Zwaag en Clara Rullman. Solisten vertellen aansprekende verhalen. Bovendien wordt op spectaculaire wijze de loting voor de 165e PC in deze unieke kaatsshow verweven. Atze Jan de Vries is journalist van de Leeuwarder Courant.
WWW.FRANEKER.FRL/HEEDAAR
TICKETS via www.vanplan.nl SKÛTSJESILEN 43
IFKS
IFKS
tekst ATZE JAN DE VRIES - foto TOM COEHOORN
Sjoerd Kleinhuis op het achterdek van zijn Lytse Earnewâldster, tijdens een wedstrijd in de Baai van Lemmer.
Zijn naam zal dit jaar vaak genoemd worden. Sjoerd Kleinhuis begint aan zijn dertigste kampioenschap en stopt er vervolgens mee. Hij is een boegbeeld van de kleine klasse.
N
et nieuw geverfd ligt de Lytse Earnewâldster er glanzend bij. Kleinhuis glimt niet minder als hij over zijn skûtsje vertelt.
Een schip met historie, maar ook met een onzekere toekomst. Wie in Earnewâld opgroeit wordt groot met skûtsjes. Dat was al zo toen
Dertigste keer IFKS wordt ook de laatste keer
kleine klasse 44 SKÛTSJESILEN
waarmee hij momenteel de langste staat van dienst heeft. Het wordt ook de laatste maal.
GENERATIEGENOTEN In 1989 was zijn debuut op het skûtsje dat hij in 1987 kocht. Relaties had hij toen ook al genoeg. Van de een mast, van Siete Meeter (Bolsward)
Rechtstreeks of via vrienden kom je
van de
Kampioenskippen Skûtsjesilen,
Grouster schipper Joop Mink kreeg hij
Kleinhuis, nu 57, nog een jongen was.
Boegbeeld
keer deel aan de Iepen Fryske
er altijd wel mee in aanraking en voor
Zijn eerste wedstrijdervaringen deed
een paar zwaarden en van d’ Halve
je het weet steek je op een werf de
hij op onder SKS-schipper Jeen Zwaga
Maen een zeil.
handen uit de mouwen of zit je op een
op toen nog de Emanuel, die vorig jaar
schip.
onder Merijn Olsthoorn (Amsterdam)
Een jaar of vijftien bleef zijn eerste
kampioen werd van de IFKS.
bemanning nagenoeg intact. Ook nu zijn er altijd nog een paar
Zo ging het vroeger met Sjoerd en later ook met een omkesizzer, die
Ook Kleinhuis heeft meerdere titels op
generatiegenoten aan boord. Voor
als zesjarige alle zeiltekens van de
zak, maar dan in wat tegenwoordig de
sommigen gaat de leeftijd tellen, voor
wedstrijdskûtsjes kon noemen.
kleine A-klasse heet, de divisie voor
anderen de verzadiging.
schepen die niet langer zijn dan 17.10
SKÛTSJEDOARP
meter. Vier keer werd hij kampioen: in
Met zo’n lange staat van dienst
,,It is hjir net foar niks it
1995, 1998, 1999 en 2000. Dat hij
is het geen wonder dat Kleinhuis
skûtsjedoarp’’, zegt Kleinhuis trots.
nog altijd een winnaar is, bewees hij
dik bovenaan staat in het
Het dorp van SKS-schip Twee
dit jaar met Lemmer Ahoy.
vleugelklassement (de optelsom van
Gebroeders, het dorp van meerdere
alle dagprijzen) van de kleine klasse.
IFKS-skûtsjes, het dorp van de
De schipper uit Earnewâld, die in het
De oogst: 22 eerste, 25 tweede en 18
Æbelina, het skûtsje van hout dat deze
dagelijks leven vertegenwoordiger is
derde plaatsen. Als zijn ambitie (,,ik
eeuw is gebouwd (,,ik haw alle wiken
voor een bedrijf dat melkmachines
hoop op een plakje yn de top trije’’)
wol even sjoen’’), en ook het dorp van
verkoopt, zal dit jaar vaak genoemd
waar wordt, zal die score nog wat
het Skûtsjemuseum.
worden. Hij neemt voor de dertigste
omhoog gaan. SKÛTSJESILEN 45
Freelancewatersportfotograaf Tom Coehoorn heeft voor deze bijlage alle skûtsjefoto’s gemaakt. En omdat het thema van deze bijlage ‘skûtsjesilen, ús nocht, ús libben’ is, mag peilster Roelie Kramer niet ontbreken, vindt Coehoorn. ,,Op dizze foto sit se noch op it skûtsje fan Langwar, mar se is lid fan ‘team Johannes Meeter’ en sylt dus no op Doarp Huzum. Dizze foto is in earbetoan oan alle peilers en peilsters, dy't by swier waar faker ûnder wetter sitte as derboppe. Se krije altiten de folle laach oan de lege kant fan it skûtsje. It falt my noch ta dat ik noch nimmen mei in snorkel sjoen ha.’’ Meer foto’s van Tom zijn te vinden op: www.thomasvaer.frl.
SKÛTSJESILEN 47 46 SKÛTSJESILEN
ÚS LIBBEN ÚS NOCHT
SNEEKWEEK tekst PETER VAN DER MEEREN - foto's EIZE HOEKSTRA
Prachtig voorbeeld Het plotse overlijden Beer van Arem schokte de zeilwereld. De Sneekweek verloor zijn zo gewaardeerde wedstrijdleider. Zijn drie oogappels, onder wie zoon Don, nemen het helmstokje over. ,,Hij voer overal mee.’’
I
n zijn diepste verdriet
de vleugels van Dons’ vader en hem
man weg voor een broodje en ging
besefte Don van Arem dat
trots maakten toen ze aangaven
zelf de pont besturen. En als in het
zijn vader – op 24 november
ook graag wedstrijdleider te willen
restaurant de schone glazen op
2017 op zestigjarige leeftijd
worden.
waren, sprong hij achter de bar om
overleden – altijd had gezegd
Don van Arem (boven) en Hidde-Jan Haven: ,,Beer heeft ons geïnspireerd.’’
glazen te spoelen.’’
dat hij pas kon stoppen als ‘de
,,Beer was er gewoon altijd’’, zegt
jeugd’ er klaar voor was. ,,Maar
de in Oldeholtpade opgegroeide
INSPIRATOR
nu was het ineens zo ver. Ik had
Hidde-Jan Haven (33), nu wonend
,,Hij heeft ons altijd geïnspireerd’’,
sterk het gevoel dat wij moesten
en werkend in Amsterdam. ,,We
zegt Auke van der Werf (34,
opstaan.’’
zijn nauw met hem opgetrokken.
afkomstig uit Joure). ,,Ik heb een
Dat kwam ook doordat hij vrijwel
prachtig voorbeeld aan hem
Met ‘wij’ doelt Don van Arem (33)
overal bij betrokken was. Beer
gehad.’’ Haven: ,,Beer was een
ook op Hidde-Jan Haven en Auke
heeft zó ongelooflijk veel voor de
inspirator, maar trad daarbij niet
van der Werf. Zijn boezemvrienden
zeilsport betekend. Hij was niet
op de voorgrond. Een kwaliteit
en tevens de protegés van Beer van
alleen wedstrijdleider, maar had
van hem was dat hij iedereen
Arem. Zeiltalenten die kind aan
oog voor alles. Als Beer zag dat de
vertrouwen wist te geven en een
huis waren bij de Van Arems, in
pontbaas geen lunchpauze had
stapje hoger wist te brengen. Hij
sportief opzicht opgroeiden onder
kunnen nemen, stuurde hij de
was een goede coach.’’ SNEEKWEEK 49
SNEEKWEEK
SNEEKWEEK
Van der Werf: ,,Beer schatte
in goede banen te leiden. Hij kon
iedereen op waarde. Een drijvende
er echt van genieten als de zeilers
kracht, die Hidde-Jan en mij heeft
genoten.’’
gestimuleerd om wedstrijdleider te
TRANSPARANT
worden.’’
,,Dat is ook óns uitgangspunt in de
Beer van Arem heeft geweten dat
Sneekweek, maar we beseffen dat
Haven en Van der Werf ooit in zijn
het erg moeilijk is om het iedereen
voetsporen zouden treden. ,,Hij
naar de zin te maken. Op een NK
had me al eens gepolst om het op
verleg je makkelijk even een boei
termijn over te nemen’’, aldus Van
als de wind draait, maar dat kan
der Werf. ,,Beer heeft echter méér
in de Sneekweek niet. We willen
jongeren weten te motiveren. Zij
als wedstrijdleiding in elk geval
zien net als wij in dat je op zeker
heel transparant zijn. In gesprek
moment wat terug moet doen voor
gaan met de zeilers, ze uitleggen
de sport die je zoveel moois heeft
waarom we bepaalde beslissingen
gebracht.’’
hebben genomen.’’ Don van Arem: ,,Maak van kritiek een vraag.’’ Van
Don van Arem: ,,Dat wij dit
der Werf: ,,Je moet het toch met
nu doen, voel ik niet als een
elkaar doen.’’ Haven: ,,Er met elkaar
verplichting ten opzichte van mijn
een mooie vakantie van maken.
vader. Toen hij nog leefde, vond
Want dat is de Sneekweek toch voor
ik het logisch om zelf te blijven
iedereen? Ook voor ons, al zijn we
zeilen, omdat hij zich al voor 200
dan voor anderen bezig. Maar wij
procent aan het zeilen gaf. Nu vind
genieten van dit ‘werk’. Natuurlijk
ik het logisch om wél wat te doen,
doen we dit omdat Beer plotseling
maar zoals hij zich inzette, zal mij
is weggevallen, maar bovenal
nog niet lukken.’’ Haven: ,,Wat
doen we dit omdat we het prachtig
Don van Arem, Hidde-Jan Haven en Auke van der Werf (vanaf links) in de Yngling op weg naar een wereldtitel.
Beer allemaal heeft gedaan voor de Sneekweek, kunnen wij hopelijk met z’n drieën doen.’’
vinden.’’ Het zal een week vol emoties worden, beseft Don van Arem, die
HOOFDPRIJZEN
binnenkort met zijn gezin vanuit
De zeilsport heeft Haven, Van der
gesteund door heel veel ervaren
als ‘de jeugd’ het stokje had
Haven: ,,En de Pampus 297, we
Amsterdam terugkeert naar Sneek.
Werf en Van Arem zeker veel moois
krachten, mensen die meteen
overgenomen en Beer van Arem
hebben ’m Hoanskrobber genoemd,
,,Er zal veel over Beer worden
gebracht. Gezamenlijk veroverden
hebben aangegeven ons volledig
(dit voorjaar postuum tot erelid van
is een goeie boot hoor! Don en ik
gesproken. Daar ontkom je niet aan.
ze drie keer de wereldtitel in de
te steunen. Zonder hen zouden we
de KWS benoemd, na in 2016 tot
wonnen er meteen het NK-sprint
Ik denk dat ik het aankan en mijn
Yngling-klasse. In de Sneekweek
dit niet kunnen.’’ Van der Werf:
Pan-schipper te zijn uitgeroepen)
mee. Beer zat thuis in Sneek,
moeder ook. Ik heb de allerzwaarste
wonnen ze in totaal liefst 22
,,Belangrijk is om rustig te blijven,
als zeiler had kunnen genieten van
maar toen hij hoorde dat we op
periode gehad. Wat dat betreft
hoofdprijzen. Wat dat betreft
zoals Beer altijd was. Eerst luisteren
de Sneekweek. ,,In de winter van
titelkoers lagen, is hij meteen naar
ben ik blij dat ik dit jaar al in de
hoeft geen zeiler bang te zijn
naar anderen en dan zelf wat
2016-2017 hebben we met elkaar een
het Zuidlaardermeer gereden. Dat
Pampus heb gevaren. Overal waar
dat de huidige wedstrijdleiding
zeggen. En als ik zie hoeveel steun
Pampus opgeknapt’’, vertelt Don
typeert hem. Hij heeft zelf ook
we voeren, zag ik pa. Hij voer overal
ervaring mist. ,,We gaan het
we krijgen, denk ik: waar zouden we
van Arem. ,,Daar kon mijn vader
nog wedstrijden in de Pampus
mee. Daar ben ik nu doorheen.
doen zoals Beer het zou hebben
ons zorgen om maken?’’
zich ook helemaal in storten. Al
gevaren, maar diep in zijn hart zat
Hij had er natuurlijk nog moeten
die uren klussen zijn nu dierbare
hij liever op het startschip of in
zijn, maar ik heb fantastische
herinneringen.’’
de rubberboot om de wedstrijden
herinneringen aan hem.’’
gewild’’, zegt Haven. Don van Arem: ,,Tegelijkertijd weten we ons 50 SNEEKWEEK
Wat zou het mooi zijn geweest
Beer van Arem.
SNEEKWEEK 51
SNEEKWEEK
SNEEKWEEK
Nummers
Altijd spannend
Tiety Miedema | uitslagenverwerking Sneekweek
Johan Schurer | startcontroleur op startschip
Ze denkt niet in namen, maar in nummers. ,,Honderden nummers. Van slechts een paar ken ik de gezichten erbij.’’ Als een veld boten is uitgezeild, gaan de finishlijsten naar de uitslagenverwerking. ,,Er is een speciaal computerprogramma voor, dat werkt prima. Urenlang ‘tikkerdetik’, maar we hebben het altijd gezellig. Als het even kan, halen we een frisse neus.’’ Even kijken naar de gezichten bij de nummers.
52 SNEEKWEEK
Als de startlijn maar recht in de wind ligt. Lukt dat niet, dan wordt het spannend. ,,Maar elke start is spannend en dat maakt het mooi. Je zit middenin de hectiek.’’ Johan Schurer ziet de starts (in de Sneekweek bijna veertig per dag) beter worden. ,,Scherper. De jeugd traint er flink op.’’ Hij kent zijn pappenheimers. ,,Van bepaalde klassen weet je dat er altijd messcherp gestart wordt. ‘Nooit te vroeg is altijd te laat’, zeggen die mannen.’’
SNEEKWEEK 53
SNEEKWEEK
SNEEKWEEK
Beetje reuring
Onderzoeken
David Dijkstra | stand-by op het wedstrijdwater
Marcel Bult | voorzitter tienkoppig jurycomité Sneekweek
Natuurlijk is het mooi als alle zeilers schadevrij door de Sneekweek komen, ,,maar een beetje reuring mag soms best’’. De vrijwilligers van de stand-by (per dag worden vijf ‘ribs’ bemand) zijn paraat vanaf het moment dat de eerste zeiler van wal steekt tot en met de laatste finish. ,,Ineens kan het alle hens aan dek zijn. Actie zonder brokken, dat is het leukst.’’
54 SNEEKWEEK
Een zeiler is op het water zijn eigen scheidsrechter, maar soms gelooft iemand zó sterk in zijn eigen waarheid dat na de wedstrijd de jury wordt opgezocht. ,,Protesten hou je zolang er ruimte in de reglementen zit.’’ Het mooie van zijn ‘werk’ is het onderzoeken naar wat er is gebeurd. ,,Op basis van feiten en meningen het juiste oordeel vormen.’’
SNEEKWEEK 55
SNEEKWEEK
SNEEKWEEK
tekst PETER VAN DER MEEREN - foto's LC
Van aanvaring tot zonsverduistering
In 82 Sneekweken is het één keer voorgekomen dat een hoofdprijs niet is uitgereikt. Andere ‘sterke verhalen’? Genoeg!
E
en Sneekweek waarin
van 10 Beaufort gemeten. Boten
een zonsverduistering
werden op het strand van Terherne
plaatsvond? Jazeker, het
gesmeten. ,,De Valken hingen in de
is gebeurd. En wel op
bomen’’, merkte Regenboog-veteraan
11 augustus 1999, op
Henny Röfekamp op.
Hardzeildag nota bene. De maan schoof, vanaf de aarde gezien, voor de
SLAGVELD
zon langs, waardoor het Sneekermeer
,,Dit was een ongelooflijke windhoos’’,
zo’n 2,5 uur in duisternis werd gehuld.
sprak de in de Randmeer debuterende
Dat leverde onvergetelijke beelden op.
Jörgen Poortman. ,,Het Sneekermeer
Op het startschip werden meterslange
was een slagveld, we hadden hooguit
linten met lampjes ontstoken. Boten
25 meter zicht. Maar na een kwartier
voeren met stormlampen. Hier en daar
was de bui ineens weg, was het water
brandde een kaars. ,,Dit maak je maar
rimpelloos en het zicht oneindig. Zeer
één keer in je leven mee’’, zo zeiden
onwezenlijk.’’ Poortman hield er niets
honderden zeilers.
aan over en voer vervolgens in meer dan 25 Sneekweken mee. Twintig
De Sneekweek is voor duizenden
jaar na zijn onvergetelijke debuut was
deelnemers op vele andere manieren
hij een van de zeilers die in een bui
onvergetelijk geworden. Menig
belandden waarin windstoten met een
keer zorgde een weersomslag voor
snelheid van 112 kilometer per uur
benauwde momenten. Zoals op
werden gemeten.
de slotdag van de Sneekweek in
56 SNEEKWEEK
1982. Binnen een half uur werd de
Ook op de wal kan het in de
blauwe lucht roetzwart en vielen er
Sneekweek behoorlijk donderen.
in een vijftien minuten durende bui
‘Aanvaringen’ tussen stuurlieden
hagelstenen zo groot als knikkers. In de
worden echter negen van de tien
bui werden windstoten met een kracht
keer op verbale wijze beslecht in SNEEKWEEK 57
SNEEKWEEK
COLUMN
de protestkamer. Natuurlijk niet tot ieders tevredenheid, maar zo
tekst PETER VAN DER MEEREN - foto TOM COEHOORN
werkt het systeem. In 1994 nam
Om de sfeer
een zeiler echter het recht in eigen hand. Hij raakte zijn dagzege kwijt omdat Harmen Donker als zeiler
O
in de B-groep van de Regenboogklasse had geconstateerd dat al zijn concurrenten waren vergeten een boei
verdag om de eer, ’s avonds voor de sfeer. Dat
Christian bezong Rosamunde en de hond van de
is de lijfspreuk van de Sneekweek. Ook die
kroegbaas leste zijn dorst als altijd in de spoelbak.
sfeer moest van de vorige baas in verhalen
Dieter gaf geen krimp, in de hoek van de bar gloorde
worden gevat en daarom dienden er minstens tien
te ronden. De jury gaf Donker gelijk
die avond een persoonlijk record.
en diskwalificeerde in deze klasse
etablissementen in de kolkende Sneker binnenstad te
iedereen, behalve de indiener van het
worden bezocht. Van de bovenboei naar De Lichtboei
Tót stamgast Roel J. verscheen. Het feestgedruis
logische protest. Dat gaf de Sneker
zeg maar. Het was pittig, maar geen strafwerk.
aanschouwende, besloot hij eerst een bestelling te
weinig vreugde, want een ontstemde rivaal diende hem een vuistslag toe. Daardoor kon voor de eerste en tot nu toe laatste keer in de Sneekweek geen hoofdprijs worden uitgereikt, mede omdat Donker zich onder medische behandeling diende te stellen. Hij raakte door het onverkwikkelijke incident een contactlens kwijt. De dader werd
plaatsen aan de bar, juist daar waar Dieter inmiddels
‘De Valken hingen in de bomen’
In het vermaarde ’t Pantoffeltje zat deejay Dieter, van
een askegel van huiveringwekkende hoogte had
Sneekweek. ,,Ik had er nog nooit van
de in Sneek wereldberoemde rijdende discotheek
opgebouwd. Roel, je bent een vriend of niet, ontwaarde
gehoord. ‘Big sailing, big fun’, stond er
De Safari. Dieter draaide plaatjes, maar had nóg een
de dampende deejay en bracht een verbale groet.
in de folder. Ik dacht: waarom niet? Ik
hobby: askegels maken op sigaren ter grootte van een
Tegelijkertijd plantte hij echter zijn hand met een ferme
wilde ervaring opdoen in grote velden
frikandel. Met het risico op een nekhernia zat Dieter
zwaai tussen de schouderbladen van Dieter. Diens
en mijn boot hoefde pas twee weken
in de deinende feestmassa urenlang als een roerdomp
gezicht verdween onder een grijze laag van as. Dág
later in de zeecontainer in Rotterdam’’,
met de neus omhoog - en daaronder de brandende
persoonlijk record.
sprak Baker na zijn overwinning.
sigaar met een alsmaar groeiende askegel. Sneekweek of niet: Dieter trainde voor het NK.
door het Watersportverbond voor ruim een jaar geschorst. Hij leende zijn
wedstrijden hun slechtste resultaat
OLYMPISCHE SPELEN
Regenboog daarom uit aan de broers
van hun scorelijst wegstrepen. De
Op de Hardzeildag van 1996 werd
Bij De Havenzangers kwam
Will, Thomas en Maurice Schonk, die
plankzeilers waren tien edities van de
de show gestolen door Roy Heiner.
het dak naar beneden, Dennie
hiermee een week na de Sneekweek op
partij. Simon Kasemier uit Drachten
Hij had het bestuur van de Spanker-
hetzelfde water Nederlands kampioen
won vier keer. Mede door zijn inbreng
klasse beloofd om ter promotie een
werden.
(zijn moeder is van Slowaakse afkomst)
Sneekweek-race mee te varen, maar
meldden zich ook Slowaakse surfers op
was ‘even vergeten’ dat tegelijkertijd
het Sneekermeer.
de Olympische Spelen werden
PRIMEUR Een andere primeur vond plaats in
Peter van der Meeren
gehouden. De in Zuid-Afrika geboren
1974. Voor de eerste keer in veertig
In 1990 won Jan Siter uit Bratislava
Heiner won voor Nederland olympisch
jaar moest een Sneekweek-wedstrijd
de hoofdprijs op de Lechner-plank. Hij
brons in de Finn-klasse. Hij keerde op
worden geannuleerd omdat een boei
is niet de enige buitenlandse winnaar
woensdagochtend terug op Schiphol,
was ‘verdwenen’. Die was door een
geweest. Zo won de Duitser Ralph
racete naar het Sneekermeer, was net
groep Schakel-zeilers overvaren,
Terheijden vijf keer in de Laser-2.
op tijd voor de start van de Spanker-
waardoor de ankerketting brak en de
Wandborden hangen ook aan de
wedstrijd en won samen met de
boei het riet in dreef. Tachtig zeilers in
muur in België, Curaçao en Nieuw-
Groningse studente Corine Veraart met
drie klassen werden gedupeerd.
Zeeland. In 1997 won Ian Baker uit
een straatlengte voorsprong. ,,Maar
Timaru. De Nieuw-Zeelandse Finn-
dit was moeilijker dan een olympische
In 1981 liefst drie primeurs. De twee
zeiler was van Polen op weg naar de
race’’, sprak Heiner. ,,Wát een lading
Sneker zeilclubs fuseerden tot KWS, er
Kieler Woche, toen zijn oog in een
boten! Gelukkig zag Corine de laatste
voeren surfers mee in de Sneekweek
Duits wegrestaurant viel op een folder
boei liggen, want ik was het spoor even
en zeilers mochten na de serie van zes
waarin reclame werd gemaakt voor de
kwijt.’’
58 SKÛTSJESILEN
Bij Hoevelaken linksaf, brulde Arie Ribbens.
Peter van der Meeren is sportjournalist van de Leeuwarder Courant.
SNEEKWEEK 59
SNEEKWEEK
Een dagje sportieveSneekweek op het Starteiland? Ook voor de niet-zeiler de moeite waard. Neem plaats op de ruime en gratis te betreden ‘eretribune’. Hier wat tips om in de wirwar van honderden boten in tientallen klassen het overzicht te behouden.
G
tekst PETER VAN DER MEEREN - foto EIZE HOEKSTRA
Zoveel boten, zoveel nummers
klassen’ (de benaming slaat op het
het zeil van 11 vierkante meter (veel te
zijn vijftiende Sneekweek-hoofdprijs.
formaat van de boot, niet op het aantal)
veel voor zo’n klein bootje, dat daarom
Een respectabel aantal, maar nog
verdienen aandacht. Vergeet stoel en
snel omslaat) genoemd. Juich als Fries
niet voldoende voor de top-5 van de
verrekijker niet en koop bij de pont een
voor de 94 van titelverdediger Anton
‘eeuwige ranglijst’. Die wordt aangevoerd
programmaboekje. Op de dijktribune
Wachter uit Leeuwarden. Mede door
door oud-Jouster Piet van der Zwaag en
kunnen de zeilers naar de finish worden
hem maakt de uit 1930 stammende
Yska Minks met ieder 17 zeges. Minks,
gevolgd.
Lark een bescheiden bloeiperiode door.
politieman te Sneek, vaart in de Yngling (Y 88 in het zeil).
Niet schrikken als een van de eerste boottypes geen zeilteken voert, maar alleen een nummer. Is het een bootje met de houten gangen overnaads aangebracht? Dan is het de Twaalfvoetsjol, waarvan de eerste in 1914 over de internationale wateren voer. Ook het feit dat deze jol twee keer
‘Een streepje met een 5? Juich extra hard’
werd uitverkoren voor de Olympische
Deze Sneekweek kunnen twee stuurmannen op gelijke hoogte komen. In de Schakel 2556 is dat Ronald Damen uit Eemnes en in de Zestienkwadraat (kommetje met schotel in het zeil) met nummer 4328 Thijs Kort. De Drachtster is terug in de Sneekweek na enkele jaren als adviseur
Spelen maakt het type uniek. Waait het
Komt er nu een boot voorbij waarbij van
te hebben gediend op het SKS-skûtsje
a niet te laat richting
harder dan 3 Beaufort dan hebben de
de zeiler slechts diens hoofd is te zien?
van Earnewâld.
Starteiland, dat officieel
meeste jollen twee zeilers aan boord.
Dat is de 2.4, spreek uit Twee Punt
Kolmeersland heet
Let op nummer 674. Erik van der
Vier. De cijfers staan in het zeil. Een
Dan wordt het tijd voor de ‘grote
en waar de boten het
Meer uit Grou is een kanshebber voor
opvallend ontwerp dat geschikt is voor
klassen’. De klassieke houten boten,
beste zijn te zien als
de hoofdprijs, het wandbord dat in de
zeilers met een beperking en daarom
zoals de Pampus (dicht driehoekje
ze op weg zijn naar de finish. Die
Sneekweek sinds 1950 aan de winnaars
wordt gebruikt op de Paralympische
boven zeilnummer), de Dertigkwadraat
finish ligt in de Sneekweek altijd voor
wordt overhandigd.
Spelen. Vrijwel tegelijkertijd vaart de
(streepje boven nummer) en de
‘kraamkamer’ van het Friese zeilen
Regenboog (boog om nummer). Ziet
de wedstrijdtoren. Deze toren is de uitvalsbasis van de ruim honderd
STOERE MANNEN
voorbij, oftewel de Flits-klasse. Deze
u nummer 1, dan is dat de oudste
vrijwilligers van de KWS, de Koninklijke
Ook de andere ‘kleine klassen’ zijn het
houten boten voor aanstormend
Pampus uit de vloot (gebouwd in
Watersportvereniging Sneek die
bekijken waard. Merk op dat de meeste
talent hebben een ‘wybertje’ in het
1934), gestuurd door titelhouder
de Sneekweek voor de 83ste keer
boten van polyester zijn gemaakt. De
zeil en worden steevast begeleid door
Jeroen de Groot. Een streepje met een
organiseert.
jeugd kiest vaak voor de Laser (een
rubberboten. Daarin vrijwilligers die een
5? Juich extra hard, want dat is de
zonnetje met streep en heel veel cijfers
oogje in het zeil houden.
Dertigkwadraat van Johan Schootstra.
FINISH
in het zeil) en Splash. Voor de stoere
Speciaal voor de finish van de ruim
mannen zijn er de Finn (twee golfjes
KAMPIOENEN
aan zijn 25ste seizoen in de in 1942
800 boten zit een tiental vrouwen
in het zeil) en de Olympiajol (een O).
Als de 987 vooraan vaart, is dat volgens
gebouwde driepersoonsboot.
urenlang naar de denkbeeldige
De broers Peter (Finn-nummer 40) en
verwachting. Die wordt bemand door
eindstreep te kijken. Telkens als een
Rob Aukema uit Sneek azen hier op de
Nederlands kampioen Robbert Huisman
Een fraai gelijnde boot met nummer 141
boot over de finish komt, klinkt een
wandborden.
uit Anna Paulowna en zijn fokkemaat
is de Regenboog met Harry Amsterdam.
De viswinkelier uit Leeuwarden is bezig
Coen Bijlsma uit Gytsjerk. Robbert is
De Sneker stuurman doet al 56 jaar mee
de regels heeft gevaren. De boot die in
Komt er een plat ogend stuk hout aan
de zoon van Menno Huisman, die later
aan de Sneekweek. In de Regenboog
zijn klasse als eerste finisht, krijgt een
met een L in het zeil? Dat is de Lark.
op de middag - en ook vaak voorop -
- laat de term ‘Koningin van het water’
extra lang signaal, om aan iedereen
Een buitenbeentje op het wedstrijdwater,
langs komt in de Valk 45. Zeilteken?
vallen - won hij in 1974 voor de eerste
duidelijk te maken dat er weer een
mede door het opvallend gesneden zeil.
Het silhouet van een Valk. Huisman en
keer. Vorig jaar maakte hij het halve
winnaar bekend is. Kom op tijd - zeker
Laat, om uw buren te imponeren, het
zijn vaste partner Marcel van der Kooi
dozijn vol. Hij mag met recht ‘Mister
voor twaalven, want ook de ‘kleine
woord ‘vleermuistuig’ vallen. Zo wordt
zijn titelverdediger. Huisman aast op
Sneekweek’ worden genoemd.
signaal. Tenminste: als de boot volgens
60 SNEEKWEEK
SNEEKWEEK 61
ADVERTENTIE
Mis voortaan niets meer
COLOFON
Eindredactie:
Advertentieopmaak:
Fedde Dijkstra, Ton van der Laan,
Media, Producties en Vormgeving
Peter van der Meeren, Roel Snijder, Druk:
Elizabeth Vogelzang en Atze Jan de Vries
NDC Grafisch bedrijf Art direction & vormgeving: Alie Veenhuizen
Uitgever en distributie:
Fotografie:
8932 PA Leeuwarden, 058 - 284 5845
Tom Coehoorn, Eize Hoekstra
info@ndcmediagroep.nl
NDC mediagroep, Sixmastraat 15,
en archief Leeuwarder Courant Niets uit deze uitgave mag op welke wijze Marketing & sales:
dan ook verveelvoudigd worden zonder schriftelijke
Eileen Mantouw en Henry van der Meer
toestemming van de NDC mediagroep.
Volg het skûtsjesilen dagelijks live via het Twitteraccount @LC_skutsje en via lc.nl
En lees de hele zomer waar je ook bent, de krant digitaal. Voor slechts € 2,00 per week. Ga naar lc.nl/proefabonnement
Leeuwarder Courant verslaggevers: Ton van der Laan, Elizabeth Vogelzang, Peter van der Meeren en Atze Jan de Vries.
SNEEKWEEK 63
AUGUSTUS 2018
MAGAZINE VAN DE LEEUWARDER COURANT
EER ^ SFEER