06 oktober 2018, pag. 2
Burgemeester strijdt tegen plasticsoep Verbod op plastics in tandpasta verwerkt in Europese richtlijn
SASKIA VAN WESTHREENEN WOLVEGA André van de Nadort is naast burgemeester van Weststellingwerf speciaal rapporteur van het Europees Parlement. Woensdag jaagt hij in Brussel nieuwe wetgeving aan. Tegen plastic zwerfafval.
Ooit geweten dat er zoveel microplastics zitten in een tube tandpasta? André van de Nadort is er sinds dit jaar een expert in. Piepkleine deeltjes polyethyleen dienen in tandpasta als schuur- en polijstmiddel en komen via onze maag in zee terecht, waar ze bijdragen aan de plasticsoep. Woensdag stemt het Europees Parlement over een advies om dit soort microplastics in cosmetica te verbieden. Van de Nadort (56) is lid van een adviesorgaan van het Europees Parlement. Daarin zitten bestuurders uit de 28 lidstaten die gevraagd en ongevraagd advies mogen uitbrengen voor nieuwe Europese regelgeving. De burgemeester beleeft zijn finest moment met de verdediging van een voorstel voor een verregaande stop op het gebruik van plastics. De nevenfunctie van Van de Nadort werkt door tot in zijn eigen gemeentehuis in Wolvega. Hij bande er het gebruik van plastic bekertjes uit. Bezoek krijgt water in een kartonnen bekertje. ,,We moeten terug naar een balans’’, zegt hij. Flessen water tijdens commissie- en raadsvergaderingen maakten plaats voor kraanwater. ,,De volgende stap: neem je eigen mok mee.’’ Op ronde door zijn gemeente ziet hij dagelijks de vele kilo’s zwerfafval die in de bermen slingeren. Het merendeel is plastic. ,,Plastic is écht een probleem aan het worden.’’ Het parlement stemt woensdag over een nieuwe richtlijn die het eenmalig gebruik van plastic voorwerpen verbiedt, zoals de rietjes en de roerstaafjes. Het advies van Van de Nadort gaat een stap verder en moet over een aantal jaren in een soortgelijke richtlijn belanden. Het rapport spoort producenten aan tot duurzaam gebruik van plasticsoorten. Fabrikanten moeten minder kilo’s en minder soorten produceren. Zo wordt het makkelijker om plastic op een hoogwaardige manier terug
Speciaal EU-rapporteur Andre van de Nadort op het gemeentehuis in Wolvega, waar plastic bekertjes al zijn afgeschaft. Hij drinkt zijn koffie uit een kartonnen exemplaar. FOTO RENS HOOYENGA
te winnen. ,,Wat we met papier doen en met glas, dat moet ook met plastic gebeuren.’’ Zijn adviesorgaan draait de verantwoordelijkheden om; de vervuiler betaalt. De producent die plastic op de markt brengt, wordt verantwoordelijk voor het hergebruik ervan. ,,Nu is nieuw plastic maken nog veel goedkoper dan hergebruik. Dat moet anders.’’ Tussen idee en uitvoering zit in Brussel grofweg vijf jaar. In de tussentijd gaan Van de Nadort en co lobbyen in eigen kring. Onderdelen van het voorstel kunnen alvast in nationale of gemeentelijke besluiten worden verpakt. ,,Al moet je het uiteindelijk Europees aanpakken. Er zijn heel veel onderwerpen die wij niet op nationale schaal kunnen oplossen, en dit is er één van. Het plasticprobleem houdt zich niet aan
‘Het probleem met plastic houdt zich niet aan landsgrenzen’ landsgrenzen.’’ Een CO2-tax kan hergebruik financieel aantrekkelijk maken. Invoering daarvan ligt op het bordje van de afzonderlijke lidstaten. Anders is dat met een verbod op bewust toegevoegde microplastics in cosmetische producten. In scrubs, tandpasta, deodorant en zonnebrandsticks wemelt het van de deeltjes polyethyleen. De minieme korreltjes schuur- of vulmiddel belanden via de zuivering in zee, waar ze nog honderden jaren lang blijven ronddwarrelen en zich ophopen in
de magen van vissen. Statiegeld op kleine plastic flesjes is een ander adviesonderdeel. Van de Nadort wijst op de bermen in Weststellingwerf. ,,Je vraagt je af: waarom bestáát het nog niet? Met de invoering van statiegeld krijg je een zuiver product terug. Maar ja, producenten en winkeliers vinden het maar lastig.’’ De Brusselse lobby van de plasticfabrikanten is sterk. ,,Er is in deze sector heel veel geld te verdienen.’’ Sinds maart is Van de Nadort bezig met zijn advies, dat met stoom en kokend water door de Brusselse besluitvorming kwam. Het concept is in juni besproken in de vakcommissie en wordt woensdag plenair besproken. Dat wordt nog een spannend moment. Er liggen vier amendementen klaar. Eén ervan is een cruciale; dat wil de verantwoorde-
Het verbod op microplastics in cosmetica is onderdeel van een breed voorstel over het gebruik van kunststoffen in een circulaire Europese economie. Speciaal rapporteur André van de Nadort verdedigt zijn voorstel woensdagmorgen in het Europees Parlement. Hij is aanvoerder van een adviesorgaan van het Comité van de Regio’s dat aanzetten geeft voor nieuwe Europese richtlijnen. Wereldwijd wordt 9 procent van alle plastic hergebruikt en dat moet anders, stelt het orgaan. Het comité wil fabrikanten opleggen dat in 2025 minstens de helft van alle kunststofproducten die zij op de markt brengen bestaat uit gerecycled kunststof. Fabrikanten worden verantwoordelijk voor de kosten van inzameling en verwerking. Het voorstel moet leiden tot minder zwerfvuil op land en in zee (plasticsoep). Naast een verbod op microplastics in cosmetica maakt ook een statiegeldregeling voor plastic flesjes er onderdeel van uit. Het advies van Van de Nadort is een eerste stap. Nadat dit is aangenomen, beginnen Brusselse ambtenaren met het uitwerken van nieuwe Europese richtlijnen.
lijkheid van plasticproducenten voor hergebruik afzwakken. Parlementsleden zijn vooraf fors bewerkt door lobbyisten. Van de Nadort heeft in de grote zaal een spreektijd van 5 minuten. Daarna volgt stemming over de amendementen. In een minuut of tien moet het advies zijn beklonken. Kort erna volgt de stemming over dat voorstel dat al tot een Europese richtlijn is verwerkt; het verbod op rietjes en roerstaafjes, de zogenoemde single-use plastics. Hoe meer Van de Nadort dit jaar bezig was met het onderwerp, des te kritischer hij werd tijdens het boodschappen doen. ,,Dat je denkt: wat is dit in beláchelijk veel plastic verpakt.’’ Koekjes bijvoorbeeld, die goed moeten opvallen in het winkelschap. De burgemeester laat ze liggen. ,,Het is gekkigheid.’’