1 minute read
Historische Vereniging
HOEFSTALLEN OF TRAVALJES IN VLEUTEN-DE MEERN
In de tijd dat men gebruikmaakte van paardenkracht vond je in elke stad en elk dorp meerdere smederijen en hoefstallen of travaljes. Ook in Vleuten en De Meern. Tegenwoordig zijn hoefstallen zeldzaam. De nog bestaande exemplaren dateren vrijwel altijd uit de 19e eeuw of later.
Bij de ijzerwerkplaats van een smid kon je voor uiteenlopende zaken terecht. Bijvoorbeeld voor het maken van kachelpijpen, muurankers en tuinhekken, het repareren van gereedschap en het beslaan van karrenwielen. Een flink aantal van deze smederijen was tegelijkertijd ook hoefsmederij. Daarvoor moest een smid wel een speciale opleiding hebben gevolgd.
Om een paard te kunnen beslaan, was een speciale hoefstal, ook wel noodstal of travalje, nodig. Als er voldoende ruimte bij de smederij was, stond de hoefstal buiten. Bij het plaatsen van de hete hoefijzers, kwamen een nare schroeilucht vrij, die buiten sneller kon worden afgevoerd dan binnen. Door het lawaai in de smidse konden paarden afgeschrikt worden, ook een reden waarom een buitenopstelling de voorkeur had. In het algemeen werden hoefstallen van hout, meestal eiken, vervaardigd. Later, zo omstreeks 1900, werden hoefstallen ook van pijpijzer gemaakt. Sommige hoefstallen waren prachtig versierd en beschilderd, andere, zoals die in Vleuten en De Meern, waren kaal en sober in uitvoering.
De boer, berijder of smid nam het paard lopend mee de hoefstal in. Daarna plaatste hij aan de voorzijde het borsthout en aan de achterzijde een ketting of stang, zodat het paard vast stond. Aan de hoefstal zaten op verschillende plaatsen gesmede haken, die gebruikt konden worden om het paard met touw nog minder bewegingsruimte te geven en om ervoor te zorgen dat het paard niet kon steigeren. Been voor been werd bekeken wat gedaan moest worden. Meestal bestond het werk alleen uit het bijvijlen van de hoeven en het passen en plaatsen van nieuwe ijzers. In de smidse had de smid meestal een uitgebreid assortiment ijzers hangen. Soms was er iets mis aan de hoeven en moest de smid een speciaal hoefijzer smeden en plaatsen. Bij complicaties werd bekeken wat de beste oplossing was. Een gediplomeerde hoefsmid herkende de moeilijke gevallen en wist hoe te handelen.
