31 december 2012, pag. 36
Restaurant met ‘drones’ en beeld op het menu Social Sound is een festival en een tentoonstelling. Omdat muziek meer kan zijn dan enkel vermaak. ,,Al is dat ook heerlijk.” JACOB HAAGSMA
D
avid First heeft nog te lijden onder een behoorlijke jetlag, als hij het leegstaande winkelpand in het winkelcentrum aan het Leeuwarder Zaailand bekijkt. Ooit zat hier kledingzaak Traffic, maar tijdens het Social Sound-festival wordt het tijdelijk een restaurant. Niet zo maar een restaurant echter: de maag wordt er niet gevuld, de oren wel. David First (zijn artiestennaam, eigenlijk heet hij Hirsch) is componist en geluidskunstenaar, en hij speelt ook nog gitaar in ,,een soort” punkband, The Notekillers. Maar op gezette tijden kruipt hij in de huid van een restauranthouder. Dan drijft hij restaurant Dave’s Waves, dat eerder al tijdelijk werd opgetrokken in Berlijn en in het Belgische Lier. Eten is er niet bij. Op het menu staan klanken en beelden, muziek van eigen makelij en video’s. ,,Ambient, meditatieve, hypnotische drones”, zo omschrijft First het aanbod. Drones, dat zijn de diepe, langgerekte grondtonen die we bijvoorbeeld kennen uit de Indiase muziek. LaMonte Young, de eerste en meest radicale van de ‘minimal music’-pioniers, bracht het concept naar de moderne westerse muziek. First blijkt deze enigmatische figuur te kennen. ,,Ik heb beslist het een en ander van hem opgestoken. Hij heeft een paar heel aardige dingen over mijn werk gezegd.”
Doorgaans neemt First zijn muziek erg serieus, zegt hij. Maar in zijn restaurant is het anders. ,,Dit is een grappige, lichtvoetige manier om mensen met mijn muziek te confronteren. Al zullen veel mensen het wellicht niet als muziek ervaren. Ik creëer een illusie, van mij als chefkok die muziek en beelden serveert. Dat maakt het voor mensen gemakkelijker om deze muziek te ervaren. Het is erg leuk om te zien hoe gewone mensen in zo’n winkelcentrum, die anders nooit met dit soort muziek in aanraking zouden komen, de boel ondergaan en er soms zelfs helemaal in opgaan. Dat is de grap van dit project.” Eerdere edities van het ‘sonische restaurant’ Dave’s Waves werkten met discmans en iPods. Nu benut First ‘streaming’ via internet. ,,Ik hou graag gelijke tred met de technologie. Iedereen heeft tegenwoordig wel een mobiel of een ander apparaat om het internet op te kunnen. We hebben wel koptelefoons.”
Op het menu staan klanken en beelden, muziek en video’s
Restaurant Dave’s Waves bij een eerdere incarnatie in Brussel.
En wat is er zo ‘social’ aan de ‘sounds’ van First? ,,Mensen hebben behoefte om gemeenschappelijk met muziek bezig te zijn. Gewoon muziek luisteren kan thuis ook wel, en vaak onder comfortabeler omstandigheden. En toch gaan we naar concerten, of naar clubs. Omdat we het collectief willen ervaren.” Woorden naar het hart van Lennard Dost, die, onder de vlag van kunstinstelling VHDG (Voorheen De Gemeente) waar hij curator is, dit festival bedacht. ,,Dit heeft te maken met mijn fascinatie voor muziek, en hoe dat werkt”, zegt hij, ,,en het leek me wel relevant omdat hier in Leeuwarden te doen, gezien de ontwikkelingen qua muziek, rond de Academie voor Popcultuur.” Dost wilde projecten die expliciet gericht zijn op de buitenwereld. ,,Geen experimenten die vooral interessant zijn voor de maker”, vindt hij. ,,Vandaar ook dit restaurant, in een winkelcentrum.” En vandaar ook het Klaagkoor, gebaseerd op een Fins concept: iedereen kon een klacht indienen, maakt niet uit waarover, en die wordt dan verwerkt tot een compositie voor gelegenheidskoor waarin de klagers gewoon meezingen. ,,Dat levert veel respons op, dan kun je zien dat het werkt.” Het hart van het festival is een expositie in de Blokhuispoort, waarop vooral video te zien is. Zoals een film van Katarina Zdjela, die laat zien hoe mensen uit het voormalige Joegoslavië muziek gebruiken om te integreren in Groot-Brittannië. En er zijn lezingen: van een muziektherapeut, van een wetenschapper die onderzoek doet naar de werking van muziek, hoe dat zelfs je waarneming kan beïnvloeden. ,,Het gaat niet alleen maar om het bij elkaar brengen van mensen, om vermaak. Al is dat ook prima natuurlijk, heerlijk. Maar muziek kan ook meer zijn.” En dan hoeft het niet eens per se ‘kunst’ te heten. ,,Wie meedoet in dat klaagkoor, ervaart dat misschien niet eens als kunst. Die is gewoon zijn klacht kwijt. Door aan zoiets het label ‘kunst’ te hangen, werp je voor veel mensen een drempel op. Als je het anders labelt, wordt het minder bedreigend.” Social Sound duurt van 5 januari tot en met 16 februari > www.social-sound.nl