9 | voorjaar 2015
Familie van Lentis verschijnt in het voor- en najaar onder redactie van de Centrale Familieraad en wordt verspreid binnen alle zorggroepen van Lentis. Redactieadres: i.hage@lentis.nl Vormgeving: Ria Santing, Foolcolor Media
U kunt ons ook volgen op Facebook, Twitter,Youtube en Pinterest: www.facebook.com/lentis.nl www.twitter.com/lentisnl www.youtube.com/lentisggz https://nl.pinterest.com/lentis
Verhalen van Lentis In deze Familie van Lentis vindt u een folder met daarin de jaarverslagen van de familieraden. Kijk voor meer informa tie over de Familieraden ook op de website: www. lentis.nl/naasten/familieraad.
Pilot Familienet van start in de Enk In december 2014 is verpleeghuis De Enk van start gegaan met de pilot van Familienet. Familienet is een platform waar verzorgers, familie en cliënten ontspannen met elkaar in contact kunnen zijn via een veilige online pagina. Verzorgers en familieleden kunnen afspraken plaatsen en samenwerken. Zo is iedereen op de hoogte van bezoek, doktersafspraken en andere evenementen of afspraken en kunnen activiteiten eenvoudig worden gepland. Familie en vrienden wonen niet allemaal om de hoek. Het is daarom soms lastig om goed op de hoogte te blijven van elkaar. Familienet kan een belangrijke rol spelen om dit te gaan verbeteren. Familienet wordt inmiddels met veel succes bij meer dan 400 zorginstellingen in Nederland en België gebruikt. De Enk is daar één van.
Hoe gaat het nu in de Enk? Mike van der Schoot is projectbeheerder van Familienet in de Enk. Hij vertelt er meer over: ‘’Familienet begint steeds meer te groeien binnen de Enk. Wekelijks krijg ik nieuwe aanmeldingen van enthousiaste familieleden. Mond tot mond reclame blijkt een succesvol middel! Binnen de Enk zijn we hard
bezig om Familienet steeds meer eigen te maken en te implementeren in onze cultuur. Het valt niet altijd mee, want op het gebied van de digitale revolutie gebeurt veel. Familienet ontwikkelt zich, waardoor er met enige regelmaat veel veranderingen optreden. Een goede zaak uiteraard, maar voor medewerkers soms lastig om bij te houden. Binnenkort organiseren we dan ook een aantal workshops en instructiemiddagen voor medewerkers en familieleden om het gebruik toe te lichten. In de wandelgangen horen we ook regelmatig dat voor familieleden het een belangrijke eis is dat een instelling Familienet heeft. In sommige gevallen zelfs doorslaggevend. Het maakt mij dan ook een trots man, dat de Enk hierover beschikt. We doen ook ons uiterste best voor goede PR: stukje in de lokale blaadjes, artikelen op Lentisnet voor medewerkers en veel zichtbare reclame in de Enk zelf. Ook de website van de Enk pronkt nu met het etiket Familienet. Het heeft uiteraard tijd nodig voordat elke medewerker en familielid het helemaal onder de knie heeft en van alle voordelen gebruik kan maken. Maar de motivatie, wil en het volste vertrouwen is er en we gaan voortborduren op het huidige succes.’’
fotografie: Joshua Keller
Postbus 128, 9470 AC Zuidlaren Telefoon (050) 409 75 85
Wil je tegen m’n moeder zeggen dat ik van haar houd Gerard Lohuis is werkzaam bij Lentis binnen de sociale psychiatrie en als docent en trainer actief in het onderwijs. Hij publiceert regelmatig en schrijft columns voor Folio, het personeelsblad van Lentis en De Riepe. Hij is bovendien een vaste blogger op de website van Lentis. Dit artikel verscheen in december als blog op de website van Lentis. ‘Als ze 18 is, zal ze naar me vragen en ik wil dat je tegen haar zegt dat ze het beeld van haar moeder moet koesteren zoals ze dat in haar hoofd heeft opgeslagen. Ik wil haar niet meer zien.’ Ik ben ontdaan en kan m’n tranen nauwelijks bedwingen. Dat Amy zo veel van haar dochter hield, had ik in de verste verte niet kunnen vermoeden. Kun je zo veel van iemand houden, meer nog dan van jezelf? Ik ben met haar in een achtbaan aan gevoelens terecht gekomen en weet niet welke voorrang moeten krijgen. Een half jaar geleden ontmoette ik haar in een tuinhuisje aan de rand van de stad. Samenwonend met een man die voor haar zorgde maar haar ook sloeg. Omdat ze zo slecht voor zichzelf zorgde en hij niet beter wist hoe ze beter met zichzelf moest
door Gerard Lohuis Fotografie: Joshua Keller
omgaan. Ze was al enkele keren met dwang opgenomen en geen enkele behandeling had uiteindelijk resultaat. Eenmaal thuis gebruikte ze geen medicijnen, die de spoken in haar hoofd tot rust moesten brengen. Ik bezocht haar maandenlang op een dinsdagochtend om half acht. Dan was ze nog niet op pad om de nodige alcohol te gebruiken, die haar rust in haar hoofd bood en des te meer conflicten creëerde met mensen om haar heen. Ik hoopte dat ze me ging vertrouwen, om iets voor haar te kunnen betekenen. Vertrouwen dat uiteindelijk op een onverwacht moment kwam.
Een foto M’n zoon was geboren, dat had ze in de stad gehoord. Ze wilde een foto
van hem zien en trots als ik was, liet ik haar een foto zien. ‘Die krijg je niet terug’, zei ze en ik hoorde daarna vanuit verschillende opvangplekken uit de stad dat Amy met m’n foto liep te leuren. Iedereen wilde meewerken om de foto terug te krijgen, maar toen ze antwoordden dat zowel Amy als zijzelf de foto mooi vonden, zag ik er geen kwaad meer in. Ik begreep het niet waarom ze dit deed, zoals ik Amy voortdurend niet begreep. Een eenzame vrouw, verward, aan de alcohol en een vriend die haar sloeg maar evenzeer om haar gaf. Ik voelde me toenemend wanhopig worden. Zoveel pogingen en geen contact.
Een goede keuze Tot ze me onverwacht haar verhaal vertelde: ‘Je wilt zeker wel weten waarom ik overal met jouw foto rondloop. Je had kunnen weten dat ik op mijn 18e en 20e jaar een zoon en dochter heb gekregen. Ik heb bewust afstand van ze gedaan. Ik had toen al de diagnose schizofrenie gekregen en wist dat ik niet voor ze kon zorgen. Ik wilde vrij zijn, geen medicijnen, maar
bovenal dat ze een moeder kregen die echt een moeder voor ze kon zijn. Die hebben ze gekregen, maar als mijn dochter 18 wordt zal ze naar me vragen. En nu mag jij zeggen welke medicijnen ik moet nemen. Jouw foto heeft me mijn kinderen teruggegeven want ik heb gezien hoe blij jij met hem bent en ik ben me weer bewust geworden dat ik een goede keuze heb gemaakt. Ik wil je hiervoor bedanken.’ Ik was aangeslagen en kon alleen nog even haar handen vasthouden. ‘Ik zie je volgende week, Amy.’
‘Je bent een Judas’ Het is twee jaar later wanneer Chrystal belt. Ze heeft van de Raad begrepen dat ze via mij met haar moeder contact kan maken. Ze zit tegenover me en ik voel dat er lood in m’n schoenen zit. Ik heb Amy beloofd de boodschap over te brengen en weet me met mezelf geen raad. Na een kwartier knalt de deur bijna uit de sponningen. Ik heb de boodschap overgebracht en Chrystal ziet me als een verrader. ‘Wat ben jij een monster. Ik heb achttien jaar gewacht op de geboorte
van mijn moeder, jij bent nog erger dan Herodes. Herodes slachtte alle kinderen zodat die niet hoeven mee te maken wat ik nu hoor. Je bent een Judas die aardig doet maar een verrader blijkt te zijn.’ Ik vraag me ogenblikkelijk af waar ik het vandaan haal om een dochter bij haar moeder weg te houden, maar weet dat Amy dit zo wil. De Raad belt me een half uur later op en vraagt wat er is gebeurd. Ik voel me alsmaar kleiner worden maar houd overeind dat Amy dit zo heeft gewild. Aan de andere kant van de lijn klinkt onbegrip en het vervelende is dat ik dat nog begrijp ook.
Een echte moeder Twee dagen later belt Chrystal op. Of ze nog even langs kan komen. ‘Natuurlijk’, roep ik professioneel en denk ondertussen ‘schiet mij maar lek’. Een dag later zit ze weer tegenover me. Ze heeft allerlei vragen over haar echte moeder en vertelt mij ondertussen ook hoe ze van haar pleegmoeder houdt als haar eigen moeder. Ik vertel haar nogmaals dat Amy wil dat ze het beeld van haar, zoals Chrystal dat in haar
hoofd heeft, moet bewaren en dat moet koesteren. En dat Amy zielsveel van haar houdt. Chrystal heeft er de afgelopen dagen over nagedacht. Ze wilde haar eigen moeder ontmoeten om te zeggen dat ook zij zielsveel van Amy is gaan houden omdat ze begrijpt dat Amy haar een moeder wilde geven zoals een moeder moet zijn. ‘Wil je me een plezier doen.’ Chrystal kijkt me met een indringende blik aan en ik houd m’n adem in. ‘Wil je tegen haar zeggen dat ik zielsveel van zo’n moeder houd.’ Ze staat op en we hebben allebei tranen in de ogen. ‘Dank je wel’, fluistert ze en sluipt de kamer uit. Twee dagen later zit ik bij Amy en vertel haar hoe Chrystal heeft gereageerd. Ze barst uit in een onbedaarlijke huilbui en begint dan plotseling te lachen. Ik kijk het stilzwijgend aan en onder- tussen houdt ze m’n handen vast. ‘Zie je wel, heb ik het toch goed aangevoeld. Alleen echte moeders kunnen dat.’
Berkenhof in Zuidlaren verder als dagbehandeling De Berkenhof, afdeling voor seksespecifieke hulpverlening, is vanaf 19 Januari 2015 een afdeling voor dagbehandeling. Er is geen mogelijkheid meer om mensen op te nemen. Deze stap past in de ontwikkeling waarin ‘bedden’ steeds meer worden vervangen door ‘stoelen’. De Berkenhof heeft gedurende 60 jaar ervaring opgebouwd met seksespecifieke hulpverlening aan vrouwen. De problemen zijn het gevolg van: trauma, gebrek aan assertiviteit, geweld in relaties, seksueel geweld, PTSS, depressie, angst, persoonlijkheidsproblematiek en relatieproblematiek. De Berkenhof heeft een unieke eigen aanpak ontwikkeld die hoog gewaardeerd wordt door cliënten en verwijzers. Individuele therapie, groepstherapie, psychoeducatie en vaardigheidstraining worden gecombineerd. Vrouwen leren met elkaar en van elkaar. Dit unieke programma biedt vrouwen hulp bij herstel en het hervinden van eigen kracht.
Brainwiki Leuke informatieve website: Brainwiki! Brainwiki is een product van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. De website is ontwikkeld voor jongeren met psychische problemen en hun omgeving. De site geeft informatie over deze problemen en presenteert behapbare wetenschappelijke kennis in een interactief jasje.
Ervaringsmedewerkers in de psychiatrie Het is nog een relatief nieuwe functie in de psychiatrische zorg: de ervaringswerker. Bij Lentis zijn ook ervaringswerkers. Bureau Ervaringsdeskundigheid Lentis (BEL) is er voor mensen met psychische kwetsbaarheid en hun omgeving die op zoek zijn naar inspiratie en willen leren van ervaringen van en met anderen. Ervaringswerkers zijn zelf in aanraking geweest met geestelijke gezondheidszorg. Zij zijn hersteld van hun psychiatrische ziekte en geschoold om mensen te ondersteunen in hun herstel. Deze herstelondersteuning is gebaseerd op de talenten en waarden van de mens. Ervaringsmedewerkers worden onder andere ingezet bij FACT teams. Individuele gesprekken
zijn mogelijk, bijvoorbeeld tijdens een huisbezoek. Verder organiseert BEL herstelgerichte trainingen. In groepen wordt onder andere gesproken over manieren waarop mensen kunnen leren om te gaan met hun aandoening. Op youtube vindt u verschillende filmpjes over het werk van de ervaringswerkers.
Stille trots In het najaar beoordeelde zorgverzekeraar CZ ons I aanbod voor mensen met persoonlijkheidsstoornissen en eetstoornissen als “beste zorg”. Van alle aanbieders van GGZ-zorg in Nederland is Lentis daarmee, samen met Arkin in Amsterdam, de enige zorginstelling die voor beide zorgprogramma’s in de hoogste categorie terecht is gekomen met hun zorgaanbod. Iets om trots en blij over te zijn? Ja en nee, aldus psychiater en directeur behandelzaken volwassenenpsychiatrie Harald Schneider. Hij schreef er een blog over op de website van Lentis. https://www.lentis.nl/2015/01/15/stille-trots/ Lees ook onze andere blogs!
Geld voor onderzoek naar stigma in de psychiatrie Op zaterdag 16 januari ontving Stynke Castelein van Lentis Research een cheque ter waarde van €1000,- voor onderzoek tegen stigma in de psychiatrie. Het geld is ingezameld door het Centraal Team Peize tijdens een marathon radio-uitzending tussen Kerst en Oud & Nieuw. Elk jaar wordt het geld geschonken aan een aantal goede doelen. Dit jaar kwam het bedrag ten goede aan onderzoek tegen stigma in de psychiatrie van Lentis Research en onderzoek naar kanker van het UMCG. ‘’Het leven met een psychische aandoening gaat gepaard met veel klachten, vooroordelen en onbegrip uit de omgeving wat maakt dat het leven nog eens extra zwaar wordt. Het is daarom van belang dat er onderzoek wordt gedaan naar de invloed van stigma op herstel’’’, aldus Stynke Castelein in haar dankwoord.
‘De alarmbellen gingen al rinkelen toen m’n ouders plotseling wilden verhuizen.’ Mantelzorg als dagtaak bij dementie, het verhaal van Rudi Rudi Touw (1959) is teamleider bij Team290 van Lentis. Hij heeft in die functie dagelijks te maken met (de gevolgen van) dementie. Nog voordat hij die functie bekleedde, werd Rudi privé met de ziekte geconfronteerd. Eerst werd bij zijn moeder dementie gediagnosticeerd, niet veel later ook bij zijn vader. “Bij mijn moeder was al enige tijd sprake van het zogenaamde ‘niet pluis-gevoel’. Ze wist zelf ook dat er iets aan de hand was; ze was vergeetachtig, in de war… Bovendien waren haar eigen moeder en zus ook door dementie getroffen. Mijn vader – van oudsher een trotse man die gewend was z’n eigen boontjes te doppen – heeft het langer ‘verborgen’ kunnen houden, maar redde het uiteindelijk ook niet meer. Hij deed dingen die hij zich later niet meer kon herinneren, zoals het
afsluiten van proefabonnementen of geheel verward opspringen tijdens een kerkdienst. Hij viel uiteindelijk steeds vaker door de mand, maar heeft zich lang verweerd met opmerkingen als ‘ik heb het altijd zo gedaan’ en ‘jullie vergeten toch ook wel eens wat?’. Uiteindelijk is bij allebei mijn ouders de diagnose dementie gesteld en werden mijn broer, zus en ik mantelzorger.
Sleutels inleveren De alarmbellen gingen al rinkelen toen m’n ouders vrij plotseling met het plan kwamen om naar een serviceflat in Delfzijl te verhuizen. Vreemd, want dergelijke flats zijn er in Groningen – waar ze toch al jaren woonden – ook. Maar ze hadden een prachtige advertentie gezien en waren vastbesloten. Wij wilden onze ouders in hun waarde laten en zoveel
door Peter van Peer Foto: eigendom Rudi Touw
mogelijk zelfstandigheid gunnen. Ze zijn verhuisd, maar kwamen eigenlijk de deur niet meer uit omdat ze de omgeving niet kenden. Mijn moeder was, na de diagnose, al snel aangewezen op dagopvang, maar het is mijn vader gelukt om haar toch weer thuis te krijgen. Het bleek dat hij haar nodig had voor zijn eigen structuur. Toen ook hij duidelijke tekenen van dementie begon te vertonen, hebben we besloten om de sleutels van de auto in te nemen. Daarmee werden we ineens nog meer mantelzorger…
Geen vraag te gek M’n broer, m’n zus en ik hebben de taken zo goed mogelijk verdeeld, maar we hebben ook professionele hulp gezocht. We hadden al snel in de gaten dat mantelzorg enorm veel tijd en energie vergt en dat je daar,
ook al ben je met z’n drieën, hulp bij nodig hebt. Het is een dagtaak, feitelijk. Ik was weliswaar werkzaam in de zorg, maar we stonden vrij plotseling voor tal van vragen; we wisten niet waar we onze ouders nog zelf beslissingen konden laten nemen en waar wij de keuzes moesten maken. We konden ons geen voorstelling maken van het verloop van de ziekte en gingen zelf natuurlijk ook door een vervelend proces; je ziet je eigen ouders aftakelen en je merkt dat de rollen eigenlijk worden omgedraaid. Dat is tegennatuurlijk. Dat moet je leren accepteren en daar moet je mee leren omgaan. Bij Team290 was geen vraag te gek; we hebben gezamenlijk een plan opgesteld waarmee mijn ouders nog zo lang mogelijk zelfstandig konden opereren. We leerden zo goed mogelijk om te gaan met onvoorspelbaar gedrag, met het progressieve verloop van de ziekte en met het aanbrengen van structuur; zowel in het leven van onze ouders als dat van onszelf. Totdat mijn ouders uiteindelijk
helemaal niet meer zelfstandig konden wonen. Ze zijn nu allebei – 86 en 84 jaar oud – aangewezen op de zorg in een verpleeghuis.
Een proces van ‘inleveren’ Dementie is progressief en als je niet oppast, loop je als naaste continu achter de feiten aan. Je moet buitengewoon alert zijn, maar dat lukt je niet vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week. En je moet weten wat de ziekte dementie met mensen kan doen. Dan is er nog het ‘eigen’ proces; je ziet hoe de ziekte mensen hun waardigheid ontneemt en dat is heel ontluisterend. Het is een proces van ‘inleveren’; steeds wat meer… Wij zagen twee zelfstandige, volwassen mensen veranderen in kinderen en gevoelsmatig klopt dat niet. We vragen ons wel eens af of we niet eerder hadden moeten ingrijpen, maar zijn tegelijkertijd wel blij dat we professionele hulp hebben gezocht. De mensen van Team290 hebben ons veel geleerd over de do’s en don’ts bij dementie. Ze hebben
enorm geholpen bij het accepteren en het aanbrengen van structuur en rust, ook voor onszelf. Als mantelzorger kun je het niet alleen. En gelukkig hoeft dat ook niet…’’
Overzicht familie-avonden * en andere bijeenkomsten Familie-avonden Datum
Naam bijeenkomst
Plaats AC de Regenboog, Stadskanaal
Tijd
Iedere dinsdagavond
Bezoekers en hun naasten kunnen samen eten ( tegen betaling)
17.00 - 19.00 uur
Elke derde woensdag van de maand
Psychiatrie-café met telkens een Groningen, Hereweg 76 ander thema
Kijk in de agenda op onze website!
25 september
Familiedag
Langdurige rehabilitatie
Kijk in de agenda op onze website!
Oktober (datum nog niet bekend)
Familie-avond, thema “Stigma“
Wonen en FACT Winschoten
Kijk in de agenda op onze Website
12 november
Over de grens, symposium over grensoverschrijdend gedrag (van medewerker naar patiënt)
Zuidlaren
Kijk in de agenda op onze website!
Hou ook de agenda op onze website in de gaten voor activiteiten. www.lentis.nl/agenda! Ypsilon is een vereniging voor familie en naastbetrokkenen van mensen met een psychosegevoeligheid en schizofrenie. (contactpersoon: mw. W. ter Veld, tel. 0594-514236) Iedere derde dinsdag van de maand is er een bijeenkomst voor familie en naastbetrokkenen in het UMCG, afdeling psychiatrie, kamer 318. De bijeenkomsten beginnen om 19.30 uur. Aanmelden is niet nodig.
* Wijzigingen voorbehouden. Mocht u één van deze bijeenkomsten willen bezoeken, neem dan van tevoren even contact op met de betreffende afdeling om te vragen of de gegevens nog kloppen