Psychomotorische therapie (PMT) Informatie voor de afdeling Stemmingsstoornissen
Wat is psychomotorische therapie?
Psychomotorische therapie is een behandelmethode voor mensen met psychische klachten en problemen. Klachten zoals somberheid, angsten, prikkelbaarheid, onzekerheid tegenover anderen, spanningen, eetproblemen of burn-out hebben ook een lichamelijke kant. Daarom richt een psychomotorisch therapeut zich speciaal op wat uw lichaam aangeeft: lichamelijke spanningen, lichaamstaal, lichaamshouding, uw manier van bewegen, ademhaling en lichaamsbeleving.
Hoe werkt een psychomotorisch therapeut?
Tijdens een intake onderzoekt een psychomotorisch therapeut de aard en oorzaak van uw klachten. Aan de hand van de diagnose en uw hulpvraag wordt een behandelplan gemaakt. Een psychomotorisch therapeut hanteert een ervaringsgerichte werkwijze en maakt gebruik van bewegingsvormen en lichaamsgerichte technieken. Al doende leert u lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen te herkennen en te begrijpen en uw klachten en problemen anders te benaderen.
Wat is het doel van psychomotorische therapie?
Het doel van PMT is het verminderen of wegnemen van klachten. Dit bereikt u door probleemsituaties anders te benaderen en/of door acceptatie van beperkingen. Soms wordt aandacht besteed aan gebeurtenissen uit het verleden. PMT kan ook gericht zijn op actuele situaties en daarmee verbonden gedragspatronen of conflicten. Psychomotorische therapie wordt gegeven aan individuele cliĂŤnten, echtparen, gezinnen of in een groep. PMT is er voor ouderen, volwassenen, jongeren en kinderen.
Waar werken psychomotorisch therapeuten? Psychomotorisch therapeuten werken in diverse instellingen binnen de geestelijke gezondheidszorg, verstandelijk gehandicaptenzorg, forensische psychiatrie, psychogeriatrie, jeugdhulpverlening, kinder- en jeugdpsychiatrie, het speciaal onderwijs, en in de revalidatie.
2
Praktijk voorbeelden Henk: onverwacht boos Henk (31) heeft last van onvoorspelbare woedeaanvallen. De psychomotorisch therapeut vraagt hem met welke fysieke sensaties de woede gepaard gaat. Henk heeft echter nooit geleerd om aandacht te besteden aan de signalen van zijn lichaam. De therapeut laat Henk boksen tegen een bokszak en leert hem welke lichaamssignalen te maken hebben met opkomende spanning en woede. Vervolgens leert Henk hoe hij een woedeaanval kan voorkomen. Marina: gevoelig voor stress Marina (23) kan psychotisch worden als zij te veel stress heeft. Ze volgt een training stressmanagement. Met behulp van lichaamsgerichte oefeningen, die ze samen met andere groepsleden doet, ervaart ze welke fysieke signalen op spanning duiden. Daarnaast leert ze vaardigheden om spanning te verminderen. Ze leert dat ‘nee zeggen’ pas echt werkt als ze dat ook met haar houding uitstraalt. Groepsleden dagen haar uit en helpen haar zelfvertrouwen te ontwikkelen. (Informatie ontleend uit de folder van de NVPMT, Nederlandse Vereniging voor Psychomotorische Therapie)
3
PMT-aanbod toegespitst voor de afdeling Stemmingsstoornissen Meest voorkomende indicaties Regulatie van stemming ›› Depressieve klachten, inactief, overactief Regulatie van angst en spanning ›› Angst, spanning en/of onzekerheidsklachten Regulatie van prikkels, gedrag en emoties ›› Chaos en onrust en/of agressie problematiek ›› Inadequate omgang met anderen en/of emoties Regulatie van lichamelijke gevoelens ›› Problematiek ten aanzien van de lichaamsbeleving Fysieke doelen/hulpvraag ›› Slechte lichamelijke conditie, bewegingsarmoede, krachtverlies en energieverlies
Activeringsgroep
››
››
4
››
Motorische inactiviteit behoort tot de meest voorkomende symptomen van een depressie. Deze bewegingsarmoede leidt tot een verslechtering van de lichamelijke conditie, gebrek aan energie, verslechtering van vitaliteit en een snellere vermoeidheid bij geringe inspanning. Deze symptomen completeren, versterken en continueren het depressieve stemmingsbeeld. Het vicieuze karakter van deze cyclus kan worden doorbroken door bewegingsactivering waarin wordt gewerkt aan een systematische verbetering van lichamelijke fitheid en het prestatievermogen. Dit is een groep voor specifiek passieve en/of onzekere deelnemers in bewegingssituaties. Deze groep is ook geschikt voor mensen die weinig binding en/of ervaring hebben met sport. De meest gangbare doelen zijn: activering (ter verbetering
››
van stemmingsproblematiek en dagstructuur), fitheid vergroten, zelfvertrouwen verbeteren, competentie vergroten, ontspanning en afleiding. Activiteiten zijn veelal spelgericht, waarbij intensiteit relatief laag is. Er wordt aangesloten bij wat iemand kan.
Sport en spel groep ››
››
››
Dit is een groep voor alle afdelingen binnen de kliniek Groningen en voor actieve deelnemers in relatief intensieve (dynamische) sport en spel situaties. Groep is met name geschikt voor mensen die ervaring of affiniteit met sporten hebben. De meest gangbare doelen zijn: energieregulatie, balans in passiviteit en activiteit vinden, plezier, ontspanning, afleiding, sociale vaardigheden, bevorderen lichamelijke conditie en er is aandacht voor sport- en bewegingsmogelijkheden na de kliniek Activiteiten zijn veelal sportgericht, waarbij regelmatig het competitieve element aanwezig is.
Fitness groep ››
››
De fitness groep is alleen voor patiënten van de afdeling Stemmingsstoornissen. Het is een laagdrempelige manier om in beweging te komen. Daarnaast biedt deze groep de mogelijkheid om in contact te komen met verschillende fitness vormen. Dit onderdeel van het afdelingsprogramma is een activerend onderdeel wat naast de activeringsgroep gegeven kan worden. Er wordt gewerkt aan verschillende doelen: fysieke doelen (kracht/conditie), bezig zijn op een actieve manier, energieregulatie, het geeft structuur, draagkracht vergroten, afleiding. Tevens kan het een bijdrage leveren aan stemmingsverbetering.
MAT-groep (Meditatieve Aandacht Training ) ››
Aandacht training gaat over kennis making met en het trainen van je aandacht; het woord zegt het al. Trainen om doelbewust en met een niet-oordelende houding en aandacht in het hier en nu te zijn. Deze training is niet gericht op ontspanning
5
››
en/of verandering. Maar het gaat juist om het vaardig worden van verschillende werkvormen en oefeningen zoals: ademhalingsoefeningen/ technieken, bodyscan, loopmeditatie, eenvoudige, lichaamsoefeningen die langzaam en met aandacht uitgevoerd kunnen worden, begeleide aandacht meditatie, aandachtoefeningen om toe te passen in het dagelijks leven Effecten kunnen zijn: afname van lichamelijke en psychologische klachten, een positieve verandering in de leefstijl, zich beter kunnen ontspannen, een positiever zelfbeeld en beeld van de omgeving, verbetering kwaliteit van leven, vriendelijke/mildere houding ten aanzien van jezelf, bewust worden van je eigen (vaste) patronen.
Runningtherapie
››
››
››
Uit onderzoek is gebleken dat hardlopen een antidepressieve werking kan hebben. Regelmatig hardlopen heeft een betere algehele lichamelijke conditie tot gevolg. Hardlopen heeft een positief effect op het metabolisme, vethuishouding, insuline gevoeligheid, het hart en de schildklier. Daarnaast stimuleert deze therapievorm tot het zelfstandig lopen in eigen tijd. Deze groep is geïndiceerd voor patiënten met angst- en paniekklachten, depressieve klachten, slechte lichamelijke conditie en minderwaardigheid gevoelens ten aanzien van hun eigen lichaam. Effecten kunnen zijn: verbeteren algehele conditie, competentie vergroten, positief beïnvloeden van stemmingen, positief beïnvloeden van negatief zelfbeeld en doorbreken passiviteit.
Ontspanningsgroep
››
››
6
Dit is een groep voor patiënten die zich onrustig voelen en/of moeite hebben om te ontspannen. Voor patiënten die angstig zijn en/of een hoge spierspanning hebben waaruit pijnklachten kunnen voortvloeien. Daarnaast kan een hoge ademhaling ook een indicatie zijn. Door het beter kunnen onderscheiden van spanning en ontspanning, en dit op een adequate manier kunnen toepassen, ervaart men dat er controle is. Gevoel grip te krijgen/hebben
››
kan een positieve werking hebben op het toestandsbeeld. Daarnaast kan een verandering in je adempatroon ervoor zorgen dat je minder onrust ervaart. Door te leren ontspannen en anders te ademen worden de lichamelijke angstequivalenten gunstig beïnvloed. De groep is gericht op ontspanning en relaxatie. Er worden verschillende technieken en methodieken aangereikt zoals: ademhalingsoefeningen, toegepaste relaxatie (Jacobsen), bodyscan en yoga-vormen. De therapeut geeft instructies met betrekking tot de oefenvormen en doet daar waar nodig de oefeningen voor. De therapeut begeleidt de oefeningen op een verbale manier. Er wordt, als er behoefte aan is, uitleg gegeven over spanning en ontspanning en welke manier ademhaling hier een rol in speelt.
Individuele PMT ››
››
››
››
Voor patiënten waarbij de persoonlijke hulpvraag/problematiek vraagt om een individuele benadering en voor patiënten die niet in een groep willen of kunnen bewegen. Het algemene doel is om meer grip te krijgen op eigen functioneren door inzicht te verkrijgen in eigen (bewegings) gedrag en (lichamelijke) beleving. De meest gangbare doelen zijn: zicht en grip krijgen op gedrag en lichaamsbeleving, emotieregulatie (als impulscontrole of leren uiten van bijvoorbeeld boosheid) en omgang met spanningsklachten en/of angstklachten (onder andere ontspannings- en/ of ademhalingsoefeningen en stressmanagement training), assertiviteitsproblematiek. Elke individuele therapie wordt vooraf gegaan door een intake van één tot drie sessies. Via een intake kunnen patiënten er tevens achter komen welke bijdrage PMT zou kunnen hebben in de behandeling.
Aanmelden
Aanmelding gaat via behandelaar of persoonlijk begeleider. Samen met de psychomotore therapeut en kijkend naar uw behandelplan wordt er gekeken op welke manier PMT een bijdrage kan hebben tijdens uw opname.
7
Lentis Volwassenenpsychiatrie Kliniek, afdeling Stemmingsstoornissen Hereweg 78a 9725 AG Groningen Postbus 86 9700 AB Groningen Telefoon 050 522 32 23 www.lentis.nl
L 0155 | 05-2016