De Ferraris kaarten door prof dr philippe de maeyer

Page 1

DE FERRARIS KAARTEN

door prof. dr. De Maeyer, Philippe

Het einde van de 18de eeuw was in onze gebieden een vrij onstabiele periode. Het huidige België bestond dan grosso modo uit de Oostenrijkse Nederlanden (dit omhelsde het Hertogdom Luxemburg, Hertogdom Brabant, Graafschap Henegouwen, Graafschap Vlaanderen), het Prinsbisdom Luik (Heilige Roomse Rijk) en het Hertogdom Bouillon. Vanaf 6 november 1792 (Slag van Jemappes) was er een eerste korte Franse bezetting, waarna, na de slag van Neerwinden (18 maart 1793), “België” terug deel werd van het Oostenrijkse Keizerrijk. In opdracht van Keizerin Maria-Theresia en Keizer Jozef II werden de Oostenrijkse Nederlanden gekarteerd onder leiding van generaal Joseph-Jean-François graaf de Ferraris (1726 – 1814). Deze eerste systematische grootschalige topografische kartering op schaal 1:11 520 (1771 – 1778) leidde tot een veelkleurige handschriftkaart – Kabinetskaart genaamd – in drie exemplaren waarvan de Koninklijke Bibliotheek Albert I te Brussel er één bezit. Het gaat om het exemplaar bestemd voor Karel van Lotharingen dat ten gevolge van de oorlogscompensaties in oktober 1922 vanuit Oostenrijk aan België werd overgemaakt. De andere twee exemplaren bevinden zich enerzijds in het Kriegsarchiv te Wenen en in het Rijksarchief in Den Haag. In het Nationaal Geografisch Instituut is er ook een kopie op kalk van het Nederlandse exemplaar, ter beschikking gesteld door de Nederlandse overheid in 1859. Dit exemplaar werd gebruikt bij de voorbereiding van de eerste kaart van het Dépôt de la Guerre.

- Uittreksel uit Ferrariskaart (exemplaar KBR Brussel,België) - Oorspronkelijke schaal 1:11 520 Het project werd vermoedelijk geïnspireerd door een Franse militair, kolonel baron de Bon, die gedurende de Zevenjarige Oorlog door de Franse overheid ter beschikking van de overheid te Brussel werd gesteld. Deze had aan de overheid een cartografisch project voorgesteld dat in 1767 werd goedgekeurd voor zijn terugroeping naar Parijs. Uit het voorstel van de Bon vindt men in de Ferrariskaart bepaalde ideeën terug zoals een dubbele kaart (een eerste handgetekende grootschalige, een tweede gegraveerde en gedistribueerde middenschalige). De schaal van 1:86 400 laat tevens vermoeden dat hij zich ook voor deze liet inspireren door het werk van de Cassinis. Vooraleer het werk van een landsdekkende kaart aan te vangen werd een beperkter project gerealiseerd. Zo werd aangevat met de kartering van het Zoniënbos. De kaart werd na twee jaar werk


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.
De Ferraris kaarten door prof dr philippe de maeyer by Lex Abels - Issuu