༄༅། །མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་སྐོར་ བརྗོད་པ་ལྷག་བསམ་པདྨ་དཀར་བོའ་ི ཆུན་པོ།
དཔའ་རིས་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐུན་ཁང་།
ལེའུ་དང་པོ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ། དང་པོ་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེང་བ།
གཅིག མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི་འཛམ་གླིང་གླིང་ཆེན་ཨ་ཤེ་ཡ་ཞེས་པའི་སྐམ་ས་ཆེན་པོའ་ི དབུས་རྒྱུད་ དང་རང་རེའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུབ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡོད། རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་ཚོ་290ཡོད་པའི་ནང་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་ཚོ་250ལྷག་རང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་ གཏོགས་པ་དེས་རང་རྒྱལ་གྱི་སྐམ་ས་ཆེན་པོའ་ི རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་བཞི་ཆའི་གཅིག་ཟིན། མཐོ་ཚད་རྒྱ་མཚོ་ངོས་ལས་ཆ་སྙོམས་སྨི་4500ཡོད་ལ། འཛམ་གླིང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆེ་ བའི་པཱ་ཞི་མཐོ་སྒང་དང་ཡེ་ལིང་མཐོ་སྒང། ཨ་ཆབ་མཐོ་སྒང། ཞི་པོ་ལི་ཡ་མཐོ་སྒང་ལས་སྨི་3000ཡས་མས་མཐོ། ཆེས་མཐོ་ས་སྨི་8844.43 ལྷག་ཡོད་པ་དང་ཆེས་ དམའ་ས་སྨི་1800ལྷག་ཡོད། སྲིད་དུ་སྤྱི་ལེ་2.900ཡོད་པ་དང་ཞེང་ལ་སྤྱི་ལེ་1.600ཡོད། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ལས་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ས་གཤིས་དབྱེ་མཚམས་ ལ་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ། བར་དབུས་གཙང་རུ་བཞི། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ཅེས་གསུངས་ཡོད། དེ་ཡང་འདིར་བརྗོད་པའི་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་དེ་ ཟངས་དཀར་མཚོ་ཡིས་བསྐོར་བའི་མང་ཡུལ་དང་སྤུ་ཧྲེང་། གངས་ཀྱིས་བསྐོར་བའི་སྤུ་ཧྲེང་། གུ་གེ་གཟའ་ཡིས་བསྐོར་བའི་ཞང་ཞུང་བཅས་ཡུལ་ལུང་ཁག་གསུམ་བསྟན་ པ་དང་། བར་དབུས་གཙང་རུ་བཞི་ཞེས་པ་བོད་དབུས་གཙང་ཡུལ་གྱི་གཡས་རུ་དང་གཡོན་རུ། སྦུས་རུ། གུང་རུ་བཅས་ཡིན། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ཟེར་བ་ནི་ཟལ་མོ་སྒང་དང་། ཚ་བ་སྒང་། སྨར་ཁམས་སྒང་། སྤོ་འབོར་སྒང་། དམར་རྫ་སྒང་། མི་ཉག་རབ་སྒང་བཅས་ཡིན། དེ་ནི་མདོ་ དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ས་གཤིས་དབྱེ་མཚམས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ཡིན། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ན་བོད་ཡུལ་དུ་ས་ཆུ་རི་གསུམ་སོགས་ཀྱི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དཔེར་ ན་གངས་ཆེན་བཞི་ནི་ཤམ་བུ་ལྷའི་གངས་དང་། བུ་ལེ་ཀླུའི་གངས། གང་བ་བཟང་པོ་གནོད་སྦྱིན་གྱི་གངས། སྟར་སྒོ་བཙན་གྱི་གངས་བཅས་ལྟ་བུ་དང་། ཆུ་བཞི་སྟེ་ འབྲི་ཆུ་དང་། རྨ་ཆུ། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ། རྫ་ཆུ་བཅས་སོ། མཚོ་བཞི་སྟེ་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་དང་། གནམ་མཚོ། སྣུབ་མཚོ། མཚོ་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོ་བཅས་སོ། ཐང་བཞི་སྟེ་རྒྱལ་ མེ་ཏོག་ཐང་དང་། ཨ་མདོ་གཡེར་མོ་ཐང་། ལྕགས་རྩེ་གྲི་བུ་ཐང་། ཁམས་ཀྱི་པདྨ་ཐང་བཅས་སོ། རོང་ཆེན་བཞི་སྟེ་ཤར་ཀོང་པོ་རོང་དང་། ལྷོ་ཁྲ་མོ་སྟག་ཚང་ རོང་། སྨད་ཚ་བ་རོང་། བྱང་སྨད་རྒྱལ་མོ་རོང་བཅས་པའོ། དེ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཆ་ནས་བརྗོད་པའི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ གི་གཞིའི་གནས་ཚུལ་ཙམ་ཡིན། དེ་ཡང་དེང་སྐབས་རྒྱལ་ཁབ་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་གྱི་དབྱེ་མཚམས་ལྟར་ན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནས་ཁུལ་རིམ་པའི་ས་གནས་ཏེ་ལྷ་ ས་གྲོང་ཁྱེར་དང་། ནག་ཆུ་ས་ཁུལ། ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ། ཉི་ཁྲི་ས་ཁུལ། གཞིས་ཀ་རྩེ་ས་ཁུལ། ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ། མངའ་རིས་ས་ཁུལ་བཅས་ཡོད་ལ། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ལ་རྔ་བ་ བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་། དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། མུ་ལི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་བཅས་ཡོད། ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་དུ་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་ རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡོད། ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ན་ཀན་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་དཔའ་རིས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་བཅས་ཡོད། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ལ་མཚོ་ལྷོ་ བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། རྨ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་ སྐྱོང་ཁུལ། མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བཅས་དྲུག་ཡོད་ལ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་དཔའ་རིས་དང་། གྲོ་ཚང་། བ་ཡན། རྡོ་སྦིས། སྟོང་སྐོར། སྐུ་ འབུམ། གསེར་ཁོག་སོགས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་མང་པོ་མཆིས། བཀའ་གདམས་གླེགས་བམ་ལས་བོད་ཡུལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་འདི་འདྲའི་ཞིབ་བྲིས་གནང་། ཤར་རྡོ་ རྗེ་གདན་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་ན། གནས་པུར་རྒྱལ་བོད་ཅེས་བྱ་བ་ཡོད། མཚོ་དམའ་མོ་གཡུ་ཡི་མཎྜལ་ཡོད། གངས་དཀར་པོ་ཤེལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཡོད། སྤང་སེར་བོ་གསེར་གྱི་ ལྷུན་པོ་ཡོད། དྲི་ཞིམ་པོ་སྨན་གྱི་བདུག་སྤོས་ཡོད། སྟོན་བཀྲ་བ་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཡོད། དབྱར་བཀྲ་བ་གཡུ་ཡི་མེ་ཏོག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་དེ་ མི་མཛངས་ཤིང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་དད་པ། གངས་ཀྱི་ར་བས་བསྐོར་བ། ཆུ་གཙང་པོ་ཀུན་གྱི་མགོ་ཁུངས། རི་མཐོ་ཞིང་ས་གཙང་བ། ཆུ་བོ་དྭངས་ཤིང་བསིལ་བ་རྩ་ཐང་ ཡངས་ཤིང་གཤིན་པ། ནགས་ཚལ་སྟུག་ཅིང་ཚིང་བ། སྟོད་ན་གཡའ་རི་དང་བྲག་རི། བར་ན་རྫ་རི་དང་སྤང་རི། སྨད་ན་རྩི་ཤིང་དང་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་བརྒྱན་ པ། བྱ་བྱིའུ་ཡིས་སྐད་སྙན་སྒྲོག་པ། རི་དྭགས་རྣམས་བག་ཡངས་སུ་རྩེན་པ། འབབ་ཆུའི་སྒྲ་ལྷུང་ལྷུང་སྒྲོག་པས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་རྣམ་ པ་ཚང་མས་མིག་གིས་མཐོང་བ་དང་བློ་ལ་གསལ་ཞིང་ངག་གིས་བསྟོད་པ་ཞིག་རེད། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ན་བརྗིད་ཆགས་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་ཁུ་ནུ་རི། གདང་ལ། གངས་ཏི་སི། ཇོ་མོ་གངས་དཀར། གཉའ་ཆེན་ཐང་ལྷ། ཕྲེད་རྒྱུག་རི་ རྒྱུད། ཁ་བ་དཀར་པོ། འཇུ་ལག་གངས་དཀར། ནུབ་གངས་ལ་གནམ་མོ་སྣ་གཉིས། གནམ་ལྕགས་འབར་མ། གནོད་སྦྱིན་གངས་བཟང་། ཕྱི་མ་ལ། ཆུ་མདོ་ལ། རྨ་ ཆེན་གངས་རི། བ་ཡན་ཧ་རི། མདོ་ལ་རིང་མོ་དང་ལི་ཐང་དགེ་བསྙེན་གངས་རི། གངས་དཀར་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་སོགས་མང་པོ་ཡོད།
མཐོ་ཚད་མཚོ་ངོས་ལས་སྨི་སྟོང་ཚོ་དྲུག་ཡན་གྱི་རི་རྒྱུད་མང་། རི་བོ་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བ་རི་མགོ་གངས་རི་དང་རི་སྐེད་ནགས་དང་སྤང་རི། རི་ཞོལ་རྩྭ་ཐང་དང་ཞིང་ཡིན་ པས་མིའི་རིགས་ཀྱིས་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་འཚོ་བ་རོལ་པའི་གནས་ཡུལ་ཡིན། གནའ་མི་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལ་ཆུ་བོར་མགོ་ཡོད་པ་དང་གཙང་པོར་ཁུངས་ ཡོད་ཟེར། རི་བོ་དེ་དག་ནི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་དང་རྨ་འབྲི་རྫ་གསུམ། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ་སོགས་ཆུ་བོ་ཀུན་གྱི་མགོ་ཁུངས་ཡིན། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དུ་ཁ་འབབ་བཞི་ ཟེར་བ་དེ་བོད་ལྗོངས་མངའ་རིས་ཁོངས་ཀྱི་གངས་རི་ཆེན་པོ་ཏི་སེའི་ཕྱོགས་བཞི་ནས་འབབ་པའི་ཆུ་བོ་བཞི་སྟེ་གླང་ཆེན་ཁ་འབབ་དང་། རྨ་བྱ་ཁ་འབབ། རྟ་མཆོག་ཁ་ འབབ། སེང་གེ་ཁ་འབབ་བཅས་ཡིན།
དེའི་ནང་གི་རྟ་མཆོག་ཁ་འབབ་ནི་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་གཙང་པོ་ཆེན་པོ་སྟེ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའ་ི མགོ་ཁུངས་ཡིན། གཞན་ཡང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་མངའ་ཁོངས་ སུ་གཏོགས་པའི་གདང་ལ་རི་བོའ་ི རི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒུ་ར་མདའ་མདུང་ནས་བྱུང་བའི་ཐོ་ཐོ་ཧོ་ཆུ་བོ་ནི་འབྲི་ཆུའི་མགོ་ཁུངས་ཡིན། འབྲི་ཆུའི་མགོ་ཁུངས་ན་རྒུ་ར་མདའ་མདུང་ གཙོ་བྱས་པའི་མཐོ་ཚད་མཚོ་ངོས་ལས་སྨི་སྟོང་ཚོ་དྲུག་ཡན་གྱི་གངས་རི་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་ཡོད་པ་དང་འཁྱགས་ཀླུང་ཆེན་པོ་གཉིས་ཡོད་པས་གངས་དང་ཆུ་ཡི་བང་ མཛོད་ངོ་མ་རེད། ཧི་མ་ལ་ཡ་རི་བོའ་ི རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་2.450 ཡོད་པ་དང་ལྷོ་བྱང་གི་ཞེང་ལ་སྤྱི་ལེ་200-350ཡོད། དེར་མཐོ་ཚད་མཚོ་ངོས་ལས་སྨི་སྟོང་ཚོ་དྲུག་ཡན་ སླེབས་པའི་རི་རྩེ་བཞི་བཅུ་དང་སྟོང་ཚོ་བརྒྱད་ཡན་སླེབས་པའི་རི་རྩེ་བཅུ་ཡོད། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་རི་བོ་མང་པོ་ནི་ཆུ་བོ་དང་གནམ་གཤིས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་ཡིན། དཔེར་ན་གངས་ལ་ནི་འབྲི་ཆུ་དང་རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་ཡིན། དཀར་མཛེས་གྱི་ཨེར་ལིང་རི་བོར་མཚོན་ན་བྱང་ངོས་ནང་ལོགས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་ ལ་གཏོགས་པའི་ནགས་ཚལ་ཚང་ཚིང་སྟུག་པོ་དང་རྩྭ་སྔོན་ལྗང་མདོག་གིས་ཁེབས་ཤིང་མཁའ་དབུགས་ཀྱི་དྲོ་གྲང་མཉམ་པ་ཞིག་ཡིན་ལ་ལྷོ་ངོས་མཐོ་སྒང་བོད་ཡུལ་གྱི་ གནམ་གཤིས་ལ་གཏོགས་པས་གྲང་ངར་ཅུང་ཆེ། དེ་བས་འདིར་ཆགས་པའི་རི་བོ་ཐམས་ཅད་དེ་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་མཚོན་ན་མེད་དུ་མི་ རུང་བའི་གྲུབ་ཆ་འགངས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་དུ་གཙང་པོ་དང་མཚོ་མཚེའུའི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་མཆིས། འཛམ་གླིང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་ཆུ་བོ་དཔེར་ན་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཤར་ ཕྱོགས་ན་འབྲི་ཆུ་དང་། རྨ་ཆུ། རྫ་ཆུ། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུ། ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་དང་། ཉང་ཆུ། མྱང་ཆུ། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཆུ་བོ་ཁ་འབབ་བཞི་ཡོད། མདོ་དབུས་མཐོ་ སྒང་ན་ཕྱི་འབབ་ཆུ་བོ་མང་བས་ཨ་ཤེ་ཡ་གླིང་དུ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་འབྲི་ཆུ་དང་། རྨ་ཆུ། རྫ་ཆུ། མེ་ཀོང་གཙང་པོ། སར་ལྦུན་གཙང་པོ། ཡི་ལོ་ལྦ་ཏི་གཙང་པོ། ཆུ་བོ་གང་