Predoctor december 2014 def compressed

Inhoudsopgave & Voorwoord Voorwoord Beste Lezer, Tegenstrijdig: het thema van deze editie. Ook het begin van het nieuwe jaar brengt tegenstrijdige gevoelens met zich mee. Voor ons betekent dat leden van onze commissie komen en gaan. Daarom willen we onze oude leden Maaike Schuijt, Daniël Kleijn, Maren Buntinx, Ernest le Roy, en ten slotte Karin Nienhuis bedanken voor hun harde inzet het afgelopen jaar!

Tegelijkertijd verwelkomen we van harte een aantal nieuwe leden: Bianca Prinse, Aline van Vlodrop, Lotte van Klaveren, Michelle van Dongen en Wingchi Cheng. Het nieuwe M.F.L.S. bestuur brengt ook twee nieuwe gezichten met zich mee: Merian Kuipers en Marijn Duin. Met het vertrek van onze geliefde Daniël Kleijn – de voorzitter van vorig jaar – neem ik met enthousiasme de voorzittersfunctie over. Ik heb er ontzettend veel zin om met deze nieuwe samenstelling van het Predoctor Team en met een paar leuke ideeën de Predoctor nog wat extra leven in te blazen. Niet alleen willen we wat wetenschappelijke artikelen introduceren, ook willen onszelf uitdagen om dieper op onderwerpen in te gaan. Om af te sluiten wens ik iedereen namens de Predoctorcommissie alvast een fijne Kerst en Nieuwjaar! Jezelf misselijk eten van alle lekkernijen is uiteraard geen probleem.

Pas alsjeblieft wel op dat je geen vinger of een oog verliest, want dat maakt de volgende editie lezen namelijk wel een stukje lastiger.

Groetjes, Esther Kort Inhoudsopgave (Toe)standje K1-69 5

Onderwijsupdate 6 Co-lumn Niels Groeneveld

7

Introductie 102e M.F.L.S.-Bestuur

8

Medewerker van de maand

11

Introductie Predoctorcommissie

12

Tegenstrijdige ziekten en behandelingen 14

Fotopagina 16 In het verkeerde lichaam

18

Bio-art 20 M.F.L.S. Activiteiten en Agenda

22

Forestus

24

Borstkankerscreening

25

IFMSA 26 Schuldenstelsel

28

Tegelijk jong én oud

29

Colofon Predoctor is een tweemaandelijkse uitgave van de Medische Faculteit der Leidse Studenten (M.F.L.S.) De eindredactie behoudt zich te allen tijde het recht voor ingezonden artikelen of mededelingen niet te plaatsen of indien nodig geacht in te korten.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, of door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie.

Foto’s M.F.L.S.-gala ©Tom Nauta Fotografie.

Correspondentieadres M.F.L.S. K1-96 Postbus 9600, 2300 RC Leiden Telefoon: 071 5264484 E-Mail: info@mfls.nl Internet: www.mfls.nl Redactie Bianca Prinse Aline van Vlodrop Janine Hogewoning Lotte van Klaveren Michelle van Dongen Merian Kuipers Lay Out Esther Kort Esther Huybens Eline Ruigrok Wingchi Cheng Marijn Duin Druk Drukkerij HEGA De Bruyn Kopsstraat 6 2288 EC Rijswijk Postbus 3227 2280 GE Rijswijk Abonnementen Jaarabonnement* €5,(*LUMC docenten gratis) Abonnementsvoorwaarden Een abonnement geldt voor vijf nummers en kan niet tussentijds worden opgezegd.

Een abonnement geldt tot wederopzegging en wordt zonder tegenbericht automatisch verlengd. Het opzeggen van uw abonnement dient schriftelijk te gebeuren en ten minste twee maanden voor het afloop van het academisch jaar.

Oplage: 2700

Interview ouderengeneeskunde 30

Medische Faculteit der Leidse Studenten

3

Het stof spoel je af.

De ervaring blijft.

ARTS BIJ

DEFENSIE Defensie zoekt artsen. Kom op ons spreekuur.

Kijk op artsbijdefensie.nl

(Toe)standje K1-69 die Forestus ons op de constitutieborrel geschonken heeft, ideaal voor een korte powernap.

Beste student, Inmiddels zijn we als Bestuur alweer twee maanden bezig. Met een geslaagde Dies viering en gala is het nu al een indrukwekkende tijd geweest waarin we samen veel hebben mogen delen, zowel als Bestuur onderling als met alle leden.

K1-69, de BK, is ons nieuwe huis geworden en we zijn daar dan ook vaak tot ’s avonds laat te vinden. BK staat in dit geval voor bestuurskamer. Ik dacht dat dit vanzelfsprekend was maar sinds vorige maand vermeld ik dit specifiek. Toen sprak ik af met een vriend bij de BK, na een half uur werd ik gebeld met de vraag waar ik bleef en of ik een King Deal met twister fries wilde!

Als Bestuur weten we goed wat speelt binnen de organisatie van het onderwijs. Met de instelling preventie is beter dan genezen gaan we binnen deze organisatie te werk. Vaak vragen studenten zich af wat je dan precies doet, een belangrijk onderdeel is dus het voorkómen van problemen. Bij alles dat we doen zit in ons achterhoofd dat we de ruim 2500 studenten die studeren en onderzoek doen aan het LUMC vertegenwoordigen. We zijn er om jullie stem te laten horen in het diverse scala aan onderwijsstructuren en de sociale activiteiten die we organiseren. Kom dus vooral langs en maak een praatje met ons, want jullie stem telt!

De studententijd is het moment voor de ontwikkeling van het individu. Word actief en onderneem veel, je kan vaak meer dan je denkt. Ik kijk uit naar de rest van het jaar en zal me volledig inzetten voor de M.F.L.S. Ik krijg altijd veel energie van nieuwe ontmoetingen, dus ik hoop jullie nog vaak tegen te komen!

Gideon Smit Voorzitter M.F.L.S.-bestuur 2014-2015

In deze rubriek van de Predoctor neemt het Bestuur je mee in haar dagelijkse bezigheid. Het is lastig om uit te leggen wat dit nou precies inhoudt. In het begin word je overdonderd door activiteiten. De introductiedagen en het weekend zijn één groot feest en zijn daarmee ook voor ons de opening van het nieuwe jaar. Vervolgens worden de commissies opgesteld en leef je toe naar bepaalde targets. Ik stap altijd ergens in met het einde in zicht, wat betekent dat ik me inbeeld dat ik op het evenement zelf ben. Daardoor wordt een commissie en wat zij doet vanaf dag 1 concreet. Als Bestuur voel ik me direct verantwoordelijk voor zowel de afgelegde weg als de bestemming. Deze weg sla je bij de M.F.L.S. echter nooit alleen in, dat doe je met een groep van enthousiaste mensen en juist dát maakt het zo leuk.

Eenmaal bij de bestemming aangekomen zeg ik altijd dat je moet genieten, de voorbereiding is immers al geweest.

Uren achter de computer werken wordt afgewisseld met koffie in HePatho, activiteiten, borrels en heel veel vergaderingen. Soms is zelfs een grote dosis cafeïne niet genoeg en daarom zijn we extra dankbaar voor de zitzak

Medische Faculteit der Leidse Studenten

5

Onderwijsupdate Elke editie geven de Leden Onderwijs David Buis en Charlotte Zwetsloot een korte samenvatting van het laatste nieuws uit onderwijsland. Voor vragen of opmerkingen kan je altijd terecht bij de JVT of in de bestuurskamer (K1-69).

Introductie De eerste onderwijsupdate van een nieuw jaar betekent ook dat er twee nieuwe Leden Onderwijs zijn die zich zullen inzetten om het onderwijs in het LUMC te verbeteren! Charlotte Zwetsloot, 23 jaar oud en Lid Onderwijs Biomedische wetenschappen, en David Buis, 21 jaar oud en Lid Onderwijs Geneeskunde.

Samen maken wij ons sterk voor de belangen van studenten!

Algemeen Jaarvertegenwoordigingen Ook dit jaar is er weer voor elk studiejaar een Jaarvertegenwoordiging gevormd die jullie zo goed mogelijk zal ondersteunen. De JVT´s vormen de brug tussen studenten en docenten en je kunt altijd bij ze terecht met verbeterpunten, klachten of problemen.

Daarnaast organiseert elke JVT meerdere activiteiten voor de studenten uit het jaar, dus houd de Facebook en Blackboard pagina van de JVT goed in de gaten!

Meelopen Deze maand zullen de eerste meeloopdagen plaatsvinden voor Biomedische wetenschappen en Geneeskunde. Tijdens deze dagen zullen middelbare scholieren gekoppeld worden aan een student en gedurende 1 dag het onderwijsprogramma volgen.

Geneeskunde

hebben daardoor nog geen startperiode. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee voor de studenten.

Het M.F.L.S.-bestuur zet zich in om deze studenten zo snel mogelijk meer duidelijkheid te kunnen bieden en dringt aan op goede cummunicatie vanuit het LUMC. Biomedische wetenschappen Decentrale selectie Voor Biomedische wetenschappen wordt per 20152016 decentraal geselecteerd. Het aantal studenten dat naar de tweede ronde doorgaat is opgehoogd van 125% naar 150%. Dit komt neer op 105 studenten.

Twee studenten en het Lid Onderwijs Biomedische wetenschappen hebben plaatsgenomen in de werkgroep Decentrale selectie BW. Deze werkgroep houdt zich bezig met de volledige invulling en beoordeling van de tweede ronde.. .

Topopleiding Bij de Nationale Studenten Enquête (NSE) worden studenten gevraagd de opleiding te beoordelen op een schaal van 1 tot 5. De Bachelor is hierbij met een 4.4 en de Master met een 4.3 beoordeeld.

In de Keuzegids Universiteiten 2015 is de bachelor Biomedische wetenschappen in Leiden wederom als beste beoordeeld van alle bacheloropleidingen Biomedische wetenschappen in Nederland.

Bovendien heeft de opleiding wederom het keurmerk ‘Topopleiding’ ontvangen.

Curriculum 2012 In september is jaar 3 van curriculum 2012 van start gegaan met de halve minoren. Momenteel is de Taskforce Bachelor druk bezig met de invulling van de rest van jaar 3. Verwacht wordt dat de Taskforce hier tot het eind van het collegejaar mee bezig zal zijn. Daarnaast is er een aparte Taskforce Master die zich bezig houdt met de opbouw van de nieuwe masterfase.

Knelpunten coschapplanning Door de overlap in coschapfase van curriculum 2007+ en curriculum 2012 zal er een tekort aan coschapplaatsen ontstaan. De studenten uit curriculum 2007+ die zich hebben ingeschreven voor de indelingsronde van oktober zijn nog niet allemaal ingedeeld, omdat er slechts ingedeeld is voor de periode april tot en met augustus 2015. Studenten uit curriculum 2007+ die ná september zullen starten

2

Predoctor | December 2014 | Jaargang 27

Co-lumn Niels

Paracetamol voor je Bezieling Auteur: Niels Groeneveld | Lay-Out: Esther Huybens Te·gen·strij·dig (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord) 1.onderling met elkaar in strijd: tegenstrijdige belangen

Zoals alles in het leven, bestaan er ook binnen de opleiding Geneeskunde vele tegenstrijdigheden en zit het vol met clichés.

Zo heerst er van oudsher de illusie dat alle artsen man zijn, terwijl op dit moment ongeveer 70% van de collegebanken en iets meer dan de helft van alle opleidingsplekken gevuld zijn met de onweerof onuitstaanbare charmes van het vrouwelijke geslacht. Voor de bronstige, vrijgezelle, mannelijke geneeskundestudenten onder ons, op zoek naar een scharrel, kwarrel of relatie, is dit natuurlijk geen probleem, maar het is een vreemde gewaarwording voor de maatschappij die zich vasthoudt aan het oude stereotype van de mannelijke arts.

De tegenstrijdigheid binnen de masterstages van Geneeskunde is echter een hiaat in de gedachten en visie van de opleider. Het is een ongeschreven regel voor iedere coassistent, waar hij of zij vroeg of laat een keer mee te maken zal krijgen. En waar het, op sommige momenten, de damesch en heeren coassistenten maakt tot betere, toekomstige dokters, staat het in schril contrast met de momenten waar het ze maakt tot op het bot gefrustreerde studenten.

Neem nu het algemene beeld dat de doorsnee Nederlanders, Jan, Dirk, Kees en Mohammed, van de coassistent hebben. Hun bloeddruk stijgt gemiddeld 40 punten bij het zien van een witte jas, want alle witte jassen zijn immers enge doktoren. Maar elke arts draagt wel een witte jas, maar niet elke witte jas wordt gedragen door een arts. Op basis van deze visuele misvatting verwacht Jan Modaal dan ook dat je alles al weet en kan. Terwijl het enige dat je je nog herinnert in de spreekkamer de onverwerkte trauma’s zijn aan je favoriete boek Boron & Boulpaep. Op zich natuurlijk nog geen probleem, ware het niet dat het afnemen van een anamnese in de woorden van Boron & Boulpaep niet echt bevorderlijk is voor het uitvragen van klachten van pijn op de borst, erectiestoornissen en ingegroeide teennagels. Daarbij voel je je, struikelend over de juiste woorden en stuntelend bij het lichamelijk onderzoek van een halfnaakte patiënt, af en toe ronduit een kneus. Je onzekerheid lach je weg richting de patiënt, maar diep van binnen weet je dat je later denkt: “hoe heb ik dit ooit zo moeilijk gevonden?”. De patiënt daarentegen heeft echter niets door van jouw interne worsteling en denkt dat je onvaste en precaire houding een onderdeel is van jouw routine. Ze moesten eens weten…

Ondanks deze cocktail van contradictie, ironie en wanhoop door onwetendheid wordt de coassistent steeds bekwamer en meer gewend aan zijn rol in de zorg. Hij zet zich in om de patiënt altijd gerust te stellen, hem vaak te behandelen en soms zelfs te genezen, nee, die Hippocrates was zo gek nog niet.

Tot het moment der beoordeling, waar het zwaard van Damocles boven het hoofd van elke coassistent hangt. Want, enkele zorginstellingen daar gelaten, de eindbeoordeling van een coschap zal plaatsvinden in de spreekkamer van een opleider die jouw gehele, met bezieling uitgevoerde, repertoire als coassistent enkel en alleen van papier kent. Wanneer deze vervolgens, even snel tussen twee policontroles door, een oppervlakkige eindbeoordeling optekent en je met een vlugge handdruk de deur uitzet, heb je enkel erkenning voor je verspilde tijd. Een tantaluskwelling is er niets bij.

En natuurlijk worden wij arts voor onszelf en leren we tijdens elk coschap om voor onszelf een betere dokter te worden. En natuurlijk weten we dat de staf artsen omkomen in het papierwerk die de bureaucratische wereld van het ziekenhuis rijk is en worden we misschien later net zo.. Maar soms, heel soms, doet dat kleine beetje vernederde trots een beetje pijn.

Deze gevoelens zullen bekend voorkomen bij vele coassistenten, maar ook bij de opleider zelf, die in het verre verleden ook ooit zelf eens coassistent is geweest. En deze zal dan toch, als een klinisch verpakte vorm van erkenning, aan het eind van de dag zal zeggen: “Hé joh co, pak dan nog maar een paracetamolletje voor je bezieling…”

Medische Faculteit der Leidse Studenten

7

Introductie 102e M.F.L.S.-Bestuur G i d eo n S m i t, V o o r z i t t e r

Bijnaam: Gid Studievoortgang: 4e jaars geneeskunde Waar kom je vandaan? Het pittoreske stadje Middelburg Leukste M.F.L.S.-ervaring: De afgelopen introductiedagen en het introductieweekend. Als eerstejaars heb ik deze dagen moeten missen en het was fantastisch om het als Bestuur voor het eerst mee te maken!

Wat doe je als je brak bent? Dan ga ik naar de (super)markt om zo veel mogelijk verschillende soorten eten te halen. Dan wacht ik tot de hongerkick inslaat en tast ik toe, daarna is de brakheid altijd verdwenen!

Grootste droom: Dat internationalisering hoog in het vaandel staat in de lijn der continuïteit zowel binnen als buiten de M.F.L.S. Wat zoek je in een partner? De eigenschap om mogelijkheden te zien in plaats van obstakels.

Gekste eigenschap van Emilie: Emilie is ordelijk en lief maar kan soms uit het niets hard toeslaan. Zo heeft ze op een constitutieborrel de dassenmannen bezig gehouden met een praatje om vervolgens opeens naar de vlag te grijpen en zo hard mogelijk naar de uitgang te rennen.

Dat sluit ze dan af met een schaterlach die op grote afstand nog te horen is, heerlijk!

E m i l i e va n l i n g e n, se c r e ta r i s

Bijnaam: Eem Studievoortgang: 4e jaars geneeskunde Waar kom je vandaan? Ik kom uit Rijswijk, dit ligt dichtbij Den Haag.

Eet of drink je soep? Ik eet soep, altijd met een lepel.

Leukste M.F.L.S.-ervaring: Ach, ik heb er ondertussen al zoveel! De studiereis naar Barcelona, het IC-weekend als Introductiecommissie, de vele M.F.L.S.-feesten en om alles maar samen te vatten: dat ik nu een jaar lang onderdeel mag zijn van het leukste Bestuur van de leukste studievereniging van Nederland!

Grootste droom: Dat ik nog heel lang even gelukkig ben als nu, met een hechte groep vrienden en familie om mij heen en een studie en baan in het verschiet waar ik mijn hele leven lang plezier in blijf hebben.

Wat zoek je in een partner? Een man met humor, een brede glimlach, kookkunsten én een spontaan praatje mag zich melden!

Meest gênante BK momentje: Ik was mij aan het omkleden voor een oratie, toen de deur open ging en zaalbeheer binnen stond…

Gekste eigenschap van René: René speelt met elke bal die hij ziet. Of de jongleerballetjes vliegen continu over mijn hoofd of hij staat naast mij met een voetbal hoog te houden in de BK.

R e n é w o u t e r s, p e n n i n g m e e s t e r

Studievoortgang: Master Geneeskunde en BW Bijnaam: Rennypenny Waar kom je vandaan? Voorschoten Eet of drink je soep? Ik EET alleen soep bij de Chinees of als ik ziek ben.

Leukste M.F.L.S.-ervaring: Het winnen van de Rally 2014! Ons team, het Bestuur, had bovendien de beste naam: Homeostatisch Droge Boefjespannenkoeken…

Wat doe je als je brak bent? Met ‘team dutje’ op de zitzak in de BK slapen.

Grootste droom: Zwemmen in een bad van geld, net als Dagobert Duck!

Wat zoek je in een partner? Een lief, knuffelbaar en zorgzaam iemand waar ik mee kan huilen en vooral heel hard mee kan lachen.

Meest gênante BK-momentje: Misschien niet echt gênant, eerder domme pech: het lekken van het aquarium waardoor allerlei belangrijke documenten die als een wirwar op mijn bureau lagen verspreid compleet doorweekt waren en onbruikbaar raakten... Oeps!

Gekste eigenschap van David: David kan heel goed mensen nadoen, met name een bepaalde docent: “Dammes en herren, welkom in de collèggezal”.

8

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

Dav i d b u i s, l i d o n de r w i j s g e n eesku n de

Bijnaam: nope nope nope Studievoortgang: Geneeskunde jaar 4 Waar kom je vandaan? Gouda Eet of drink je soep? Eet, want ik eet altijd noedelsoep.

Leukste M.F.L.S.-ervaring: Als enige nuchter zijn op de ceaubeau.

Wat doe je als je brak bent? Ik ben nooit brak.

Grootste droom: Een helikopter met daarin albino tijgerjongen besturen.

Wat zoek je in een partner? Een leuke lach Meest genante BK momentje: Liggen te slapen op de zitzak als er mensen de BK binnenkomen, de rest van de dag ben ik namelijk altijd super productief.

Gekste eigenschap van Charlotte: Charlotte ontbijt elke dag met lijnzaad, geen idee waarom maar het schijnt goed te zijn voor dingen.

Raad het goede 1 bestuurslid!

De antwoorden vind je op de Activiteitenpagina (p. 22 en 23).

2

3

4

5

6

7

Cha r lot t e zwe t sloot, l i d o n de r w i j s b i omed i s c he we t e n s c ha p p e n Bijnaam: Charlie Studievoortgang: Masterstudent Biomedische wetenschappen Waar kom je vandaan? Ik ben geboren in Leiden, daarna altijd in Voorhout gewoond tot ik in Leiden ging wonen.

Eet of drink je soep? Eet! Alleen het laatste beetje drink ik het liefst uit de kom.

Leukste M.F.L.S.-ervaring: Hmm, dat zijn er zoveel... De meest recente is onze Constitutieborrel.

Wat doe je als je brak bent? Het liefst de hele dag in bed of op de bank liggen en vooral niet te veel doen behalve hersenloos tv of series kijken.

Grootste droom: Gelukkig worden, met een leuke baan en een gezin.

Meest gênante BK momentje: Terwijl ik mij aan het omkleden was in de BK en alleen in ondergoed stond, iemand op de deur klopte en Merian doodleuk zei dat diegene binnen mocht komen.

Gekste eigenschap van Merian: Merian kan op de meest random momenten een geluid produceren wat het meest weg heeft van ‘tttrrrrr’.

M e r i a n ku i p e r s, l i d i n t e r n

Bijnaam: Meri Studievoortgang: 5e jaars Geneeskunde Waar kom je vandaan? Het prachtige Zwolle Eet of drink je soep? Volgens het genootschap Onze Taal eet je over het algemeen soep.

De neiging om van soep te zeggen dat je het eet neemt toe met de stevigheid ervan. De soep in HePahto drinken we echter wel, aangezien het redelijk vloeibaar is en met behulp van een drinkbeker genuttigd wordt.

Wat doe je als je brak bent? In bed blijven liggen en wachten tot het over is. De ervaring leert echter dat niks doen de kater vaak verergert.

Grootste droom: Werelddominatie Wat zoek je in een partner? Dat hij net zo leuk is als m’n bestuursgenoten.

Meest gênante BK momentje: Toen op een ochtend bleek dat ik met René getrouwd was, ik kan me onze huwelijksdag niet eens herinneren…

Gekste eigenschap van Marijn: Marijn is echt het kind van het Bestuur, onbevangen, lief en ze vraagt vooral alles over alles.

M a r i j n d u i n, l i d e x t e r n

Bijnaam: Mur, murrie, boef Studievoortgang: 4e jaars Geneeskunde Waar kom je vandaan? Uit Maasland, ligt vlakbij Delft.

Leukste M.F.L.S.-ervaring: Er zijn heel veel mooie ervaringen die ik te danken heb aan de M.F.L.S. Eentje die er uitspringt is de Carrièredag die ik afgelopen jaar mocht organiseren met de Carrièretijgers. Het was een uitdaging om deze dag goed op de kaart te zetten en dat heeft een heel geslaagd resultaat opgeleverd!

Wat doe je als je brak bent? Uitslapen en een goed ontbijt maken zodat mijn dag wat soepeler verloopt ;-) Grootste droom: Ooit zou ik nog heel graag een hele mooie reis maken over de hele wereld. Of net zoveel kunnen eten en drinken zonder dik te worden.

Meest gênante BK momentje: Voordat wij überhaupt geïnstalleerd waren in de Bestuurskamer had ik al een tafelstuk en een fles wijn van oud besturen kapot laten vallen.

Gekste eigenschap van Gideon: Gid is helemaal dedicated aan zijn taken. Zo probeert hij overal ‘internationalisering’ in te verwerken. Het mooie is dat het hem vaak ook lukt!

Medische Faculteit der Leidse Studenten

9

10

Scriptieprijs voor het beste stageverslag Geneeskunde of Biomedische Wetenschappen In 2015 reikt de Alumnivereniging van het LUMC (Leidse Alumnivereniging Geneeskunde en Biomedische Wetenschappen (LAG) voor de zesde maal de scriptieprijs uit aan de student met het beste stageverslag Geneeskunde of Biomedische Wetenschappen (Ba/Ma).

Je verslag moet aan de volgende criteria voldoen: - origineel qua onderzoek; - maatschappelijk relevant onderwerp; - bevat een heldere hypothese, onderzoeksopzet, methoden, resultaten, discussie, conclusies en aanbeveling(en); - je verslag moet zijn beoordeeld met een cijfers tussen de data 1 september 2013 en 31 augustus 2014.

De winnaar ontvangt € 1.000,- en houdt een voordracht van 15 minuten over zijn/ haar onderzoek tijdens de voorjaarsbijeenkomst van de LAG op donderdag 16 april 2015 (tussen 17.00-21.00 uur in het LUMC).

Aanmelden: Stuur je eindverslag (Word of PDF) met het eindcijfer, een motivatiebrief en korte CV naar lag@lumc. nl. Aanmelden kan tot en met zondag 1 februari 2015. Het LAG-bestuur communiceert uiterlijk 20 maart 2015 aan alle inzenders over de uitslag.

NB De deadline voor inschrijving was eerder oktober 2014. Deze datum is wegens omstandigheden uitgesteld naar 1 februari 2015.

Postadres: LAG, Postbus 9600, 2300 RC, Leiden, Postzone: J0-P, telefoonnummer 071-5268005

LARS & “KO”

door Esther Kort

naar die casus van vanmorgen. Dr. Arts zal me voor gek zetten als ik die presentatie niet goed voorbereid BBij werkingen opzoeken voor Pt X. Dan mijn ouders maar weer een keer bellen dat ik nog leef.

Dat is ook alweer meer dan een week geleden.....

Oh, hoi.

Pfff..sorry Lars. Ik lette niet echt op.

Word je zo vaak ‘Ko’ genoemd dat je niet meer op je eigen naam reageert? Wat zie jij er belabberd uit zin in een drankje?

Kom op joh! Zoals vroeger!

Ik wil je vertellen over mijn stage! Echt tof!

Er werkt een lekker ding op mijn afdeling! Ik heb morgen vrij, dus ik heb genoeg tijd! Heerlijk geen huiswerk meer. Ik doe alles daar.

Eh, erg leuk om te horen Lars, maar ik heb wel nog genoeg te doen. Dr Arts is onuitstaanbaar als ik niet- je luistert niet meer he?

Ah, ik heb niet echt tijd.

Sorry...

Hey D. Hey! Hoor je me niet?

Hallo?!

- toen had ik een extra dag vrij gekregen! En aangezien ik mijn stagevergoeding net had binnengekregen, had ik geld om de PS4 te kopen! Ontzettend chill, want ik kon meteen de hele nacht gamen. Ik was natuurlijk wel brak de volgende dag, maar daar doen ze niet zo moeilijk over. Als ik overdag een beetje aan mijn opdrachten zit op stage dan kan ik ‘s avonds lekker gamen! Lekker he? Mijn begeleider is ook cool! Laatst kwam hij langs met een biertje. ’Ontspanning tijdens werk’ zei hij! Maarre, die Arts van jou, die kan toch niet zo erg zijn?

Nope! Kom op!

Op naar ‘Flop’!

Yeah right. Weetje, de enige keer dat Dr. Arts mij koffie gaf, bleek er een lis- eh een plaspil in te zitten.

Ik vond hem al zo vreemd grijnzen. Als ik niet stipt om 7.30 aanwezig ben, dan kan ik de rest van de dag overdreven lastige vragen verwachten - vooral als er een patiënt bij is. Niemand kent mijn echte naam. Elke avond moet ik alle aandoeningen van huidige patiënten leren, want als je te veel vragen fout heb, dan kan je voor alle artsen ‘vrijwillig’ koffie halen of mijn lunch overslaan om iets te halen dat ‘op is’. En de opmerkingen: “Ben je nou echt zo dom als je er uit ziet?”

“Kom op Ko! Ik heb omaatjes sneller zien werken”

Ehm... Je krijgt er tenminste voor betaald?

...

Echt niet?

-zuchtDon’t remind me.

...

jij ik trakteert trakteer

de

Ein

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

Een interview met Hetty Dubbelaar-Witjes door Esther Kort voor de

MEDEWERKSTER VAN DE MAAND “Bing!” - nog een mailtje dat wordt toegevoegd aan de lange lijst van ongeopende mailtjes. Zo nu en dan een slokje thee, een telefoontje dat snel afgerond wordt en een kort gesprekje met een collega aan de andere kant van de kamer. Dit is een typische dag voor de 55-jarige Hetty Dubbelaar, medewerkers bij het DOO. Zij is druk bezig om alle angsten en paniekmomenten van studenten te sussen en alle zaakjes weer netjes op orde te brengen. Tijdens mijn bachelor-uitreiking zag ik dat Mw. Dubbelaar alles op orde hield en ontving zoals iedereen een mooie roos van haar. Het was me dus een genoegen om iets meer over haar te weten te komen.

Bedankt voor uw tijd. Allereerst wil ik graag vragen hoe lang u hier al werkt? En hoe bent u hier terecht gekomen? “Ik ben hier in 1999 als uitzendkracht terechtgekomen en kreeg in 2000 een vaste aanstelling. Ik ben begonnen bij het stafsecretariaat maag, lever en darm, en heb daar 5 jaar met plezier gewerkt.

Vervolgens ben ik bij de interne geneeskunde terechtgekomen en nu werk ik bij het onderwijscentrum . Deze afdeling werd een aantal jaar geleden samengevoegd met het DOO .”

Nog wensen voor de toekomst? “Het is een onwijs leuke baan, maar ik zou nog meer in functioneel beheer willen doen, zoals Usis.”

Leuk dat u op verschillende afdelingen heeft gewerkt. Hoe ziet uw werkdag eruit en wat vindt u het leukst? “ ‘s Ochtends start ik met het beantwoorden van mijn e-mail, want anders stapelt dat gedurende de dag flink op. Verder varieert de werkdag iedere keer.

Soms zijn het hele ingewikkelde dingen., zoals nu met de overschakeling naar het nieuwe curriculum. In het computersysteem zijn er namelijk best wat technische aanpassingen die daar bij komen kijken. Ik vind het altijd wel erg spannend. Het loopt altijd net wat anders dan je in het gedachte had. Dat maakt het een veelzijdige baan. Ik hou van bezig blijven en het leukst vind ik om dingen toch voor elkaar te krijgen, ondanks alle tegenslagen.”

U klinkt als een doorzetter. Wat is de vreemdste vraag die u ooit van een student gehad? “Ik had het daar net over met mijn collega’s. De eerste was een mailtje dat we ontvingen. “Ik kom zaterdag terug van vakantie, maandag is de herkansing. Kan ik zondag mijn tentamen inzien?” Ik lach.

“Vorige week had mijn collega ook een leuke vraag net na een tentamen. Er lag een student heerlijk op de tafel en die vroeg aan haar ‘Mevrouw, mag ik nog even blijven liggen?

Het is hier zo lekker rustig.’”

Een studentenflat met een slecht getimed feestje? Behalve slecht getimede feestjes, zijn er nog andere dingen die studenten zouden kunnen verbeteren? “Wanneer het bij studenten ergens mis gaat, dan delen ze het

vaak op Facebook met vrienden zonder het bij ons te melden. Wanneer er iets is dat we kunnen verbeteren, kan dat alleen als we het weten. Ik roep studenten op bij ons melding te doen. Dan kunnen we zoeken naar een oplossing of in ieder geval uitleg geven. Wij zien niet altijd wat een student ziet. Mijn collega’s en ik zijn zeker bereid wanneer iets niet goed gaat studenten te helpen. Het zou goed zijn wanneer jullie ons beter en eerder weten te vinden. We zijn er voor jullie.

De studenten moeten dus wat eerder bellen of mailen met een vraag? Genoeg over uw werk, hoe ziet uw gezin eruit? “Ik ben getrouwd, al bijna 30 jaar.” Bijna gefeliciteerd! “Ik heb twee dochters van in de twintig.

Nee, er zijn nog geen kleinkinderen op het oog. Ik zou het wel leuk vinden, maar daar heb ik natuurlijk geen invloed op hè? Het lijkt me wel leuk om oma te zijn. De zorg ligt bij de ouders en de leuke dingen zijn dan voor ons.”

Dat kan ik me voorstellen. Wat is uw favoriete dagelijkse bezigheid na het werk?

“Naast het runnen van een gezin, hou ik van lezen en werken in de tuin. Het zorgt voor wat ontspanning en ik heb wel een beetje groene vingers. Verder experimenteer ik ook veel met koken en maak ik ook nog veel kleding. Het leukste vind ik om verkleedkleding te maken.

Ik heb vroeger kleding genaaid voor de scouting, Halloween, carnaval. De verkleedkist van de kinderen is ook goed gevuld. Al voor die reden zou ik kleinkinderen willen hebben, om dat weer te kunnen doen.”

Die zullen dat vast heel erg leuk vinden!

Toen u kind was, wat wilde u toen worden?

“Toen ik twaalf was, ging ik een keer met een oom mee die in een laboratorium werkte werkte. Ik keek toen door een microscoop en vond het zo geweldig dat ik besloot dat ik dat ook wilde doen. Ik heb een opleiding gevolgd en heb vijftien jaar lang met plezier gewerkt als medisch analist. Later ben ik een paar jaar gestopt in verband met de kinderen en de studie van mijn man. Toen ik weer begon, was het werk veranderd en vond ik het niet meer zo leuk als vroeger. Daarom

heb ik me laten omscholen naar secetaresse.

Zodoende ben ik hier terecht gekomen.”

Helpt uw vroegere ervaring u in uw huidige baan? De ervaring die ik heb opgedaan komt nu goed van pas. Zeker met Usis heb ik daar voordeel van. Als analist leer je iets grondig te onderzoeken. Ik kan het niet uitstaan als ik niet kan vinden waarom het niet lukt. Je gaat net zo lang door totdat je het vindt.”

Tijdens de bachelor uitreiking vroegen ze de studenten om een typische uitspraak wat bij hen past. Wat is die van u? Is dit uw levensmotto? Ze lacht. “Ik zou zeggen, geniet van de dag. Weet je, problemen komen er toch wel. Als die langskomen, dan komen ze. Je moet niet van tevoren gaan peinzen. Dat heeft helemaal geen zin. En overal de humor van in te zien, het leven niet altijd te serieus nemen.

Heeft u ooit een horoscoop gelezen en ervaren dat deze klopt? “Ik lees ze zelden.

Ik heb er wel eens een gelezen waarin stond dat ik een “financiële meevaller” zou hebben. Toen won ik een tientje in de staatsloterij. Dat was mijn financiële meevaller. Dus dat viel wel een beetje tegen.”

Wat is de gekste droom die u ooit heeft gehad? “Phoe. Volgens mij is dat een keer geweest dat ’een koe linksaf moest’. Waarom dat weet ik niet meer. Volgens mij heb ik het ook hardop geroepen want ik werd daarna wakker. Mijn man keek we toen raar aan.

Maar waarom het zo was, geen idee. Maar het was heel belangrijk dat die koe gewoon linksaf moest.”

Wat grappig! De meeste dromen vallen niet te begrijpen. Om het interview af te sluiten, daag ik u uit voor een spelletje galgje!

Mevrouw Dubbelaar gaat puzzelend aan het werk. Uiteindelijk komt ze ruim op tijd op het woord “BEDANKT”. Met een lach sluiten we het interview af.

Het was een erg gezellig gesprek over een lekker kopje thee. Mw. Dubbelaar is een goedlachse en vastberaden vrouw. De volgende keer durf ik zeker bij haar aan te kloppen - en ik zal proberen me in te houden het probleem

Het was een erg gezellig gesprek over een lekker kopje thee. Mw. Dubbelaar is een goedlachse en vastberaden vrouw. De volgende keer durf ik zeker bij haar aan te kloppen - en ik zal proberen me in te houden het probleem niet eerst op Facebook te zetten.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

11

Predoctor commissie 2014 <Titel> Ik ben Bianca Prinse en de nieuw hoofdredacteur van dit blad. Bijna 23 en na een bachelor Gezondheid en Leven op de VU, nu bezig met mijn tweede jaar van de master biomedische wetenschappen. Ik ben nu bezig met mijn communicatie vakken voor mijn specialisatie en weet al bijna zeker dat in later in de journalistiek wil werken. Misschine eerst nog even een promotie binnen het klinische onderzoek, maar dat zien we nog wel. Je kan mij wakker maken voor een heerlijke vakantie, maakt niet uit waarnaartoe.

En na deze vakantie kan je me wakker maken voor een heerlijk wit pistoletje met hollandse kaas! Je kan me voor weinig dingen wakker maken, maar in tegenstelling daarin irriteer ik me aan van alles. Te veel mensen in een te kleine trein, luidruchtige en niet opgevoede kinderen, mensen zonder levensdoel en ga zo maar door!

Het groentje van de Predoctor, het nieuwe lid redactioneel: mijn naam is Lotte van Klaveren, 21 jaar en ik ben derdejaars BW student. Dit jaar wil ik mijn enthousiasme gaan vertalen in artikelen die er toe doen, waardoor je gaat nadenken of beter nog: in actie gaat komen! In actie komen, iets wat ik zelf ook met veel liefde doe. Na skiles te hebben gegeven, een uitwisseling met Zweden en twee maanden in Afrika vrijwilligerswerk te hebben gedaan, droom ik tijdens college vaak weg over vrijwilligerswerkreizen die ik na mijn bachelor wil gaan maken. Reizen waarbij de minste hulp leidt tot de grootste glimlach op gezichten. Maar waar ik echt een hekel aan heb? Rozijnen in de cruesli, bah, en chagrijnige mensen!

De kleinste ergernissen worden soms zo opgeblazen en ja, dan kan ik het niet laten om juist dan extra vrolijk te doen.

Hoi! Ik ben de andere Esther en net als vorig jaar ben ik lid lay-out voor dit jaar, tot ik aan mijn coschappen mag beginnen in april. Dat betekend dus dat ik vierdejaars geneeskunde ben. Naast studie en de predoctor ben ik erg druk met de scoutingvereniging thuis. Het liefst heb ik dat je me gewoon lekker laat slapen, maar als je me dan toch wakker moet maken wil ik wel meteen vertrekken op vakantie of voor een stukje paardrijden.

Me ergeren kan ik heel erg goed, vooral aan mensen die niet doorhebben dat ze irritant zijn, aan mensen die zich druk maken over zeer onbelangrijke dingen (in mijn ogen dan) zoals de zwarte pieten discussie. Ga eerst ebola maar eens genezen en Oekraïne herenigen, dan gaan we wel nadenken over zwarte pieten en racisme.

Hoi! Ik ben Eline, vijfdejaars Biomedische wetenschappen student en alweer 23 jaar oud. Vorig jaar was ik als Lid Extern van het M.F.L.S.-bestuur aangeschoven bij de Predoctorcommissie en ik heb besloten om na mijn bestuursjaar gezellig nog een tijdje te blijven! Als nieuw hoofd-layout ben ik samen met Marijn verantwoordelijk voor het uiteindelijke in elkaar zetten van dit mooie blad.

Een puntje nog warme zelfgemaakte appeltaart, goed nieuws of een mooie reis zijn dingen waar je me altijd wakker voor mag maken. Daartegenover staat dat ik irritatiekriebels krijg van mensen die voor je voeten lopen in de stad, treinen met vertraging en natuurlijk alle 300 meeuwen die op mijn dak nestelen.

12 12

Ik ben Esther, 21 jaar en een 4e-jaars geneeskundestudent.

Sinds kort mag ik mezelf met trots de voorzitter van de Predoctor commissie noemen. Ik blijf nog wel stiekem lid Layout (incl strip) en interviewen, want dat vind ik te leuk om te stoppen. Ik ben dol op creatief bezig zijn, lekkernijen bakken, deze op te eten en uit te delen. Ook speel ik al jaren toneel.

Daar mag je me zo voor wakker maken. Mijn vorige rol was die van een psychiatrische patiënt. Heerlijk om alle normale sociale barrières te doorbreken en om zonder twijfel op een tafel te stampen en in iemands gezicht te schreeuwen. Geen zorgen, in het normale leven gedraag ik me prima. Waar ik me aan kan ergeren? Als mensen overdreven veel schelden vooral met ‘kanker’. Tenslotte ben ik niet altijd even blij met het aantal uren in een dag. Vooral de dagen voor een tentamen, daar mogen er van mij wel een paar extra uurtjes bij!

Predoctor Predoctor| |Februari december2014 2014||Jaargang Jaargang 26 27

4-2015 Hoi, ik ben Michelle van Dongen en ben 19 jaar oud. Ik ben eerstejaars student Biomedische Wetenschappen en ik ben een van de nieuwe redactieleden. In de Predoctor en op het LUMC zijn relatief weinig BW-studenten ten opzichte van studenten geneeskunde. Daarom wil ik me in de Predoctor onder andere graag richten op de biomedisch gerelateerde onderwerpen. Waar je mij voor mag wekken? Liever niet, ik hou van slapen. Je mag me natuurlijk wel altijd wekken voor een paar miljoen, een levensvoorraad chocola of voor tosti. Verder houd ik erg van piano spelen, Game of Thrones (de boeken en de serie), South Park en chillen op Catena. Ik erger me aan de vraag die bijna iedereen stelt als je vertelt dat je Biomedische Wetenschappen studeert; ‘Ben je uitgeloot voor geneeskunde?’ Nee dus, ik ben ingeloot voor Biomedische Wetenschappen en daar ben ik heel blij mee!

Mijn naam is Aline van Vlodrop, 26 jaar en zit in mijn laatste Masterjaar van de opleiding BW. Ik ben dit jaar redacteur van de Predoctor, omdat ik het leuk vind om kennis over te brengen op een minder wetenschappelijke manier. Daarom heb ik er ook voor gekozen om mijn 2e jaar van de master te kiezen voor communicatie en is het duidelijk dat ik hierin ook carrière wil maken.

Naast mijn studie vind ik het leuk om te dansen, sporten, uiteten te gaan, met vrienden afspreken en een avondje te stappen. Maar een avondje lekker lui op de bank ontspannend een filmpje kijken gaat er ook wel goed in. In mijn vrije tijd doe ik 3 keer per week aan paaldansen. Je kan mij daarom `s nachts wakker maken voor een gezellige avond uit met goede muziek en drank natuurlijk. Oja, En goede sushi.

Onze leden bestuur hebben zich voorgesteld op pagina 8 en 9. Blader dus snel terug als je hen beter wilt leren kennen.

Hoi! Ik ben Wingchi en 21 jaartjes jong. Momenteel ben ik bezig met mijn tweede jaar geneeskunde en ben een van de nieuwe leden Lay-out. Ik ben iemand die heel erg veel waarde hecht aan mijn schoonheidsslaapjes, dus er is veel nodig om mij mijn bed uit te laten rollen. Een grote sushibox of een gratis trip naar een mooi warm land bijvoorbeeld. Daarnaast zou een miljoen euro ook best oké zijn en anders een leuke, betaalbare, centraal gelegen kamer in Leiden. Prima te doen toch? Wat mij daarentegen echt irriteert zijn mensen die je nooit hebt gesproken en jou opeens aanspreken alsof ze je beste vrienden zijn. Puur omdat ze iets van je nodig hebben en dus maar even aardig gaan doen. En aan alle mensen die altijd hun oortjes te hard aan hebben in de trein: ‘Dat kan zachter!’ Het is vast mooie muziek en alles, maar ik hoef echt niet mee te genieten om 7 uur ’s ochtends.

MedischeFaculteit Medische Faculteitder derLeidse LeidseStudenten Studenten

Heey! Ik ben Janine, 20 jaar en derdejaarsstudent Geneeskunde. Ik ben altijd lekker druk met van alles en nog wat, zoals feestjes, commissies en etentjes. Op dit moment ben ik lid van Augustinus en Pluizig&Blauw en werk ik bij de Dictaten Centrale. Door al die drukte, vind ik het heerlijk om af en toe even te ontspannen.

Voor een vakantie of een dagje Spa mag je me dan ook altijd wakker maken. Ook ik heb af en toe mijn irritaties, zoals aan mensen die hun muziek keihard in de trein aan hebben staan of mensen die in een stilteruimte gaan studeren, maar vervolgens constant lopen te praten. Al geef ik eerlijk toe dat ik het ook wel eens heb gedaan...

13 13

Tegenstrijdige ziekten en Behandelen of niet behandelen?

Auteur: Aline van Vlodrop | Lay-Out: Eline Ruigrok Wanneer een mens ziek wordt, is behandelen natuurlijk een noodzaak. Maar niet alle behandelingen zijn even goed en kunnen de kwaliteit van het leven van de patiënt op allerlei manieren negatief beïnvloeden. Ook zijn er patiënten die wel beter willen worden, maar de behandeling staat recht tegenover hun gedachten en ideeën. Wat doe je dan als arts?

Behandelen of niet behandelen? Dit artikel zal verschillende ziekten bespreken waar artsen tegen dit probleem aan lopen.

Kanker Cellen in ons lichaam verouderen, beschadigen en vernieuwen zichzelf constant. Celdelingen zorgen ervoor dat nieuwe cellen worden aangemaakt die de oudere cellen kunnen vervangen.

Tijdens deze vele celdelingen kunnen er foutjes ontstaan in ons DNA, die normaliter door repairsystemen worden opgelost. Als dit niet gebeurt, kan het proces van celdeling ongeremd doorgaan en kan er een tumor ontstaan.

Zoals we allemaal weten bestaan er goedaardige en kwaadaardige tumoren. Goedaardige tumoren zijn bijvoorbeeld wratten, maar zijn ongevaarlijk omdat ze niet de bloedbaan ingaan en geen ander weefsel indringen. Kwaadaardige tumoren, oftewel kanker, dringen daarentegen ander weefsel wel binnen en verspreiden zich via de bloedbaan door het gehele lichaam. (1) Als een patiënt een kwaadaardige tumor heeft, kan deze worden bestreden met verschillende therapieën, zoals bijvoorbeeld een chemo. Chemotherapie doodt cellen door het tegengaan van celgroei.(2) Hierdoor gaan tumorcellen dood, maar worden ook gezonde cellen aangetast. Een chemokuur kan verschillende doeleinden hebben, namelijk: curatief, (neo)adjuvant of palliatief.

Bij een curatieve behandeling is het de bedoeling de patiënt te genezen. Neo-adjuvante therapie dient als aanvulling op de therapie voor een andere behandeling, bijvoorbeeld voor een operatie. De tumor wordt dan eerst verkleind voordat er geopereerd wordt. Adjuvante therapie wordt gegeven na een eerdere behandeling. Deze behandelingen dienen bijvoorbeeld om achtergebleven tumorcellen te doden. Als laatste is er een palliatieve behandeling waarbij de patiënt niet meer te genezen is, maar het doel is om levensduur te verlengen. (2) Chemotherapie kent veel bijwerkingen, zoals misselijkheid en braken, haaruitval, bloedarmoede, orgaanschade en vermoeidheid. Hierdoor is het natuurlijk wel altijd de vraag of de behandeling zelf niet erger is voor de patiënt dan de kwaal.

Ook wordt chemotherapie veelal toegepast om een patiënt te helpen, moet het daarnaast ook de kwaliteit van leven verbeteren.

Als een patiënt zieker wordt door de behandeling en het de kwaliteit van leven negatief beïnvloedt, is het de therapie dan wel waard? Een moeilijke afweging voor patiënt en arts. Patiënten kunnen ervoor kiezen om chemotherapie te weigeren, maar zijn zij in staat om daarin een betere keus te maken dan artsen? Een arts adviseert een patiënt in de best mogelijke manier, maar dit betekent niet dat een patiënt ook daadwerkelijk een goed leven heeft tijdens en na de behandeling. Tegenstrijdige aspecten waar patiënt en arts mee worden geconfronteerd tijdens de behandeling van kanker.

Anorexia Anorexia nervosa betekent letterlijk `gebrek aan eetlust door een psychische oorzaak`. Het is een eetstoornis waarbij hongergevoelens worden onderdrukt om zo mager mogelijk te lijken. In Nederland hadden er het afgelopen jaar 5600 mensen aan anorexia. Ieder jaar komen er zo`n 1300 patiënten bij, maar een evenredig aantal geneest er ook van permanent of tijdelijk van deze ziekte. (3) Er zijn twee soorten anorexia: het eetbuien-type en het beperkende type. Patiënten met het eerste type hebben last van eetbuien, maar proberen daarnaast het ingenomen voedsel op onnatuurlijke wijze weer kwijt te raken. Door bijvoorbeeld laxeermiddelen te gebruiken of te braken. Het beperkende type anorexia word gekenmerkt door patiënten die bijna geen voedsel meer innemen en op deze manier zichzelf vermageren.

Patiënten met anorexia hebben een vertekend zelfbeeld, zijn obsessief bezig met afvallen en calorieën tellen en houden zich daarbovenop de hele dag bezig met wat ze binnenkrijgen of liever gezegd niet binnen willen krijgen. De ziekte heeft geen duidelijke oorzaak maar wel een aantal risicofactoren zoals leeftijd, geslacht, omgeving, individuele kwetsbaarheid en levensgebeurtenissen.

(3) Naast dat er ernstige sociale en emotionele gevolgen verbonden zijn aan de ziekte, zijn de fysieke gevolgen desastreus en kunnen zelfs tot dood leiden.

Tegenstrijdig binnen deze ziekte is dat patiënten behandelt moeten worden om te genezen, maar tegelijkertijd niet aan willen komen. Hierdoor is volkomen genezing een lastige zaak.

Eten is het probleem maar tegelijkertijd ook de oplossing om patiënten gezond te krijgen en houding. Patiënten zullen altijd geconfronteerd worden dit probleem in het dagelijks leven. En misschien altijd in hun achterhoofd bezig zijn met hoeveel ze ervan aan zullen komen. Ze zullen zelf moeten inzien dat de levensstijl ongezond is, om ‘echt’ te kunnen genezen.

14

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

behandelingen Tegenstrijdige ziekten Er zijn ook ziekten die zich richten tegen je eigen lichaam: auto-immuunziekten. Ons immuunsysteem is er om ons lichaam te beschermen tegen infecties of tumoren. Met een auto-immuunziekte wordt je eigen lichaam aangevallen door je antistoffen die je zelf aanmaakt.

Hoe kan dit dan?

Er zijn verschillende componenten in je lichaam die antistoffen kunnen produceren, namelijk de milt, het lymfesysteem, het beenmerg, de witte-bloedcellen en de thymus. Als een ziekteverwekker wordt ontdekt, produceren deze organen antistoffen die aan de bacterie of virus kunnen binden, waarna deze wordt vernietigd en opgeruimd.

Antistoffen, ook wel immunoglobulinen genoemd, komen in 5 klassen voor: IgA, IgD, IgE, IgG en IgM.(4) Deze worden normaliter geproduceerd bij een infectie en binden zich aan lichaamsvreemde stoffen, maar bij een auto-immuunziekte dus ook aan je eigen lichaamscellen. Als dit gebeurd, ontstaan er ontstekingen in je lichaamsweefsel.

We kennen verschillende auto-immuunziekten: •

Reumatoïde artritis: Een chronische aandoening waarbij vooral de kleine gewrichten in handen en voeten zijn aangedaan. Er ontstaan in deze gewrichten ontstekingen waardoor ze gezwollen zijn en pijnlijk aanvoelen, ook geven ze een gevoel van stijfheid.

•

Ziekte van Hashimoto: Als er sprake is van deze ziekte worden er antistoffen aangemaakt tegen de schildklier, waardoor deze beschadigt.

Er ontstaat zo primaire hypothyreoïdie: een te langzaam werkende schildklier.

•

Diabetes Mellitus: Diabetes is ook een auto-immuunziekte. Bij deze aandoening wordt er geen insuline meer geproduceerd omdat de cellen in de alvleesklier worden vernietigd door antistoffen.

•

Vitiligo: Bij deze aandoening verliezen patiënten het pigment uit delen van de huid. De antistoffen die worden gemaakt richten zich op de pigmentcellen in de huid die melanine maken en de huid kleur geven.

•

De ziekte van Graves: Dit is ook een schildklieraandoening waardoor de schildklier te snel werkt. Antistoffen stimuleren de TSH receptoren continu waardoor de schildklier wordt aangezet tot het maken van schildklierhormoon. Dit leidt onder andere tot vergroting van de ogen en afzwakking van de spieren.

•

Multiple Sclerose: Bij deze bekende spierziekte zijn de zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg aangedaan. Dit komt doordat de myelineschede van zenuwvezels in het centrale zenuwstelsel wordt aangevallen door antistoffen. Ook worden spieren steeds zwakker en zijn er problemen met de zintuigen.

•

Lupus Erythematosus: Wordt ook wel SLE genoemd, ontstaat doordat antistoffen een ontsteking veroorzaken van het bindweefsel. Dit leidt tot schade aan huid, gewrichten en inwendige organen.

•

Ziekte van Addison: Bij deze aandoening is er sprake van te weinig corticosteroïde hormonen in het bloed, wat leidt tot veranderingen in de stofwisseling. Het tekort aan corticosteroïden ontstaat doordat het lichaam zelf de bijnierschors afbreekt. We noemen dat een auto-immuun adrenalitis.

•

Sclerodermie: Bij sclerodermie is er sprake van verdikking of verharding van het bindweefsel van huid, gewrichten en inwendige organen.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

De keuze om een patiënt te behandelen is in deze ziekten een complexe zaak. De mening van de patiënt en arts kunnen hierin dan ook heel tegenstrijdig zijn.

Patiënten weten niet altijd wat het beste voor hen is, maar tegelijkertijd zijn artsen ook niet altijd zeker van hun zaak. Een moeilijke kwestie waarin communicatie tussen arts en patiënt een belangrijke rol speelt.

Wist je dat?

- ‘Kanker’ is afgeleid van het Latijnse woord `cancer` en het Griekse woord `carcinos`. Het is in de vierde eeuw voor christus zo genoemd nadat Hippocrates de diagnose stelde en tot de conclusie kwam dat de bloedvaten op een uitwendige tumor leken op de poten van een krab.

- Van elke 1.000 vrouwen tussen 15 en 30 jaar er drie anorexia nervosa hebben. Buiten deze leeftijdsgroep is anorexia nervosa zeldzaam.

Referenties 1. ://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/kanker/ behandeling/item34180 2. http://www.ziekenhuis.nl/behandelingen/c/chemotherapie/ item273 3. http://www.trimbos.nl/onderwerpen/psychische-gezond- heid/anorexia-nervosa/feiten-en-cijfers 4. http://www.scienceforlife.eu/tekst%20immuunsysteem.htm

15

16

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

Medische Faculteit der Leidse Studenten

[17]17

In het verkeerde lichaam genderdysforie

Auteur: Janine Hogewoning | Lay-Out: Wingchi Cheng Je bent een meisje, maar je voelt je een jongen. Je hebt een sterke voorkeur voor het dragen van stoere mannenkleding, speelt veel liever met auto’s dan poppen en je verdomt het om zittend te gaan plassen. Of je bent een jongen die zich juist een meisje voelt.

Je walgt van je penis, speelt veel liever met meisjes en draagt bij voorkeur meisjeskleding. In beide gevallen is er sprake van genderdysforie. Dit is het verschijnsel waarbij je het gevoel hebt in het verkeerde lichaam te zijn geboren. Je voelt je een man in een vrouwenlichaam of omgekeerd. Er is een aanhoudend en sterk onbehagen over de eigen sekse, waarbij de wens is om van het andere geslacht te zijn. Soms proberen adolescenten zelfs via een behandeling van de gehate primaire en secundaire geslachtskenmerken af te komen. Dan spreek je ook wel van transseksualiteit. Maar hoe verloopt zo’n procedure eigenlijk?

Conchita Wurst, before and after

Diagnostiek De eerste fase van de procedure heeft als doel te achterhalen of er wel degelijk sprake is van genderdysforie. Om dit te bepalen zijn er onder andere DSM-IV criteria opgesteld. Deze fase zal bestaan uit een intakegesprek, een psychologisch testonderzoek en gesprekken met zowel de ouders als het kind afzonderlijk. De huidige problemen worden geïnventariseerd, de procedure zal worden uitgelegd en vragen worden beantwoord. De diagnostische fase wordt afgerond met een adviesgesprek. In het adviesgesprek zal de diagnose besproken worden en zullen er afspraken gemaakt worden over eventuele verdere begeleiding en/of behandeling.

Diagnostische criteria voor genderidentiteitsstoornissen (genderdysforie)1 A. Een sterke en aanhoudende identificatie met het andere geslacht, met bij kinderen minstens vier van de volgende items: 1. Herhaaldelijk de wens uiten of er op staan tot de andere sekse te behoren; 2. Bij jongens is er een voorkeur voor het dragen van vrouwen

kleren, meisjes willen uitsluitend stereotype mannenkleding dragen; 3. Sterke en blijvende voorkeur hebben voor de rol van het

andere geslacht of aanhoudende fantasieën over het horen tot

het andere geslacht; 4. Een intens verlangen om mee te doen aan stereotype

spelletjes en tijdverdrijf van de andere sekse; 5. Een sterke voorkeur voor speelgenootjes van de andere sekse.

B. Zich ongemakkelijk voelen met de eigen sekse, blijkend uit: - Bij jongens: afkeer of walging van eigen penis of testes, afkeer

van wilde spelletjes, afkeuren van stereotype jongensspeelgoed.

- Bij meisjes: afwijzing van zittend plassen, bewering een penis

te hebben of dat deze zal aangroeien, geen borstontwikkeling

of menstruatie wensen en duidelijke afkeer tegen typische vrouwenkleding.

C. Komt niet gelijktijdig voor met een lichamelijke interseksaandoening.

D. Veroorzaakt belangrijke last of beperkingen in het functioneren.

1

18

Leerboek psychiatrie kinderen en adolescenten, Doreleijers

Puberteitsremmende medicatie Zodra de diagnose genderidentiteitsstoornis is vastgesteld, worden kinderen verwezen naar een kinderarts. Er zal door de kinderarts zowel een lichamelijk als bloedonderzoek worden uitgevoerd om te bepalen of de puberteit is begonnen. Als de puberteit is begonnen en het kind minimaal 12 jaar is, komt hij/zij in aanmerking voor puberteitsremmende medicatie. Deze medicatie zorgt voor een onderdrukking van de puberteitsontwikkeling, waaronder die van secundaire geslachtskenmerken. Dit zijn lichamelijke kenmerken die zich pas ontwikkelen in de puberteit. Tijdens de puberteit begint bij vrouwen de ontwikkeling van de borsten, zet het bekken uit en ontstaat er beharing van benen, oksels en schaamstreek.

Bij mannen ontstaat er voornamelijk beharing op het gezicht en de borststreek, verhoogt de spierontwikkeling, verlaagt de stem en is er sprake van een vergroting van het uitwendige geslacht.

De medicatie zal elke vier weken worden herhaald middels een onderhuidse prik die door de huisarts toegediend kan worden.

Het voordeel van deze behandeling is dat het omkeerbaar is; de puberteitsontwikkeling komt weer op gang zodra er gestopt wordt. Door het feit dat deze medicatie omkeerbaar is, pleit de behandeling voor toediening in het begin van de puberteit.

Geslachtshormonen Na het gebruik van puberteitsremmende medicatie is het mogelijk om vanaf 16 jaar geslachtshormonen te slikken. Voorbeelden hiervan zijn testosteron en oestradiol. Beide hormonen zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van primaire en secundaire geslachtskenmerken.

Man naar vrouw Bij de hormonale behandeling van een man naar vrouw staan oestradiolsuppletie en testosteronremmers centraal. Deze behandeling zal bestaan uit Androcur in combinatie met Progynova of oestrogeenpleisters: - Androcur verlaagt de werking en concentratie van testosteron.

- Progynova bevat de werkzame stof oestradiol - Oestrogeenpleisters bevatten ook oestradiol.

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

m Auteur: <Naam> | Lay-Out <Naam> De behandeling heeft als doel om het lichaam vrouwelijker te maken door vermindering van lichaamsbeharing, verandering van spier-vetverhouding, afname van libido, borstvorming, verkleining van zaadballen, vermindering van erecties en verminderde vruchtbaarheid. De typische mannelijke bouw zal niet veranderen, net als de lichaamslengte en lage stem.

Vrouw naar man Bij de hormonale behandeling van vrouw naar man staat testosteronsuppletie centraal. Het is mogelijk om testosteron via drie manieren toe te dienen: capsules, injecties of huidgel.

- Andriol is een oraal testosteronpreparaat.

- Sustanon is een musculair injecteerbaar testosteronpreparaat.

- Androgel bevat ook testosteron.

De behandeling heeft als doel om het lichaam te vermannelijken door verandering en verergering van lichaamsbeharing op borst, onderbuik en gezicht. Daarnaast is er een verandering in de spiervetverhouding, verzwaring van de stem, toename van seksuele verlangens, vergroting van de clitoris en verstoring van de menstruatie.

Operatie Na de hormoonbehandeling begint je lichaam al steeds meer de vorm aan te nemen van het gewenste geslacht. Vanaf je 18e jaar is het mogelijk om de laatste en de meest ingrijpende stap te ondergaan, een operatie. Het is een onomkeerbare ingreep, die als zeer belangrijk wordt ervaren.. Aangezien dit een onomkeerbare ingreep is, moeten zij allereerst een ‘real-life-test’ ondergaan. Dit houdt in dat ze voor 1,5-2 jaar als hun gewenste geslacht gaan leven.

Zo moet je een nieuwe voornaam kiezen en je volledig kleden en gedragen zoals je ook van plan bent te doen na de operatie. Op deze manier kan ondervonden worden of de fantasieën over de nieuwe situatie met de werkelijkheid overeenkomen.

Vrouw-man operaties Deze operatie wordt ook wel metaidoioplastiek genoemd. Hierbij wordt de reeds door testosteron vergrote clitoris opgerekt en gevormd tot eikel. Uit de grote schaamlippen wordt een balzak gecreëerd en de plasbuis wordt verlengd door gebruik van de kleine schaamlippen. Daarnaast worden de baarmoeder en eierstokken verwijderd en is het mogelijk om de borsten in een afzonderlijke operatie te amputeren, ook wel een subcutane mastectomie genoemd. Hierbij wordt al het borstklierweefsel en overtollige huid weggenomen, maar de tepel en tepelhof blijven intact.

Man-vrouw operaties Deze operatie wordt ook wel vaginaplastiek genoemd. Er bestaan verschillende operatietechnieken, waarvan de penisinversie vaginaplastiek besproken zal worden. Hiervoor is een onbesneden, gemiddelde lengte genitaal nodig. Er wordt een nieuwe holte gecreëerd, dat de vagina zal vormen. De penishuid wordt binnenstebuiten gekeerd en gebruikt om de vaginale holte te bekleden. Van een deel van de eikel en de voorhuid wordt de nieuwe clitoris en binnenste schaamlippen gemaakt.

De overgebleven huid van de balzak wordt gebruikt voor de buitenste schaamlippen. Tijdens de operatie worden zowel de zaadstrengen als testis verwijderd en de plasbuis wordt ingekort.

Na deze lange en ingrijpende procedure mag dan eindelijk het geslacht voor de burgerlijke staat gewijzigd worden. Eindelijk bevind je je na al die jaren in het juiste lichaam. Het meisje in het meisjeslichaam en de jongen in het jongenslichaam. Hoewel, is dit wel zo? Zijn ze wel zo tevreden als ze zeggen of is de strijd nog steeds niet over?

- Met dank aan het VU Medisch Centrum Wist je dat: De grootte van de uiteindelijke minipenis afhankelijk is van de grootte van de clitoris vóór de operatie. ◊ Het resultaat beter is als je slanker bent. Dikkere mensen hebben namelijk een bollere schaamheuvel waardoor de penis kleiner lijkt. ◊ Je minimaal 6 maanden moet wachten na metaidoioplastiek voor het uitvoeren van een secundaire correctie, zoals het plaatsen van een testikelprothese. ◊ Het afhangt van de penisgrootte of er uiteindelijk staand geplast kan worden. ◊ Na een vaginaplastiek met een vagina dilatatieset geoefend dient te worden. ◊ Er voor de geslachtsaanpassende operatie van man naar vrouw maar één operatie nodig is en deze operatie ongeveer 4,5 uur duurt.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

19

Bio-Art: Tussen Kunst en Auteur: Theresia Schouten (MA) - Research Master Arts and Culture / Master in Comparative Literature and Literary Studies | Lay-Out: Eline Ruigrok

Groene fluorescerende konijnen, sculpturen van bevroren bloed en vrouwelijke eicellen die als kaviaar verkocht worden: Bio-Art noemen ze dat.

Wat het nut daarvan is? Natuurlijk blijft dat een lastige vraag.

Vooral als die vraag wordt gesteld door wetenschappers en dokters in de dop, en ik - de geesteswetenschapper die een sterke voorkeur heeft voor deze ‘lugubere geesteszieke’ ontwikkelingen in het domein van kunst en vermaak - die op een rationele en logische wijze moet beantwoorden.

In een wereld die voornamelijk wordt gedomineerd en gedefinieerd door geldstromen, neo-kapitalistische ideologieën en een immense golf aan elektronische informatie en kwantificatie, is het fijn om het vertrouwen in de handen van de wetenschap te leggen. Ik vind het geruststellend om te weten of ik een genetische afwijking heb, medicatie kan slikken om beter te worden, dat ik minder snel rijp ben voor de rollator en mij kan wapenen tegen de aftakeling door goede adviezen van deskundigen.

De goeddoeners - weldenkende grijze mannetjes met halvemaanbrilletjes en lange baarden, de echte nerds met een ontplofte coupe die tot laat in het lab blijven hangen en de ijverige feministen die in een witte jas toch echt het verschil willen maken - gaan de strijd aan om de mens beter te maken. Een romantische gedachte die met de juiste intenties, de juiste kennis en de juiste ethische overwegingen zeker weten de vooruitgang van het menselijk wezen als gevolg zal hebben. Hoewel het specialisme van de geesteswetenschapper vaak leunt op zulke romantische, esthetische en sublieme gedachten, is dat als je spreekt over BioArt toch ietsjes complexer. Want wat is er nu mooi aan een groen konijn? Waarom zou je überhaupt willen kijken naar een vrouw die zich laat injecteren met paardenhormonen? En hoezo wil je ooit kaviaar van menselijke eicellen eten?

Toen kunstenaar Eduardo Kac in 2000 zijn groen fluorescerende konijn Alba voorstelde aan de wereld, werd er gesproken van een schandaal. Het was ethisch onjuist om een konijn met GFP (Green Fluorescent Protein) te bewerken en een nieuw schoonheidsideaal in het dierenrijk te introduceren. De zwarte pieten discussie zou er niets bij zijn als niet de bestuurbare raceauto’s en barbiepoppen, maar de groene, paarse en blauwe dwerghangoortjes en Vlaamse Reuzen bovenaan het verlanglijstje zouden staan. Mocht het een succes zijn, hoeven kinderen die een ander kleurtje willen of ‘zwarte pieten’ zich in ieder geval nooit meer te schminken.

New Yorkse kunstenares Chrissy Conant veroorzaakte in 2002 heel wat controverse toen zij haar eigen eicellen online aanbood als kaviaar met de slogan ‘The World’s Most Expensive Luxury Consumable Item’. De discussie werd vurig toen zij uitlegde dat zij zichzelf graag wilde profileren als een dame met allure, een dame met de allure van kaviaar - om haar kinderwens als alleenstaande jonge vrouw toch te kunnen vervullen. Tokkies, arren en aso’s waren voor Chrissy geen geschikte kandidaten.

Mannen met centen, die wel aan de gewenste luxe levensstijl kunnen beantwoorden, mogen kopen, bieden en pakken wat ze kunnen. Wie de kaviaar liever niet eet, heeft altijd nog de optie om de onbewerkte eicellen uit haar vitrine te halen en er een kind van te maken. Chrissy is ondertussen blij dat ze er haar boterhammen en nieuwe jurken van kan betalen. Het klinkt erg plat, dat klopt. Toch geeft het stof tot nadenken als privéklinieken willen meewerken aan zo’n exorbitant plan. Als Chrissy’s eieren in de smaak vallen, kunnen er veel consumenten of toekomstige families van profiteren, zou het argument dan zijn. Of is het hek dan echt van de dam?

Goede vraag. Waarom gebeuren er dan wel zulke gekke dingen achter gesloten deuren in het lab? Nee, ik heb het niet over de wijze mannen met baarden, de warhoofden met een chronisch slaaptekort en de vrouwen die hun kinderwens opgeven in naam van de wetenschap. Het wantrouwen zit ‘m niet in de wetenschappers zoals jij en ik, maar juist in de dynamiek die ontstaat door heersende onwrikbare ideeën en de corporaties die geldstromen om nieuwe ontwikkelingen te kunnen bewerkstelligen - met als hoogste doel de grootste winst - bewaken. Bio-Art zoekt naar de grenzen tussen kennis, macht en wat het dan nog betekent om mens te zijn.

20

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

Kennis Waarom niet? Het kan toch?

Zulke kunstwerken tonen aan dat de lijn tussen wat wel en niet kan een fijne is. Toch is het voor de meeste (beginnende) wetenschappers bijna onmogelijk om zich een voorstelling te maken van de maatschappelijke-, economische- en politieke implicaties die hun onderzoeken in deze vluchtige tijden kunnen veroorzaken. Het is dan ook moeilijk om ergens zicht op te hebben als je er middenin zit. Want een protocol is toch niet voor niets opgesteld?

Hoewel bovenstaande kunstwerken vooral kritiek leveren op de verkoopbaarheid van de kennisindustrie, betekent dat niet dat Bio-Art enkel afkeurend is ten overstaande van wetenschappelijke ontwikkelingen. Bio-Art maakt in veel gevallen juist gebruik van wetenschappelijke kennis om het verder te kunnen ontplooien.

Zo heeft het Australische kunstcollectief Tissue Culture and Art Project onder leiding van Oron Catts en Ionat Zurr bijvoorbeeld het artefact ‘Victimless Leather’ gemaakt in een laboratorium.

De leren jas is gemaakt van biologisch afbreekbaar polymeer en vervolgens afgedekt met 3T3 muizencellen om bindweefsel te maken. De laatste laag bestaat uit cellen van menselijke botten om een sterke ‘tweede huidstructuur’ te maken. De kritische laag die Catts en Zurr proberen te ontbloten, is niet per se geënt op de manier waarop de artificiële leren jas is gemaakt. Al is het nog maar de vraag of het ethisch wenselijk is om cellen te gebruiken die ook voor andere, dringendere zaken zouden kunnen worden gebruikt.

De crux zit eerder in de manier waarop wij ons als mens proberen te identificeren door kleding te dragen en daardoor andere wezens slachtoffer maken van deze wens om mooier en beter gekleed te zijn. Dierenactivisten zouden dit idee voor een levende leren jas aanvankelijk kunnen zien als iets positiefs: er hoeft immers geen koe voor te sterven. Catts en Zurr wijzen echter niet met een belerende vinger naar de wetenschap, maar nuanceren juist het beeld waar dierenactivisten en consumenten - de culturele overtuigingen waardoor zij worden gemotiveerd om het ‘goede’ te doen - zich aan vast houden, door de leren jas juist niet op de markt te brengen. Als het jasje in de winkel zou hangen, zouden de cellen per slot van rekening heengaan. De onsterfelijke cellen van de leren jas werden daarom zo lang mogelijk ‘levend’ gehouden in een bioreactor, zodat de semi-levende cellen niet

Medische Faculteit der Leidse Studenten

gedood hoefde te worden. De expositie waarin Victimless Leather werd getoond, moest echter eerder worden afgebroken omdat de jas te snel groeide en de tubes blokkeerde. De ironie was evident: de jas vermoorde zichzelf. Conclusie: een slachtofferloze utopie blijkt onmogelijk.

Met zijn project Genesis wijst Eduardo Kac ook naar de verantwoordelijkheid en ontwikkelings- en controle drang van de mens, maar vooral ook naar de manier waarop geloofsovertuigingen worden vertaald in culturele normen, die op hun beurt de levenswetenschappen beïnvloeden. Zijn installatie bestaat uit een muur waarop de Bijbelse zin uit het scheppingsverhaal is geprojecteerd; ‘Laten wij mensen maken naar ons evenbeeld; laat hen de heerschappij voeren over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daar rondkruipt’.

Kac heeft de zin eerst vertaald in morse code en vervolgens in genetische basenparen. In het midden van de installatie staat een tafel met petrischaaltjes in een grote doos onder een UVlamp. In de schaaltjes bevinden zich E. coli bacteriën, die Kac heeft geïmplanteerd met de ‘vertaalde’ genetische sequenties.

Bezoekers kunnen het licht naar gelang in- en uitschakelen. De lichtknop kan ook door online bezoekers worden geactiveerd.

Kac confronteert de on- en offline bezoekers met een filosofisch probleem dat is geïnspireerd op de geïmplanteerde genetische Bijbelse tekst. Als de kijker het niet eens is met de Bijbelse tekst - om de menselijke macht te voeren over de natuur - dan kan deze ervoor kiezen om het uv-licht dat de mutatie veroorzaakt in de genen van de bacteriën uit te schakelen. De consequentie is attraperend: de toeschouwer wordt uitgedaagd om zijn eigen macht over de natuur te doen gelden, maar spreekt zichzelf in zekere zin dan dus tegen. Wanneer zij het licht niet bedienen, passief blijven en dus niet ingrijpen, veranderen zij de natuur evengoed. Zij die wel actief willen ingrijpen en de genetische code willen veranderen, zijn afhankelijk van hen die de neiging hebben de lichtknop steeds uit te schakelen. Het dilemma blijft hoe dan ook problematisch omdat het wederkerig is. En de Bijbelse tekst?

Er staat inmiddels iets onleesbaars.

Wat zegt zoiets over de invloed van wetenschap op de maatschappij? En andersom: wat zeggen zulke kunstwerken over de invloed van de maatschappij op de wetenschap? De vragen die Bio-Art kunstenaars proberen te poneren zijn niet een eenzijdige aanval op de bèta-disciplines, maar juist een reflectie op de verschillende heersende ideeën waarin de domeinen die zich bezig houden met cultuur en natuur elkaar soms dwars zitten, maar veel vaker kruisen, elkaar beïnvloeden en in elkaar overlopen.

Zulke inzichten bieden perspectief voor zowel de alfa’s als de bèta’s en nodigen ons juist uit om de handen ineen te slaan.

Creativiteit kan bijdrages leveren aan de ontwikkelingen in de wetenschap door stimulerende, empatische, logische, analytische andersoortige denkwijzen aan te dragen, maar vooral door ons kritisch naar de heersende ethische opvattingen te laten kijken: in naam van de wetenschap.

21

ACTIVITEITEN

De afgelopen tijd hebben er veel activiteiten plaatsgevonden op onze studievereniging. We bemoeien ons met het onderwijs, maar we maken het leven van de (bio)medische studenten ook op andere vlakken leuker! De M.F.L.S. organiseert door het jaar heen vele activiteiten. Deze pagina geeft je een overzicht van wat er is gebeurd.

Introductiedagen en -weekend Op 1 en 2 september stonden ruim 400 eerstejaars studenten Geneeskunde en Biomedische wetenschappen te trappelen om te beginnen aan de Introductiedagen en daarmee aan hun studie in Leiden. Na maandag welkom te zijn geheten door de Decaan werden de studenten geïnformeerd over het huisreglement van het LUMC. Tijdens deze uitleg werd door middel van het vakkundig doormidden breken van een fiets gedemonstreerd wat er gebeurt met fout geparkeerde fietsen. Na de middagpauze volgde het roulatieprogramma waarbij studenten voor het eerst de snijzaal bezochten en een rondleiding kregen door het LUMC. De tweede dag begon met het introductie van de verschillende M.F.L.S.commissies, L.M.D. Forestus en de IFMSA. Hierna zaten alle studenten weer rechtop in hun stoel bij de neurochirurgie demonstratie van Willem Pondaag. ’s-Middags volgden de studenten verschillende workshops in het LUMC: van reanimeren tot DNA onderzoek. De Introductiedagen werden afgesloten door een spectaculaire show van medisch illusionist Victor Mids. Traditiegetrouw werden de IC dagen afgesloten met een spetterend IC-feest in Hepatho waar de eerstejaars hun eerste biertjes in Hepatho achterover hebben mogen slaan. Na de IC-dagen hadden de eerstejaars bijna twee weken om bij te komen voor het Introductieweekend. De dropping op vrijdagavond leidde tot wat kleine oogjes en brakke gezichten op zaterdag, maar daarna begon iedereen weer fris aan de survivaltocht en ’s avonds aan het feest. Met nog wat kleinere oogjes en nog brakkere gezichten ging iedereen op zondag het bos in tijdens het spel Catching the Flag. Dit was een prachtige afsluiting van een geniaal weekend. Introductiecommissie, bedankt voor jullie geweldige inzet!

3 oktober optocht Een typische Leidse traditie is het Leids Ontzet dat plaatsvindt op 3 oktober. Traditiegetrouw liep een delegatie van de M.F.L.S. mee met de optocht die dwars door Leiden ging. Wij beeldden samen met een aantal OK-medewerkers en een schoolklas ‘Op reis door de mens’ uit. Zo was onze praalwagen een ware bloedsomloop met glijbanen waar ‘witte en rode bloedlichaampjes’ vanaf gleden en werd er live een ‘operatie’ uitgevoerd op een vrijwilliger. Voorop liepen de dokters en zusters die de bloeddruk en gezondheidsproblemen van de toeschouwers checkten en achter de praalwagen werd het zintuig horen uitgebeeld door middel van een silent disco. Kortom, een hele geslaagde dag die zeker voor herhaling vatbaar is!

Dies 30 en 31 oktober Het nieuwe concept voor de Dies is een groot succes gebleken. Met meer dan 200 verkochte kaarten was het gehele programma, met het thema Tragedies, volledig uitverkocht. De pre-dies begon met lasergamen in HePatho waar we hebben gestreden als ware krijgers om de avond vervolgens af te sluiten als broeders met taart en poepel om te proosten op de verjaardag van de M.F.L.S. De volgende dag hebben we onze buik rond gegeten aan subway lunch, en hebben daarna verbijsterd geluisterd naar verhalen over vliegtuigrampen, lijkidentificatie, extreme kou en gynaecologie in Pakistan. De Dies werd afgesloten met een Rally die ons heeft verbonden met de bewoners en omgeving van Zuid-Holland.

Gala 1 november

22

Terug in de tijd. Een tijd dat het grote geld werd beheerd door mannen met sigaren en geweren aanbeden door vrouwen met parels en veren. Het M.F.L.S. gala stond dit jaar in het thema van ‘Once Upon a Crime’. Met ruim 350 studenten, een prachtige locatie en nog mooiere jurken kon het feest beginnen. Met DJ Taco werd de avond goed ingeluid, waarna de inmiddels goed gesmeerde keeltjes konden worden gebruikt om luidkeels mee te zinnen met de fantastische coverband Qnøt. Uiteraard waren Roy en Sander, bijgestaan door Vincent op de sax, er deze avond ook weer bij en ging het feest door tot in de late uurtjes. Het was een fantastische avond met nog mooiere herinneringen!

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

Beleids-A.L.V. 5 november Op woensdag 5 november vond de Beleids-A.L.V. van het 102e Bestuur van de M.F.L.S. plaats. Op deze avond heeft het bestuur al haar plannen voor het komende jaar verteld aan de A.L.V. Nadat iedereen zich had geïnstalleerd met koekjes en koffie, is er goed vergaderd.

Wat zijn de beleidsplannen van het huidige Bestuur eigenlijk? Wij willen er voor zorgen dat HePatho weer financieel gezond wordt en blijft in de toekomst. Er zal een nieuwe M.F.L.S.band opgericht worden en er zal een heuse maatschappij en cultuur commissie komen, ook wel MeCC genoemd. Het onderwijs is zeker ook niet vergeten. Bij Geneeskunde zien we er op toe dat de wisseling van curricula zo goed mogelijk verloopt en bij Biomedische Wetenschappen staan de keuzevakken en de decentrale selectie centraal. Ook hopen we een internationaliseringmogelijkheid op te zetten voor studenten. Het komende jaar zullen we jullie in de andere A.L.V.’s op de hoogte houden hoe het gaat met al onze doelen.

Geïnteresseerd? Kom vooral eens langs en praat mee! De volgende A.L.V. is op donderdag 29 januari.

Eind-eerstejaarsviering en bacheloruitreikingen Op 26 september heeft de eind-eerstejaarviering van Biomedische wetenschappen plaatsgevonden. Studenten die hun eerste jaar van Biomedische wetenschappen voltooid hebben, hebben op deze dag dit heuglijke feit gevierd met familie, vrienden, docenten en medestudenten. 3 dagen eerder, op 23 september, zijn de studenten Biomedische wetenschappen die hun bachelordiploma hebben behaald in het zonnetje gezet. Op 7 en 14 november was het de beurt aan de bachelorstudenten Geneeskunde die hun diploma hebben behaald. Alle vieringen en uitreikingen waren voorzien van een persoonlijk tintje en bij de uitreikingen van Geneeskunde is zelfs de artseneed geoefend. Eenieder die zijn of haar eerste jaar succesvol heeft afgerond of het bachelordiploma heeft behaald, van harte gefeliciteerd namens het M.F.L.S.-bestuur. Veel succes in het vervolg van je studie!

Trip 13-17 november Op donderdag 13 november zijn we met 60 studenten van de M.F.L.S. richting Praag vertrokken. Na een busrit van 15 uur kwamen we aan in deze prachtige stad. Het was een weekend van vele hoogtepunten. Een stadstour waarbij we de ins en outs van de stad hebben leren kennen en een museummiddag stond op vrijdag op het programma. Zaterdag heeft iedereen zelf chocola gemaakt, wat was dat leuk en lekker! ’s Avonds hebben we heerlijk traditioneel Tsjechisch gegeten en hebben we de boel op stelten gezet in een club met 5 verdiepingen, de grootste discotheek van Europa! Op zondag hebben we in de zon de burcht nog een bezoek gebracht en zijn we ’s avonds, moe maar voldaan, weer teruggereisd naar Leiden. Het was onvergetelijk!

AGENDA

11 december 22:00 uur HePatho M.F.L.S.-feest ‘Captains command: party like a pirate’ 19 december 12:00 uur HePatho VriMiBo

20 december - 4 januari Kerstvakantie 20 januari 17:00 uur HePatho StuDo 22 januari 16:30 uur CZ-5 Alumni Lezing

22 januari 20:00 uur HePatho BWub night

29 januari 20:00 uur HePatho Tussen-A.L.V. 17 februari 17:00 uur Foyer gebouw 3 Onderwijsdebat 16-20 februari HePatho lustrumweek 19 februari 22:00 uur HePatho M.F.L.S.-feest Antwoorden ‘Raad het goede bestuurslid’: 1 René 2 Charlotte 3 Marijn 4 Merian 5 Emilie 6 David 7 Gideon Medische Faculteit der Leidse Studenten

23

Borstkankerscreening

Niet het verwachte resultaat Auteur: Bianca Prinse | Lay-Out Esther Huybens

Onderzoekers van de afdeling Heelkunde hebben ontdekt dat de borstkankerscreening niet heeft opgeleverd wat ervan verwacht werd. De incidentie van vroeg stadia tumoren steeg wel significant, maar de incidentie daling van vergevorderde borsttumoren was lager dan was verwacht.

Borstkanker is een van de meest voorkomende kankertype onder vrouwen in Nederland. Omdat we steeds ouder worden, zal het aantal oudere vrouwen met borstkanker de aankomende jaren alleen maar blijven stijgen Verschillende studies wijzen erop dat screening zorgt voor een vroegere diagnose en daardoor een betere prognose. Daarom is in Nederland de borstkankerscreening in 1990 geïmplementeerd voor vrouwen van 50 tot en met 70. In 1998 werd de leeftijdgrens verhoogd naar 75 jaar. Alle vrouwen in deze groep krijgen iedere twee jaar een uitnodiging voor een mammografie.

Onderzoek heeft uitgewezen dat screening positieve effecten heeft, maar in deze studies (gerandomiseerde trials) werden bijna nooit vrouwen ouder dan 60 geïncludeerd. Om deze reden hadden wetenschappers van de afdeling heelkunde besloten om het effect van borstkankerscreening bij ouderen vrouwen te onderzoeken.

Het doel van het onderzoek was om de incidentie van borstkanker vast te stellen, voor en na de implementatie van de screening. .

Om de incidentie van vroeg en vergevorderde stadia borstkanker van voor en na de implementatie van de screening te meten, waren voor dit onderzoek vrouwelijke patiënten tussen de 70-75 jaar oud geselecteerd. Deze vrouwen waren gediagnosticeerd met borstkanker tussen 1995 en 2011.

Om veranderingen in de incidentie te vergelijken met de incidentie van borstkanker in de Nederlandse populatie in het algemeen, waren ook de incidentie van borstkanker patiënten tussen de 76 en 80 vastgesteld. Deze vrouwen hadden niet deelgenomen aan de screening en werden daarom gebruikt als referentie populatie.

Uit resultaten van de patiënten karakteristieken bleek dat ruim 25000 vrouwen tussen de 70 en 75 en ruim 13000 vrouwen tussen de 76-80 waren geïncludeerd. In beide groepen waren de vrouwen het meeste gediagnostiseerd met stadium I of II borstkanker.

Resultaten lieten zien dat de incidentie van vroeg stadia tumoren steeg voor vrouwen tussen de 70 en 75 na gebruik van de screening. De incidentie voor de screening was 248,7 gevallen per 100000 vrouwen en na de implementatie steeg dit tot 362,9 gevallen per 100000 vrouwen. Deze stijging werd vooral veroorzaakt door hogere waarnemingen van stadium I tumoren.

De incidentie van vergevorderde stadia tumoren daalde wel significant, maar de daling was echter klein. Voor de screening werden er 58,6 per 100000 vrouwen gediagnosticeerd, na de screening daalde dit tot 51,8 per 100000 vrouwen. Vervolgens werden de incidentie ratio’s berekend en hieruit bleek dat voor elk gevorderd stadium borstkanker dat voorkomen was, 19,7 “extra” vroege borstkanker gevallen gediagnosticeerd werden.

De onderzoekers concludeerden dat de uitbreiding van de screening voor vrouwen tot de 75 had geleid tot een daling van vergevorderde stadia tumoren, maar dat deze daling niet zo groot was als ervan werd verwacht. De screening heeft echter wel geleid tot de verwachte stijging van waargenomen vroege stadia tumoren.

De huidige richtlijnen zijn vooral gebaseerd op gerandomiseerde trials uit de jaren 70 en 80. Omdat deze studies al redelijk oud zijn en de behandeling enorm veranderd is, is het moeilijk om de resultaten met eerdere studies te vergelijken. Ook bevatten deze studies vooral jongere patiënten en dus geen patiënten boven de 70.

Om richtlijnen voor de screening in ouderen vrouwen te vormen, wordt op dit moment in Engeland een gerandomiseerde trial opgezet. Deze studie includeert vrouwen van 71 tot 73 jaar en hoopt op deze manier meer duidelijkheid te verschaffen over het effect van de borstkankerscreening bij vrouwen tussen de 70 en 75. De onderzoekers van de afdeling heelkunde adviseren dan ook om de screening van vrouwen ouder dan 70 uit te stellen totdat deze resultaten bekend zijn.

Om de borsttumoren te classificeren werd gebruikt gemaakt van de standaard TNM classificatie. De T staat hierin voor de grootte van de tumor en of het naburige weefsel heeft geinvaseerd. De N staat voor de lymfeklieren die zijn geïnfecteerd. De M staat voor de aanwezigheid van metastasering. De tumor werd geclassificeerd in het jaar van de diagnose. Stadium I en II werden geclassificeerd als vroeg stadia tumoren en II en IV als vergevorderde stadia tumoren.

Voor de analyse werd gebruik gemaakt van de nationale incidentie van borstkanker en de persoonsjaren. In de analyse werden patiënten gegroepeerd in drie tijdsperioden: voor de screening (1995-1997), tijdens de implementatie van de screening (19982002) en na de implementatie (2003-2011). De tweede periode werd toegevoegd om vertekening van de resultaten te voorkomen.

Met dank aan de afdeling Heelkunde van het LUMC

Medische Faculteit der Leidse Studenten

25

Het schuldenstelsel Auteur: Janine Hogewoning | Lay-Out: Wingchi Cheng De afgelopen week heb je moeten leven op water en brood, omdat er te weinig geld op je rekening stond. Maar gelukkig komt hier elke 24ste van de maand verandering in. De datum staat in je geheugen gegrift, want vanaf deze dag ben je weer rijk met dank aan de overheid. Je kan eindelijk al je schulden afbetalen, die vele maandelijkse bijdragen overmaken en het belangrijkste; weer genieten van je studentenleven! Opeens heb je nu geld voor luxe etentjes, grote feesten en dat ene shirtje waar je al de hele maand naar smacht. Wie heeft er ooit gezegd dat geld niet gelukkig maakt, want dat maakt het jou wel degelijk. Moet je nagaan als dit geluk je ontnomen wordt…

Dat is waar het langzamerhand naar begint te neigen. Al jaren zijn er plannen voor het invoeren van een sociaal leenstelsel, oftewel: schuldenstelsel. Dit houdt in dat alle studenten die vanaf 1 september 2015 aan een bachelor of master beginnen geen studiefinanciering meer krijgen maar het moeten gaan lenen. Met dit ook wel chique genoemde ‘studievoorschot’, zullen de kosten van het onderwijs eerlijker worden verdeeld.

De opbrengst, ongeveer 1 miljard per jaar, zal geïnvesteerd worden in de kwaliteit van het onderwijs. Dit zal resulteren in meer contacturen, betere docenten en betere begeleiding.

Maar wat zal dit gaan betekenen voor de huidige student?

De gelukkige schuldeigenaar Allereerst mag je jezelf na minimaal vijf jaar hard ploeteren en werken de trotse eigenaar noemen van een schuld van ongeveer 25.000 euro. Een goed begin van je carrière zou ik zeggen. Maak je je hier druk over? Waarom?! Je verdient het later toch allemaal terug en vooral als je geneeskunde doet. Je hoeft je daar toch helemaal geen zorgen om te maken, want daar ben je juist zo zeker van een werk- of opleidingsplek. Ehm nee, was het maar zo’n feest…

Daar gaan mijn eerste centjes Het idee dat je daarnaast dan ook nog een deel van je eerst verdiende centjes af moet staan aan de overheid doet je humeur vast geen goed. Gelukkig komt de overheid je hierin wel tegemoet; je hoeft pas af te betalen als je een inkomen hebt op minimumloon in plaats van bijstandsniveau. Daarnaast is de maandelijkse aflossing gemaximeerd op 4% in plaats van 12%, en is de afbetalingstermijn verhoogd van 15 naar 35 jaar. Dit houdt in dat je tot je pensioen je studieschuld mag afbetalen: wat een goed vooruitzicht. Doe vooral rustig aan, want na 35 jaar wordt de restschuld kwijtgescholden.

Toegankelijkheid

‘Wie rijk is, mag slim zijn?’ Studeren lijkt alleen nog maar toegankelijk voor de ‘rijke elite’. Er hangt op dit moment een angst in de lucht dat veel minder jongeren zullen gaan studeren.

Niet zo’n gek idee dat het jongeren afschrikt om te studeren als je daarbij een schuld opbouwt van duizenden euro’s en dat vervolgens levenslang mag gaan afbetalen. Volgens de analyse van het Centraal Planbureau (CPB) zal er inderdaad een terugloop zijn van het aantal studenten: ongeveer 3500 WO-studenten en bij het HBO zelfs 4000 studenten. Het sociale leenstelsel zal dus zeker voor een aantal studenten afschrikkend werken. Om studerende kinderen van ouders die samen minder dan 46.000 euro bruto per jaar verdienen tegemoet te komen, blijft de aanvullende beurs bestaan. De aanvullende beurs zal zelfs met maximaal 100 euro per maand verhoogd worden.

Tot ziens nevenactiviteiten

Wil je überhaupt in aanmerking komen voor een opleidingsplek, dan wordt het steeds meer van belang om nevenactiviteiten te doen naast je studie. Commissietje hier, bestuurtje daar en ook nog even een onderzoek publiceren: alsof je het nog niet druk genoeg hebt. In de overige avonduren ben je fulltime bezig met socializen, want ja, ook het sociale aspect neemt een steeds belangrijkere rol in. Studenten zijn echt niet zo lui als ze doen voorkomen. Ze zijn juist constant bezig met het ontwikkelen van zichzelf, zowel op het gebied van de studie als daarbuiten. Dit kost alleen wel wat extra tijd en bij afschaffing van de studiefinanciering gaat er wel een heel duur prijskaartje aan de bijbehorende vertraging zitten.

Breed opgeleide studenten zullen hierdoor langzamerhand tot het verleden gaan behoren.

Het invoeren van het sociaal leenstelsel zal drastische gevolgen hebben voor studenten, zowel op het financiële gebied als op het gebied van de zelfontplooiing. Op dit moment neigt het sociaal leenstelsel eerder naar een investering in Griekenland: het kost een hoop geld en het is nog maar de vraag of je er ooit wat van terugziet. Hopelijk stellen ze het nog een jaartje uit; scheelt mij zo weer 10.000 euro.

28

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

Tegelijk jong én oud Auteur: Merian Kuipers | Lay-Out Esther Huybens Er bestaan twee manieren om naar leeftijd te kijken.

We hebben de kalenderleeftijd, het aantal jaren dat we op de kalender tellen, en de biologische leeftijd, die aangeeft hoe ver het verouderingsproces van je lichaam gevorderd is. Waar kalender leeftijd makkelijk te tellen is, wordt dat bij de biologische leeftijd een stuk moeilijker.

Op tv proberen programma’s als ‘Je Echte Leeftijd’ en Dr. Oz, met zijn ‘Real Age test’, de biologische leeftijd te bepalen. Maar een wetenschappelijke manier om de biologische leeftijd te bepalen blijft problematisch.

Het LMNA-gen codeert bij gezonde mensen voor het eiwit prelamine A, waaruit vervolgens Lamine A wordt gevormd. Lamine A is nodig bij het ontvouwen van de nucleaire envelop tijdens de mitose. Het gemuteerde eiwit bij kinderen met progeria wordt progerin genoemd. Progerin is toxisch en zorgt voor een abnormale celdeling, waardoor het versnelde verouderingsproces ontstaat.

Linker foto uit 2005, rechter uit 2012

Soms kunnen we echter op het oog zien dat de biologische leeftijd sneller stijgt dan de kalenderleeftijd. Neem bijvoorbeeld de Amerikaanse president Obama. Hij werd op 47-jarige leeftijd, 44 dagen nadat hij was begonnen als president, grijs. Dit staat ook wel bekend als het White-House-effect.

Ook wanneer we mensen onderling vergelijken, zien we dat het verouderingsproces niet bij iedereen hetzelfde verloopt.

Brad Pitt ziet er op 50-jarige leeftijd een stuk jonger uit dan andere 50-jarige beroemdheden, bijvoorbeeld zoals Billy Joel.

Misschien gedeeltelijk te verklaren door haarverf en botox, maar dit onderlinge verschil in biologische leeftijd tussen mensen maakt deel uit van het normale individuele verouderingsproces.

Bij het progeria (pro= eerder, geros= oude leeftijd) syndroom, is er sprake van een extreem verschil tussen kalenderleeftijd en biologische leeftijd. Kinderen met klassieke progeria syndroom lijken bij de geboorte normale baby’s, maar al snel vertraagt de groei en verdwijnt het onderhuidse vet. Deze kinderen krijgen haaruitval en ouderdomsziektes zoals artorse, artritis en osteoporose. Daarnaast leiden bindweefselafbraak, arteriosclerose en aorta-verkalking tot beroertes, hartinfarcten en uiteindelijk overlijden. Deze kinderen zijn dan ook op zeer jonge leeftijd al ‘oud’ en worden gemiddeld niet ouder dan 13 jaar.

Het progeria syndroom ontstaat door een genetische afwijking voor of na de conceptie. De klassieke vorm van progeria wordt meestal veroorzaakt door een spontane mutatie tijdens een van de eerste celdelingen in het LMNA-gen. De kans op progeria is ontzettend klein, 1 op de 4 miljoen geboren kinderen is aangedaan. Andere vormen van progeria worden veroorzaakt door mutaties in hetzelfde gen, maar worden overgeërfd van de ouders en niet veroorzaakt door een spontane mutatie.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

Onderzoekers zijn er in geslaagd om een muismodel te maken van progeria. In deze muizen is het LMNA-gen gemuteerd en vertonen de muizen dezelfde symptomen als progeria patiënten: mager, slechte bloedvaten en een sterk verkorte levensduur. Deze muizen worden nu gebruikt als testmodel voor een mogelijke therapie. Ze krijgen statines en aminobifosfonaat tegen hart en vaatzieken en botontkalking. Daarnaast worden deze muizen behandeld farnesyl-transferase inhibitoren (FTI’s). Deze remmen de vorming van prelamine A via het LMNA-gen, wat resulteert in een verminderde aanwezigheid van het progerin eiwit. Het lichaam maakt dan via een alternatieve route niet-gemuteerd Lamine A aan. Een combinatie van deze behandelingen heeft bij de muizen gezorgd voor een stijging van de levensverwachting met 50%. Sinds 2008 worden de eerste kinderen met deze therapie behandeld maar resultaten zijn nog niet bekend.

Ander onderzoek naar progeria richt zich op Insulin-like Growth Factor-1 (IGF-1). IGF-1 is een groeifactor voor oligodendrocyten, de cellen die helpen bij het myeliniseren van zenuwuitlopers. Daarnaast heeft het diverse herstel- en opbouwende functies voor bijna alle cellen van het lichaam.

De behandeling met IGF-1 op progeria muizen resulteert in een stijging van de levensverwachting met ongeveer 25%.

Wellicht biedt een behandeling met statines, aminobifosfonaat en IGF-1 een effectieve behandeling voor kinderen met progeria.

Naast patiënten met het progeria syndroom, hebben patiënten met het syndroom van Down ook te maken met een vroege veroudering. Het syndroom van Down gaat gepaard met typische ouderdomsaandoeingen zoals diabetes type 2, vaataandoeningen, haaruitval, degeneratieve botaandoeningen en een verhoogd risico op kanker. Patiënten met het downsyndroom overlijden hierdoor vaak op relatief jonge leeftijd. In tegenstelling tot het progreria syndroom, veroudert de huid bij Down-patiënten wel op een normaal tempo.

29

“Ouderen waren niet sexy om te onderzoeken” Interview Esther Bastiaannet, onderzoekster naar kanker en ouderengeneeskunde

Auteur: Bianca Prinse | Lay-Out: Esther Kort

Leiden - Tijdens haar studie in Wageningen kwam Esther Bastiaannet er achter dat ze iets met de gezondheid wilde doen. Na haar promotie in Groningen, kwam ze terecht bij Heelkunde en Ouderengeneeskunde in Leiden. Hier verricht ze sinds een aantal jaar vol passie onderzoek naar kanker en ouderengeneeskunde, als epidemioloog. Het is haar duidelijk geworden dat kankeronderzoek bij ouderen steeds belangrijker wordt.

Hoe bent u in dit onderzoek terecht gekomen?

“Ik ben hier eigenlijk per toeval ingerold.

Door mijn promotie kwam ik in aanraking met onderzoek naar kanker, ook wel bekend als oncologie. Dit was onderzoek naar huidkanker, een ziekte die niet specifiek voorkomt bij ouderen. Daarnaast ben ik gaan werken bij het IKNL, het Integraal Kankercentrum Nederland. Wat me hier opviel is dat er weinig bekend is over kanker bij ouderen. Toen kwam er in Leiden toevallig een vacature vrij binnen het onderzoek naar borstkanker bij ouderen en zo ben ik hier eigenlijk terecht gekomen”.

Wat houdt uw onderzoek binnen de oncologie en ouderengeneeskunde in?

“Binnen de oncologie wordt onderzoek gedaan naar allerlei typen kanker en de behandeling ervan. Ik richt me daarin op de overleving van kankerpatiënten. En dan vooral bij de oudere patiënten, de ouderengeneeskunde. Ik doe daarom voornamelijk observationeel onderzoek. In dit onderzoek worden geen experimenten gedaan, maar gebruiken wij gegevens van patiënten zonder dat wij invloed hebben op de behandeling.”

En wat is uw rol als epidemioloog hierin?

“Als epidemioloog doe ik vooral de analyses op de computer om de effecten van de therapie te kunnen bekijken. Ik ben betrokken bij de analyses naar de overleving van patiënten binnen deze onderzoeken.”

Bij welk type kanker ligt de focus dan in deze analyses?

“Ik doe vooral onderzoek naar mammacarcinoom, beter bekend als borstkanker.

30

Maar ook darmkanker, een ziekte die ook veel bij ouderen voorkomt. En af en toe een zijstapje naar andere typen kanker, bijvoorbeeld blaaskanker. Maar bijvoorbeeld geen bloedkanker en lymfeklierkanker. Dat is een vak apart.. Ondanks dat borstkanker mijn vakgebied is, heb ik geen echte voorkeur.

Ieder type kanker heeft zijn eigen karakteristieken en is uniek. Maar oude liefde roest niet en daarom vind ik huidkanker ook nog steeds interessant.”

Speelt Nederland hierin dan ook een grote rol?

“We zijn niet de grootste voorloper. Ik heb een tijdje in het MOFFITT Cancer Center in Florida gewerkt en ze zijn hier een stuk verder. Dit onderzoeksgebied is daar begonnen omdat ze eerder met het probleem werden geconfronteerd. Maar ik denk dat wij in Leiden wel een van de grotere onderzoeksgroepen zijn op dit gebied.”

Waarom dan specifiek de ouderen?

“Deze keuze is gemaakt bij de subsidieaanvraag bij het KWF. De aanleiding hiervoor was een observatie in de praktijk door het hoofd van onze onderzoeksgroep. Hij zag steeds meer ouderen met kanker en er waren geen richtlijnen hoe we er mee om moesten gaan. Hier ligt dan ook meteen het belang voor de maatschappij van ons onderzoek en daarom groeit dit onderzoeksgebied ook nog steeds.”

Wat vindt u dan van de recente discussie in Nederland over de leeftijdgrens voor behandelingen?

“Onderzoek moet altijd leiden tot discussies en patiënten spelen hierin een grote rol. We zijn nu ook bezig met een studie waar we specifiek naar de voorkeur van de patiënt kijken. Het blijkt dat oudere patiënten minder vaak voor chemotherapie kiezen omdat ze de kwaliteit van leven belangrijker vinden. Als ze dan toch voor chemotherapie kiezen, willen ze dezelfde resultaten als jongere patiënten. Je kunt dus niet alle ouderen over één kam scheren. Ik denk dat we geen leeftijdgrens aan behandelingen moeten hangen, maar een biologische leeftijdgrens.”

Heeft uw onderzoek dan daadwerkelijk tot richtlijnen geleid?

“Hiervoor is het nog veel te vroeg. De afgelopen jaren zijn we bezig geweest met het aantonen dat kanker in ouderen daadwerkelijk anders is. Dit begint nu ook door te dringen in de medische wereld. De volgende stap zal het opzetten van experimentele studies zijn en daarop richtlijnen baseren. Dit kan jammer genoeg nog wel jaren duren.”

Hoe staat het dan nu met de voorlichting over behandelkeuzes voor ouderen met kanker?

“Onder de mensen wordt nog wel eens gedacht dat borstkanker niet voorkomt bij ouderen. Uit ons onderzoek is ook gebleken dat ouderen niet weten wat hormonale Waarom zo lang?

“Omdat het moeilijk is dit soort studies op therapie is, terwijl veel oudere vrouwen dit te zetten onder ouderen. Ze hebben veel last ontvangen. Die voorlichting kan absoluut van ziekten naast de kanker zoals diabetes. beter.”

Dit kan invloed hebben op het effect van de behandeling. Als er bijvoorbeeld sprake is Er valt dus nog veel winst te behalen in van hartproblemen, zal de therapie hierop dit gebied. Ondanks dat dit steeds duidelijker wordt, is er dan ook meer geld moeten worden aangepast.” beschikbaar?

Is dit een excuus geweest om ouderen “ Ondanks dat het aantal subsidieverstrekkers toeneemt, ligt het aantal onderniet te onderzoeken?

“Het heeft zeker meegespeeld. Je hoorde zoeken dat daadwerkelijk geld krijgt erg veelal dat ouderen niet ‘sexy’ genoeg waren laag. Aan de andere kant heeft het KWF om te onderzoeken. We zien nu een enorme tegenwoordig een speciale subsidie voor groei van ouderen en de confrontatie is er. kankeronderzoek bij ouderen. Hopelijk We kunnen er niet meer omheen. Nu begint volgen meer subsidieverstrekkers hun voorbeeld”. dat door te dringen.”

Predoctor | december 2014 | Jaargang 27

ALS AIOS KUN JE WEL EEN PREFERRED BANKER GEBRUIKEN Als AIOS zit u in de fase van uw carrière waarbij alles samenkomt. Een druk privéleven. Promoveren. Het inkopen in een maatschap. Uw (eerste) koopwoning. Allemaal belangrijke zaken die u moet combineren met extreem lange werkweken.

Om het leven makkelijker te maken, doen wij u een exclusief aanbod. Als AIOS kunt u voortaan gebruik maken van een Preferred Banker. Zo hebt u één aanspreekpunt voor al uw financiële zaken. Een expert die thuis is in de medische wereld. Ontdek wat Preferred Banking voor u als AIOS te bieden heeft. Ga voor meer informatie over de voordelen van Preferred Banking naar abnamro.nl/AIOS