Predoctor juni 2015 zonder snijranden

Voorwoord

Lieve Predoctor Lezer, Voor het eerste sinds dat ik in september hoofdredacteur ben geworden, heb ik de eer om het voorwoord te schrijven. De eerste keer het voorwoord schrijven, bij alweer de laatste editie van ons geliefde blad van dit studiejaar. Het is voor mijn gevoel voorbij gevlogen. En voor jullie hopelijk ook. We hebben commissieleden zien vertrekken, en weer nieuwe mogen verwelkomen. De onderwijsprijzen zijn zoals ieder jaar rond de laatste tentamens uitgereikt, en hebben we allemaal al kennis mogen maken het kandidaatsbestuur voor het nieuwe studiejaar. Terwijl sommige studenten bezig zijn met het afronden van vakken van dit studiejaar, of zelfs hun studie, zijn anderen alweer druk bezig met de voorbereidingen voor het nieuwe jaar. En dit sluit natuurlijk perfect aan bij het thema van deze editie: Oud en Nieuw. Onze redactie leden hebben zich weer in het zweet gewerkt om voor jullie de leukste en vernieuwende artikelen te schrijven. En onze lay-out leden hebben er nachtwerk van gemaakt om de Predoctor in een nieuw jasje te steken. We hebben afscheid genomen van de traditionele kleuren, en het blauw en wit verwelkomt. Ik hoop dat jullie onze inspanning weer kunnen waarderen en we horen graag van jullie wat jullie vinden van onze nieuwe lay-out. En natuurlijk zijn andere suggesties voor het nieuwe jaar altijd welkom.

Geniet van jullie welverdiende vakanties en festivals, en tot volgend jaar.

Groetjes, Bianca Prinse Hoofdredacteur Inhoudsopgave

Arts & Ko Strip 4 Toestandje K1-69 5 Onderwijsupdate 6 Tandverlies bij ouderen 7 Gender in het medisch curriculum 8 Co-lumn Niels: Silvesterfeest 9 Tien tenen en tien vingers 10 Alumni: Caesar Sterk 12 Genomineerden Onderwijsprijzen 14 Foto’s M.F.L.S.-activiteiten 16 Op uitwisseling in Stockholm 18 De oudste ziekten bekend bij de mensheid 20 Column Daniël: Henk, Riet en leverworst 21 To behandelen or not to behandelen?

22 Hé, het is oké... 24 IFMSA 26 LIMSC 2015 nabeschouwing 28 Forestus 29 M.F.L.S. activiteiten 30

Medische Faculteit der Leidse Studenten

Colofon

Predoctor is een driemaandelijkse uitgave van de Medische Faculteit der Leidse Studenten (M.F.L.S.) De eindredactie behoudt zich te alle tijde het recht voor ingezonden artikelen of mededelingen niet te plaatsen of indien nodig geacht in te korten. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, of door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie.

Correspondentieadres

M.F.L.S. K1-69 Postbus 9600, 2300 RC Leiden 071-5264484 | info@mfls.nl | www.mfls.nl

Predoctorcommissie

Redactie: Bianca Prinse, Janine Hogewoning, Michelle van Dongen, Bouchra Eddounassi, Boudewijn Sweep, Charlotte Zwetsloot Lay-out: Wingchi Cheng, Esther Kort, Esther Huybens, Natascha Kwee, Marijn Duin Drukker Drukkerij HEGA, oplage 2800 Abonnementen Jaarabonnement €5,Een abonnement geldt voor vijf nummers en kan niet tussentijds worden opgezegd. Een abonnement geldt tot wederopzegging en wordt zonder tegenbericht automatisch verlengd. Het opzeggen dient schriftelijk te gebeuren en ten minste twee maanden voor het afloop van het academisch jaar.

Adverteren Bent u geïnteresseerd in adverteren in de Predoctor? Mail voor meer informatie naar lidextern@mfls.nl

3

STRIP

spot onze mooie vesten!

Arts & “KO” Ko, voordat je gaat..

Ik heb nog een klusje voor je.

DIE NACHT. Dit is eigenlijk best een goed idee.

Hopelijk kan ik het goed overbrengen.

door Esther Kort We hebben net een nieuw protocol ontvangen, dus dat moeten we morgen bespreken. Aangezien we tijd tekort hebben, maar hier even een powerpoint van. Dan kunnen we het morgen besspreken.

Doe je best!

DIE VOLGENDE OCHTEND:

Goedemorgen allemaal. Ik ga het nieuwe protocol bespreken dat we hebben ontvangen voor...

Daar gaat mijn plan om ‘Games of Thrones’ te kijken...

Hm... het ziet er wel belangrijk uit.

Als dat ingevoerd wordt... dan zou het veel sneller gaan.

.... dus als we er voor zorgen dat iedere arts deze controle nogmaals doet, dan zal het risico op infectie afnemen.

Als dit protocol gevolgd wordt helpt het de ongevallen te halveren! Ik denk dat het daarom een goed idee-

ONZIN...

Je laat je inpalmen door mooie woorden van een verslag. “Risico van infectie afnemen? ” Weet je hoe hoog het risico nu is?

Is dat hoog genoeg om voor elke arts een kwartier per dag tijd in beslag te nemen? Dat zijn als zo 10 patienten per week.

Puur omdat ze het NIEUW benoemen betekent het niet dat het BETER is. En als je... *lecture continued*

- hele nacht voor niks hard gewerkt-

4

LATER DIE DAG

- en toen begon hij een heel verhaal over hoe de OUDE manieren vaak beter zijn dan die ‘vernieuwingen’!

Balen zeg.

Ik ben blij dat ik Dr. Arts niet als begeleider heb gehad. Hey, maar wil je het NIEUWE menu van de dag proberen?

Haha.

Nee, dankje. Ik heb het even gehad met NIEUWE en OUDE dingen.

EINDE EDK

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

TOESTANDJE K1-69

Oud en nieuw Update vanuit de Bestuurskamer

Terugkijkend op een jaar in K1-69 passeren allerlei beelden en herinneringen de revue. De een nog mooier en leuker dan de ander. ‘Oud en nieuw’: afscheid nemen en vernieuwen.

Een jaar als bestuurslid van de M.F.L.S. is eigenlijk niet anders. Op 1 juni 2014 begon voor mij het avontuur als kandidaatsbestuur, waarna een ontzettend leuk, druk en enerverend jaar op mij en mijn bestuursgenoten stond te wachten. Nu, ruim een jaar later, is het nieuwe bestuur bekend en begint voor ons het afscheid nemen.

Van een bestuursjaar leer je veel. Niet alleen op persoonlijk, sociaal en organisatorisch vlak, maar ook op het gebied van tradities. Oude tradities zoals oraties in het academiegebouw en de Algemene Ledenvergaderingen van de M.F.L.S., maar ook tradities in wording, zoals de LUMC-BBQ en de M.F.L.S.LUMC Onderwijsprijzen. Uit deze voorbeelden blijkt niet alleen dat de M.F.L.S. een rijke traditie heeft, de Vereniging bestaat immers al meer dan 102 jaar, maar ook dat de M.F.L.S. op veel gebieden samenwerkt met het LUMC en de Universiteit Leiden.

Het is juist de Universiteit Leiden die dit jaar nadrukkelijk met het thema ‘oud en nieuw’ in aanraking komt. Op 25 en 26 juni wordt het 88ste lustrum groots gevierd met de University Sports Challenge en een groot Lustrumfeest in de Pieterskerk, de plek waar de Universiteit Leiden 440 jaar geleden, op 8 februari 1575, het levenslicht zag. Voor mij en mijn bestuursgenoten een van de laatste hoogtepunten van het collegejaar voor de zomervakantie langzaam maar zeker zal intreden. Een schitterende afsluiting van een geweldig jaar.

Er is veel veranderd, vernieuwd zogezegd, in de M.F.L.S. dit jaar. Zo heeft de Maatschappij en Cultuur Commissie (MeCC) het levenslicht gezien met als hoogtepunt de organisatie van de Leiden Marathon en het ophalen van een enorm bedrag voor het LUMC Kankerfonds. Verder zijn er natuurlijk veel uitdagingen geweest in het onderwijs. Onder andere de decentrale selectie bij Biomedische wetenschappen en de problematiek rondom de samenloop van twee curricula wat betreft de coschappen bij Geneeskunde voor de nodige hoofdbrekens heeft gezorgd. Op het gebied van internationalisering is ook niet stilgezeten; dit jaar is er voor het eerst een groep studenten naar Cuba geweest en in het eerste semester van het collegejaar 2015-2016 zullen groepen LUMC-studenten afreizen naar Edinburgh (Verenigd Koninkrijk) en Indonesië voor halve minoren van jaar 3.

De Dies heeft dit jaar voor het eerst 2 dagen geduurd, met onder andere een prachtige aftel-borrel richting de 102e verjaardag.

Verder vond het Gala dit jaar plaats in de Elephant Club in Warmond, de plek waar ook het allereerste M.F.L.S.-gala ooit heeft plaatsgevonden. De Trip is in november naar Praag geweest en de Studiereis, voor mij toch wel het hoogtepunt van het jaar, ging dit jaar naar het schitterende en imposante Sint Petersburg. Ook HePatho had dit jaar een verjaardag te vieren. Met een Lustrum-week vol activiteiten werd in Medische Faculteit der Leidse Studenten

februari het 4e lustrum van HePatho met als thema “20 Years Old, HePatho in Gold” gevierd.

Al het nieuws wordt ook weer oud. Zo komt er ook alweer bijna een eind aan dit mooie jaar, waarvan hierboven slechts enkele hoogtepunten genoemd zijn. Eén ding zal echter nooit verdwijnen en dat is het jeugdige enthousiasme waarmee alle actieve leden zich voor de volle 102% inzetten. Zonder hen zou de M.F.L.S. niet de bruisende vereniging zijn zoals ze dat nu is. Een vereniging waar voor ieder wat wils is; van het eten van een tosti in HePatho tot het aanschaffen van studieboeken bij de Dictaten Centrale en van het organiseren van een Ouderdag tot het deelnemen aan de Batavierenrace of het bijwonen van een M.F.L.S.-feest. Een unieke vereniging waar ik en mijn bestuursgenoten niet alleen heel enthousiast lid van zijn, maar tot september ook nog het Bestuur van uit mogen maken. Daarna zullen we, dat kan ik best namens iedereen zeggen, met veel plezier en genoegen terugkijken op het afgelopen Bestuursjaar.

Voor nu alvast een zonnige, fijne zomervakantie toegewenst en tot ziens in het nieuwe collegejaar. Ik ga ondertussen nog even genieten van alles wat ik in deze maanden nog mee mag maken hier in K1-69.

René Wouters - Penningmeester 102e M.F.L.S.-bestuur

5

M.F.L.S.

Onderwijsupdate David Buis en Charlotte Zwetsloot

De geur van de zomer hangt in de lucht: het teken dat het academisch jaar alweer op zijn einde loopt. Elke LUMC student zet nog één keer alles op alles om die laatste ECTS binnen te slepen en met zo min mogelijk hertentamens de vakantie in te gaan. Uiteraard is de vakantieperiode ook voor ons als Leden Onderwijs een rustiger gedeelte van het jaar, maar voordat het zover is zetten wij nog alles op alles om het onderwijs te verbeteren.

Algemeen

Leids Onderwijsdebat Op dinsdag 18 mei vond het Leids Onderwijsdebat plaats.

Dit debat wordt door een aantal studieverenigingen in Leiden georganiseerd, waaronder de M.F.L.S. Het Leids Onderwijsdebat begon dit jaar met een korte lezing van prof. dr. Kinneging over de medezeggenschap. Vervolgens werd er gedebatteerd over stellingen over hoogwaardige medezeggenschap en het Honours onderwijs. Bij de laatste stelling kregen de verschillende fracties van de Universiteitsraad de kans om met elkaar in debat te gaan over het partijenstelsel en de zichtbaarheid van deze partijen.

Het debat werd afgesloten met een hapje en een drankje.

M.F.L.S.-LUMC Onderwijsprijzen Op dinsdag 9 juni zijn de M.F.L.S.-LUMC Onderwijsprijzen uitgereikt. Op deze feestelijke bijeenkomst werden de beste docenten, blokken, coschappen en studenten in het zonnetje gezet en beloond met onder andere een Bronzen Veer, oorkonde en eeuwige roem. De Student Research Award BW is gewonnen door Marjan van der Merbel en de Student Research Award GNK door Djoeke Doesburg. Het beste blok BW is dit jaar de FOS ‘Biomedical Translational Research in Surgery’ en het beste blok GNK is het eerstejaars blok ‘Van Basis tot Homeostase’. Het co-schap Kindergeneeskunde in het MHC Westeinde werd dit jaar door co-assistenten als best beoordeeld. De winnaar van de prof. dr. G.J. Tammelingprijs voor de beste docent is dr. Henk Thiadens.

Vacature: Jaarvertegenwoordigingen

Heb jij altijd al inspraak willen hebben in het onderwijs?

Lijkt het je leuk om activiteiten voor je jaar te organiseren en hen op de hoogte houden van wat de JVT doet?

Solliciteer dan voor de JVT van 2015-2016. Meld je aan via lidgnk of lidbw@mfls.nl. Als je besluit te solliciteren zul je uitgenodigd worden voor een kort sollicitatiegesprek, welke plaats zal vinden eind juni of begin juli.

6

Onderwijs- en Examenregeling (OER) De Onderwijs- en Examenregeling is een wettelijk document waarin het doel en inhoud van de opleiding, geldigheidsduur tentamens, wijze van tentaminering, geldigheidsduur tentamens, herkansingen, toelatingseisen, BSA en studiebegeleiding vastgelegd worden. De verschillende onderwijsgremia hebben zich bezig gehouden met de aanpassingen van de Onderwijs en Examenregelingen voor het komende studiejaar. De belangrijkste aanpassing is het feit dat cijfers niet meer allemaal afgerond worden naar de hele cijfers, maar ook uitgedrukt mogen worden in decimalen.

Geneeskunde VGT Lijncommissie Uit de resultaten van de Voortgangstoets blijkt dat Leidse studenten in hun master relatief slecht scoren op de VGT in vergelijking met hun medestudenten op andere medische faculteiten. Om de aandacht voor de VGT onder studenten en docenten te vergroten, en de VGT in te bedden in de Lijn Beroepsvorming, is een VGT Lijncommissie ingesteld waarin ook het Lid Onderwijs Geneeskunde plaatsneemt.

Biomedische wetenschappen Keuzegids In de Keuzegids Master staat de Master Biomedical Sciences in Leiden als bovenaan in het rijtje van de BW Masters. De Keuzegids merkt op dat het niveau van de stof bovengemiddeld is, de werkvormen uitdagend en de beste docenten in hun soort hier rond lopen.

Decentrale selectie Op zaterdag 11 april vond de tweede ronde van de decentrale selectie plaats. In totaal kwamen 105 scholieren langs in het onderwijsgebouw voor een echte BW onderwijsdag, met college, practicum en werkgroep. De scholieren werden gedurende dag beoordeeld door verschillende docenten en een student. Momenteel wordt de selectieprocedure van dit jaar geëvalueerd, zodat het voor volgend jaar kan worden verbeterd.

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

WETENSCHAP

Auteur: Bianca Prinse Lay-out: Esther Huybens

Mogelijke associatie tandverlies met cognitief en fysiek functioneren

Het verlies van je eigen tanden is geassocieerd met cognitieve en fysieke achteruitgang in ouderen. Dit blijkt uit onderzoek van de afdeling epidemiologie en volksgezondheid van het University College Londen.

Uit de resultaten blijkt dat ouderen minder woorden herinneren en langzamer lopen vergeleken met hun leeftijdgenoten die nog wel eigen tanden hebben.

De fysieke conditie van de deelnemers werd bepaald door middel van een looptest. De deelnemers moesten hiervoor ongeveer 2.5 meter heen en weer lopen op hun normale looptempo. De onderzoekers namen de tijd van de 2 afstanden op en berekende hiermee de gemiddelde loopsnelheid. Extreme waarden, onder de 1 seconde of boven de 60 seconden, werden geëxcludeerd in de analyse.

Mondzieken vormen een groot probleem in de huidige Hierdoor werden 56 deelnemers geëxcludeerd. samenleving. We hebben voornamelijk last van gaatjes en andere ziekten in de mondholte. Deze ziekten hebben een Uit analyses blijkt dat het verlies van eigen tanden geassocieerd hoge prevalentie en een grote impact op de kwaliteit van was met vele demografische en fysieke gegevens. Een verlies leven. Uit recent onderzoek onder de Engelse bevolking blijkt van eigen tanden was onder andere geassocieerd met een dat 30 procent van de ouderen tussen de 75 en 84 een paar hogere leeftijd, een lager opleidingsniveau en verschillende eigen tanden mist, of zelfs helemaal geen eigen tanden meer comorbiditeiten. Uit analyses betreffende de cognitieve heeft. Hoewel tandverlies in ouderen veel minder voorkomt functie blijkt dat de participanten met eigen tanden minder dan in voorgaande jaren, blijft het nog steeds een probleem. woorden herinnerden dan participanten Tot nu toe heeft het onderzoek zich vooral gericht op de zonder eigen tanden. mogelijke associatie tussen mondziekten en diabetes, Wanneer de analyses cardiovasculaire ziekten en overlijden aan cardiovasculaire gecorrigeerd werden ziekten. Uit het onderzoek is gebleken dat er associaties zijn voor het significante tussen het verlies van je eigen tanden en morbiditeit, begin effect van de van ziekte en vroegtijdige sterfte. Een mogelijke verklaring demografische en hiervoor is dat mensen die geen eigen tanden meer hebben, fysieke gegevens, werd last kunnen hebben met kauwen en daardoor een minder de associatie minder goed voedingspatroon hebben. sterk maar bleef het significant.

Omdat er nog geen onderzoek is gedaan naar het effect van tandverlies op de fysieke en cognitieve functie van Uit analyses betreffende het fysieke functioneren, kon ouderen, hebben onderzoekers dit onderzocht in de “English ongeveer dezelfde conclusie getrokken worden. Het bleek Longitudinal Study of Aging”. Mensen voor deze studie dat participanten zonder eigen tanden langer deden over waren benaderd via huishoudens die eerder in een ander de af te leggen afstand in vergelijking met de participanten onderzoek hadden deelgenomen. De huishoudens moesten met eigen tanden. Deze associatie werd na correctie voor hiervoor minimaal 1 persoon van 50 jaar of ouder bevatten. demografische en fysieke variabelen minder sterk en De eerdere studie omvatte 11.391 participanten, maar na resulteerde in een niet significante associatie. Uit verdere aanpassing van de inclusie en exclusie criteria bleven er analyses die opgesplitst werden op leeftijd, bleek dat deze 3.166 participanten over. associatie wel significant was in de 75 plussers, maar niet in de 60-75 jarigen.

Om vast te stellen of de participanten nog eigen tanden hadden, werd de volgende vraag gesteld: “ Hebt u nog Hoewel dit onderzoek aantoont dat er mogelijke associaties enkele eigen tanden, of bent u ze allemaal verloren?”. De zijn tussen tandverlies en het cognitief en fysiek functioneren deelnemers werden vervolgens opgedeeld in 2 groepen: in ouderen, laten de analyses geen sterke significante een groep met enkele eigen tanden en een groep zonder resultaten zien. Verder onderzoek moet uitwijzen of tandverlies eigen tanden. Het cognitief functioneren werd getest door een voorspeller van beperkt functioneren op latere leeftijd is. middel van een 10-woorden test. Op twee momenten werd gevraagd om deze tien woorden te herhalen en hiervan werd G, Watt RG, Rouxel PL, Oliveira C, Demakakos P, Tooth Loss Associated with een totaalscore berekend (0-20). Een slecht geheugen werd Tsakos Physical and Cognitive Decline in Older Adults, Journal of the American Geriatrics Society 2015; 63:91-99 vastgesteld als er minder dan 6 woorden werden herinnerd.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

7

THEMA

Gender in het medisch curriculum

Auteur: Mieke Albers en Sietske van der Meulen Lay-out: Marijn Duin

WAAROM? Naast biologische verschillen, hangen WAT weet jij ervan? Een paar stellingen om erin te

gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen sterk samen met psychologische, sociale en culturele factoren.

Medische consumptie, risicofactoren, communicatie, de ontwikkeling van de genderidentiteit, levensloop, klachtpresentatie, de gevolgen van een aandoening of de behandeling en bejegening door de hulpverlener. Het zijn slechts een paar voorbeelden waarin mannelijke en vrouwelijke patiënten van elkaar kunnen verschillen. Door aankomend artsen kennis over genderaspecten in de geneeskunde aan te reiken, en te leren toepassen, weten we dat de medische zorg, voor mannen en vrouwen, sterk zal verbeteren.

Echter, ondanks de inmiddels sterke wetenschappelijke onderbouwing hiervoor, blijft daadwerkelijke aandacht voor gender-specifieke kennis binnen het medisch onderwijs nog (te) beperkt. En dit, terwijl studenten aan het eind van hun studie wél geacht worden kennis te hebben van, en inzicht te hebben in, de psychische en somatische structuur van mannen en vrouwen. En evenzo worden studenten dan wél geacht zich ook bewust te zijn van hun eigen socialisatie, opvattingen, en waarden en normen.

Gelukkig is er inmiddels veel expertise rondom ‘gender in het medisch onderwijs’ opgebouwd. Diverse gepubliceerde handboeken en afgeronde promoties op het thema ‘implementatie van gender in het medisch curriculum’ hebben ook op ministerieel niveau de aandacht getrokken. Omdat het belang van een gender-sensitief medisch curriculum breed wordt ondersteund door minister Schippers, heeft Vrouwenstudies Medische Wetenschappen (Nijmegen) recent de opdracht gekregen om gender in alle acht medische faculteiten te implementeren. In Nijmegen is voor docenten al een landelijk kenniscentrum Sekse en Diversiteit in het Medisch Onderwijs (www.radboudumc.nl/sdmo) ontwikkeld.

WAAR naar toe? Dat er verschillen zijn tussen mannen

en vrouwen met het oog op de voortplanting is duidelijk.

Maar vaak beperkt de aandacht zich tot de specifiek seksegebonden aandoeningen van de reproductieve functies als zwangerschap, infertiliteit, anticonceptie, menstruatiestoornissen en prostaataandoeningen. Steeds meer bewijsmateriaal toont echter verschillen aan in incidentie, klachtpresentatie, symptomen en prognose van veel andere gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, depressie en angststoornissen. Sekseverschillen kennen ook een andere expressie in verschillende biologische levensfasen. Onder andere hormonale verschillen kunnen bijdragen aan een verschillend ontstaan of beloop van ziekten tussen mannen en vrouwen. Dat zie je bijvoorbeeld bij chronisch obstructief longlijden, migraine, inflammatoire darmziekten, schizofrenie en angina pectoris. Dus, de kern is eigenlijk dat je je als student leert af te vragen óf het in deze fase van het consult bij deze klacht en bij deze persoon uitmaakt of de patiënt een vrouw of een man is. Want het evidence-based onderzoek laat zien dat kennis, toegespitst op sekseverschillen, nodig is om optimale zorg te kunnen bieden aan mannen én vrouwen.

8

komen. We dagen je uit! In het kader hiernaast zie je een paar stellingen. Weet jij de antwoorden?

Waarschijnlijk ben je benieuwd naar de antwoorden op de stellingen maar laten we je eerst meenemen in de volgende casus: Johan Peters, 19 jaar, in opleiding voor beroepsmilitair, komt op uw spreekuur met een schrijnend gevoel aan de penis. Hij heeft ook een paar dagen jeuk en wat wittig beslag gehad op zijn eikel. Jeuk en beslag zijn verdwenen. Er is geen sprake van een pijnlijke of frequente mictie. Dit alles is ontstaan na seksueel contact met een jonge vrouw, Tanja, een week geleden. De vrouw had hij op een avondje disco ontmoet. Er zijn geen condooms gebruikt.

Tja, zomaar een voorbeeld. Maar, stel dat niet Johan maar Tanja in de spreekkamer zit en dat zij is besmet met Chlamydia. Wat is dan de kans dat Johan door een eenmalig contact besmet is geraakt? En stel dat Tanja met een vaste vriend regelmatig seksueel verkeer heeft. Hoe groot is dan de kans dat zij hem besmet? Wat zijn hier man-vrouwverschillen?

Een aantal stellingen, kies juist of onjuist. 1. V r o u w e n zijn sneller dronken dan mannen omdat vrouwen minder lichaamsvocht hebben. 2. Voor vrouwen is tijdens seks verbondenheid belangrijker dan seksuele opwinding. 3.

Vrouwen worden minder vruchtbaar naarmate ze ouder worden, maar mannen blijven tot op hoge leeftijd even vruchtbaar.

VERRASSEND? De antwoorden op de stellingen: Stelling 1

is juist. Vrouwen zijn inderdaad sneller dronken. Als je alcohol drinkt komt het via de maag in het bloed terecht. Het bloed verdeelt de alcohol over het lichaamsvocht. Mannen bestaan voor 55% uit water, vrouwen voor 45%. Bij een man van 60 kilo verdeelt de alcohol zich dus over 33 liter water, bij een vrouw over 27 liter. Als ze precies evenveel drinken heeft de vrouw dus een hoger alcoholpromillage in haar bloed. Stelling 2 is onjuist. Zowel vrouwen (64.4%) als mannen (63.7%) vinden seksuele opwinding even belangrijk als het ‘dicht bij elkaar zijn’. De laatste stelling is ook onjuist. De spermakwaliteit gaat na het 45ste levensjaar al achteruit.

DAAROM! Het lijkt zo voor de hand liggend! Natuurlijk

willen jullie onderwijs, waarin je als aankomend arts je gender awareness inslijpt! Die gender-sensitieve kennis leer je vervolgens toe te passen. Zó wordt met jullie vaardigheden en kennis, per direct, de medische zorg voor mannen én voor vrouwen, enorm verbeterd.

Heb je vragen? Mail ons! Het projectteam ‘Implementatie van gender in het Medisch Onderwijs’ van het Radboudumc: prof. dr. Toine Lagro-Janssen (Hoogleraar Huisartsgeneeskunde), dr. ir. Mieke Albers (epidemioloog); e-mailadres: mieke.albers@radboudumc.nl en drs.

Sietske van der Meulen (onderwijskundige); e-mailadres: sietske.vandermeulen@radboudumc.nl Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

CO-LUMN

Silvesterfeest

Door Niels Groeneveld

een universiteit oprichtte op 8 februari 1575. En deze zijn daarmee ontegenzeggelijk de oudste van Nederland Vanzelfsprekend hebben de dames “Na en heren stafartsen, het doorlopen professoren en alumni van de semi-artsstahetzelfde traject doorlopen en ge mag ik, nee moet ik, het daarbij horende gedrag vertoond. opeens zelf beslissinAannemen dat iedereen dit op dezelfde gen nemen.” wijze heeft gedaan zou een belediging Enkele weken zijn voor het individu, maar een groot geleden reed ik gebroken terug deel van de afgestudeerden zal dingen van een illuster weekend weg met gedaan hebben die in de volksmond jonge, oude en afgestudeerde als studentikoos worden omschreven. geneeskundestudenten. Het was een En zijn de Paul de Meijers, Jon van goed weekend waarin menig man en Roods en Michel Ferraris daar dan vrouw verloren hebben van zichzelf, minder goede artsen, hulpverleners of maar vooral van de 1000 meegenomen onderzoekers van geworden? goudblonde vrienden. Een “Een respectabele nederlaag, derde van de waarvan elke (oud-)student Blijkbaar werkt het in het begrijpt dat deze ook hem hoogwaardigheids- bedrijfsleven in ieder of haar een keer ten deel bekleders in Nederland geval niet zo. Uit een valt. Het besef kwam ergens lid is geweest van artikel van NRC Q, dat de corpora...” op de A16 richting Den Haag. een tijd circuleerde op Dat deze brakke hoopjes mens Facebook, bleek dat een derde arts of onderzoeker zijn, of in de nabije van de hoogwaardigheidsbekleders in toekomst gaan worden. Is zo’n weekend, Nederland lid is geweest van de corpora en het bijpassende haantjesgedrag en nog een extra deel van andere dat zich daarbij afspeelt, dan nog wel gezelligheidsverenigingen. En de gepast? Het soort gedrag wat elke (corporale) gezelligheidsverenigingen specialist, basisarts of onderzoeker zijn van oudsher juist, met hun tradities zijn patiëntenpopulatie ten zeerste zal en mores, de oorsprong van de afraden ten goede van reinheid, rust en definitie voor studentikoos. Dus anders regelmaat voor de innerlijke mens. Of gezegd, in het bedrijfsleven komen zijn dit juist de schoolvoorbeelden van de studentikoze eigenschappen transitie tussen oud en nieuw? Tussen redelijk goed van pas om de top van scholier en student? Tussen student en de bedrijfspiramide te behalen. En zo coassistent? En tussen coassistent en geldt dat waarschijnlijk ook voor ons basisarts? medici en onderzoekers in spe, al is dit zeker in mindere mate dan in het Deze specifieke, aan de medische bedrijfsleven. faculteit gekoppelde, overgangen zijn in het Leidsche een begrip sinds Studentikoos gedrag maakt dus men liever belasting betaalde en geen slechtere, nieuwe artsen of Medische Faculteit der Leidse Studenten

onderzoekers, maar de geleidelijke transitie in het gedrag van student naar coassistent en basisarts is natuurlijk wel essentieel. De eerste arts die evenredig consumeert als in zijn eerste studentenjaren moet nog een BIG-registratie krijgen en andersom is het leven van een grijs eerstejaars muisje zonder enig grensverleggend gedrag mijns inziens ook niet helemaal de bedoeling. Oud en nieuw zijn dus met elkaar verweven als een plexus brachialis, waarin de huidige eerstejaars sinds Boerhaave al bedside-teaching krijgen, maar ook de tradities van het studentenleven onderwezen krijgen door ouderejaars die dit weer van hun ouderejaars hebben geleerd.

Ondergetekende is bijna bij de Silvesterparty aangekomen van zijn laatste transitie naar basisarts. Na het doorlopen van de semi-artsstage mag ik, nee moet ik, opeens zelf beslissingen nemen. Mijn draai vinden als jonge arts in de grote mensenwereld zal hopelijk begeleid worden door de oude rotten in het vak die mij niet de stethoscoop opnieuw laten uitvinden. Met wat geluk zal ik op mijn laatste dag als student nog eenmaal in geuren en kleuren herinnerd worden aan de transities die ik heb doorgemaakt tot het in ontvangst nemen van mijn artsenbul. En onder het genot van gretig afgenomen goudblonde vrienden zal ik dan nog eens denken aan het besef van dat brakke hoopje mens op de A16 richting Den Haag.

“Oud en nieuw zijn dus met elkaar verweven als een plexus brachialis...”

9

THEMA

Tien tenen en tien vingers Of toch niet?

Auteur: Bianca Prinse Lay-out: Esther Huybens

Al negen maanden lang wachten de toekomstige ouders op dit moment. Negen maanden lang heeft de moeder zich voorbereid op dit moment. Eindelijk is het dan zover. De geboorte van hun kindje. De ouders wachten vol spanning af wat de verpleegkundige zegt. “Het is in orde. Ze heeft tien tenen en tien vingers”. Maar wat als dit niet het geval is?

ledematen, waren de structuren in haar hersenen iets anders georganiseerd dan bij jou en mij. Er is namelijk geen ruimte gereserveerd voor bijvoorbeeld de coördinatie van ledematen en hierdoor zijn andere gebieden sterker ontwikkeld. Violetta kon haar mond en kin daarom veel beter gebruiken dan ieder anders mens.

Ieder jaar worden er ruim 2000 kinderen geboren met een of meerdere aangeboren afwijkingen. Een aangeboren afwijking is niet altijd zichtbaar bij de geboorte. Afwijkingen aan de ledematen zijn dit of bij de geboorte of later in het leven wel. Sommige van deze afwijkingen kennen we allemaal; de meeste mensen hebben namelijk wel eens gehoord van een softenon baby. Maar wat zijn de zeldzame afwijkingen van de ledematen? En wat zijn de oorzaken?

Zeventig

Een andere aangeboren aandoening is de ziekte CharcotMarie Tooth. Onder deze naam vallen verschillende overerfelijke ziekten van het perifere zenuwstelsel. Al deze ziekten worden gekenmerkt door een progressief verlies van spierweefsel en gevoel in bepaalde delen van het lichaam.

Deze ziekte komt ongeveer bij 1 op de 2500 mensen voor en de eerste symptomen komen tot uiting aan het begin van de kinder- of pubertijd. De kinderen hebben meestal als eerste last van een klapvoet en dit kan leidden tot hamertenen.

Violetta Verlies van kracht in de armen is een gevolg van progressie Amelie is een van die zeldzame aangeboren afwijkingen. van de ziekte. Hoewel het gevoel bij deze patiënten verloren Kinderen met dit syndroom missen 1 of meerdere ledematen. gaat, blijven de zenuwen die pijnprikkels verwerken wel intact.

Bij een specifieke variant van dit syndroom heeft het kind helemaal geen armen of benen: Tetra-Amelie. Naast het Er zijn van deze ziekte meer dan 70 varianten bekend en missen de ledematen, kunnen deze kinderen ook last hebben bij iedere variant is de oorzaak anders. Er zijn meerdere van afwijkingen in het gezicht, hoofd, hart, zenuwstelsel, genetische oorzaken geïdentificeerd en deze hebben skelet of de geslachtsdelen. Tetra-Amelie komt niet vaak voor: allemaal effect op de structuur van het axon of de myeline er zijn over de hele wereld maar een paar families bekend schede van de perifere zenuw. Alle mutaties beïnvloeden waar dit syndroom voorkomt. In 1 familie is de oorzaak van dan ook het normale functioneren van de spieren; ze leiden het syndroom geïdentificeerd: een mutatie in het WNT3 tot zenuw degeneratie en verlies van communicatie gen. Dit gen speelt een belangrijke rol in de tussen de zenuw en zijn doelorgaan. Omdat ontwikkeling van de ledematen tijdens er zoveel varianten zijn, zijn er daarom de embryonale ontwikkeling. verschillende manieren van overerving. Sommige varianten Een bekend voorbeeld van worden via een autosomaal iemand met Tetra-Amelie dominante of recessieve was Aloisia Wagner. manier overgeërfd, maar Deze vrouw werd in er zijn ook varianten die het begin van de 20ste geslachtsgebonden eeuw in Duitsland (X-linked) worden geboren en maakte overgeërfd. van haar afwijking geen beperking. Onder de Opening naam Violetta werd zij Een syndroom wat naast beroemd en gaf vele afwijkingen in de botten, shows tijdens haar leven. afwijkingen in de schedel en Ondanks haar beperking huid laat zien, is het Adams kon zij zich in het dagelijks Oliver syndroom. Kinderen leven gemakkelijk redden. met dit syndroom hebben last Omdat zij was geboren zonder van plekken op het hoofd waar geen Te r t a ro o m A m eli e S y n d

10

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

THEMA huid zit. Bij sommige kinderen ontbreekt op deze plekken het schedelbot zelfs. De kinderen hebben ook last van een abnormale groei van de nagels en kunnen samengesmolten, abnormale of zelfs ontbrekende vingers of tenen hebben.

Naast hun uiterlijke afwijkingen, hebben de kinderen ook last van afwijkingen die niet meteen zichtbaar zijn. Het syndroom gaat namelijk gepaard met afwijkingen in het cardiovasculaire en neurologische systeem.

productie van RECQ helicases. Deze helicases zorgen ervoor dat het DNA zich tijdelijk kan ontvouwen voor reparatie of replicatie. Wanneer dit niet gebeurt, stapelt de DNA schade op en kan dit tot kanker leiden. De kinderen hebben daarom op jonge leeftijd kans op osteosarcoom of hematologische kanker soorten.

Dit syndroom wordt veroorzaakt door mutaties in het ARHGAP31, DOCK6, EOGT of het RBPJ gen. Waarschijnlijk zijn er nog meer genen die dit syndroom kunnen veroorzaken.

Er zijn namelijk mensen met dit syndroom maar zonder een mutatie in een van deze genen. Van het ARHGAP31, DOCK6 en het RBPJ gen is bekend dat ze tijdens de embryonale ontwikkeling een rol spelen in de ontwikkeling van de botten, ledematen en spieren. De functie van EOGT is nog onbekend. De mutaties worden op een autosomaal dominante of recessieve manier overgeërfd.

De levensverwachting van kinderen met het AdamsOliver syndroom is afhankelijk van de ernst van de opening in de schedel, maar meestal hebben zij een normale levensverwachting.

Een andere zeldzame aandoening, met ongeveer net zo’n zeldzame naam, is de ziekte Farber Lipogranulomatosis.

Kinderen met ziekte hebben last van abnormale vetophopingen, voornamelijk in de gewrichten. Er zijn 3 klassieke symptomen die bij elk van de 7 varianten van de ziekte voorkomen: een hese stem en zwak gehuil, kleine vetophopingen onder de huid en opgezwollen pijnlijke gewrichten. Hiernaast kunnen de kinderen ook last hebben van hun ademhaling, een vergrote milt of lever, en hebben de kinderen last van een ontwikkelingsachterstand.

Deze symptomen variëren per type van de ziekte in ernst. Type 1 is de meest voorkomende variant en deze kinderen sterven ongeveer rond het begin van de kindertijd.

Recycling

Helicases

Een andere zeldzame De ziekte komt ongeveer aandoening waarbij de bij 80 kinderen wereldwijd ledematen zijn aangetast, voor en wordt veroorzaakt is het Rapadilino syndroom. door mutaties in het ASAH1 Bij dit syndroom kunnen de gen. Dit gen codeert voor het botten in de onderarmen en duimen enzym acid ceramidase dat een si s Fa r b e o t a m r Li p o g r a n ul o onderontwikkeld of zelfs afwezig zijn: belangrijke rol speelt in de recycling en hetzelfde geldt voor de knieschijf. Ook kunnen afbraak van vet. Doordat het vet niet gerecycled kinderen last hebben van een open of hoog gehemelte, een wordt, ontstaan er problemen in processen waar deze lange en smalle neus en ontwrichte gewrichten. Door deze recyclede producten belangrijk zijn, zoals bij de vorming van afwijkingen hebben kinderen vaak problemen met eten, last myeline. Doordat de afbraak niet goed verloopt, hoopt het vet van diarree en moeten ze veel overgeven. In combinatie met zich onder andere op in de longen, lever, darmen, spieren en de problemen van de gewrichten leidt dit tot groeiproblemen. in de botten. De ziekte wordt op een autosomaal recessieve Het syndroom komt vooral voor in Finland waar 1 op de 75000 manier overgeërfd en de meeste kinderen overlijden aan mensen kinderen last heeft van het syndroom. longproblemen rond 2-jarige leeftijd.

Naast de problemen met de gewrichten, hebben kinderen op jonge leeftijd al een verhoogde kans op kanker. Dit komt omdat de oorzaak van dit syndroom ligt in een gen dat een belangrijke rol speelt in de reparatie en replicatie van het DNA: het RECQL4 gen. Dit gen is verantwoordelijk voor de Medische Faculteit der Leidse Studenten

De patiënten die geboren worden met een van deze ziekten, hebben hun hele leven last van de gevolgen. Een aangeboren defect waar zij zelf niets aan kunnen doen, betekent getekend voor het leven.

11

ALUMNI

Caesar Sterk Oogarts

De 70-jarige Caesar Sterk is oogarts. In 1962 begon hij aan zijn studie geneeskunde in Leiden en in 1970 studeerde hij af. Vandaag de dag, is hij – ondanks officieel met pensioen - nog volop actief op het gebied van de oogheelkunde, bestuur en onderwijs. We vragen hem naar zijn verhaal en over zijn passie voor de oogheelkunde. Wat zijn de verschillen tussen vroeger en nu? En welke wijze lessen kan hij ons bijbrengen? chirurg als de internist van je vakgebied. Je hebt patiënten van alle leeftijden en je hebt te maken met veel vakgebieden – vooral in een academisch ziekenhuis. Zelf heb ik veel chirurgie gedaan en ik denk dat ik een van de laatste van mijn generatie ben waar artsen voor- tot helemaal achterchirurgie uitvoeren. Tegenwoordig is dat heel anders. Dus aan de ene kant lijkt oogheelkunde heel klein, aan de Van het einde even terug naar het andere kant juist heel groot. En het is begin. Hoe bent u begonnen? natuurlijk gewoon een leuk vakgebied.”

“Ik ben dus in 1962 begonnen met mijn studie in Leiden. Omdat er in die tijd de Wat zijn binnen het vakgebied luxe situatie heerste dat er een tekort aan ontwikkelingen en innovaties geweest assistenten was, vroeg iedere dokter die die een grote impact hebben gehad? je coschap examen afnam: ‘En Meneer “Ik heb de opkomst van de kunstlens Sterk, weet je al wat je wilt gaan doen? gezien. Dat was fantastisch. Het begon Lijkt dit je een leuk vak?’ Ik had destijds mondjesmaat toen ik coassistent was. al een keer aan oogheelkunde gedacht, maar ik wist dat ik na mijn artsexamen Het leek sommige hoogleraren in de binnenkort in dienst moest. Mijn oogheelkunde nog misdadig om zo’n voorganger dr Oosterhuis gaf me toen lens er in te zetten. Ondanks dat had de optie om tussendoor als vakantie- Nederland een pioniersrol hierin. Kees assistent te werken. “Prima en gezellig! Binkhorst en Jan Worst hebben hier Loop even langs de administrateur en een grote rol mee gespeeld. Dat was zeg dat u morgen begint” had hij na een leuke tijd en een tijd waarin de mijn artsenexamen gezegd. Zo simpel oogheelkunde enorm is gegroeid – net ging dat. Drie weken nadat ik uit dienst als de rest van de geneeskunde. De kwam, ben ik begonnen met mijn technische vooruitgang was enorm. En opleiding tot oogarts. Vier jaar later was dan is zo’n ziekenhuis als dit, het LUMC, ik oogarts.” fantastisch om te werken want daar loop je altijd voorop. Ook zijn wij nog En waarom heeft u uiteindelijk gekozen steeds een gespecialiseerd ziekenhuis voor de oogheelkunde? op het gebied van kanker van het “In de eerste plaats is het een oog. Mijn leidinggevende ontdekte omschreven gebied. Het brein, oogkas, destijds snel dat er in Oost-Duitsland traanwegen en een beetje neus, maar een hele mooie techniek was bedacht daar blijft het vaak bij. Ten tweede is het om stralingsongevoelige melanomen te een gevarieerd vak. Je bent zowel de behandelen met radioactieve schildjes Kunt u wat vertellen over het schilderij?

“Het is traditie bij de oogheelkunde dat er bij een afscheid van een collega – zoals bij mijn pensioen - een portretschilderij wordt gemaakt. Nadat je dit hebt ontvangen, geeft je dit weer terug aan de afdeling. Hier wordt een mooi plekje gevonden en het opgehangen. Meestal moeten mensen hiervoor poseren, maar dat heb ik nooit gedaan. Het schilderij was voor mij dus een verrassing.”

12

met een materiaal dat alleen bètastralen afgeeft. Dus op hele korte afstanden kun je een grote dosis straling geven zonder dat je het weefsel er om heen kapot maakt. Zelfs je lens, die heel stralingsgevoelig is, wordt er niet troebel van.

Daarmee stond Leiden geweldig op de kaart en dit is nog steeds een van onze speerpunten.”

En wat vond u voor de patiënt de belangrijkste ontwikkeling?

“Dat is lastig om te zeggen. Alle ontwikkelingen die leiden tot een betere behandeling en waar mensen mee geholpen worden zijn fantastische ontwikkelingen. Innovaties die belangrijk zijn geweest voor de kwaliteit van leven specifiek voor de oudere mensen zijn, volgens de raad van gezondheid, de kunstheup en de kunstlens. Vóór de ontwikkeling van de kunstlens zat men vast aan jampotjes-glazen. Dan zag je wereld er heel groot uit en alles leek dichtbij. Als je dus een kopje thee inschonk dan schonk je er naast. Ik heb nog filmpjes die ik studenten laat zien waarbij je ziet hoe mensen in het verkeer een ringvormig scotoom– een blinde vlek – hebben. Dit was echt een handicap. Tegenwoordig kunnen we dankzij de kunstlens, naast ouderen, zelfs baby’s met aangeboren staar helpen. De kunstlensjes komen vaak op wat latere leeftijd , voor als het oog volgroeid is. Specialisten kunnen baby’s Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

ALUMNI van een paar dagen al contactlenzen aanmeten. Dat is fantastisch.”

Welke innovatie vond u belangrijk voor de oogartsen zelf?

“De verfijning van de operatie met behulp van loep-brillen. Toen ik begon als arts adviseerde mijn collega om vanaf dag één alleen met zo’n microscoopbril te werken.

Ondertussen is de oogheelkunde zonder operatiemicroscoop niet meer voor te stellen. Alleen je handen moeten dit wel kunnen volgen, dus je moet geen tremor hebben. Oogartsen nemen daarom ook geen koffie voordat ze opereren.”

Ziet u nu nog steeds een groei in de oogheelkunde?

“Ja zeker. Er was bijvoorbeeld berekend dat als er geen nieuwe uitvindingen meer worden gedaan, dat behandelingen voor maculaoedeem bij Diabetes Mellitus patiënten tussen 2010 en 2020 met 536% zal stijgen.

In totaal gaan we er van uit dat het oogheelkundig werk met zo’n 2 tot 3,5 procent toeneemt tussen? 2010 en 2020. Waarschijnlijk wordt dit meer aangezien er natuurlijk wel weer nieuwe uitvindingen komen.”

Zijn er nog technieken van vroeger die men tegenwoordig vreemd zou vinden?

“Iedere techniek staat weer op de schouders van de vorige. Wat wel een grote revolutie is geweest, is de techniek waarbij je staar kon opereren door hele kleine gaatjes.

Een fantastische grote ontwikkeling.

Toen ik hier kwam, had Kolenbranden een hele ingewikkelde techniek ontwikkeld om staar te opereren, met een ingewikkelde hechting met vijf steken. De mensen moesten toen een week platliggen in bed zonder bezoek en kregen gemalen voedsel zodat ze niet zouden hoesten, kauwen of persen etc. In die tijd opereerde ze ook zonder handschoenen, want destijds was het idee dat je beter voelde zonder handschoenen. Maar goed dat er toen nog geen AIDS en Hepatitis bestond.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

Tegenwoordig kom je ‘s morgens, krijg je een druppel anesthesie voor de ingreep en ga je ‘s middags weer naar huis. Patiënten vergeten tegenwoordig dat ze geopereerd zijn en een oogziekte hebben gehad. Ik heb zelf ook staar gehad. Zonder die kunstlensimplantaties, die door Nederlanders groot zijn gemaakt, had ik zelf niet meer kunnen werken.”

Zou u na al die gelukkige jaren nog willen stoppen met werken?

“Stoppen met werken lijkt leuk he?

Maar dat is helemaal niet leuk. Er zijn momenteel werklozen die alles zouden overhebben voor een baan. Als je 65 en nog erg gezond bent, voelt het net zo. Niemand wacht op je en dan is het heerlijk als mensen je vragen of je komt helpen. Voor mijn pensioen had ik mezelf voorgenomen dat als mensen me ergens voor vragen dat ik begin met ‘ja’ te zeggen. Daar heb ik geen spijt van gehad. Je moet gewoon duidelijk zijn en zeggen: ‘Ja, tenzij…’Ik zeg dus tegen iedereen, ik kom graag bij jullie werken of bij de commissie of vul maar in. Alleen, tijdens de schoolvakanties van mijn vrouw, dan werk ik niet. Als je daarmee akkoord ben gaat, ben ik je man. Flexibiliteit is mijn kracht, maar ik heb dus alle schoolvakanties vrij.”

Dus u heeft het momenteel nog druk?

“Ik blijf actief. Mijn allerleukste bijbaantje is promoties voorzitten. Daarnaast werk ik in verschillende ziekenhuizen, ben ik

voorzitter van de HOLEC en begeleid ik afstudeersessies. Het begeleiden van afstudeersessies is best veel werk. Je moet de studenten interviewen terwijl ze natuurlijk allemaal op vakantie gaan tot net voor de uitreiking. Ondanks de lange avonden die je kwijt bent, is erg leuk om te doen. Verder zit ik bij verschillende landelijke werkgroepen en geef ik les op een MBO opleiding in Utrecht. Ook ben ik lid van de geschillencommissie en de Commissie van Advies. Als er een interessante lezing is, dan ga ik daar naartoe.”

Heeft u wijze lessen om aan studenten mee te geven?

“Laat je als eerste leiden door wat je wilt doen. Want als je plezier hebt, dan gedij je het best. Denk in eerste plaats met je hart en denk daarna pas aan de praktische mogelijkheden. Ga niet naar lijstjes kijken, bijvoorbeeld waar zijn er te kort aan specialisten of waar is een overschot. Dat is echt waar. Voor de rest, kijk niet op de klok en kijk niet of je overuren maakt. Als je klinische interesse hebt, focus op de patiënt.

Budget en uren zijn bijzaken. Het gaat erom dat wanneer patiënten met een vraag komen, de arts probeert het op te lossen. Dat is de kern van ons vak.

Het doorgeven van het vak is ook een heel belangrijk aspect. Voor de rest denk ik dat je alleen een goede dokter kan zijn wanneer je er plezier in hebt.

Een beetje verstandig zijn is altijd goed, maar volg je hart.”

Leidse Alumnivereniging voor Biomedische wetenschappen

Geneeskunde

en

De Leidse Alumnivereniging Geneeskunde (LAG) is een netwerk met personen die in Leiden Geneeskunde of Biomedische wetenschappen hebben gestudeerd, die in Leiden hun specialistenopleiding volg(d)en, of binnen het Leids Universitair Medisch Centrum een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan onderwijs, onderzoek en/of patiëntenzorg. Elk jaar organiseert de LAG een aantal reünies, lezingen en een symposium.

13

M.F.L.S.

De genomineerden

Lay-out: Wingchi Cheng

Maak kennis met onze genomineerden voor de onderwijsprijzen geneeskunde en biomedische wetenschappen en hun onderzoek.

DJOEKE DOESBURG

Geneeskunde

Ik heb onderzoek gedaan naar de rol van het immuunsysteem bij ischemische neurodegeneratie in het oog. Door middel van een in vivo model heb ik onderzocht wat de rol van de verschillende T-cellen bij ischemische neuropathie zijn. Retinal Ganglion Cell (RGC) verlies werd gebruikt voor de kwantificatie van retinale schade. RGCs zijn de retinale neuronen die betrokken zijn bij de geleiding van visuele informatie van het oog naar de hersenen. Verlies van gezichtsvermogen wordt gewijd aan de degeneratie van deze neuronen.

Uit het onderzoek bleek dat ischemie wordt gevolgd door een migratie van T-cellen naar de retina, wat vervolgens leidt tot een immuunrespons resulterend in neurodegeneratie. CD4+ T-cellen blijken een essentiële rol te spelen in dit proces. Ook kwamen we tot de ontdekking dat het blokkeren van CD4+ T-cel functie beschermt tegen RGC verlies na ischemie, en daarmee zorgt voor het behoud van gezichtsvermogen. Dit zou een nieuwe mogelijkheid kunnen betekenen voor de behandeling van ischemische neuropathie.

LEONIE BROERSEN

Geneeskunde

Ik heb in een systematische review en meta-analyse onderzocht welk percentage van de patiënten die corticosteroïden gebruikt als bijwerking bijnierinsufficiëntie ontwikkeld. Dit heb ik bekeken per toedieningsvorm, per ziekte, per dosering en per behandelduur. In totaal heb ik 74 artikelen met 3.753 deelnemers meegenomen in mijn onderzoek. Het percentage bijnierinsufficiëntie bij de deelnemers varieerde afhankelijk van toedieningsvorm, ziekte, dosering en behandelduur van 1,4% tot 60%. Opvallend is dat zelfs patiënten met astma die alleen inhalatiecorticosteroïden gebruiken in wel 6,8% van de gevallen bijnierinsufficiëntie ontwikkelen. Er is geen enkele toedieningsvorm, ziekte, dosering of behandelduur waarbij het risico op bijnierinsufficiëntie volledig is uitgesloten. Daarom zou de drempel om patiënten die corticosteroïden gebruiken te testen op bijnierinsufficiëntie laag moeten zijn, zeker bij patiënten met aspecifieke symptomen na het staken van corticosteroïden.

MARIT DE VOS

Geneeskunde

Ik heb onderzocht of vaatchirurgen een behandelplan voor patiënten met perifeer vaatlijden kunnen opstellen op basis van de niet-invasieve beeldvorming ‘duplex’ (echografie met dopplertechniek). Hoewel vele studies de betrouwbaarheid van duplex hebben aangetoond, wordt momenteel met name CTA of angiografie gebruikt, wat duurder is en meer risico meebrengt door straling en contrast. Voor mijn studie selecteerden vaatchirurgen uit Boston en Leiden behandelplannen voor patiënten, eerst op basis van duplex en dan op basis van een toegevoegde CTA scan. Het bleek dat toevoeging van CTA maar zelden iets veranderde aan het duplex-gebaseerde behandelplan. De chirurgen hadden echter aanzienlijk meer vertrouwen in het behandelplan na CTA en misten soms anatomische details bij de duplex. Daarnaast heb ik een nationale database onderzocht op het gebruik van duplex voor vaatpatiënten in de VS, waaruit bleek dat dit zelden gebruikt werd en dat dit sterk varieerde per regio. Kortom, het vertrouwen van vaatchirurgen in duplex moet nog aanzienlijk worden verbeterd. We moeten hen bewustmaken van de potentie van duplex als minder invasief, minder kostbaar en betrouwbaar alternatief voor contrastbeeldvorming. Ook moeten duplex onderzoeksverslagen noodzakelijke anatomische details bevatten. Immers, meer gebruik van duplex bij perifeer vaatlijden is een belangrijke kans om zorgkosten en patiëntenrisico’s te besparen.

14

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

M.F.L.S. Biomedische wetenschappen

MARJAN VAN DE MERBEL

Prostaat kanker is de meest voorkomende kanker soort in de man. Zoals met de meeste soorten kanker overlijden de meeste patiënten niet aan de primaire tumor, maar juist aan de uitzaaiingen. Bij prostaatkanker zijn dit vooral de uitzaaiingen naar het bot. Tijdens mijn stage op de afdeling Urologie heb ik onderzoek gedaan naar de rol van microRNA-25 (miR-25) in prostaat kanker. MicroRNAs zijn kleine stukjes RNA die niet coderen voor een eiwit maar juist de expressie van genen kunnen verlagen.

Tijdens mijn stage heb ik aangetoond dat miR-25 Notch signalering kan verlagen.

Notch signalering is betrokken bij prostaatkanker en botuitzaaiingen. Bovendien zorgde miR-25 ervoor dat prostaatkanker cellen minder agressief worden. miR-25 verminderde de deling en migratie van prostaat kanker cellen in vitro. Bovendien verminderde miR-25 het vermogen van prostaat kanker cellen om uit te zaaien in zebravis embryo’s.

Hiermee is miR-25 een interessant nieuw aangrijpingspunt in de behandeling van prostaat kanker.

INGMAR VAN HENGEL

Biomedische wetenschappen

In Zurich heb ik onderzoek gedaan naar het bioprinten van huid voor de behandeling van brandwonden. Voor dit onderzoek werden allereerst huidcellen geïsoleerd uit huidbiopten en op kweek gezet. Deze cellen vormden samen met een hydrogel de ‘inkt’ voor onze bioprinter waarmee we nauwkeurig de huid konden printen. Na een aantal dagen incubatie hebben we de geprinte huid getransplanteerd op een wondmodel en de wondgenezing onderzocht.

Mijn project was gericht op het printen van ‘complete’ huid: met hierin ook pigment en bloedvaten. Pigment beschermt de huid tegen UV-straling en bloedvaten versnellen de genezing van de brandwond door de toevoer van voedingsstoffen. Om dit te realiseren heb ik behalve fibroblasten en keratinocyten (die de basis vormen voor respectievelijk de dermis en epidermis) ook melanocyten en endotheelcellen gebruikt om huid te printen. De resultaten zijn veelbelovend en zullen binnenkort gepubliceerd worden. Daarnaast zijn de voorbereidingen voor een klinische studie gestart die moet leiden tot goedkeuring van het gebruik van geprint huid in de kliniek. Hopelijk kunnen daarna patiënten met brandwonden voortaan behandeld worden met hun eigen geprinte huid.

Biomedische wetenschappen

SARA DIONISI

The goal of my project was to dissect the role of MYOD1 mutation in spindle-cell rhabdomyosarcoma (RMS) pathogenesis in the context of lentivirus-mediated experiments.

Using a two-way approach, parallel set of studies were performed in order to investigate the effects of MYOD1 wild-type and mutant in spindle-cell RMS cell line (L3230) and in normal myoblast. On one hand, cloning experiments were performed in order to create lentiviralvectors carrying the coding sequence of MYOD1 in both wild-type and mutant version. On the other hand, knockdown experiments were performed in order to test shRNA targeting the 3’-UTR region of MYOD1 to stably silence the gene, either wild-type or mutant. We hypothesized that the final combination of these two separate experiments would lead to the reversion of phenotype in L3230 cells when they are infected with exogenous wild-type MYOD1, while the endogenous mutant is knockdown by shRNA targeting the 3’UTR region of the gene. In addition, we hypothesized that infection experiments using the exogenous mutant-MYOD1 on normal myoblast would transform these cells into tumor cells.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

15

M.F.L.S.

16

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

M.F.L.S.

Medische Faculteit der Leidse Studenten

17

BUITENLAND

Op uitwisseling in Stockholm: Een beetje thuiskomen...

Vanaf 2011 wordt de Prof. E.L. Noachprijs jaarlijks uitgereikt aan de beste bachelorstudent Biomedische Wetenschappen. De bijbehorende geldprijs mag volledig besteedt worden aan een buitenlandse reis ter oriëntatie op de vervolgstudie. Als ontvanger van de prijs in 2011, volgde Gido Gravesteijn twee vakken aan het Karolinska Institutet (KI) in Stockholm en vertelt over zijn ervaringen.

In 2011 ontving ik de Prof. E.L. Noachprijs – vernoemd naar één van de oprichters van de studie Biomedische Wetenschappen (BW) – uit handen van de zoon van Prof. Noach. In een kort dankwoord noemde ik dat ik het geldbedrag graag zou willen besteden aan een buitenlandse reis naar het Karolinska Institutet (KI), Stockholm. Uiteindelijk vier jaar later, vertrok ik begin februari naar Stockholm voor twee goed aangeschreven mastervakken aan het KI. Vanaf de uitreiking in 2011 heb ik verschillende BW-stages en geneeskunde coschappen gevolgd. Tijdens mijn eerste masterstage bij Humane Genetica merkte ik dat online bioinformatica tools prima kon gebruiken, maar ik geen idee had wat zo’n applicatie nu precies uitvoert en berekent. Om deze tools te begrijpen, wilde ik graag een bioinformaticavak volgen. Daarnaast blijft communicatie van de onderzoeksresultaten in welke vorm dan ook een uitdaging – en dus wilde ik dit verbeteren door een communicatie-vak te volgen.

de campus van het KI, opnieuw naar Zweedse les; deze uitwisseling naar Stockholm was een beetje thuiskomen.

Maakte dat het minder interessant? Absoluut niet! Deze uitwisseling heeft voor mij bijzondere toegevoegde waarde gehad op studievlak en daarbuiten!

Een beetje thuiskomen…

Eerder volgde ik een semester BW aan het Karolinska Institutet en dat is mij zeer goed bevallen. Naast het duidelijke onderwijs tijdens hoorcolleges en de excellente voorzieningen van de universiteit, spreekt ook de Zweedse cultuur mij aan.

Opnieuw wonen in Stockholm, opnieuw lessen volgen op

Heb je iets van de cursussen geleerd? Ja!

Aan het KI bestaan de mastervakken vooral uit hoorcolleges en incidenteel een journal club. Het voordeel hiervan was dat bioinformatica werd uitgelegd door experts. Juist bij

Prof.dr. E.L. Noachprijs voor beste bachelorstudent BW

Ter gelegenheid van het vijfde lustrum van de opleiding Biomedische wetenschappen is het prof.dr. E.L. Noach Fonds opgericht. Het Fonds is een eerbetoon aan prof.dr. E.L. Noach, bij leven hoogleraar Farmacologie aan de Faculteit der Geneeskunde van de Rijksuniversiteit Leiden (thans Leids Universitair Medisch Centrum).

Elk jaar wordt de prof.dr. E.L. Noachprijs uitgereikt aan een student met gebleken wetenschappelijke excellentie tijdens de bachelorfase van de studie Biomedische wetenschappen, in het bijzonder tijdens de bachelorstage. De prijs omvat een geldprijs die besteed dient te worden aan een (buitenlandse) reis ter oriëntatie van de student op zijn vervolgstudie. Iedereen met een stageverslag met een 8.5 of hoger komt in aanmerking.

Ben jij zo’n student? Inzenden kan tot 31 oktober via lidbw@mfls.nl. Stuur je beoordeelde stageverslag mee.

18

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

BUITENLAND Auteur: Gido Gravesteijn Lay-out: Wingchi Cheng

de verschillen tussen de bioinformatische programma’s fasta en blast, kon extra uitleg geen kwaad. Tijdens het bioinformatica-vak leerde ik de achtergrond van enkele basisverwerkingen en leerde ik deze uitvoeren, zoals een onbekend eiwit vergelijken met andere bekende eiwitten en zijn functie voorspellen. Maar ook de klinische relevantie van bioinformatica werd besproken bij de onderwerpen ‘pathway analyses’ en ‘systeemanalyses van biomedische modellen’.

Ongeacht in welke biomedisch vakgebied ik terecht kom na mijn studie, deze kennis is een mooie achtergrond om enkele En het mooie van die lijst met tips: het zijn allemaal kleine tips veel gebruikte onderzoek applicaties te begrijpen. die zo zijn te verbeteren, maar een enorme impact hebben op de presentatie in zijn geheel.

Ook het communicatie-vak werd gekenmerkt door veel colleges. Deze colleges vond ik ideaal, omdat ik door Hoe verder? een professor Taalkunde de theoretische achtergrond Wat betreft het onderwijs in bioinformatica en schrijf- en van ‘een goed lopende en gestructureerde tekst’ kreeg presentatievaardigheden had ik mijn uitwisseling in Zweden voorgeschoteld. En dat was fijn, want bij het schrijven niet willen missen. Heeft deze uitwisseling mijn keuzes voor van een mini-manuscript kon ik de (frustrerende) ‘niet mijn vervolgstudie/carrière beïnvloed? Absoluut. Tijdens lopende gedeelten’ een stuk makkelijker verbeteren. mijn tijd aan het KI werd mijn enthousiasme voor onderzoek versterkt, waardoor ik er nu zeker van ben dat ik na mijn studie een promotieonderzoek wil doen. Een voorkeur voor Naast schrijfvaardigheid, werden ook mijn presentatie- een precies vakgebied heb ik niet, maar een translationele vaardigheden kritisch onder de loep genomen. Tijdens een studie op het raakvlak tussen klinische vakken, als neurologie presentatiesessie mochten we één voor één een presentatie en interne geneeskunde, en de genetica lijkt me fantastisch. geven voor de kritische professor retoriek. Iedereen was Ongeacht het onderwerp, verwacht ik van de bioinformaticanerveus (want presenteren past niet echt in de lagom en communicatie vaardigheden die ik heb opgedaan in gedachte volgens mij), maar de professor retoriek gaf ons op Stockholm de vruchten te kunnen plukken. Dank dat ik dankzij vriendelijke wijze een enorme lijst met tips en verbeterpunten. de Prof. E.L. Noachprijs deze uitwisseling heb mogen doen!

Lagom: sleutel tot succes?

Het meest waardevolle dat ik heb geleerd is het Zweedse principe van lagom en vooral de gevolgen daarvan. Het Zweedse woord lagom kent geen vertaling, maar betekent zoiets als ‘precies de juiste hoeveelheid’. De Zweden zijn extreem goed in lagom: tijdens het diner scheppen ze niet te veel op en op een feestje staat niemand in het middelpunt van de aandacht. Ook in het onderwijs herkende ik lagom terug: de vakken die ik volgde (net als de andere mastervakken) werden afgesloten met de beoordeling onvoldoende of voldoende. Door deze beoordeling werd niemand de beste of de slechtste van de klas en kon iedere student lagom zijn.

Als gevolg van lagom verwachtte ik een zesjescultuur met matig gemotiveerde studenten, maar het tegendeel bleek waar. Juist omdat er geen cijfers worden gegeven is de druk (vanuit de universiteit en medestudenten) veel kleiner om individualistisch goed te scoren. Met andere woorden: Zweedse studenten studeren vooral de onderwerpen die zij leuk vinden, zolang ze het vak maar halen. De tijd die overblijft wordt effectief besteedt aan zelf-opgerichte vrijwillige journal clubs, wetenschappelijke meetings, deelname bij de studievereniging en (populair!) vrijwilligerswerk. Zweedse studenten zijn hierdoor veel beter in samenwerken en het maken van groepsopdrachten; wat ik merkte tijdens de journal clubs. Ik heb het idee dat zij hierdoor veel beter voorbereid zijn op hun verdere carrière. Naar mijn idee wordt wetenschappelijk succes tegenwoordig steeds meer bepaald door goede samenwerkingen tussen wetenschappers en onderzoeksgroepen in plaats van louter individualistisch wetenschappelijke excellentie. Ik ben blij dat ik deze mindset heb mogen ervaren!

Medische Faculteit der Leidse Studenten

19

THEMA

De oudste ziekten bekend bij de mens Ziek worden is een van de meest vervelende dingen die je kunt meemaken. Als je te maken hebt met een verkoudheid of een griepje, valt het allemaal wel mee en ben je er meestal weer snel bovenop. Helaas zijn er nog steeds mensen die elke dag moeten leven met de gevolgen van een ziekte. Eigenlijk iets waar al sprake van is sinds het begin van onze jaartelling en zelfs al daarvoor. Maar welke ziekten konden ze vroeger al, en hebben we daar nog steeds last van?

Auteur: Bouchra Eddounassi Lay-out: Esther Kort

van Tuberculose in Atlit-Yam bewijs bestaat, hebben andere onderzoekers karakteristieke Tuberculose laesies gevonden in botten uit Turkije. Dit zou betekenen dat de Tuberculose bacterie wel 500 000 jaar oud kan zijn.

Malaria

Malaria is voor het eerst beschreven in oude Chinese medische geschriften. Al in 2700 voor Christus werden in de “Nei Ching” symptomen beschreven die leken op malariaachtige symptomen. Later bleek het inderdaad om een beschrijving van Marlaria te gaan.Volgens wetenschappers is Malaria verantwoordelijk voor de dood van ongeveer de helft Eeuwenlang leven we al samen met pathogenen zoals van de populatie sinds de steentijd. Helaas doodt de Malaria virussen, bacteriën en andere (micro)organismen. Ze kunnen mug vandaag de dag nog steeds vele mensen. ons ontzettend ziek maken en hebben dat soms niet eens door. Als we geïnfecteerd raken met een van de pathogenen, zijn deze al weer uitgeschakeld en opgeruimd door ons Pokken immuunsysteem voordat wij er überhaupt maar iets van Mummies uit het Oude merken. Echter, soms kan het mis gaan en kunnen we erg Egypte hebben ons geholpen met het vinden ziek worden en in het ergste geval zelfs overlijden. van de geschiedenis de pokken.

Volgens sommige onderzoekers bestaan ziektes net zo lang van als dat de mensheid er is. Andere onderzoekers zijn van Mummificatie zorgde mening dat ziekten net zo oud zijn als de aarde. Ziekten zijn ervoor dat het zachte hoe dan ook ouder dan dat ze bekend zijn. Sommige ziekten weefsel werd bewaard en zijn tot op de dag van vandaag nog niet precies omschreven. waardoor nu ziekten van Het lijkt daarom alsof ziekten nog niet zo lang bestaan terwijl zacht weefsel onderzocht sommige ziekten al duizenden en misschien wel miljoenen kunnen worden, waaronder de jaren in omloop zijn. De meeste ziekten kennen we tot op de pokken. De pokken werden voor het eerst beschreven door Marc Armand Ruffer als dag van vandaag nog steeds. “koepelvormige blaasjes” die heel erg lijken op pokken. De mummie die hij had onderzocht was ongeveer rond 1580 Ziekte van Lyme voor Christus overleden. Uit onderzoek blijkt ook dat de Volgens Amerikaanse wetenschappers is de ziekte van bekende Farao Ramses V pokken had. Met behulp van het Lyme al ouder dan de mens. Zij hebben zachte weefsel zijn de pokken gevonden en deze mummie de Borrelia-bacterie, de bacterie dateert uit het jaar 1157 voor Christus. die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van de ziekte, Lepra gevonden in een teken van Men dacht altijd dat Lepra voor het eerst ongeveer 15 miljoen jaar oud. beschreven werd in de Bijbel, in passage De Europese mummie Ötzi is Leviticus 13:2. Echter, in het medische document een van de mensen waarin uit het Oude Egypte, genaamd ‘Ebers Papyrus’, de ziekte ontdekt is. Volgens werd voor het eerst Lepra concreet omschreven. de onderzoekers zou Ötzi de Dit document stamt uit ongeveer ziekte van Lyme ongeveer 1550 jaar voor Christus. Het 5300 jaar geleden hebben aantal gevallen van Lepra opgelopen. is over de laatste tijd erg teruggedrongen, maar Tuberculose er komen elk jaar nog Een groep onderzoekers van de University steeds 250 000 nieuwe College London vonden in het Israëlisch dorp Atlit-Yam gevallen bij. Jaarlijks verschillende begraven overblijfselen van mensen. overlijdt er nog steeds Op delen van het skelet waren bot laesies te vinden, een groot aantal mensen die sterk duidden op de ziekte Tuberculose. Na DNA aan deze ernstige ziekte. onderzoek wisten de onderzoekers zeker dat er sprake was van Tuberculose en dat de overblijfselen minstens 9000 jaar oud moesten zijn. Hoewel voor de aanwezigheid 20

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

COLUMN

Henk, Riet en leverworst

Door Daniel Kleijn

“Toch kriebelt het even in mijn buik. Opleiding afgerond, zaken op orde, ongegeneerd een kat kunnen nemen.”

vaker komen dat soort posts op mijn timeline voorbij: 23 of 24, altijd thuis gewoond en nu in een rijtjeshuis in hetzelfde dorp eindigen met iemand waarmee je duidelijk geen politiekmaatschappelijke discussies voert. Nog steeds elke vrijdag met ‘de jongens van de voetbal’ naar de enige kroeg, Amsterdam ‘die grote stad’ vinden. Toch kriebelt het even in mijn buik. Opleiding afgerond, zaken op orde, ongegeneerd een kat kunnen nemen. Dat zijn wel pluspunten natuurlijk. Ze weten waar ze aan toe zijn, hoeven niet meer met Ryanair te vliegen en worden niet wakker gehouden door de Hifi. Misschien is dat leven helemaal niet zo slecht.

M’n studentenleven is de afgelopen paar jaar best wel veranderd. Op je 23e gaat ’t toch over in een soort oudelullenmodus. ‘Ontwikkeld’ zeggen m’n vrienden en ik met voldane grijnzen tegen elkaar en we houden die schijn graag voor onszelf op. “We drinken nu namelijk fatsoenlijke rode wijn en zijn het niveau van de Port Salut-kaasjes ontstegen.” Als we proosten met de Chileense ‘tempraniejó’, knallen we nog Op de foto zie ik mijn oude klasgenoot net zo puberaal als jaren geleden vier blij op de foto staan. Hij draagt een te stoffige glazen tegen elkaar aan. De goed gestreken hemd, zijn spijkerbroek spetters rode wijn die op mijn witte bank had zijn moeder vorige week voor terechtkomen vallen niet meer op. Ik hem meegenomen. Thuis wonen heeft duidelijk zijn voordelen. Naast hem ben immers nog niet zo ontwikkeld staat zijn vriendin en er gaat een dat ik een bankhoes in “De koude rilling door me heen. Ooit de wasmachine gooi. spetters rode was ze een toffe meid, maar Voordat de volgende wijn die op mijn witte ze is getransformeerd fles open gaat (“soovibank terechtkomen naar een uitgezakte jon blank uit 2012”) vallen niet meer moeder. Duidelijk zet ik mijn wekker op...” iemand die, nu er uit. Hoorcolleges zijn gesetteld is, geen toch facultatief. Onze moeite meer doet drankvoorkeuren zijn om er verzorgd er weliswaar beter op uit te zien. geworden, maar de rest van Vrouwelijkheid is ons leven lijkt een schamele iets voor speciale poging om volwassen te worden. gelegenheden, seks voor Als ik de volgende ochtend met hoofdpijn jubilea. Ze heeft nog geen ‘pittig kort wakker word, pak ik Facebook erbij. Ik kapsel’, wat hip is bij polderzeugen, zie dat weer een oud-klasgenoot een maar dat zal niet lang op zich laten huis heeft gekocht in Papendrecht, het wachten. Ome Henk en Tante Riet, dorp waar we zijn opgegroeid. Steeds op één Facebook-account, wensen Medische Faculteit der Leidse Studenten

het gelukkige stel veel plezier met hun huisje. Ze komen snel op bezoek en nemen leverworst mee.

Ik slaak een zucht. In mijn hoofd dank ik Henk en Riet: ze hebben me genezen van mijn dwaze gedachten. Waarom zou je in hemelsnaam op je 23e leverworst willen knabbelen in een VINEX-woning in Papendrecht? Er is niet eens een treinspoor om er een einde aan te maken. Laat staan een nachtwinkel om je onvermijdelijke alcoholisme te onderhouden. En dat terwijl die klasgenoot alle mogelijkheden had om dit rampscenario te ontvluchten.

Ik snap best dat mensen op een gegeven moment terugkeren naar waar ze vandaan komen. Het is iets menselijks en hoewel ik niet denk dat mij dat ooit overkomt, zijn er nu eenmaal mensen die een nachtwinkel overbodige luxe vinden. Toch frustreert het mij dat mijn oude ‘poldermatties’ (ja, zo praten we daar) niet eens wat anders hebben geprobeerd. Dat lekker makkelijk in de comfort zone blijven, zoals dat pittig korte kapsel naast hen op de bank, irriteert mij. Ik moet maar accepteren dat ik het nooit zal begrijpen. Om mijn gedachten te verzetten ren ik nog snel naar de supermarkt, voordat ‘ie dicht is. Die nachtwinkel is zo pokkeduur, daar ga ik natuurlijk niet heen. Tijd om wat voor een volgende borrelavond te halen. Wat ik haal? Leverworst.

“Dat lekker makkelijk in de comfort zone blijven, zoals dat pittig korte kapsel naast hen op de bank, irriteert mij.”

21

ETHISCH

To behandelen, or not to behandelen?

Auteur: Boudewijn Sweep Lay-out: Natascha Kwee

Halverwege de vorige eeuw heeft de medische wetenschap een ongekende ontwikkeling meegemaakt die voor veel voorspoed heeft gezorgd en vele mensen het leven heeft gered. De couveuse heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat vele prematuren een gezond en normaal leven kunnen krijgen. Daarnaast zijn mensen nog nooit zou oud geworden als vandaag de dag vanwege verbeterde behandelwijzen. Deze medische ontwikkelingen leidden echter ook tot nieuwe vragen op medisch-ethisch vlak waar nog steeds mee geworsteld wordt. Zulke vragen kwamen voor het eerst op de publieke agenda in de jaren ‘70 omdat er patiënten waren die liever hadden willen sterven in plaats van behandeld te worden. Er kwam steeds meer aandacht voor de vraag of artsen ongelimiteerd gebruik moeten maken van technieken om mensen in leven te houden. Is alles wat mogelijk is ook gewenst?

Hoewel de couveuse al in 1891 ontwikkeld was in Frankrijk, werd het gebruik ervan pas belangrijk rond 1960. Dit had alles te maken met de ontwikkeling van synthetisch pulmonair surfuctant. Hierdoor kunnen de onderontwikkelde longen van de prematuur beter functioneren dan voorheen. Het is hierdoor tegenwoordig zelfs mogelijk om prematuren van een halve kilo in leven te houden. Dit brengt echter zware gezondheidsrisico’s met zich mee, waaronder verhoogde risico’s op lichamelijke en verstandelijke handicaps. Zulke handicaps roepen de vraag op of deze individuen een waardig bestaan kunnen hebben met een hoge of voldoende kwaliteit van leven. Is het leven van deze kinderen het waard om geleefd te worden?

Medisch handelen zal in vele gevallen leiden tot een zware handicap als ze überhaupt de ingreep al overleven. De kans is groot dat het enige effect van behandelen zal zijn dat de levensduur een paar weken gerekt wordt. Indien het extreem premature kindje het wel overleeft, is de kans op slechte kwaliteit van leven zo groot dat dit een rechtvaardiging voor een dokter kan zijn om niet alles op alles te zetten.

Het medisch handelen zal in sommige gevallen er toe kunnen leiden dat de nieuwgeborene extreme pijn moet ondervinden. De enige uren op deze aarde zal het kind dan ook nog eens moeten lijden. Velen vinden dat hiermee meer kwaad dan goed gedaan wordt.

Maar hoe moeten we het lijden van een

prematuur afwegen tegen de waarde om in leven te blijven? Het stellen van deze criteria waarbij de belangen van de baby gewaarborgd zijn, blijft een voortdurende discussie.

Viable, borderline-viable pre-viable

en

Dat dit een relevante discussie is, blijkt uit het feit dat een paar jaar geleden de behandelgrens met een week verlaagd is naar 24 weken. Dit is besloten vanwege de verbeterde behandelingsmogelijkheden door medische ontwikkelingen. Op dit moment is er overeenstemming in de medische wereld dat kinderen onder de 22 weken sowieso niet intensief behandeld worden, omdat ze “previable” zijn, oftewel voor het stadium van levensvatbaarheid. Alle extreem zeldzame gevallen die toch overleven, zullen te maken hebben met zeer ernstige mentale handicaps. Het wordt daarom niet in het belang van het kind geacht om tot behandeling over te gaan. Bij 23 weken is er sprake van een grijs gebied en dit wordt ook wel aangeduid als “borderline-viable”.

Behandelen zal afhankelijk zijn van een aantal factoren waaronder bijvoorbeeld het gewicht, kleur van de huid, geslacht, etc. Het interessante is dat de discussie over abortus hierdoor ook weer op de politieke agenda is gekomen, aangezien een abortus mogelijk is tot 24 weken. Tegenstanders zullen dan ook pleiten voor een verlaging van deze grens, omdat de geaborteerde baby’s wel degelijk al levensvatbaar zijn bij 23 weken.1 Ondanks dat ze levensvatbaar zijn bij 23 weken, zal er vrijwel zeker cognitieve schade zijn later in hun leven.

Van de prematuren die behandeld zijn bij 23 weken, zal 99 procent kampen met een verminderd cognitief vermogen rond hun 6de levensjaar. Bij 24 weken daalt dit aanzienlijk naar “slechts” 90 procent.2 Een verminderd cognitief vermogen betekent echter niet dat er geen kwaliteit van leven is. Deze groep kinderen zullen, ondanks hun achterstand, relatief vaak normaal mee kunnen draaien in de maatschappij. Dit wordt meilijker voor de groep die zwaar verstandelijk gehandicapt zal zijn.

© artsennet

22

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

ETHISCH Het is echter lastig om uitspraken te doen over kwaliteit van leven voor deze individuen. Het is onmogelijk om de gevoelens van deze groep te begrijpen, en vaak is het voor henzelf ook moeilijk om deze gevoelens naar ons te uiten.

Harde uitspraken over dit onderwerp lijken dan ook al snel zinloos te worden.

Alleen een individu zelf kan oordelen over wat hij of zij voelt. Oordelen gebaseerd op rationale gronden over de kwaliteit van leven blijken dan ook te kort te schieten. Dit wordt helder in de documentaire “Sam: Een leven blijft verbazen” van Ria Bremer waarin het leven van de zwaar gehandicapte Sam Galesloot wordt gevolgd.

Altijd patiënten doorbehandelen?

De mogelijkheden en onmogelijkheden van een verdere behandeling moeten openhartig besproken worden. Hier moet de patiënt zelf de voor en nadelen goed tegen elkaar af kunnen wegen.

Het is belangrijk om deze gesprekken zo vroeg mogelijk te beginnen, zodat de patiënt niet een keuze hoeft te maken als deze al ernstig ziek of terminaal is.

Op deze manier heeft de patiënt alle tijd om rustig na te denken wat hij zelf wilt en kunnen de afwegingen van familie en vrienden ook meegenomen worden in het besluit.

Prijsplafond in de zorg?

De kosten van een behandeling zouden in de meest ideale situatie geen rol moeten spelen voor een arts. Toch hebben politieke organen uitspraken gedaan over de kosten die een goed extra levensjaar zou mogen kosten.

De Raad van Volksgezondheid en Zorg (RVZ) heeft in 2006 gesteld dat een goed extra gewonnen levensjaar maximaal 80.000 euro mag kosten.3 Zo’n concreet voorstel voelt voor veel mensen verkeerd. Zij vinden dat een mensenleven meer is dan een kostenbatenanalyse. Helaas is het wel een discussie die in Nederland gevoerd moet worden. De huidige kosten van de zorg zijn ongeveer 91 miljard euro.

Dit is bijna een derde van de gehele begroting van de rijksoverheid. Bijna een kwart hiervan wordt uitgegeven aan ouderenzorg. De kosten van de zorg zijn bovendien nog steeds stijgende.4

Vragen over de kwaliteit van leven spelen ook een essentiële rol in de behandeling van ouderen. Deze groep blijft in aantallen groeien door de ouder wordende babyboomgeneratie.

Daarnaast is de wetenschap steeds beter in staat om mensen in leven kan houden door verbeterde behandelingsmethodes. In toenemende mate kiezen ouderen er echter voor om niet behandeld te worden vanwege de consequenties. De behandeling kan de kwaliteit van leven drastisch verminderen en als gevolg hebben dat er slechts een aantal maanden wordt.

Dan worden de maanden die over zijn door deze ouderen liever gebruikt om zo veel mogelijk te genieten in plaats van hele dagen door te brengen in een ziekenhuisbed. De overbehandeling zal Uit een rondvraag onder artsen blijkt voor sommige alleen maar zorgen voor een ruime meerderheid voorstander te zijn van een prijsplafond in de extra lijden voor de patiënt. gezondheidszorg.5 Over uitlatingen van Toch blijkt het zo te zijn dat veel de hoogte van het prijsplafond wilden ouderen door gebrekkig communicatie weinig artsen hun mening geven en dit met de artsen, waarin hun eigen stem laat maar weer zien hoe ingewikkeld ondergesneeuwd wordt, tegen hun en medisch-ethisch beladen het eigen wens in doorbehandeld worden. onderwerp is. Frappant detail is dat De belangen van de patiënt horen sinds de invoering van het prijsplafond voor een arts echter voorop te staan. in het Verenigd Koninkrijk de prijs Daarom is de communicatie tussen van dure kankergeneesmiddelen deze groepen van essentieel belang. fors is gedaald omdat de fabrikanten Medische Faculteit der Leidse Studenten

hun prijzen hebben aangepast. In Nederland blijken de kosten van deze dure kankermedicijnen ook onhoudbaar. Vele medicijnen kosten duizenden euro’s per maand en zorgen niet voor genezing maar slecht voor verlenging van het leven. Deze medicijnen hebben daarnaast vaak vervelende bijwerkingen. Palliatieve zorg is daarom vaak de beste oplossing voor deze groep, waardoor ze een waardig afscheid kunnen nemen van het leven.

De afweging die ouderen moeten maken over hoe ze hun laatste dagen willen doorbrengen is een belastende vraag en individuen kunnen verschillende keuzes willen maken op dit vlak. In het geval van prematuren moeten artsen beslissen over de kwaliteit van leven.

Dit maakt de kwestie extra ingewikkeld en antwoorden over kwaliteit van leven zijn dus van groot belang. Het vinden van de antwoorden op deze vragen is echter zeer lastig. Juist daarom is het belangrijk om de kwestie te blijven bespreken. Een beladen ethische discussie zal dan ook niet uit de weg gegaan moeten worden.

1

Nuffield Council on Bioethics (2006) Critical Care Decisions in

Fetal and Neonatal Medicine: Ethical Issues. Nuffield Council of Bioethics. London. www.nuffieldbioethics.org/fileLibrary/pdf/CCD_ web version_8_November.pdf Boat, Anne C., et al. “Outcome for the extremely premature

2

neonate: how far do we push the edge?.” Pediatric Anesthesia 21.7 (2011): 765-770 3

Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2006) Zinnige en

duurzame

zorg.

Zoetermeer.

http://rvz.net/uploads/docs/

Advies_-_Zinnige_en_duurzame_zorg.pdf Nationaal kompas (2011)Wat zijn de zorgkosten? Geraadpleegd

4

op 29 mei 2015, van http://www.nationaalkompas.nl/zorg/ huidige-kosten/ Orde van Medisch Specialisten (2014) Meerderheid medisch

5

specialisten vindt prijsplafond voor behandelingen onvermijdelijk.

Geraadpleegd op 29 mei 2015, van http://www.site.zorgportaal.nl/ info-suppport/over-het-zorgportaal-nl-netwerk

23

24

25

STUDENT

Hé, het is oké...

Auteur: Janine Hogewoning Lay-out: Natascha Kwee

Als je vroeger allemaal trucjes kon met elastieken

Als al jouw spaargeld ging naar Pokémon kaarten Als je gelpennen had in ALLE KLEUREN

Als je heel veel snoepkettingen weggewerkt hebt

Als je de 5 gulden munt mist

Als je wel eens vergat jouw tamagotchi eten te geven

Als je op jonge leeftijd het spel Stef Stuntpiloot nog onschuldig speelde

ALS JE GEEN AFLEVERING WILDE MISSEN VAN ‘BEUGELBEKKIE’, ‘LIZZIE MCGUIRE’ OF ‘SAVED BY THE BELL’ Als jij je helemaal thuis voelde in de MSN taal als kind (hoest, mzzl, jwz, ntb, hvj)

Als je elke dag een kilo knikkers mee naar school nam

Dat je onnodig veel geld besteed hebt aan een furby

Als je verslaafd was aan de Sims

Als je een hele verzameling van Hitzone CD’s hebt

ALS JE LUISTERDE NAAR GABBERTJE

Als je nu nog steeds actief meedoet met de macarena

Als je chocoladesigaretten at

Als je de springveer wel 10x opnieuw van de trap af liet gaan

Dat je de hits uit de jaren ‘90 oprecht heel goed vindt Als je minstens 100 flippo’s in je bezit had of misschien nog wel hebt Als je je geld verspeelde aan Habbo Hotel

Als je al je bestanden opsloeg op een floppy

1 26

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

STUDENT

Als het je nooit gelukt is om met rolschaatsen om te gaan

Als je dacht dat je een sterrenhemel boven je bed had met al die glow in de dark sterretjes en manen Dat je als kind jouw favoriete radionummers opnam met de cassetterecorder

Als je als kind een ochtendmens was en nu een avondmens bent

Als je vroeger een minihipster was met je plateauzolen

Als je intens blij was met je lavalamp

Als je voor elk miniprobleempje je moeder belde

Als je hele kamer vol hing met posters van allerlei popidolen Als je kauwgom kocht speciaal voor de tattoostickers Als je vroeger een tattoo-ketting droeg

Als je echt een prof was in vingerskateboarden

Als je droomde van een

Super Soaker

voor je verjaardag Als je nooit een keuze kon maken op de ijsjeskaart

Als je geloofde dat een ‘moodring’ de waarheid sprak Als de Backstreetboys nog steeds je favoriete Boyband is

Als je ooit op de markt een popcorn top hebt gekocht

Als Goede Tijden Slechte Tijden je favoriete serie was (en misschien nu nog steeds is)

Als je heilig in Sinterklaas geloofde en echt bang was om in de zak naar Spanje meegenomen te worden als je stout was geweest Als je je helemaal hip voelde met je Nintendo Gameboy

Als je bij de McDonalds alleen maar een Happy Meal bestelt voor het speeltje

Als je verlangt naar die tijd als kind zonder verantwoordelijkheid en zorgen

Medische Faculteit der Leidse Studenten

27 2

M.F.L.S.

LIMSC 2015 Nabeschouwing

Auteur: Rand Alkaissy Lay-out: Natascha Kwee

Inmiddels is het al 2,5 maand geleden dat het Leiden International Medical Student Conference (LIMSC) voor de 9de keer gehouden werd in het LUMC. We hebben onze ups-and-downs gehad, maar we hebben als Organising Committe (OC) vooral een fantastische anderhalf jaar gehad met zijn allen en de mooiste editie van LIMSC ooit neergezet! Nu we allemaal langzaam weer uit ons zwarte gat aan het kruipen zijn, blikken we terug op de week der weken, de data waar we anderhalf jaar lang naar afgeteld hebben: woensdag 11 maart tot en met zondag 15 maart 2015.

Maar laten we vooral bij het begin beginnen! Voor ons begon Hoe het gebeurde, weten wij ook niet meer maar opeens was het balletje al te rollen in september 2013 met het schrijven het dan écht zover. We waren er nog niet klaar voor, en ik van motivatiebrief, oppoetsen van ons CV en een uitnodiging denk ook niet dat we dat ooit geweest zouden zijn, maar het voor een heus sollicitatiegesprek met het oud-OC. Het overkwam ons gewoon. De dag die al anderhalf jaar lang verlossende woord kwam uiteindelijk in onze agenda’s gemarkeerd stond. begin november, waarna we officieel LIMSC 2015 was officieel begonnen. uitgenodigd werden voor het allereerste En wat was het een surrealistische week. etentje met het nieuwe én oude bestuur.

Van workshops over fantoombevallingen, Sommigen van ons kenden elkaar al een laparoscopische vaardigheden en MRIbeetje, maar voor het grootste deel ook weetjes in het Gorter-centrum tot lezingen weer niet en dat maakte het allemaal van gerenommeerde professoren toch wel spannend. Zouden we elkaar uit Cambridge en het Max Planck wel liggen? Zouden we wel goed kunnen Instituut. Niet te vergeten natuurlijk het samenwerken? Het begin van een uitgebreide sociaal programma wat uitdaging! wij in petto hadden: van een officiële Het eerste halfjaartje begon rustig. We opening op het stadhuis tot een luxe leerden niet alleen elkaar beter kennen galadiner en een magische ‘Night at maar ook onze voorgangers en daarmee the Museum’ in Museum Volkenkunde. de taken die samenhingen met onze Het LUMC heeft zeker een onuitwisbare functies. De wekelijkse vergaderingen indruk achtergelaten bij de honderden werden ingesteld en de grote lijnen studenten uit het buitenland die ons van wat we wilden bereiken werden kwamen bezoeken. De dagen vlogen uitgestippeld. We maakten steeds meer voorbij en voor we het wisten stonden naamsbekendheid binnen én buiten het we de tranen weg te slikken bij onze LUMC en maakten tripjes naar onze sluitingsceremonie en was het weer partnercongressen in Cluj (Roemenië), genieten bij ons geweldige eindfeest. We Sofia, Berlijn, Porto en Dublin. Het leek hebben vooral geleerd hoe hip Bollywood allemaal nog ontzettend ver weg, maar muziek tegenwoordig is. zodra we de 365 dagen-countdown eindelijk bereikt hadden begon het toch Zo lang als we er al naar uitgekeken steeds ‘echter’ te worden. Voor we het hadden, zo snel was het dan weer wisten was de zomervakantie al voorbij, voorbij. En opeens belandden we in de was het alweer september 2014 en post-LIMSC periode en stond het echte kwam onze heilige deadline steeds meer leven weer aan te kloppen. Reizen in zicht. Toen de kerstvakantie eenmaal werden gepland, de boeken werden weer was afgelopen, leek het alsof we in geopend en vriendjes en vriendinnetjes een sneltreinvaart terecht gekomen waren. We leefden nu werden weer verzekerd van ons bestaan. Nu vragen wij ons dan eindelijk anno 2015 en er waren nog maar twee kleine af: zal LIMSC 2015, in al zijn oranje glorie, ooit overtroffen maandjes te gaan tot ons moment suprême. De nodige worden? problemen hadden zich al voorgedaan en de stress begon steeds hoger op te kruipen bij ons allemaal. Wonder boven Aan jou de uitdaging. wonder zijn er geen gigantische gevechten ontstaan binnen de groep van acht dames en hebben we de grootste obstakels met zijn allen weten te tackelen.

28

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

Waarde M.F.L.S.-leden,

Forestusagenda

Het studiejaar zit er weer bijna op. Zo schrijf je je eerste Predoctor en zo alweer de laatste. Aan mijn opvolger de taak om het schrijven van leuke Predoctorstukken over te nemen. Het Bestuur gaat zich daarom druk bezig houden met de voorbereidingen voor het volgende jaar. Dat betekent een kandidaatsbestuur vormen en opnieuw enkele Commissies samenstellen.

Het Gezelligheidsdispuut van de M.F.L.S. heeft er een drukke, maar erg gezellige periode op zitten. In de maand april stonden veel Commissie-activiteiten op het programma. Zowel de maand april als de maand mei gingen feestelijk van start met twee druk bezochte, gezellige Dansborrels van Gildes SD&FD en PS. Ons mooie Dispuut heeft in de maand mei haar 23e verjaardag gevierd middels de Diesweek in het thema: ‘Forestus goed route 66. The best way is the Highway’.

Pinkstermaandag was de grande opening met een Champagneborrel, waarna er een hapje gegeten kon worden om ons volledig uit leven tijdens de knallende Rollerskatedisco. Dinsdag werd het Bestuur gefeliciteerd met haar Dies en ’s avonds knalde het dak eraf in de Hut van Ome Henne tijdens de ‘American Army’ Diesdansborrel. Woensdag was het uitbrakdag; tijd om bij te komen en te genieten van lekkere broodjes hotdogs tegen de katers. Donderdag stond het traditionele barbecueën en de PB PlayBackshow op het programma. Eerst lekker eten om vervolgens alle originele en verrassende ingestudeerde acts te mogen aanschouwen. Op mooie wijze is de Diesweek afgesloten door een Obesicantus waar er vollop genoten is van de drank die rijkelijk vloeide en de mooie nummers die gezongen zijn.

Als laatste staan nog enkele Commissie-activiteiten, Oud-besturen -en SjaCie Dansborrels, Instemmings-D.L.V. en het befaamde Forestusweekend op de agenda. Dus we hebben nog genoeg op de planning om ons niet te vervelen.

9 juni Oud-besturendansborrel 11 juni C.M.O.-activiteit Moorddiner 15 juni Instemmings-D.L.V. 16 juni SjaCie Dansborrel 19-21 juni Forestusweekend 23 juni Biertapwedstrijd 31 augustus Terugkomborrel

Dit alles gezegd hebbende kijk ik terug op een mooie tijd, tevens vooruit naar al het moois dat nog komen gaat. Rest mij niets verder dan u nog heel veel Predoctor leesplezier toe te wensen.

Met een fier Welterusten, Namens het 34e Bestuur des L.M.D. Forestus, R.G.A.J.M. Helmes h.t. Assessor externus

forestusbestuur@mfls.nl | http://www.forestus.nl | 071-526 45 27 De Bestuurskamer is geopend op werkdagen tussen 12.30 en 15.30 uur.

29

M.F.L.S. Auteur: Charlotte Zwetsloot Lay-out: Marijn Duin

Activiteiten De afgelopen tijd hebben er veel activiteiten plaatsgevonden op onze studievereniging. We bemoeien ons met het onderwijs, maar we maken het leven van (bio)medische studenten ook op andere vlakken leuker! De M.F.L.S. organiseert door het jaar heen vele activiteiten. Deze pagina geeft je een overzicht van wat er is gebeurd.

Studiereis Sint Petersburg

Op maandag 27 april vertrokken we met 32 studenten naar het mooie Sint Petersburg. We hadden een hostel vlakbij de Nevski Prospekt, een van de bekendste straten. In een week tijd hebben we alle hoogtepunten van Sint Petersburg bekeken, zoals de Hermitage, de Kerk van de Verlosser op het Bloed, de Peterhof, de Petrus en Paulusvesting en de Kunstkamera. Op zondag 3 mei stapten we allemaal moe maar voldaan weer op het vliegtuig terug naar Nederland.

M.F.L.S. week

De week van 13 tot en met 17 april was de M.F.L.S. week, deze week stond in het teken van geld ophalen voor het LUMC Kankerfonds. De week werd geopend met een pannenkoekenlunch. Waar het leek alsof er een hele rij stond voor de DC, stonden deze studenten allemaal in de rij voor een zelf gebakken pannenkoek. ’s Middags werden de prijzen van HePatho verhoogd tijdens de Lopersborrel. Van elk drankje ging er een paar cent naar het LUMC Kankerfonds, bovendien konden er lootjes gekocht worden voor de loterij.

Dinsdag gaven de onderzoekers van het LUMC Kankerfonds een lezing over het ‘Levend Geneesmiddel’ waar zij onderzoek naar doen. Het bestuur heeft zich die avond uitgesloofd in de keuken van restaurant HePatho, om voor een klein prijsje een overheerlijk 3-gangen diner te kunnen serveren. Op woensdag kregen alle leden en commissies van de M.F.L.S. de kans om zich uit te sloven bij het Open Podium en het externe M.F.L.S.-feest op Quintus.

Donderdag zijn vele spieren lekker los gemasseerd tijdens de massagecursus bij de sportschool NewStyle. De week werd afgesloten met het proeven van lekkere wijnen, met uitleg van een echte wijnkenner.

NK Debatteren

Op 13 mei was de derde editie van het NK debatteren voor geneeskundestudenten in het AMC. Op dit NK halen de studenten van alle medische faculteiten in Nederland hun beste vocabulaire naar boven en gaan met elkaar in debat!

Leiden was wederom vertegenwoordigd met een team; George Hambarian, Marissa van Hamersveld en Gideon Smit mochten dit jaar de eer van het LUMC verdedigen. De rondes waren spannend en met het winnen van stellingen als ‘Decentralisatie bevordert ongelijkheid’ kwam het team in de finale terecht. We kennen allen het gezegde; Spreken is zilver en zwijgen is goud, als echte debaters nam het team zilver mee naar huis!

Interfacultair feest

Woensdag 13 mei kon iedereen zich inleven in zijn favoriete filmpersonage bij ‘Night at the movies’ in de Four Reasons. Dit feest werd georganiseerd door de studieverenigingen CoDe (Criminologie), HSVL (Geschiedenis), Grotius (Rechten) en de M.F.L.S. Er werd tot in de kleine uurtjes genoten van de muziek van o.a. de M.F.L.S.-band ‘An Apple A Day’ en DJ Sander Hulsbos.

Batavierenrace

Op een zonnige vrijdagmiddag vertrok het busje van Huurmij met drie ActCieknallers naar het oosten des land om een prachtig tentenkamp op te zetten in Enschede. De rest van 25 batabazen sloten later aan. Om 00.15 uur startte onze nachtgroep met rennen, na 2 wissels van ploeg finishte in de stromende regen zaterdagmiddag onze laatste 2 batabazen op de campus Enschede. We hebben ons niet laten tegen houden door het slechte weer en met een betere score dan vorig jaar zijn we erg tevreden!

30

Predoctor | Juni 2015 | Jaargang 27

M.F.L.S. Leiden Loopt voor Leukemie

In het weekend van 16 en 17 mei hebben meer dan 100 dappere lopers gestreden voor hun eigen snelste tijd tijdens de Leiden Marathon. Studenten en medewerkers van het LUMC hebben geld opgehaald voor het LUMC Kankerfonds op afstanden van 5 km tot een halve marathon van 21 km.

Onder luid gejuich is iedereen gefinisht in een prachtig LUMC kankerfonds hardloopshirt, gesponsord door het CHDR. Op 1 juni is er €11084,42 aangeboden aan het LUMC Kankerfonds.

Dit bedrag is opgehaald met de activiteiten van de M.F.L.S.week, de acties van de MeCC en door de lopers van de Leiden Marathon.

Leids Onderwijsdebat

Op dinsdag 18 mei vond het Leids Onderwijsdebat plaats.

Dit debat wordt door een aantal studieverenigingen in Leiden georganiseerd, waaronder de M.F.L.S. Het Leids Onderwijsdebat begon dit jaar met een korte lezing van prof. dr. Kinneging over de medezeggenschap. Vervolgens werd er gedebatteerd over stellingen over hoogwaardige medezeggenschap en het Honours onderwijs. Bij de laatste stelling kregen de verschillende fracties van de Universiteitsraad de kans om met elkaar in debat te gaan over het partijenstelsel en de zichtbaarheid van deze partijen.

Het debat werd afgesloten met een hapje en een drankje.

Carrièredag

De Carrièredag vond dit jaar plaats op zaterdag 23 mei.

Adriaan Norbart begon de dag door iedereen bewust te maken van zijn of haar loopbaanorientatie. Vervolgens kwamen er nog vele sprekers aan bod in de parallelsessies zoals een internist, neurochirurg en wetenschappers van buiten de academie. Hierop volgde de interessante workshops. De dag werd afgesloten met een borrel in HePatho, inclusief wijnproeverij, pizza en een loterij.

Ouderdag

De dag waar vele ouders en eerstejaarsstudenten naar uitgekeken hadden, was eindelijk aangebroken. Op een zaterdag kregen eerstejaarsstudenten de kans om hun ouders rond te leiden in het LUMC en onder te dompelen in het leven als student met colleges, patientdemonstraties, microscopie en andere workshops. De dag werd afgesloten met een borrel in HePatho, met daarbij een optreden van de M.F.L.S.-band.

Agenda Woensdag 24 juni Donderdag 25 juni Donderdag 25 juni Vrijdag 26 juni Maandag 29 juni Vrijdag 3 juli

12.30 uur 13.00 uur 22.00 uur 20.00 uur 15.00 uur 12.30 uur

Medische Faculteit der Leidse Studenten

CZ1

USC

HePatho

Pieterskerk

Galapagos

HePatho

Debat ‘De macht van de Zorgverzekeraars’ University Sports Challenge M.F.L.S.-feest Lustrumfeest Universiteit Leiden Bedrijfsbezoek Galapagos Op=op borrel

31

ALS AIOS KUN JE WEL EEN PREFERRED BANKER GEBRUIKEN Als AIOS zit u in de fase van uw carrière waarbij alles samenkomt. Een druk privéleven. Promoveren. Het inkopen in een maatschap. Uw (eerste) koopwoning. Allemaal belangrijke zaken die u moet combineren met extreem lange werkweken.

Om het leven makkelijker te maken, doen wij u een exclusief aanbod. Als AIOS kunt u voortaan gebruik maken van een Preferred Banker. Zo hebt u één aanspreekpunt voor al uw financiële zaken. Een expert die thuis is in de medische wereld. Ontdek wat Preferred Banking voor u als AIOS te bieden heeft. Ga voor meer informatie over de voordelen van Preferred Banking naar abnamro.nl/AIOS