INHOUD 5.
(Toe)standje K1-69
6. Onderwijsupdate 7.
Hoe word ik?
8. Beginnersfouten 10.
Medische Missers
13.
Interview Assessor
14. Studentenboetes 15.
Onvergetelijke arts ervaringen
16. Fotopagina 18.
Meer dan dom geluk
20.
Goed fout
21. Fotopagina 22. M.F.L.S.-activiteiten 24. M.F.L.S.-vacatures 26. IFMSA 29. Forestus 31. Agenda
Colofon Predoctor is een tweemaandelijkse uitgave van de Medische Faculteit der Leidse Studenten (M.F.L.S.) De eindredactie behoudt zich te allen tijde het recht voor ingezonden artikelen of mededelingen niet te plaatsen of indien nodig geacht in te korten. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, of door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie. Correspondentieadres M.F.L.S. K1-96 Postbus 9600, 2300 RC Leiden Telefoon: 071 5264484 E-Mail: info@mfls.nl Internet: www.mfls.nl Redactie Maaike Schuijt Daniël Kleijn Janine Hogewoning Maren Buntinx Ernest le Roy Lay Out Karin Nienhuis Esther Kort Esther Huybens Eline Ruigrok Druk Drukkerij HEGA De Bruyn Kopsstraat 6 2288 EC Rijswijk Postbus 3227 2280 GE Rijswijk Abonnementen Jaarabonnement* €5,(*LUMC docenten gratis) Abonnementsvoorwaarden Een abonnement geldt voor zes nummers en kan niet tussentijds worden opgezegd. Een abonnement geldt tot wederopzegging en wordt zonder tegenbericht automatisch verlengd. Het opzeggen van uw abonnement dient schriftelijk te gebeuren en ten minste twee maanden voor het afloop van het academisch jaar. Oplage: 3000
Medische Faculteit der Leidse Studenten
3
The Centre for Human Drug Research (CHDR) performs research with medicines in Humans.
Voor diverse geneesmiddelonderzoeken Zoeken wij:
Gezonde vrijwilligers ● ● ● ●
18 - 65 jaar gezond, geen medicatie niet meer dan 5 sigaretten per dag roken Zeer interessante vergoeding
Geïnteresseerd? Kijk voor meer informatie en/of aanmelden op:
U kunt ook mailen naar recruit@chdr.nl of bellen met 071-5246464
(Toe)standje K1-69 fouten die we gemaakt hebben. Zo heeft Eline in het begin van het jaar een ‘ foutje’ gemaakt waardoor de gehele voorpagina van de website verwijderd werd, is Frank wel eens op een onhandige plek op een onhandig tijdstip in slaap gevallen en waren alle leden van de M.F.L.S. uitgenodigd voor het voorgangers diner van Eline… oeps.
Predoctor jaargang 26, nummer 5, de allerlaatste predoctor van het collegejaar 2013-2014, of de aller eerste van het collegejaar 2014-2015, het is maar net hoe je het bekijkt. Zoals in iedere editie is er een gehele pagina plaats om leden van het M.F.L.S.-Bestuur in voor te stellen, de pagina die je nu leest; (toe)standje K1-69. Maar ja, hoe nuttig is het om ons voor te stellen als wij al deze maand het stokje overgeven aan het volgende bestuur? Wellicht niet heel nuttig, maar omdat al onze andere bestuursgenoten het wel al mochten doen (enkel omdat ze hoger in constitutionele volgorde staan) laten wij ons niet tegenhouden door de naderende bestuurswissel! De laatsten zullen de eersten zijn en daarom staat deze (toe)standje k1-69 in het teken van Lid Intern en Lid Extern!
Van je fouten moet je leren, en dat hebben we gedaan waardoor bovenstaande fouten gelukkig maar eenmalig voor zijn gekomen. Helaas zijn er een aantal zaken herhaaldelijk fout gegaan ons jaar…... Zo heeft Frank (veel te) vaak zijn vermogen om op tijd te kunnen opstaan fout ingeschat, zat Eline vaak fout met het aantal biertjes dat ze dacht te kunnen drinken en het kapsel van Frank…. tja. Gelukkig stonden we er niet alleen voor dit jaar, en hebben we alle fouten en successen kunnen delen met onze fantastische bestuursgenootjes. Met zijn zevenen hebben we gelachen en gehuild, gedanst gedronken en geslapen. Tijdens een bestuursjaar deel je alles met elkaar en we kunnen met zekerheid zeggen dat zo’n bestuursjaar doen nooit een fout is geweest! Frank Reinink - Lid Intern Eline Ruigrok - Lid Extern
Als Lid Intern heeft Frank een jaar lang zich ingezet voor (bijna) alle commissies van de M.F.L.S. Hij is trouw bij alle commissie-uitjes en weekendjes geweest waardoor de commissies hechter dan ooit waren afgelopen jaar! Ook is hij verantwoordelijk geweest voor HePatho en samen met het BarManagement heeft hij ervoor gezorgd dat de internetruimte dit jaar een mooi nieuw uiterlijk heeft gekregen! Eline heeft als Lid Extern een jaar lang haar best gedaan om sponsorgeld binnen te krijgen, waardoor de mooie activiteiten die de M.F.L.S. heeft, gefinancierd kunnen worden! Ook is zij verantwoordelijk geweest voor de PR en heeft daardoor honderden uren achter de computer doorgebracht om alle posters en boekjes (waaronder deze predoctor) mooi en af te krijgen! Samen kijken we terug op een bestuursjaar vol onvergetelijke ervaringen, wijze levenslessen en om maar in het thema van deze predoctor te blijven,
Medische Faculteit der Leidse Studenten
5
Onderwijsupdate
Elke editie geven de Leden Onderwijs Wietske Boer en Merlin Weeda samen een korte samenvatting van het laatste nieuws uit onderwijsland. Voor vragen of opmerkingen kan je altijd terecht bij de JVT of in de bestuurskamer (K1-69).
ALGEMEEN Directeur DOO Op 1 augustus 2014 heeft Hedwig Darley haar functie als Directeur DOO neergelegd. Haar opvolger is Frank Damen, voorheen directeur van het Facilitair Bedrijf van het LUMC. Onderwijs- en Examenregeling (OER) In verschillende onderwijsgremia zijn de Onderwijs en Examenregelingen voor het komende studiejaar aangepast. De belangrijkste aanpassing voor Geneeskunde is een verplichting voor het bijwonen van werkgroepen in alle studiejaren van de bachelor van curriculum 2012. Er geldt een aanwezigheidsplicht van 75%. Voor Biomedische wetenschappen zijn enkel kleine wijzigingen doorgevoerd. GENEESKUNDE Ontwikkeling master curriculum 2012 De masterfase van curriculum 2012 begint steeds meer vorm te krijgen. Eerder al was bekend dat de master uit 5 verschillende clusters zal bestaan, namelijk: Beschouwend; Snijdend; Huid, Zintuig en Zenuwstelsel; Moeder en Kind; en Psychiatrie, Ambulant en Eerstelijn. Daarnaast is gekozen voor een systeem van een vaste mentor gedurende de hele masterfase en een vaste begeleider per cluster. Dit maakt dat de coassistenten goed gevolgd en begeleid kunnen worden. Plan van aanpak visitatie In oktober 2013 is de opleiding Geneeskunde gevisiteerd. Naar aanleiding van het rapport van de NVAO hierover is door de onderwijsorganisatie een Plan van Aanpak opgesteld. Hierin staan de aanbevelingen van de visitatiecommissie beschreven en wordt bekeken hoe dit in de organisatie kan worden opgepakt.
curriculum. Studenten weten vaak niet wat zij na hun opleiding voor mogelijkheden hebben, omdat zij zeer breed opgeleid worden. Er zijn plannen om een inventarisatie te maken van de verschillende onderdelen die nu al aan bod komen bij de blokken, en om deze explicieter naar voren te laten komen. Tevens wordt gekeken naar een betere afstemming van o.a. alumnilezingen met de lopende blokken. FOS-coördinatoren bijeenkomst In het UO Master zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd die effect hebben op alle FOScursussen. Om deze reden werden op dinsdag 1 juli alle FOS-coördinatoren bijeen geroepen om de wijzigingen te bespreken en eventuele vragen of opmerkingen te behandelen. De belangrijkste verandering die is doorgevoerd is de evaluatieprocedure, waarbij een nieuwe enquête is opgesteld die verplicht wordt nabesproken met alle cursisten. Verder zijn de rollen van coördinatoren, JVT’s en cursisten vastgesteld en is een tijdlijn gemaakt voor tijdige bespreking in het UO Master. Naast de evaluatie is de FOScoördinatoren ook verzocht een Blackboardpagina aan te maken voor elke cursus, waarop o.a. het rooster uiterlijk 4 weken van te voren dient te verschijnen. Ook wordt plagiaatcontrole, verplicht gesteld vanaf september 2014, via Turn It In ook via deze Blackboardmodule gedaan. De coördinatoren ontvangen voor elke verandering ondersteuning vanuit het UO Master en vanuit DOO.
BIOMEDISCHE WETENSCHAPPEN Loopbaanoriëntatie Binnen de opleiding is gesproken over de aanwezigheid van loopbaanoriëntatie in het 6
Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
HOE WORD JE... LONGARTS? Auteur: Daniël Kleijn | Lay-Out: Karin Nienhuis Dankzij de vlinderrijke powerpoints van dokter Willems heeft iedereen in het LUMC een beeld bij de longgeneeskunde. Het is één van de bekendste specialismen en dat is terecht: In de top vijf van doodsoorzaken wereldwijd zijn er maar liefst drie pulmonaal van oorzaak. Waar de minder ontwikkelde landen nog vooral worden geteisterd door tuberculose, zien we in het Westen COPD en longkanker met schrikbarende incidenties. Waar deze ziektes net zoals astma een chronisch karakter hebben, ziet de longarts ook acute gevallen zoals patiënten met een klaplong. Daarnaast is snel handelen bij het diagnosticeren van longkanker essentieel. Hoe dan ook is het een vak met veel patiëntcontact. Zeker bij de chronische patiënten is informatieverschaffing erg belangrijk en kost zodoende relatief veel tijd. In een academisch ziekenhuis besteedt de longarts ongeveer één derde van zijn of haar tijd aan onderwijs. Dit betreft het geven van colleges of werkgroepen, maar ook het begeleiden van arts-assistenten en coassistenten. Ook is het aantal multidisciplinaire overleggen hoger dan in de periferie. Niettemin zal een longarts sowieso regelmatig met collega’s overleggen. Jaarlijks zijn er 45 opleidingsplaatsen in Nederland. De opleiding tot longarts duurt zes jaar in totaal. De eerste twee jaar bestaat uit algemene interne geneeskunde, cardiologie en nog twee of drie onderdelen uit het volgende lijstje: immunologie, infectieziekten, intensive care, nefrologie en oncologie. De overige vier jaar is echt gericht op het longziekten-en-tuberculosegebied. Er is een achttal aan verplichte onderdelen, zoals een stage op de polikliniek longziekten, maar ook wordt aandacht besteed aan longfunctie en allergologie. Daarnaast zijn er zaalstages, waaronder één op de intensive care, en zal men zich bezighouden met de spoedeisende pulmonale aandoeningen. Er zijn ook een paar keuzeonderdelen, die elk drie tot zes maanden duren. Het aanbod verschilt per opleidingscluster, maar de keuze kan
Medische Faculteit der Leidse Studenten
bestaan uit bacteriologie, kindergeneeskunde, nucleaire geneeskunde, longtransplantatie of tuberculose. Ook behoort een stage in het buitenland tot de mogelijkheden. Zo biedt het Erasmus MC een stage aan in Zuid-Afrika. Wat opvalt is de aandacht voor onderzoek in alle beschikbare informatie over de opleiding. Zo wordt er verwacht dat de arts-assistent minstens eenmaal een voordracht houdt of ten minste één wetenschappelijk artikel publiceert. Ook dient hij of zij minimaal één internationaal congres te bezoeken. De arts in opleiding wordt duidelijk de ruimte gegeven aan onderzoek te doen tijdens de opleiding. Na afloop van de opleiding is het bruto jaarsalaris in een perifeer ziekenhuis ongeveer €70.000. Dit kan oplopen naar €130.000. Hier bovenop komen nog bereikbaarheidstoeslagen, een vakantietoeslag en mogelijke extra’s als de arts managementtaken op zich neemt. Een zelfstandig gevestigde arts verdient grofweg €150.000-250.000 per jaar. Longarts is dus een beroep met veel en vaak lang patiëntencontact, waarbij de chronische gevallen absoluut worden afgewisseld met acute ziektebeelden. De opleiding duurt zes jaar, maar biedt veel vrije ruimte en gelegenheid om gedegen onderzoek te kunnen doen. Zoals bij elk specialisme ben je nooit klaar met studeren: men dient zijn of haar kennis op peil te houden door middel van workshops en cursussen.
7
BEGINNERSFOUTEN
VIJF TE VERMIJDEN FOUTEN ALS JE STUDENT BENT Auteur: Maren Buntinx | Lay-Out: Karin Nienhuis Eerstejaars opgelet! Voor je jezelf waagt aan het studentenleven van Leiden, zijn er een paar dingen die niet gemist mogen worden. Je hoofd zit vast al helemaal vol met de overload van informatie: meer dan tien studentenverenigingen, vijftien commissies van de M.F.L.S., twintig nieuwe matches op je kamernet profiel... Het is allemaal even te veel om uit te kunnen kiezen. Maar niet getreurd, wij zetten alvast even voor je op een rijtje wat je absoluut níet moet doen als je eenmaal student bent aan de Universiteit Leiden.
3. TE VAAK LEUKE DINGEN AFZEGGEN
Geloof me, het is een hoofdzonde als je als student niet op kamers gaat. Je leert verschrikkelijk veel bij, om maar te beginnen met je eigen was doen.´ Ervaring leert´ geldt hiervoor zeker, want als ik terugkijk had ik dat blauwe shirtje nu echt niet bij mijn witte was moeten gooien... Ook geniet je van de alledaagse gezelligheid, want thee drinken, lekker eten, af en toe een fris biertje erbij en samen studeren kan niet alleen met je cordial of club, maar ook met je huisgenoten. Als je een huis hebt gevonden dat echt bij jou past, zijn de mensen bij wie je woont
“Ik kan niet mee vanavond, moet studeren” is een veel gehoord cliché onder studenten. Goede motivatie is alleen maar goed, maar je moet hier ook niet te ver in willen gaan. Af en toe een avondje niks aan je hoofd is ook eens goed. Het studentenleven staat niet voor niets als ‘de tijd van je leven’ bekend: maak er wat van! Maak vrienden voor het leven, creëer nieuwe herinneringen en maak vooral heel veel lol! Als je uitgekeken bent op de schamele hoeveelheid danscafés in Leiden, zijn er nog duizend andere dingen die je kan doen om het leven mooier te maken. Het strand ligt op fietsafstand, naar het Leidse Hout kan je bijna lopen en voor een terrasje moet je ook niet veel verder dan je neus kijken. Avondjes met popcorn en lekker luieren op de bank zijn ook niet verkeerd: met leuk gezelschap is dit heerlijk om even bij te komen
ook echt je broers of zussen. Mooi meegenomen is dat Leiden helemaal niet zo groot is, dus je bent in no time op de universiteit of terug thuis na een avondje stappen. Veel leuker als je geen rekening hoeft te houden met de NS die toch niet altijd zo stipt is als dat je zou willen! En als je graag complimentjes krijgt van je ouders is leren koken de beste manier om ze te imponeren. Met deze skills heb je ook al meteen de perfecte date in de pocket! Wat wil je nog meer?
van een lange dag in de collegebanken! Aan cultuur is ook geen tekort, in Leiden heb je verschillende musea waar je oude en nieuwe kunsten kan gaan bewonderen. Gelukkig hebben jullie ondertussen allemaal een OV-chipkaart aangeschaft dus treinen naar Amsterdam, Rotterdam of Delft (als je de mooie mannen in Leiden allemaal hebt gezien) is geen probleem. Met andere woorden: dat avondje stappen komt ook echt wel goed. Geniet ervan!
2. ONGEZOND LEVEN
4. OPGEVEN
1. NIET OP KAMERS GAAN
Nee, het is niet zo dat als je eenmaal student bent, het ook niet meer uitmaakt wat je allemaal verteert. Je ouders kijken niet meer mee, dus je krijgt ook geen gezeur meer als je voor de derde keer op rij een patatje uithaalt bij de dichtstbijzijnde snackbar. Maar opgepast! Die weegschaal is echt niet kapot: voor je het weet ben je na een maand al vijf kilo zwaarder. Gezond zijn maakt gelukkig, geeft je energie (handig voor die late studie-uurtjes) en maakt je nog mooier. Omdat het studentenleven ons af en toe verplicht om iets te veel alcohol naar 8
achteren te slaan dan dat je had gewild, is compensatie door te sporten ook een goede tip. Bovendien kan je niet alleen goedkoop patat halen: een maaltijdsalade bij de Jumbo is ook helemaal niet duur!
Het studentenleven heeft zoveel te bieden dat het soms té veel wordt. Vooral al die dingen die ik zonet heb opgenoemd zijn heel erg verleidelijk en daardoor is het aanhouden van discipline niet altijd even gemakkelijk. Als je dan toch eindelijk dat tentamen achter de rug hebt waar je zo hard voor hebt gestudeerd is er altijd enig gevoel van verlossing. “Yes, we zijn er vanaf!” Tot je 2 weken later een 5 ziet staan in je cijferlijst… Zeker als je nog maar net begonnen bent met studeren kan dit een enorme knauw zijn voor je zelfvertrouwen. Maar die gedachtes Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
dat je niet slim genoeg bent, of dat de studie niks voor jou is, schuif je beter even opzij. Meestal is het helemaal niet zo erg als je zelf denkt en lukt het je de volgende keer wel gewoon. Wacht gewoon even af en blijf vooral zo goed mogelijk je best doen! Hertentamens zijn niet leuk maar daarom niet minder normaal: je bent vast niet de enige die tijdens de zomervakantie terug naar het USC moet fietsen.
5. NOOIT NAAR COLLEGE GAAN Je hebt vast al vaak te horen gekregen dat het grootste deel dat in je geheugen wordt opgeslagen, komt van wat er in college verteld wordt. Ik ga hier verder dan ook geen woorden aan vuil maken. Wat wel goed is om te weten, is dat de docenten die vooraan hun praatje doen maar al te goed weten wat er in het tentamen gaat komen. Soms zijn ze dan ook zo vriendelijk om niet zo subtiele hints te geven over wat er belangrijk is en dus zéker gevraagd gaat worden. Handig dus om dit te horen, zodat je toch nog dat ene zinnetje dubbel en dik kan onderlijnen en er een uitroepteken bij kan zetten. Verder is naar college gaan niet alleen nuttig, maar ook gewoon leuk. Dit klinkt misschien een beetje para-
doxaal, maar zeker bij grote studies zoals Geneeskunde is het moeilijk om vrienden te gaan zoeken tussen zo’n grote hoop studenten. Door regelmatig naar college en werkgroepen te gaan zie je wat voor vlees er in de kuip zit en kan je zo dus een leuke vriendengroep opbouwen. Als je die vrienden dan eenmaal hebt, moet je je ook geen zorgen meer maken dat je tijdens de pauze geen babbeltje kan maken. Geen reden meer dus om thuis te blijven, want toegegeven: die ‘zelfstudie’ die je jezelf had voorgenomen te doen, lukt meestal toch niet… Zo, ik hoop dat ik je een stapje vooruit heb geholpen met het begrijpen van het ingewikkelde en bizarre leven van een student. Lees desnoods deze 5 fouten nog een paar keer door zodat je later als je oud bent niet hoeft te zeggen: “Had ik die Predoctor nu maar goed gelezen.” Want zoals je weet komt spijt altijd te laat. Geniet er dus van met volle teugen. Heel veel succes!
Medische Faculteit der Leidse Studenten
9
MEDISCHE MISSERS Auteur: Maren Buntinx & Karin Nienhuis | Lay-Out: Karin Nienhuis Vergissen is menselijk, zo gaat het spreekwoord dat we allemaal wel eens graag gebruiken wanneer we een foutje maken. Als toekomstig arts geef je dit gezegde hoogstwaarschijnlijk een heel andere waarde en zie je vergissen niet alleen als iets wat vervelend zou kunnen zijn. Hou die ogen dus open en wees altijd op je hoede, want uit fouten zoals deze wil je écht niet leren. Er zijn verschillende redenen waarom dokters fouten maken. Voorbeelden daarvan zijn onervarenheid, nieuwe procedures, hoge leeftijd van de patiënt, complexe zorg, slechte documentatie en een slecht handschrift. Overige redenen zijn denken dat iemand anders in de groep actie onderneemt, vertrouwen op een geautomatiseerd systeem om fouten te voorkomen of inadequate systemen. Gedacht wordt ook dat verkeerde communicatie de belangrijkste reden van medische fouten is. Behalve de eerder genoemde oorzaken, is slaaptekort een belangrijk probleem bij artsen. Het leidt ertoe dat de kans een medische fout te maken twee tot drie maal groter wordt dan wanneer er geen slaaptekort zou zijn. In Nederland zijn artsen op basis van de WGBO verplicht patiënten te informeren wanneer er een medische fout gemaakt is. Daarnaast zijn ze verplicht om direct adequate vervolgdiagnostiek en herstelbehandeling te regelen om de schade te beperken, voor zover dat nog mogelijk is. Ook zijn artsen en ziekenhuizen verplicht om ernstige medische fouten (wanneer de fout leidt tot invaliditeit of overlijden) te melden aan de inspectie voor gezondheidszorg. Sinds 2008 kunnen medewerkers van ziekenhuizen medische fouten anoniem melden. Er wordt gehoopt de meldingsbereidheid hiermee te vergroten.
concludeerde dat de pijn het gevolg was van de operatie en vanzelf zou verdwijnen. De pijn werd echter erger en na enige tijd kon de man niet meer eten en slapen, wat ertoe leidde dat hij uitgeput raakte en sterk vermagerde. Een nieuw consult bij de chirurg liep uit op niets. Opnieuw werd er verteld dat de pijn wel weg zou gaan, en de patiënt werd naar huis gestuurd met medicijnen. Uiteindelijk bezocht de patiënt de huisarts, die hem verwees voor een röntgenfoto. Hierop was te zien dat de man twee scharen in zijn buik had zitten. Deze werden door een andere chirurg verwijderd en de patiënt knapte snel op. Uit een verslag bleek dat na de operatie twee instrumenten ontbraken, maar dit is nooit gemeld aan de chirurg.
VOOR NIETS Niet alleen scharen in buiken kunnen vervelende gevolgen hebben, ook het stellen van de verkeerde diagnose kan uiteraard vergaande, vreselijke gevolgen hebben. Afgelopen jaar is er in Florida een man overleden nadat hij een verkeerde behandeling kreeg omdat men zich vergist had in het soort tumor. De man klaagde over buikpijn. Op de CT-scan die werd gemaakt werd gezien dat de patiënt een tumor van acht centimeter in de buik had zitten, een melanoom. Er werd gepoogd deze te verkleinen door de man vijf maanden intensieve chemotherapie te geven. Bij controle bleek dat de tumor niet kleiner geworden was. Ook waren er geen andere behandelopties voor de man, zo stelde het ziekenhuis.
OEPS... VERGETEN Een voorbeeld van een opvallende medische misser is van ongeveer vier jaar geleden. Een Vlaamse man werd geopereerd vanwege een obstructie in de dunne darm. De operatie had ervoor moeten zorgen dat zijn pijnklachten minder werden, maar het tegendeel was waar. Hij had last van stekende pijnen en had het gevoel dat er iets in de buikwand stak. Daarom bezocht de chirurg die hem opereerde hem opnieuw. Die
Sarcomen zijn lastig te onderscheiden van melanomen op een CT-scan
Op de X-BOZ die werd gemaakt zijn de scharen duidelijk te zien 10
De man ging naar een ander ziekenhuis voor een second opinion. Uit het biopt dat daar genomen werd, bleek het niet om een melanoom, maar om een sarcoom te gaan. Zeven maanden later overleed de man, hij was toen slechts 34 jaar oud. Zijn vrouw informeerde bij de artsen in het eerste ziekenhuis over de therapie indien zij wel de juiste diagnose gesteld hadden. Zij lieten weten dat de man de ziekte dan wellicht had overleefd. Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
Volgens andere doktoren kunnen verschillende factoren bij deze foute diagnose een rol gespeeld hebben. Zo is een melanoom onder de microscoop lastig te onderscheiden van een sarcoom. Ook wisselt het beloop, wat het stellen van de juiste diagnose nog lastiger maakt.
waren vooraf had moeten controleren. De verklaringen van de getuigen van de arts bleken niet voldoende en de arts verloor zijn licentie, overeenkomstig met de BIG-registratie in Nederland en mocht niet langer fungeren als praktiserend chirurg.
Niet alleen bij de man uit Florida had een foute diagnose een nare afloop, ook bij een vrouw uit Kazachstan was dit het geval. Zij had een proces in haar wang, waarvan de artsen dachten dat het kanker was. De vrouw kreeg radiotherapie, waardoor huid en bot als het ware wegsmolten. Er bleef een holte achter in haar gezicht, wat spreken en eten bemoeilijkte. Later bleek dat het helemaal niet om kanker ging. De vrouw kreeg reconstructieve chirurgie om haar gezicht te herstellen.
VOORKOMEN GENEZEN
TE LAAT
•
Zorg ervoor dat alle medicatie die de patiënt gebruikt bekend is. Zo wordt voorkomen dat medicijnen voorgeschreven worden die interacties hebben met de andere medicijnen die de patiënt al gebruikt.
•
Zorg ervoor dat alle allergieën en eventuele bijwerkingen van medicijnen bekend zijn. De kans dat een medicijn voorgeschreven wordt dat nare gevolgen voor de patiënt kan hebben wordt daarmee verkleind.
•
Zorg dat de patiënt de behandeling begrijpt.
•
Geef de patiënt duidelijke instructies voor thuis.
•
Let er bij een operatie op dat het duidelijk is, voor zowel de arts als de patiënt, wat deze inhoudt en wat er precies gedaan zou worden. Leg ook uit dat er tijdens de operatie onverwacht op een andere procedure overgestapt wordt en wat de gevolgen daarvan zijn.
•
Let erop dat werkprocessen ook echt werken.
•
Wanneer je dan toch een fout maakt als arts, is het belangrijk deze te erkennen en er met de patiënt over te spreken. De patiënt accepteert het sneller en wellicht scheelt het een zaak bij het tuchtcollege.
In Tampa werd een arts zich reeds tijdens de operatie bewust van zijn fout. Helaas was het toen al te laat. Spieren, pezen en ligamenten van het verkeerde been waren al losgehaald en de amputatie kon niet meer gestopt worden. Het been van de patiënt zou vanwege complicaties van diabetes afgezet worden, nu moesten beide benen afgezet worden. De arts ontdekte zijn fout doordat de operatieassistente het papierwerk nog eens controleerde. Daaruit bleek dat de arts bezig was met het amputeren van het linkerbeen, terwijl dit het rechterbeen had moeten zijn. Hoewel de papieren op de OK juist waren, klopte de informatie die voorafgaand aan de operatie bekend was bij de arts niet. De arts die het verkeerde been amputeerde had twee lijsten gecheckt en uit beide bleek dat het linker onderbeen afgezet moet worden. Het rechterbeen van de patiënt werd in een ander ziekenhuis geamputeerd. De patiënt loopt nu met twee protheses en kreeg een schadevergoeding van 1,2 miljoen dollar.
IS
BETER
DAN
Iedereen zal het ermee eens zijn dat het voorkomen van fouten belangrijker is dan deze te herstellen. Niet alleen de patiënten lopen schade op, maar ook de artsen, die mogelijk voor het tuchtcollege (of iets soortgelijks in het buitenland) moeten verschijnen. Hieronder enkele tips:
Protheses worden steeds geavanceerder
Er werd een proces aangespannen tegen de arts. Betrokkenen die voor de arts getuigden, vertelden dat het linkerbeen er relatief slecht aan toe was en dat de kans groot was dat het been in de toekomst ook geamputeerd moest worden. Ook verklaarden de getuigen dat veel andere chirurgen dezelfde fout gemaakt zouden hebben. De advocaat van de patiënt pleitte ervoor dat de arts alle papieren die op de OK aanwezig Medische Faculteit der Leidse Studenten
11
FIND THE FAULT
Entertainment jaren 30 style! Dit spelletje werd vroeger gebruikt om je gasten te vermaken op je feestje. Op de plaatjes staan afbeeldingen van allerdaagse voorwerpen/gezichten waarbij er iets niet klopt... Kan jij alle fouten vinden? 1. geen schroefgleuf 2. zeilen staan vol terwijl het schip voor anker ligt. 3. Schaduw van het huis aan de verkeerde kant
FOUTE KINDERBOEKEN
Je hoeft er maar een andere tekst op te zetten en de afbeelding wordt meteen heel fout. Bob Staake deed dit met ruim 60 kinderboeken voor zijn serie ‘Bad Little Childeren’s Books’. De resultaten zijn soms akelig, soms grappig, maar allemaal zijn voornamelijk heel fout!
12
Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
INTERVIEW Een interview met Daniel Kleijn, Studentassessor van het LUMC
Wie ben je? Hoi! Ik ben Daniel, vierdejaars geneeskundestudent en lid bij IFMSA-Leiden, waar ik afgelopen jaar bestuur van heb gedaan. Op het moment ben ik bezig met het opzetten van de studievereniging voor Klinische Technologie, de nieuwe bachelor die het LUMC organiseert samen met de TU Delft en het Erasmus MC. Aankomend jaar mag ik de student-assessor zijn voor het LUMC. Asses…wattes? Assessor! Om je het technische verhaal over de organisatiestructuur van het LUMC te besparen: ik ben als het ware het student-lid van het faculteitsbestuur. Ik adviseer de decaan omtrent student- en onderwijsgerelateerde zaken. Om dit goed te kunnen doen, woon ik zo’n beetje elke vergadering bij die over het onderwijs op het LUMC gaat. Daar representeer ik, vaak met de Leden Onderwijs van de M.F.L.S. of student-leden, de studenten en tracht ik ervoor te zorgen dat er naar onze wensen wordt geluisterd. En lukt dat een beetje? Absoluut! Op het LUMC is de medezeggenschap van de studenten onwijs goed geregeld. Daar mogen we trots op zijn. Er wordt niet alleen naar de studenten geluisterd, ze worden ook echt serieus genomen. En dat is fijn samenwerken. Dus men kan voor onderwijsdingen bij jou terecht? Jazeker! Mocht je vragen, opmerkingen of suggesties hebben, loop dan vooral langs mijn kantoor. Als ik je niet kan helpen, is de kans heel groot dat ik in ieder geval weet wie dat wel kan. Mijn kantoor zit bij collegezaal 1 (K1-97) en je kunt altijd binnenlopen met je vraag. Uiteraard mag dat ook voor een gezellig praatje! En om me mandarijnen te geven. Ik ben verslaafd aan die dingen. Praten over onderwijs, is dat niet vet vermoeiend? Absoluut niet! Het is heel inspirerend om met mensen aan tafel te zitten die allemaal hetzelfde, nobele doel hebben: een zo goed mogelijke opleiding bieden aan de studenten. Het is een onwijs interessante wisselwerking tussen bestuurders, specialisten, onderwijskundigen en natuurlijk studenten. Als je in de collegezaal zit, merk je het niet zo, maar er is een onwijs grote organisatie elke dag bezig om onze studies telkens weer te verbeteren en te vernieuwen. Het is heel leerzaam om een kijkje in de keuken te nemen en zelfs een steentje bij te kunnen dragen. Kan ik dit ook? Elk jaar is er weer een nieuwe assessor. Ben jij dus geïnteresseerd in onderwijs en wil je leren hoe het LUMC in elkaar zit en alle betrokkenen leren kennen? Houd je ogen dan open voor de oproep voor sollicitanten volgend jaar rond maart-april. Voorlopig ga ík het echter lekker doen!
Medische Faculteit der Leidse Studenten
13
STUDENTENBOETES <ONDERTITEL>
Auteur: Janine Hogewoning | Lay-Out: Karin Nienhuis Deze zomer heb je te horen gekregen dat je bent ingeloot voor de studie Geneeskunde of Biomedische wetenschappen in Leiden. Je kan niet wachten om te beginnen en je kijkt nu al uit naar de EL CID om de stad beter te leren kennen. Vandaag, 11 augustus 2014 is de dag aangebroken dat je eindelik Leiden gaat leren kennen, maar niet alleen op het gebied van plezier… Tuuttuuttuut,de wekker gaat alweer af voor de derde keer. Eenmaal wakker na dat constante getuut besluit je te kijken hoe laat het nou eigenlijk is. Je komt er achter dat je nog maar een uur de tijd hebt om aangekleed en wel present te staan op de Beestenmarkt in Leiden. In principe is een uur tijd lang genoeg als je in Leiden zelf woont, maar als je uit Amsterdam komt is dat toch wel een beetje krap. Gehaast doe je wat kleding aan, je pakt je fiets en racet naar het station. Je probeert daar nog ergens een plekje te vinden om je fiets neer te zetten, maar dat is lastig met zo’n grote krat voorop. Je besluit de fiets naast de rekken neer te zetten, want je hebt al zo weinig tijd. Bezweet en rood aangelopen loop je naar de kaartjesautomaat. Helemaal vergeten dat ze geen kaartjes meer verkopen en je hebt te weinig geld op je OVchipkaart staan. Je wilt je portemonnee pakken, maar komt erachter dat je pinpas nog thuis op je bureau ligt - samen met je identiteitskaart. Er zit niets anders op dan zwart reizen. De kans is toch nihil dat je gepakt wordt… Toch?
ZWART REIZEN
Daar zit je dan eindelijk in de trein. Net bijgekomen van al het haasten, gaat de deur van de treinwagon open en verschijnt er een donkerblauw geklede man. Nu er ook een aantal gele accenten zichtbaar zijn op de kleding is het jou wel duidelijk. Je besluit net te doen alsof je gebeld wordt en loopt weg naar een andere wagon. Weglopend voel je een hand op je schouder en je draait je om: ‘Jongeman, mag ik uw vervoersbewijs zien?’ Er zit niets anders op dan de waarheid te zeggen en de eerste boete voor vandaag is alweer binnen. Je bent 35 euro armer. Een half uur te laat arriveer je op Leiden Centraal. Zo te zien ben je niet de enige die te laat is want er lopen zo’n honderd studenten voor je. Je besluit de groep te volgen en eindigt zoals gehoopt op de Beestenmarkt. Het klikt meteen met de groep en het belooft een mooie week te worden. Dat denk je tenminste. Uren later is de avond aangebroken en het uitgaansleven begonnen. Samen met een aantal nieuw gemaakte EL CID-vrienden besluiten jullie van tevoren nog even een aantal biertjes te drinken. Het is mooi weer, dus het Van Der Werff park lijkt jullie daar een geschikte plaats voor.
WILD PLASSEN Zoals algemeen bekend heeft alcohol een vochtafdrijvend effect vanwege de remmende werking op het antidiuretisch hormoon. En tja, waar ga je plassen als er in een park geen toiletten aanwezig zijn? 14
Op zo’n moment ziet de gracht er wel erg aantrekkelijk uit. Je rent naar de gracht en doet daar je behoefte. Net op dat moment komt er een politiewagen langs. En ja hoor, je raadt het al: weer een boete erbij. Deze boete is alleen vele malen duurder: 130 euro. De politieagent vraagt daarbij meteen naar je identiteitskaart. Je doet net alsof je druk aan het zoeken bent naar je identiteitskaart in je broekzakken, maar je weet zelf al dondersgoed dat deze nog thuis ligt. In plaats van het uitleggen van de situatie scheld je de politieagent uit. Ka-ching, weer een boete erbij voor het uitschelden van een ambtenaar in functie. Deze is tweemaal zo hoog als de boetes die je op dit moment binnen één dag hebt verzameld. Kan het nog erger?
FIETS FOUT = FIETS WEG
Ja, dat kan zeker. Aangezien het plezier ver te zoeken is, besluit je maar weer terug te gaan naar Amsterdam. Nu maar hopen dat ze je deze keer niet pakken in de trein voor zwart reizen. Een soort van opgewekt, omdat je voor het eerst deze dag geen boete hebt gekregen, loop je uit de trein naar je fiets. Je kunt je fiets nergens vinden en dan ineens schiet deze zin je te binnen: FIETS FOUT = FIETS WEG. Je fiets stond naast de rekken. Chagrijnig, boos en teleurgesteld loop je naar huis. Het enige wat je op dit moment wilt, is zo snel mogelijk thuis zijn. Al die stoplichten onderweg helpen daar niet echt aan mee. Vooral niet als je door rood loopt en aangehouden wordt door de politie…
Probeer daar maar eens een plek te vinden...
Deze eerste dag van de EL CID heeft je nu al honderden euro’s gekost. Weet je wat je daar allemaal van kunt kopen?! Honderden biertjes, ja. Één ding heb je wel geleerd: wil je je studententijd nog een beetje kunnen bekostigen, houd je dan vooral aan de regels: dat scheelt je een hoop geld. Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
GOED FOUT!
ONVERGETELIJKE ARTS- EN PATIËNTERVARINGEN Auteur: Petra Hoogendoorn, Thirza Ras, Ernest le Roy en Wietske Boer| Lay-Out: Eline Ruigrok
Op de ‘Bloedserieuze’ Ouderdag 2014 gaf de M.F.L.S. drie keer een interactieve workshop ‘onvergetelijke arts-ervaringen’. Appreciative inquiry heet dat. In plaats van wat ging er fout, wat ging er goed? Wat is voor patiënten en naasten in positieve zin onvergetelijk? En vroegen we ons met het M.F.L.S.-bestuur af, zouden dat ook voor artsen onvergetelijke ervaringen met patiënten en naasten zijn? Zou het misschien zelfs wat zeggen over waarom je ooit arts wilde worden? In de halve minor patient empowerment willen we daar met een vervolgonderzoek bij ouders en artsen meer inzicht in krijgen. In dit artikel gaan we kort in op de workshops, Harvard-onderzoek en Cleveland Clinic-praktijk, wat je zomaar in jouw huidige praktijk al kan inspireren. De workshops ‘onvergetelijke arts-ervaringen’ begonnen met
een filmpje van Cleveland Clinic. Cleveland Clinic (43.000 medewerkers, 4e plaats US News & World Report best US hospitals 2013/2014) heeft verschillende filmpjes op het gebied van empathie. CEO Delos M. Cosgrove, vermaard hartchirurg, vertelt in een ander filmpje hoe hij ooit door een Harvard Business School-studente werd geconfronteerd met de gevolgen van zijn gaandeweg ontstane gebrek aan empathie. Hij onderscheidt nu niet alleen een klinische en fysieke, maar ook een emotionele ervaring van patiënten en naasten en schoolt al zijn medisch en overig personeel in empathie en communicatievaardigheden. In dit filmpje vertellen een aantal artsen hoe een eigen stevige patiëntervaring hun gedrag als arts heeft veranderd. ‘Horen is vergeten, zien is onthouden, doen is begrijpen’ zegt een Chinees spreekwoord. Studenten een vreselijke aandoening aandoen gaat wat ver. Al deed William Hurt in de film the Doctor (1991), als hartchirurg met ervaring als kankerpatiënt, een aardige poging. Zijn co-assistenten werden 72 uur lang patiënt in hun eigen ziekenhuis, inclusief charmant ziekenhuishemd, ziekenhuisbed, ziekenhuiseten, de bij een specifieke aandoening horende onderzoeken en rondes. Een eigentijdse variant (bij uitstek ook voor medische studenten) is het co-patiëntschap (www. zobeter.nl). Wij kozen ervoor ouders en studenten te vragen naar hun onvergetelijke arts-ervaringen als patiënt of naaste en vertrouwden op de band met ouders. Een patiëntvraag ‘zou u dit uw eigen moeder aanraden’ is hiervan verlengstuk.
Eye contact Muscles of facial expression Posture (zitten op het bed geeft patiënten in vergelijking met
erachter staan het gevoel dat je 3 tot 5 keer meer aandacht geeft) Affect (proberen emoties te interpreteren) Tone of voice Hearing the whole person (waar komt patiënt vandaan, zodat je beter kunt duiden wat je hoort en ziet) Your response
Typerend voor onvergetelijke arts-ervaringen op de ouderdag (Your response) was: Er zijn en blijven als het nodig is, dat ook zeggen. Laten weten dat je er niet alleen voor staat. Zelf bellen, langskomen of bereikbaar zijn. Naast goed diagnosticeren en behandelen, goed luisteren en goede vragen stellen. Zorgen en emoties serieus nemen. Patiënten en naasten helpen te komen tot hún keuzes. Daarbij kunnen afwijken van protocol. Aandacht voor patiënt en naaste als persoon. Iemands naam en verhaal (nog) kennen en daarnaar handelen. In contact zijn (aanraken, hand vasthouden), laten merken wat het je doet. Wij zien uit naar ‘goed’ samen nader te onderzoeken en wensen jullie als arts, patiënt en naaste, goede (uit)oefening en veel onvergetelijke ervaringen!
Wat is eigenlijk empathie? Helen Riess, hoofddocent psychiatrie Harvard Medical School, definieert het als ‘gezien en gehoord worden in woord en daad’. In een trial toont ze aan dat het te leren is, te meten is en meervoudig oplevert. Haar TEDx biedt met de letters EMPATHY dit ezelsbruggetje: Voor de filmpjes: http://is.gd/patientempowerment. Voor meer informatie: petra-hoogendoorn@hotmail.com. Medische Faculteit der Leidse Studenten
15
16
Predoctor september 2014 | Jaargang 26
Medische Faculteit der Leidse Studenten
17 [17]
MEER DAN DOM GELUK Auteur: Janine Hogewoning | Lay-Out: Karin Nienhuis Je bent op zoek naar iets, maar je vindt onverwacht iets totaal anders – maar het is wel bruikbaar. Dit noem je serendipiteit. Hetgeen meer is dan dom geluk: vele ontdekkingen zijn op deze manier gedaan, zoals die van Viagra, LSD en röntgenstraling. Het aantal serendipiteiten is ongelooflijk groot. Tijd dus om een artikel te besteden aan fouten, die heel goed zijn uitgepakt. VIAGRA Sildenafil, ook wel bekend als Viagra, werd oorspronkelijk getest als middel tegen een verhoogde bloeddruk en angina pectoris. Nadat Pfizer het middel in eerste instantie ontwikkeld had, deed Ian Osterloh de eerste klinische trails met het middel. Het vaatverwijdende effect van het middel was zeker zichtbaar, maar wel op een iets zuidelijkere plek dan het hart. Het werkte namelijk vooral stimulerend op de erectie. Tegen angina werkte het misschien minder goed, maar desondanks kwam een hoge bloeddruk sommige mannen wel heel goed uit… PSYCHEDELISCHE EFFECTEN LSD Albert Hofmann was een Zwitserse chemicus die onderzoek deed naar de stof lysergeenzuur. Lysergeenzuur leidde na een aantal experimenten uiteindelijk tot de variant lysergeenzuurdiethylamide, ook wel bekend als LSD. Tijdens het zuiveren van LSD begon hij zich vreemd en plezierig te voelen. Er was sprake van een enorme versterking van de verbeeldingskracht en een veranderde waarneming van de wereld om hem heen. Het duurde een aantal uur. Drie dagen na deze bijzondere ervaring besloot hij verder te gaan met zijn experiment. Hij nam 0,25 milligram, wat achteraf een grote dosis bleek te zijn. Hij belandde in een meer dan een halve dag durende trip, waarbij hij meegevoerd werd naar een andere wereld, een andere plaats en een andere tijd. Hij vroeg zijn assistent hem thuis te brengen. Doordat het midden in de Tweede Wereldoorlog was, waren ze genoodzaakt op de fiets te gaan. Tijdens de rit begon Hofmann zich bijzonder slecht te voelen en dacht bijvoorbeeld dat zijn buurvrouw een heks was. De opgeroepen huisarts kon echter niets vinden behalve vergrote pupillen
18
en dat stelde Hofmann gerust. Daarna kon hij genieten van de felle kleuren en het spel van vormen dat hij zag als hij zijn ogen dichthield. Deze “Bicycle Day” wordt tot op de dag van vandaag nog gevierd in bepaalde gemeenschappen. Waarschijnlijk zijn het kleurrijke mensen. RÖNTGENSTRALING Wilhelm Röntgen was bezig met een onderzoek naar kathodestralen. Hij gebruikte hiervoor een glazen buis met aan de ene kant een kathode en aan de andere kant een anode. Tijdens het experiment lichtte naast de buis zelf ook een stuk van de omgeving op. Dit gebeurde ook toen de buis door zwart papier was omgeven. De straling die dit veroorzaakt noemde hij X-straling, ook wel röntgenstraling genoemd. Hij onderzocht deze straling en bekeek wat de mogelijkheden ervan waren. Zo probeerde hij het uit op zijn eigen lichaam en die van zijn vrouw. Bij het uitoefenen van de straling op de hand van zijn vrouw, zag hij niet de buitenkant maar de binnenkant van de hand. De röntgenstraling heeft dus het vermogen om door zowel papier, textiel als huid te gaan. Deze ontdekking leverde hem uiteindelijk in 1901 een Nobelprijs op. PENICILLINE Alexander Fleming kwam in 1928 terug van zijn vakantie en zag op zijn werktafel nog enkele schaaltjes staan met kolonies stafylokokkenbacteriën. Het viel hem op dat een bepaalde schimmel zich had gevestigd in de kweek en dat er rondom de schimmel geen bacteriën meer groeiden. Het bleek dat de schimmel een bacteriedodende stof uitscheidde: penicilline. De toeval van deze ontdekking bleek achteraf nog groter te zijn. Hij had namelijk gewerkt met een verontreinigde voedingsbodem, de temperatuur was precies goed en de timing was perfect. Alles wat nodig is om de schimmel zijn werk te laten doen. VITAMINE B1 De Nederlandse Christiaan Eijkman had tijdens zijn werk in
Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
Nederlands-Indië vele slachtoffers van de ziekte beriberi gezien, een ziekte die in die tijd Azië veel voorkwam. Deze ziekte begon met tekenen van zwakte, vermoeidheid, rusteloosheid, prikkelbaarheid, verlies van eetlust en vage buikpijn. Later ontwikkelden de patiënten tintelingen in de extremiteiten en een verandering in de sensatie zoals gevoelloosheid. Vele patiënten overleden uiteindelijk aan hartfalen. Twee collega’s van Eijkman zijn erin geslaagd het ‘beruchte’ microorganisme te isoleren. Hij wilde een diersoort hiermee besmetten, die de ziekte snel zou ontwikkelen en die goedkoop en makkelijk te onderhouden is. Het werden uiteindelijk kippen. Wat bleek, de kippen die niet geïnjecteerd waren en zich op een totaal andere plek bevonden kregen ook de ziekte. Alle kippen werden gevoed met overgebleven gepelde en gekookte rijst uit het hospitaal. Op een gegeven moment mocht dit niet meer en kregen de kippen ongepelde en ongekookte rijst van de markt. Wat bleek, de kippen herstelden! In het vlies rond de rijst zat een bestanddeel dat we nu kennen als vitamine B1 en een tekort aan B1 veroorzaakt de ziekte Beriberi. Eureka!
ASPARTAAM James M. Schlatter was een wetenschapper die bezig was met het ontwikkelen van een behandeling voor maagzweren. Hij synthetiseerde aspartaam als tussenstap in het genereren van het hormoon gastrine. Toen hij aan zijn vinger likte om de pagina om te slaan, proefde hij een intense onverwachte zoete smaak. Sindsdien is aspartaam een van de meest gewaardeerde en gebruikte zoetstoffen in de wereld. Vele van ’s werelds grootste ontdekkingen zijn dus deels toeval geweest. Het is echter niet alleen dom geluk; deze intelligente mensen hadden nooit hun “Eureka!”-momenten gehad zonder het harde werk wat ze gedaan hebben. Het geluk om “toevallig” iets te ontdekken hebben ze dus afgedwongen. Het is een wijze les: zet je zintuigen op scherp (liever niet met LSD), blijf altijd werken en op een dag zal jij ook kunnen zeggen: “Eureka!”
Medische Faculteit der Leidse Studenten
19
GOED FOUT MEDISCH TUCHTRECHT
Auteur: Maaike Schuijt | Lay-Out: Karin Nienhuis De echtgenote van patiënt X belt om 04.31 naar de doktersassistente van de huisartsenpost van haar woonplaats. Zij maakt zich ernstig zorgen om haar man, die blijft overgeven – en het braaksel is pikzwart. Iets waarvan je zelfs als student vermoedelijk toch enigszins ongerust wordt… De dienstdoende huisarts beoordeelde de casus echter als ‘niet acuut’ en adviseerde de echtgenote de volgende dag de eigen huisarts op te zoeken – de overdracht naar deze collega is echter verre van optimaal. Een dramatische inschattingsfout: de patiënt overlijdt ten gevolge van een maagbloeding.1 Men zegt wel eens dat elke dokter zijn eigen grafkelder heeft, waar de doden liggen waar hij of zij als arts bij betrokken was. Deze dokter heeft er na deze noodlottige nacht helaas ook één slachtoffer bij mogen zetten. Maar lang niet altijd is iemands dood een medische fout die tuchtrechtelijk verwijtbaar is. Zelfs het missen van een diagnose levert je niet per definitie een maatregel op. Wat kun je nu eigenlijk verwachten bij een tuchtzaak en waar wordt er op gelet? Het tuchtrecht is in het leven geroepen om de kwaliteit van de hulpverlening door artsen, verpleegkundigen en andere BIG-geregistreerden te bewaken. Tuchtzaken worden gepubliceerd in Medisch Contact zodat de beroepsgroep ook kan leren van de fouten van anderen – een belangrijk doel van het tuchtrecht. De huisarts uit de casus zal zich in het vervolg hopelijk wel twee keer achter de oren krabben voor hij een soortgelijke situatie af doet als ‘niet acuut’, en collega-huisartsen zullen zich vermoedelijk ook des te meer realiseren dat niet adequaat handelen en een slechte overdracht na een dienst op de huisartsenpost verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Het tuchtcollege beoordeelt of een aanvraag voldoet aan de twee tuchtnormen: de eerste tuchtnorm betreft handelen in strijd met de zorg die geleverd dient te worden als beroepsbeoefenaar, en de tweede tuchtnorm over het niet handelen in het algemeen belang van de individuele gezondheidszorg. Vooral bij de laatste zal je vermoedelijk niet meteen een beeld kunnen vormen. Voorbeelden van de eerste tuchtnorm zijn bijvoorbeeld schendingen van het beroepsgeheim of een chirurgische fout, en onder de tweede tuchtnorm vallen bijvoorbeeld verzekeringsfraude of het weigeren deel te nemen aan een waarneemregeling. Wat ook altijd meegenomen wordt in een zaak is of de verweerder heeft gehandeld binnen de grenzen van een redelijk bekwame beroepsuitoefening – wat ook betekent dat men rekening houdt met 20
het feit dat artsen mensen zijn en fouten kunnen maken. Daarnaast helpt het zeker als de arts zich bewust is van de fout: in een tuchtzaak uit 2012 krijgt de huisarts die zijn assistente een verwijzing naar de longarts liet regelen voor een rokende patiënte met luchtwegklachten – waarna de assistente vervolgens werd afgescheept met een afspraak drie weken later – geen maatregel opgelegd omdat hij zich bewust was van zijn fout en aangaf hiervan geleerd te hebben. De patiënt bleek uiteindelijk namelijk longkanker te hebben, en het tuchtcollege was van mening dat de huisarts bij zulke alarmerende klachten de afspraak voor een eerder tijdstip had moeten (laten) regelen en het er niet bij had moeten laten zitten toen zijn assistente werd afgescheept.2 Mocht de uitspraak in een regionaal tuchtcollege de klager of de verweerder (de ‘aangeklaagde’, meestal de arts of een andere BIG-geregistreerde hulpverlener) niet bevallen, dan kan hij of zij in beroep gaan bij het Centraal Tuchtcollege. In dit geval vond de echtgenote van patiënt X dat de huisarts ten onrechte de klachten van haar man had afgedaan als niet urgent, dat hij geen actie had ondernomen en onzorgvuldig had overgedragen aan de eigen huisarts. Deze zaak is één van de 35% van de zaken die inderdaad ter zitting komt. Alle klachten in deze casus werden gegrond verklaard en de huisarts kreeg een berisping opgelegd. Een tuchtcollege kan verschillende maatregelen opleggen: een waarschuwing, berisping, geldboete tot € 4500, een schorsing, een gedeeltelijke ontzegging van bevoegdheden en doorhaling in het BIG-register, waardoor iemand niet meer als arts mag werken. Een waarschuwing is de mildste maatregel, en doorhaling is de zwaarst mogelijke straf. De maatregel van berisping die deze huisarts opgelegd kreeg is dan ook een redelijk zware straf – terecht, gezien de duidelijke aanwijzingen voor een ernstig probleem en de slechte communicatie met de huisarts van het echtpaar. Soms schrik je als je een uitspraak van het tuchtcollege leest: wellicht had je in dezelfde situatie ook zo gehandeld (met de natuurlijk nog beperkte kennis van een student). Daarom is het erg leerzaam om deze uitspraken af en toe door te lezen. Om te voorkomen dat je straks als pas afgestudeerd arts met dezelfde fout in het gevreesde beklaagdenbankje terecht komt… 1 Naar een ter publicatie aangeboden tuchtzaak. Medisch Contact 2008;48:2017-2019. 2 Naar een ter publicatie aangeboden tuchtzaak. Medisch Contact 2012;23:1414-1416. Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
Medische Faculteit der Leidse Studenten
21
ACTIVITEITEN OVERZICHTdoor Ernest le Roy In de afgelopen maanden is er een hoop gebeurd op de vereniging. We bemoeien ons veel met het onderwijs, maar we maken het leven van de (bio)medische studenten ook op andere vlakken leuker! De M.F.L.S. organiseert door het jaar heen vele activiteiten. Dit overzicht geeft je een samenvatting van wat er zoal is gebeurd.
Carrière Dag 24 mei Even carrière maken! Met vele verschillende workshops en lezingen voor zowel studenten Geneeskunde als Biomedische wetenschappen was het een succesvolle dag waar de aspiraties hoogtij vierden. De lunchpauze werd goed benut door een praatje te maken met afdelingen of instanties en een heuse netwerkborrel maakte de intensieve dag goed af.
Ouderdag 31 mei Trotse en nieuwsgierige ouders struinden een dag lang door het LUMC, allen opzoek naar het verhaal achter hun studerende zoon of dochter. Wij hebben alles uit de kast gehaald om er een onvergetelijke dag van te maken voor de eerstejaars en hun ouders. Van snijzaal tot venapunctie en van ethische kwesties door naar de uitgebreide lunch. Trotser dan ooit verlieten de ouders HePatho en de ouderlijke bijdrage is voor de komende 5 à 6 jaar veiliggesteld. M.F.L.S.-barbecue 4 juni Ongegeneerd genieten van rood vlees en koude pilsener; de jaarlijkse barbecue was opnieuw een succes! Het weer viel tegen, maar gelukkig diende de kantine als goede schuilplaats. Een cadeau voor de actieve leden, maar uiteraard was iedereen welkom.
Sportdag 25 juni
Sportende studenten op een warme zomerdag in juni, de absurditeiten zijn het Leidse studentenleven nog niet uit. Van voetbal tot hockey en er was zelfs een koningsnummer: het gigantische luchtkasteel . Dit bouwsel zorgde voor een nat pak en de nodige schaafwonden, het was het allemaal meer dan waard.
Roy
Onderwijsprijzen 11 juni HePatho was omgetoverd tot het decor van een luxueuze award show. Vele prijzen passeerden de revue en de champagne en luxe hapjes haalden de scherpe randjes van de dag. De decaan en ondergetekende in een gouden glitterjasje; het onderwijs stond letterlijk en figuurlijk in het zonnetje!
Westrijden Nederlandselftal Een derde plaats op een wereldkampioenschap is een prestatie waar zelfs de Nederlander nationalistische trekjes van krijgt. HePatho stond wedstrijd na wedstrijd bomvol en na elke snoekduik op goal of mooie counter werd er Oranje Bitter uitgedeeld. De verloren halve finale heeft niemand goed gedaan, maar op de Einthovenweg hebben we in ieder geval uitstekend ons best gedaan!
M.F.L.S.-feest 26 juni De minstens 7 verklede Heath Ledgerâ&#x20AC;&#x2122;s stalen de show tijdens HePatho Horror House. Het thema leende zich goed voor de meest fantastische outfits. Angstaanjagende bruiden en kiloâ&#x20AC;&#x2122;s schmink werden alsmaar waziger naarmate de tijd vorderde. Het was een goed bezocht feest waar ieder zichtbaar genoot van het Grolsch en sterk. Het BarManagement laat HePatho altijd een aantal dagen flink afkoelen tot 18 graden. Het was dus prima vol te houden op deze warme zomeravond!
VACATURES
Ben jij geïnteresseerd in commissiewerk bij de M.F.L.S.? Wil je snel leuke, nieuwe mensen leren kennen? Lijkt het je leuk om met een gezellige groep mensen te werken om bijvoorbeeld het succes van de laatste Carrièredag te evenaren? Wellicht is het organiseren van een week naar het buitenland met de Studiereis meer jouw ding. Een jaarboek maken met de Almanak of naar eigen inzicht leuke, sportieve en/of culturele activiteiten organiseren met de ActCie: bij de M.F.L.S. is voor ieder wat wils!
K A N LMA
A
Vind jij het leuk om het jaarboek van de M.F.L.S. te creëeren door teksten te schrijven, te lay-outen of heb je veel creatieve ideeën? Dan is de Almanakcommissie misschien iets voor jou! Deze commissie loopt van september 2014 t/m juli 2015. Heb je interesse? Stuur dan een mail naar lidextern@mfls.nl en kom solliciteren!
STUDIEREIS
n, York, Bosto ew N u n d en Of het at of Madri ab R , h ec k Marra leuk om vind jij het ; is a n lo ce aste Bar superenthousi ep ro g n voor met ee te organiseren is re n ee n se en men dan solliciter m o K ? rs e ’ . .S Deze 45 M.F.L iscommissie. re ie d tu S e d voor mber 2014 opt van septe lo e si is m m co et gaaf 015. Lijkt je h 2 i n ju et m tot en ail naar ur dan een em tu S ? en o d te en. om kom solliciter en l n s. fl m @ lidintern
E I C Z A R A P PA
Voor de foto commissie v an de M.F.L.S zijn wij op zo . ek naar stud enten die he leuk vinden t om tijdens activiteiten van de Vere niging foto’s te maken. Denk hierb ij aan feest en, lezingen sportdagen, , uitreikingen en alles waar je leuke, g rapp fotomomente ige en ontroerende n kan verw achte je interesse? Stuur een m n. Heb ailtje naar lidextern@m fls.nl
ACTC IE
r al je tof om voo et h j ji te d Vin activiteiten n te en d medestu ld een ls bijvoorbee a zo , en er is e organ buitenland, d je ag d n ee ski-uitje, en nog de sportdag , ce ra n re ie Batav dan voor de r ee it ic ll o S een veel meer? sie en stuur is m m co n te ei Activit tern@mfls.nl. ber mail naar lidin t van septem p o lo e si is m De com 2015. 2014 t/m juli
CARRIĂ&#x2C6;REDAG jaar ag was dit d re ie rr ca e D e dag cces. Op dez een groot su del ten door mid en d u st en n n ku en , workshops van lezingen goed iemarkt zich een informat mst. o op hun toek en d ei er rb o o v ellige en aan een gez Wil jij bijdrag tie opbaanorienta lo in ar a w dag dan ? Solliciteer e centraal staat edagcommissi er ri ar C e d r voo naar n mailtje en stuur ee s.nl. lidextern@mfl
R O T C PREDO
Kun bez jij goe i Dan t van d lay-o iets is de P redac uten o f De voor jo redoct tionele ben j e Pre o u rco ! de d mm kwalit in het M.F octor, e issi uit. .L.S het e w iten? . E v e , e l l lich k waa e P kom renig t r t r o i e n v v d ges chr er dan octor ijf kee gsblad e er item ven w ook a heeft e r per van bin r tik jaar en ord s o n e om en de ver w en. D len en thema a , een de com Vereni t er a aarnaa items l s g mai l m t z ltje issie ing. Li emaal ijn jkt naa te v s het peelt r lid erst exte erke je w rn@ n? S at t mfl s.nl uur .
28
Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
Forestus
<TITEL>
Leids Medisch Dispuut
<ONDERTITEL>
Auteur: <Naam> | Lay-Out <Naam>
Mededeling
F.I.Cie-periode:
De vakantie zit er helaas op, maar niet getreurd, het studentenleven gaat weer volop van start. Voor velen is dit een voortzetting van voorgaande jaren. Voor de eerstejaars studenten betekent dit een nieuw hoofdstuk in het leven. Zij zullen zich gaan focussen op hun studie Biomedische Wetenschappen of Geneeskunde. Dit zal allemaal nieuw en spannend zijn, maar vergeet vooral niet van het studentenleven te genieten.
1 september Mexicaanse Spellen en Mexicaans eten
Waarde M.F.L.S.-leden,
Forestus, het Gezelligheidsdispuut van de M.F.L.S., is afgelopen jaar gekozen tot Het Leukste Dispuut van Nederland. Maar wat bieden wij jou komend jaar: iedere dinsdag een gezellige Borrel, een grote variatie aan feestjes en activiteiten, contacten met andere (bio) medische studenten en de kans om zelf feesten en activiteiten te organiseren door deel te nemen aan Commissies. Daarnaast zal er extra begeleiding zijn om je op weg te helpen met je tentamens. Het thema van de komende Aspro-periode is: â&#x20AC;&#x2DC;Forestus gaat overzeesâ&#x20AC;&#x2122;. Door samen kennis te maken met gewoontes van verschillende landen en het overschrijden van grenzen nemen wij je mee naar een nieuwe omgeving. Zo krijg jij de kans Forestus en je jaargenoten beter te leren kennen. Voor slechts 5 euro kun je meevaren met deze 6-weekse all inclusive reis. Inschrijven is mogelijk bij de F.I.Cie of F.I.Cie-crew, te herkennen aan de respectievelijke rode en witte tuinbroeken. Bevalt deze periode je, dan kun je besluiten om Lid te worden van Forestus. Dit alles gezegd hebbende, wens ik jullie heel veel succes met het begin van het nieuwe studiejaar en zie ik jullie graag allemaal tijdens de Aspro-periode! Met een fier Welterusten, Namens het 34e bestuur des L.M.D. Forestus, R.G.A.J.M. Helmes, f.t. assessor externus.
9 september Schuimfeest 17 september Roulatiediner en Pubcruise 24 september Battle all over the sea 2 oktober Forestus viert Leidsch Ontzet 6 oktober Poolparty 13 oktober Forestus Bijles 17-19 oktober A.B.C.-weekend
forestusbestuur@mfls.nl||http://www.forestus.nl http://www.forestus.nl||071-526 071-52645 4527 27 forestusbestuur@mfls.nl De Bestuurskamer geopendop opwerkdagen werkdagentussen tussen12.30 12.30en en15.30 15.30uur. uur. Medische Faculteit der Leidse Studenten De Bestuurskamer isisgeopend
29
AGENDA 01
september
Opening Academisch jaar
01-02 september
Introductie Dagen
04
Wissel A.L.V.
september
11-12 september
IC-Weekend
25-26 oktober
LMSO Congres
31 oktober Dies 01
30
november
M.F.L.S. -Gala
Predoctor | September 2014 | Jaargang 26
VvAA lidmaatschap speciaal voor jou! VvAA bestaat al 90 jaar. Opgericht in 1924 en ook nu nog een ledenorganisatie van leden en voor leden: medici, paramedici, studenten en zorginstellingen in Nederland. Het leuke van VvAA is dat het met meer dan 113.000 zorgprofessionals en al die verschillende beroepen het grootste netwerk binnen de zorg is. Een club dus waar je jouw toekomstige collega’s ontmoet en alvast goed kunt gaan netwerken.
10 redenen om lid te zijn 1. Ruim 113.000 toekomstige (para)medisch collega’s 2. Kennis uitwisselen en netwerken met de verschillende beroepsgroepen 3. Ledenvoordeel op vertoon van je VvAA lidmaatschapskaart 4. Seminars, geaccrediteerde VvAA opleidingen, een carrière-
2014
centrum en een Academie voor Medisch Specialisten 5. Langdurige samenwerking met AMREF Flying Doctors 6. Een managementclub voor jong en oud
r
7. Advies, producten en diensten speciaal voor (para)medici, al 90 jaar 8. Laatste nieuwtjes en aanbiedingen op vvaa.nl/student of via @vvaastudenten 9. Gratis hulp van de Artsen Alarm Service (AAS) in het buitenland voor verzekerden 10. Ledenmagazine Arts en Auto; 12 keer per jaar gratis thuisbezorgd
student
n Auto Ar ts e
02
EREN /STUD 2013 ENAU TO.NL AUTO 09, EN WWW .ARTS BIJ ARTS BIJLA GE VAN ZINE MAGA
01
WWW.ARTSENA UTO.NL/STUDER EN BIJLAGE BIJ ARTS EN AUTO MEI 2013 MAGAZINE VAN
student
03
WW W.A RTS ENA BIJL AGE BIJ ARTUTO .NL/ STU MAG AZIN E VAN S EN AUT DER EN O 12, 201 3
Arts en Auto Arts e
n Au
Stagevergoeding co-assis tent Examenstress Koningspaar aan de bloot billen Met de r ste jaa leven Mijn eer nieuw aan een Wennen
ond reld r De we
Liften
muur
Toph ockeys ter Jo Stappe yce So n in Ne mbro ek wcastl Wach e ttijd co-sc happ en lo opt op
Bud getw ijne ntes t
En verder: Woonideeën. En ve Gezond recept. Shoppe Studentenkamer. Op . he rder: Mijn het perron. Passie voor n in LondenOp be t perr kleur. nkamer. on. St roep. Woo Studente uden recept. t perron. tenhui nideeën. Lekker he s. Mijn Lekker ideeën. nsteden. Op on recept Wo geld. r: nte . En verdestips in stude an Uitga
K. Visse
Ga jij binnenkort op kamers? Zorg dat je goed verzekerd bent. Met het VvAA studentenpakket ben je dat al vanaf € 33,- per jaar. Kijk op www.vvaa.nl/studentenpakket
studen
to
t
Arts en Auto Het lijfblad van zorgprofessionals. Word gratis lid van VvAA en ontvang maandelijks Arts en Auto op de deurmat + 4 keer per jaar een studentenspecial!
ALS AIOS KUN JE WEL EEN PREFERRED BANKER GEBRUIKEN Als AIOS zit u in de fase van uw carrière waarbij alles samenkomt. Een druk privéleven. Promoveren. Het inkopen in een maatschap. Uw (eerste) koopwoning. Allemaal belangrijke zaken die u moet combineren met extreem lange werkweken. Om het leven makkelijker te maken, doen wij u een exclusief aanbod. Als AIOS kunt u voortaan gebruik maken van een Preferred Banker. Zo hebt u één aanspreekpunt voor al uw financiële zaken. Een expert die thuis is in de medische wereld. Ontdek wat Preferred Banking voor u als AIOS te bieden heeft. Ga voor meer informatie over de voordelen van Preferred Banking naar abnamro.nl/AIOS