Het is een mooie traditie voor elke zichzelf respecterende vereniging om elk jaar, in één document, een overzicht te geven van wat de werking van die vereniging inhield in het voorbije jaar. Dit Tejo Dendermonde jaarverslag 2024 wil hieraan voldoen.
Dit jaarverslag geeft in de eerste plaats een overzicht van de werking van Tejo Dendermonde in het eerste volledige jaar van de werking en gaat zelfs terug tot de stichting van de VZW Tejo Dendermonde eind 2023. Het bevat een schat aan informatie over alle aspecten van waar Tejo Dendermonde voor stond.
Tegelijk kijkt dit jaarverslag ook vooruit, en geeft het zowel de kansen weer die Tejo Dendermonde krijgt in 2025 als de uitdagingen die het zal moeten aanpakken.
Het leven van een gezonde VZW bestaat altijd uit leren uit wat voorbij is, en voorbereiden van wat komt. De kracht om dat te doen ligt bij de grote groep van vrijwilligers die de Tejo uitdaging in Dendermonde aangingen. Ik ben als voorzitter en met het bestuur even dankbaar als onder de indruk.
Dankbaar & onder de indruk
Bart Willocx, Voorzitter Tejo Dendermonde
1. Het begin
Eigenlijk begint het verhaal van Tejo Dendermonde al enkele maanden voor het begin van 2024.
In de zomer van 2023 ontmoeten een twintigtal vrijwilligers elkaar, grotendeels uit het Dendermondse. Ze zijn verbonden door de gemeenschappelijke ervaring van het verdriet dat mentale kwetsbaarheid bij jongeren kan teweegbrengen. Vanuit die motivering denken ze na hoe ze een concrete bijdrage kunnen leveren aan het mentaal welzijn van jongeren uit de streek. Bart Willocx, de latere voorzitter van Tejo Dendermonde, kent Tejo Vlaanderen beroepsmatig en oppert de idee om ook in Dendermonde een Tejohuis op te richten. De kernpunten van Tejo worden belicht: professionele hulp die gratis is, in principe onmiddellijk en (relatief) kortlopend. Vrij snel besluit de groep, intussen stuurgroep gedoopt, om Bart hierin te volgen, al beseft iedereen dat het oprichten van een Tejo-huis een enorme uitdaging vormt.
Eerst en vooral wil de stuurgroep nagaan of er in het Dendermondse effectief een draagvlak is voor een dergelijk initiatief. Tientallen verwijzers, scholen, CLB’s, artsen en organisaties actief bezig met jongeren en hun mentaal welzijn worden aangeschreven, en uitgenodigd op een startvergadering. Doel is om uit te leggen wat Tejo is en hoe een Tejo-huis werkt, met de vraag of zulk een huis een effectief antwoord zou
kunnen zijn voor een effectieve nood.
De startvergadering die doorgaat op 30 november 2023 wordt een doorslaand succes. Meer dan 150 mensen actief betrokken bij mentaal welzijn tekenen present. Belangrijker nog is de algemene boodschap die wordt gegeven: de noden zijn enorm én de aanpak van Tejo kan daartoe een effectieve bijdrage leveren. Niet dé bijdrage, maar zeer zeker een bijdrage.
Op basis van deze feedback gaat de stuurgroep hard aan het werk. Er worden een reeks werkgroepen gevormd die zich elk over één of meerdere aspecten van de toekomstige werking buigen. Een enorme meevaller is het feit dat net op het moment dat Tejo naar huisvesting zoekt er een opgeknapt pand in het begijnhof van Dendermonde vrijkomt.
Eén werkgroep buigt zich over de aanwerving van therapeuten, want zonder therapeuten en hun professionele inbreng geen Tejo.
Een andere groep gaat op zoek naar onthaalmedewerkers. Typisch aan de werking van een Tejo-huis is dat de therapeuten er nooit alleen voor staan, maar altijd een onthaalmedewerker in het huis aantreffen. De onthaalmedewerkers staan natuurlijk ook en vooral in voor het onthaal en de administratieve opvolging van de jongeren die op Tejo beroep doen.
Nog een groep buigt zich over alle logistieke problemen, met name ook om het pand in het begijnhof volledig geschikt te maken voor de specifieke eisen die een Tejo werking stelt.
Nog een andere groep (die zichzelf de “parelvissers” noemt) gaat op zoek naar financiële middelen. Bij de stad, bij zoveel mogelijk sponsors en via vele particuliere initiatieven.
Er wordt ook overleg gepleegd met scholen, CLB en hulpverlening in Dendermonde (GGZ, CAW, JAC, 1 gezin 1 plan, ELZ, psychologenkring, huisartsenkring, …). Ter kennismaking maar ook bij wijze van eerste netwerking.
Een laatste groep buigt zich over de juridische aspecten van de VZW die wordt opgericht, en over de noodzakelijke bestuursstructuur.
Het kan niet voldoende worden onderstreept op hoe weinig tijd hoeveel werk werd verzet door deze vrijwilligers.
Tussen november 2023, wanneer de finale beslissing werd genomen tot effectieve oprichting van een Tejohuis in Dendermonde, en 16 april 2024, datum waarop de eerste therapiesessie plaatsvond, lagen nauwelijks vijf maanden. Vergelijkbare initiatieven in andere steden nemen soms jaren in beslag. Het begon een groep bewogen mensen zomer 2023
2. Structuur
Bij publicatie in het Belgisch Staatsblad van 17 november 2023 wordt de VZW Tejo Dendermonde opgericht. Voor de werking van het Tejo huis verbindt Tejo Dendermonde zich met Tejo Vlaanderen, maar Tejo Dendermonde vormt wel degelijk een aparte VZW. De werking van Tejo Dendermonde, zoals weerspiegeld in de statuten van de VZW, kent drie niveaus.
Het Dagelijks Bestuur vergadert ongeveer één keer per maand en buigt zich over alles wat de dagelijkse werking van het Tejo-huis meebrengt. De algemene coördinator zit voor, met de voorzitter van de VZW en de ondervoorzitter. Daarnaast zitten de spreekbuizen van de therapeuten en van de onthaalmedewerkers, de verantwoordelijke voor de
Selectiegesprekken therapeuten en onthaalmedewerkers 04.02.2024
communicatie en een lid van de logistieke groep rond de tafel.
Het Bestuursorgaan vergadert elke twee maand en buigt zich over alles wat met beleid te maken heeft. Naast de voorzitter, de ondervoorzitter en de coördinator maken vertegenwoordigers van alle aspecten van de werking van Tejo Dendermonde deel uit van het Bestuursorgaan: therapeuten, onthaalmedewerkers, communicatie, events, logistiek, IT, financiën.
De oorspronkelijke stuurgroep werd omgevormd tot Algemene Vergadering. In wezen omvat de AV iedereen die van dichtbij of van wat verder af bij Tejo Dendermonde betrokken is. Elk van hen kan tot de AV toetreden mits betaling van een symbolisch lidgeld van 1 Euro. De AV vervult de wettelijke rol aan elke AV toebedeeld (goedkeuring jaarverslag, goedkeuring begroting, kwijting bestuurders,..) en komt ook samen wanneer er van gedachten moet worden gewisseld over fundamentele aspecten van de werking. Eind 2024 bestond de AV uit ongeveer 27 leden.
We hebben een (t)huis! lente 2024
Officiële opening 21.03.2024
3. Werking in 2024
Wie trekt aan de kar?
Tejo Dendermonde kan bogen op een relatief grote, zeer gemotiveerde, groep vrijwilligers.
Bij de jaarafsluiting zijn er 16 therapeuten die gratis hun professionele kennis ten dienste stellen van Dendermondse jongeren. Ze worden aangestuurd door twee zeer ervaren intervisoren. Die intervisie wordt door de (soms jonge) therapeuten als zeer positief beoordeeld, omdat intervisie hen steun geeft bij de individuele therapie die ze verlenen. Er is uiteraard een rechtstreeks verband tussen het aantal vrijwillige therapeuten en de therapiecapaciteit die het Tejo-huis kan aanbieden.
Race tegen de klok om aan te passen en in te richten april 2024
Bij de jaarafsluiting zijn er 15 onthaalmedewerkers, die aangestuurd worden door twee coördinatoren en de algemene coördinator. Op dit ogenblik en met de huidige capaciteit lijkt dit voldoende, maar ook voldoende onthaalmedewerkers vinden zal een uitdaging worden op langere termijn.
Daarnaast zijn er ongeveer vijftien andere vrijwilligers die één of meer van de vele verschillende aspecten van de werking ondersteunen. Een van de sterktes van Tejo Dendermonde is zeker het feit dat er vrijwilligers zijn die aan zeer veel verschillende profielen beantwoorden, zodat heel veel knowhow in-huis aanwezig is. Bovendien is Tejo Dendermonde er zeker ook in geslaagd bij vele van zijn vrijwilligers een “familiegevoel” te creëren, wat sterk motiverend werkt bij het opnemen van concreet engagement.
Hoeveel jongeren bereikten we?
Wie zijn onze jongeren?
Tussen 16 april en 31 december ontving
Eerste therapiesessie 16.03.2024
het Tejo-huis 91 jongeren.
Tejo Dendermonde is 13 uur per week open. Dat zijn uren tijdens dewelke er één of meerdere therapiesessies doorgaan. Gemiddeld waren er 34 sessies per twee weken. Dit is enorm, want het wil zeggen dat we voldoende therapeuten vonden om 34 uur gratis therapie te geven.
Welke jongeren bereikten we?
Ongeveer 60% van onze jongeren zijn meisjes, 40 % jongens. De grootste groep (ongeveer 60%) is tussen 14 en 18 jaar. De grootste groep daarvan (18%) is rond de 17. Toch ontvingen we ook jongeren onder de veertien. Ongeveer één vierde van onze jongeren bleek tussen 8 en 12 jaar. We bedienen dus vooral middelbare scholieren, maar zeker ook een aantal leerlingen uit de lagere school, Hetzelfde geldt voor een aantal jongeren uit het hoger onderwijs.
Scholen waren onze belangrijkste doorverwijzers (30%), gevolgd door ouders (27%). Opvallend is dat meer
Evaluatiebijeenkomst met alle vrijwilligers 14.06.2024
dan 15% van onze jongeren zich op eigen initiatief aanmelden. 10 jongeren kwamen zonder afspraak “binnenwaaien” en vroegen om therapie. Dit is organisatorisch soms moeilijk, maar het is een essentieel onderdeel van Tejo’s filosofie: jongeren mogen zich aanmelden als ze zelf aanvoelen dat ze hulp nodig hebben. Als ze dit wensen, krijgen deze jongeren op dat moment een kort gesprek bij een therapeut zodat de ernst van de vraag ingeschat kan worden.
40% van onze jongeren woont bij beide ouders, alle anderen in andere gezinsvormen.
Positief is dat onze jongeren uit alle onderwijsvormen komen. Bij vele andere Tejo-huizen zijn leerlingen ASO oververtegenwoordigd, bij Tejo Dendermonde was, in 2024, de situatie evenwichtiger (ASO 30%, BSO 23%, TSO 21%) en conform aan de verdeling van leerlingen over de respectieve vormen van onderwijs.
Plaatsen van een akoestische wand tussen 2 therapieruimtes 31.10.2024
Verloop van de therapiesessies
Het aantal therapiesessies per jongere is sterk verschillend. Een kleine helft krijgt één tot drie sessies, alle andere 4, 5 of meer, enkele jongeren zelfs 10, 11 of 12. Deze cijfers kunnen nog evolueren omdat de therapiecyclus van een aantal jongeren niet beëindigd was voor het jaareinde.
Er zijn meer dan 10 mentale problematieken waarmee de jongeren in het Tejo-huis aankloppen: persoonlijkheidsgroei en identiteitsontwikkeling (15%), relationele problemen in de thuiscontext (15%), sociaal-relationele problemen op school of vrije tijd (13%), verwerking echtscheiding (9%), verwerking rouw of trauma (8%), (faal)angst en paniek (8%), somberheid (6%), somatische klachten (5%), (zelf)agressie (4%), suicidaliteit (4%), verslaving (2%), andere (8%).
4. Financiële situatie
Uit de financiële tabellen blijkt dat Tejo Dendermonde in 2024 een goede start maakte. Dankzij de stad Dendermonde kreeg de VZW voor twee jaar een toelage die Tejo Dendermonde toeliet haar vaste kosten (huishuur, EWG,…) te financieren, en alle andere kosten uit sponsoring te betalen, wat tot nu toe een haalbare kaart bleek. Dankzij hogere sponsorbedragen voor de investeringskosten dan verhoopt, kon Tejo Dendermonde een buffer aanleggen die de VZW moet beschermen als er in 2025 of later sponsorgelden grotendeels zouden wegvallen. Het is weinig waarschijnlijk dat Tejo Dendermonde in 2025 helemaal geen sponsors meer zou vinden, maar er zal niet meer gesponsord worden voor de opstart/investeringen en geleidelijk zal Tejo Dendermonde geen new kid on the block meer zijn. Daarbij lijkt het erop dat sponsors vinden voor één concreet project veel makkelijker is dan structurele sponsering over een langere termijn los te weken.
5. Naar 2025 kansen en uitdagingen
Vrijwilligers behouden en zoeken
Het werven van vrijwilligers zal altijd een uitdaging blijven voor een organisatie als Tejo Dendermonde. Er werd in een jaar heel veel verwezenlijkt dankzij de inzet van een relatief grote groep vrijwilligers. Maar binnen vrijwilligersorganisaties bestaat verloop, dat bovendien vaak in golven gaat. De groep is nu nog nieuw, en toch zal er tijdig aan nieuw bloed moeten worden gedacht, om sclerose te vermijden.
De nood aan vrijwilligers doet zich het sterkst voelen bij de therapeuten. Hier ligt de achilleshiel van elk Tejo-huis.
Op dit ogenblik zijn er (net) voldoende therapeuten om de werking te schragen en een redelijke therapiecapaciteit aan te bieden. Maar ook bij de therapeuten zal verloop optreden, in het bijzonder bij onze jongere therapeuten die soms elders gaan wonen of werken. Op zoek gaan naar nieuwe therapeuten is dus een permanente opdracht, ook al in 2025.
Ook al is het essentieel om voortdurend naar nieuwe vrijwilligers te zoeken, de belangrijkste manier om voldoende vrijwilligers te hebben is natuurlijk de bestaande vrijwilligers te behouden.
Net zoals in 2024 zal Tejo Dendermonde moeten inzetten op initiatieven gericht op het behouden van haar vrijwilligers. Dat kan niet door het betalen van vrijwilligers. Daarom moeten vrijwilligers het gevoel hebben dat ze worden geapprecieerd, en moet Tejo Dendermonde bereid zijn hierin te investeren, ook budgettair. Tejo Dendermonde heeft een vliegende start kunnen nemen omdat zijn vrijwilligers zich thuis voelen in de vereniging. Dit familiegevoel moet voortdurend worden gestimuleerd.
Nieuwe initiatieven ontwikkelen
De hoop bestaat dat Tejo Dendermonde af en toe ook initiatieven kan ontwikkelen die wat breder zijn dan de strikte werking van het Tejo-huis. Een concreet voorbeeld van zulk initiatief voor 2025 is de Tejo Academy, die van start zal gaan op 26 maart 2025. De bedoeling is dat Tejo Dendermonde twee keer per jaar een activiteit organiseert (bijvoorbeeld een belangrijk spreker uitnodigt voor een lezing) waarop alle lokale en regionale stakeholders waarmee Tejo samenwerkt (CLB, welzijnsorganisaties, scholen, artsen,…), maar bijvoorbeeld ook studenten (mentale) gezondheid worden uitgenodigd, en ook iedereen die zich professioneel in de besproken materie wil verdiepen. De bedoeling is dat Tejo Dendermonde (al dan niet via sponsoring) de organisatie op zich neemt, en de deelnemers gratis kunnen deelnemen. De bedoeling voor Tejo Dendermonde is op de eerste plaats om iets “terug te doen” voor de hele community die in de regio rond de mentale gezondheid van jongeren werkt. Op die manier ook zijn we voor hen een
meerwaarde, en blijven ze met Tejo Dendermonde verbonden.. Uiteraard worden alle jongeren die op ons beroep deden ook uitgenodigd.
In elk geval blijven we ook contacten onderhouden met gelijkgestemde organisaties zoals Overkop en Overhoop. We willen blijven bezoekers (klassen, CM vrijwilligers, VAD,…) ontvangen, en ook zelf proberen jongeren te bezoeken (basisscholen, ORC festival,…). Op die manier maken we Tejo Dendermonde bekend, en kunnen we met jongeren praten over mentale weerbaarheid en hoe daar mee om te gaan.
Financiële stabiliteit
Een laatste uitdaging ligt op het financiële vlak. De VZW is financieel gezond, wat wil zeggen dat alle (investerings)uitgaven konden worden gedekt, en er een buffer kon worden aangelegd die de VZW voor minstens een jaar beschermt als alle bronnen van financiering zouden wegvallen. Die situatie is echter vooral te wijten aan het feit dat een aantal sponsors guller zijn geweest dan verhoopt wat betreft investeringsuitgaven. Het zal in 2025 niet meer mogelijk zijn dergelijke inkomsten te verwerven, en bijkomende initiatieven (zoals de Tejo Academy) zullen de kosten verhogen.
De verhoopte bijdrage van de stad Dendermonde zal hierbij cruciaal zijn, met name als het mogelijk zou zijn om een jaarlijkse financiering over zes jaar te verkrijgen. Voor de stad Dendermonde zou dit een goede en zeer concrete investering zijn in het mentaal welzijn van Dendermondse jongeren. Voor Tejo Dendermonde zou dit willen
zeggen dat (een belangrijk deel) van de vaste, niet samendrukbare, kosten worden gedekt, en alle andere kosten dan via sponsoring moeten komen. Bij de opstart van Tejo Dendermonde en tijdens het eerste (gedeeltelijke) werkingsjaar bleek dit haalbaar. De hoop bestaat dat dit nog altijd haalbaar zal zijn wanneer de sponsoring verder afneemt naarmate Tejo Dendermonde minder “nieuw” zal zijn. Een vaste financiering door de stad voor de een belangrijk deel van de vaste kosten vangt ook het probleem op dat het veel moeilijker is om sponsors te vinden voor structurele sponsoring dan voor projectof investeringssponsoring.
Zijn we op het goede spoor?
Op het einde van 2024 werden de eerste stenen gelegd voor wat in 2025 een eerste grondige evaluatie moet worden van de werking van Tejo Dendermonde. Het is de bedoeling om aan de hand van een doorgedreven bevraging naar de concrete ervaring te polsen van de jongeren die beroep deden op Tejo Dendermonde. Was hun met ons huis interactie voor hen nuttig? Werden ze effectief geholpen? Hebben ze suggesties voor concrete verbeteringen. Dit werk moet verhinderen dat de VZW een richting inslaat die aan haar doelgroep voorbij zou gaan, en de VZW helpen met het vervullen van wat altijd haar kerntaak zal zijn: jonge mensen met mentale problemen concrete hulp bieden.
nawoord
Op naar ons tweede werkjaar! We willen van Tejo Dendermonde een blijver maken. De noden die we elke week opnieuw te horen krijgen van duidelijk kwetsbare jongeren in ons Tejo-huis, maken dat we hier absoluut willen en moeten mee doorgaan. We mogen terugkijken op een uitzonderlijk 2024, en mogen ons gewapend weten om ook van 2025 een goed jaar te maken.
